het hoe en waarom #12 duurzaam bankieren · doen. daar leer je enorm veel van en dat maakt dat onze...
Post on 23-Jun-2020
4 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Nieuwsbrief nr 12 - Juli 2018
DuurzaamBankieren
Het Hoe en Waarom #12
Deze nieuwsbrief maakt onderdeel uit van de reguliere duurzaamheidsrapportage van ABN AMRO over de periode april - juni 2018
Richard Reporting
Richard Kooloos, Hoofd Duurzaam Bankieren, bezoekt collega’s en vraagt hen welke
resultaten zij boeken op het gebied van duurzaamheid. In deze video is hij te gast bij
kantoor Den Haag, een van de duurzaamste kantoren van de bank, en gaat het gesprek
over duurzaam beleggen.
Ambitie: ‘duurzaam’ moet de norm
worden in beleggen
ABN AMRO heeft stevige ambities
als het gaat om duurzaam beleggen.
Richard Kooloos bezoekt in deze
video Senior Beleggingsadviseur
Robin Landman en Sustainability
Manager Investments Vincent
Triesschijn. Richard vraag zich onder
meer af hoe ABN AMRO duurzaam
beleggen nog nadrukkelijker ‘op de
kaart’ wil zetten.
Performance duurzaam beleggen
Dat laatste, daar zit voor veel
‘beginnende duurzaam beleggers’
de verrassende crux, merkt Senior
Beleggingsadviseur Robin Landman
in de praktijk: ‘Een van de mythes
die over duurzaam beleggen bestaat,
is dat je als belegger een soort prijs
betaalt voor het feit dat je met je
investeringen positief bijdraagt aan
maatschappij of milieu. Maar de
feiten en onze eigen performance
laten iets anders zien: met
duurzaam beleggen haal je dezelfde
rendementen als met niet-duurzaam
beleggen.’
Richard Reporting
Deze nieuwsbrief maakt onderdeel uit van de reguliere duurzaamheidsrapportage van ABN AMRO over de periode april - juni 2018
De roep om hernieuwbare energie klinkt luider dan ooit. We zitten in een overgangsfase.
Mede door de toenemende energievraag kunnen we voorlopig nog niet zonder fossiele
brandstoffen, maar het aandeel hernieuwbare energie groeit flink. Rutger van Nouhuijs,
CEO Corporate & Institutional Banking (CIB) over de ambities van ABN AMRO.
Energietransitie
Groei in transacties op markt van hernieuwbare energie
CIB kwam onlangs naar buiten
met een stevige groeiambitie: de
exposure op hernieuwbare energie
moet eind 2020 verdubbeld zijn, en
in 2023 nog eens verdubbelen. De
energietransitie voltrekt zich snel. De
ambitie van ABN AMRO beweegt
mee. De exposure die de bank heeft
op hernieuwbare energie groeit
flink. Rutger van Nouhuijs vertelt
over hoe de bank dit aanpakt. Alleen
dit jaar al deed CIB een flink aantal
nieuwe transacties op de markt van
hernieuwbare energie.
Rutger start met een blik op de
macrotrends. “Op wereldschaal
leven we in een tijd van flinke
bevolkingsgroei en toenemende
welvaart. De vraag naar energie
en grondstoffen neemt daardoor
almaar toe. Door de groeiende
handel zijn er ook steeds meer
vervoersbewegingen. Al deze
ontwikkelingen dragen al decennia
lang bij aan de toename van CO2-
uitstoot. Dat resulteert weer in
de opwarming van de aarde en
de stijging van de zeespiegel.
Statistieken tonen aan dat de
warmste zomers ooit voor een groot
deel na de eeuwwisseling vielen.
Onze planeet verzwakt hierdoor
in een rap tempo. In 2015 hebben
vrijwel alle landen tijdens het akkoord
van Parijs afspraken gemaakt om
Deze nieuwsbrief maakt onderdeel uit van de reguliere duurzaamheidsrapportage van ABN AMRO over de periode april - juni 2018
Energietransitie
de CO2-uitstoot terug te dringen.
Doelen die we ook vanuit ABN
AMRO onderschrijven.”
Van het gas af
In Nederland gaat de energietransitie
gepaard met een andere belangrijke
ontwikkeling, die een versnelde
overgang naar hernieuwbare energie
noodzakelijk maakt. Rutger: “We
hebben jarenlang de luxe gehad
van de gasbubbel in Slochteren.
Alleen bracht de winning van dit
aardgas steeds meer problemen
met zich mee. Ook met het
oog op het terugdringen van de
CO2-uitstoot heeft de regering
besloten dat we van het aardgas
af moeten. Nieuwbouwhuizen
die nu gebouwd worden, krijgen
niet meer vanzelfsprekend een
gasaansluiting. Ook is er een enorme
toename van elektrische auto’s en
transportdiensten. Maar hier is wel
elektriciteit voor nodig. Ook vanuit
deze ontwikkelingen neemt de vraag
naar hernieuwbare energie – uit
wind, zon of water – toe.”
“Net als die gasbubbel die ons
jarenlang van energie heeft voorzien,
lijkt nu ook onze ligging aan de
Noordzee in ons voordeel uit te
pakken”, vervolgt Rutger. “De wind op
zee biedt ongekende mogelijkheden
om energie op te wekken. We
hebben, op de vaarwegen na, de
hele Noordzee tot onze beschikking
voor windmolenparken. Hiermee
kunnen we straks in het overgrote
deel van onze energiebehoefte
voorzien. Deze markt is in versneld
tempo aan het professionaliseren. Er
zijn steeds meer consortia die samen
gigantische projecten optuigen. Zo
hebben Van Oord, Siemens en Tennet
vorig jaar het windmolenpark Gemini
ten noorden van Ameland geopend.
ABN AMRO Bank had een leidende
rol bij de financiering van Gemini.”
Wat je aandacht geeft, groeit
CIB is al jarenlang een belangrijke
financier op de energiemarkt.
“Wij zijn sinds jaar en dag een
energiebank. We hebben teams in
Europa, Azië en Noord-Amerika die
met elkaar steeds meer transacties
doen. Daar leer je enorm veel van
en dat maakt dat onze expertise
met de dag groeit. Ik zie het als een
vliegwiel van kennis en kunde. Het
mooie is dat we al die expertise
ook weer gelijk bij andere klanten
kunnen inzetten. Het is waar wat ze
zeggen: wat je aandacht geeft, dat
groeit. Mede doordat wij als bank
een voortrekkersrol vervullen, is de
betrokkenheid van veel van onze
relaties bij dit onderwerp groot. Dat
is goed voor de klant, goed voor de
maatschappij én goed voor de bank.”
Rutger: “We zullen als bank steeds
meer energiespecialisten nodig
hebben, voor de projecten maar
ook voor risk. Kun je je voorstellen
welke technische en projectrisico’s
er kleven aan het financieren van
een windmolenpark? Dan krijg je te
maken met vragen als: welk type
windmolens is voorzien en hoe
onderhoudsgevoelig zijn deze? Wat
gebeurt er als de energieopbrengst
achterblijft? Of als de vraag naar
energie zich niet ontwikkelt zoals van
tevoren berekend? Bij al dit soort
vragen moet je vooraf inschatten
hoe groot de risico’s zijn en dit ook
contractueel vastleggen. Dat kan niet
zonder verstand van energiezaken.”
Dilemma’s horen bij transitie
Rutger onderstreept het belang om
klanten actief mee te nemen in de
energietransitie. “We krijgen de
wereld niet in één dag veranderd.
We zijn morgen nog niet op optimale
sterkte met onze windmolenparken.
Als we nu stoppen met aardolie,
vallen veel industrieën stil. Denk
bijvoorbeeld aan transport en zware
industrie. Zo’n transitiefase gaat met
dilemma’s gepaard. We hebben de
ambitie een leidende bank te zijn
in de energietransitie. Maar je hebt
ook klanten die niet alleen in het
voor batterijtechnologie momenteel
veelgevraagde lithium en kobalt
handelen maar ook in andere,
milieubelastende grondstoffen. Wat
doe je dan, geen zakendoen? We
kunnen het tij niet zo maar keren,
we zijn nog steeds afhankelijk van
olie en gas. Dat neemt niet weg dat
wij onze klanten moeten challengen.
En dat doen we dus ook. Onder
Deze nieuwsbrief maakt onderdeel uit van de reguliere duurzaamheidsrapportage van ABN AMRO over de periode april - juni 2018
Energietransitie
meer door ons financieringsbeleid
aan te scherpen. We verstrekken
bijvoorbeeld geen kredieten meer
aan nieuwe kolencentrales of aan
oliewinning uit teerzanden. En
energiebedrijven zullen een duidelijke
transitiestrategie moeten hebben om
voor financiering in aanmerking te
komen.”
Dat wij als bank onze invloed moeten
uitoefenen staat voor Rutger vast.
Hij is blij met alle initiatieven die de
bank vanuit onder meer Missie 2030
ontplooit om de CO2-uitstoot van
gebouwen te beperken. “Je ziet die
invloed ook duidelijk bij onze collega’s
van Hypotheken. Zij hebben een
portefeuille van zo’n 150 miljard euro
en stellen zich ten doel in 2030 alle
panden op gemiddeld energielabel
A te hebben. Dat scheelt enorm in
energieverbruik en daarmee ook in
CO2 uitstoot. Vanuit de zakelijke bank
hebben we een dergelijke ambitie op
commercieel vastgoed. Daarnaast
zetten we dus ook sterk in op het
stimuleren van de energietransitie
en, niet te vergeten, het financieren
van circulaire bedrijfsmodellen.
Want ook met het hergebruik van
grondstoffen, dring je de CO2
uitstoot terug.”
Deze nieuwsbrief maakt onderdeel uit van de reguliere duurzaamheidsrapportage van ABN AMRO over de periode april - juni 2018
Commercieel vastgoed op weg naar energielabel A
De duurzame ambitie van het onderdeel commercieel vastgoed liegt er niet om. Eind 2018
wil de bank 30% van het gefinancierde vastgoed op energielabel A hebben. En dat terwijl in
2015 de teller nog maar op 1% stond. Hoewel de transitie zich in rap tempo voltrekt, lijkt die
ambitie niet helemaal realistisch. Maar Erik Steinmaier en Olaf Rutten zien vooral de grote
stappen voorwaarts die ze samen met klanten maken. De verkiezing tot meest duurzame
vastgoedbank in 2017 was daar een mooie bevestiging van.
Volgens Olaf, transitieleider
commercieel vastgoed, was de
torenhoge ambitie een bewuste
keuze. “Als je dingen echt in beweging
wilt brengen, kun je beter aan de hoge
kant gaan zitten. Als we van 5 à 10 %
waren uitgegaan, hadden we onze
doelstelling weliswaar gehaald, maar
waren we lang niet zo ver gekomen.
Nu zijn we in drie jaar tijd van 1%
naar bijna 15% gestegen en het jaar
is nog niet voorbij.” Net als bij andere
onderdelen van de bank vallen ook de
CO2-reductieplannen van commercieel
vastgoed onder Missie 2030. In dat
jaar moet al het vastgoed dat de bank
financiert gemiddeld energielabel A
hebben.
Verplicht energielabel C in 2023
Inmiddels stelt ook de overheid
regelgeving in het vooruitzicht,
in 2023 moeten alle kantoren in
Nederland minimaal energielabel C
hebben. Voldoet een kantoor tegen
die tijd niet aan deze eis, dan is een
herfinanciering van het vastgoed niet
meer mogelijk. Olaf merkt dat dit veel
kantooreigenaren tot actie aanzet.
“Deze maatregel van de overheid is
vooral goed om de achterblijvers in
beweging te krijgen. Wij gaan hierover
ook actief in gesprek met onze
klanten. Als financier willen wij straks
ook geen kantoren meer in portefeuille
hebben lager dan energielabel C.”
Duurzaam vastgoed
Deze nieuwsbrief maakt onderdeel uit van de reguliere duurzaamheidsrapportage van ABN AMRO over de periode april - juni 2018
Op dit moment brengt de bank de
kantorenpanden in kaart die nog geen
energielabel C hebben. Olaf: “Deze
klanten vragen we met een plan te
komen om de transitie mogelijk te
maken. Vanuit een centraal systeem
monitoren we de voortgang. Waar
nodig helpen we onze klanten om op
tijd aan de regelgeving te voldoen. In
ieder geval gaan we zonder plan niet
herfinancieren of financieren. Maar
gelukkig maken de meeste klanten
direct de stap naar energielabel A.”
ABN AMRO duurzame
investeringstool
“Klanten kunnen gebruikmaken van
onze duurzame investeringstool”,
gaat Olaf verder. “Voor elk kantoor
dat de energietransitie in gang wil
zetten, is het een nuttig instrument.
Het bepaalt eerst het vertrekpunt van
een gebouw en schetst daarna wat
er moet gebeuren om het gebouw
energieneutraal te maken. Ook rekent
de tool uit welke maatregelen nodig
zijn om bijvoorbeeld energielabel C
te behalen en krijg je te zien welk
effect je daarmee bereikt. Om klanten
vervolgens ook tot actie te verleiden,
bieden we hier als bank een 100%
financiering voor. De tool van CFP
Green Buildings is gratis, hierdoor
is de drempel laag. Als je hier een
consultant voor moet laten komen,
ben je al snel 2.000 euro kwijt.”
Zonne- of windenergie
Op de vraag wat de grote versnelling
nog in de weg staat, antwoordt Olaf:
“Het is vooral de woningenmarkt die
achterblijft. En dat is ook wel logisch.
Als je een appartementencomplex
met 80 woningen hebt, moet je al die
afzonderlijke huizen verduurzamen.
Hiermee is veel tijd en geld gemoeid
en dat moet wel rendabel zijn.” Volgens
Olaf onderzoekt de bank intussen ook
andere mogelijkheden. “Als een pand
niet goed scoort op energie-efficiëntie
omdat het een monumentaal pand
is dat tocht, wil dit niet zeggen dat je
dan maar niets moet doen. Je kunt je
energie ook uit hernieuwbare bronnen
als de zon of de wind laten komen.”
The right to copy
Erik Steinmaier, directeur commercieel
vastgoed, benadrukt het belang van
samenwerken. “Wij kunnen van alles
willen, maar onze klanten moeten
het wel gaan waarmaken. Daarom
staan we open voor hun plannen,
besteden we veel tijd aan het delen
van ervaringen en brengen we klanten
ook met elkaar in contact.” The right to
copy is steeds vaker het uitgangspunt,
Erik vindt het een inspirerende tijd.
“We zijn nog niet zo lang geleden
gestuit op de best practices van ASR.
Deze woningbelegger heeft een
succesvolle transitie van woonhuizen
van energielabel F naar A begeleid.
Wij kregen een kijkje in de keuken en
konden ons voordeel doen met de
quick wins en het plan van aanpak.”
Andersom doet de bank dit ook. Erik:
“We brengen onze klanten regelmatig
met elkaar in contact tijdens events,
zo organiseerden we onlangs ‘Groene
versus bruine kantoren’.”
Naar een energieneutraal 2030
Als we vragen welk project er
uit springt, hoeft Erik niet lang na
te denken: het Bajes Kwartier in
Amsterdam. Bajes Kwartier wil
een proeftuin zijn voor duurzame
energieopwekking, circulair
materiaalgebruik en een gezond
stadsleven. ABN AMRO treedt op als
financier. Bij de keuze voor de bank
speelde de duurzaamheidsambitie
Missie 2030 een belangrijke rol. Erik:
“In dit project komen energietransitie
en circulaire economie samen en
staat de gebruiker in alles centraal.
Het wordt een nieuwe hotspot
waar groen, gezond, geïnspireerd
en gelukkig, wonen, werken en
recreëren centraal staat. Het streven
is om de impact op het klimaat tot
nul te reduceren.”zegt Nieuwkamp.
Bijvoorbeeld in dezelfde straat of
vriendengroep. ‘Verduurzaming blijkt
heel aanstekelijk.’
Duurzaam vastgoed
Deze nieuwsbrief maakt onderdeel uit van de reguliere duurzaamheidsrapportage van ABN AMRO over de periode april - juni 2018
Circulaire economie
Circulaire gebouwen bevorderen vitaliteit
Met Circl als proeftuin voor een circulair gebouw, bouwproces en exploitatie was een snelle
doorstart naar andere gebouwen en bedrijfsonderdelen van de bank vanzelfsprekend.
Céline Pessers – manager Circulaire Economie binnen Facility Management – houdt zich
dagelijks bezig met deze transitie. Na anderhalf jaar pionieren, dilemma’s en keuzes is het
circulaire vliegwiel flink aan het draaien.
ABN AMRO heeft een aantal
stevige ambities op het gebied van
duurzaamheid. Met Missie 2030
wil de bank al het vastgoed wat ze
financieren of zelf in beheer hebben
naar een gemiddeld label A brengen.
Een ander streven is dat duurzaam
beleggen de standaard gaat worden.
En daarnaast wil de bank action
leader zijn in de circulaire economie.
In dat laatste kader passen de vele
‘circulaire initiatieven’ die ABN
AMRO inmiddels zelf heeft ontplooid,
en die een schat aan ervaringen en
lessen opleveren. Bekend is het
voorbeeld van Circl, maar ook in de
kantoren Amstelveen en Oosterhout
experimenteert de bank met een
circulaire inrichting. En in Amersfoort
staan ook mooie circulaire initiatieven
op stapel. Zoals gebruikelijk in de
circulaire wereld stimuleert de bank
daarnaast the right to copy. Klanten,
leveranciers en stakeholders worden
van harte uitgenodigd zelf met
geslaagde initiatieven en doorbraken
van de bank aan de slag te gaan.
Behoefte aan standaarden
“De circulaire transitie is geen
gemakkelijke opgave maar dat
weerhoudt ons er niet van om er
actief mee door te gaan”, steekt
Céline van wal. “We willen van
circulair bouwen, verbouwen,
inrichten en inkopen een nieuwe
standaard maken. Dat is een hele
zoektocht. Er zijn zo’n 114 definities
Deze nieuwsbrief maakt onderdeel uit van de reguliere duurzaamheidsrapportage van ABN AMRO over de periode april - juni 2018
voor circulaire economie. Dat maakt
het lastig om te bepalen wanneer
je iets circulair mag noemen. Het
begint met onderzoeken waar
producten vandaan komen en hoe ze
zijn gemaakt. Welke productieketen
je ook binnentreedt, er is steeds
sprake van schade voor mens, natuur
en klimaat. Veel van wat circulair
wordt genoemd, blijkt het helaas niet
te zijn.”
“Als je zo’n productieketen wilt
doorlichten, is het knap lastig om
alle gegevens boven tafel te krijgen,
gaat Céline verder. “Vaak stuit je
op een black box. Dat geldt ook
voor bedrijven in de keten zelf,
het is niet altijd even transparant.
Certificeringen en keurmerken
zijn helaas maar een deel van de
oplossing. Deze houden op bij
de vraag hoe materialen straks
weer in omloop moeten worden
gebracht, terwijl dat nu juist de kern
van circulariteit is. De markt heeft
duidelijk behoefte aan circulaire
standaarden, zowel voor produceren
als voor inkopen en rapporteren.”
Impact maken
“Maar niets doen is geen optie”,
vervolgt Céline. “Om vooruit te
komen, moeten we gewoon dingen
ontdekken, uitproberen en ervan
leren. Vorig jaar hebben we voor
onze 250 kantoren de materiaal- en
grondstofstromen in kaart gebracht.
Hiermee kregen we een goed beeld
hoe wij in onze inkoop de meeste
circulaire impact kunnen maken. De
twee grootste reststromen bleken
bouwafval en meubilair te zijn. Dus
hebben we hier nu onze focus op.
Samen met een paar start-ups zijn
we met diverse initiatieven aan de
slag gegaan. Het is onze ambitie
om de komende jaren samen met
partijen in de markt standaard
circulaire kantoren en werkplekken te
creëren.”
Drie concrete voorbeelden van
circulaire initiatieven
1. De keten voor vloerbedekking
Céline heeft hoge verwachtingen
van de lopende projecten. “Omdat
we onlangs zijn overgestapt op agile
werken, passen we overal in onze
panden de fysieke inrichting aan, om
die werkwijze te ondersteunen. Dan
praat je dus over het aanpassen van
duizenden vierkanten meters vloer.
Hiervoor wilden we een circulaire
oplossing. Samen met Rendemint
– aanbieder van software voor
circulaire inkoop – hebben we voor
een aantal vloerafwerkingen een
impactanalyse gemaakt van de hele
productieketen, de gebruiksfase en
het gebruik na de levensduur. De
vloeren die het hoogst scoorden op
circulariteit passen we momenteel
grootschalig toe bij verbouwingen in
ons kantoor in Amsterdam Zuidoost.
2. Het ontleden van circulaire
meubels
“Het tweede experiment gaat over
ons meubilair, hiervoor hebben
we samen met CircularIQ product
circularity sheets opgesteld. Op deze
materialenpaspoorten staat welke
grondstoffen een meubelstuk bevat,
wat de CO2- uitstoot is en of een
product demontabel is. We gebruiken
dit om medewerkers bewust te
maken van hun werkomgeving. Ook
dient het als input voor een dialoog
met onze leveranciers, dat gesprek
moet verdergaan dan de kwaliteit
van hun stoelen. Het is ons streven
om de hele keten in beweging te
brengen.”
3. Living lab voor radicaal
duurzame catering
Van een geheel andere orde zijn de
circulaire bewegingen in kantoor
Amersfoort. Céline: “Hier is een
kwalitatieve en circulaire koffie
de inzet. Via een partnership met
Selecta en Peeze onderzoeken
we hoe een maximaal circulair
koffieconcept eruit ziet. Zo brengen
we de volledige reis van de
koffieboon in kaart en onderzoeken
we met fabrikanten de mogelijkheid
van modulaire koffiemachines.
Amersfoort wordt ook ons living
lab voor radicaal duurzame en
gezonde catering. Daar serveren
we straks hoofdzakelijk vegetarisch,
zijn we 100% PET free, doen we
aan 0% verspilling en gaan we voor
Circulaire economie
Deze nieuwsbrief maakt onderdeel uit van de reguliere duurzaamheidsrapportage van ABN AMRO over de periode april - juni 2018
een minimale CO2-uitstoot. De
succesvolle elementen nemen we
mee naar onze andere kantoren.
Werken aan vitaliteit
In het circulaire gedachtegoed is ook
de vitaliteit van medewerkers een
belangrijk uitgangspunt. Céline: “We
willen straks in Amersfoort gaan
meten wat het gebouw, maar ook
de catering doet met de gezondheid
en vitaliteit van medewerkers.
Gezonde voeding, veel daglicht,
goede luchtkwaliteit en uitzicht op
groen in plaats van beton doet veel
met mensen. Met fitte medewerkers
is er meer productiviteit en
minder ziekteverzuim. Ik ben
er een voorstander van om de
investeringen die we doen in onze
gebouwen – en daarmee indirect
in onze medewerkers – vanuit een
brede, integrale visie te benaderen.
Dit vraagt om een intensieve
samenwerking met collega’s van
HR.”
Een holistische kijk op ideeën
Voor Céline zijn het dynamische
tijden: “Ik merk dat we op een
kantelpunt zitten. Als ik iets heb
geleerd in de afgelopen anderhalf
jaar, is het wel dat we geen nieuwe
economie kunnen bouwen binnen de
kaders van het oude systeem. Maar
het bevechten van roestige kaders
is een verloren strijd waar je aardig
op stuk kunt lopen. Het gaat erom
mensen te verleiden met alternatieve
manieren van produceren,
consumeren en denken. Als je vanuit
dat perspectief de wereld inkijkt,
is de nieuwe economie eigenlijk al
in volle gang. Mijn wens voor de
toekomst? Dat het circulaire denken
bij iedereen door de aderen stroomt.”
Circulaire economie
Amstelveen: een circulair kantoor in bedrijf
Het kantoor in Amstelveen is een mooi staaltje circulair denken en
kunnen. Projectleider Bart Bos heeft samen met het bouwteam een
mix gemaakt van de lessen uit Circl en nieuwe experimenten. Bij
de verbouwing zijn energiebesparende voorzieningen aangebracht,
waardoor het pand energielabel A heeft. Leveranciers kregen de
opdracht om bij de verbouwing zoveel mogelijk materialen te gebruiken
die al een leven achter de rug hebben. Zo loop je het kantoor binnen
over een vloermat van tuftdoek, gemaakt van lege PET-flessen en
gerecyclede garen van onder andere Urker visnetten. De wandpanelen
zijn gemaakt van oude pallets. Er zijn tafels van gras, stoelen van
oude bedrijfskleding en gerecyclede gipsplaten. Nieuwe materialen
zijn minimaal cradle to cradle en duurzaam. Alle materialen worden
straks vastgelegd in een materialenpaspoort van Madaster, zodat ze
beschikbaar zijn voor een nieuw leven na de bank. Een circulair gebouw
gaat verder dan materialen, het is ook een mentaliteit. Tot de laatste dag
voor de ingebruikname is het bouwteam continu bezig geweest om de
duurzaamheid en circulariteit van het pand verder te optimaliseren.
Deze nieuwsbrief maakt onderdeel uit van de reguliere duurzaamheidsrapportage van ABN AMRO over de periode april - juni 2018
De impact van Circl
De impact van Circl
Het circulaire paviljoen van ABN AMRO op de Amsterdamse Zuidas is bijna een jaar
geleden feestelijk geopend. Met recht een topjaar, zeggen directeur Merijn van den Bergh
en ‘ambassadeur’ Petran van Heel – die al vele klanten meenam naar het paviljoen.
Wat maakt Circl zo bijzonder? Op de Amsterdamse Zuidas verrijzen steeds meer hoge
gebouwen. Laag bij de grond en in de kern van het gebied ligt Circl: het circulaire paviljoen
van de bank. De houten ‘blokhut’ met mooie tuinpartijen oogt als een oase tussen de door
beton gedomineerde hoogbouw. Voor Merijn van den Bergh en Petran van Heel van ABN
AMRO was het eerste jaar een topjaar. Circl kreeg steeds meer bekendheid als circulaire
hotspot en verwierf een plek als aanjager van het circulaire gedachtegoed.
Voor Circl-directeur Merijn kende
het jaar meerdere hoogtepunten.
“Vanuit één gezamenlijke ambitie
samenwerken met de beste mensen
en de beste producten en hier
de beste klantgroepen bij zoeken
is er één. Maar ik denk ook aan
het gebouw zelf en hoe dit met
al zijn innovatieve technologie en
bijzondere partnerships vanaf de
opening in de exploitatie optimaal
heeft gefunctioneerd. Dan zijn er
nog onze medewerkers met een
beperking tot de arbeidsmarkt. Ik
heb er ongelooflijk respect voor hoe
zij hun ambitie en passie gebruiken
om hun beperking om te zetten naar
hun kracht, prachtig om te zien. En
dan heb ik het nog niet eens over al
die events waarin mooie circulaire
initiatieven bij elkaar komen.”
Circl trekt 65.000 bezoekers
Petran van Heel, sectorbanker
vastgoed, heeft zich vol ingezet
als ambassadeur. “Ik zie Circl als
een positieve hefboom. Allerlei
Deze nieuwsbrief maakt onderdeel uit van de reguliere duurzaamheidsrapportage van ABN AMRO over de periode april - juni 2018
losse ideeën, initiatieven, mensen
en bedrijven komen hier samen.
Daardoor ontstaat er iets moois,
wat de som der delen overtreft.
Ik vind het heel bijzonder dat de
bank het lef heeft getoond om dit
gewoon te doen. Ik leid hier met
grote regelmaat mensen rond. Dat
zijn zakelijke relaties van de bank,
buitenlandse delegaties, studenten
en goede doelen.“ In het eerste jaar
trok Circl 65.000 bezoekers en zijn
er 6.000 mensen rondgeleid. “Dit
zijn mensen uit de hele wereld,
van architecten uit Scandinavië tot
een officiële delegatie uit Taiwan.
Alleen gisteren al hadden we tien
rondleidingen”, vult Merijn aan.
Het gaat de bezoekers niet alleen om
het gebouw, het is de hele beleving.
Tijdens het gesprek merkt Merijn
op dat de webcam beelden toont
van een stand-up vergadering van
bankcollega’s in de tuin op het dak.
“Mensen komen hier niet alleen
voor het circulaire verhaal, maar
ook voor de beleving en inspiratie.
In zo’n totaal andere omgeving met
veel hout en groen kom je tot andere
ideeën en inzichten. De Nederlandse
Vereniging van Banken was hier
onlangs voor een bijeenkomst over
bankieren en zingeving. Omdat je in
Circl ver af staat van de corporate
wereld, werkt deze plek voor zo’n
thema versterkend” Petran kan dit
alleen maar beamen. “Daarom kom
ik hier zo graag met zakenrelaties, je
komt tot hele andere gesprekken en
klanten staan hier veel meer open
voor verandering in het algemeen en
voor duurzaamheid en circulariteit in
het bijzonder.”
Gebouw als bron voor vitaliteit
Petran ziet de bouwwereld in een
rap tempo veranderen: “Naast
duurzaamheid wordt vitaliteit
steeds belangrijker. Een gebouw
moet het in zich hebben om jou
met meer energie naar buiten te
laten gaan dan dat je erin kwam. Er
zijn tegenwoordig ook certificaten
die de well-being van een pand
bepalen. Los van CO2-uitstoot,
energieverspilling en afvalstromen
gaat het ook steeds meer om de
mens. Als je mensen prikkelt door
een fijne plek voor ze te creëren,
waar ze ook nog eens goede voeding
kunnen krijgen, dan voelen ze zich
beter en presteren ze ook beter.”
Merijn ziet gasten steeds vaker
kiezen voor vis- en vleesloos. “Los
van de milieuaspecten is vegetarisch
eten vele malen voedzamer. Je krijgt
er ook veel meer energie van. Onze
chefkok Rudolf Brand weet prachtige
gerechten te maken met groenten en
peulvruchten in de hoofdrol.”
Storytelling in optima forma
Circl is geen boek dat je na het
lezen dicht slaat, het is vooral een
inspiratiebron. Volgens Petran is de
spin-off heel groot. “In de bouwfase
hebben we vrijwel alle grote bouw-
en vastgoedrelaties uitgenodigd voor
een rondleiding en toelichting. Dat
heeft de interesse gewekt en is de
basis geweest voor meer circulaire
verkenningen en initiatieven.
We organiseren nu ook circulaire
innovation days voor zakelijke relaties
die verder willen gaan. We dagen ze
uit om samen met ons een business
case voor hun eigen bedrijf te
ontwikkelen. Het hele concept straalt
ook af op medewerkers, ik ben ervan
overtuigd dat we met die 16.000
spijkerbroeken als isolatiemateriaal
de mindset van medewerkers een
andere wending hebben gegeven.”
Merijn ziet ook duidelijk dat de cirkel
rond Circl steeds groter wordt.
“Steeds meer externe partijen weten
ons te vinden, en dat juich ik alleen
maar toe.”
“Het gebouw is nooit bedoeld
geweest om alleen als clubhuis van
de bank te fungeren”, vervolgt Merijn.
“Het Urban Mining Collective –
waarin Petran namens de bank zitting
heeft – is een netwerkplatform dat
hier is opgericht. Zij richten zich op
het vraagstuk hoe we gebouwen in
de toekomst niet meer gaan slopen
maar demonteren waardoor de
materialen een nieuw leven kunnen
krijgen. Slopen wordt dus oogsten.
Ons bereik wordt steeds groter. Zo
hebben we onlangs als bank het
event ‘We make the city’ mede
mogelijk gemaakt. Dit vijfdaagse
festival op 150 Amsterdamse locaties
De impact van Circl
Deze nieuwsbrief maakt onderdeel uit van de reguliere duurzaamheidsrapportage van ABN AMRO over de periode april - juni 2018
hield zich bezig met de vraag hoe
we de stad beter kunnen maken.
Dan moet je denken aan thema’s
als klimaat, veiligheid, gezondheid,
duurzaamheid en betaalbaar wonen.
Circl was één van de hotspots van
het festival.” Petran toont op zijn
telefoon een bericht van de Taiwan
News. “En ook het bezoek van de
Taiwanese delegatie heeft inmiddels
in eigen land tot concrete actie
geleid.”
Circl als living lab
Meer en meer wordt duidelijk dat
Circl – verscholen in het hart van
de Zuidas – niet ongezien blijft.
Petran: “Tijdens het World Economic
Forum in Davos wonnen we als
bank, onder andere door Circl, een
prestigieuze award in de categorie
Circular Investors. Bij de verkiezing
‘Het beste gebouw van Nederland’
werden we tweemaal tweede. Dat
je met een gebouw dat drijft op
biomassa en tweedehandsmaterialen
die eervolle vermelding krijgt, vind
ik bijzonder én bemoedigend.” Circl
gaat zijn tweede bestaansjaar in.
Merijn: “Ons vertrekpunt is en blijft
kennis delen, actie stimuleren en
mensen in beweging brengen. We
streven naar optimale impact, dat
betekent dat we nog meer focus
gaan aanbrengen in onze activiteiten.
De bank wil met circulariteit nog
nadrukkelijker ‘action leader’ zijn en
daar is Circl natuurlijk de aangewezen
uitvalsbasis voor.”
Rondleiding
Wilt u met eigen ogen zien hoe Circl
het circulaire gedachtegoed tot leven
brengt? Reserveer dan voor uw
gezelschap – zakelijk of privé –
een rondleiding. Leuk om te
combineren met een kop koffie,
lunch of borrel in de rooftopbar.
De impact van Circl
Deze nieuwsbrief maakt onderdeel uit van de reguliere duurzaamheidsrapportage van ABN AMRO over de periode april - juni 2018
Olifantsgras blijkt circulaire alleskunner
Circulair Ondernemen
Na de vakantie op Borneo ging de knop voorgoed om. Hele stukken omgekapt oerwoud
en stranden vol plastic gaven de doorslag. Dit moest echt anders! Toen zijn vrouw hem
aanmoedigde er werk van te gaan maken, begon Jan-Govert van Gilst met een blanco
agenda aan een onbekend avontuur. Nu vijf jaar later rollen er dagelijks duizenden
verpakkingen van bioplastic van de band en binnenkort liggen er duurzaam verpakte
tomaten, vleeswaren en koekjes in de supermarkt.
De eerste grote doorbraak was het
winnen van de Zuid-Hollandprijs
eind 2012. Hier won Jan-Govert
met zijn idee om bamboe te gaan
verbouwen op door de crisis
braakliggende bouwterreinen. De
gedachte was om hiermee bij te
stoken in kolencentrales. Met het
prijzengeld van 50.000 euro kon hij
dit idee verder uitwerken. Al snel
bleek bamboe niet het juiste gewas
te zijn, omdat je met een enorme
oppervlakte aan beplanting slechts
een klein effect bereikt. Jan-Govert
liet het er niet bij zitten. Hij ging
in gesprek met de Wageningen
Universiteit, daar brachten ze hem
op het spoor van het snelgroeiende
gewas olifantsgras.
Ontdekkingsreis naar echte impact
Daar kon Jan-Govert, zelfverklaard
Chief Elephant Grass Officer, van
het bedrijf NNRGY wel wat mee:
“Ik leerde dat olifantsgras cellulose
bevat en dat je daar van alles mee
kunt maken. Het is een prima gewas,
dat makkelijk aangroeit en nagenoeg
geen onderhoud vraagt. Van één
keer aanplanten kun je zo’n twintig
jaar oogsten. Het eerste stuk land
stond dan ook snel vol. Je plant
het in het voorjaar, in september
laat het zijn blad vallen en in de
winter droogt het in. In het voorjaar
erop is het rijp voor de oogst. De
Deze nieuwsbrief maakt onderdeel uit van de reguliere duurzaamheidsrapportage van ABN AMRO over de periode april - juni 2018
maishakselaar verdeelt het dan in
kleine stukjes. Dit is gelijk ook de
grondstof waarmee we werken. Het
draagt de naam Vibers, bij toeval
bedacht door een reclameman die in
zijn aantekeningen het woord ‘fibres’
verkeerd had gespeld. Alle producten
die we ermee maken brengen we
onder het Vibers-label uit.“
Pallets in de huiskamer
Volgens Jan-Govert gingen er wel
nog wat experimenten aan vooraf.
“Mijn eerste gedachte was om er
papier van te maken en dat is ook
gelukt. We noemden het ‘hierpapier’,
omdat het van hier is en niet van
daar. Dat ging op zich goed, maar
we moesten het kleinschalig
houden omdat we nog niet genoeg
olifantsgras tot onze beschikking
hadden. In korte tijd stonden er
zes pallets papier bij mij thuis in
de kamer. Samen met mijn vrouw
pakte ik de bestellingen in die we via
Twitter ontvingen. Een leuk avontuur,
maar hiermee gingen we geen grote
impact maken en het leverde ook
nauwelijks geld op. En dus werd
ik min of meer gedwongen tijdelijk
mijn oude werk als ICT-er weer op te
pakken.”
In beton gegoten
Jan-Govert vond al snel een nieuwe
toepassing. “Ik kwam erachter
dat er veel subsidies beschikbaar
waren voor biobased materialen en
dus ging ik langs bij een professor
in bouwmaterialen. We kwamen
erop uit dat olifantsgras ook een
prima vulmiddel zou zijn voor beton,
het meest gebruikte materiaal
ter wereld. Olifantsgras neemt
namelijk vier keer zoveel CO2 op,
die je daardoor vastlegt. Naast het
milieuvoordeel dat biobeton biedt, is
het ook nog eens lichter en hebben
de vezels een versterkend effect.
Ik heb zelf de subsidieaanvraag
ingediend – zonder adviesbureau,
wat niet echt gebruikelijk is. Voor
een selectiecommissie heb ik mijn
idee gepresenteerd en de aanvraag
werd gehonoreerd. Samen met
de TU Eindhoven zijn we toen
een milieuvriendelijke betonsoort
gaan ontwikkelen. Hiervan kun je
prachtige dingen maken, zo staan er
nu mooie bankjes in de gemeente
Bergen op Zoom.”
Verpakkingen
Behalve in de papier- en
betonindustrie beweegt NNRGY
zich sinds afgelopen jaar ook in de
plasticindustrie. Voor Jan-Govert was
het snel duidelijk. Je moet niet tegen
deze industrie strijden, maar ze juist
verleiden. “Olifantsgras is ook in deze
industrie het perfecte ingrediënt. Het
kan verwerkt worden op bestaande
machines en zodra de verpakkingen
voorzien zijn van het Kiemplantlogo
kunnen ze na gebruik zo bij het GFT-
afval. Tijdens een experiment in mijn
eigen vensterbank met Vibers-bakjes
met tomaten, kwam ik erachter dat
olifantsgras 300% van zijn eigen
vocht opneemt. Hierdoor voorkom je
schimmels en schadelijke bacteriën
en verleng je de houdbaarheid van
producten. Het mooie is ook dat
de bakjes hier niet onder lijden, die
verpakking blijft gewoon prima.”
Vibers ligt in de winkel
Inmiddels staat Jan-Govert met
alle grote supermarkten in contact.
Sinds half mei liggen de eerste
bioplastic bakjes bij Boeregoed in
de schappen. Een perfect moment,
want de druk vanuit consument en
wetgeving wordt steeds groter. Het
is dan ook aannemelijk dat de Vibers-
verpakkingen een grote vlucht gaan
nemen. Jan-Govert heeft samen met
ABN AMRO het groeimodel voor de
Vibers-verpakkingen uitgewerkt. Dit
heeft geleid tot een mooi contract
waarin de bank als financier als het
ware met het bedrijf meegroeit
met de garantie van een gevulde
orderportefeuille. Voor de bank is
het stimuleren van de circulaire
economie een van de speerpunten.
De financiering van Vibers past
in de ambitie om voor eind 2020
honderd circulaire financieringen te
verstrekken.
Sympathiek idee
Een sympathiekere ‘CEO’ dan Jan-
Govert is er waarschijnlijk niet te
vinden. “Ik doe dit omdat ik impact
wil maken. Ik vind het leuk en
ben ontzettend dankbaar dat ik dit
Circulair Ondernemen
Deze nieuwsbrief maakt onderdeel uit van de reguliere duurzaamheidsrapportage van ABN AMRO over de periode april - juni 2018
mag doen. Het voelt gewoon niet
als werk. Er werken hier allemaal
enthousiaste mensen die hier komen
omdat ze het een sympathiek idee
vinden. Dit jaar gaan we serieus aan
de slag met onze verpakkingen en
gaan we onze betontoepassingen
verder uitbouwen. En dan hebben
we nog de consumentenproducten
als wenskaarten en bioplastic
bewaarbussen die verkrijgbaar zijn
bij de duurzame winkelketen WAAR.
Toen ABN AMRO het persbericht
over de samenwerking uitbracht,
stond hier direct de telefoon
roodgloeiend met geïnteresseerde
tuinbouwbedrijven. Of het niet te
veel wordt? Ik maak me niet zo snel
zorgen en neem alles gewoon hoe
het komt.”
Circulair Ondernemen
ABN AMRO
Duurzaam Bankieren
Gustav Mahlerlaan 10, 1082 PP Amsterdam
P.O. Box 283, 1000 EA Amsterdam
Nederland
abnamro.com/duurzaam-bankieren
duurzaamheid@nl.abnamro.com
top related