sigara salgını

Sigara Salgını

Prof. Elif Dağlı

Sigara İçimi•Her dozu zararlıdır

•Vücudun her kısmına zarar veren binlerce kimyasal içerir.

•Yüksek bağımlılık yapıcı etkiye sahiptir

•Dünyanın en güçlü endüstrisi tarafından saldırgan reklam ve promosyon taktikleri ile satılır.

•Sadece kullanana değil, maruz kalana da zarar verir.

•Üreticinin önerdiği gibi kullanıldığında kullanıcıyı öldürür.

Sigara konusunda bazı gerçekler

• Sigara içenlerin yarısı sigaraya bağlı nedenle ölür• Ölümlerin çoğu “erken” ölümdür (ort. 22 yıl)• Dünyada yılda 4.9 m. kişi sigara yüzünden ölüyor• Bu sayı 2025 yılında 10 milyona çıkacak• Türkiye’de yılda 70 bin kişi sigara nedeniyle ölüyor• Sigara dumanından pasif olarak etkilenme akciğer

kanseri ve koroner kalp hastalığı riskini artırır• Her yıl 2.5 milyon hektar orman alanı tütün endüstrisi

tarafından tahrip edilmektedir

İngiltere 25-34 yaş grubu

erkek kadın

1948-1952 % 80 % 53

1998 % 39 % 33

Trend in Cigarette Smoking Among Men and Women in the United States, Ages 18+

1965-1997

0

10

20

30

40

50

60

1965 1974 1979 1983 1985 1987 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1997

MalesFemales

MMWR. 1999;48(43):998; National Center for Health Statistics 1998.

%

Four Stages of the Tobacco Epidemic

0

10

20

30

40

50

60

1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000Year

% F

orm

er S

mok

ers

Percentage of Ever Smokers Who have Quit*

by Gender—United States, 1965-2002

Men

Women

Source: 1965-2002 National Health Interview Surveys*Also known as "quit ratio"; estimates since 1992 incorporate some-day smoking

Amerika Birleşik Devletlerinde Sigarayı Bırakanlar

Erkek

Kadın

CBRC Research Series No 4 Dec 2003

Youth rates falling too

Adult smoking prevalence (latest available data)

Country Men Women Total

Singapore 24.2 3.5 13.9

HKong 25.2 4.4 14.8

Australia 21.1 18.0 19.5

UK 28 26 27

USA 25.7 21 23.3

NZealand 25.1 24.8 24.9

Canada 22.0 17.0 20.0

Prevalence of smoking in Australia, Persons aged 14 years and over

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Year

% o

f Pop

ulat

ion

MaleFemale

0

10

20

30

40

50

60

70

8019

4519

6419

6919

7419

7619

8019

8319

8619

8919

9219

9519

9820

0120

0420

0720

1020

1320

1620

1920

2220

2520

2820

31Year

% o

f Pop

ulat

ion

MaleFemale

Projections if 2% annual reduction between 2004 and 2007, then as before

World consumption has increased last 5 years, due to increasing consumption in developing world.

World Cigarette Consumption in 1996: 5280 billion pieces

Developing World68%

Developed World32%

World Cigarette Consumption in 2001: 5364 billion pieces

Developed World28%Developing

World 72%

Source: USDA data 1996-2001

Transnational market increase

1991-2000 Global increase 4.4-5.2 % Asian increase 33 %

Global Mortality

0

2

4

6

8

10

1990 2025

DevelopedcountriesDevelopingcountries

MortalityMillion people

Year

3 millio

n

7 millio

n

Global causes of death, 2003 (millions)

• High blood pressure 7.0• Tobacco 4.9• HIV/AIDS 2.7• Diarrhoea 1.8• Malaria 1.3• Road deaths 1.2• Suicide 0.9• Violence/war 0.7

10 million tobacco deaths per annumby year 2030, approx 25% before retirement age

Source:WHO

300

400

500

2025 205020001950

100

200

Year

Toba

cco

deat

hs (m

illio

ns)

— Baseline

— If youth smoking cut 50% by 2020

If adult smoking cut 50% by 2020

—

Reducing adult smoking is key to reducing deaths in the next 30

years

World Bank. Curbing the epidemic: Governments and the economics of tobacco control. World Bank Publications, 1999. p80.

Düşük gelirli ülkelerdeSigara tüketimi

1976

% 41

1984

% 61

2000

% 71

•Dünya Tütününün % 73’ü gelişmekte olan ülkelerde yetişir

•Bu ülkelerin % 63’ü tütün ürünlerinin ithalatı için kazandıklarından daha

fazlasını harcarlar

Beslenme, aşılanma ve eğitim içinHarcanacak aile geliri sigaraya harcanmaktadır.

Tütün fakirliği arttırır.

Harcanan parayı kim kazanır?

Dünya çocuklarının sayısı: 2.2 milyar

Gelişmekte olan ülkelerde yaşayan çocuklar: 1.9 milyar

Yoksulluk sınırında yaşayan çocuk sayısı: 1 milyar(her iki çocuktan biri)

640 milyon çocuk yetersiz barınakda yaşıyor

400 milyon çocuğun sağlıklı suya ulaşımı yok

Bangladeş eğitime harcadığının 10 katını sigaraya harcamaktadır. Bangladeş’de 10.5 milyon kişi tütüne para harcanmasa daha iyi beslenecektir.Malnütrisyondan ölen 350 çocuk kurtarılabilecektir.

Odada 5 kişiden fazla, yerler çamurHiç tuvalet yokyakında güvensiz su kaynağıRadyo,telefon,TV, gazete yok

Gelişmekte olan ülke çocuklarındaki ağır yoksunluklar

Gelecek otuz yılda sigaraAIDS, tüberküloz, trafik kazası,anne ölümleri, intihar ve cinayetlerintoplamından daha fazla öldürecektir.

Küresel Ölüm

0

2

4

6

8

10

1990 2025

DevelopedcountriesDevelopingcountries

Ölen milyon kişi

Year

3 millio

n

7 millio

n

Gelişmiş ülkeler

Gelişmekte olan ülkeler

Yıl

Tütün Üreticisi ÜlkelerÜlke Üretim (1000 ton) Toplamın yüzdesi

Çin 3390 42.1ABD 746 9.3Hindistan 624 7.8Brezilya 577 7.2Türkiye 296 3.7Zimbabwe 192 2.4Endonezya 184 2.3Diğerleri 2039 27.3Dünya toplamı 8048 100.0

Bazı Ülkelerde Sigara İçme Sıklığı (yetişkinler)Erkek (%) Kadın (%)

Çin (1984) 61 7Japonya (1994) 59 (1966; 84) 15 (1966; 15)

Kanada (1994) 29 (1966; 50) 31 (1966; 50)

ABD (1993) 28 (1970; 44) 23 (1970; 32)

Rusya Fed. (1993) 67 (1985; 53) 30 (1985; 10)

Singapore (1995) 32 (1970; 42) 3 (1970; 5)

Yunanistan (1994) 46 (1987; 61) 28 (1987; 25)

İngiltere (1994) 28 (1980; 42) 26 (1980; 37)

Türkiye (1993) 58 (1988; 62) 13 (1988; 24)

DÜNYA 47 12

Sigara İçiminin Yaş ve Cins Dağılımı, Dünya, 1995

Yaş grupları Erkek (%) Kadın (%)

15 – 19 33 5

20 – 29 42 12

30 – 39 57 15

40 – 49 58 15

50 – 59 51 12

60 + 40 1

Bütün yaşlar 47 12

Türkiye’de Sigara İçme Sıklığı (yetişkinler)(Bilir, N., Güçiz, B., Yıldız, N.)

Grup Sayı Yıl Sıklık (%)

Doktor 1128 1999 43.1Öğretmen 1044 1999 48.6Gazeteci 109 1996 63.9Şöför 338 1999 74.3Polis 718 1999 64.7İmam-müezzin 279 1999 25.1Artist 130 1996 46.2Sporcu 149 1996 34.9

Bazı Gruplarda Sigara İçme Alışkanlığı, Türkiye, 1996, 1999

(Bilir, N. ve ark.)

Gruplar ERKEK KADINDoktor 47.8 34.4Öğretmen 52.1 44.3Polis 66.9 37.5Gazeteci 67.7 57.8Sanatçı 53.3 40.0Sporcu 35.9 27.9Anne (ev kadını) - 30.2Hemşire – Ebe - 50.2

Son Haftadaki Sigara İçme Davranışları (%) (Bilir, N., Güçiz, B., Yıldız, N.)

Sigara içme davranışı

Doktor Öğretmen Anne Gazeteci Sporcu Sanatçı

Çocukların yanında

49,2 63,3 85,2 60,1 42,9 55,9

İşyerinde 68,1 36,6 60,0 94,1 58,8 64,2

Yolda 24,2 25,6 2,8 44,6 57,1 34,0

Öfke ile 62,0 69,6 69,7 77,6 70,7 67,9

İçki ile 65,8 55,6 25,3 79,3 57,9 75,5

Kahvaltıdan Önce Sigara İçenler (Yüzde)

0

21,7

7,5

14,5

20,519,4

11,9

34

7,7

0

5

10

15

20

25

30

35

Ortaokulöğrencisi

Liseöğrencisi

Öğretmen Anne Doktor Gazeteci Sporcu Sanatçı Milletvekili

Bir Sigara Yanarken Farkında Olmadan Yenisini Yakanlar (Yüzde)

5,9

9,5 9,7

7,6

10,1

9,1

7,7

2

00

2

4

6

8

10

12

Ortaokulöğrencisi

Liseöğrencisi

Öğretmen Anne Doktor Gazeteci Sporcu Sanatçı Milletvekili

Sigara Dumanını İçine Çekmeyi Sevenler (Yüzde)

17,7

56,6

34,2

48,3

43,8 44,9

40,5

51

30,8

0

10

20

30

40

50

60

Ortaokulöğrencisi

Liseöğrencisi

Öğretmen Anne Doktor Gazeteci Sporcu Sanatçı Milletvekili

Çay veya Kahve İle Sigara İçenler (Yüzde)

17,7

59,7

67,5

73,170,5

73,1

54,7

72,5 71,4

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Ortaokulöğrencisi

Liseöğrencisi

Öğretmen Anne Doktor Gazeteci Sporcu Sanatçı Milletvekili

Arkadaşları İle Birlikte Olduğunda Daha Çok Sigara İçenler (Yüzde)

44,4

79,3

61

80,2

53,357,5

51,3

42,3 42,8

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Orta

okul

öğre

ncis

i

Lise

öğr

enci

si

Öğr

etm

en

Ann

e

Dok

tor

Gaz

etec

i

Spo

rcu

San

atçı

Mille

tvek

ili

• Yaş– 15-24 %27.4– 25+ %47.1

• Cinsiyet– Erkek %57.2– Kadın %28.4

• Yerleşim– Köy %29.5– Kent %32.6

• Toplamda %32.0

Türkiye’de Sigara İçme Sıklığı (yetişkinler)(Türk Psikologlar Derneği, 2002)

Sağlık Personelinde Sigara İçme Sıklığı(Antalya, 1994)

• Doktor %49.0• Hemşire %50.8• Ebe %38.5• Sağlık M. %57.4

• Hemşire (Elazığ) %50.8

Öğrencilerde Sigara İçme Sıklığı(Bilir, N., Güçiz, B., Yıldız, N.)

Grup Sayı Yıl Sigara içen(%)

7. Sınıf(12-13 yaş)

51214531720

199619981999

3.52.00.8

10. Sınıf(15-16 yaş)

55213171497

199619981999

28.316.314.8

Sigara nedeniyle ölen ünlüler

Adı Öldüğünde yaşıNat King Cole 45Steve Mc. Queen 50Rod Sterling 51Humphrey Bogart 57Clark Gable 59Gary Cooper 60Sammy Davis Jr. 64Yul Brynner 65John Wayne 72

5 10 15 20 25 30 35 40 45

Sigara içme yüzdesi (%)

Avrupa Birliği

İngiltere

Portekiz

Hollanda

Lüksemburg

İtalya

İrlanda

Fransa

İspanya

Yunanistan

Almanya

Danimarka

Belçika

Pratisyen hekimGenel toplum

So what does the industry scream about?

• Tax rises• Smoking restrictions• Advertising bans• Big, hard-hitting, blood & guts TV campaigns

which personalise the risks of smoking• Picture-warnings on packs• Putting cigarettes under the counter• Anything that “de-normalises” smoking

What does the tobacco industry support in tobacco control?

• “decision-making” school programs• Warning signs in shops re not selling to children• Smokers’ rights• Voluntary codes of advertising control• Calling us “stakeholders”• Corporate social responsibility programs• Quit clinics & cessation advice (Philip Morris

even has its own for you!)

Comprehensive control policy is

vital

Altering the packLifestyle premiums (give- aways)The development of corporate websites Internet marketingRetailer loyalty programs$$$ being spent inside shopsSelling as promotion

Marketing activities after bans

Product Placement 

Inserting a brand into a film, concert, theather play, in return for a fee or other benefits

-It does not disclose the relation of the payee with the payer-It blurs the commercial relation-It misleads the consumer

Brown and Williamsonpayed Sylvester Stallone In 1983, 500 000 Dollars in return for smoking in five films

BROSNAN ATTACKS IRELAND'S SMOKING BAN

Suave actor PIERCE BROSNAN has attacked his native Ireland for its recent ban on smoking in public places.

The 51-year-old complains he has to travel to London to enjoy cigarettes and alcohol with friends, because the new law has destroyed pub culture in his homeland.

He says, "I can only enjoy the boozer in London. In Ireland you can't smoke, so that's slowly changing pub culture. It's a shame. The old cigarettes are good.

The industry collected lists of things reported to be unhealthy ordangerous to try and trivialise the health risks of smoking

BW690137964/7983

Cigarette sellers (“Betel Barbies”) inTaiwan streets

RecommendationsGovernments can control the tobacco epidemic

with sound economic and health policies– adopt a comprehensive set of proven

measures, tailored to each country– implement and enforce policies– children and adults respond to higher taxes– help current smokers quit– inform the public well – educate & enlist health professionals – IMPLEMENT FCTC

Sigara vergileri bir çok ülkenin önemli bir gelir kaynağını oluşturur.

%10

% 5

Çin Yunanistan Nepal Arjantin

%9.0%7.2

%5.4%4.0

Devlet gelirleri

Dünya Bankası raporuna göre :İngiltere’de ve Güney Afrika’da yapılan çalışmalar :

Sigara vergilerinin artırılmasının Devlet gelirlerini paralel olarak arttırdığını ortaya koymaktadır.

Sigara vergilerinin artışı devlet gelirleri arttırır.

Sigara Vergileri ve Sağlık 

Sigara fiyatlarının % 10 arttırılması tüketimi % 5 oranında azaltır.

Sigara tüketiminin azalması daha az insanın hastalanması ve sağlık harcaması demektir.

Dolayısıyla, sigara fiyatlarının artışı hem sağlığı korur hem de Devlet gelirlerini hala arttırır

Sigara vergilerini arttırarak Maliye Bakanlarının , Sağlık Bakanlarından daha fazla insan hayatı kurtarabileceği ortaya konmuştur.

Maliye Bakanı, Sağlık Bakanındandaha çok hayat kurtarabilir.

Sigara vergilerinin arttırılmasıhalk sağlığı açısından yararlıdır.

Hem sağlık hem maliye kazanır.

Ülkemizde sigara fiyatları ve vergileri yeterince yüksek mi?

Daha yüksek vergi daha pahalı demek mi?Türkiye’de vergi oranı yüksek, ama ortalama paket fiyatı

Avrupa’nın en ucuzu

Avrupa'da ve Türkiye'de ortalama sigara fiyatı, ve paket fiyatı yüzdesi olarak vergi , 1999-2000

77%73%80%75%73%74%69%73%72%76%74%76%71%77%81%79%

75%

02468

Turk

ey

Spa

in

Por

tuga

l

Italy

Gre

ece

Aus

tria

Ger

man

y

Sw

itzer

land

Ne

ther

land

s

Fran

ce

Bel

gium

Finl

and

Sw

eden

Irela

nd

Den

mar

k

UK

Nor

wayOr

tala

ma

fiyat

US$

Vergi/Fiyat Oranı

Reel Fiyat

Nominal and Real Cigarette Prices in Turkey, 1994-2000

0100200300400500600700800900

1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000

Nom

inal

Pric

e (0

00

TL/p

ack)

01020304050607080

Real

Pric

e (0

00 1

995

TL/p

ack)

Nominal Price, Foreign Brands Nominal Price, Domestic BrandsReal Price, Foreign Brands Real Price, Domestic Brands

Sigara vergileri arttırılırsa kaçakçılık artar mı?

Sigara şirketleri :

•Kaçakçılığın ülkeler arasındaki fiyat farklarındandoğduğunu iddia eder.

•Hükümetlerin vergileri düşük tutmalarını isterler ve bu şekilde gelir kaybının engelleneceğini önesürerler.

Sigara şirketlerinin iddiaları doğru değildir.

Sigara kaçakçılığı sigara fiyatlarının daha düşük olduğu ülkelerde daha fazla görülür.

Avrupa Birliğinde Sigara Fiyatları ve Kaçakçılık Oranı(Kaynak: Avrupa Komisyonu 1997)

Ülke Fiyat ( ABD Doları) Kaçakçılık Düzeyi

İspanya 1.20 yüksekPortekiz 1.75 ortaYunanistan 2.06 0rtaİtalya 2.07 yüksekLüksemburg 2.12 ortaHollanda 2.43 ortaAvusturya 2.69 yüksekBelçika 2.95 ortaAlmanya 3.02 yüksekFransa 3.38 düşükFinlandiya 4.26 düşükIrlanda 4.27 düşükİngiltere 4.35 düşükDanimarka 4.55 düşükİsveç 4.97 düşükNorveç 6.27 düşük

Eğer kaçakçılık sigaraların ucuzolduğu ülkelerden pahalı olduğu ülkeleredoğru olsaydı ...........

Avrupa’da güneyden kuzeyedoğru kaçakçılık olurdu. Halbuki aksinekuzeyden güneye olmaktadır.

Sigara İçmenin Bedeli

Modern ekonomik teori

Tüketici bireyler paralarını en iyi nasıl harcıyacaklarınakarar veren değerlendiricilerdir.

Örneğin: erzak, giysi, konser

Tüketicinin egemenlik hakkının dayandığı ilkeler

1)Her tüketici önceden ürünle ilgili aldığı bilgiyideğerlendirerek , ürünün bedelini ve yararını tartarakbilinçli ve akılcı seçim yapar.

2) Tüketici ürünün tüm bedelini karşılar

Eğer bütün tüketiciler risklerini bilerekve bütün bedeli üstlenerek seçim yaparlarsatoplumun kaynakları verimli olarak dağıtılmış olur.

Sigara içenler, sigara ürünün kullanmanınbazı yararlarını algılamaktalar kiparalarını bu ürüne ayırmaktalar.

Algılanan yararlar:Zevk ve tatminKuvvetlenmiş özgüvenStress kontroluNikotin düzeyinin sağlanması

Bireysel bedel

•Harcanan para•Sağlık zararı•Nikotin bağımlılığı

Sigara alma seçiminin diğer ürünseçimlerinden farkları

1) Bir çok tüketici bu ürünün getireceği hastalık ve ölüm konusunda bilgisizdir. (Bireysel bedel)

Sigara alma seçiminin diğer ürünseçimlerinden farkları

2) Çocukların ve gençlerin sigaranınsağlık etkisi konusunda doğru değerlendirmeleryapamadıkları gösterilmiştir.

Çocuklar ve gençler sigaranın sağlık zararlarıkonusunda bilgisizdirler.

ABD ‘de 13 yaşındakilerin yarısı günde bir paketin zarar vermeyeceğini düşünüyor.

Moskova’da 15-16 yaşındakilerin çoğu sigaranın nedenolduğu bir hastalık söyleyemiyorlar

Gençlerin bazı konularda karar için yetkin olmadığıkabul edilmiştir.

Oy verme EvlenmeSürücü ehliyeti almaEğitim süresi

Bugün 15 yaşında olan gençlerin

Her 1000125 orta yaşta 125 yaşlı iken sigara nedeniyle ölecektir.

Riskin algılanması

Yüksek gelir düzeyli ülkelerde

•Sağlık riskleri bilinmekte

•Sigara içenler riski olduğundan düşük algılamakta

•Kendilerinden başka içicilerin daha fazla risk altında olduğunu düşünmekteler

Sağlık zararları konusundaki bilgi tam değildir.

Düşük-orta gelir düzeyindeki ülkelerde bilgidağılımı kısıtlıdır.

1996 ÇinErişkin sigara içicilerin % 61’i sigaranınaz veya hiç zarar yapmadığını düşünmekte

Başkasına yüklenenbedel

Sigaranın bedeli

İçenin sağlık etkilenmesiOrmansızlaşmaYangınlarPasif içicilikElbise ve mobilya kirlenmesi

Sigara içenlerin sağlık harcamaları daha fazladır.

Sigara içmeyenler sağlık sigortalarından Ve vergilerinden sigara içenlerin sağlık harcamalarınıkarşılarlar.

İşyerine Maliyeti

• Bir işyerinin 10000 işçisi varsa• Bu işçilerin 3000’i sigara içerse• Her sigara içen işyerinde 6 sigara içerse• Her sigara içişi 5 dakika sürerse• Her sigara içen günde 30 dakika ziyan eder• Her çalışan saatte 8.64 euro alırsa, sigara içen

firmaya yıllık 1037 euroya zarar verir• 3000 sigara içen firmaya yıllık 3.1 milyon euro’ya

mal olur.

Komşu ülkeye sigara fabrikası kur

Hükümeti fabrika kurmaya ikna et

Halkı ürününe alıştırReklam kampanyası yap

Tekel ve hükümetten bağımsızlık kazan

Tekele ortak ol

Tekelin özelleştirilmesi için basınç yapTEKELİ AL

Kaçakçılığı arttır

kaçakçılığı önlemek üzere

Kuvvetli ve saldırgan

Veya dediklerini yaptır