maddenİn tanecİklİ yapisi ve hallerİ

1

KÜTLESİ HACMİ VE EYLEMSİZLİĞİ OLAN HERŞEYE MADDE DENİR.

Maddenin şekil almış haline cisim denir Cam bir madde iken cam bardak bir

cisimdir Maddeler doğada katı sıvı gaz halinde

bulunabilir

2

Katı maddelerin belirli şekil ve hacimleri vardır

Tanecikler birbirine çok yakındır ve bu tanecikler arasında güçlü çekim kuvveti vardır

Moleküller titreşim hareketi yaparlar.

Örnekler :Bardak saat masa sıra vs

3

Sıvı maddelerin belirli hacimleri vardır Şekilleri yoktur İçinde bulundukları kabın şeklini alırlar Tanecikler arası boşluk daha fazladır Tanecikleri bir arada tutan kuvvet

zayıftır Akışkandır(moleküller birbirinin

üzerinden kayar) Örnekler :Süt su zeytinyağı vs vs

4

Belirli şekilleri ve hacimleri yoktur İçinde bulundukları kabın şeklini ve

hacmini alırlar Tanecikler arası boşluk fazla çekim

kuvveti ise çok azdır Kolaylıkla sıkıştırılabilirler ve

genişletilebilirler Örnek :hava, duman ,su buharı vs vs

5

6

KATII SIVI GAZ

ERİME BUHARLAŞMA

DONMA YOĞUNLAŞMA

SÜBLİMLEŞME

KIRAĞILAŞMA

ISI VERİR

DÜZENLİLİK ARTAR

DÜZENSİZLİK ARTAR

Isı alır

RENK SAYDAMLIK VE OPAKLIK KOKU TAD SERTLİK YUMUŞAKLIK

21.04.23Ayten Kıral 7

KÜTLE HACİM EYLEMSİZLİK ELEKTRİKLİ YAPI

8

BU ÖZELLİKLER MADDE MİKTARINA GÖRE DEĞİŞİRLER

MADDE

KATI SIVI GAZ

TANECİKLİ

BOŞLUK ÇOK AZ

BİRAZ BOŞLUK

VAR

BOŞLUKLAR ÇOK

9

Maddenin adı Katı Sıvı Gaz

Ağaç X

Çorba X

Yağmur X

Sıcak çikolata X

Süt X

Kaya X

Peynir X

Ateş ve duman X

Kolonya X

Rüzgar X10

Katı mı-sıvı mı- gaz mı

MADDE Gözlemler AÇIKLAMALAR

DEMİR ________ Yapısında boşluk olmadığı için

SU ________ Yapısında boşluk olmadığı için

HAVA X Yapısında boşluk olduğu için

11

Hangisi Sıkışır?

Gaz haldeki maddelerin yapısında boşluklar vardır.O halde bu maddeler tanecikli olabilir mi?

12

Özellikler Katı Sıvı Gaz

Şekli değişebilir. X X

Sıkıştırılabilir. X

Tanecikler arasında çok boşluk vardır.

X

Tanecikler birbirine çok yakındır. X X

Sıkıştırılamaz. X X

Şekli değişemez. X

Hacmi değişmez. X X

Tuğla

???????????

Kum tanesi

Kumu Oluşturan tanecikler var mı?

Okulumuz

13

14

ATOMU OLUŞTURAN DAHA KÜÇÜK PARÇACIK VARMI?????

ORGANİZMAYIOLUŞTURMAK İÇİN HÜCRELER BİRARAYA GELİR

ORGAN

HÜCRE

HÜCREYİ OLUŞTURANKARBONHİTRATVE YAĞ

ATOMLAR

15

Çok sayıda aynı çeşit atomların bir araya gelerek

oluşturduğu maddeye ELEMENT denir.

Elementlerdeki atomlar tek çeşittir.

Elementler saf maddelerdir.

16

Hidrojen,oksijen,iyot gibi bazı elementler kümeler halinde bulunur.Bu atom kümelerine MOLEKÜL denir.

17

Moleküller iki atomdan oluştuğu gibi çok fazla sayı da atomdan da oluşur

Bazı moleküller tek çeşit atomdan oluşurken;bazı moleküller farklı çeşit atomlardan oluşur.

Molekülleri oluşturan farklı çeşitteki atomların büyükleri ve özellikleri de birbirinden farklıdır.

18

BASİT YAPILI MOLEKÜLLER( AZ SAYIDA

ATOM)

KARMAŞIK YAPILI

MOLEKÜLLER(ÇOK SAYIDA

ATOM)

19

BİLEŞİK

İki yada daha fazla çeşitte

element atomlarının bir araya gelerek oluşturdukları

yeni saf maddeye denir.

Bileşiği oluşturan

elementler kendi

özeliklerini kaybeder.

20

SAF MADDELER

ELEMENTLER BİLEŞİKLER

ATOMİKYAPIDA OLANLAR

MOLEKÜLER YAPIDA

OLANLAR

MOLEKÜLER YAPIDA

OLANLAR

MOLEKÜLER YAPIDA

OLMAYANLAR

Atomlar …….. biçimlidir. Deneyde alkolün içine atılan

iyot kristallerine ne olmuştu? İyot kristalleri alkolün içinde

çözünerek alkole renk verdiğini gözlemlemiş miydik?

Bu gözlemlerden yola çıkarak, çözünen iyodun alkolün içinde yayılmasını nasıl açıklarsınız?

İyodun alkolde dağılması ile, şekerin suda dağılmasını karşılaştıralım.

21

KÜRE

Her madde gözle görülemeyecek kadar küçük ve bölünmesi zor yapı taşları olan …………….. Oluşmuştur.

Atomlar gözle görülemeyecek kadar küçük tanecikler olmasına karşılık, ancak günlük yaşantımızda pek çok gözlem sonucu atomların varlığı

…………………… 21.04.23Ayten Kıral 22

ATOMLARDAN

KANITLANMIŞTIR.

Demir ya da bakır parçası da ardışık olarak yeterince bölünmeye devam edebilseydi resimlerde gördüğümüz atomları elde edecektik. 23

Daha önce incelediğimiz modellerden farkı var mı?

Su ve iyotta gördüğümüz bu “atom kümelerine” MOLEKÜL diyoruz.

Su, su moleküllerinin bir araya gelmesiyle oluşur. Su molekülleri iki hidrojen ve bir oksijen atomu içerir.

İyot molekülleri de bir araya gelerek iyodu oluşturur. 24

Hücreyi de yeteri kadar büyütürsek daha küçük iç yapılarını görebilir miyiz?

Hücrenin büyütülmesi ile çekirdeği, çekirdeğin büyütülmesi ile molekülleri, moleküllerin büyütülmesi ile de ……… görebiliriz.

25

ATOMLARI

John Dalton(Can Daltın), atomların içi dolu, berk ve bölünmez olduğunu söylemiştir.

Becquerel(Bekerel) ve Madam Curie(Madam Kuri)’ nin çalışmaları ise atomların da bölünebildiğini göstermiştir.

26

› ATOMUN TARİHÇESİ John Dalton(1766-1844) J.J.Thomson(1856-1940) Ernest Rutherfort(1871-1937) Niels Bohr(1885-1962)

27

MADDEDEKİ DEĞİŞİMLER

FİZİKSEL DEĞİŞİM KİMYASAL DEĞİŞİM

21.04.23Ayten Kıral 28

Fiziksel özellikler Maddenin bir başka maddeye

dönüşmeksizin gözlenebilen ve ölçülebilen dış görünüşü ile ilgili özellikleridir.

Maddenin rengi, kokusu, tadı, çözünürlüğü, sertliği, hacmi, ısı ve elektrik iletkenliği v.b. özelliklerdir

29

30

fiziksel değişimler• Kömürün toz haline gelmesi• Demirin tel ve levha haline gelmesi• Kağıdın yırtılması• Suyun buharlaşması• Şekerin suda çözünmesi

*** Bu olaylar sonunda maddenin iç yapısında değişme olmaz.*** Bütün hal değiştirme olayları fiziksel

21.04.23Ayten Kıral 31

KAR YAĞMASI FİZİKSEL BİR OLAYDIR.

Kimyasal özellikleri Maddenin maddeler ile birleşerek yeni

madde oluşturabilme kapasitesidir. Bir maddenin başka madde ile etkileşmesi

veya etkileşmemesi, onun kimyasal yapısı ile ilgili özelliklerdendir.

   Yanıcı olup olmaması, asidik ya da bazik olması, suyla reaksiyona girip girmemesi kimyasal özelliklere örnek verilebilir.

32

33

kimyasal değişimler • Kâğıdın yanması • Mumun yanması • Sütün ekşimesi • Yumurtanın bozulup çürümesi • Demirin paslanması • Fotosentez olayı • Solunum olayı

*** Kimyasal değişmeler sonucunda maddeler başka maddelere dönüşür.

*** Bütün yanma olayları kimyasal değişmedir.

Tek tür tanecikten oluşan maddelere saf madde denir

34

moleküller

atomlar

Aynı cins atomlardan oluşmuş saf maddelere Element denir.

Sembollerle ifade edilirler .H:HİDROJENO:OKSİJENC:KARBONFe:DEMİR

35

İki yada daha fazla elementin belirli oranda birleşerek kimyasal yolla oluşturduğu yeni özellikteki saf maddeye

BİLEŞİK DENİR

Ancak KİMYASAL YOLLA AYRILABİLİR

36

İKİ YADA DAHA FAZLA MADDENİN ÖZELLİKLERİNİ KAYBETMEDEN ÇEŞİTLİ ORANLARDA KARIŞMASI İLE OLUŞAN TOPLULUĞA KARIŞIM DENİR

KARIŞIMI OLUŞTURAN MADDELER KİMLİKLERİNİ KAYBETMEZLER

37

38

Karışımlar birden fazla faklı maddeden oluşur.

Karışımı oluşturan tanecikler farklı moleküller Veya farklı atomlar olabilir

Her tarafında farklı özellik gösteren tek bir-madde gibi gözükmeyen karışımlardır.

maden filizleri, kaya parçaları, odun parçaları, bir bitki yaprağı, sis, ayran, petrol su karışımı , beton parçası, toprak  heterojen karışımlara örnek verilebilir. 

Heterojen karışım emülsiyon ve süspansiyon olmak üzere ikiye ayrılır.

39

Bir sıvıda çözünmeyen katının heterojen olarak dağılmış şeklidir.

Su–kum karışımı, su–tebeşir tozu karışımı gibi

40

Bir sıvıda çözünmeyen başka bir sıvının heterojen olarak bulanık bir şekilde dağılmış hâlidir.

Su–zeytinyağı karışımı, su–benzin karışımı, gibi.

41

Her tarafında aynı özelliği gösteren, tek bir madde gibi gözüken karışımlardır. Homojen karışımlara genel olarak “çözeltiler” de denir. 

Tuzlu su, şekerli su, alkollü su, çeşme suyu  ile içerisinde bulunduğumuz hava homojen karışıma örnek verilir.

42

ÇÖZELTİ

21.04.23Ayten Kıral 43

Bütün maddeler taneciklerden oluşmuşturVe tanecikler hareketlidir

Katılar: TİTREŞİM

Sıvılar ve gazlar: ÖTELEMEHAREKETİ yaparlar.

44

TİTREŞİM ÖTELEME