pestisit uygulamasına bağlı akciğer sağlığı sorunları · herbisid chlorophenoxyl (2,4-d,...

Pestisit Uygulamasına Bağlı Akciğer Sağlığı Sorunları

Dr Zafer Hasan Ali Sak

Harran Üniversitesi Göğüs Hastalıkları

Türk Toraks Derneği Çevre ve Meslek Hastalıkları Çalışma Grubu

• Birçok kişi tarımda çalışanların çalıştığı ve yaşadığı ortamı temiz hava ve sağlıklı çevre ile ilişkilendirir.

• Ancak, tarım pestisid buharları, tozlu alanlar, gübre çukurları ve giderlerde hidrojen sülfür birikimleri, konvansiyonel silolarda nitrojen dioksit gibi solunumsal tehlikelerle doludur.

Pestisidler

İnsektisidler Herbisidler Fungisidler Rodentisidler

Sinir sistemlerini

etkiler Otlara karşı

koroziv etki

Bitkiler için

antibiyotik Antikoagulan etki

Pestisid kullanımı

• Dünya genelinde yaklaşık 2250 ton pestisid yıllık kullanılmaktadır.

• Organofosfat (OP) ve karbamat insektisidler (34%),

• Ditiyokarbamat fungisidler (18%)

• Fenoksil herbisidler (12%) oranlarıyla sıklıkla uygulanmakta.

Int. J. Environ. Res. Public Health 2013, 10, 6442-6471; doi:10.3390/ijerph10126442

• Tarım, balıkçılık, ormancılık ve gıda edüstrisinde yaygın şekilde ve büyük miktarlarda pestisid tüketimi sözkonusudur.

Pestisid ilişkili Hastalık İnsidansı

• Pestisid ilişkili hastalık insidansı [tam zamanlı eşdeğer(TZE)] 100000 işçi başına yaklaşık 1,17 oranında görülmekte.

• İnsektisidler bunların %49 ‘undan sorumlu.

• Tarımsal alandaki(18,2/100000 TZE) insidans diğer meslek gruplarının (0,53/100000 TZE) otuz katından fazla. .

Int. J. Environ. Res. Public Health 2013, 10, 6442-6471; doi:10.3390/ijerph10126442

Pestisidler

Yaygın kullanılan pestisidler

Pestisid türü Kimyasallar

Herbisid Chlorophenoxyl (2,4-D, 2,4,5-T and MCPA), urea derivatives,

triazines (atrazine), amide (propanil), bipyridils (paraquat and diquat),

glyphosate

İnsektisid Organochlorines [dichlorodiphenylethanes (DDT, DDD, dicofol),

chlorinated cyclohexanes and benzenes (lindane, HCB), cyclodienes

(aldrin, endosulfan, chlordane and toxaphene) and chlordecone

(mirex), organophosphates (chlorpyrifos, diazinon, parathion,

malathion), carbamates (aldicarb, aminocarb), pyrethroids

(pyrethrins, permethrin, deltamethrin, cypermethrin), rotenone,

Bacillus thuringiensis (protein product)

Fungisid Dithiocarbamate, captan, captofol, pentachlorophenol, iprodione,

sulphur

Bacterisid Triazine-S-triones, chlorine-releasing agents, chlorine,

dichloronitrobenzene

Rodentisid Coumadin and derivatives, anticoagulants, strychnine, sodium

fluoroacetate

Fumigantlar Methyl bromide, aluminum/zinc phosphide, sulfur

Nörotoksiteye göre pestisitlerin sınıflaması

Nöral iletiyi engelleyenler

Organochlorine dichlorodiphenylethanes (DDT, DDE)

cyclodienes (aldrin, α-chlordane, γ-chlordane, cis-nonachlor,

trans-nonachlor, oxychlordane, toxaphene parlar 26,

toxaphene parlar 50)

hexachlorocyclohexanes (hexachlorobenzene, -hexachloro-

cyclohexane, γ-hexachlorocyclohexane)

chlordecone (Mirex)

Pyrethroid pyrethrin, tetramethrin

Asetilkolin esteraz inhibitorleri

Organophosphate parathion, malathion, methyl parathion, chlorpyrifos, diazinon,

Carbamate aldicarb, carbofuran, carbaryl, ethienocarb, fenobucarb

Ön-inflamatuar uyaranlar

Chlorophenoxy herbisidler 2,4-D (2,4-dichlorophenoxyacetic Acid)

Pestisidler

Int. J. Environ. Res. Public Health 2013, 10, 6442-6471; doi:10.3390/ijerph10126442

Maruziyet Safhaları

Mesleksel maruziyet pestisidin,

•üretim

•taşıma,

•hazırlama ve

•işyerinde uygulanması sırasında ortaya çıkar.

Çevresel Maruziyet

Ballı baharat pestisidli çocuklara şifa niyetine

Yeraltı Sularına Karışan Pestisid Maruziyet Yolları

• Pyretroid insektisidlerin lipid çözünürlüğü düşüktür. İnhalasyon yoluyla kolay emilirler.

• Metil bromid, renksiz kokusuz çabuk buharlaşan bir gazdır. Kapalı sızdırmaz ortamlarda inhalasyon yoluyla zararlıları öldürür.(Fumigant)

• Organofosfat, karbamat, organoklorin insektisidler, DDT (diklorodifeniltrikloroetan), lindan, aldrin and klordan lipid çözünürlüğü nedeniyle ciltten emilirler.

• Klorofenoksil herbisidler tuzlu bileşiklerdir. Gastrointestinal yolla etki eder.

Pestisid ilişkili solunum hastalıkları

Maruziyet yollarına göre

Pestisid ilişkili solunum hastalıkları

• Hırıltı,

• Hava yolu irritasyonu,

• Boğaz ağrısı ve kuruluğu,

• Burun akıntısı,

• Öksürük,

• Nefes alamama,

• Göğüste sıkışma ve ağrı

• Pulmoner ödem

• Pulmoner konsolidasyon

Akut Bulgular:

Hapşırma ve burun akıntısı

• Hapşırma

- Sabadilla

• Burun akıntısı

Pyrethrinler

İnorganik arsenikler

Organofosfat insektisitler

Karbamat insektisitler

• Naftalen

• Paraquat

• Kloropikrin

• Akrolein

• Dikloropropen

• Etilen dibromid

• Sülfür dioksid

• Sufuril florid

• Akrilonitril

• Formaldehid

• Kadmium tozları

Üst hava yolu irritasyonu yapanlar

Pulmoner Konsolidayon

• Paraquat - fibrozis

• Cadmium tozları

• Metil bromid

secu

re.h

ost

ing.v

t.ed

u

Pulmoner Ödem

• Metil bromür

• fosfin

• Fosfor

• Akrolein

• Etilen oksit

• Etilen dibromür

• Pyrethroids

• Kükürt dioksit

• Katyonik deterjanlar

• Kreozot

• metilizotiyosiyanat

• Kadmiyum

Dispne

• Nikotin

• paraquat

• Kadmiyum tozları

• siyanamid

• Sülfüril florür

• pentaklorofenol

• Metil bromür

• Kükürt dioksit

• kloropikrin

Akut solunum yetmezliği

Bir olgu sunumunda, 6 yaşındayken astım tanısı konan 11 yaşında bir kız çocuğu içinde piretroid bulunan şampuanla köpeğini yıkarken « astım atağına bağlı akut solunum yetmezliği«sonrası hayatını kaybetti. (Wagner, 2000).

Pamuk yaprak dökücü(Thidiazuron)? Pestisid?

Mesleki Astım(sıklıkla atopik)

Kronik bronşit, KOAH

Akciğer Kanseri

Sarkoidoz

Alerjik Rinit

Organik Toz Toksik Sendromu

Solunum yolu enfeksiyonu

Pestisid ilişkili solunum hastalıkları

Pestisid ilişkili solunum hastalıkları

http://dx.doi.org/10.1016/j.jes.2016.11.012 1001-0742/© 2016 The Research Center for Eco-Environmental Sciences, Chinese Academy of Sciences. Published by Elsevier B.V.

Jabłońska-Trypuć A. Reactive Oxygen Species 3(8):96–110, 2017; ©2017 Cell Med Press

http://dx.doi.org/10.20455/ros.2017.823

Toxicology and Applied Pharmacology 268 (2013) 157–177

Toxicology and Applied Pharmacology 268 (2013) 157–177

Toxicology and Applied Pharmacology 268 (2013) 157–177

• Binlerce yıldır Şanlıufa’da yerleşim yerleri dağ ve tepelik gibi yüksek yerlerde.

• Göbeklitepe

• Soğmatar

• Şuayp şehri

• Asurlular

• Babil

• Roma vs.

Çalışma Alanının Konumu

Drenaj alanı 3.700 km² , 1.500 km²’lik kısmını ova alanı, Harran Ovası, 141.500 hektar sulama alanıyla GAP’ın en büyük sulama sahasına ve Ortadoğu’nun en büyük yeraltı suyu rezervine sahiptir.

Göbekli tepenin gizemli T taşları Eden cennetinin işaretleri mi?

Pestisid öncesi (%) Pestisid sonrası (%) p

Burun akıntısı 9.5 37.3 <0.001

Hapşırma 2.4 32.9 <0.001

Gözde yanma 11.9 38.5 <0.001

Öksürük 5.2 34.5 <0.001

Balgam 4.0 29.4 <0.001

Hışıltılı solunum 4.4 29.8 <0.001

Nefes darlığı 8.7 37.3 <0.001

Göğüste sıkışma hissi 6.7 31.3 <0.001

FVC: %92.3

FVC: %83.7

p<0.001

FEV1: %91.0

FEV1: %84.4

p=0.010

FVC %93.7 %82.3 p=0.001

FEV1 %92.6

%87.9 p=0.047

FEV1/FVC oranı: %86.8

FEV1/FVC oranı: %81.7

(p=0.038)

MMFR: %59.0 MMFR: %82.0 (p=0.025)

PM10

FVC (r=-.568,p=0.019)

PM10

FEV1 (r=-.460, p<0.001)

Sonuç: Pestisid uygulaması yapılan bölgede yaşayan erişkinlerin solunum fonksiyonlarında azalmaya ve solunumsal yakınmalarında artışa yol açmaktadır. Çalışmamızın sonuçları, solunumsal bozulmada PM10 değerlerinin artmasının daha fazla rol oynayabileceği düşündürmektedir.

1-Pestisid kullanımının azaltılması

Daha az toksik ve az buharlaşan alternatiflerin

kullanılması

Genetik uygulamalarla organizmalara dayanıklı tohumlar geliştirilmesi

Ekim nöbeti (Farklı alana uygun tarım Ürünlerinin ekimi)

Tarım ilaçlarında mutlak reçete şartı

2-Maske kullanımı, elbise değişikliği, iş sonrası

duş gibi kişisel önlemler

3-Tarımsal alanlarda yeni yerleşim birimlerinin önlenmesi

Pestisid ilişkili solunum hastalıkları Önlemler ve Korunma:

Toksisitesi bulunmayan pestisidler

Teşekkürler