pw4 5

ในยค สมบรณาญาสทธราช

สงคมสยาม มไดถกคกคามเฉพาะอำานาจทางทหาร/ เศรษฐกจเทคโนโลยของตะวน

ตก แตรฐสยามกลายเปนพนททเปดและถกแทรกดวยอดมการณทางการเมองของ

ตะวนตก โดยเฉพาะอดมการณ

ประชาธปไตย และอดมการณสงคมนยม

ฌอง ฌาค รสโซและ คารล มารกซ เขามาอย

ในพนทของรฐไทย

อดมการณประชาธปไตย (รสโซเปนหนงในนกคดประชาธปไตย) ไดขามพรมแดนจากยโรปเขาส

สงคมไทย และแสดงพลงดงกลาวผานคน 3 กลม คอ

1. กลม รศ . 103

ร.ศ. 103 ตรงกบ พ.ศ. 2427 เปนปท 17 ของการครองราชยของพระบาทสมเดจพระ

จลจอมเกลาเจาอยหว ไดมเจานายและ ขาราชการ จำานวนหนงทรบราชการ ณ

สถานทตไทย ณ กรงลอนดอนและปารสไดรวมกนลงชอในเอกสารกราบบงคมทลความเหนจดการเปลยนแปลงการปกครองราชการ

แผนดน ร.ศ. 103 ทลเกลาฯ ถวาย ณ วนท 9 เดอนมกราคม พ.ศ. 2427

เจานายและขาราชการทจดทำาหนงสอกราบบงคมทลความเหน

ครงนน มพระนามชอปรากฏอย ทายเอกสาร ไดแก (1) พระเจา

นองยาเธอกรมหมนนเรศรวรฤทธ(2) พระเจานองยาเธอ (3)

พระองคเจาโสณบณฑต (4) สมเดจพระเจานองยาเธอพระองค

เจาสวสดโสภณ (5) พระองคเจา ปฤษฎางค (6) นายนกแกว คชเสน

(7) บศย เพญกล (จมนไวยวรนาถ) (8) หลวงเดชนายเวร (9)

ขนปฏภาณพจตร (10) หลวงวเส ศสาล (11) นายเปลยน และ (12)

สปเลฟเตอรแนนสะอาด

ในหนงสอกราบบงคมทล ไดเสนอความเหนท เรยกวาจดการบานเมองตามแบบยโรป รวม 7 ขอ

ดงน (1) ใหเปลยนการปกครองจากAbsolute Monarchy เปน Constitutional Monarchy (2)

การทำานบำารงแผนดนตองมพวกคาบเนตรบผดชอบ (3) ตองหาทางปองกนคอรปชนใหขาราชการมเงน

เดอนพอใชตามฐานานรป (4) ตองใหประชาชนมความสขเสมอกนมกฎหมายใหความยตธรรมแก

ประชาชนทวไป (5) ใหเปลยนแปลงแกไข ขนบธรรมเนยม และกฎหมายทกดขวางความเจรญ

ของบานเมอง (6) ใหมเสรภาพในทางความคดเหน และใหแสดงออกไดในทประชมหรอในหนงสอพมพ (

7) ขาราชการทกระดบชนตองเลอกเอาคนทมความร มความประพฤตด อาย 20 ขนไป ผทเคยทำาชวถก

ถอดยศศกด หรอเคยประพฤตผดกฎหมาย ไมควรรบ เขารบราชการอก และถาได ขาราชการทร

ขนบธรรมเนยมยโรปไดยงด

2. กบฏ ร .ศ . 130 (พ .ศ .2454)

“ เหตการณ ร.ศ.130 เปนการปฏวตประชาธปไตยทเรมตนแลวกลมเหลว... จรง

แตอยาลมวาเหตการณร.ศ.130 เกดขนหลง

การสวรรคตของ ร.5 เพยง 15 เดอน จง

กลาวไดวา เปนเหตทเกดจากผลของการปรบปรงประเทศใหทน

”สมย

“ ร.ศ.130 เปนนายรอยทเปนกลมสามญชน กลม ร.ศ.130 ทรวมตวกน ซงประกอบดวย

ร.อ. เหลง ศรจนทร รอยตรจรญ ษตะเมษ เปน แกนนำา มสมาชกทเปนทหาร 90 คนในระยะเรม

ตน”

ร.ศ.130 เกดขนทามกลางบรรยากาศของตางประเทศทมการ

ปฏวตเปลยนแปลงในนานาประเทศ เรมจากญปนทมการปฏรปเมจ

ทำาใหญปนกาวขนมาเปนประเทศมหาอำานาจอตสาหกรรมทดเทยม

ตะวนตก สวนทเมองจนมการปฏวต ของ ดร. ซนยดเซนในป 2454 การ

ปฏวตของซนยดเซน มอทธพลตอ กลมทหาร ร.ศ.130 มาก พลทหาร

จะเรยกการปฏวตนวา ปฏวตเกก เหมง ยงมการเผยแพรขาว ภาพ

ความเคลอนไหว เกยวกบความ เคลอนไหวของการปฏวตเกกเหมง

ทเผยแพรกนภายในกลมทหารร.ศ.130 ในเวลาตอมา

กลม ร.ศ. 130 มปณธานและความ มงหมาย ในการโคนลมพระราช

บลลงก ของพระบาทสมเดจ พระมงกฎเกลาเจาอยหว ผรเรมกอ

การปฎวตกวางแผนชกจงทหารทว ประเทศ และเกลยงกลอมทหารเกญฑ

ทเขารบราชการทกรน ใหมความ เขาใจถงความเปนอยของประเทศชาต

และความเสอมทรามในขณะนน และความเปนไปของลทธประชาธปไตยใน

ประเทศตางๆ วามประโยชนอยางไรรวมถงอธบายใหเขาเหลานนเขาใจถง

เรองสทธและเสรภาพ สทธมนษยชนเพอใหบคคลเหลานนไดแพรขาว

กระจายไปทวประเทศ เพอใหราษฎร ตระหนกวา ลทธ

สมบรณาญาสทธราชยนนเปนลทธท ไมเหมาะสมแกการปกครองประเทศ

จนจะไมมเหลออยแลวในโลกน

3. คณะราษฎรพ .ศ .2475 “แผนการณใหญในการปฎ

วตโคนลมพระราชบลลงกเมอร.ศ. 130 ของคณะผกอการคอการลอบปลงพระชนมพระบาท

สมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหวและความลมเหลวคอจดจบของ

คณะปฎวตในครงนน การถกจบกมและถกจำาคกตลอดชวตหรอความทกขทรมานดวย

ประการทงปวง ไมไดเปนหมายความวาจะไมมการกอการเชนนนอก...ดวยปรารถนาเดยวกน...โดยหลกการทตางกนในอกไมกปตอมา...” คณะราษฎร

จากสถานการณวกฤตทางเศรษฐกจทเกดขนไปทวโลกและจากกรณทมหาสงครามโลกครงท1 สงบลงททำาใหทว

  โลกเกดการเปลยนแปลงทางการปกครอง เชนในรสเซย โดยพวกบอลเชวค ในเยอรมนกเปลยนการปกครอง จาก

สมบรณาญาสทธราชยเปนมหาชนรฐ และรวมทงในยโรป และภาคพนเอเชย ไดเกดการปฎวต เชน การปฎวตในจน

เพอโคนบลลงแมนจ ทประเทศญปนจกรพรรดทรง พระราชทานรฐธรรมนญใหแกประชาชน ทงหมดนไดอยใน

ความสนใจและตดตามขาวของคณะบคคลกลมหนงใน ประเทศสยาม และประกอบกบ พระบาทสมเดจพระปกเกลา

  เจาอยหว และรฐบาลในขณะนน ไมสามารถทจะแกไข ปญหาสภาวะเศรษฐกจ ทตกตำาได เปนเหตใหผรกชาต รก

แผนดน และคณะบคคลกลมหนง ประกอบดวยทหารและพลเรอนผมความคดเหนและอดมการณเปนไปในแนวทาง

เดยวกน ไมสามารถทนเพกเฉย ตอความอตคดขดสนของประชาชนและความเสอมของประเทศได...

คณะบคคลคณะนจงไดคด จะเปลยนแปลงการปกครอง

โดยใหพระมหากษตรยทรงอย ใตรฐธรรมนญ ตองการใหม

รฐสภา ตองการใหประชาชน ปกครองตนเอง โดยม

รฐธรรมนญปกครองประเทศ และตองการใหพลเมองมสทธ

เสรภาพเสมอภาค ภราดรภาพตองการทจะวางโครงสราง

ทางเศรษฐกจ แกปญหาคน วางงาน เพอใหเปนไปตาม

แนวทางทเรยกกนวา"ประชาธปไตย"  

ผคดโคนลมราชบลลงของพระบาทสมเดจพระ ปกเกลาเจาอยหวคณะน นำาโดย พ.อ. พระยา

พหลพลพยหเสนา พ.อ.  พระยาทรงสรเดช พ.อ.  พระยาฤทธอคเนย พ.ท. พระประศาสนพทยา

ยทธ พ.ต. หลวงพบลสงครามและหลวงประดษฐ มนธรรม คณะราษฎรไดเขายดอำานาจ

รฐและเปลยนแปลงการปกครองจากระบอบสมบรณาญาสทธราชยสระบอบประชาธปไตยเมอ 24  มถนายนพ.ศ. 2475หลวงประดษฐ

มนธรรม นายประยร ภมรมนตร หนง

ในคณะราษฎร

บางคนเรยกการเปลยนแปลงการปกครอง 24 มถนายน พ.ศ. 2475 วา การปฏวตสยาม พ.ศ.

2475 เพราะเปนการกระทำาเพอเปลยนระบอบ การปกครอง คอ เปลยนจากระบอบ

สมบรณาญาสทธราชยมาเปนระบอบ ประชาธปไตย ทสำาคญยงกคอ การเปลยน

แนวคดวาดวยอำานาจอธปไตย ทเดมเปนของพระมหากษตรยมาเปนอำานาจอธปไตยเปนของปวง

ชน กลาวอกนย การปฏวต 2475  คอ การวางรากฐานแนวคดวา

ดวยอำานาจอธปไตยเปนของปวง ชนชาวไทย ซงเปนรากฐานของ

การเมองไทยในปจจบน

คณะราษฎรไดวางรากฐานการเมองยคใหม ของไทยหลายประการ หนงในนนกคอ การตง

มหาวทยาลยธรรมศาสตรและการเมอง เมอ 27 มถนายน พ.ศ. 2477 แตการปฏวตกใชจะราบรน

สงทเกดขนหลงการปฏวตก คอ ความขดแยงของการ

ปฏวต ความขดแยงดงกลาวก คอ ความขดแยงแนวทางการ

พฒนาการเมองและเศรษฐกจ หลงการปฏวต ซงกคอความ

ขดแยงของแนวทางการเมอง และเศรษฐกจของปรด พนม

ยงคกบคนอนๆ

โดยในวนท 15 มนาคม พ.ศ.2476 นายปรด พนมยงคไดเสนอ"เคาโครงเศรษฐกจ" เพอให

พจารณาใชเปนหลก สำาหรบ นโยบายเศรษฐกจของประเทศ ซงม ลกษณะเปนสหกรณเตมรปแบบ แต

ไมทำาลายกรรมสทธในทรพยสน ของเอกชน โดยใหรฐซอทดนจาก

เจาของเดมดวยพนธบตร มดอกเบย ประจำาป ใหการประกนแกราษฎร

ตงแตเกดจนตาย วาเมอราษฎรผใด ไมสามารถ ทำางานไดหรอทำางาน

ไมไดเพราะเจบปวย หรอชราหรอ ออนอาย กจะไดรบความอปการะ

เลยงดจากรฐบาล

แตแนวความคดดงกลาว ฝาย พระยามโนปกกรณนตธาดา

นายกรฐมนตรและขนนางตางๆ ไมเหนดวยเนองจาก ไมตองการ

เปลยนแปลงโครงสรางเศรษฐกจ ซงเจาและขนนาง ยงกมอำานาจ

อย เมอนำาเขาสสภาแลวเสยง สวนใหญไมเหนดวย นายปรด

จงไดลาออก จากตำาแหนง รฐบาลรวมกบทหารบางกลม

ทำาการยดอำานาจปดสภาและออกพ.ร.บ.  วาดวยคอมมวนสต พ.ศ.2476  ออกแถลงการณประณาม

นายปรดวาเปนคอมมวนสต นายปรดจงถกเนรเทศออกนอกประเทศ

พระยามโนปกรณนตธาดา

นายกรฐมนตรคนท 1

หลงการปฏวต 2475 สงคมสยามมการเลอก ตงหลายครง แตรฐบาลทมาจากการเลอกตงก

ดำาเนนการปกครองเปนไปแบบกระทอนกระแทน และจบลงดวยการรฐประหารของทหารในป

2490 กลาวอกนย หลงการปฏวต 2475 –พ.ศ. 2490 แมประชาธปไตยสยามจะไมมนคง แตประชาธปไตยกคออดมการณทางการเมองของยโรปทอพยพขามพรมแดนรฐสยามและเขามาเปนสวนหนงของอตลกษณชาวสยาม ความเปนสยามในยดน ตางไปจากสมย

สมบรณาญาสทธราชย เพราะในยคน สยาม =

ชาต + ศาสนา + รฐธรรมนญ

ทางเดน

ของควา

ม

เปนไทย

เม อสยามกลายเป นไทย

“การสรางความเปนไทยแบบฝรง

สมยจอมพล ป. พบลสงคราม”5

จอมพล แปลก พบลสงคราม หรอทเรยกกนทวไปวา

" จอมพล ป." เปนนายก รฐมนตรทมเวลาดำารงตำาแหนง

รวมกนมากทสดของไทย คอ14 ป 11 เดอน 18 วน เขาเปนหนงในคณะราษฎรและมบทบาทสำาคญในการปราบปรามกบฏบวรเดชร

ผลงานดงกลาวผลกดนใหเขากาวขนมาเปน นายกรฐมนตรคนท 3  ของไทย และเขาเปนคน

ทเปลยนชอประเทศจากประเทศสยามมาเปน ประเทศไทยในวนท 24  มถนายน พ.ศ. 2482  

“และเปนผเปลยน เพลงชาตไทย" มาเปนเพลง ทใชกนอยในปจจบน คำาขวญทรจกกนดของ นายกรฐมนตรผนคอ "เชอผนำาชาตพนภย" 

และ "ไทยอยคฟา"

จอมพล ป.  มนโยบายทสำาคญคอ การมงมน พฒนาประเทศไทย ใหมความเจรญรงเรอง

ทดเทยมนานาอารยะประเทศ มการปลกระดมให คนไทยรสกรกชาต โดยออกประกาศสำานกนายก

“รฐมนตร วาดวย รฐนยม"  หลายอยาง ซงบาง อยางไดประกาศเปนกฎหมายในภายหลง หลาย

อยางกลายเปนวฒนธรรมของชาต เชน การรำาวง กวยเตยวผดไทย

รฐนยม เปนนโยบายของรฐบาลเพอปลกระดมความรกชาตและปรบปรงวฒนธรรมใหเหมอน

อารยประเทศ โดยออกประกาศทงหมดสบสองฉบบ คอ• รฐนยมฉบบท 1 เรองการใชชอประเทศ

ประชาชน และสญชาต ประกาศใชเมอวนท 24 มถนายน พ.ศ. 2482 และวนท 28 กนยายน

พ.ศ. 2482 “ ” ใหเปลยนชอประเทศจาก สยาม “ ” เปน ไทย ตามทเรยกขานประชาชนวาคนไทย

ชอประเทศกควรเรยกวาประเทศไทย• รฐนยมฉบบท 2 ประกาศไมใหคนไทย

ประพฤตตนเปนตวแทนของตางชาต และไมให ขายทดนใหตางชาต

• รฐนยมฉบบท 3 เรองการเรยกคนในประเทศ “ ” วา คนไทย แมมเชอสายอนกใหถอวาม

สญชาตไทย มใหแบงแยก• รฐนยมฉบบท 4 เรองการเคารพธงชาต เพลง

ชาต และเพลงสรรเสรญพระบารม

• รฐนยมฉบบท 5 เรองใหชาวไทยพยายามใช เครองอปโภค บรโภคทผลตขนในประเทศไทย

• รฐนยมฉบบท 6 เรอง ทำานอง และเนอรอง เพลงชาต

• รฐนยมฉบบท 7 เรองชกชวนใหชาวไทยรวมกนสรางชาต• รฐนยมฉบบท 8 เรองเพลงสรรเสรญพระบารม• รฐนยมฉบบท 9 เรองภาษาและหนงสอไทยกบ

หนาทพลเมองด• รฐนยมฉบบท 10 เรองการแตงกายของ

ประชาชนชาวไทย• รฐนยมฉบบท 11 เรองกจประจำาวนของคน

ไทย• รฐนยมฉบบท 12 เรองการชวยเหลอคมครอง

เดก คนชรา หรอ ทพพลภาพ

คนไทยในร ฐนยม1. นยมใชของไทย “ ภายใตคำาขวญ ไทยทำา

” ไทยใช ไทยเจรญ

• ประชาชนจงปลกผก เพาะถวงอก เลยงหม เพอใชบรโภคในครอบครว

• คนไทยตองเหนความสำาคญของการคาขายโดยใหนำาถวงอกและเนอหมนนมาประกอบเปน"กวยเตยว" ขาย

ถวงอกกวยเตย

ว ชวยชาต

2. เล กน งผาม วงและเส อราชปะแตน ทขา ราชกาลสยามใสมาตงแตสมยรชกาลท 5

และใหใสกางเกงขายาวแทน

ผามวงเปนของสยาม

กางเกงขายาวคอกางเกงฝรง

3. คนไทยทม อารยะตอง

• ไมแยงกนกนซอ ตวเขาชมมหรสพ

•ไมเจาะยางรถยนตคนอน

• ไมขดเขยนขอความในสถานทสำาคญของชาต

อกหกเพราะรกชรกวงผเสอ

หอ 5

บวชชหนรก

เณรไมเกยวเจยวยงเลก

4. คนไทยอารยะต องเล กก นหมาก เคยวหมาก จะทำาใหฟนดำา

5. “ชายไทยตองไมเปลอย”กายในทสาธารณะ

“หามใสกางเกงในตวเดยวในท”สาธารณะ

สงขลา2485

6. หญงไทยตองเปลยนจากการแตงกายแบบไทยๆ เพราะไมเปนไทย ไปแตงแบบผหญงยโรปเพอ

ความเปนไทย

7. คนไทยทมอารยะตองเชอผนำา เพราะ“ ”เชอผนำา ชาตพนภย

8. คนไทยทมอารยะตองใสหมวก ใส รองเทา กางรมเหมอนผดองกฤษ

รองเท าสร างชาต

ความสำาคญของ หมวก หมวกสราง

ชาต สมยจอมพลป.

• ประเดนขางตนคอ ลกษณะหรออตลกษณ ความเปนไทยทจอมพล ป. มงสรางและ

ปรารถนาจะใหมและใหเกดกบคนไทย • แตสงทควรตราไวกคอ ความเปนไทย

ของจอมพล ป. พบลสงครามมไดบรรจอยเฉพาะกลมคนทอาศยอยในดนแดนรปขวานทอง

• เพราะจอมพล ป. มแนวคดเรอง Pan-Thai และตองการสรางความยงใหญใหกบชนเผาไทย

• แนวคดเรอง Pan-Thai นสะทอนชด จากการทจอมพล ป. พบลสงครามเปน

บคคลสำาคญหรอบคคลแรกทวางรากฐานการศกษาความเปนไทยนอกพรมแดนรฐ-

ชาตไทย และ• ในชวงสนสดสงครามโลกครงท 2 ใหมๆ จอมพล ป. พบลสงครามไดสง

กองทพไทยไปผนวกเอารฐไทรบรใน มาเลเชย ทมคนไทย(พทธ) อาศยอย และ

จงหวดพบลสงครามซงเปนพนทในรฐเขมรทมคนไทยอาศยอยเขาเปนสวนหนงของรฐไทย

จ งหว ดพบลสงคราม เปน 1

ใน 4 จงหวดทประเทศไทยไดดนแดนคนจาก

ฝรงเศสในชวงพ.ศ. 2484 จงหวดพบล

สงคราม คอจงหวดเสยม

เรยบ จงหวดอดรมชยและจงหวดเตยเมยนเจยในประเทศกมพชา

• สมย จอมพล ป. พบลสงครามถกขนานนามวาเปนยคสรางชาตและสรางความ

เปนไทย และเปนยคเรมตนทรฐไทย เขาไปยงเกยวกบชวตประจำาวน (รฐ

เขาไปกำาหนดการใสหมวก สวมรองเทาและอนๆ) หรอกลาวอกนย สมยจอมพลป. เปนยคเรมตนทรฐเขาไปจดการรางกายของประชาชนอยางเปนระบบ• แตคำาถามใหญซงมกจะไมตงคำาถามกน

กคอ จอมพล ป. พบลสงครามสรางความ เปนไทยแบบไหน ความเปนไทยท

จอมพล ป. พยายามสรางมรากฐานมา จากความเปนไทยหรอไม

แตจากภาพรณรงควฒนธรรมไทย ณ ทวาการจงหวด สงขลา เมอป พ.ศ. 2485 และรฐนยมอนๆ ทกลาวถงขาง

ตน ยอมสะทอนใหเหนชดวา จอมพล ป. พยายามสรางความเปนไทยดวยการสลดทงความเปนไทยหรอวฒนธรรม

ไทยแบบดงเดม และสรางวฒนธรรมตะวนตกหรอความเปน ตะวนตกใหเปนไทย ความเปนไทยจงถกสรางดวยปจจยท

ขามพรมแดนมาจากตะวนตก

• จอมพล ป. พบลสงครามมความมงมนท “ จะสรางสงคมไทยให ไฟสวาง ทางเดน

” มงานทำา และพยามยามทจะสรางสงคมไทยใหเจรญเหมอนนานาอารยะประเทศ• จอมพล ป. ไมเอาเจา แตสงหลงน

เปลยนไปในยค 2500 เปนตนมา