immunoloji tolerantliq ve onun mexanizmleri

Spesifik immun cavabsızlıqdır

İmmun sistem müəyyən antigenə qarşı spesifik limfositlərin proliferasiyasını aktivləşdirmir və immun cavab yaratmır

Müəyyən antigen tərəfindən induksiya olunmuş spesifik qeyri-reaktivliyə deyilir

Self tolerantlıq – orqanizmə aid antigenlərə qarşı təbii immunoloji tolerantlıq

Orqanizmin öz hüceyrələri ilə uyğunluq içində yaşamasına təsir göstərir

Təbii limfositar tolerantlıq orqanizmin öz antigeninə qarşı lazımdır

Mərkəzi tolerantlıq- Timusun daxilində autoreaktiv T-hüceyrələrin taninması və killinqi

Periferik tolerantlıq- Timusun xaricində klonal anergiya, yəni müəyyən T-hüceyrələrin və B-hüceyrələrin funksional inaktivləşməsi

Limfositlər sümük iliyində T-limfositlərə ayrıldıqdan sonra proliferasiya və differensasiya üçün timusa gəlirlər

Burada T-limfosit klonlarından yetkin T-limfositlər yaranır

Həmçinin antigeni tanıyan TCR reseptorları, antigenin tanınmasında köməkçi CD-4 və CD-8 molekullarinin da inkişafı tamamlanır

T-limfositlərə antigeni tanıya bilmə dərsləri verilir, APC self antigenləri təqdim edir

Bu antigenlərə yuksə self reaktivlik göstərən T-limfosit klonları məhv edilir. Bu prosesə klonal silinmə deyilir ki, bu da apoptoz vasitəsi ilə baş verir

Timusda olmayan self antigenlərə qarşı yaradılan tolerantlıqdır.

Bununla yanaşı mərkəzi tolerantlıqdan qaçan self reaktiv T-limfositlərə qarşı ehtiyat tolerantlıqdır

B-hüceyrələrin yetinləşməsi sümük iliyində olduğu üçün tolerantlıq da burada baş verir.

B-limfostitlərin tolerantlığı antigen dozası iləəlaqəlidir.

Self antigenlər yüksək dozalı olduqda onlara cavab verən B-hüceyrə klonları öldürülür.

Self antigenlərin aşağı dozasında isə B-limfositlərin anergiyası baş verir

Periferiyada T-hüceyrənin köməyi olmadan antigenləqarşılaşan B-hüceyrə anergiyaya uğrayır

Tolerant T-limfositlər B-limfositləri tolerant edirlər

Klonal silinmə(klonaldelesiya)

Hüceyrə anergiyasi

Supressiya

Tolerantlıq

Periferik Hüceyrə

anergiyası

Supressiya

MərkəziKlonal silinmə

Timusda T-limfositlərin inkişafı zamanı

Self MHC molekullarıni tanımayan T-hüceyrələri

Self antigenlərə həssas T- hüceyrələri apoptpza məruz qalirlar

Bəzi limfositlər apoptozdan qaça bilər

T-hüceyrələrin inkşafı zamanı bəzi self antigenlər timusa çatdırılmaya bilər

Bəzi self antigenlərtimusun funksiyasını itirməsindən sonra ortaya çıxa bilər

Self antigenlər APC-ə verilmədən əvvəl birbaşa TCR-əbağlana bilər

APC-lər əlavə siqnal molekulu daşımadığı üçün T-hüceyrə self antigene bağlansa da immun cavab yaranmır

T-supressor hüceyrələr self reaktiv T-hüceyrələrinətəsir edərək self antigenlərəcavab verməsinin qarşısını alır