prof.dr mitar lutovac

SED 2014 UŽICE

• EKOTURIZAM-VAŽNA RAZVOJNA ŠANSA ZAPADNOG BALKANA I SRBIJE .

Užice, 03-05.10.2014.g.

Prof.dr Mitar Lutovac

FM Herceg Novi

Prof.dr Milan Đuričić

FPIM UNION BEOGRAD

Međunarodna naučna konferencija

1. USMJERITI PAŽNJU NA VAŽNOST EKOTURIZMA

2. POJASNITI POZICIJU EKOTURIZMA U SAVREMENOM TURIZMU

3. UKAZATI NA PRIRODNE RESURSE I DESTINACIJE U SRBIJI POGODNE ZA RAZVOJ EKOTURIZMA

4. PRIMJERI I TRENDOVI U OKRUŽENJU I SVIJETU

SADRŽAJ PREZENTACIJE : I – DIO:

- masovni turizam naspram zelenom turizmu- razvoj ekoturizma

II – DIO:- megatrendovi u turističkoj industriji- inovacije u turizmu

III – DIO:- menadžment inovacija- modeli inovacijskog procesa

IV – DIO:- primjer i teme u fokusu

CILJEVI PREZENTACIJE

ISTORIJSKI RAZVOJ EKOTURIZMA

 • Termin Ekoturizam se vezuje za Milera (Miller, 1978), koji je svojim

istraživanjima dokazao da su nacionalni parkovi najatraktivnije, najkompleksnije i najmoćnije ekoturističke destinacije.

• Larman, J. and Durst, B. savremeni ekoturizam posmatraju kao sistem čiji aktivni elementi susvi učesnici u turističkom biznisu(slika 1). Oni ekoturizam posmatraju kao: „/.../prirodni turizam koji turista ostvaruje posetom destinaciji kombinujući jedan od tri osnovna razloga (edukaciju, rekreaciju i avanturu) posete destinaciji/.../“. Za njih je ekoturizam prirodni turizam, koji sjedinjuje sve one prirodne potrebe čoveka za rekreacijom, uživanjem, istraživanjem, oporavkom i sl, sa izvornim resursima životne sredine, što neki smatraju njihovim najznačajnijim doprinosom definisanju i razvoju ekoturizma. (Laarman and Durst, 1987, 5).

Larman, J. and Durst, B. savremeni ekoturizam posmatraju kao sistem čiji aktivni elementi susvi učesnici u turističkom biznisu(slika 1).

RAZVOJ EKO TURIZMA U SRBIJI I OKRUŽENJU

prilagođavati se okruženju prilagođavati zakonsku

regulativu (primjer iz najbližag okružanja) Ekološka Crna Gora

konkurentna da bi opstala

razvijati nove proizvode

životni vijek proizvoda

težiti postavljenim ciljevima

Do 2021.godine planira se da 12% teritorije R.Srbije bude pod nekim vidom eko zaštite

EKOTURISTIČKA DESTINACIJA, . . . .

CILJEVI RASTA PUTEM RAZVOJA EKOTURIZMA

MOGUĆNOST RAZVOJA EKOTURIZMA U SRBIJI

• ZELENI TURIZAM KAO EKOLOŠKA ŠANSA SRBIJE

• NACIONALNI PARKOVI

• REZERVATI ŽIVOTINJA

• EZNO SELA

• VJERSKI TURIZAM

• GASRTO TURIZAM

• PUTEVI VINA

• PLANINARSKE STAZE

2.EKONOMSKI ODRŽIV

EKOTURIZAM

EKOTURIZAM

5.PRUŽA ZADOVOLJSTVO

TURISTIMA

4.EKONOMSKI KORISTAN ZA LOKALNU ZAJEDNICU

3. EKOLOŠKO I KULTURNO EDUKATIVAN

PET KLJUČNIH PRINCIPA EKOTURIZMA

1. BAZIRAN NA PRIRODI

ATRIBUTI VEZANI ZA ZELENI TURIZAMZABLUDE OGRANIČENJA MOGUĆNOSTI

- Svako nerazvijeno područje je idealna oblast za razvoj ekoturizma,

- Područje nije istraženo u cilju verifikacije standarda i sertifikovano za ekoturizam,

- Netaknuta priroda

-Odsustvo minimuma infrastrukture,

- Arheološka nalazišta i istorijski spomenici

- Ekološka svest stanovništva i turista je na visokom nivou,

- Nizak nivo ekološke svesti, - Zdravi voda i hrana

- Želja za brzim podizanjem životnog standarda,

- Gostoljubivost i raznovrsna autohtona kultura (regionalna, lokalna)

- Seoski turizam je u principu ekoturizam.

- Odsustvo jasnih standarda i legislative.

Učešće u projektima istraživanja, zaštite i konzervacije

INOVACIJSKI OKVIR EKOTURIZMA

INOVACIJSKI

ULAZI

PROFITZAPOŠLJAVANJE

IZVOZ

. . .

INOVATIVNA

ORGANIZACIJA

Poslovni model

BARIJERE

INOVATIVNA

ORGANIZACIJA

Poslovni model

BARIJERE

INOVACIJSKI

PROCES

INOVACIJSKI

IZLAZI

NACIONALNI

UTICAJ

GDP PRODUKTIVNOST

REALNI DOHODAK

KONKURENTNOST

TRGOVINSKI

BALANS

ZNANJE

KAPITALINOVATIVNOST

MREŽE

JAVNA POLITIKA MAKROEKONOMSKI USLOVI

NACIONALNI MENTALITETINFRASTRUKTURA

TURISTIČKI KLASTER prema Strategiji razvoja turizma Srbije (2006)

1.VOJVODINAII. BEOG-RAD

III.JUGOISTO-ČNA SRBIJA

IV.JUGOZAPA-DNA SRBIJA

-NP Fruška Goraima najmanje mogućnosti za razvoj ekoturizma zbog velikog stepena urbanizacije i narušenosti prirodne sredine.

-Nacionalni park Đerdap

-Maljen i Suvobor

- Gornje Podunavlje-Homoljske planine

- Zlatibor

- Subotička peščara-Park prirode Resava

- Zlatar

-Deliblatska peščara - Južni Kučaj - Park prirode Golija- Gravitaciona zona Palićkog jezera

- Planinina Rtanj

- Nacionalni park Tara

- Ludaško jezero- Vlasina i Krajište

- Nacionalni park Šara

-Koviljsko-petrovaradinski rit

- Stara planina -Ovčarsko-kablarska klisura

- Vršačke planine. - Nacionalni park Kopaonik

- Carska bara, - Pešterska visoravan

- Obedska bara - Kanjon reke Uvca- Zasavica

PRIMJER IZ OKRUŽENJA

MOST NA TARI EKO-TURISTIČKA DESTINACIJA

ŠTA JE TO NOVO ???

ZA KOGA JE TO NOVO ???

KOLIKO JE TO NOVO ???

INOVACIJE I TRENDOVI U EKOTURIZMU

GLOBALIZACIJA I LOKALIZACIJA

UDALJENE DESTINACIJE NISU PROBLEM

JAČANJE ELEKRONIČKIH TEHNOLOGIJA

KAMPANJA ODRŽIVOG RAZVOJA TURIZMA

UTICAJ DRUGIH TRENDOVA NA EKOTURIZAM

TRENDOVI

EKONOMSKI POLITIČKI GEOPOLITIČKI SOCIJALNI OKOLIŠNI TEHNOLOŠKI

DESTINACIJA

MENADŽMENT

DESTINACIJE

PREDUZEĆE

MENADŽMENT

PREDUZEĆA

VRIJEDNOSTI

ZA TURISTE

( POTREBE )

TURISTIČKA

PREDVIĐANJA

RAZVOJ

NOVIH

PROIZVODA

CRC for Sustainable Tourism Pty Ltd, Australia, 2008

POZICIJA EKOTURIZMA U EVOLUCIJI TURISTIČKOG TRŽIŠTA

Turizam sunca i mora jezera i rijeka

( masovni turizam )

Eko - turizam

kulturni turizam

Vjerski turizam

tematski turizam

( atrakcije, parkovi )

vrijeme

ODRŽIVI TREND

sportski turizam

50 - tih 70 - 90 2000 – tih i dalje

ZABAVA UZBUĐENJE EDUKACIJA

PROIZVODI

MREŽERAZVOJ

NOVE IDEJE

PROCES

ODRŽIVOSTMARKETING

FINANSIJE

TURISTIČKI PROIZVOD( multidisciplinarna kategorija )

Turizam stvara iskustvo

ali Turizam je puno više, . . . .

EKOLOGIJA ? ? ?

Možemo li upravljati turističkim proizvodom ?

MOŽEMO LI UPRAVLJATI EKOTURIZMOM ?( turistički proizvodi / usluge )

Kakvi su naši tehnički resursi ?

Kakve su naše mogućnosti ?

Kakve su naše organizacijske sposobnosti ?

PROBLEMI I BARIJERE U RAZVOJU EKOTURIZMA

STRUKTURA TOP-MENADŽMENTA

NEDOSTATAK ISKUSTVA OGRANIČENA FINANSIJSKA SREDSTVA ( INVESTICIJE )

MOTIVACIJA UPOSLENIH ZA GENERISANJE IDEJA

MALA ULAGANJA U EDUKACIJU OSOBLJA

OTPOR EDUKACIJI (može izazvati radikalizaciju prilikom implementacije)

INOVACIJSKA POLITIKA U RAZVOJU

RIZIK

. . .

MENADŽMENT IDEJA

( u turističkoj industriji )

RAZVOJ NOVIH TURISTIČKIH PROIZVODA

( zasnovanih na prirodnim resursima primjenljivo u RURALNIM regionima)

INOVACIJSKA POLITIKA

( u turizmu )

INOVACIJSKI SISTEM ( NIS )

IPA-FONDOVI I INOVATIVNOST

UMJESTO ZAKLJUČKA TEME U FOKUSU

Hvala na pažnji

FAKULTET ZA MENADŽMENT HERCEG NOVi

FPIM UNION BEOGRAD

e-mail: gsmmitar@gmail.com

Prof.dr Mitar Lutovac

Prof.dr Milan Đuričić