โครงการ โรงเรียนสีขาว “โต ไป ...ก...

โครงการ โรงเรยน ส ขาว

หลกสตร คบเดกสรางชาต“โตไปไมโกง”ระดบ ชน ประถม ศกษา ป ท 2

พ.ศ. 2553

สำานก การ ศกษา กรงเทพมหานคร

ศนย สาธารณประโยชน และ ประชา สงคม สถาบน บณฑต พฒนบรหารศาสตร

และองคกรเพอความโปรงใสในประเทศไทย

กลาวนำา

เดก และเยาวชน ถอเปนทรพยากรมนษยทมคณคายงของประเทศ เพราะเดกและเยาวชน

ในวนนจะเตบโตเปนผใหญในวนหนา การใหการศกษาแกเดกและเยาวชนจงมความสำาคญตอการ

กำาหนดทศทางของสงคมในอนาคต ดงนนจงตองบมเพาะใหเปนผมความร ความสามารถควบคไป

กบการมคณธรรม จรยธรรมในจตใจ เพอใหเตบโตเปนผใหญทมคณภาพสรางสรรคสงคมทด ม

ความสข เปนสงคมแหงความดงาม โดยมครและโรงเรยนทำาหนาทถายทอดความรและบมเพาะ

ความดตงแตวยเยาว

การจดทำาหลกสตร “โตไปไมโกง” สำาหรบเดกในโรงเรยนสงกดกรงเทพมหานคร

เปนโครงการทคำานงถงผลในระยะยาว ดวยความหวงวา เดกและเยาวชนทผานกระบวนการเรยนร

ตามแนวทางของหลกสตรจะไดเรยนรและซมซบคณคาของความซอสตย ความรบผดชอบตอหนาท

การมจตสาธารณะ มชวตพอเพยง และรกความเปนธรรม อนจะชวยปลกฝงคานยมและจตสำานก

ใหเยาวชนไทยเตบโตเปนคนทมศกดศร เชอมนในความสจรต กลายนหยดในสงทถกตอง และ

ตอตานการเอารดเอาเปรยบ การทจรตคอรรปชน และการโกงทกประเภท

ผมมความหวงวาดวยความพยายามเชนน จะมผลใหสงคมของกรงเทพมหานครเปนสงคม

ทมความยงยนและกาวหนา เปนเมองทนาอย ผคนมความสข และมจตสำานกแหงความดงาม

และขอขอบคณ ผมสวนเกยวของทกทานทรวมมอกนสรางสรรคเพอกรงเทพมหานครของเราทกคน

หมอมราชวงศสขมพนธ บรพตร ผวาราชการกรงเทพมหานคร

กลาวนำา

นางทยา ทปสวรรณรองผวาราชการกรงเทพมหานคร

กลาวนำา

จดหมายถงคณคร

คณครทรกคะ

ดฉนมความยนดยงทไดมโอกาสฝากขอคดถงคณคร ผซงอยในวชาชพเดยวกบดฉน

ถงแมวาวชาชพครของเราจะถกเปรยบเปรยวาเปนเสมอน “เรอจาง” ทหมดความสำาคญ

สำาหรบผโดยสารเมอเขาไดขามถงฝงแลว แตดฉนเชอเสมอวาความสขทแทจรงของครคอการ

ไดมโอกาสกระตนใหผเรยนไดเปดมมมองใหม และไดนำาเอาขอคดและประเดนจากการเรยน

ไปขบคด ยอยสลาย และดดซม จนกลายเปนระบบความเชอของเขาเองอยางเปนธรรมชาต

หวงวาคณครจะไดใชคมอเปนเครองมอชวยนกเรยนไดเรยนร และซมซบคานยมหลก

ของหลกสตรไดอยางสนกสนานและสรางสรรคนะคะ

จร วจตรวาทการ

ประธานศนยสาธารณประโยชนและประชาสงคมเลขาธการองคกรเพอความโปรงใสในประเทศไทย

เพลง“โตไปไมโกง”

จตสำานกทเราตองมเพอจะเปนคนดเมอเปนผใหญ

หาขอหาคำาแคทำาใหไดเปนเรองงายๆเทานนเอง

*ขอ1ซอสตยขอ2รบผดชอบ

ขอ3รกในความเปนธรรมขอ4พอเพยง

ขอ5ทำาเพอสวนรวม...แคนทำางายไมยากเลย~ย

**เปนคนดเราจะไมคดโกง

คนคดโกงเขาเปนคนไมด

เมอเปนผใหญจะไมลมเรองน

จะเปนคนด“โตไปไมโกง”

(ซำา*,**)

***ลาลาลาโตไปไมโกง(ซำา4ครง)

###

กลาวเกรน

หลกสตรคบเดกสรางชาต“โตไปไมโกง”มง หลอ หลอม ปลก ฝง ให เดก เตบโต เปน

ผใหญ ท ม คณภาพ เปยม ไป ดวย คา นยม และ คณสมบต ท พง ปรารถนา เชน ความ ซอสตย สจรต

การม จต สาธารณะ และ ม ความ รบ ผด ชอบ ตอ สงคม รวม ทง ม ความ รก ใน ความ ถก ตอง

และ เปน ธรรม โดย ยด หลก ความ พอ เพยง ใน การ ดำาเนน ชวต ซง จะ เปน พน ฐาน ท ขาด เสย มได

ใน การ สราง ภมคมกน ตอ การ ทจรต ประพฤต ม ชอบ และ ตอ การ เอา รด เอา เปรยบ ผ อน สงคม

และ ประเทศ ชาต

วตถประสงคของหลกสตร

1. เพอ พฒนา กระบวนการ เรยน ร ให รจก อย รวม กบ ผ อน อยาง สนต บน พน ฐาน ของ

ความ ถก ตอง และ เปน ธรรม

2. เพอ สราง จตสำานก คณธรรม ของ นก เรยน ให ไม เหน แก ตว ไม เอา เปรยบ ผ อน รจก

จำาแนก ช ว ด สามารถ แยกแยะ ความ ผด และ ความ ถก ตอง เพ อ เปน ภมค มกน

ตอ ปญหา ทจรต คอรรปชน

3. เพอ พฒนา ให นกเรยน ม คณลกษณะ อน พง ประสงค ไดแก ความ ซอสตย สจรต

การ ม จต สาธารณะ การ ร รบ ผด ชอบ และ ม วนย และ รก ความ พอ เพยง

4. เพอ พฒนา สมรรถนะ ใน การ คด และ ม วจารณญาณ ใน การ แกไข ปญหา ของ นก เรยน

ให คด เปน และ ปฏบต อยาง ถก ตอง กลา หาญ และ ม คณธรรม

ความซอสตยสจรต

HonestyandIntegrity

เปนอยอยางพอเพยง

SufficiencyandModeration

ความเปนธรรมทางสงคม

FairnessandJustice

กระทำาอยางรบผดชอบ

ResponsibilityandAccountability

คณลกษณะอนพงประสงค

หลกสตร คบเดกสรางชาต “โตไปไมโกง” มง พฒนา นกเรยน ให ม คณลกษณะ

อน พง ประสงค สราง นสย ให นกเรยน รก ความ ถก ตอง และ ความ เปน ธรรม เพอ เปน ภมคมกน ตอ

ปญหาการท จรต คอรรปชน ไม ทจรต ไม โกง ไม ยอมรบ และ รงเกยจ พฤตกรรม ทจรต และการ โกง

ทก รป แบบ

การมจตสาธารณะGreaterGood

andpublicspirit

สารบญ

สาระท1ความซอสตยสจรต กจกรรมท 1.1 บทเรยนของจอม (1) 2

กจกรรมท 1.2 บทเรยนของจอม (2) 3

กจกรรมท 1.3 หวใจบรสทธ 4

กจกรรมท 1.4 เดกเลยงมา 5

กจกรรมท 1.5 คนเกง แตโกง 6

กจกรรมท 1.6 เลานทานแตงโมลายของคณยายวว 7

กจกรรมท 1.7 ตนมะมวงรมรว (1) 8

กจกรรมท 1.8 ตนมะมวงรมรว (2) บทละคร 9

กจกรรมท 1.9 เพอนรก 10

กจกรรมท 1.10 แพะกบแกะ 11

สาระท2การมจตสาธารณะ

กจกรรมท 2.1 จตรกรนอยสรางฝน 17

กจกรรมท 2.2 ขยะกำาลงจะลนโลก 18

กจกรรมท 2.3 เลาสกนฟง 19

กจกรรมท 2.4 สำารวจกนสกนด กอนคดทำาลาย 20

กจกรรมท 2.5 โรงเรยนของเรานาอย 21

กจกรรมท 2.6 รวมดวยชวยกน 22

กจกรรมท 2.7 ตนไมศกดสทธ 23

กจกรรมท 2.8 เลานทานความดสเหลองสม 24

กจกรรมท 2.9 ถงฝน 25

กจกรรมท 2.10 เปดหาบาน 26

สาระท3ความเปนธรรมทางสงคม

กจกรรมท 3.1 เรอแสนสนก 36

กจกรรมท 3.2 ใครหนอ จอมเอาเปรยบ 37

กจกรรมท 3.3 หนฝนเทยวตลาด 38

กจกรรมท 3.4 เหตเกดเพราะเปนญาต 40

สาระท4กระทำาอยางรบผดชอบ

กจกรรมท 4.1 หนาทของใครกน (1) 48

กจกรรมท 4.2 หนาทของใครกน (2) 50

กจกรรมท 4.3 สมาชกในหองเรยน 51

กจกรรมท 4.4 มกงาย สบายใจ แตใครรบผดชอบ 54

กจกรรมท 4.5 เสอกนวว 55

กจกรรมท 4.6 เกมตอสบ 56

กจกรรมท 4.7 โลกนาอยดวยมอเรา 58

กจกรรมท 4.8 เพราะฉนสำาคญทสด 60

กจกรรมท 4.9 ครอบครวปลานโม 61

สาระท5เปนอยอยางพอเพยง

กจกรรมท 5.1 รประหยด ไมเดอดรอน 68

กจกรรมท 5.2 ถงปยเรรอน 69

กจกรรมท 5.3 เพชรและพลอย 70

กจกรรมท 5.4 ประโยชนจากของเหลอใช 72

กจกรรมท 5.5 ทำาสมดจากสมดทเหลอใช 74

กจกรรมท 5.6 หานทองคำา 75

กจกรรมทบทวนเนอหา

กจกรรม ลกบอลความด 77

กจกรรม สมดบนทกความด 78

กจกรรม บทละครใหมหวใจคอ สรางเดกไมโกง 81

สาระท1ความซอสตยสจรต

แนวคด ก า ร ดำ า เ น น ช ว ต ใ น ส ง ค ม น น ค ว า ม ซ อ ส ต ย ส จ ร ต เ ป น เ ร อ ง ท สำ า ค ญ

และจำาเปนไมวาจะซอสตยตอตนเองหรอผอน ดงนน การทเราจะมความซอสตยสจรต

นน เราจะตองปลกฝงและสรางจตสำานกเกยวกบความซอสตยสจรตอยางถกตอง

และใหเหนโทษของการไมซอสตยสจรตวา จะสงผลตอตนเองและสงคมอยางไรบาง

จดประสงค 1. เขาใจความสำาคญของการรกษาคำาพด ไมโกหก ถอสจจะ

2. เขาใจความไมซอสตย คดโกง และการประพฤตทจรตจะสงผลตอตนเองและสงคม

อยางไร

3. เขาใจประโยชนของการประพฤตสจรต ไมคดโกงจะสงผลตอตนเองและสงคมอยางไร

เครองมอการเรยนร 1. นทาน

2. เกมและกจกรรม

3. เพลง

4. คำาคลองจอง

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความสำาคญของการรกษาคำาพด ไมโกหก ถอสจจะ

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลานทานเรอง “บทเรยนของจอม”

2. หลงจากเลานทานจบ ครแจกกระดาษใหนกเรยนเพอแลกเปลยนความคดเหน

• ถานกเรยนเปนจอม จะทำาเชนนนหรอไม เพราะเหตใด

• ถามใครมาโกหกนกเรยน ไมพดความจรงเหมอนจอม นกเรยนจะรสกอยางไร

• นกเรยนคดวา การไมโกหกและรกษาสญญา เปนเรองททำาไดยาก หรอไม เพราะอะไร

• นกเรยนเคยโกหกหรอผดสญญาหรอไม เพราะอะไร และรสกอยางไร

3. นกเรยนทกคนวาดรป ตวละครในนทาน “บทเรยนของจอม” ตามจนตนาการ

และเขยนความรสกของนกเรยนถงเจาจอมและชาวบาน

4. ครสรปบทเรยนเรองความสำาคญของการรกษาคำาพด ไมโกหกและถอสจจะวามความสำาคญ

ทงกบนกเรยนและผอน ถาไมรกษาคำาพดหรอชอบพดโกหกจะสงผลรายกบ

นกเรยนและผอนเหมอนในนทาน

สอและอปกรณการเรยนร 1. นทานเรอง “บทเรยนของจอม”

2. กระดาษและสเทยน

บทเรยนของจอม(1)กจกรรมท 1.1

2

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความสำาคญของการรกษาคำาพด ไมโกหก ถอสจจะ

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครทบทวนนทานเรอง “บทเรยนของจอม”

2. แบงนกเรยนเปนกลมๆ ละ 10-15 คน เพอแสดงละครตามเรอง

3. คดเลอกตวแสดง พรอมซอมบทละคร

4. นกเรยนทไมไดเปนตวแสดงใหมสวนรวมโดยการทำาฉากประกอบการแสดง

ตามความเหมาะสม

5. ซอมใหญเพอเตรยมความพรอมกอนแสดงจรง

6. แสดงละคร

สอและอปกรณการเรยนร นทานเรอง “บทเรยนของจอม”

กจกรรมทบทเรยนของจอม(2) 1.2

3

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความสำาคญของการรกษาคำาพด ไมโกหก ถอสจจะ

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครทบทวนสนๆ ถงนทานและการแสดงละครเรอง “บทเรยนของจอม”แลว ซงทำาให นกเรยนเขาใจถงความสำาคญของการรกษาคำาพด ไมโกหก ถอสจจะ และผลทเกด จากการโกหกผอน 2. นกเรยนทำากจกรรมโดยการสรางคำามนสญญานอยๆ ของนกเรยนทกคน เพอเปน การปลกฝงการใหคำามนสญญาและการรกษาคำามนสญญานน มใชเพยงแคการพด หรอการเขยนลอยๆ แตเปนการสรางตนไมแหงคำามนสญญาในจตใจของนกเรยน 3. นกเรยนรวมกนสรางตนไมแหงคำามนสญญาของหองเรยน เพอใชในการนำาหวใจ แหงคำามนสญญาของนกเรยนทกคนมาตดไว 4. นกเรยนทกคนตดกระดาษสเปนรปหวใจ แทนหวใจดวงนอยๆ ของตวเอง และเขยน คำามนสญญาทนกเรยนตองการจะใหคำามนสญญา เชน ผมจะไมลอกการบานแลวครบ หนจะไมโกหกพอแมแลวคะ เปนตน 5. จากนนเขยนชอของตวเองในหวใจดวงนน แลวมารวมกนและสมจบหวใจของแตละคน ทมคำามนสญญาขนมา นกเรยนจบไดของใครกตาม ใหอานและเรยกชอนกเรยนคนนน โดยทนกเรยนคนทถกเรยกชอ จะตอบวา ผมหรอหนขอสญญาครบหรอคะ แลวนำาไปตดทตนไมแหงคำามนสญญา 6. หลงจากตดหวใจครบทกคนแลว ใหนกเรยนชวยกนดวา คำามนสญญาใดทเขยนงาย แตปฏบตไดยาก เพราะเหตใด พรอมแลกเปลยนความคดเหน

สอและอปกรณการเรยนร 1. กระดาษสตางๆ 2. สเทยน

กจกรรมท

หวใจบรสทธ 1.3

4

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความไมซอสตย คดโกง และโทษของการประพฤตทจรต

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลานทานเรอง “เดกเลยงมา”

2. นกเรยนแลกเปลยนความคดเหน

• ถานกเรยนเปนเจาของมา จะรสกอยางไรและจะทำาอยางไร กบเดกเลยงมา

และเดกชายสน

• ถานกเรยนเปนเดกเลยงมาจะทำาเชนนนหรอไม เพราะอะไร

• ถานกเรยนเปนเดกชายสนจะทำาเชนนนหรอไม เพราะอะไร

• นกเรยนไดขอคดอะไรบางจากนทานเรองน

3. นกเรยนวาดรปตวละครในนทาน “เดกเลยงมา” ตามจนตนาการ และเขยนความรสก

ของนกเรยนถงเดกเลยงมา และเจาของมาทถกหลอก

4. ครสรปถงโทษของการประพฤตทจรต ไมซอสตย จะไดรบผลอยางไร ดงนทาน

เรอง “เดกเลยงมา”

สอและอปกรณการเรยนร 1. นทานเรอง “เดกเลยงมา”

2. กระดาษและสเทยน

กจกรรมท

เดกเลยงมา 1.4

5

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความไมซอสตย คดโกง และการประพฤตทจรตจะ สงผลตอตนเอง และสงคมอยางไร

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลานทานเรอง “คนเกง แตโกง” 2. นกเรยนแลกเปลยนความคดเหน • นกเรยนไดขอคดอะไรบางจากนทานเรองน • ถานกเรยนเปนสงโตเจานครททราบขาวการปกครองหวเมองทงสองแหง นกเรยน จะทำาอยางไร และตดสนใจอยางไร • ถานกเรยนเปนผอยอาศยในหวเมองตอนเหนอ จะรสกอยางไร • ถานกเรยนเปนผอยอาศยในหวเมองตอนใต จะรสกอยางไร • ถาเลอกได นกเรยนจะทำาอยางไรกบผปกครองทไมซอสตย และเอาเปรยบผอน • ถาเปนคนเกงแลวเปนคนดดวยจะไดหรอไม และจะทำาอยางไร 3. นกเรยนจบคขอความทสมพนธกนโดยเขยนบนกระดานใหนกเรยนทำาลงในสมด 1) ความซอสตย 3 เมองทอดมสมบรณ แตถกทำาลายดวยการโกงกนของเจาเมอง 2) ความไมซอสตย 6 มความสามารถ แตขโกงและเอาเปรยบผอน 3) หวเมองเหนอ 1 จรงใจ ไมคดโกง 4) หวเมองใต 5 รกความขยน ซอสตยจนกาวหนาในหนาท 5) ชางนอย 2 ไมซอตรง ไมจรงใจ คดโกง 6) เจากบ 4 เมองทแหงแลง แตดวยความขยนและซอสตยทำาใหอดมสมบรณ 4. ครเฉลยคำาตอบ นกเรยนแลกเปลยนความคดเหน 5. นกเรยนวาดรปสะทอนความเหนเกยวกบ “เมองนาอยทปราศจากการโกงกน” 6. ครสรปถงโทษของการประพฤตทจรต ไมซอสตยจะไดรบผลดงนทานเรอง “คนเกง แตโกง”

คำาศพทนาร 1. หวเมอง หมายถง เมองทอยรอบนอกอาณาเขตของเมองหลวง 2. เงนบำารงทองท หมายถง เงนภาษทเราตองจายใหกบรฐ เพอเปนรายไดในการบรหารประเทศ

สอและอปกรณการเรยนร 1. นทานเรอง “คนเกง แตโกง” 2. ตกตาหนมอรปชางและกบ 3. กระดาษและสเทยน

กจกรรมทคนเกงแตโกง 1.5

6

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจประโยชนของการประพฤตสจรต และโทษของการ

ประพฤตทจรต

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลานทานเรอง “แตงโมลายของคณยายวว”

2. เมอเลานทานจบแลวตงคำาถามกบนกเรยน

• นกเรยนคดวา ลงแพะทำาถกตองหรอไม

• ถานกเรยนเหนคนททำาเหมอนลงแพะ จะทำาอยางไร

• ถานกเรยนกนนมเสยจากลงแพะเหมอนคณยายวว จะเปนอยางไร

• ตามความเหนของนกเรยน หนกระตาย ลกหม และเมนนอย ทำาอะไรทแสดงถง

ความซอสตย

• นกเรยนคดวา ถาลกหมไมไดอยกบหนกระตายและเมนนอย ลกหมจะทำาอยางไร

3. นกเรยนวาดภาพเหตการณทประทบใจตามจนตนาการจากนทาน และเขยนบรรยาย

4. ครสรปโดยการชใหเหนวา ความซอสตยเปนอยางไร และการคดโกงเปนอยางไร

และผลของทงสองอยางออกมาอยางไรโดยนำาเหตการณในนทาน และสถานการณจรง

(ถาม) มาประกอบใหเหนภาพ

สอและอปกรณการเรยนร 1. นทานเรอง “แตงโมลายของคณยายวว”

2. กระดาษและสเทยน

กจกรรมทเลานทานแตงโมลายของคณยายวว 1.6

7

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความสำาคญของการรกษาคำาพด ไมโกหก ถอสจจะ

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลานทานเรอง “ตนมะมวงรมรว”

2. แจกกระดาษใหนกเรยนเพอแลกเปลยนความคดเหน

• นทานเรองนควรมชอวาอะไร

• อรณทำาอยางไร จงไดผลมะมวงมาฝากกอง

• นกเรยนคดวา กองทำาถกตองหรอไม อรณทำาถกตองหรอไม

• ถานกเรยนเปนอรณ นกเรยนจะทำาอยางไร

• ถานกเรยนเปนกอง นกเรยนจะทำาอยางไร

• ถานกเรยนเปนเจาของบาน นกเรยนจะทำาอยางไร

3. นกเรยนทกคนวาดรปตวละครในนทานเรอง “ตนมะมวงรมรว” ตามจนตนาการ

และเขยนความรสกของนกเรยนเกยวกบอรณ กอง และเจาของบาน

4. ครสรปถงความสำาคญของการรกษาคำาพด ไมโกหก และถอสจจะวามความสำาคญ

อยางไรกบนกเรยนและผอน ถาไมรกษาคำาพดหรอชอบพดโกหกจะเกดอะไรขน

5. ฝกทองคำาคลองจองและรองเพลง “เดกเอย เดกด”

สอและอปกรณการเรยนร 1. นทานเรอง “ตนมะมวงรมรว”

2. กระดาษและสเทยน

3. คำาคลองจอง/ เพลง “เดกเอย เดกด”

กจกรรมทตนมะมวงรมรว(1) 1.7

คำาคลองจอง/เพลงเดกเอยเดกดพวกเรารองเพลง บรรเลงรวมกนเพลงของเรานน คอเพลงเดกดเดกเอยเดกเลก ตวเลกเหลอทเดกเอยเดกด มความจรงใจไมลกขโมย ไมหยบของใครแมเราอยากได แตมนไมดเดกเอยเดกเลก เดกเอยเดกดหวใจเราน มซอสตยเอย.

8

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความสำาคญของการรกษาคำาพด ไมโกหก ถอสจจะ

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลานทานเรอง “ตนมะมวงรมรว”

2. คดเลอกตวละคร

3. ตวแสดงซอมบทละคร

4. นกเรยนทไมไดเปนตวแสดงใหทำาฉากประกอบการแสดง ตามความเหมาะสม

5. ซอมใหญเพอเตรยมความพรอมกอนแสดงจรง

6. แสดงละคร

สอและอปกรณการเรยนร 1. บทละคร “ตนมะมวงรมรว”

2. คำาคลองจอง/ เพลง เดกเอย เดกด

กจกรรมท

มะมวงรมรว(2)บทละคร1.8

9

แพะกบแกะ

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความสำาคญของการไมเอาของผอนมาเปนของตน

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลานทานเรอง “เพอนรก”

2. แจกกระดาษใหนกเรยนเพอแลกเปลยนความคดเหน

• นกเรยนไดขอคดอะไรบาง จากนทานเรองน

• ถานกเรยนเปน จบแจง จะทำาเชนนนหรอไม เพราะเหตใด

• นกเรยนคดวา การเอาของผอนมาเปนของตน เปนเรองทเกดขนบอยหรอไม

กบนกเรยน เพราะเหตใด

3. นกเรยนทกคนแตงคำาขวญเกยวกบความซอสตยสจรต โดยมแนวคดเกยวกบ

การไมพดโกหก การรกษาคำาพด การไมเอาของผอนมาเปนของตน และโทษของ

การประพฤตทจรต

4. ครสรปถงความสำาคญของการไมเอาของคนอนมาเปนของตนวา มความสำาคญอยางไร

ถามใครมาเอาของนกเรยนไปโดยทรหรอไมร จะรสกอยางไร

สอและอปกรณการเรยนร นทานเรอง “เพอนรก”

กจกรรมทเพอนรก 1.9

10

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความสำาคญของการรกษาคำาพด ไมโกหก และรจก

โทษของการโกหก

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลานทานเรอง “แพะจอมโกหก”

2. แจกกระดาษใหกบนกเรยนเพอแลกเปลยนความคดเหน

• ครถามนกเรยนวา รจกแพะและแกะหรอไม แพะกบแกะตางกนอยางไร

• แพะมนสยอยางไร

• ถานกเรยนเปนแพะจะทำาอยางไร

• แพะตองทำาอยางไรจงเปนทรกของเพอนๆ

• ถาแพะเลกโกหกจะเปนอยางไร

3. ครสรปเรอง “แพะจอมโกหก” จะเหนไดวา การเปนเดกทชอบโกหกนน นอกจากทำาให

ผอนไดรบความเดอดรอนแลว สดทายตนเองกตองไดรบการลงโทษจากการพดโกหกเชนกน

4. นกเรยนวาดรปแพะและแกะตามจนตนาการของนกเรยน พรอมระบายส

สอและอปกรณการเรยนร 1. นทานเรอง “แพะจอมโกหก”

2. กระดาษและสเทยน

กจกรรมท

แพะกบแกะ1.10

11

“ปราการตานการทจรตกคอจรยธรรมและคณธรรมประจำาใจอนนเปน

เรองของอปนสยเปนเรองของการอบรมการทพอแมครบาอาจารย

เพอนฝงและผใหญในสงคมทำาใหดเปนตวอยาง”

อานนทปนยารชนประธานองคกรเพอความโปรงใสในประเทศไทย

“ครทถกตองมอยในโลก...กเปนประโยชนแกโลก... เพราะวาอยเหมอนกบ ดวงประทปทสองสวางใหคนเดนถกทาง” ทานพทธทาส

สาระท2การมจตสาธารณะ

แนวคด การอยรวมกนของสมาชกในสงคมหนงนน ตองอาศยความเออเฟอเผอแผ ความเขาใจ

ซงกนและกน รวมทงการทสมาชกในสงคมคดและทำาเพอสวนรวมรจกการใหเพอสงคม ไมเหน

แกประโยชนสวนตนเปนใหญและพรอมทจะเสยสละ หรอชวยปกปองผลประโยชนของสวนรวม

จดประสงค 1. เขาใจประโยชนของความไมเหนแกตวและเหนโทษของความเหนแกตว

2. รจกคณคาของการให การเออเฟอเผอแผ มจตอาสา (เสยสละทำาเพอสงคมนาอย)

3. เขาใจความสำาคญของการดแลรกษาสงของสวนรวมในโรงเรยน

เครองมอการเรยนร 1. นทาน

2. เกมและกจกรรม

3. เพลง

กจกรรมทจตรกรนอยสรางฝน 2.1

จดประสงค เพอใหนกเรยนรจกคณคาของการให เออเฟอเผอแผตอผอน มจตอาสา (เสยสละทำาเพอสงคมนาอย)

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. นกเรยนนำาสมดวาดเขยนของตนขนมา หรอแจกกระดาษเอ4 2. นกเรยนวาดภาพระบายสหวขอ “ฉนจะชวยเหลอผอนอยางไร”และเขยนบรรยาย ภาพวาดสนๆ ไมเกน 5 บรรทด 3. นกเรยนวาดภาพเสรจเรยบรอย นำาภาพมาเสนอหนาชนเรยนและสนทนาแลกเปลยน เรยนรรวมกน (ประมาณ 4-5 ภาพ ทมความแตกตางกน) 4. ครสรปบทเรยนประโยชนของการชวยเหลอผอน และผลของการชวยเหลอพรอมทงเสรมแรง และใหแนวคดนำาไปประยกตใช

สอและอปกรณการเรยนร กระดาษและสเทยน

17

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจประโยชนของความไมเหนแกตวและโทษของความเหนแกตว

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. แจกกระดาษเอ4 พรอมปากกาเมจกสำาหรบเขยน

2. ครพดถงปญหาของขยะทเกดขนในปจจบนวา มมากมายจากการเหนแกตวและไม

รบผดชอบของมนษย

3. ใหดภาพเกยวกบสภาพปญหาสงแวดลอม เชน ปญหาขยะ ปญหานำาเนาเสย เปนตน

4. นกเรยนแตละคนเขยนสาเหตของการเกดปญหาสงแวดลอม อยางนอยคนละ 1 ขอ

5. นกเรยนแตละคนเขยนการแกไขปญหาสงแวดลอมทตนเองสามารถทำาได อยางนอย

คนละ 1 ขอ ลงบนกระดาษอกหนา

6. นกเรยนออกมานำาเสนอหนาชนและรวมกนสนทนาแลกเปลยนเรยนร

7. ครสรปบทเรยน สาเหตของปญหาสงแวดลอมซงเกดจากพฤตกรรมเหนแกตวของ

มนษย ซงนำาไปสผลเสยทเกดขนโดยใชภาพเปนสอ

8. ครใหการบานนกเรยน โดยใหไปปฏบตตามทไดนำาเสนอและเขยนบนทกลงสมดวา

จะทำาอะไร ทไหน อยางไร เพอมานำาเสนอหนาชนเรยนในสปดาหตอไป (หากนกเรยน

คดสงทจะทำาเกนกวาทจะนำาไปปฏบตได ครอาจจะแกไขใหเหมาะสมกบนกเรยน)

สอและอปกรณการเรยนร 1. รปภาพเกยวกบสภาพปญหาสงแวดลอม

2. ปากกาเมจก

3. สเทยน

กจกรรมทขยะกำาลงจะลนโลก 2.2

18

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจประโยชนของความไมเหนแกตวและโทษของความเหนแกตว

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเกรนนำาวาสปดาหทผานมานกเรยนไดเสนอแนวทางการแกไขปญหาสงแวดลอม

และนำาไปปฏบต อยางไรบาง

2. นกเรยนแตละคนออกมานำาเสนอวา ตวเองไปทำาอะไร ทไหน อยางไรพรอมทง

เอาบนทกมาสงคร

3. หลงจากนกเรยนแตละคนนำาเสนอ ครเสรมแรงและหยบยกประเดนทนาสนใจ

ของนกเรยนมาใหชวนคด เชน มนกเรยนเกบกระปองกใหคดตอไปวา หากคนไมทง

กระปองลงถงขยะ 1,000 กระปอง จะมกระปองอยทไหนบาง และจะเกดผลเสยตอ

มนษยและสงแวดลอมอยางไร เปนตน

4. ครสรปเรองของปญหาทเกดขนและชกชวนใหนกเรยนชวยแกไขปญหาทเกดขน

และชแนะใหนกเรยนคำานงถงสวนรวมและไมเหนแกตว

กจกรรมทเลาสกนฟง 2.3

19

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความสำาคญของการดแลรกษาสงของสวนรวมในโรงเรยน

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครถามนกเรยน • นกเรยนเคยสงเกตหรอไมวา สงของอะไรบางในโรงเรยนทเปนสมบตสวนรวม ของโรงเรยน เชน ถงขยะ กระดานดำา โตะ-เกาอ เครองเลน เปนตน (พรอมแลก เปลยนความคดเหนและจดบนทกสงทนกเรยนแลกเปลยน) • สภาพปจจบนของสมบตสวนรวมเหลานน เปนอยางไรบาง (แลกเปลยนความคดเหน) • ถาของสวนรวมเหลานนชำารดเสยหายหรอเหนผอนกระทำาเสยหาย นกเรยนจะ รสกอยางไร • ถานกเรยนเหนของทชำารดหรอเสยหาย นกเรยนจะทำาอยางไร • ถาไมมใครทำาอะไรกบสงของทชำารดหรอเสยหายเหลานน จะสงผลอยางไรบาง 2. แบงนกเรยนเปนกลมๆ ละ 10 คน 3. นกเรยนแตละกลมเลอกสถานทแหงหนงทคดวาสมบตสวนรวมชำารดหรอเสยหาย 4. นกเรยนไปยงสถานทๆ แตละกลมเลอกแลว วาดรปสมบตสวนรวมชำารดหรอ เสยหายพรอมกบบรรยายใตภาพ 5. แตละกลมนำาเสนอผลงาน 6. ครสรปแนวทาง สมบตสวนรวมในโรงเรยนเปนสมบตทนกเรยนทกคนใชรวมกน และไมเฉพาะนกเรยนเทานน ยงมคณคร ภารโรง เพอนรวมโรงเรยนตางๆ รวมกนใชดวย ถามใครคนใดคนหนงมาทำาลายหรอขโมยสมบตสวนรวมเหลานนไป กจะสงผล กระทบตอโรงเรยนและทกคน เชน ถาเราทำาลายโตะ-เกาอ เรากจะไมมใช หรอเรา ทำาลายเครองเลนของโรงเรยนกจะทำาใหตนเองและคนอนๆ ไมไดเลนเครองเลน ดงนน สำารวจกนสกนด กอนคดทำาลาย

สอและอปกรณการเรยนร กระดาษและสเทยน

กจกรรมท

สำารวจกนสกนดกอนคดทำาลาย 2.4

20

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาไปมสวนรวมในการดแลสงของสาธารณะโดยการปฏบตจรง

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. แบงนกเรยนออกเปน 4 กลม หรอตามความเหมาะสม

2. ครเกรนนำาและทบทวนกจกรรมสำารวจกนสกนด กอนคดทำาลาย ทไดทำามาแลว

3. นกเรยนแตละกลมชวยกนระดมความคดเกยวกบงานทจะดแลรกษา และพฒนา

โรงเรยนททำาไดภายใน 1 ชวโมง

4. นกเรยนเขยนงานทจะทำาลงกระดาษ เพอใหร วาจะทำาอะไร ทำาอยางไร

และทำาแลวมผลอะไรบาง

5. แตละกลมสงตวแทนออกมานำาเสนองาน

6. ครชแนะงานวา สามารถทำาไดหรอไม และอาจจะชวยปรบปรงแกไข หรอเพมเตม

7. นดหมายทำากจกรรมในชวโมงตอไป และใหนกเรยนเตรยมอปกรณ

8. ฝกรองเพลง “โรงเรยนนาอย”

สอและอปกรณการเรยนร 1. กระดาษและสเทยน

2. เพลง “โรงเรยนนาอย”

กจกรรมท

โรงเรยนของเรานาอย 2.5

เพลงโรงเรยนนาอย

โรงเรยนของเรานาอย

คณครใจดทกคน

เดก เดกกไมซกซน

เราทกคน ชอบไปโรงเรยน

ชอบไป ชอบไปโรงเรยน

21

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาไปมสวนรวมในการดแลสงของสาธารณะโดยการปฏบตจรง

ขนตอนการดำาเนนการ 1. นกเรยนแบงกลมตามทไดแบงไวในกจกรรมโรงเรยนของเรานาอย

2. ครทบทวนถงงานทแตละกลมวางแผนทจะทำา

3. เตรยมเครองมอและอปกรณ (ถาม)

4. นกเรยนแยกยายไปทำางานกลมทวางแผนไว

5. นกเรยนทำางานเสรจแลว ใหนกเรยนกลบเขาหองเรยนชนชมโดยการปรบมอใหตวเอง

6. ครพดคยกบนกเรยนแตละกลมโดยถามวา

• แตละกลมทำาอะไรบาง เปนอยางไร และมความรสกอยางไรบาง

• นกเรยนคดวา งานททำาเปนการชวยดแลโรงเรยนซงเปนสมบตสวนรวมเปนหนาท

ของเราทกคนหรอไม

7. ครสรปเปนแนวทางวา สงของสาธารณะ เชน ถนนในซอย ถนนหมบาน ไฟตามถนน ฯลฯ

เปนสงทเราทกคนตองชวยกนดแล เพอใหเราสามารถใชประโยชนไดนานทสด

นอกจากการดแลแลวเราเองกตองไมสรางปญหาขนมา เชน การทงขยะใหเปนทเปนทาง

การไมขดเขยนทสาธารณะ โตะเรยน เปนตน

กจกรรมทรวมดวยชวยกน 2.6

22

จดประสงคเพอใหนกเรยนเขาใจประโยชนของความไมเหนแกตวและโทษของความเหนแกตว

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลานทานเรอง “ตนไมศกดสทธ”

2. นกเรยนแลกเปลยนความคดเหน

• นกเรยนไดขอคดอะไรจากนทานเรองนบาง

• ถานกเรยนเปนมนษย หรอสตวปา หรอตนไมศกดสทธ นกเรยนจะทำาอยางไร

เพอใหปาแหงนมความสมดลของธรรมชาตอยตอไป

3. นกเรยนวาดรปการอยรวมกนอยางไมเหนแกตว และเขยนแสดงความรสกถงมนษย

ตนไม และสตวปาในนทาน

4. ครสรปประโยชนของความไมเหนแกตวและโทษของความเหนแกตวทเกดขน

ตอตวเองและผอน

สอและอปกรณการเรยนร 1. นทานเรอง “ตนไมศกดสทธ”

2. กระดาษและสเทยน

กจกรรมท

ตนไมศกดสทธ 2.7

23

จดประสงค เพ อใหนกเรยนร จกคณคาของการให การเอ อเฟ อเผ อแผ มจตอาสา

(เสยสละทำาเพอสงคมนาอย)

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลานทานเรอง “ความดสเหลองสม” (แทรกประเดนการเสยสละใบของคณมะกรด

ใหหนอนจดนำาเงนกนเพอเตบโต)

2. นกเรยนแลกเปลยนความคดเหน

• หนอนจดนำาเงนไดทำาความดอะไรบาง

• ตนมะกรดเสยสละใหหนอนจดนำาเงนอยางไร

3. ครสรปในแนวทาง การมนำาใจชวยเหลอผเดอดรอน และแบงปนเปนสงทควรทำา

เพราะเราเปนมนษยทอยในสงคม การชวยเหลอผอนทเราสามารถทำาไดจะทำาใหสงคม

เปนสงคมทนาอย และเรากจะมความสขในสงคมนนดวย

4. ใหนกเรยนจบคคำาทสมพนธกนโดยครเขยนคำาบนกระดานใหลอกลงสมดและใหเวลา

นกเรยนทำา

1) หนอนจดนำาเงน 5 ดแลจนหายบาดเจบ

2) คณมะกรด 4 ชวยเกบหมวก

3) มดเฒา 2 เสยสละใหหนอนนอย

4) จงหรด 1 ความด 3 อยาง

5) หงหอย 3 แบงนำาหวาน

5. ครเฉลยและนกเรยนแลกสมดกนเพอตรวจคำาตอบ

สอและอปกรณการเรยนร 1. นทานเรอง “ความดสเหลองสม”

2. สมดนกเรยน

กจกรรมท

เลานทานความดสเหลองสม 2.8

24

จดประสงค เพอใหนกเรยนรจกคณคาของการให การเออเฟอเผอแผ มจตอาสา

(เสยสละทำาเพอสงคมนาอย)

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลานทานเรอง “ถงฝน”

2. นกเรยนแลกเปลยนความคดเหน

• นกเรยนชอบใครมากทสด เพราะเหตใด

• ถาสตวตางๆ ไมยอมชวยจอยๆ จะเปนอยางไร

• ถานกเรยนพบเหตการณเหมอนในเรอง นกเรยนจะชวยนางฟาหรอไม เพราะเหตใด

3. ครสรปบทเรยนเรองความสำาคญของการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมตางๆ ทเปน

ประโยชนตอสงคม โดยมจตใจอาสาในเรองของสวนรวมซงเรมตนจากเรองใกลๆ ตว

สอและอปกรณการเรยนร นทานเรอง “ถงฝน”

กจกรรมทถงฝน

2.9

25

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความสำาคญของตนเองในการเขาไปมสวนรวมในกจกรรมตางๆ

ทเปนประโยชนตอสงคมโดยมจตอาสา

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. แจกบานและกำาหนดสถานการณ

• แจกเทปกาวสเดยวกนใหแกนกเรยนคนละ 1 แผน เพอใหนกเรยนนำาไป

ตดไวบนพนในบรเวณททำากจกรรมโดยมระยะหางประมาณ 1 ชวงตว

• ใหนกเรยนทเปนผเลนไปยนประจำาทจดเทปกาว

• ครนำาเทปกาวสตางกนไปตดไวบนพนบรเวณททำากจกรรมเพมอก 2 จด เปรยบเสมอน

บานสาธารณะททกคนตองดแล

• เลาสถานการณสมมตวา เกดโรคระบาดไขหวดเปดขนทวโลก และเมอเปดทเปน

โรคเขามาในหมบาน สามารถเขาไปอยในบานทวางไดทกคนตองตดโรคระบาด

และตายในทสด ดงนน ผเลนจะตองชวยกนดแลรกษาบานหรอจดทงหมดให

นานทสด เพอไมใหเปดเขามายดบานและแพรเชอโรค

2. การดำาเนนกจกรรมในรอบท 1

• ครปลอยเปดตวแรก ใหเดนเขาไปหาบานทวางประมาณ 1 นาท หลงจากนน

กปลอยเปดตวทสอง โดยเปดแตละตวสวมบทบาทเปนเปด และเดนอยางชาๆ

สวนผเลนสามารถเปลยนจดได เพอปองกนไมใหเปดเขาบาน โดยผเลนแตละคน

หามเหยยบจดทละ 2 จด และหามถกตวเปด

• จบระยะเวลาทผเลนสามารถรกษาบานและสงเกตพฤตกรรมของผเลน

กจกรรมทเปดหาบาน 2.10

26

3. การดำาเนนกจกรรมรอบท 2

• กำาหนดใหผเลนสามารถวางแผนในการรกษาบานไดภายในเวลา 1-2 นาท

• หลงจากนนกดำาเนนกจกรรมเหมอนกนกบในรอบแรกคอ ครปลอยเปดตวแรก

ใหเดนเขาไปหาบานทวาง หลงจากนนปลอยเปดตวทสอง โดยเปดทปลอยไปตอง

เดนชาๆ (เพอรกษาเวลาใหนานทสด) ผเลนสามารถเปลยนจดได เพอปองกนไมให

เปดเขาบาน แตผเลนแตละคนหามเหยยบจดทละ 2 จด และหามถกตวเปด

• จบระยะเวลาทผเลนสามารถรกษาบานได

4. การดำาเนนกจกรรมรอบท 3

• ครกำาหนดใหผเลนสงตวแทน เพอเปนผนำาในการดแลรกษาบาน จำานวน 5-7 คน

หรอประมาณรอยละ 10 ของผเลน โดยนกเรยนทเหลอใหนงลงบนบานของตนเอง

• ครปลอยเปดตวแรก ใหเดนเขาไปหาบานทวาง หลงจากนนปลอยเปดตวทสอง

โดยเปดทปลอยไปตองเดนชาๆ ผเลนทเปนตวแทนเทานนสามารถเปลยนจดได

เพอปองกนไมใหเปดเขาบาน แตผเลนแตละคนหามเหยยบจดทละ 2 จด

และหามถกตวเปด

• ครจบระยะเวลาทผเลนสามารถรกษาบาน

5. เมอดำาเนนกจกรรมเสรจแลวครตงคำาถามนกเรยน

• นกเรยนชอบรอบไหนมากทสด

27

• ถานกเรยนแตละคนไมมใครอาสามาชวยกนรกษาบานทวางอยจะเกดอะไรขน

• ถาเราใหแตผนำาเปนผปกปองบานสาธารณะอยลำาพง โดยเราไมชวยกนจะเปนเชนไร

6. ครสรปบทเรยน

• เปรยบเทยบความรสกและพฤตกรรมของผเลนกบสภาพความเปนอยในสงคม

การรจกบทบาทหนาทของตนเอง ไมทำาใหคนอนๆ เดอดรอน ไมสรางปญหา

แกสงคมเปนสงทสำาคญ ซงทกคนในหมบานตองรวมกนรบผดชอบเหมอน

กจกรรมทเราตองชวยกนปองกนไมใหเปดเขาบานได ทกคนตางทำาหนาทของ

ตนเอง ไมใหภาระไปตกอยทคนใดคนหนงมากจนเกนไป

• การมสวนรวมชวยกนเปนหเปนตา ดแลบานของตนเอง ดแลโรงเรยน ชมชนหรอ

สงคม โดยไมปลอยใหเปนภาระของใครคนใดคนหนง สงคมกจะนาอย เปรยบได

กบกจกรรมเปดหาบานทมเปดเปนเชอโรคทจะแพรเขาไปในหมบาน ถาทกคน

อาสาชวยกนเปนหเปนตา ดแลบานไมใหเปดเขามาไดทกคนในหมบาน กจะไมตดโรค

เชนเดยวกบสภาพทเปนจรงในสงคม หากทกคนรวมมอกนชวยกนดแลสงคม

เรองไฟปาหรอการเผาปา ปญหายาเสพตด ปญหารถซง ปญหาเรองนำาดม

หรอนำาประปา ปญหาเรองถนนเปนหลมเปนบอ ปญหาโจรผราย กจะไมเกดขน

และกลายเปนปญหาใหญของสงคม

สอและอปกรณการเรยนร 1. เทปกาวส

2. ปากกาเมจก

28

สาระท3ความเปนธรรมทางสงคม

แนวคด ทกคนควรไดรบความเปนธรรมอยางเสมอภาคและเทาเทยมกน ไมวาจะแตกตางกน

ดวยเชอชาต ศาสนา ชาตกำาเนด ฐานะ หรอการศกษา และตองไมละเมดสทธของผอนดวย

ดงนน การใหความเคารพในศกดศรความเปนมนษยของผอน การไมเอาเปรยบผอนและการเขาใจ

สทธและหนาทของตนเองจะชวยใหรกความเปนธรรมในสงคมไดมากขน

จดประสงค 1. เขาใจความสำาคญของความเปนธรรมแกทกคนอยางเทาเทยมกน

2. เขาใจเรองความลำาเอยงและอคต นำาไปสการปฏบตทสรางความไมเปนธรรม

3. เขาใจการปฏบตทเปนธรรม ไมเอาเปรยบผอน และโทษของการเอาเปรยบผอน

เครองมอการเรยนร 1. นทาน

2. เกมและกจกรรม

3. คำาคลองจอง

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความสำาคญของความเปนธรรมแกทกคนอยางเทาเทยมกน

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลานทานเรอง “เรอแสนสนก” 2. นกเรยนแลกเปลยนความคดเหน • นกเรยนไดขอคดอะไรจากนทานเรองน • ถานกเรยนเปนกปตนเรอ นกเรยนจะจดการกบเรอชชพอยางไร • ถานกเรยนเปนคนหนงทอยบนเรอลำานน นกเรยนจะทำาอยางไร เพราะเหตใด 3. นกเรยนวาดรป และระบายสเรอแสนสนก ตามจนตนาการของตนเอง 4. นกเรยนแสดงความคดเหนเกยวกบเหตการณทเกดขนในเรอ 5. ครแลกเปลยนความคดเหนพรอมสรปบทเรยน เราทกคนไมวาจะนกเรยน คณคร ภารโรงหรอผบรหารกลวนเปนคนทมสทธเทาเทยมกน ควรไดรบการปฏบตอยางเปนธรรม และเทาเทยมกนไมมใครมสทธพเศษเหนอคนอนเพยงเพราะเขามฐานะหรอมอำานาจ

สอและอปกรณการเรยนร 1. นทานเรอง “เรอแสนสนก” 2. กระดาษและสเทยน

กจกรรมทเรอแสนสนก

3.1

36

กจกรรมทใครหนอจอมเอาเปรยบ

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจการปฏบตทเปนธรรม ไมเอาเปรยบผอน และเหนโทษของการ

เอาเปรยบผอน

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลานทานเรอง “ใครหนอ จอมเอาเปรยบ”

2. นกเรยนแลกเปลยนความคดเหน

• นกเรยนไดขอคดอะไรบางจากนทานเรองน

• ใครคอจอมเอาเปรยบของนทานเรองน

• ถานกเรยนมเพอนทมนสยเหมอนกบเจาโกโก นกเรยนจะทำาอยางไร

3. ครแนะนำาวธการ การทำาหนงสอรนสย

• แจกกระดาษคนละ 3 แผน ใหนกเรยนพบครงกระดาษ ซงจะทำาใหได จำานวน 6 แผน

• ในปกหนาและปกหลง นกเรยนสามารถวาดรปและระบายสได

• หนา 1 วาดรปอะไรกไดทแสดงถงนสยของตนเอง รวมทงบอกวานกเรยนมนสย

เหมอนใครในนทานเรองน (ถาไมมกใหสมมต)

• หนา 2-5 ใหนกเรยนวาดรปเพอนๆ ทนกเรยนชนชอบ พรอมใหเหตผลวา

เพราะเหตใด

4. นกเรยนวาดรปลงสมดวาดเขยนของตนเอง เปนรปทสะทอนถงโรงเรยนทมความ

เปนธรรม ไมมการเอาเปรยบซงกนและกน

5. นกเรยนบางคนนำาเสนอผลงาน

6. ครสรปบทเรยนการเอาเปรยบผอนถอวาเปนนสยทไมควรปฏบต เพราะในทสด

คนทมนสยชอบเอาเปรยบผอนกจะไมมใครคบดวย

สอและอปกรณการเรยนร 1. นทานเรอง “ใครหนอ จอมเอาเปรยบ”

2. กระดาษและสเทยน

3.2

37

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจการปฏบตทเปนธรรม ไมเอาเปรยบผอนและเหนโทษของ

การเอาเปรยบผอน

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลานทานเรอง “หนฝนเทยวตลาด”

2. นกเรยนแลกเปลยนความคดเหน

• นกเรยนไดขอคดอะไรจากเรองนบาง

• ถานกเรยนเปนหนฝน นกเรยนจะทำาอยางไร เมอถกเอาเปรยบจากแมคา

• ถานกเรยนเหนการไมตดราคา การโกงตราชง รวมทงการเปลยนสนคา นกเรยน

จะทำาอยางไร

3. นกเรยนทกคนวาดรปและระบายสตลาดในฝนของฉน (ตลาดทมแมคาทเปนกนเอง

ไมเอาเปรยบลกคาและสามารถพงพากนได)

4. นกเรยนทองคำาคลองจองเกยวกบนทาน

5. ครแลกเปลยนความคดเหน

6. ครสรปบทเรยนการเอาเปรยบผอนดวยการไมตดปายราคา การโกงตราชง และเปลยน

สนคาถอวาเปนการกระทำาทไมเปนธรรมตอผอน

สอและอปกรณการเรยนร 1. นทานเรอง “หนฝนเทยวตลาด”

2. คำาคลองจอง “แมคาตาคม”

3. กระดาษและสเทยน

กจกรรมทหนฝนเทยวตลาด 3.3

38

คำาคลองจอง“แมคาตาคม”

แมเอยแมคา ขาวปลาคาขาย

ขนมมากมาย เรยงรายเตมรถ

ฝรง ชมพ มองดเขยวสด

รอยยมงามงด นมสดหอมจง

ชมพแดงใส ไมโกงตาชง

ยามหยบยามสง ดสะอาดด

เดกเดกตางชอบ ขอบใจไมตร

ชอบซอทน เพราะไมโกงเอย

39

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจเรองความลำาเอยง และอคตนำาไปสการปฏบตทสราง

ความไมเปนธรรม

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครอธบายความสำาคญของญาตและเครอญาตททำาใหมความสมพนธกน

2. ครถามนกเรยนวา ใครมญาตบาง และญาตทำาอะไรกบเราบาง

3. ครเลานทานเรอง “เหตเกดเพราะเปนญาต”

4. นกเรยนแลกเปลยนความคดเหน

• นกเรยนไดขอคดอะไรบางจากนทานเรองน

• ถานกเรยนเปนนายหมายจะใหญาตทำาเชนนนหรอไม

• ถามใครมาทำา เชน ญาตของนายหมาย นกเรยนจะรสกอยางไร

5. นกเรยนวาดภาพสงคมทนกเรยนอยากเหน เปนสงคมทมความเปนธรรมและไมเอาเปรยบ

6. ครสรปบทเรยน การใชความเปนญาตทำาสงทไมถกตอง เกดความลำาเอยง

และอคตนำาไปสการปฏบตทสรางความไมเปนธรรมอยางไรบาง สงผลกระทบตอ

นกเรยนและผอนอยางไร ถาไมมความลำาเอยงและอคตจะนำาไปสสงคมทเปนธรรมได

อยางไรดงเรองทไดเลาใหนกเรยนฟง

สอและอปกรณการเรยนร 1. นทานเรอง “เหตเกดเพราะเปนญาต”

2. กระดาษและสเทยน

กจกรรมทเหตเกดเพราะเปนญาต 3.4

40

นกเรยนเปนศนยกลาง

42

ผลงานของเรณปญญาดแบบเรยน(กง)สำาเรจรป

43

บทบาทของคร

44

ผลงานของเรณปญญาดแบบเรยน(กง)สำาเรจรป

45

สาระท4กระทำาอยางรบผดชอบ

แนวคด ในทกสงคมประกอบดวยสมาชกหรอบคคลทแตกตางหลากหลายตามบทบาทและ

หนาทตางๆ ทเหมอนกนบางและตางกนบาง ตงแตเปนสมาชกของครอบครว สมาชกของ

โรงเรยน สมาชกของททำางาน และสมาชกของสงคม ดงนน การอยรวมกนอยางสนตสขเขาใจ

ซงกนและกน ไมละเมดผอน และพรอมยอมรบในการกระทำาของตนเองนน สมาชกทกคนจะ

ตองเขาใจความรบผดชอบในบทบาทและหนาทของตนเองและบคคลตางๆ รวมทงการปฏบต

หนาทตางๆ อยางมความรบผดชอบพรอมทจะใหมการตรวจสอบได มความเคารพตอกฎเกณฑ

กตกาอยางมวนย

จดประสงค 1. เขาใจความหมายของบทบาทและหนาทของบคคลตางๆ ในโรงเรยน

2. เขาใจความสำาคญของหนาท และปฏบตหนาทในฐานะทเปนสมาชกทดของโรงเรยน

3. เคารพกฎเกณฑกตกาและระเบยบของหองเรยน และโรงเรยน

4. การยอมรบในการกระทำาของตนเองอยางรบผดชอบ

เครองมอการเรยนร 1. นทาน

2. เกมและกจกรรม

3. เพลง

4. คำาคลองจอง

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของบทบาทและหนาทของบคคลตางๆ ในโรงเรยน

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม

1. ครอธบายวา ภายในโรงเรยนของเรานน ประกอบดวยสมาชกมากมายทแตกตางกน

ตามบทบาทและหนาทของตนเอง เชน

คณคร : มหนาททตองรบผดชอบในการสอนหนงสอใหความรทดและใหคำา

ปรกษาแกนกเรยน

นกเรยน: มหนาททตองรบผดชอบในการมาเรยนใหตรงเวลาใฝหาความร

ทงในและนอกหองเรยน รวมทงรบผดชอบในงานทไดรบมอบหมาย

ดวยตนเอง

ผ.อ.หรอผบรหาร: มหนาท ท ต องรบผดชอบในการบรหารโรงเรยนใหมคณภาพ

สามารถพฒนานกเรยนใหเปนคนด คนเกง และทำาเพอสงคมได

ภารโรง : มหนาททตองรบผดชอบในการดแลและรกษาความสะอาดเรยบรอย

ภายในโรงเรยน

พยาบาล : มหนาททตองรบผดชอบในการดแลรกษาคนปวย

2. ครสมมตวา ถาสมาชกแตละคนไมไดทำาหนาทของตนเอง หรอทำาหนาทไมเตมท

คณคร : ไมยอมสอนหนงสอ

นกเรยน : ไมยอมเรยน

ผ.อ.หรอผบรหาร : ไมยอมบรหาร

ภารโรง : ไมยอมทำางาน

พยาบาล : ไมยอมรกษา

แลวอะไรจะเกดขนบาง ! (ลองใหนกเรยนคดด)

3. นกเรยนแบงกลมๆ ละ 5 คนตามหนาท (คณคร นกเรยน ผอำานวยการ ภารโรง

พยาบาล ฯลฯ)

กจกรรมทหนาทของใครกน(1) 4.1

48

4. นกเรยนแตละกลมไปสำารวจหรอคนหา

• สมาชกทกลาวมาขางตน มหนาททตองรบผดชอบอะไรบางภายในโรงเรยน

• ถาสมาชกเหลานนไมทำาหนาทหรอทำาไมเตมทจะเกดอะไรขนบาง

5. นกเรยนแตละกลมเขยนสงทไดไปสำารวจหรอคนหามาวา

• สมาชกแตละคนมหนาททตองรบผดชอบอะไรบางภายในโรงเรยน พรอมทงวาดรป

สมาชกแตละคนกำาลงปฏบตหนาท

• ถาสมาชกเหลานนไมทำาหนาทหรอทำาไมเตมทจะเกดอะไรขนบาง

6. ครสรปบทเรยน ทกคนมหนาทของตนเอง นกเรยนมหนาทเรยนหนงสอ ครมหนาท

สอนหนงสอ เปนตน ถานกเรยนหรอครไมทำาหนาทของตนเองเทากบขาดความ

รบผดชอบตอหนาทซงจะสงผลตอทงตนเองและผอน

7. ครใหนกเรยนดรปอาชพตางๆ แลวถามวา บคคลเหลานมหนาทอะไรบาง และถาเขา

ไมทำาหนาทของตนเองจะเกดอะไรขน

สอและอปกรณการเรยนร

รปอาชพตางๆ

49

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของบทบาทและหนาทของบคคลตางๆ ในโรงเรยน

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครแจกกระดาษใหนกเรยนทกคนและใหแบงกระดาษออกเปน 4 ชอง โดยใน แตละชองมความหมายดงน ชองท 1 การเปนสมาชกทดของหองเรยน ควรมหนาทอยางไร ชองท 2 การเปนสมาชกทดของโรงเรยน ควรมหนาทอยางไร ชองท 3 วาดรปทสะทอนการปฏบตหนาทของสมาชกทดททำาใหโรงเรยนนาอย ชองท 4 ถาสมาชกไมทำาหนาทของตนเอง จะเกดผลเสย/ผลกระทบตอโรงเรยน อยางไรบาง 2. ใหเวลานกเรยนวาดรป ระบายส อธบายบทบาทและหนาทของการเปนสมาชก ทดของหองเรยนและโรงเรยนวาเปนอยางไร 3. ในชองท 4 ใหนกเรยนทกคนคดวา “ถาสมาชกไมทำาหนาทของตนเอง จะเกด ผลเสย/ผลกระทบตอโรงเรยนอยางไรบาง” 4. เมอเสรจแลว ใหเลอกนกเรยนบางคนเพอนำาเสนอผลงาน 5. ครสรปบทเรยน การเปนสมาชกทดของหองเรยนและโรงเรยน ควรทำาหนาทของตนเอง ใหดทสด เชน การมาเรยนตรงเวลา การสงการบานตรงเวลา การเคารพกฎ กตกา ของหองเรยน และโรงเรยน เปนตน ถาสมาชกไมทำาหนาทของตนเองกจะสงผลเสย ตอทงตนเองและผอน เชน นกเรยนไมเคารพกฎของโรงเรยนกจะตองถกลงโทษ เปนตน

สอและอปกรณการเรยนร กระดาษและสเทยน

กจกรรมทหนาทของใครกน(2) 4.2

50

สมาชกในหองเรยน

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความหมายของบทบาทและหนาทของบคคลตางๆ

ในหองเรยน

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. สมาชกในหองเรยน

• ครสอนรองเพลง “โรงเรยนนาอย”

• ครเตรยมกระดาษวาดรปทตดกาว เพอทำาใหเปนแผนใหญ

• บอกนกเรยนวา วนนเราจะชวยกนวาดรปสมาชกในหองเรยนของเรา บนกระดาษ

แผนน กตกา คอ ทกคนตองไดวาดรปในกระดาษแผนน

• เมอวาดเสรจแลวครนำามาตดบอรดพรอมอธบายวาหองเรยน คอ การอยรวมกน

2. หองเรยนนาอย

• ครถามนกเรยนวาหองเรยนทนาอยและมความสขของนกเรยนทกคน ควรม

ลกษณะอยางไร

• อะไรทควรทำา อะไรทไมควรทำา เพราะอะไร

• ครใหนกเรยนวาดรปหองเรยนของฉน

• ฝกทองคำาคลองจอง “หองเรยนของเรา”

• เมอทองคำาคลองจองแลวถามนกเรยนวา ถาตองการใหหองสะอาดเปนระเบยบ

จะตองทำาอยางไร

สอและอปกรณการเรยนร 1. กระดาษและสเทยน

2. เพลง “โรงเรยนนาอย”

3. คำาคลองจอง “หองเรยนของเรา”

กจกรรมท 4.3

51

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

52

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .

เอกสารประกอบกจกรรมท4.3

หองเรยนของเรา

หองเรยนของเรา เราตางรกษา ยามเชาเรามา พฒนาหองเรา ทำาความสะอาด เกบกวาดทกเชา ขยะใครกนเลา หลนรวงลงมา พวกเราสรางกฎ เปนกตกา หากใครนำาพา ขยะมากม จะถกเพอนวา อยาชาเรวร ถงขยะม ทงขยะลงไป หากเราละเลย ใชเลยเรองใหญ หากทำาตามใจ คงใช...วนวาย หมนรกษากฎ กอนมนจะสาย เราเดกหญงชาย รวมดวยชวยกน

53

จดประสงค เพอใหนกเรยนเคารพกฎ กตกา และระเบยบของหองเรยน และโรงเรยน

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลานทานเรอง “ใครเปนคนทำา” ซงเปนเหตการณเกยวกบการไมเคารพกฎกตกา

และระเบยบของหองเรยนและโรงเรยน จะสงผลอยางไรตอตนเอง และสงคมบาง

2. แบงนกเรยนเปนกลมๆ ละ 10 คน แลวชวยกนคดหาคำาตอบจากคำาถาม

• ถานกเรยนเปนนกเรยนกลมน จะทำาอยางเหตการณขางตนหรอไม เพราะอะไร

• การขดเขยนหรอพนสกำาแพงโรงเรยนถอเปนเรองทดหรอไม ถาเปนกลมนกเรยน

จะทำาหรอไม เพราะอะไร

• ถานกเรยนเปนคณครจะทำาอยางไรกบนกเรยนกลมน

3. แตละกลมออกไปสำารวจสถานทตางๆ ภายในโรงเรยน เชน หองเรยน หองนำา

สนามกฬา/สนามเดกเลน อาคารเรยน และโรงอาหาร วาเปนอยางไรและใหคดตอวา

เปนเพราะเหตใด

4. นกเรยนแตละกลมบรรยายสงทนกเรยนไปพบเหนมาวาเปนอยางไรบาง พรอมอธบาย

ตอวามผลกระทบตอสวนรวม (โรงเรยน) อยางไรบาง

5. เมอเสรจใหแตละกลมนำาเสนอผลงาน พรอมแลกเปลยนความคดเหน

6. ครสรปบทเรยน ถานกเรยนหรอสมาชกทกคนภายในโรงเรยน มกงาย เหนแกความ

สะดวกสบาย ไมใสใจตอสวนรวมแลว กจะทำาใหโรงเรยนไมนาอย เราเองกไมอยากเรยน

สดทายคนทรบผดชอบในการกระทำานนๆ กคอเราทกคน

สอและอปกรณการเรยนร นทานเรอง “ใครเปนคนทำา”

กจกรรมทมกงายสบายใจแตใครรบผดชอบ 4.4

54

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความสำาคญของหนาทและปฏบตหนาทในฐานะเปนสมาชก

ทดของโรงเรยน

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเกรนนำาวา จะเลนเกมเสอกนววโดยนกเรยนจะมคนทเปนววซงเปนสงทลำาคา

ทสด สวนเสอทเปรยบเสมอนปศาจรายทมาเอาของลำาคาไป และตองมคนททำาหนา

ทปกปองโดยเปนรวปองกนไมใหเสอเขาไปจบววได

2. นกเรยนทำากายบรหาร เพอสรางความอบอนใหแกรางกาย

3. นกเรยนจบมอเปนวงกลมใหญใหแนน ขออาสาสมคร 2 คน เปนเสอ 1 คน เปนวว

1 คน โดยมกตกาวา เสอตองอยนอกวงกลม ววอยในวงกลม คนทเหลอยนจบมอกน

ใหสมมตตนเองเปนรวทแขงแรงคอยปกปองไมใหเสอเขามากนววไดเปนอนขาด

4. เมอไดยนสญญาณในการเลน คนทเปนเสอตองพยายามโดดขามรวเขามากนววใหได

คนทเปนวว ตองวองไวในการหลบหลกไมใหเสอจบตวได

5. ผลดเปลยนใหคนทนงจบมอกนเปนรว อาสาเปนเสอกบววบาง เพอความสนกสนาน

ในการเลนเกม

6. ถามนกเรยนวา

• รวมความสำาคญอยางไร

• ถารวขเกยจจะเกดอะไรขน

• ถารวเปดทางใหเสอเขามาจะเกดอะไรขน

7. ครสรปบทเรยน การทำาหนาทของตนเองซงตองรบผดชอบตอผลของการกระทำา

ทม ตอตนเองและสวนรวม หากนงเฉยหรอไมปฏบตหนาทอยางเตมทอาจเกดผลเสย

หายกบสวนรวมได การปฏบตหนาทของรวทหากละเลยหนาทของตน ทำาใหเสอ

อาจจะจบววไดอยางงายดาย ยกตวอยางสภาพสงคมในปจจบนใหนกเรยนเหน

ภาพและเขาใจงายขน

กจกรรมทเสอกนวว

เสอ

วว

4.5

55

จดประสงค เพอใหนกเรยนตระหนกถงบทบาทหนาทของตนเองทมตอสงคม รวมทงฝกทกษะ

ความอดทนอดกลนตอความคดเหนทแตกตางในสถานการณทตองเผชญกบความขดแยง

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. แบงจำานวนผเลนกลมละ 10-12 คน (ทกกลมตองเทากน) แขงกนทละ 3 กลม (ทเหลอใหรอรอบถดไป)

2. ใหมผดำาเนนกจกรรม ไดแก ผดำาเนนเกม 1 คน พเลยงประจำากลม 1 คน ตอ 2 กลม

(พเลยงประจำากลมอาจนำานกเรยนเขามามสวนในการชวยผดำาเนนเกมได)

3. อธบายวธเลน (ชวโมงแรก)

• แบงผเลนทงหมดใหมจำานวนทเทากนทกกลม

• ใหทกกลมยนเขาแถวเปนแถวตอนเรยงหนง

• แจกปากกาและกระดาษใหกลมละ 1 ชด แกผเลนทอยดานหนาสดของกลม เพอจดจำานวนตวเลข

º หลงจากทกกลมเขาแถวเสรจแลว ใหพเลยงกลมแจกชดตวเลข 18 ตวทไดเตรยมไว

กลมละ 1 แผน สำาหรบผเลนทอยทายสดของแถว

º ใหผเลนทอยทายสดของแถวบอกตวเลขทไดรบใหกบผเลนทอยดานหนาครงละ

1 คน (หามบอกขามไปยงผเลนทไมไดอยตดกบตวของผเลน) จนถงผเลนดานหนา

ซงมหนาทตองจดตวเลขทไดรบการบอกจากผเลนดานหลงทตดกบตวของผเลน

(หามจดจนกวาผเลนทอยตดกนจะบอกตวเลข) สวนจำานวนของตวเลขทบอกในแตละครง

ใหแตละกลมมหนาทตดสนใจกนเองตามความเหมาะสม และความสามารถของผเลน

ทงหมดในทม

4. รอบทดลอง

• ใหเรมเลนแลวผดำาเนนเกมจบเวลากลมททำาสำาเรจเปนกลมแรก (จำานวนตวเลขทง 18 ตว

ตองถกตองดวย) แลวนำาเวลาทไดจากการเลนมาปรบลดลงเปนเวลาใหมใหสอดคลองกบ

ความสามารถของผเลน เชน ถากลมแรกททำาสำาเรจทำาเวลาได 1 นาท กใหปรบ

ลดเวลาลงมาเหลอ 45 วนาท เพอใหแตละกลมตองรวมมอกนเลนเกมในสถานการณ

ทกดดนใหสำาเรจ (ตองสามารถเลนเกมใหสำาเรจไดตามเวลาทกำาหนด)

• หลงจากนนใหการบานนกเรยนแตละกลมกลบไปซอม และคดวธการเลนเกม

เพอจะกลบมาเลนกนใหมในชวโมงถดไป

5. รอบเลนจรง (ชวโมงท2)

• ใหพเลยงในแตละกลมเกบชดตวเลข แลวแจกใหม (พยายามสลบอยาใหซำาชดตวเลขเดม)

กจกรรมทเกมตอสบ 4.6

56

• เมอทกกลมไดชดตวเลขใหมครบแลว ใหผดำาเนนเกมสำารวจความพรอมของทกกลมแลว

ใหสญญาณเปานกหวด หรอบอกเรมตนเลนเกม (ถากลมไหนเรมเลนกอนใหสญญาณใหพเลยง

เขาไปบอก ใหกลมนนหยดเลนและนงดกลมอนเลนโดยทนท)

• ผดำาเนนเกมจบเวลาการเลนจนหมด (สมมตวา 45 วนาท) ใหสญญาณหยดแลวใหพเลยง

เกบชดตวเลขโดยทนท และหามผเลนบอกตวเลขตอหลงจากทหมดเวลาแลว (ถากลมไหน

ยงไมหยดใหปรบแพในเกมนน แลวพเลยงไมตองตรวจตวเลข ใหรอตรวจรอบถดไป)

• หลงจากนนใหพเลยงตรวจชดตวเลขเฉพาะกลมทไมทำาผดกตกา แลวตรวจสอบความถกตอง

• เมอเลนครบ 3 รอบ ใหผเลนแตละกลมประชมทมกน เพอวางแผนการเลนเกมใหม

หรอเปลยนตำาแหนงการเลนใหสอดคลองตอความสามารถของแตละคน

• ใหทกกลมเลนเกมใหสำาเรจในเวลาทกำาหนด (สมมตวา 42 วนาท) ครบทกทมโดยใหทม

ทเสรจกอน รอใหกำาลงใจเพอนทยงเลนไมเสรจ

6. ครถามนกเรยนและใหนกเรยนแลกเปลยนความคดเหน

• ในการเลนเกมน นกเรยนชอบเลนตำาแหนงไหนเพราะเหตใด

• ถาทกคนไมรบผดชอบหนาทในตำาแหนงของตวเองจะเกดอะไรขน

• ถาเพอนกลมอนทเลนชนะกลมเรา แตเขาไมทำาตามกตกา เราจะรสกอยางไร

• เราคดวากลมทชนะ แตไมทำาตามกตกาจะภมใจกบสงทตวเองทำาหรอไม

• ในชวตประจำาวนของพวกเราทกคน เรามหนาทอะไรบาง (เรมคดจากเรองใกลๆ ตว)

• ถาในชวตประจำาวน เราไมทำาหนาทของตนเอง จะมผลเสยอะไรบาง

7. แนวทางทสรป การเลนเกมนใหสำาเรจได ทกคนตองตระหนกถงบทบาทและหนาทของตนเอง

ทมตอการเลนเกมน สงคมจรงกเหมอนกน ทกคนมบทบาทหนาทของตวเอง สงทกระทำาลงไป

ลวนมผลกระทบตอคนอน ไมวาจะเปนสงดหรอไมด ดงนนเราตองมความรบผดชอบ

ในหนาทของตนเอง ทำาเรองทเปนประโยชนตอสวนรวม ระมดระวงไมใหตวเองไปสราง

ความเดอดรอนแกบคคลอน อนเนองจากการละเลยบทบาทหนาทของตนเอง

สอและอปกรณการเรยนร 1. กระดาษบอกตวเลขจำานวน 18 ตว โดยแบงเปน แนวนอน 6 แถวๆละ 3 ตว

2. กระดาษและปากกาตามจำานวนกลมๆ ละ 1 ชด

3. นกหวด

57

จดประสงค เพอใหนกเรยนมความรบผดชอบ และตระหนกถงบทบาทหนาทของตนเองท มตอสวนรวมไมวาจะเปน ครอบครว โรงเรยน และสงคม

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครใหนกเรยนดภาพผลจากการกระทำาจากมนษยทไมด เชน ปญหาสงแวดลอม ปญหาการเอารดเอาเปรยบกนของคนในสงคม 2. ครสลบใหนกเรยนดภาพผลจากการกระทำาจากมนษยทด เชน การรวมกนปลกปาชายเลน การมนำาใจตอผอน 3. ตงคำาถามใหเหนถงความสำาคญของการกระทำาของเราทมผลกระทบตอสวนรวม • นกเรยนรสกอยางไรกบภาพเหลานน • นกเรยนเคยเหนสงทไมดรอบๆ ตวเรา ทเกดจากการกระทำาโดยไมรบผดชอบ ของมนษยบางหรอไม • นกเรยนเคยเหนสงทดรอบๆ ตวเรา ทเกดจากการกระทำาโดยรบผดชอบตอสงตางๆ ของมนษยบางหรอไม • ถามโอกาส นกเรยนอยากทำาอะไร เพอใหเกดสงดๆ ตอสวนรวมบาง 4. นกเรยนวาดภาพมอตวเอง หรอหวใจลงไปในกระดาษ แบงออกเปนสองดาน ดานแรกใหเขยนวา สญญาวาจะไมทำา และอกดานหนงเขยนวา สญญาวาจะทำา 5. นกเรยนนำาแผนกระดาษรปมอหรอหวใจของตวเอง นำาไปแขวนไวทประตชนเรยน ใหเพอนๆ ในหองเรยนอาน 6. แนวทางการสรป ทกคนมบทบาทหนาทของตวเอง สงทกระทำาลงไปลวนมผลกระทบ ตอคนอน ไมวาจะเปนสงดหรอไมด เพราะฉะนนตองกระทำาอยางรบผดชอบ โดยทำาเรองทเปนประโยชนตอสวนรวม และระมดระวงไมใหตนเองทำาอะไรทสราง ความเดอดรอนใหแกบคคลอน

สอและอปกรณการเรยนร 1. ชดรปภาพผลการกระทำาจากมนษยทไมด (สภาพแวดลอมเปนพษ) 2. ชดรปภาพผลการกระทำาจากมนษยทด (จรยศกษาเบองตน) 3. กระดาษและสเทยน

กจกรรมทโลกนาอยดวยมอเรา 4.7

58

กจกรรมทเพราะฉนสำาคญทสด

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจความสำาคญของหนาทและปฏบตหนาทในฐานะทเปน

สมาชกทดของโรงเรยน

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลานทานเรอง “เพราะฉนสำาคญทสด” อยางชาๆ เพอใหผเรยนคอยๆ จนตนาการตาม

2. ครตงคำาถามเพอใหนกเรยนไดคดตามนทาน

• เกดอะไรขนในบาน เมอเขมนาฬกาแตละเขมไมทำาหนาทของตนเอง

• เมอกกกไมทำาหนาทจะเปนอยางไร

• หนาทของนกเรยนมอะไรบาง

• หนาททนกเรยนตองทำาในแตละวนมอะไรบาง

3. สรปโดยชแนะวา หากเราไมทำาหนาทของตนเองจะเกดปญหาขนเหมอนนาฬกา

และความสำาคญของหนาทและการปฏบตหนาทของตนใหดทสด หากเราปฏบตไม

เตมทจะมผลตอตวเองและผอน

4. ใหนกเรยนวาดรปการทำาหนาทของตนเองและบรรยายใตภาพสนๆ ตามจนตนาการ

5. ใหนกเรยนทกคนนำาภาพขนมาบรรยายใหคนขางๆ ฟงพรอมกน

สอและอปกรณการเรยนร 1. นทานเรอง “เพราะฉนสำาคญทสด”

2. กระดาษและสเทยน

4.8

60

จดประสงค เพอใหนกเรยนเขาใจการยอมรบในการกระทำาของตนเองอยางรบผดชอบ

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครถามนกเรยนวารจกปลานโมหรอไม และลกษณะเปนอยางไร

2. นกเรยนวาดรปปลานโมตามจนตนาการของนกเรยน พรอมระบายส

3. ครเลานทานเรอง “ปลานโม” ใหนกเรยนฟง

4. นกเรยนรวมกนแสดงความคดเหนในประเดนเรองตอไปน

• ปลานโมมนสยอยางไรและนกเรยนคดวาดหรอไม

• ถานกเรยนเปนปลานโม นกเรยนจะทำาอยางไร

• สงทปลานโมควรทำาใหถกตองคออะไร

• ถาปลานโมไมซนมากและรบผดชอบหนาทของตวเอง นกเรยนคดวาจะเปนอยางไร

5. ครสรปบทเรยนวา ความรบผดชอบในหนาทของตนเองเปนสงทสำาคญ เพราะหาก

ตนเองละเลยตอหนาท จะทำาใหเกดผลเสยตอตนเองและยงสงผลกระทบตอ

สวนรวมดวย

สอและอปกรณการเรยนร 1. นทานเรอง “ครอบครวปลานโม”

2. กระดาษและสเทยน

กจกรรมท

ครอบครวปลานโม 4.9

61

“ครสรางคนคนสรางชาต”พล.ต.อ.วสษฐเดชกญชรรองประธานองคกรเพอความโปรงใสในประเทศไทย

สาระท5เปนอยอยางพอเพยง

แนวคด การดำาเนนชวตตามหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงนน ถอวาเปนแบบอยางทด ทควรถอ

ปฏบตการรจกความพอด พอประมาณในการใชชวต การรสกพอใจในสงทตนเองมอย การร

ประหยดและรคณคาสงของเปนเรองสำาคญในการสรางนสยทเปนอยอยางพอเพยง จะไมทำาให

เกดการดนรนแบบเหนแกตวและขาดสต ไมเอาเปรยบผอนและสงคมในภาพรวมดวย

จดประสงค 1. เขาใจความหมายของความพอด

2. เขาใจความสำาคญของความภาคภมใจในตนเอง

3. สรางนสยรประหยดและรคณคาสงของ

เครองมอการเรยนร 1. นทาน

2. เกมและกจกรรม

3. เพลง

จดประสงค เพอใหนกเรยนสรางนสยรประหยดและรคณคาสงของ

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม

1. ครเลานทานเรอง “รประหยด ไมเดอดรอน”

2. นกเรยนตอบคำาถาม

• นกเรยนไดขอคดอะไรจากนทานเรองนบาง

• ระหวางหมนอยกบลงนอย นกเรยนอยากเปนใคร เพราะอะไร

• นกเรยนมวธการอยางไรทจะอยอยางพอเพยง ไมสรางความเดอดรอนใหผอน

3. ครสรปบทเรยนวา การประหยด อดออม เพอซอสงของทตนเองอยากไดโดยไมรบกวน

ผปกครองเปนสงทด หากไมรจกอดออมกจะทำาใหไมไดสงทตองการ และอาจทำาให

ตองโกหกเพอใหไดสงทอยากได ทงนการรจกประหยดอดออม และมความพอเพยง

ไมสรางความเดอดรอนแกตนเอง ผปกครองและผอน

สอและอปกรณการเรยนร

นทานเรอง “รประหยด ไมเดอดรอน”

กจกรรมทรประหยดไมเดอดรอน 5.1

68

จดประสงค เพอใหนกเรยนเหนคณคาของสงตางๆ รอบตวเรา

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม

1. ครเลานทานเรอง “ถงปยเรรอน”

2. นกเรยนแลกเปลยนความคดเหน

• ถงปยในเรองนไดทำาประโยชนอะไรบาง

• นกเรยนคดวา ถงปยจะภมใจในตนเองหรอไมทไดทำาประโยชน

• ถาไมมใครเหนประโยชนจากถงปย ถงปยจะรสกอยางไร

• นกเรยนคดวา นอกจากถงปยแลวรอบๆ ตวเรา มอะไรทสามารถนำากลบมาใชได

อยางคมคาและกอประโยชนสงสด

• นกเรยนคดวา เราควรเรมตนอะไร หลงจากทไดเรยนร

3. ครสรปบทเรยนสรางความเขาใจ และเหนคณคาของสงตางๆ รอบๆ ตวเรา

สอและอปกรณการเรยนร

นทานเรอง “ถงปยเรรอน”

กจกรรมทถงปยเรรอน 5.2

69

จดประสงค เพอใหนกเรยนรจกประหยด อดออม และรคณคาของสงของ

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลาเรอง “เพชรและพลอย”

2. ตอบคำาถามจากเรองโดยใหนกเรยนเขยนลงสมด

• เพชรและพลอยมปญหาเรองอะไร

• เพชรและพลอยตดสนใจอยางไร

• ถานกเรยนเปนเพชรและพลอยนกเรยนจะทำาอยางไร

3. นกเรยนเรยนรการตดสนใจการเลอกซอสงของตางๆ และเหนคณคาของสงของวา

กวาจะไดมาไมใชเรองงาย เชน

• ใครทมกระปกออมสนเกบเงนบาง

• ชวนใหนกเรยนคดเกบเงนอยางนอยวนละบาทตงแตวนน เพอจะไดซอของทเรา

ตองการในอนาคต ถาเกบเงนวนละ 2 บาททกวน 1 ป (365วน) จะมเงนเกบ

730 บาท หากเกบไดถง 10 ป กจะมเงนเกบ 7,300 บาท ตอนนกเรยนอย

ชนมธยมศกษาปท 6

สอและอปกรณการเรยนร 1. เรอง “เพชรและพลอย”

2. สมดนกเรยน

กจกรรมทเพชรและพลอย 5.3

70

เพชรและพลอย

ครอบครวหนงมสมาชก 4 คน คอพอ แม เพชรและพลอย พอกบแมไดบอกลกทงสอง

วาหากอยากไดอะไรใหเกบเงนคาขนมทพอแมใหทกวนเพอซอของ ถาไมจำาเปนจรงๆ พอแมจะ

ไมซอให ระหวางปดเทอมเพชรอยากไดจกรยานไวปนเลนกบเพอนและไปโรงเรยนตอน

เปดเทอม สวนพลอยอยากไดชดนกเรยนใหม เพอใสตอนเปดเทอมทจะมาถง เพชรจงไดเกบ

เงนซอจกรยาน สวนพลอยกเกบเงนซอชดนกเรยน ขณะเดยวกนไดมของเลนชดใหมออกมา

ทำาใหเพชรอยากไดมาก แตหากนำาเงนไปซอของเลนแลว เพชรจะตองเกบเงนใหมอกนานถงจะ

ไดจกรยาน สวนพลอยเองเหนชดตกตาในตลาดกอยากได แตหากซอตกตาพลอยกจะไมไดใส

ชดนกเรยนตวใหมในตอนเปดเทอม ทงสองมปญหาในการเลอกซอของวาจะซออะไร จงปรกษา

พอและแมเพอจะขอเงนซอของททงสองอยากไดพรอมกน

พอไดถามเพชรและพลอยวา “ตอนนเงนเกบของลกมพอทจะซอของทงสองสงหรอไม”

เพชรและพลอย ตอบพรอมกนวา “ไมครบ/ไมคะ” แมจงบอกลกทงสองวา

“หากเรามเงนเกบไมพอทจะซอของทงสองอยางกตองตดสนใจซอทละอยาง และตองคดดวา

สงของทจะซออนไหนมความจำาเปนและใหประโยชนกบเรามากทสด”

พอกบแมกบอกลกทงสองวาจะไมซอของทงสองอยางใหพรอมกน โดยใหเพชรและพลอย

ใชเงนเกบของตวเอง เพชรจงคดวาของเลนหากซอมากเลนคนเดยวและเลนไดไมนาน แตถาซอ

จกรยานไดเลนกบเพอนและใชไปโรงเรยนไดดวยเชนเดยวกนพลอยกคดวา ซอชดนกเรยนใหมได

ใสไปโรงเรยนตอนเปดเทอมและใชไปอกนาน แตตกตาคงเลนไมสนกเทากบไปเลนกบเพอนๆ

พอใกลเปดเทอมเพชรกไดจกรยานปนไปโรงเรยน และพลอยกไดชดนกเรยนใหมไปโรงเรยน

71

จดประสงค เพอใหนกเรยนเหนคณคาของสงของเครองใชทเหลอใช

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเกรนความสำาคญของการเหนคณคาของสงของเครองใชทเหลอใชซงสามารถ

นำามาปรบปรงเปนสงของเครองใชทเปนประโยชนไดโดยไมจำาเปนตองทงไป

หรอซอของใหม

2. พดคยกบนกเรยนวา นกเรยนจะประดษฐอะไรกนดทมาจากของเหลอใชและสามารถ

นำาไปใชประโยชนได (หรอเลอกใหนกเรยน) เชน

• ปฏทนวนทำาความด ( 7 วน)

• บตรความดมรางวล

3. หลงจากเลอกวา จะทำาอะไรกน กเรมภาคปฏบตโดยศกษาจากวธการทแนบให

4. ครสรปบทเรยนวา ถาสามารถใชประโยชนจากของเหลอใชนนไดกจะชวยนกเรยน

ประหยดและชวยสงคมลดขยะดวย เปนวธการหนงในการชวยลดภาวะโลกรอน

รวมทงสรางประโยชนจากของเหลอใชไดอกดวย

กจกรรมทประโยชนจากของเหลอใช 5.4

72

ปฏทนวนทำาความด(7วน)

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. นำากระดาษสมาตดใหพอดกบปฏทน 2. วาดภาพหรอทำาสญลกษณเกยวกบตวเราลงในกระดาษ 3. เขยนหรอวาดภาพเกยวกบกจกรรมทเราจะทำาความดในแตละวน 4. ตกแตงใหสวยงาม

สอและอปกรณการเรยนร 1. นำาปฏทนตงโตะทไมไดใชแลว 1 เลม 2. กาว 3. สไมหรอสเทยน 4. กรรไกร 5. กระดาษส (เพอนำามาตดไวทปฏทนทกหนา)

บตรความดมรางวล

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. นำากระดาษมาตดใหไดขนาดเทากบบตรประจำาตวนกเรยน 2. เขยนชอ-นามสกล และระดบชน 3. เขยนสญลกษณหรอคำางายในการทำาความดไวดานหลงบตร

สอและอปกรณการเรยนร 1. กระดาษแขงหรอบตรประจำาตวนกเรยน 2. สเทยน 3. กาว 4. กรรไกร

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

73

จดประสงค เพอใหนกเรยนทำาสมดจากสมดทเหลอใช

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม

1. นำาสมดเหลอใชมากลบดานหรอกระดาษทเหลอใชจากสมดทไมไดใชแลว

2. นำาหนาสมดทใชแลวหรอกระดาษทเหลอใชจากสมดทไมไดใชแลว มาเยบรวมกนโดย

ใชลวดเยบกระดาษ

3. นำากระดาษสหรอกระดาษใชแลวมาทำาปกหลง จากนนวดขนาดหนงสอหรอสมด

ทตองการเพอทำาปกโดยใชกระดาษแขง 2 แผน ประกบหนาและหลงสมด

4. นำาปกทไดมาระบายสและเขยนชอหรอสญลกษณของตวเอง

5. ครสรปบทเรยนการนำาของเหลอใชกลบมาใชใหม ชวยประหยดเงนและลดขยะได

อกดวยเปนวธการหนงทจะชวยกนลดโลกรอน

สอและอปกรณการเรยนร

1. สมดใชแลวแตยงเหลอหนาทยงไมไดใช 1 เลม

2. กระดาษสหรอกระดาษใชแลว

3. กาวและกรรไกร

5. ดนสอส

6. ลวดเยบกระดาษ

กจกรรมททำาสมดจากสมดทเหลอใช 5.5

74

กจกรรมท

หานทองคำา

จดประสงค เพอใหนกเรยนรจกความพอด ไมละโมบโลภมาก ใชชวตดวยความพอเพยง

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม

1. ครเลานทานเรอง “หานทองคำา”

2. ครแจกกระดาษใหกบนกเรยนเพอแลกเปลยนความคดเหน

• นกเรยนไดขอคดอะไรจากนทานเรองนบาง

• ถานกเรยนเปนชาวนาจะทำาอยางไรกบไขทองคำาทไดมา

• ถาหานไมออกไขทองคำา นกเรยนจะทำาอยางไร

• ถานกเรยนมไขทองคำามากๆ นกเรยนจะนำาไปทำาประโยชนอะไรบาง

3. ครใหนกเรยนชวยกนหาคตพจนและสภาษตสงเสรมความไมโลภ รจกพอเพยง

4. ครสรปบทเรยนวา การกระทำาทละโมบโลภมากไมสามารถชวยสรางความสขใหกบ

เราได อกทงยงอาจจะทำาใหผอนเดอดรอนดวย ถาเรารจกพอใจในสงทตนเองมอย

ไมใชจายอยางฟมเฟอย เรากมความสขไดเหมอนกน บางครงอะไรทไดมางายๆ เรา

มกจะไมเหนคณคาของสงนน

สอและอปกรณการเรยนร

1. นทานเรอง “หานทองคำา”

2. กระดาษและสเทยน

5.6

75

กจกรรมทบทวนเนอหา

76

ลกบอลความด

จดประสงค เพอใหนกเรยนทบทวนสงทไดเรยนรตลอดหลกสตรเสรมสรางแรงบนดาลใจ

ในการทำาความดใหแกสงคมสวนรวม

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม

1. นกเรยนทกคนยนเปนวงกลมโดยครเปนผดำาเนนกระบวนการอยตรงกลาง

2. ครอธบายกตกา

• ใหนกเรยนนกถงกจกรรมทไดเรยนรมาตลอดภาคการศกษาแลวคดถงความด

ทตนเองอยากทำามาคนละ 1 เรอง

• ครหยบลกบอลทเตรยมมา 1 ลก แลวสงใหอาสาสมครคนแรกทพรอมจะเลาเรอง

ความดทอยากทำาของตวเอง

• เมอนกเรยนแตละคนพดจบใหนกเรยนทกคนพดขนพรอมๆ กนวา ขอบคณครบ/

ขอบคณคะ

• เมอนกเรยนคนแรกเลาจบใหสงลกบอลใหนกเรยนทอยถดไป และใหเปนคนเลา

เรองตอ (ลกบอลอยในมอใครคนนนเปนคนเลาเรอง)

• สงใหคนถดไปเรอยๆ จนถงคนสดทาย คนสดทายหลงจากเลาเรองเสรจใหสง

ลกบอลกลบไปใหคร

3. นกเรยนตอบคำาถาม

• นกเรยนคดวา ลกบอลความดลกนจะเอาไปทำาอะไรด

• นกเรยนชอบลกบอลความดไหม

• ถามอยางอนนอกจากลกบอลความด นกเรยนคดวาควรจะเปนอะไร

• ถาโลกนไมมลกบอลความด โลกเราจะเปนอยางไร

• เราจะสงลกบอลความดไปใหคนทเรารกรอบๆ ตวเราไดอยางไร

• ถาเราไมทำาตามในสงทเราพดในวนน ลกบอลจะรสกอยางไร

สอและอปกรณการเรยนร

ลกบอล 1 ลก

77

สมดบนทกความด

จดประสงค เพอใหนกเรยนทบทวนสงทไดเรยนรตลอดหลกสตรและเสรมสรางแรงบนดาลใจ

ในการทำาความดใหสงคมไรการคดโกง และประพฤตทจรต

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม

1. ครเลานทานเรอง “เรองเลาจากสตวปา”

2. ครเกรนความสำาคญของการรกษาคำาพด ไมโกหก และถอสจจะวา มความสำาคญ

อยางไรกบนกเรยนและผอน ถาไมรกษาคำาพดหรอชอบพดโกหกจะเกดอะไรขน

ดงเรองทจะเลาใหนกเรยนฟง

3. นกเรยนแลกเปลยนความคดเหน

• นกเรยนอยากเปนสตวอะไรในเรอง เพราะอะไร

• ถามใครมาโกหกนกเรยนเหมอนพวกหมาปา นกเรยนจะรสกอยางไร

• นกเรยนคดวา ถาจะทำาใหโรงเรยนของเรามแตสงดๆ มความสงบสข ไมเหนแกตว

จะมวธการอยางไรบาง

4. นกเรยนทกคนทำาสมดบนทกความดทจะบนทกความดทงของตนเองและเพอน เชน

วนนฉนเหนขยะทพนแลวเกบไปทงทถงขยะ หรอวนนฉนเหนหนดชวยคณครถอของ

ทหนกมาก

5. นกเรยนบนทกความดภายใน 1 สปดาหวานกเรยนทำาความดอะไรบางและเหนเพอน

ทำาความดอะไรบาง

6. ครสรปบทเรยนทผานมา แนวทางสรป การกระทำาความดทงกบตนเองและผอน

สามารถชวยสรางความสข ความสามคคใหกบสงคมไดโดยไมคดวาเมอนกเรยน

ทำาความดแลวตองมสงตอบแทน แตสงทไดคอความภาคภมใจในตนเอง

สอและอปกรณการเรยนร

1. นทานเรอง “เรองเลาจากสตวปา”

2. ตกตาหนมอ รปตวละครตางๆ

3. สมดบนทกความด

4. เพลง “สามคคชมนม”

5. กระดาษและสเทยน

78

1. ใหนกเรยนพบกระดาษเอ4 ครงหนงเปนปก พรอมวาดภาพและระบายส

2. สรางตาราง ดงน วน/เดอน/ป ความด ความรสก

3. บนทกเรองเลาความดทงของตวเองและเพอนๆ ภายใน 1 สปดาห

79

เพลงสามคคชมนม

คำารองเจาพระยาพระเสดจสเรนทราธบด

(หมอมราชวงศเปยมาลากลณอยธยา)

พวกเราเหลามาชมนม ตางกมใจรก สมครสมาน

ลวนมตร จตชนบาน สราญเรงอย ทกผทกนาม

* อนความกลมเกลยว กนเปนใจเดยว ประเสรฐศร

ทกสงประสงคจงใจ จกเสรจสมได ดวยสามคค

กจใด ธ ประสงคม รวมใจภกด แดพระจอมสยาม

พรอมพรบดงมอเดยวยาม ยากเยนเหนงาย บหนายบจาง (*ซำา)

ทหนกกจกเบาคลาย ทอนตราย ขจดขดขวาง

ฉลองพระเดชบจาง กตเวทคณ พระกรณา (*ซำา)

สามคคนแหละลำาเลศ จกชชาตเชด พระศาสนา

สยามรฐจกวฒนา ปรากฏเกยรตฟงเฟอง กระเดองแดนดน (*ซำา)

80

บทละครใหมหวใจคอสรางเดกไมโกง

จดประสงค เพอใหนกเรยนทบทวนความรทผานมาจากกจกรรมและนทานตางๆ

ท สะทอนถ งสาระการเรยนร ท ง 5 สาระ ไดแก ความซ อสตย

จตสาธารณะ ความเปนธรรม การกระทำาอยางรบผดชอบและความพอเพยง

ผานจนตนาการความคดของนกเรยนเพอสรางเดกไมโกงตอไปในอนาคต

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. ครเลาบทละครเรอง “ขบวนการเดกดพทกษโลก”

2. คดเลอกตวแสดง

3. ตวแสดงซอมบทละคร

4. นกเรยนทไมไดเปนตวแสดงใหทำาฉากประกอบการแสดง ตามความเหมาะสม

5. ซอมใหญเพอเตรยมความพรอมกอนแสดงจรง

6. นกเรยนทกคนซอมรองเพลง เดกเอย เดกด และทองคำาคลองจอง

7. แสดงละครและรองเพลง

ขนตอนการดำาเนนกจกรรม 1. บทละครเรอง “ขบวนการเดกดพทกษโลก”

2. เพลง “เดกเอย เดกด”

81

เอกสารประกอบ

เรองขบวนการเดกดพทกษโลก

ในดนแดนทผคนทงหลายอยกนอยางมความสขชวยเหลอกนไมเอารดเอาเปรยบ

รบผดชอบในหนาทของตวเองไมคดโกงและอยอยางพอเพยงโดยมขบวนการเดกด

พทกษโลกประกอบดวย1.เปนธรรม2.นำาใจ3.รบผดชอบ4.ซอสตย5.พอเพยงซงแตละคน

มลกษณะพเศษดงน

เปนธรรม:ตงแตเดกเรารกความถกตองเปนทสดหากเหนใครถกเอารดเอาเปรยบ

เราจะเขาไปชวยเหลอพลงวเศษของเราคอสามารถยอนเวลาไปยงอดตไดครงหนงม

การแจกลกอมในโรงเรยนซงลกอมมเพยงพอสำาหรบทกคนโดยหวหนาหองเปนคนแจก

แตพอตอนแจกเสรจกลบมนกเรยนบางคนไมไดเปนธรรมจงยอนเวลากลบไปแลวพบวา

หวหนาหองแอบเกบเอาไวเอง2ลกเปนธรรมจงเขาไปจดการตกเตอนหวหนาหองวา

ทำาอยางนไมถกตองจงใหแจกลกอมใหมนกเรยนทกคนจงไดลกอมครบยมแจมใสกนถวนหนา

นำาใจ : เราชอบชวยเหลอคนอนและคอยสอดสองดแลความสงบเรยบรอยของ

เมองมาตลอด จนเราไดรบพลงวเศษ คอ มพละกำาลงมหาศาล ครงหนงขณะทเรากำาลง

วงออกกำาลงกาย เรามองเหนไฟไหมทตกแหงหนง เราจงใชพลงของเรายกถงนำาทใหญเทา

บอลลนยกษมาดบไฟและวงเขาไปแบกคน5คนทตดอยในบานออกมาอยางปลอดภย

รบผดชอบ : เราทำาทกสงดวยความรบผดชอบ ไมเคยละเลยตอเรองเลกๆนอยๆ

จนเราไดรบพลงวเศษคอความรวดเรวในการเคลอนทครงหนงขณะทตกโรงเรยนทรดตว

ลงจากความไมรบผดชอบของผรบเหมากอสรางทนำาวสดไมดมาใชทำาเสาเขม นกเรยนตด

อยในตกมากมายเรานแหละชวยกนนำานกเรยนออกมาดวยความรวดเรว

ซอสตย:ตงแตตอนเดกเราไมเคยคดโกงทำาอะไรตรงไปตรงมารกษาผลประโยชน

ของสวนรวมจนไดพลงวเศษคอตาโปรงใสสามารถสอดสองดแลนกการเมองหรอผนำา

ทไมซอสตยไดอยางทะลปรโปรงดงนนผนำาเมองนจงไมทำาอะไรทสอไปในทางคดโกงคอรรปชน

เพราะซอสตยจะคอยใชสายตาของตวเองตรวจดความโปรงใสของผนำาแลวนำามาตอสาย

ทวใหคนในเมองไดเหนแตในระยะหลงผนำาของเมองกไมรอใหซอสตยมาคอยตรวจด

82

จงเปดเผยขอมลตางๆทประชาชนในเมองควรรเพอแสดงความจรงใจตอการบรหาร

บานเมองอยางซอสตยสจรต

พอเพยง : ตงแตวยเดกมนสยรจกควบคมตนเองอดทนอดกลนตอความอยากได

จนเรามพลงวเศษคอ หวใจพนชงทกๆ ครงทผนำาของเมองมเรองตองตดสนใจเกยวกบ

โครงการตางๆทตองใชเงนจำานวนมากมผลกระทบตอคนสวนใหญประชาชนกจะนำา

เรองราวเหลานไปถามกบพอเพยงวาสงทจะทำามความคมคามากแคไหน เพราะดวยความ

ทพอเพยงเปนคนมหวใจทมนคงคอยตรกตรองเรองเหลานไดอยางรอบคอบ

ชาวเมองทกคนตางพากนชนชมและปฏบตตามแบบอยาง ตามกลมเดกดพทกษ

โลก โดยทกคนตางชวยเหลอเกอกลกน ไมมการเอารดเอาเปรยบ รบผดชอบในหนาทของ

ตนเองไมคดโกงและอยอยางพอเพยงทกคนในเมองสนตภาพจงมแตรอยยมเสยงหวเราะ

และอยรวมกนอยางมความสข

จนกระทงวนหนงมปศาจคอรรปชนผานมายงเมองทมแตความสขปศาจคอรรปชน

เหนอยางนนกเกดความอจฉาจงคดจะทำาลายคนในเมองใหแตกแยก และทำาลายกนเอง

ปศาจคอรรปชนทงดรายและนาเกลยดนากลว ทกเมองทปศาจคอรรปชนเขาไป เมองทง

เมองกจะพงพนาศ คนในเมองกลายเปนคนเหนแกตว การคดโกงกนจนกลายเปนเรอง

ธรรมดาตางคนตางแกงแยงชงดเพอใหไดซงทรพยากร มอใครยาวสาวไดสาวเอาโดยไม

คด ทจะแบงปน ไมมใครมนำาใจใหแกกน คนตางๆ ในเมองพากนลกฮอตอสทำารายกน

สดทายเมองทโดนพลงของปศาจคอรรปชนครอบงำากจะพงพนาศไปในทสด

“ฉนเกลยดรอยยมและเสยงหวเราะตอไปพวกเจาจะมแตความเกลยดชงเมองทง

เมองจะเตมไปดวยเสยงรองไห ฮาๆๆๆๆๆ” เอกๆๆๆๆๆๆๆ ปศาจคอรรปชนพดอยางมาด

มน

ปศาจคอรรปชนจงใชพลงแปลงรางเขามาอยในเมองคอยยยงผคนในเมองโดยได

วางแผนการสรางปศาจนอยขนมา5ตวคอ

ปศาจละโมบ เขาไปสงรางคนใหผคนเอารดเอาเปรยบคนอน

ปศาจเหนแกตว ไปสงรางทำาใหคนไมมนำาใจชวยเหลอคนอน

ปศาจอยากได ไปสงรางทำาใหคนไมรจกพอ

ปศาจขโกง ไปสงรางทำาใหคนไมมความซอสตย

ปศาจมกงาย ไปสงรางประชาชนทำาใหคนไมมความรบผดชอบประมาทเลนเลอ

ตอสงทตนเองทำา

83

“นเจาไมเหนตองไปชวยใครเลยเหนอยเปลาไมไดอะไรตอบแทนดวยนอนอยบาน

สบายกวาตงเยอะ”

“เออนนสใชอยางทเจาวาจรงๆดวย”

“เจาตวใหญทำาไมเจาตองแบงอาหารใหเทาๆกนดวยเจาเอามากกวากไมมใครทำา

อะไรเจาไดหรอก”

“งนขาจะเอามากทสดใครมปญหาอะไรไหม”ทกคนไมพอใจแตกไมมใครกลา

ขดกบเจาตวใหญ

“นของสวยงามเตมไปหมดเจาอยากไดอะไรกซอไปเลยไมตองคดมากเงนไมม

ขาใหเจายมกอนกได”

“จรงๆเหรองนขาเอาหมดนเลยขอยมเงนทานซอไดจรงๆเหรอ”

“ไดสขาคดดอกเบยเจานดเดยวเอง”

“นเจาจะซอสตยไปทำาไมสดทายคนรวยเทานนแหละทครองโลกเอกๆๆๆ”

เมอเหลาปศาจออกมาสะกดและยยงผคนจนกลายมาเปนคนเหนแกตวคดโกง

เอาเปรยบคนอนเมองสนตภาพทเคยนาอยกกลายเปนเมองเสอมโทรมผคนตางคนตางอย

คอยหาโอกาสเอาเปรยบคนอนบางกทะเลาะกนทำารายกนบานเมองเกดความวนวาย

เดกดพทกษโลกแตละคนพยายามเขาไปชวยแตกชวยไมไดเพราะพลงแตละคนนอยกวา

ปศาจคอรรปชนกลมเดกดพทกษโลกจงมาปรกษากนวาทงหมดจะตองรวมพลงกนจงจะ

พอสกบปศาจคอรรปชนไดจากนนจงมงหนาไปหาปศาจคอรรปชนขอใหถอนมนตสะกด

กบชาวเมองแตปศาจคอรรปชนไมยอมกลมเดกดพทกษโลกจงรวมกนตอสเพอไลปศาจ

นอยทสงรางผคนและแมวากลมเดกดพทกษโลกจะรวมพลงกนแตพลงกยงคงไมสามารถ

โคนเจาปศาจลงได

พอเพยงคดอยางรอบคอบดวยหวใจพนชงของขาขนเปนอยางนเราตองพายแพ

แนนอนถาอยางนนซอสตยเจาจงใชดวงตาโปรงใสของเจามองจดออนของเจาปศาจ

คอรรปชนใหทะลปรโปรงขาไมเชอวามนจะไมมจดออน

ซอสตย:ขาเหนละจดออนมนคอมนแพความรกความหวงใยบานเมองของผคน

วนนทมนครอบงำาคนไดเพราะสงเหลานไดจางหายไปจากหวจตหวใจผคนของคนในเมอง

นไปแลว

นำาใจ:แลวเราจะทำายงไงดละคนถงจะมความรกความหวงใยกลบคนมา

พอเพยง : ขารละ สมยตอนขายงเดก ปขาสอนเอาไววา เมอคนเรมคดมความรก

และหวงใยบานเมองสงคมกจะมพลงอนยงใหญขอเพยงทกคนสญญาตอตวเองวาจะทำาความด

คนละ1อยางพลงจากความเปนคนกจะชวยเราได

84

รบผดชอบ:งนพวกเจาตานทานพลงไปกอนนะขาจะเคลอนทเรวนำาเรองนไป

บอกใหชาวบานทกคนฟง

เมอชาวเมองไดรบขาวจากรบผดชอบตางรสกสำานกผดชาวบานจงชวยกน

สญญากบตวเองวาจะทำาความดคนละ1อยางพลงจงเรมแผขยายมาชวยเดกดพทกษโลก

แตพลงนนมนกระจดกระจายทำาใหไมสามารถพงเปาโจมตปศาจคอรรปชนใหพายแพลงไปได

เปนธรรมนกขนไดขาจะยอนเวลากลบไปนะนำาใจเจามากบขาเรายอนเวลากลบไป

แลวเจาชวยรวมพลงใหเปนหนงเดยวแลวใชพละกำาลงของเจาซดไปใหโดนเจาปศาจ

หลงจากนำาใจยอนเวลากลบไปกกลบมาพรอมลกบอลแหงความรกความหวงใยในบานเมอง

นำาใจทมพลงทงหมดทมซงพลงนมลกษณะเหมอนลกบอลมหมาโดนเจาปศาจคอรรปชน

เขาอยางจงอำานาจของปศาจกเสอมถอยลงไปปศาจนอยทง5กหลดออกจากรางคน

เมองจงกลบมาเปนสขเหมอนเคย

ปศาจคอรรปชนเมอพายแพพลงวเศษของเขากเสอมลงเขารสกอบอายและ

สำานกผดจงคดจะหนไปอยทอนแตกลมเดกดพทกษโลกและชาวเมองทกคนตางพากน

ใหอภยและชวนใหเขาอยทเมองนตอไปไดแตมขอแมวาปศาจคอรรปชนตองเลกนสย

เหนแกตวคดโกงเอาเปรยบคนอนซงพวกเขากขอบคณชาวเมองทกคนทใหโอกาสเขา

กลบมาเปนคนดผคนในเมองเมอทำาความดอยางตอเนองกจะมพลงวเศษทกคนตางพากน

ใชพลงวเศษเพอชวยเหลอและดแลกนและกนเมองจงเปนเมองทมแตความสขตลอดไป

85

“เดกเอยเดกด” พวกเรารองเพลง บรรเลงรวมกน

เพลงของเรานน คอเพลงเดกด

เดกเอยเดกเลก ตวเลกเหลอท

เดกเอยเดกด มความจรงใจ

ไมลกขโมย ไมหยบของใคร

แมเราอยากได แตมนไมด

เดกเอยเดกเลก เดกเอยเดกด

หวใจเราน มซอสตยเอย.

86

for the teacherโดย ไตรรงค ประสทธผล

oทปรกษาโครงการ

1. ทานเจาคณ พระศรญาณโสภณ (ปยโสภณ)

2. คณหญงอมพร มศข

3. ดร. สเมธ ตนตเวชกล

4. นายมชย วระไวทยะ

5. พล.ต.อ. วสษฐ เดชกญชร

6. นายปานเทพ กลาณรงคราญ

7. นายภญโญ ทองชย

8. ศ. นพ. วจารณ พานช

9. ศ. ดร. อมมาร สยามวาลา

10. ศ. ดร. สมบต ธำารงธญวงศ

11. ศ. ดร. ยงยทธ ยทธวงศ

12. ศ. นพ. เทพ หมะทองคำา

13. นางสรางค เปรมปรด

14. รศ. อรชมา ยทธวงศ

15. นายวลลภ ตงคณานรกษ

16. ดร. อมรวทย นาครทรรพ

17. นางอษา ถนอมพงษพนธ

18. นายวระศกด ขขนธน

19. นายชาญชย พณทเสน

oคณะกรรมการดำาเนนการ1. รศ. ดร. จร วจตรวาทการ

2. ผศ. ดร. จรวรรณ ภกดบตร

3. ผศ. ดร. วฒเทพ อนทปญญา

4. รศ. ดร. ทพวรรณ หลอสวรรณรตน

5. ดร. กนกกาญจน อนแกนทราย

ขอขอบคณ

6. ดร. ศทธนา วจตรานนท

7. นางสาวพมพรำาไพ พนธวชาตกล

8. นางสาวศรญญการ เทยมบญกจ

9. นางจตราภา หมะทองคำา

10. นางรชน มณโรจน

11. นางสาวพรรณทพา ทพยโสตถ

12. นางสาวสตพร มทาพร

13. นางแกวตา ประภาโส

14. นางดาราวลย มวงนอย

oผเชยวชาญดานตอตานคอรรปชน1. รศ. ดร. จร วจตรวาทการ

2. ผศ. ดร. จรวรรณ ภกดบตร

3. ดร. กนกกาญจน อนแกนทราย

4. ดร. ศทธนา วจตรานนท

5. นางสาวรสนา โตสตระกล

6. รศ. ดร. ตอตระกล ยมนาค

7. นายประสงค เลศรตนวสทธ

8. นายวนชย วงศมชย

oผเชยวชาญดานการบรหารการพฒนา1. พ.ต.ท. ดร. เกษมศานต โชตชาครพนธ

2. ผศ. ดร. จนทรานช มหากาญจนะ

3. ผศ. ดร. อชกร วงศปรด

4. ผศ. ดร. พลอย สบวเศษ

oผเชยวชาญดานการผลตสอ1. นางสรางค เปรมปรด

2. นางสาวศรรวรศา เมฆไพบลย

3. นายสนต แตพานช

4. นายจตรการ แกวถนคอย

5. นายประชา วทยาเรองเดช

6. นายบรรจง เวยงพล

7. นางสาวสจนตนา ภาวสทธ

8. นายประกอบ สทธกาโมทย

9. นางสาวสภาพร ชยฤกษ

10. นายธระพจน คำารณฤทธศร

11. นายคณศร ทบทม

12. นายรตนชย นาคปานเสอ

13. นายศภนมต เทยมบญกจ

14. นางสาวณฐพร อาจหาญ

15. นายสธรรมะ ธรรมศกด

16. นายขนกลาง ขขนธน

oผเชยวชาญดานสอรณรงคและการประชาสมพนธ1. ดร. สมชาต วศษฐชยชาญ

2. นายคงชลช เครออย

3. นายวรตต วจตรวาทการ

4. นางสาวจฑาทพย วงศไพศาล

5. นายสนต แตพานช

6. นายชาญชย พณทเสน

7. นายวเชยร เจษฎากานต

8. นายฉตรชย เชอรามญ

9. พระมหาพงษนรนทร

10. นางสาวนนทวรรรณ คงอรยะทรพย

oผเชยวชาญดานพฒนาการและจตวทยาเดก1. รศ. ดร. นงลกษณ จนตนาดลก

2. รศ. กรรณการ วจตรสคนธ

3. รศ. ดร. ธร สนทรายทธ

4. นพ. ทวศกด สรรตนเรขา

5. นางสาวนวลปรางค สนทพนธ

6. นางศลดา รงสกรรพม

7. นางสาวลดดา ทองศรแกว

oภาพประกอบและภาพถาย1. เรณ ปญญาด

2. นายไตรรงค ประสทธผล (หจก.หวแจกน)

3. นายปฎฐวจน เฟองเพชร

4. นายอรรถพล เชดชยฤทธ

5. นายฐตภทร มงคลช

6. นางสาวสมญญา สทธกาญจน

oสอการเรยนการสอนประกอบหลกสตร - นทานเรองแตงโมลายของคณยายวว เรองความดสเหลองสม เรองถงฝน

เรองเพราะฉนสำาคญทสด และเรองถงปยเรรอน อนเคราะหโดยมลนธเดก