ab ve dı İlikiler dairesi bakanlığı dr. mehmet görkem ... · kaynak: tÜbİtak btyk sunusu...
Post on 26-Sep-2020
11 Views
Preview:
TRANSCRIPT
AB ve Dış İlişkiler Dairesi Başkanlığı
Dr. Mehmet Görkem GÜRBÜZ
KOBİ Uzmanı, Proje Koordinatör Yardımcısı
KOSGEB ÇEVRE PROJESİ
(ÇEVRE KONUSUNDA KOSGEB YOL HARİTASININ HAZIRLANMASI PROJESİ)
27.06.2014
Antalya Sanayi ve Ticaret Odası
KOSGEB HEDEF KİTLESİ
TÜRKİYE’DE KOBİ TANIMI
250’den az çalışan istihdam eden,
Yıllık bilanço veya net satış hasılatı 40 milyon TL’yi geçmeyen
işletmeler
Ölçek Çalışan Sayısı Bilanço
(Milyon TL)
Net Satış
(Milyon TL)
Mikro <10 ≤ 1 ≤ 1
Küçük <50 ≤ 8 ≤ 8
Orta <250 ≤ 40 ≤ 40
KOBİ’lerin ekonomideki payı;
Toplam işletmelerin %99,88’i
Toplam istihdamın %76’sı
Toplam katma değerin %55’i
Toplam satışların %64’ü
Toplam yatırımların %50’si
Toplam ihracatın %62,6’sı
Toplam kredilerin %25,6’sı
Ticari Kesim Ar-Ge Harcamalarının %36,8’i
% % 0,12
1-249 Toplam KOBİ OBİ
250+ Büyük İşletme
%
Ölçeksel Dağılım
Mikro (1-9)
Küçük (10-49)
Orta(50-249)) 0,69
4,78
94,40
5
DÜNYADA ÇEVRE VE ENERJİ SORUNLARI
SANAYİLEŞME SÜRECİ İLE ARTAN ENERJİ İHTİYACI BERABERİNDE
ÇEVRESEL SORUNLARA DA YOL AÇMAKTADIR.
NEDEN
SANAYİLEŞME ve ARTAN ENERJİ İHTİYACI
(FOSİL YAKITLARIN YAKILMASI)
SERA GAZLARININ KONSANTRASYONUNDA
ARTIŞ
SONUÇ KÜRESEL ISINMA
SANAYİLEŞME SÜRECİNİN ÇEVREYE ETKİSİ
5
•
•
•
•
•
6
•
•
7
8
ÜLKEMİZDE MEVCUT DURUM ( Enerji)
Kaynak: TÜBİTAK BTYK Sunusu
Kaynak: Enerji Bakanlığı
9
Kaynak: TÜBİTAK, Ulusal Enerji ve Ar-Ge Yenilik Stratejisi
Kaynak: Enerji Bakanlığı
10
Türkiye’nin AB Uyumunda Çevre Alanında Üstlenmesi Gereken Yatırım Maliyeti
Kamu-Özel Sektör Payları
11
Sürdürülebilir Üretim Kavramı;
12
“Ekonomik olarak güçlü, çalışanlar, toplumlar ve tüketiciler için güvenli, enerji ve tabi kaynakları koruyan, negatif çevresel etkileri en aza indiren süreçleri kullanan mamul ürünlerin yaratılması olarak tanımlanabilir.
Kaynak: ABD Ticaret Bakanlığı(2011),Sürdürülebilir Üretim Enstitüsü,
websitesi,http://trade.gov/competitiveness/sustainablemanufacturing/index.asp, erişim 27Nisan 2011.
13
Çevresel
Performansın
İyileştirilmesi Ekonomik
Faydalar
Verimliliğin
Artırılması
Rekabet
Avantajı
Çevresel
İyileştirmelerin
Sürekli Kılınması
İşyeri Güvenliği ve İşçi
Sağlığının İyileştirilmesi
Firma İmajının
İyileştirilmesi
KOBİ’LER AÇISINDAN SORUN TANIMLAMA
14
YEŞİL İŞLETMECİLİK
» Ekonomik fayda
» Rekabet avantajı
» Mevzuata uyum
» Toplumsal imaj
» Çalışanların motivasyonu
» Ulusal fayda
Amacı:
Ulusal çevre duyarlılığı, uluslararası yükümlülükler ve
sürdürülebilir kalkınma ilkeleri çerçevesinde, imalat
sanayiinde yer alan KOBİ’lerin;
• çevre bilincinin arttırılması ve uymakla yükümlü
oldukları mevzuatın uygulanmasında
karşılaşacakları zorlukların tespiti
• çevreye olan kirletici etkilerinin analizi ve çözümü
• küresel rekabete uyum sağlayabilmelerine yönelik
olarak
KOSGEB çevre yol haritasının belirlenmesidir.
15
ÇEVRE KONUSUNDA
KOSGEB YOL HARİTASININ HAZIRLANMASI
PROJESİ
Başlıca Faaliyetler:
• KOSGEB’in kurumsal kapasitesinin arttırılması
• Kirlilik yüklerinin ve ilgili mevzuattan KOBİ’lerin etkilenme
durumunun belirlenmesi
• Saha uygulamaları ile iklim/çevre sektörünün ve
paydaşların gelişimine katkı sağlanması
• Çevre ve iklim değişikliği konusunda, bilgi ve deneyimin
paylaşılması ve elde edilen kazanımların yaygınlaştırılması
16
Proje Çıktıları:
• Personelin eğitimi (14 + 71)
• Pilot sektörlere ilişkin atık envanteri
• KOBİ’lere yönelik Atık Yönetim Rehberi
• 60 KOBİ’de eko-verimlilik (temiz üretim) uygulaması
• 1 sektörde endüstriyel simbiyoz çalışması
• KOBİ’lere yönelik olarak 10 seminer
• KOSGEB Çevre Yol Haritası dokümanı ve yeni destek modeli
17
Ankara 30 KOBİ İstanbul 10 KOBİ İzmir 5 KOBİ
Kocaeli 5 KOBİ Bursa 5 KOBİ Adana 5 KOBİ
18
KOSGEB Proje Ekibinin Temel Eğitim Süreci
19
KOSGEB Proje Ekibinin Yurtdışı Eğitim Süreci
20
Faaliyetler
• Pilot bölgeler bazında ve imalat sanayindeki sektörel alanlara ilişkin literatür araştırması ve nicel analiz değerlerini içeren verilerin yer aldığı rapor hazırlanmıştır.
21
Faaliyetler
• İlgili mevzuatı ve imalat sanayindeki KOBİ’lere getirdiği yükümlülükleri içeren rapor hazırlanmıştır.
22
Faaliyetler
• KOBİ’ler, meslek kuruluşları, sivil toplum örgütleri, üniversiteler ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile çalıştay düzenlenmesi
23
24
Bilgim Yok (%)
Katılmıyorum (%)
Kararsızım (%)
Katılıyorum (%)
• Türkiye’de çevre alanındaki bilinç düzeyini yeterli buluyorum.
88 12
• Türkiye’de çevre alanında gerçekleştirilen politika ve uygulamaları yeterli buluyorum.
73 22 5
• Türkiye’de temiz üretim uygulamalarına ilişkin çalışmaları yeterli buluyorum
80 17 2
• Türkiye’de temiz üretime ilişkin kavramlar ve uygulamalara ilişkin bilinç düzeyi yeterli düzeydedir.
90 10
• Çevresel sorunlar ve çevresel politikalar bağlamında, kurumlar arası koordinasyon yeterli düzeydedir.
3 65 18 15
• Çevresel sorunlar bağlamında; KOSGEB tarafından KOBİ’ler için gerçekleştirilen çalışmalar önem taşımaktadır.
12 88
• Çevresel sorunlar bağlamında; KOSGEB tarafından KOBİ’lere yönelik uygulanan destek/teşviklerin sonuçları net görülebilmektedir.
15 29 44 12
• KOSGEB tarafından KOBİ’lere yönelik uygulanan destek, program ve projelerde, çevresel sorunların öncelikli olarak değerlendirilmesi gerekir.
2 10 88
• Temiz üretim uygulamaları, KOBİ’lerin çevre yükümlülüklerini yerine getirebilmeleri için önem taşımaktadır.
2 10 88
25
İşletmelerin çevre konusunda
yaşadığı sorunların oranları
aşağıdaki gibidir.
17%
13%
12%
12%
12%
11%
8%
5%
5%
3%
3%
0% 5% 10% 15% 20%
Çevre mevzuatlarına uyumunciddi maliyet getirmesi
Atıkların toplamasına gidentutarların fazla olması
Atıkların bertarafı
Çevre konusundaki zorunlubelgelerin getirdiği maliyet
Geri dönüşüm sistemininmaliyetinin yüksek olması
Çevre yönetim birimi eksikliği
Filtreleme sistemlerinin maliyeti
Çevre ve ilgili mevzuatkonusunda bilgi eksikliği
Bulunulan OSB' de atık toplamaişletmesinin olmaması
Arıtma tesislerinde oluşanzehirli gazlar
36%
33%
10%
9%
7%
5%
0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40%
Çevre mevzuatında istenenbelgelerin alınmasının
desteklenmesi
Çevreye duyarlı, temiz üretimyapan makina alımının
desteklenmesi
Arıtma ve bertarafişlemlerinin işletme
bünyesinde…
Test analiz giderlerinindesteklenmesi
Danışmanlık hizmeti giderleri
Çevre yönetim birimi içineleman istihamının
desteklenmesi
KOSGEB’in Çevre Konusunda Hangi Destek
Kalemlerin Olması İşletmenize Faydalı Olur?”
Sorusuna Verilen Cevapların Dağılımı
Faaliyetler
• Pilot bölgeler bazında, sektörler için kirletici etki raporu, atık envanteri ve Atık Yönetim Rehberi hazırlanmıştır.
26
Faaliyetler
Seçilen sektörlere yönelik olarak,
pilot bölgelerde Çevre, Temiz
Üretim ve Atık Yönetimi
konularında deneyimli uluslararası
uzman tarafından bilgilendirme
toplantıları düzenlenmiştir.
(Ana Metal Sanayi, Makine ve Teçhizat, Fabrikasyon Metal Ürünleri İmalatı, Demir Döküm, Tekstil, Kimya sanayi, Yiyecek içecek süt)
27
Mr. César Seoánez
Faaliyetler
• Pilot bölgeler ve sektörlerdeki 60 KOBİ’de eko-verimlilik ve atık yönetimi uygulamalarına yönelik raporlar hazırlanmıştır.
28
İşletme Raporları-Örnek
29
İşletmede aşağıdaki çevresel kriterlerin bulunmasıı
İşletmede çevreye verilen yüklerin fazla olması
Hammadde maliyetlerinin yüksek olması
Atık ve emisyonların idare masraflarının (bakım ve kullanımı) yüksek olması
Potansiyel çevre sorumlulukları (engelleri, borçları) olması
Atık ve emisyon miktarlarının yüksek olması
Enerji tüketiminin yüksek olması
Atık ve emisyonların tehlikelilik özelliği taşıması
Çalışanlara ve çevre araziye yönelik güvenlik önlemlerine ihtiyaç duyulması
Mevcut ve gelecekteki düzenlemeler, ödemeler, mevzuat uyumu vs. için istekli olunması
İşletmede aşağıdaki çevresel potansiyellerin olması;
Ekoverimli üretim potansiyeline sahip olunması
Atık ve emisyon akışlarındaki ya da üretimdeki aksaklıkların düzeltilme potansiyeli olması
Değerli yan ürünler için tekrar kullanıma geçirilebilme potansiyeli olması
Ekoverimliüretim değerlendirmesi için mümkün bütçe ayarlanması
Saha Çalışması için Uygunluk Kriterlerinin Tesis Bazında İncelenmesi
İşletme Raporları-Örnek
30
Proseslerin Tesis Bazında İncelenmesi
İşletme Raporları-Örnek
31
Ürün ve Hammadde miktarlarının Tesis Bazında İncelenmesi
Ürün Adı Kapasite Miktarı 2012 için Yıllık Üretim Miktarı
Sıcak Galvaniz Daldırma İşleri 16.800 ton 9.176,768 ton
Hammadde Adı 2012’de Tüketilen Miktar
Çinko (külçe) 675 ton
Flux 20 ton
Zamak (%5) 6 ton
Hidroklorik Asit (%32 lik) 207 ton
Su 818 m3
İşletme Raporları-Örnek
32
Atık tür ve miktarlarının Tesis Bazında İncelenmesi
Atık Kodu Atık Tanımlaması Atık Kaynağı Geri Kazanım/ Bertaraf Yöntemleri
11 01 05 Sıyırma asitleri (parlatma asitleri) Galvanizleme öncesi metaller yüzeyindeki oksit tabakasını sıyırma banyoları
R5, R6 Geri kazanım işlemleri
D9 Kimyasal fiziksel arıtma-bertaraf yöntemleri
11 01 06 Başka bir şekilde tanımlanmamış asitler Galvanizleme öncesi metaller yüzeyindeki oksit tabakasını sıyırma banyoları
R5, R6 Geri kazanım işlemleri
D9 Kimyasal fiziksel arıtma-bertaraf yöntemleri
11 01 07 Sıyırma bazları Galvanizleme öncesi metaller yüzeyindeki oksit tabakasını sıyırma banyoları
R5, R6 Geri kazanım işlemleri
D9 Kimyasal fiziksel arıtma-bertaraf yöntemleri
11 01 10 11 01 09’un haricindeki çamurlar ve filtre
kekleri
Galvaniz daldırma süreci R5, R6 Geri kazanım işlemleri
D9 Kimyasal fiziksel arıtma-bertaraf yöntemleri
11 01 11 Tehlikeli maddeler içeren sulu durulama
sıvıları
Malzemelerin yıkanması: malzemelerden etkenlerin / kimyasalların proses adımları arasında indirilmesi
R4 Geri kazanım işlemleri
D9 Kimyasal fiziksel arıtma-bertaraf yöntemleri
11 01 13 Tehlikeli maddeler içeren yağ alma atıkları Galvaniz veya aşındırma işlemleri öncesi yapılan metal
degresajı; başlıca madeni yağların indirilmesi
R1 Geri kazanım işlemleri
D9 Kimyasal fiziksel arıtma; tehlikeli atık yakma tesisleri-bertaraf yöntemleri
11 01 16 Doymuş ya da bitik iyon değişim reçineleri Galvanizleme öncesi metaller yüzeyindeki oksit
tabakasını sıyırma banyoları
R5, R6 Geri kazanım işlemleri
D9 Kimyasal fiziksel arıtma-bertaraf yöntemleri
11 01 98 Tehlikeli maddeler içeren diğer atıklar Galvanizleme öncesi metaller yüzeyindeki oksit
tabakasını sıyırma banyoları
R5, R6 Geri kazanım işlemleri
D9 Kimyasal fiziksel arıtma-bertaraf yöntemleri
Atık Adı Kül Dros Curuf
Miktarı (kg) 217.309 113.381
70.000
İşletme Raporları-Örnek
33
Emisyon ve Enerji Miktarı Tesis Bazında İncelenmesi
Emisyon Kaynağı
Kod/Ad
Parametre (kg/saat)
CO NO2 NO SO2 Toz Ağır Metal
(Kurşun)
Flor
1 0,010 0,002 0,087 0,000 0,007 - -
2 - - - - 0,018 - 0,0002
3 - - - - 0,024 0,00001 -
Toplam Değer 0,010 0,002 0,087 0,000 0,049 0,00001 0,0002
Sınır Değerler
SKHKKY Ek-3.d 5/50 - 20 60 10
SKHKKY Ek-2 Baca 500 40 - 60 10 0,5 2
SKHKKY Ek-2 Baca Dışı 50 4 6 1 0,05 0,2
Enerji Türü Doğalgaz Elektrik
Miktar 110 000 m3 59 530 kWh
İşletme Raporları-Örnek
34
Girdi-Çıktı Miktarlarının Analizi (Tesis Bazında (İncelenmesi)
İşletme Raporları-Örnek
35
Eko-verimlilik Çalışmaları
Reküperator ile ısının geri kazanımı Yıkama suyu geri kazanımı
Çinkonun Geri Kazanımı İyileştirme Teknikleri
İşletme Raporları-Örnek
36
Eko-verimlilik Çalışmaları
Eko-Verimli Üretim
Opsiyonu
İşlem/Operasyon
Ünitesi
Teknik
Değerlendirme
Ekonomik
Değerlendirme
Yatırım Maliyeti Çevresel
Değerlendirme
Uygulama
Galvanizlemeden önce
malzemeleri kurutma
Galvanizleme
öncesi
Personele uygun
eğitim verilmesini
gerektirir.
Çinko tasarrufu
gerçekleşir,
% 50 oranında
çinko külü azalir,
Nem gidermek
icin harcanan
enerji azalir.
Ek maliyeti yoktur. Atık miktarında
azalma sağlanır.
Direkt uygulanabilir.
Fırından çıkan atık gazın
kullanılması
Fırın bacası Yeni ekipman
sağlanması.
Atık ısıdan çeşitli
alanlarda
kullanılabilecek
enerji geri
kazanımı sağlanır.
1.000 - 5,000 Dolar
Reküperatör maliyeti
ile işçilik ve tesisat
maliyetleri
Enerji geri kazanımı
sağlanır.
Daha fazla çalışma
gerektirir.
Kullanılmadıkları zamanlarda
tankların kapatılması
İşletme geneli Personele uygun
eğitim verilmesini
gerektirir.
%50’nin üzerinde
tasarruf sağlanır
Membran ya da çelik
levha gibi düşük
maliyetli yatırımlar ile
yıllık bazda
20 000 Dolar
civarında kazanç
sağlanır.
Enerji
tüketiminin azalması
sağlanır.
Direkt uygulanabilir.
Faaliyetler
• Uygulama yapılan 60 KOBİ’den birer yetkilinin, uluslar arası benzer uygulamaları yerinde görmelerini teminen proje ekibi koordinasyonunda, sektörel teknik geziler düzenlenmesi
37
Faaliyetler
“OECD Sustainable Manufacturing
Toolkit” dokümanının tercüme
edilerek, KOBİ’lere dağıtılması
38
Faaliyetler
• KOBİ’lerde yapılan uygulamaları ve proje kapsamındaki diğer çalışmaları içeren bir belgesel film hazırlanması
39
Faaliyetler
• Endüstriyel Simbiyoz olanaklarının tespit edilmesi ve bir uygulama için raporlama yapılması
40
41
ENDÜSTRİYEL SİMBİYOZ Endüstriyel Simbiyoz (ES): Birbirine yakın konumlarda bulunan işletmeler arasındaki madde
ve enerji değişimi.
Proje kapsamında OSTİM’de yer alan en az 6 firma arasındaki ES olanakları (atık değişimi,
lojistik ve altyapının ortak kullanımı, vd. işbirliği olanakları) belirlenecek ve raporlanacaktır.
Atık, enerji Atık, enerji
Son Faaliyet
• Ulusal ve Uluslararası üst düzey katılımla bir kapanış toplantısı düzenlenecektir.
42
Projenin Hedefi
• Çevre konu başlığı altında KOBİ’lere yönelik bir destek modeli oluşturulacaktır.
43
KOSGEB Enerji Projeleri:
• UNDP ve UNIDO ile yürütülen işbirliği kapsamında,
“Türkiye’de Sanayide Enerji Verimliliğinin İyileştirilmesi
Projesi”,
• Fransız Kalkınma Ajansı (AFD) ile işbirliği içerisinde
yürüttüğümüz, ‘Türkiye’de KOBİ’lerde Enerji Verimliliği’
Projesi,
başarılı bir şekilde devam etmektedir.
44
45
Teşekkürler…
Dr. Mehmet Görkem GÜRBÜZ
gorkem.gurbuz@kosgeb.gov.tr
top related