dr.pınar ergÜn, dr.dicle kaymaz, fzt.ebru Çanak, fzt.neşe demİrcİ

CİDDİ KOAH’LI OLGULARDA CİDDİ KOAH’LI OLGULARDA NÖROMUSKÜLER ELEKTRİKSEL NÖROMUSKÜLER ELEKTRİKSEL

STİMÜLASYON ve ENDURANS EĞİTİM STİMÜLASYON ve ENDURANS EĞİTİM ETKİNLİĞİNİN KARŞILAŞTIRILMASIETKİNLİĞİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Dr.Pınar ERGÜN, Dr.Dicle KAYMAZ, Fzt.Ebru ÇANAK, Fzt.Neşe DEMİRCİ

Atatürk Göğüs Hastalıkları ve Göğüs Cerrahisi Eğitim Araştırma Hastanesi

PULMONER REHABLİTASYON ve PULMONER REHABLİTASYON ve EVDE BAKIM MERKEZİEVDE BAKIM MERKEZİ

KOAH’da egzersiz eğitimiKOAH’da egzersiz eğitimi

• Egzersiz enduransı (dayanıklılık), • Kas gücü, • Egzersiz kapasitesi • Yaşam kalitesinde artış,• Dispne algısı,• Anksiyete-Depresyon skorlarında iyileşme sağlar.

ANCAK; istirahatte ya da minimum egzersizde nefes darlığı gelişen ciddi KOAH’da endurans egzersiz eğitimine katılım güçtür.

Nöromusküler elektriksel stimülasyon

(NMES)

Kas gücü ve enduransı,

Periferik kas kapiller/ fibril oranı,

Fibril kesitsel alanı,

Tip I ve II fibril sayısı,

Kas oksidatif potansiyelinde artış sağlamaktadır

Journal of Cardiopulmonary Rehabilitation and Prevention 2008;28:79-91

Chest 2006;129;1540-48

Respiratory Medicine 2007;101:1236-43

AMAÇ;AMAÇ;

İleri evre KOAH’lı olgularda NMES ve endurans eğitiminin;

egzersiz kapasitesi, kas gücü, dispne, yaşam kalitesi, psikososyal durum, vücut kompozisyonu üzerinde

etkinliklerinin karşılaştırılması

METOD; METOD; randomize kontrollü, prospektif

OLGULAR:KOAH tanılı 50 olgu,

GOLD Evre IV PR Programı:Multidisipliner ayaktan takipli

Egzersiz eğitimi: NMES ve Endurans

METOD;METOD;

DİSPNE : MRC, BORG dispne skalası, KSHA dispne alt başlığıEgzersiz kapasitesi: Artan hızda mekik yürüme testi (AHMYT) Endurans mekik yürüme testi (EMYT)

Periferik kas gücü: Manüel kas testi

Sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi: SGRQ

Psikolojik değerlendirme: HAD skalası

Vücut kompozisyonu: BKİ, YVK, YVKİ

ÇALIŞMA PROTOKOLÜ

DEĞERLENDİRME

50 olgu

BAŞLANGIÇ

DEĞERLENDİRMESİ

50 olgu

RANDOMİZASYON

NMES Grubu

25 olgu, 20 seans

Endurans eğitimi

25 olgu, 10 hafta

ETKİNLİK DEĞERLENDİRMESİ

n= 23 olgu

ETKİNLİK DEĞERLENDİRMESİ

n= 25 olgu

Programı bırakan

2 olgu

NMES Protokolü;NMES Protokolü;NMES SEANSI;Bilateral,Quadriceps; 9X5cm,Deltoid; 5X5cm’lik yüzeyel elektrot Süre: 15dk- 2gün / Hf- 20 seans.İlk 2 hafta: Dalga süresi:200-380µs, Stimulasyon frekansı: 55 Hz.Takip eden seanslarda: Dalga süresi:220- 400 µs, Stimulasyon frekansı: 60Hz.

ENDURANS EĞİTİMİ;ENDURANS EĞİTİMİ;

•Haftada 2 gün , direkt gözetimli, 10 hafta

•15 dk bisiklet ; 15 dk bisiklet ;

Yoğunluk: %50 Peak W

•15 dk treadmill; 15 dk treadmill;

Yoğunluk: %85 Peak VO2

Parametre NMES

(n=25)

ENDURANS

(n=25)

Yaş(yıl) 63,25 ± 10,10 62,81± 7,18

Sigara (pak/yıl) 42,26 ± 30,83 44,98 ± 24,24

FVC % beklenen 45,13 ± 12,99 49,40 ± 13,20

FEV1 % beklenen 25,92 ± 7,26 27,33 ± 8,20

FEV1/FVC 51,08 ± 14,20 39,85 ± 6,84

MRC 4,30 ± 0,87 3,81 ± 0,83

KSHA- Dispne 9,78 ± 2,90* 11,88 ± 3,82*

Egzersiz BORG 3,60 ±1,26 3,40 ± 0,88

BMI (kg/m2) 21,85 ± 5,83 22,40 ± 4,23

YVK (kg) 44,43 ±6,23** 49,47 ± 6,27* *

YVKİ(kg/m2) 16,97 ± 1,90** 17,93 ± 1,94**

AHMYT(m) 90,65 ± 87,72 158 ± 88,33

EMYT (min) 3,02 ± 5,51 4,53 ± 5,22

SGRQ-Total 69,40 ±16,23 60,00 ± 18,67

SGRQ-Semptom 68,99 ± 14,85 64,86 ± 17,77

SGRQ-Aktivite 87,47 ± 15,93 78,01±20,42

SGRQ-Etki 58,93 ± 20,77 47,83 ± 23,03

HAD-Depresyon 10,08 ± 2,50 8,77 ± 2,51

HAD- Anksiyete 9,39 ± 3,38 8,66 ± 3,17

Deltoid sağ / sol 3,86 ± 0,75 / 3,82 ± 0,77 4,44 ± 0,75 / 4,44 ± 0,75

Quadriceps sağ / sol 4,04 ± 0,82 / 4,04 ± 0,82 4,33 ± 0,6 / 4,33 ± 0,6

Tablo-1: Demografik özellikler

*p<0.05

**p<0.001

0

100

200

300

400

500

600

700

Başlangıç Son Başlangıç Son

nmes endurans

EGZERSİZ KAPASİTESİ; Artan Hızda MEKİK YÜRÜME TESTİ

p<0.001p<0.001

Egzersiz kapasitesindeki artış NMES Ve Endurans gruplarında benzer olup , iki grup arasında kazanımlarda istatistiksel anlamlı fark yoktu.

0

5

10

15

20

25

Başlangıç Son Başlangıç Son

nmes endurans

ENDURANS KAPASİTESİ; ENDURANS MEKİK YÜRÜME TESTİENDURANS KAPASİTESİ; ENDURANS MEKİK YÜRÜME TESTİ

p<0.001

p<0.001

Endurans kapasitesindeki artış NMES Ve Endurans gruplarında benzer olup , iki grup arasında kazanımlarda istatistiksel anlamlı fark yoktur.

5

0

1

2

3

4

DeltoidSağ Sol

QuadricepsSağ Sol

NMES

Sağ Sol Sağ Sol Deltoid Quadriceps ENDURANS

Önce

Sonra

PERİFERİK KAS GÜCÜ; Manüel Kas Testi

P<0,01P>0,05

P<0,01 P P<0,05 P<0,01

Manüel kas testi ile değerlendirilen alt ve üst ekstremite kas güçlerinde her iki grupta da istatistiksel anlamlı artışlar olup, kazanımların gruplar arasında benzer düzeylerde olduğu gösterilmiştir (p>0,05).

0

5

10

15

20

25

b s b s b s b s b s b s b s b s

nmes endurans nmes endurans nmes endurans nmes endurans

Mrc Borg iş Borg egzersiz KSHA dispne

DİSPNE ALGILAMASIDİSPNE ALGILAMASI

MRC ist

p<0,001p<0,05

p<0,001

Günlük yaşam aktivitelerinde dispne algılama düzeylerinde her iki grupta da iyleşmeler olmakla birlikte egzersiz dispne algılama düzeylerinde istatistiksel anlamlı iyileşme sağlanamamıştır. Kazanımlar NMES ve Endurans gruplarında farklılık göstermemiştir.

p>0,05

p>0,05

0102030405060708090

100n

mes

end

ura

ns

nm

es

end

ura

ns

nm

es

end

ura

ns

nm

es

end

ura

ns

toplam semptom aktivite impact

Başlangıç Son

YAŞAM KALİTESİ; SGRQYAŞAM KALİTESİ; SGRQ

etkilenim

p>0.05

p<0.001 p<0.001

p<0.001

p<0.001

NMES ve Endurans gruplarında yaşam kalitasinde elde edilen kazanımlar arasında semptom skorları alt başlığı dışında istatistiksel anlamlı fark yoktur (p<0.05).

0

2

4

6

8

10

12

Başlangıç Son Başlangıç Son

nmes endurans

HAD anksiyete HAD depresyon

PSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME; Anksiyete/DepresyonPSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME; Anksiyete/Depresyon

p<0.05 (p<0.001)

NMES ve Endurans eğitimi HAD ile değerlendirilen psikolojik komorbiditelerde anlamlı iyileşmeler sağlamış olup, kazanımların her iki grupta da benzer düzeylerde olduğu görülmüştür.

21,2

21,4

21,6

21,8

22

22,2

22,4

22,6

22,8

23

Başlangıç Son

nmes

endurans

BMI

40

42

44

46

48

50

52

54

56

Başlangıç Son

nmes

endurans

FFM

14

16

18

20

Başlangıç Son

nmes

endurans

FFMI

VÜCUT KOMPOZİSYONUVÜCUT KOMPOZİSYONU

BKİ Kg/m² YVK Kg YVKİ Kg/m²

Vücut kompozisyon verilerinde her iki grupta da istatatistiksel anlamlı değişim yoktur.

TARTIŞMA

• Bu sonuçlar; ciddi KOAH’da NMES’in pulmoner rehabilitasyonun en önemli bileşenlerinden olan egzersiz eğitiminde etkin bir tedavi yaklaşımı olabileceğini destekleyen literatür bilgisiyle uyumludur.

Journal of Cardiopulmonary Rehabilitation and Prevention 2008;28:79-91

Thorax 2002;57:333-37

Chest 2006;129;1540-48

Respiratory Medicine 2007;101:1236-43

SONUÇ

EKS ve endurans program etkinlikleri arasında tüm parametrelerdeki kazanımların benzer düzeylerdedir.

İleri evre KOAH’da nörömusküler kas stimülasyonu PR programlarında periferik kas eğitiminde kullanılabilecek etkin bir yaklaşımdır.