metrologija at 7 3

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 1

MetrologijaMetrologija / P T / P T & M& M – Sedmanastavna jedinica / SenSenzorizori

AT 7 / 3

Prof. dr Vidosav MAJSTOROVIĆ, dipl.maš.inž.,

Mašinski fakultet, Beograd

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 2

Elektrorezistorski senzori

Osnovni elementi ovog senzora su:– Rezistor (otpornik, reostat)– Osetljivi element (izrađen od

elektroprovodnog materijala)– Nosač ( izolovani osnovni element – metalni)

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 3

Elektrorezistorski senzori -nastavak

Karakteristike: jednostavna konstrukcija, male dimenzije, visoka tačnost, stabilne karakteristike, relativno velika snaga signala pa prenosnoj jedinici nije potrebno pojačavanje signal, opseg od nekoliko oma do nekoliko biliona oma, greška se svodi na promileNedostaci: smanjena pouzdanost kliznih kontakata

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 4

Princip dejstva

Struktura: rezistor i klizni kontaktPretvaračka funkcija: x Rx I αPromena vrednosti karakteristike kvaliteta izaziva promenu vrednosti električnog otpora koji pak utiče na jačinu struje a njena vrednost utiče na skretanje kazaljke analognog pokazivača

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 5

Slika 8.36 Princip dejstva rezistorskog senzora

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 6

Kontaktni senzori - uloga

Uloga u metrološkim sistemima:– Identifikacija trenutka dodira kontaktnih elemenata

kojima se definiše granica nekog polja– Identifikacija granične vrednosti merene fizičke

veličine – karakteristike kvaliteta– Odredi trenutak dodira mernog pipka sa objektom

merenja (NUMM)– Utvrdi koordinate tačaka dodira prstiju hvataljki

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 7

Kontaktni senzori - primena

Koriste se kod: kontrolnih automata, NUMM, mašina alatki, mernih robota, adaptivnih robotaOsobine: jednostavna obrada signala,

jednostavna konstrukcija i niska cena koštanjaNedostaci: negativne posledice kontaktnog principa, Industrijske konstrukcije kontaktnih senzora: jednokontaktni i matrični kontaktni senzori

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 8

Prosti elektrokontaktni senzori

Veoma rasprostranjeni zbog jednostavne konstrukcije i relativno visoke tačnostiPripadaju grupi senzora diskretnog dejstvaUgrađuju se u :– Više merne pribore koji se koriste za automatsku

kontrolu većeg broja karakteristika kvaliteta na složenim mernim predmetima

– Kontrolno-upravljajuće sisteme na mašinama alatkama

– Kontrolno-selektivne automate– NUMM i merne robote

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 9

Slika 8.40 – Princip dejstva jednokontaktnog eletričnog senzora

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 10

Kontrolni automat - osnove

Kontrolni automat – atributivna kontrola karakteristika kvalitetaTakođe i za merenje numeričkih vrednosti karakteristika kvaliteta kada se poveže sa pokazivačkom jedinicomMogu biti sa jednostrukim, dvostrukim i višestrukim kontaktima, slika 8.42

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 11

Slika 8.42 Primeri elektrokontaktnih senzora

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 12

Elektrokontaktni senzor kao kontrolno-selektivni automat

Selekcija delova u veliki broj selekcionih grupa, čak do 50Intervali grupe 1-2 mikrometraČeona površina kontaktnog elementa ima oblik Arhimedove spiraleVreme kontrole je 1 sekundaKonstrukcije: Sigma, Sheffield, C. Mahr, ...

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 13

Slika 8.43 – Elektrokontaktni senzor u kontrolno-selektivnim

automatu

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 14

Primena elektrokontaktnih senzora kod NUMM

Primena kod: NUMA, NUMM i mernih robotaOsnovni strukturni elementi EKS kod NUMM, slika 8.45Pomeranje mernog pipka pri merenju dimenzije x na NUMM, slika 8.46

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 15

Slika 8.45 Osnovni strukturni elementi EKS kod NUMA(M)

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 16

Slika 8.46 Pomeranje mernog pipka pri merenju dimenzije x

Metrologija Mašinski fakultet - PM, Beograd 17

Hvala Vam na pažnji !

VašProf. dr Vidosav D.

MAJSTOROVIĆ, dipl.maš.inž.,

Mašinski fakultet u BeograduP I T A NJ A !