la belgique industrielle: de wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19e eeuw (de...
Post on 24-May-2015
306 Views
Preview:
DESCRIPTION
TRANSCRIPT
La Belgique Industrielle
De wisselwerking tussen transport en landschap tijdens de 19de eeuw
Greet De Block Bart Van der Herten
Ontwikkelingen 1750-1830
• Snelle regimewissels in de Zuidelijke Nederlanden met eigen accenten voor het transport – Oostenrijkse periode (tot 1790) – Franse periode (tot 1815) – Hollandse periode (tot 1830)
Ontwikkelingen 1750-1830
• Macro-economische ontwikkeling
Macro-economische ontwikkeling (1)
• De industriële revolutie (1800-1830) – Mechanisering van de textielnijverheid
(Verviers) – Steenkool en metaalnijverheid (Luik-Verviers
en Mons-Charleroi) – Antwerpen en Brussel als dienstencentra – Platteland als dominante sector (+ 50%)
Macro-economische ontwikkeling (2)
• Economische factoren – Natuurlijke rijkdommen: grondstoffen en
landbouwareaal – Goed geschoolde arbeiders – Arbeidsreserve op het platteland – Overname van Engelse technologie – Groot aantal Belgische uitvindingen – Inkomensstijging en dus meer vraag – België als exportland
Macro-economische ontwikkeling (3)
– Besluit: overgang van landbouweconomie naar gemengde agrarisch-industriële economie werd afgerond ca. 1850.
– België werd één van de pioniers van de industriële ontwikkeling
– De spoorwegen waren de motor van deze ontwikkeling
Het transportvraagstuk anno 1831
Transport ca. 1830 (1)
• Het wegvervoer: – Belangrijke investeringen sinds Oostenrijkse
periode: steenwegen – Tolsysteem: de gebruiker betaalt – Eerste grote verbindingen en interstedelijk
netwerk, relatief weinig grensovergangen – Personenvervoer: 5 à 10 km/u – Goederenverkeer: weinig georganiseerd, zeer
traag, risicovol en duur
1830
Transport ca. 1830 (2)
• De binnenscheepvaart – Rivieren: zeer problematisch – niet
gekanaliseerd – bodem onregelmatig – Vervoer vooral regionaal – Investeringen in kanalen richting Frankrijk en
Nederland – Tolsysteem – Zeer traag (2-3 km/u)
1830
De rol van transport
• Inzicht bij de overheid in het belang van een goed ontwikkeld transportsysteem – Voor import en export (vb. steenkool) – In de prijsvorming van producten – Voor de verspreiding van goederen van de
industriële revolutie, ook in België – België op zich niet leefbaar (overproductie)
Gevolg: een belangrijk economisch probleem
Een kanaal of een spoorweg?
• Parlementair debat: de keuze voor een overheidsbedrijf én de keuze voor een spoorweg
• Van lijn Antwerpen naar Keulen naar een internationaal assenstelsel met Mechelen als centraal spoorwegknooppunt
• Spoorwegwet 1834 • Eerste treinrit: 5 mei 1835
Een kanaal of een spoorweg?
• België als spoorwegpionier: – Veel innovatie – Export van spoorwegtechnologie – Uniek overheidsmodel met inbreng van de
private sector – Intermodaal model – Uniek financieringsmodel met zeer lage
tarieven
Spoorwegen als ruggengraat van de
transportinfrastructuur
1880
Ontwikkelingen vanaf 1880
De buurtspoorwegen
• Jaren 1880: sociaal vraagstuk – transportvraagstuk – economische crisis
• Antwoord: een lichte spoorweg-infrastructuur langs de gewone wegen
• Eerste fase: stervorming rond steden • Vervolgens: hele grondgebied • Zeer snelle ontwikkeling • Gemengde financiering overheden
Het wegvervoer
• Zeer grote toename van het aantal steenwegen
• Twee soorten: aanvoerroutes naar de spoorwegen of belangrijkste transportmogelijkheid in regio’s waar geen spoorwegen waren aangelegd
• De snelheid nam niet echt toe t.o.v. 1830 • Relatieve achteruitgang van de trafiek
o.i.v. de spoorwegen
1880
De binnenscheepvaart • De ‘vergeten’ sector: overheid investeert in
sector waar technologische ontwikkeling wordt verwacht
• België verdeeld in drie rivierbekkens • Historische ontwikkeling: elke waterweg met
eigen kenmerken • Rivieren zeer problematisch • Kanaal Brussel-Charleroi • Regionale eenmaking van binnenwateren • Amper netto-aanleg tijdens 19de eeuw
1880
De tweede industriële revolutie
De tweede helft van de 20ste eeuw
La Belgique Industrielle
Dank je!
Greet De Block Bart Van der Herten
top related