คู่มือ¸£ูปเล่ม... · web view-การใช หล...

คณะศลปศาสตรสถาบนการพลศกษา วทยาเขต

เชยงใหม

คมอเทคนควธการสอน ทเนนผเรยนเปน

สำาคญ

ก

คำานำา

ดวยคณะศลปศาสตร เปนหนวยงานหนงในสงกด สถาบนการพลศกษา วทยาเขตเชยงใหม ทเปดหลกสตรระดบปรญญาตร ซงในการพฒนาการเรยนการสอนใหมประสทธภาพ และประสทธผลและเพอใหเกดประโยชนสงสดใหแก นกศกษา จำาเปนอยางยงทอาจารย จะตองศกษาคนควาเทคนควธการสอนในรปแบบใหม ๆ เพอใหผเรยนบรรลตามจดประสงคและตามเกณฑมาตรฐานของสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา ทงนเพอใหสาธารณชนมนใจในคณภาพของบณฑต

ดงนน คณภาพของผเรยน นอกจากจะเกยวของกบองคประกอบในตวผเรยนเองแลวยงตองมความพรอมในเรองสตปญญา เจตคต และสภาพแวดลอมอน ๆ แลว กระบวนการและเทคนควธการสอนทอาจารยจดใหกนบวาเปนสงสำาคญยงตอผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนเชนกน

คณะคณะศลปศาสตร จงไดจดคมอการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ โดยมวตถประสงคเพอใหคณาจารยไดมความร เทคนควธการสอนหลากหลายรปแบบ ความเขาใจในกระบวนการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ และทราบถงแนวทางปฏบตและขนตอนในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ

ข

สารบญ

เรอง หนา

คำานำา กสารบญ ข

การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ 1ความหมายการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ

1หลกการพนฐานของแนวคด 1

องคประกอบและตวบงชการจดการเรยนร 5

เทคนคการจดการเรยนร 7ประเภทของการเรยนการสอน 9การวดและประเมนผล 12

หลกการของการจดทำาคมอกระบวนการจดการเรยนการสอน วตถประสงค 14กระบวนการและขนตอนการจดกจกรรมการเตรยมการสอน

14วธการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง

18ระบบตดตามประเมนผลของกระบวนการ 19วธการสอนในรปแบบตางๆ

20ภาคผนวก 24

- แบบฟอรมตาง ๆ ตามกระบวนการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ

การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ

ปจจบนสงคมไทยมกระแสการเปลยนแปลงดานตางๆ เกดขนอยางรวดเรวมากจนสงผลใหเกดวกฤตการณหลายรปแบบขนในสงคมทงทางดานเศรษฐกจสงคม การเมอง วฒนธรรมและสงแวดลอม นอกจากนนยงสงผลใหเกดกระแสเรยกรองการปฏรปการศกษาขนเพอใหการศกษาเปนเครองมอในการพฒนาเศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม และการเมองของประเทศอยางแทจรง เปาหมายของการจดการศกษาจะตองมงสรางสรรคสงคมใหมลกษณะทเอออำานวยตอการพฒนาประเทศชาตโดยรวม มงสรางคนหรอผเรยนซงเปนผลผลตโดยตรงใหมคณลกษณะทมศกยภาพและความสามารถทจะพฒนาตนเองและสงคมไปสความสำาเรจไดการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ คอ วธการสำาคญทสามารถสราง และพฒนาผเรยนใหเกดคณลกษณะตางๆ ทตองการในยคโลกาภวตน เนองจากเปนการจดการเรยนการสอนทใหความสำาคญกบผเรยน สงเสรมใหผเรยนรจกเรยนรดวยตนเอง เรยนในเรองทสอดคลองกบความสามารถและความตองการของตนเอง และไดพฒนาศกยภาพของตนเองอยางเตมท ซงแนวคดการจดการศกษาน เปนแนวคดทมรากฐานจากปรชญาการศกษา และทฤษฎการเรยนรตางๆทไดพฒนามาอยางตอเนอง ยาวนาน และเปนแนวทางทไดรบการพสจนวาสามารถพฒนาผเรยนใหมคณลกษณะตามตองการอยางไดผล

1.ความหมายการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ คอแนวการจดการ

เรยนการสอนทเนนใหผเรยนสรางความรใหมและสงประดษฐใหมโดยการใชกระบวนการทางปญญา(กระบวนการคด) กระบวนการทางสงคม (กระบวนการกลม) และใหผเรยนมปฏสมพนธและมสวนรวมในการเรยนสามารถนำาความรไปประยกตใชได โดยผสอนมบทบาทเปนผอำานวยความสะดวกจดประสบการณการเรยนรใหผเรยน การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญตองจดใหสอดคลองกบความสนใจ ความสามารถและความถนดเนนการบรณาการความรในศาสตรสาขาตางๆ ใชหลากหลายวธการสอนหลากหลายแหลงความรสามารถพฒนาปญญาอยางหลากหลายคอ พหปญญา รวมทงเนนการวดผลอยางหลากหลายวธ

2.หลกการพนฐานของแนวคดการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำาคญเกดขนจากพนฐาน

ความเชอทวา การจดการศกษา มเปาหมายสำาคญทสด คอ การจดการใหผเรยนเกดการเรยนร เพอใหผเรยนแตละคนไดพฒนาตนเองสงสด ตามกำาลงหรอศกยภาพของแตละคน แตเนองจากผเรยนแตละคนมความแตกตางกนทงดานความตองการ ความสนใจ ความถนดและยงมทกษะพนฐานอนเปนเครองมอสำาคญทจะใชในการเรยนร อนไดแกความสามารถในการฟง พด อาน เขยน ความสามารถทางสมอง ระดบสตปญญา และการแสดงผลของการเรยนรออกมาในลกษณะทตางกน จงควรมการจดการทเหมาะสมในลกษณะทแตกตางกน ตามเหตปจจยของผเรยนแตละคน และผทมบทบาทสำาคญในกลไกของการจดการนคอ ผสอน แตจากขอมลอนเปนปญหาวกฤตทางการศกษาและวกฤตของผเรยนทผานมา แสดงใหเหนวา ผสอนยงแสดงบทบาทและทำาหนาทของตนเองไมเหมาะสม จงตองทบทวนทำาความเขาใจ ซงนำาไปสการปฏบตเพอแกไขปญหาวกฤตทางการศกษาและวกฤตของผเรยนตอไป การทบทวนบทบาทของผสอนควรเรมจากการทบทวนและปรบแตงความคดความเขาใจเกยวกบ

2

ความหมายของการเรยน โดยตองถอวาแกนแทของการเรยนคอการเรยนรของผเรยน ตองเปลยนจากการยดวชาเปนตวตง มาเปนยดมนษยหรอผเรยนเปนตวตง หรอทเรยกวา ผเรยนเปนสำาคญ ผสอนตองคำานงถงหลกความแตกตางระหวางบคคลเปนสำาคญ ถาจะเปรยบการทำางานของอาจารย (ผสอน) กบแพทยคงไมตางกนมากนก แพทยมหนาทบำาบดรกษาอาการปวยไขของผปวยดวยการวเคราะห วนจฉยอาการของผปวยแตละคนทมความแตกตางกน แลวจดการบำาบดดวยการใชยาหรอการปฏบตอน ๆ ทแตกตางกนวธการรกษาแบบหนงแบบใดคงจะใชบำาบดรกษาผปวยทกคนเหมอน ๆ กนไมได นอกจากจะมอาการปวยแบบเดยวกน ในทำานองเดยวกนผสอน กจำาเปนตองทำาความเขาใจและศกษาใหรขอมล อนเปนความแตกตางของผเรยนแตละคน และหาวธสอนทเหมาะสม เพอใหผเรยนเกดการเรยนรอยางเตมท เพอพฒนาผเรยนแตละคนนนใหบรรลถงศกยภาพสงสดทมอย และจากขอมลทเปนวกฤตทางการศกษา และวกฤตของผเรยนอกประการหนง คอ การจดการศกษาทไมสงเสรมใหผเรยนไดนำาสงทไดเรยนรมาปฏบตในชวตจรง ทำาใหไมเกดการเรยนรทยงยน ผสอนจงตองหนมาทบทวนบทบาทและหนาททจะตองแกไข โดยตองตระหนกวา คณคาของการเรยนรคอการไดนำาสงทเรยนรมานนไปปฏบตใหเกดผลดวย ดงนนหลกการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำาคญ จงมสาระทสำาคญ 2 ประการคอ การจดการโดยคำานงถงความแตกตางของผเรยนและการสงเสรมใหผเรยนไดนำาเอาสงทเรยนรไปปฏบตในการดำาเนนชวต เพอพฒนาตนเองไปสศกยภาพสงสดทแตละคนจะมและเปนไดการจดการเรยนการสอนโดยเนนผเรยนเปนสำาคญ หรอทรจกในชอเดมวาการจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนศนยกลาง (Student Centered หรอ Child Centered) เปนรปแบบการจดการเรยนการสอนทรจกกนมานานในวงการ ศกษาไทยแตไมประสบความสำาเรจในการปฏบต รวมกบความเคยชนทไดรบการอบรมสงสอนมาดวยรปแบบการจดการเรยนการสอนโดยยดครเปนศนยกลาง (Teacher Centered) มาตลอดเมอผสอนเคยชนกบการจดการเรยนการสอนแบบเดม ๆ ทเคยรจก จงทำาใหไมประสบความสำาเรจในการจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนสำาคญเทาทควร แตในยคของ

การปฏรปการศกษานไดมการกำาหนดเปนกฎหมายแลววา ผสอนทกคนจะตองใชรปแบบการจดการเรยนการสอนโดยยดผเรยนเปนสำาคญได จงเปนความจำาเปนทผสอนทกคนจะตองใหความสนใจกบรายละเอยดในสวนน โดยการศกษาทำาความเขาใจ และหาแนวทางมาใชในการปฏบตงานของตนใหประสบผลสำาเรจ ดงนน การจดการเรยนการสอนจงเปนการจดการบรรยากาศ จดกจกรรม จดสอจดสถานการณ ฯลฯ ใหผเรยนเกดการเรยนรไดเตมตามศกยภาพผสอนจงมความจำาเปนทจะตองรจกผเรยนใหครอบคลมอยางรอบดาน และสามารถวเคราะหขอมลเพอนำาไปเปนพนฐานการออกแบบหรอวางแผนการเรยนรไดสอดคลองกบผเรยน สำาหรบในการจดกจกรรมหรอออกแบบการเรยนรอาจทำาไดหลายวธการและหลายเทคนค แตมขอควรคำานงวา ในการจดการเรยนรแตละครง แตละเรอง ไดเปดโอกาสใหกบผเรยนในเรองตอไปนหรอไม

1) เปดโอกาสใหผเรยนเปนผเลอกหรอตดสนใจในเนอหาสาระทสนใจเปนประโยชนตอตวผเรยนหรอไม

2) เปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนร โดยไดคดไดรวบรวมความรและลงมอปฏบตจรงดวยตนเองหรอไมการเปดโอกาสใหผเรยนมสวนรวมและสามารถนำาไปใชเปนแนวปฏบตได ดงน

2.1) กจกรรมการเรยนรทดทควรชวยใหผเรยนไดมสวนรวมทางดานรางกาย คอ เปนกจกรรมทชวยใหผเรยนไดมโอกาสเคลอนไหวรางกาย เพอชวยใหประสาทการเรยนรของผเรยนตนตว พรอมทจะรบขอมลและการเรยนรตาง ๆ ทจะเกดขนการรบรเปนปจจยสำาคญในการเรยนร ถาผเรยนอยในสภาพทไม

3

พรอม แมจะมการใหความรทด ๆ ผเรยนกไมสามารถรบได ดงจะเหนไดวา ถาปลอยใหผเรยนนงนาน ๆ ในไมชาผเรยนกจะหลบหรอคดเรองอน ๆ แตถาใหมการเคลอนไหวทางกายบางกจะทำาใหประสาทการเรยนรของผเรยนตนตวและพรอมทจะรบและเรยนรสงตาง ๆ ไดด ดงนน กจกรรมทจดใหผเรยน จงควรเปนกจกรรมทชวยใหผเรยนไดเคลอนไหวในลกษณะใดลกษณะหนงเปนระยะๆ ตามความเหมาะสมกบวยและระดบความสนใจของผเรยน

2.2) กจกรรมการเรยนรทดควรชวยใหผเรยนไดมสวนรวมทางสตปญญา คอ เปนกจกรรมทชวยใหผเรยนเกดการเคลอนไหวทางสตปญญาตองเปนกจกรรมททาทายความคดของผเรยน สามารถกระตนสมองของผเรยนใหเกดการเคลอนไหวตองเปนเรองทไมยากหรองายเกนไปทำาใหผเรยนเกดความสนกทจะคด 2.3) กจกรรมการเรยนรทด ควรชวยใหผเรยนมสวนรวมทางสงคม คอ เปนกจกรรมทชวยใหผเรยนมปฏสมพนธทางสงคมกบบคคลหรอสงแวดลอมรอบตว เนองจากมนษยจำาเปนตองอยรวมกนเปนหมคณะมนษยตองเรยนรทจะปรบตวเขากบอน และสภาพแวดลอมตางๆ การเปดโอกาสใหผเรยนมปฏสมพนธกบผอนจะชวยใหผเรยนเกดการเรยนรทางดานสงคม

2.4) กจกรรมการเรยนรทดควรชวยใหผเรยนไดมสวนรวมทางอารมณ คอ เปนกจกรรมทสงผลตออารมณความรสกของผเรยน ซงจะชวยใหการเรยนรนน เกดความหมายตอตนเองโดยกจกรรมดงกลาวควรเกยวของกบผเรยนโดยตรง โดยปกตการมสวนรวมทางอารมณนมกเกดขนพรอมกบการกระทำาอนๆ อยแลว เชน กจกรรมทางกาย สตปญญาและสงคม ทกครงทผสอนใหผเรยนเคลอนท เปลยนอรยาบถ เปลยนกจกรรม ผเรยนจะเกดอารมณความรสกอาจเปนความพอใจ ไมพอใจ หรอเฉย ๆ การออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญสามารถใชไดกบการจดการเรยนการสอนทกวชาเพยงแตธรรมชาตของเนอหาวชาทตางกนจะมลกษณะทเอออำานวยใหผสอนออกแบบกจกรรมท

สงเสรมการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ ในจดเดนทตางกน คอ

(1) รายวชาทมเนอหามงใหผเรยนเรยนรกฎเกณฑและการนำาเอากฎเกณฑไปประยกตใชแกปญหาในสถานการณตาง ๆ เชน วชาคณตศาสตร หรอการใชไวยากรณภาษาองกฤษ ผสอนสามารถใชกจกรรมทเปดโอกาสใหผเรยนไดสรางองคความรดวยตวเองโดยใชวธสอนแบบอปนย และเปดโอกาสใหผเรยนไดนำากฎเกณฑททำาความเขาใจไดไปใชแกปญหาในสถานการณตาง ๆ โดยใชวธการสอนแบบนรนย การเรยนรทเกดขนกจะเปนการเรยนรทยงยนเพราะผเรยนไดสรางความรดวยตวเอง

(2) รายวชาทเปดโอกาสใหผเรยนไดคนพบความรจากการคนควาทดลองและการอภปรายโดยใชหลกเหตผล เชน วชาวทยาศาสตรผเรยนมโอกาสทจะไดสรางความรเองโดยตรง เพยงแตผสอนตองรจกการใชคำาถามทยวยและเชอมโยงความคด ประกอบกบการไดมโอกาสทำาการทดลองเปนการปฏบตรวมกน ผเรยนจะไดมปฏสมพนธกน มการเคลอนไหวรางกายเพอสรางความรผานกระบวนการทางวทยาศาสตรททำากนมาอยแลว

(3) รายวชาทเปดโอกาสใหผเรยนไดรบขอมลทหลาก หลายเกยวกบการดำาเนนชวตของคนในสงคม ความสมพนธระหวางบคคลขอมลทมลกษณะยวยใหออกความคดเหนได เชน วชาสงคมศกษา และวรรณคดเปนลกษณะพเศษทผสอนจะนำามาใชเปนเครองมอใหเกดกจกรรมการใชความคดอภปราย นำาไปสขอสรป เปนผลของการเรยนรและการสรางนสยยอมรบฟงความคดเหนกน เปนวถทางทดในการปลกฝงประชาธปไตยใหกบผเรยน

4

(4) รายวชาทตองอาศยการเคลอนไหวรางกายเปนหลกเชน วชา พลศกษาและการงานอาชพ ผสอนควรใชโอกาสดงกลาว ใหผเรยนไดสรางความรผานกระบวนการทำางาน

(5) รายวชาทสงเสรมความคดจนตนาการ และการสรางสนทรยภาพ เชน วชาศลปะและดนตร นอกจากจะมโอกาสเคลอนไหวรางกายแลว ผเรยนยงมโอกาสไดสรางความร และความรสกทด ผานกระบวนทำางานทผสอนออกแบบไวใหผสอนทประสบความสำาเรจในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญมกเปนผสอนทมความตงใจและสนกในการทำางานสอน เปนคนชางสงเกตและเอาใจใสผเรยนและมกจะไดผลการตอบสนองทดจากผเรยน แมจะยงไมมากในจดเรมตน แตเมอปฏบตอยางสมำาเสมอกจะสงเกตไดถงการเปลยนแปลงของผเรยนในทางทดขน

สรปไดวาการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญน เปนการจดกระบวนการเรยนรแบบใหม ทมลกษณะแตกตางจากการจดกระบวนการเรยนรแบบดงเดมทวไป คอ

1) ผเรยนมบทบาทรบผดชอบตอการเรยนรของตน ผเรยนเปนผเรยนรบทบาทของผสอน คอ ผสนบสนน (Supporter) และเปนแหลงความร Resource Person) ของผเรยน ผเรยนจะรบผดชอบตงแตเลอก และวางแผนสงทตนจะเรยนหรอเขาไปมสวนรวมในการเลอกและจะเรมตนการเรยนรดวยตนเองดวยการศกษาคนควารบผดชอบการเรยนตลอดจนประเมนผลการเรยนรดวยตนเอง

2) เนอหาวชามความสำาคญและมความหมายตอการเรยนร ในการออกแบบกจกรรมการเรยนร ปจจยสำาคญทจะตองนำามาพจารณาประกอบดวยไดแก เนอหาวชาประสบการณเดมและความตองการของผเรยน การเรยนรทสำาคญและมความหมายจงขนอยกบสงทสอน (เนอหา) และวธทใชสอน (เทคนคการสอน)

3) การเรยนรจะประสบผลสำาเรจหากผเรยนมสวนรวมในกจกรรมการเรยนการสอนผเรยนจะไดรบความสนกสนานจากการเรยน หากไดเขาไปมสวนรวมในการเรยนร ไดทำางานรวมกนกบเพอน ๆ ไดคนพบขอคำาถามและคำาตอบใหมๆ สงใหมๆ ประเดนททาทายและความสามารถในเรองใหม ๆ ทเกดขนรวมทงการบรรลผลสำาเรจของงานทพวกเขารเรมดวยตนเอง

4) สมพนธภาพระหวางผเรยน การมสมพนธภาพในกลมจะชวยสงเสรมความเจรญงอกงามการพฒนาความเปนผใหญ การปรบปรงการทำางานและการจดการกบชวตของแตละบคคลสมพนธภาพระหวางสมาชกในกลมจงเปนสงสำาคญทจะชวยสงเสรมการแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนของผเรยน

5) ผสอนคอผอำานวยความสะดวกและเปนแหลงความร ในการจดการเรยนการสอนแบบเนนผเรยนเปนสำาคญ ผสอนจะตองมความสามารถทจะคนพบความตองการทแทจรงของผเรยนเปนแหลงความรททรงคณคาของผเรยน และสามารถคนควาหาสอวสดอปกรณทเหมาะสมกบ ผเรยน สงทสำาคญทสดคอความเตมใจของผสอนทจะชวยเหลอโดยไมมเงอนไข ผสอนจะใหทกอยางแกผเรยน ไมวาจะเปนความเชยวชาญ ความร เจตคต และการฝกฝนโดย ผเรยนมอสระทจะรบหรอไมรบการใหนนกได

6) ผเรยนมโอกาสเหนตนเองในแงมมทแตกตางจากเดม การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ มงใหผเรยนมองเหนตนเองในแงมมทแตกตางออกไป ผเรยนจะมความมนใจในตนเอง และควบคมตนเองไดมากขนสามารถเปนในสงทอยากเปนมวฒภาวะสงมากขน ปรบเปลยนพฤตกรรมตนใหสอดคลองกบสงแวดลอม และมสวนรวมกบเหตการณตาง ๆ มากขน

57) การศกษา คอการพฒนาประสบการณการเรยนร

ของผเรยนหลาย ๆ ดานพรอมกนไปการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำาคญ เปนจดเรมของการพฒนาผเรยนหลาย ๆ ดานเชนคณลกษณะดานความร ความคด ดานการปฏบต และดานอารมณ ความรสกจะไดรบการพฒนาไปพรอม ๆ กน

3. องคประกอบและตวบงชการจดการเรยนร

การจดการศกษาตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พทธศกราช2542 และฉบบแกไขเพมเตมพทธศกราช 2545 มงใหผเรยนเกดการเรยนร โดยมเปาหมายใหผเรยนเปนคนเกง ด และมความสข ซงจำาเปนตองอาศยปจจยหลายประการไดแก ดานการบรหารจดการ ดานการจดการเรยนร และดานการเรยนรของผเรยน มรายละเอยดดงตอไปน

3.1 การบรหารจดการการบรหารจดการนบวาเปนองคประกอบทสนบสนนสง

เสรมการจดการเรยนรทสำาคญโดยเฉพาะการบรหารจดการของมหาวทยาลยทเนนการพฒนาทงระบบการพฒนาทงระบบของมหาวทยาลย หมายถงการดำาเนนงานในทกองคประกอบของมหาวทยาลยใหไปสเปาหมายเดยวกนคอคณภาพของผเรยนตามวสยทศนทมหาวทยาลยกำาหนด ดงนนตวบงชทแสดงถงการพฒนาทงระบบของมหาวทยาลยประกอบดวย

1) การกำาหนดเปาหมายการพฒนาทมจดเนนการคณภาพบณฑตอยางชดเจน

2) การกำาหนดแผนยทธศาสตรสอดคลองกบเปาหมาย3) การกำาหนดแผนการดำาเนนงานในทกองคประกอบ

ของมหาวทยาลยสอดคลองกบเปาหมายและเปนไปตามแผนยทธศาสตร4) การจดใหมระบบประกนคณภาพภายใน5) การจดทำารายงานประจำาปเพอรายงานผเกยวของและ

สอดคลองกบแนวทางการ ประกนคณภาพจากภายนอก3.2 การจดการเรยนร องคประกอบหลกทแสดงถงการเรยนรอยางเปนรปธรรม

ประกอบดวยความเขาใจเกยวกบ ความหมายทแทจรงของการเรยนร บทบาทของผสอนและบทบาทของผเรยนการจดการเรยนการสอนโดยใหผเรยนเปนสำาคญจะทำาไดสำาเรจเมอผทเกยวของกบการจดการเรยนการสอนไดแก ผสอนและผเรยน มความเขาใจตรงกนเกยวกบ ความหมายของการเรยนร ดงน

1) การเรยนรเปนงานเฉพาะบคคลทำาแทนกนไมได ผสอนทตองการใหผเรยนเกดการ เรยนรตองเปดโอกาสใหเขาไดมประสบการณการเรยนรดวยตวของเขาเอง

2) การเรยนรเปนกระบวนการทางสตปญญาทตองมการใชกระบวนการคด สรางความเขาใจ ความหมายของสงตาง ๆ ดงนนผสอนจงควรกระตนใหผเรยนใชกระบวนการคดทำาความเขาใจสงตาง ๆ

3) การเรยนรเปนกระบวนการทางสงคมเพราะในเรองเดยวกนอาจคดไดหลายแง หลายมมทำาใหเกดการขยาย เตมเตมขอความร ตรวจสอบความถกตองของการเรยนรตามทสงคมยอมรบดวย ดงนนผสอนทปรารถนาใหผเรยนเกดการเรยนรจะตองเปดโอกาสใหผเรยนมปฏสมพนธทางสงคมกบบคคลอนหรอแหลงขอมลอนๆ

6

4) การเรยนรเปนกจกรรมทสนกสนาน เปนความรสกเบกบานเพราะหลดพนจาก

ความไมร นำาไปสความใฝร อยากรอกเพราะเปนเรองนาสนกผสอนจงควรสรางภาวะทกระตนใหเกดความอยากรหรอคบของใจบางผเรยนจะหาคำาตอบเพอใหหลดพนจากความของใจ และเกดความสขขนจากการไดเรยนรเมอพบคำาตอบดวยตนเอง

5) การเรยนรเปนงานตอเนองตลอดชวต ขยายพรมแดนความรไดไมมทสนสด ผสอน จงควรสรางกจกรรมทกระตนใหเกดการแสวงหาความรไมรจบ

6) การเรยนรเปนการเปลยนแปลงเพราะไดรมากขนทำาใหเกดการนำาความรไปใชในการ เปลยนแปลงสงตางๆ เปนการพฒนาไปสการเปลยน แปลงทดขน ผสอนควรเปดโอกาสใหผเรยนไดรบรผลการพฒนาของตวเขาเองดวย

จากความหมายของการเรยนรทกลาวมา ผสอนจงตองคำานงถงประเดนตางๆ ในการ

จดกจกรรมการเรยนการสอน ดงน(1) ความแตกตางระหวางบคคลของผเรยน

(2) การเนนความตองการของผเรยนเปนหลก(3) การพฒนาคณภาพชวตของผเรยน(4) การจดกจกรรมใหนาสนใจ ไมทำาใหผเรยนรสกเบอ

หนาย(5) ความเมตตากรณาตอผเรยน(6) การทาทายใหผเรยนอยากร(7) การตระหนกถงเวลาทเหมาะสมทผเรยนจะเกดการ

เรยนร(8) การสรางบรรยากาศหรอสถานการณใหผเรยนได

เรยนรโดยการปฏบตจรง(9) การสนบสนนและสงเสรมการเรยนร(10) การมจดมงหมายของการสอน(11) ความเขาใจผเรยน(12) ภมหลงของผเรยน(13) การไมยดวธการใดวธการหนงเทานน(14) การเรยนการสอนทดเปนพลวตร (Dynamic)

กลาวคอมการเคลอนไหวเปลยนแปลงอยตลอดเวลาทงในดานการจดกจกรรม การสรางบรรยากาศ รปแบบเนอหาสาระเทคนค และ วธการ

(15) การสอนในสงทไมไกลตวผเรยนมากเกนไป(16) การวางแผนการเรยนการสอนอยางเปนระบบ

3.3 การเรยนรของผเรยน องคประกอบสดทายทสำาคญและนบวาเปนเปาหมายของ

การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำาคญ คอ องคประกอบดานการเรยนรซงมลกษณะทแตกตางจากเดมทเนนเนอหาสาระเปนสำาคญ และสอดคลองกบองคประกอบดานการจดการเรยนร ทงนเพราะการจดการเรยนรกเพอเนนใหมผลตอการเรยนร ดงนน ตวบงชทบอกถงลกษณะการเรยนรของผเรยนประกอบดวย

71) การเรยนรอยางมความสข อนเนองมาจากการจดการ

เรยนรทคำานงถงความแตกตางระหวางบคคล คำานงถงการทำางานของสมองทสงผลตอการเรยนรและพฒนาการทางอารมณของผเรยน ผเรยนไดเรยนรเรองทตองการเรยนรในบรรยากาศทเปนธรรมชาต บรรยากาศของการเอออาทรและเปนมตรตลอดจนแหลงเรยนรทหลากหลายนำาผลการเรยนรไปใชในชวตจรงได

2) การเรยนรจากการไดคดและลงมอปฏบตจรง หรอกลาวอกลกษณะหนงคอ เรยนดวยสมองและสองมอ เปนผลจากการจดการ“ ”เรยนรใหผเรยนไดคด ไมวาจะเกดจากสถานการณหรอคำาถามกตาม และไดลงมอปฏบตจรงซงเปนการฝกทกษะทสำาคญคอ การแกปญหา ความมเหตผล

3) การเรยนรจากแหลงเรยนรทหลากหลาย และเรยนรรวมกบบคคลอน เปาหมายสำาคญดานหนงในการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำาคญคอ ผเรยนแสวงหาความรทหลากหลายทงในและนอกมหาวทยาลยทงทเปนเอกสารวสดสถานท สถานประกอบการบคคลซงประกอบดวย เพอน กลมเพอนหรอผเปนภมปญญาของชมชน

4) การเรยนรแบบองครวมหรอบรณาการเปนการเรยนรทผสมผสานสาระความรดานตางๆ ไดสดสวนกน รวมทงปลกฝงคณธรรม ความดงามและคณลกษณะอนพงประสงคในทกวชาทจดใหเรยนร

5) การเรยนรดวยกระบวนการเรยนรของตนเอง เปนผลสบเนองมาจากความเขาใจของผสอนทยดหลกการวาทกคนเรยนรไดและเปาหมายทสำาคญคอพฒนาผเรยนใหมความสามารถทจะแสวงหาความรไดดวยตนเอง ผสอนจงควรสงเกตและศกษาธรรมชาตของการเรยนรของผเรยนวาถนดทจะเรยนรแบบใดมากทสด ในขณะเดยวกนกจกรรมการเรยนรจะเปดโอกาสใหผเรยนไดวางแผนการเรยนรดวยตนเอง การสนบสนน ใหผเรยนไดเรยนรดวยกระบวนการเรยนรของตนเองผเรยนจะไดรบการฝกดานการจดการแลวยงฝกดานสมาธความมวนยในตนเอง และการรจกตนเองมากขน

4. เทคนคการจดการเรยนร4.1 เทคนคการจดกจกรรมทสงเสรมใหผเรยนสรางความร

ดวยตวเอง การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ หมายถง

การจดการเรยนการสอนใหผเรยนมบทบาทสำาคญในการเปนผเรยนร โดยพยายามจดกจกรรมใหผเรยนไดสรางความร ไดมปฏสมพนธกบบคคล สอ และสงแวดลอมตางๆ โดยใชกระบวนการตางๆ เปนเครองมอในการเรยนรและผเรยนมโอกาสนำาความรไปประยกตใชในสถานการณอน คำาถามคอ ผสอนจะมวธการหรอเทคนคทจะทำาใหเกดเหตการณนนๆ ไดอยางไร ผสอนทวไปยงเขาใจคลาดเคลอนเกยวกบการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ โดยเขาใจวาการใหผเรยนคนพบความรดวยตนเองคอ การปลอยใหผเรยน เรยนรกนเองโดยทผสอนไมตองมบทบาทอะไรหรอใชวธสงใหผเรยนไปทหองสมด อานหนงสอกนเองแลวเขยนรายงานมาสงซงเปนสงทไมถกตอง แมวาการใหการเรยนรเกดขนทตวผเรยน เปนลกษณะทถกตองของ การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ แตการทผเรยนจะเกดการเรยนรขนมาไดเองนนเปนเรองยาก ผสอนจงตองมหนาทเตรยมจดสถานการณและกจกรรมตางๆ นำาทางไปส การเรยนร โดยไมใชวธบอกความรโดยตรง หรอถาจะจดสถานการณใหผเรยนไดคนพบความรโดยใชหองสมดเปนแหลงขอมล ผสอนจะตองสำารวจใหรกอนวา ภายในหองสมดมขอมลอะไรอยบาง อยทใด จะคนหาอยางไร แลวจงวางแผนสงการ ผเรยนตองรเปาหมายของการคนหาจากคำาสงทผสอนให รวมถงการแนะแนวทางทจะทำางานใหสำาเรจ และในขณะทผเรยนลงมอปฏบต ผสอนควรสงเกตการณอยดวย เพออำานวยความสะดวก นำาขอมลนนมาปรบปรง การจดการเรยนการสอนในครงตอไป

8

4.2 เทคนคการจดกจกรรมทสงเสรมใหผเรยนทำางานรวมกบคนอน

ความเขาใจทคลาดเคลอนเกยวกบการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ

ของผสอนอกประการหนง คอ ผสอนเขาใจวาการจดการเรยนการสอนแบบนตองจดโตะเกาอใหผเรยนไดนงรวมกลมกน โดยไมเขาใจวาการนงรวมกลมนนทำาเพออะไร ความเขาใจทถกตองคอ เมอผเรยนจะตองทำางานรวมกน จงจดเกาอใหนงรวมกนเปนกลม ไมใชนงรวมกลมกนแตตางคนตางทำางานของตวเอง การจดใหผเรยนทำางานรวมกน ผสอนจะตองกำากบดแลใหสมาชกในกลมทกคนมบทบาทในการทำางาน ซงรปแบบการจดการเรยนการสอนประเภทหนงทผสอนควรศกษาเปนแนวทางนำาไปใชเปนเทคนคในการจดกจกรรม คอ รปแบบการจดการเรยนการสอนโดยใหผเรยนเรยนร รวมกน(Cooperative Learning) วทยากร เชยงกล (2549) ไดกลาวถงลกษณะการจดการเรยนการสอนโดยใหผเรยน เรยนรรวมกน เปนการจดการเรยนการสอนทแบงผเรยนออกเปนกลมยอยๆ กลมละ 4-5 คน โดย สมาชกในกลมมระดบความสามารถแตกตางกน สมาชกทกคนมบทบาทหนาทรวมกนในการปฏบตงานทไดรบมอบหมาย มเปาหมายและมโอกาสไดรบรางวลของความสำาเรจรวมกน วธการแบบนผเรยนจะมโอกาสสรางปฏสมพนธรวมกนในเชงบวก มาปฏสมพนธแบบเผชญหนากน ไดมโอกาสรบผดชอบงานทไดรบมอบหมายจากกลม ไดพฒนาทกษะทางสงคมและไดใชกระบวนการกลมในการทำางานเพอสรางความรใหกบตนเอง

4.3 เทคนคการจดกจกรรมทสงเสรมใหผเรยนนำาความรไปประยกตใชในชวตประจำาวน

ตามความหมายของการเรยนรทแทจรง คอ ผเรยนตองมโอกาสนำาความรทเรยนรมาไปใชในการดำาเนนชวต สงทเรยนรกบชวตจรงจงตองเปนเรองเดยวกน ผสอนสามารถจดกจกรรมเพอสงเสรมใหผเรยนประยกตใชความรไดโดยสรางสถานการณใหผเรยนตองแกปญหาและนำาความรทเรยนมาประยกตใช หรอใหผเรยนแสดงความรนนออกมาในลกษณะตาง ๆ เชน ใหวาดภาพแสดงรายละเอยดทเรยนรจากการอานบทประพนธในวชาวรรณคด เมอผสอนไดสอนใหเขาใจโดยการตความและแปล

ความแลว หรอในวชาทมเนอหาของการปฏบต เมอผานกจกรรม การเรยนรแลวผสอนควรใหผเรยนไดฝกใหทำางาน ปฏบตซำาอกครงเพอใหเกดความชำานาญในการจดกจกรรมสงเสรมใหผเรยนนำาความรไปประยกตใชน ผสอนควรจดกจกรรมใหผเรยนแสดงความสามารถในลกษณะตาง ๆ และเปดโอกาสใหมความหลากหลาย เพอตอบสนองความสามารถเฉพาะทผเรยนแตละคนมแตกตางกน นอกจากการใชเทคนคการออกคำาสงใหผเรยนแสดงการทำางานในลกษณะตาง ๆ แลว ผสอนอาจใชวธการสอนบางวธทเปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงความรในสถานการณอน ๆ ไดเชนกน เชน วธสอนโดยใหจดนทรรศการ และการสอนโดยใชโครงงาน โดยผสอนเปนผกำากบควบคมใหผเรยนทกคนไดรวมกนวางแผน ดำาเนนการตามแผน และรวมกนสรปผลงาน ผเรยนแตละคนจะไดเลอกและแสดงความสามารถทตนเองถนด เพอใหงานบรรลเปาหมาย จงสามารถกลาวขยายความไดวา การเรยนรผานการใหจดนทรรศการและการสอนโดยใชโครงงาน ซงสามารถทำาอยางตอเนองกนได โดยมประเดนดงน

1) ผเรยนไดเรยนรเรองใดเรองหนงทตนเองสนใจ 2) ผเรยนไดเรยนรหรอหาคำาตอบดวยตนเองโดยการคดและปฏบตจรง 3) วธการหาคำาตอบมความหลากหลายจากแหลงเรยนรทหลากหลาย 4) นำาขอมลหรอขอความรจากการศกษามาสรปเปนคำาตอบหรอขอคนพบของตนเอง 5) มระยะเวลาในการศกษาหรอแสวงหาคำาตอบพอสมควร 6) คำาตอบหรอขอคนพบเชอมโยงตอการพฒนาความรตอไป 7) ผเรยนมโอกาสเลอก วางแผน และจดการนำาเสนอคำาตอบของปญหาหรอผลของ

9

การคนพบดวยวธการทหลากหลายและสอดคลองกบความถนดและความสนใจของตนเองนอกจากแนวคดการใชวธการสอนโครงงานและการจดนทรรศการแลวยงมแนวคดเรองการบรณาการทผสอนจะสามารถนำามาใชเปนเทคนคในการจดกจกรรมกระตนใหผเรยนนำาขอมลหลากหลายทเกดจากการเรยนรไปสมพนธเชอมโยงกนการบรณาการ หมายถง การนำาศาสตรสาขาวชาตางๆ ทมความสมพนธเกยว ของกนมาผสมผสานเขาดวยกน สาเหตทตองจดใหมการบรณาการหลกสตรและการเรยนการสอนคอ

1) ในชวตของคนเรามเรองราวตางๆ ทสมพนธซงกนและกนไมไดแยกออกจากกนเปนเรองๆ2) เมอมการบรณาการเขากบชวตจรงโดยการเรยนรในสงท

ใกลตวแลวขยายกวางออกไป ผเรยนจะเรยนรไดดขนและเรยนรอยางมความหมาย

3) เนอหาวชาตางๆ ทใกลเคยงกนหรอเกยวของกนควรนำามาเชอมโยงกน เพอใหเรยนร อยางมความหมาย ลดความซำาซอนเชงเนอหาวชา แบงเบาภาระของผสอน

4) เปดโอกาสใหผเรยนไดใชความร ความคด ความสามารถและทกษะทหลากหลาย

5. ประเภทของการเรยนการสอน การเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ แบงเปน 2 ประเภท

ใหญ คอการสอนแบบเนนกจกรรมการเรยนการสอนเปนหลก และการสอนแบบเนนสอ

5.1 การสอนแบบเนนกจกรรมการเรยนการสอนเปนหลกการสอนแบบนไดแก

1) การสอนแบบใชปญหาเปนหลก (Problem Base Learning) เปนการจดการเรยนการสอนโดยใหผเรยนระบปญหาทตองการเรยนร ผเรยนจะคด วเคราะหปญหา ตงสมมตฐาน อนเปนทมาของปญหา และหาทางทดสอบสมมตฐานทตงไว ผเรยนจะตองมความรพนฐานทจะเรยนรเนอหาตาง ๆ มากอน เพอจะสามารถเรยนรเนอหาใหม

โดยกระบวนการใชปญหาเปนหลกได หากพนความรเดมของผเรยนไมเพยงพอ จะตองคนควาหาความรเพมเตมดวยตนเองในการดำาเนนการสอน ผสอนจะตองนำาปญหาทเปนความจรงมาเขยนเปนกรณศกษาหรอสถานการณในผเรยน โดยผเรยนจะตองดำาเนนการตามขนตอนตอไปน

(1) ทำาความเขาใจกบศพทบางคำาหรอแนวคดบางอยางในสถานการณนนๆ (2) ระบประเดนปญหาจากสถานการณ (3) วเคราะหประเดนปญหา (4) ตงสมมตฐานเกยวกบปญหานนๆ (5) ทดสอบสมมตฐาน และจดลำาดบความสำาคญ (6) กำาหนดวตถประสงคการเรยนร (7) รวบรวมขอมลขาวสารและความรจากแหลงตางๆ ดวยตนเอง (8) สงเคราะหขอมลใหมทไดพรอมทงทดสอบ (9) สรปผลการเรยนรและหลกการทไดจากการศกษาปญหา

กระบวนการเรยนรโดยใชปญหาเปนหลก มลกษณะทสำาคญ คอผเรยนจะไดเรยนดวยกนเปนกลมๆ ประมาณ 6–8 คน มการอภปรายและคนควาหาความรดวยกน มการเรยนรดวยตนเองเนอหาสาระทกำาหนดใหผเรยนเรยนรนน จะเปนเนอหาทเกดจากการบรณาการเนอหาตาง ๆ เขาดวยกน ผเรยนจะเกดการเรยนรในเนอหาทกำาหนดนนอยางชดเจน

102) การสอนแบบนรมตวทยา (Constructivism) เปนการจดการเรยนการสอน ทเนนใหผเรยนสราง

องคความรใหมของตนเองโดยมการเชอมโยงความรใหมทเกดขนกบความรเดมทผเรยนมอยแลว การสรางองคความรใหมของผเรยนอาจไดจากการดำาเนนกจกรรมการสอนทใหผเรยนศกษาคนควา ทดลอง ระดมสมองศกษาใน ความร ฯลฯ

การตรวจสอบองคความรใหม ทำาใหไดทงการตรวจสอบกนเองในระหวางกลมผเรยนผสอนจะเปนผทชวยเหลอใหผเรยนไดตรวจสอบความรใหมใหถกตอง ดงแผนภาพ

ลำาดบขนตอนการสอนตามแนวความคดแบบนรมตวทยารายละเอยดของการดำาเนนการสอนตามรปแบบมดงน

(1) ผสอนบอกใหผเรยนทราบถงเนอหาทจะเรยน(2) ผสอนใหผเรยนระดมพลงสมองแสดงความคดเหน

เกยวกบเนอหาทเรยน(3) ผสอนจดกจกรรมใหผเรยนปฏบตเพอสรางองคความร

ใหมทเกยวกบเนอหาทเรยน(4) ผสอนใหผเรยนไดนำาองคความรทสรางขนมาใชใน

สถานการณทผสอนกำาหนดให(5) ผสอนใหผเรยนสรปองคความรทเกดขนจากการเรยน

ครงน

การปฐมนเทศ

กระตนใหเกดความคด

สรางความร

ทดลองใชความ

ทบทวนความร

สรางความร

สรางความร

113) การสอนเพอใหผเรยนเกดความคดรวบยอด

(Concept Attainment) เปนการจดการเรยนการสอนทมงใหผเรยนทราบถง

คณลกษณะของสงใดสงหนงเรองใดเรองหนง หรอเหตการณใดเหตการณหนง โดยสามารถระบลกษณะเดน ลกษณะรอง ของสงนนๆ ได สามารถนำาความรทเกดขนไปใชในสถานการณอนๆ ได ขนตอนการสอนมดงน

(1) ผสอนจดสถานการณใหผเรยนเกดการเรยนร โดยการนำาเสนอเหตการณรายละเอยดของสงนน

(2) ผสอนใหผเรยนระบลกษณะเดน ลกษณะรอง ของสงทไดสงเกตและให

ผเรยนหาลกษณะทเหมอนกนลกษณะทแตกตางกน(3) ผสอนใหผเรยนสรปลกษณะสำาคญทสงเกตได

พรอมใหชอของสงนน(4) ผสอนตรวจสอบความเขาใจของผเรยน และ

ความเปนไปไดความเหมาะสมของชอความคดรวบยอดนน

(5) ผสอนกำาหนดสถานการณใหมใหผเรยนได นำาความคดรวบยอดท

เกดขนไปใช4) การสอนแบบรวมมอประสานใจ (Cooperative Learning) เปนการจดการเรยนการสอนทมงใหผเรยนรวมมอกน

ทำางานชวยเหลอซงกนและกนมสวนรวมในการดำาเนนงาน และประสานงานกน เพอใหเกดการเรยนรในเรองทเรยนลกษณะของการจดการเรยนการสอน

(1) จดชนเรยนโดยการแบงกลมผเรยนออกเปนกลมเลกๆประมาณ 3-6

คนโดยจดคละกนตามความสามารถทางการเรยนมทงเกงปานกลางและออน

(2) ผเรยนจะตองรบผดชอบการเรยนรของตนเอง และรบผดชอบการ

เรยนรของเพอนๆ ภาย ในกลมของตนเองดวย(3) สมาชกทกคนในกลม จะตองรวมมอในการ

ทำางานอยางเตมความสามารถโดยสนบสนนยอมรบ และไววางใจซงกนและกนเพอใหสมาชกทกคนเกดการเรยนรใหมากทสด

5) การสอนเพอใหผเรยนเกดการเรยนรจากกระบวนการคดอยางมวจารณญาณ(Critical Thinking)

เปนการจดการเรยนการสอนทมงเนนใหผเรยนไดพฒนาความสามารถ ในการใชความคดพจารณา ตดสนเรองราว ปญหา ขอสงสยตางๆอยางรอบคอบ และมเหตผล ผสอนจะเปนผนำาเสนอปญหา และดแล ใหคำาแนะนำาในการทำากจกรรมของผเรยน กจกรรมการสอนจะเรมจากปญหาทสอดคลองกบวฒภาวะ และประสบการณของผเรยน ซง ยวยผเรยนใหอยากศกษา ผเรยนจะรสกวาไมมคำาตอบหรอคำาตอบม แตไมเพยงพอ ผเรยนตองมการศกษาคนควาจากแหลงความรตาง ๆ และใชกระบวนการคดอยางหลากหลาย รวมทง วเคราะหไตรตรองอยางมเหตผล และเปนลำาดบขนตอน เพอนำาไปสการตดสนเพอเลอกคำาตอบทเหมาะสมทสดกบปญหาทนำามาใชในบทเรยนขนตอนการสอนมดงน

(1) ผสอนนำาเสนอปญหาซงเปนคำาถามทเราใหผเรยนเกดความคดผเรยน

ตอบคำาถามของผสอนโดยใหคำาตอบทหลากหลาย(2) ผสอนใหผเรยนชวยกนหาคำาตอบทเปนไปไดมากทสดโดยการอภปราย

รวมกนหรอใหคนควาจากแหลงความรเทาทมอย

12

(3) ผสอนใหผเรยนชวยกนคดเลอกคำาตอบทตรงกบประเดนปญหา

(4) ผสอนใหผเรยนสรปคำาตอบทเดนชดทสด5.2 การเรยนการสอนแบบเนนสอ การเรยนการสอนแบบเนนสอ เปนประเภทของการสอนใน

ลกษณะใชสอเปนหลก เชนการสอนโดยใชบทเรยนสำาเรจรป การสอนแบบศนยการเรยนการสอนโดยใชโปรแกรม CAI หรอ ELearning เปนตน

6. การวดและประเมนผลการประเมนผลเปนกระบวนการสำาคญทมสวนเสรมสรางความ

สำาเรจใหกบผเรยน และเปนสวนหนงของกระบวนการจดการเรยนการสอน การประเมนผลจำาเปนตองมลกษณะทสอดคลองกนแตในการจดการศกษาทผานมากลบมเหตการณททำาใหดเหมอนการสอนกบการประเมนผลเปนคนละสวน แยกจากกน การประเมนผลนาจะเปนกระบวนการทชวยใหผสอนไดขอมลทจะนำาไปใชประโยชนในการรบปรงกระบวนการจดการเรยนการสอน เพอใหเกดประโยชนสงสดกบผเรยน แตกลบกลายเปนเครองมอตดสนหรอตตราความโงความฉลาด สรางความกดดนและเปนทกขใหกบผเรยน ความสำาเรจหรอลมเหลวของการเรยนรถกตดสนในครงสดทายของกระบวนการเรยนการสอน โดยไมไดใหความสำาคญกบผลงานความสำาเรจหรอพฒนาการทมขนในระหวางกระบวนการเรยนร และนอกเหนอจากนน กระบวนการทใชวดและประเมนผลการเรยนรในบางครงกไมไดกระทำาอยางสอดคลองกบพฤตกรรมการเรยนรทตองการวดจรงเพราะผสอนมกจะเคยชนกบการใชเครองมอวดเพยงอยางเดยว คอ การใชแบบทดสอบ ซงมขอจำากดในการวดและประเมนผลการเรยนรทางดานจตพสยและทกษะพสยดงนน เมอมการปฏรปการเรยนรทเนนผเรยนเปนสำาคญแลวกมความจำาเปนทจะตองปฏรปกระบวนการวดและประเมนผลใหมดวยใหสอดคลองกน ซงผรในวงการศกษาไดยอมรบกนวา แนวคดในการวดและประเมนผลการเรยนรทเหมาะสม คอ การวดและประเมนผลการเรยนรของผเรยนตามสภาพจรง

6.1 การวดและประเมนผลผเรยนตามสภาพจรง การวดและประเมนผลเปนสวนสำาคญของการจดการเรยนการสอน ดงนนเมอการจดการเรยนการสอนตามพระราชบญญตการศกษาแหงชาต พ.ศ. 2542 และฉบบแกไขเพมเตมพทธศกราช 2545 มงใหผเรยนแตละคนไดพฒนาเตมศกยภาพ การวดและประเมนผลจงตองปรบเปลยนไป ใหมลกษณะเปนการประเมนผลทเนนผเรยนเปนสำาคญ และประเมนผลตามสภาพจรงดวยประเมนตามสภาพจรงของผเรยน มลกษณะสำาคญดงน

1) เนนการประเมนทดำาเนนการไปพรอม ๆ กบการจดกจกรรมการเรยนการสอน ซงสามารถทำาไดตลอดเวลา ทกสภาพการณ

2) เนนการประเมนทยดพฤตกรรมการแสดงออกของผเรยนจรงๆ

3) เนนการพฒนาจดเดนของผเรยน4) ใชขอมลทหลากหลาย ดวยเครองมอทหลากหลาย

และสอดคลองกบวธการประเมนตลอดจนจดประสงคในการประเมน5) เนนคณภาพผลงานของผเรยนทเกดจากการบรณา

การความรความสามารถหลาย ๆ ดาน6) การประเมนดานความคด เนนความคดเชงวเคราะห สงเคราะห

13

7) เนนใหผเรยนประเมนตนเอง และการมสวนรวมในการประเมนของผเรยนผปกครองและผสอน

6.2 วธการและเครองมอการวดและประเมนผลทเนนผเรยนเปนสำาคญ การวดและประเมนผลตามสภาพจรง เปนการประเมนการแสดงออกของผเรยนรอบดานตลอดเวลา ใชขอมลและวธการหลากหลาย ดวยวธการและเครองมอ ดงน

1) ศกษาวตถประสงคของการประเมน เปนการประเมนเพอพฒนาผเรยนรอบดาน ดงนน จงใชวธการทหลากหลาย ขนอยกบจดประสงค เชน การสงเกต สมภาษณ การตรวจผลงานการทดสอบบนทกจากผเกยวของ การรายงานตนเองของผเรยน แฟมสะสมงานเปนตน

2) กำาหนดเครองมอในการประเมน เมอกำาหนดวตถประสงคของการประเมนใหเปนการประเมนพฒนาการของผเรยนรอบดานตามสภาพจรงแลว ในการกำาหนดเครองมอจงเปนเครองมอทหลากหลาย เปนตนวา

(1) การบนทกขอมล จากการศกษา ผลงาน โครงงาน หนงสอทผเรยนผลต แบบบนทกตางๆ ไดแก แบบบนทกความรสก บนทกความคด บนทกของผเกยวของ (นกศกษาเพอนอาจารย ผปกครอง) หลกฐานรองรอยหรอผลงานจากการรวมกจกรรม เปนตน

(2) แบบสงเกต เปนการสงเกตพฤตกรรม การรวมกจกรรมในสถานการณตางๆ

(3) แบบสมภาษณ เปนการสมภาษณความรสก ความคดเหน ทงตวผเรยน และผเกยวของ

(4) แฟมสะสมงาน เปนสอทรวบรวมผลงานหรอตวอยางหรอหลกฐานทแสดงถงผลสมฤทธ ความสามารถ ความพยายาม หรอความถนดของบคคลหรอประเดนสำาคญทตองเกบไวอยางเปนระบบ

(5) แบบทดสอบ เปนเครองมอวดความร ความเขาใจทยงคงมความสำาคญตอการประเมนสำาหรบผประเมน ประกอบดวย ผเรยนประเมนตนเองผสอน เพอนกลมเพอน ผปกครองและผเกยวของกบนกศกษา

6.3 การนำาแนวคดการประเมนผลผเรยนตามสภาพจรงไปใชในการจดการเรยนการสอนการนำาแนวคดการประเมนผลผเรยนตามสภาพจรงไปใชในการจดการเรยนการสอน มแนวปฏบต ดงน

1) กอนนำาไปใช ผสอนตองเรยนรเกยวกบแนวทางการประเมนตามสภาพจรง ทสำาคญทสด คอ การศกษาดวยตนเองและลงมอปฏบตจรง พฒนาความรจากการลงมอปฏบต

2) การแนะนำาใหผเรยนจดทำาแฟมสะสมงาน แฟมสะสมงานของผเรยน นอกจากจะแสดงพฒนาการของผเรยนแลว ยงเปนการสะทอนการสอนของผสอน เพอจะนำาไปปรบปรงการเรยนการสอนตอไป

2.1) หลกการเบองตนของการจดทำาแฟมสะสมงาน มดงน

(1) รวบรวมผลงานทแสดงถงพฒนาการดานตางๆ(2) รวบรวมผลงานทแสดงลกษณะเฉพาะของผเรยน(3) ดำาเนนการควบคกบการเรยนการสอน(4) เกบหลกฐานทเปนตวอยางทแสดงความสามารถ

ในดานกระบวนการและผลผลต (5) มงเนนในสงทผเรยนเรยนร

14

2.2) ความสำาคญของแฟมสะสมงาน คอ การรวบรวมขอมลของเรยนทำาใหผสอนไดขอมลทมประโยชนเกยวกบพฒนาการการเรยนรของผเรยนรายบคคล และนำาเอาขอมลดงกลาวมาใชปรบปรงการจดกจกรรมการเรยนรของผเรยน เพอพฒนาผเรยนแตละคนไดเตมศกยภาพของตนเอง

7. หลกการของการจดทำาคมอกระบวนการจดการเรยนการสอน วตถประสงค

คณะศลปศาสตร เปนหนวยงานหนงใน สถาบนการพลศกษา วทยาเขตเชยงใหม ทมการจดการเรยนการสอนในระดบปรญญาตร โดยภารกจหลก คอ การผลตบณฑต การผลตบณฑตทมคณภาพนน สถานศกษาจำาเปนตองมระบบและกลไกการประกนคณภาพการจดการเรยนการ

สอนทเนนผเรยนเปนสำาคญทกหลกสตร ดงนนเพอใหการจดการเรยนการสอนไดครอบคลมและเปนไปตามมาตรฐานของสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษา และเพอใหคณาจารยมความร ความเขาใจเกยวกบแนวคดเทคนควธการสอนเพอไปพฒนากระบวนการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ กองสงเสรมวชาการและงานทะเบยน คณะศลปศาสตร จงไดจดทำาคมอกระบวนการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ เพอใหคณาจารยในภายในคณะวชา และในวทยาเขตทสนใจ ไดทราบและปฏบตตอไป

วตถประสงค 1. เพอใหคณาจารยจดการเรยนการสอนทเนนกระบวนการ

จดการเรยนทเนนผเรยนเปนสำาคญ ดวยความเขาใจ ถกตอง และเปนมาตรฐานเดยวกน

2. เพอใชเปนเครองมอในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ

3. เพอใชเปนเอกสารอางองในการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญ

8. กระบวนการและขนตอนการจดกจกรรมการเรยนการสอน1) บทบาทของผเรยน (1.2) มโอกาสรวมกำาหนดเปาหมายการเรยนรและวางแผนการจดประสบการณการเรยนร

(1.3) มโอกาสพฒนาทกษะในการแสวงความร จากแหลงการเรยนรทหลากหลายเพอสราง ความรความเขาใจในการเรยนการรดวยตนเอง

(1.4) มโอกาสพฒนาทกษะในการแสวงหาความร โดยการใช IT เพอเขาถงแหลงขอมล และการจดกระทำาขอมล

(1.5) คด ทำา และแสดงออกเพอแกปญหาหรอสรางผลงาน

(1.6) มปฏสมพนธชวยกนเรยนรกบเพอนและกลม

(1.7) ไดรบประสบการณการเรยนรทยดหยนดวยวธการ/กระบวนการในการเรยนรอยาง หลากหลาย

(1.8) มโอกาสเลอกและสรางผลงานจากการเรยนรตามความถนดและความสนใจของตนเอง (มผลงานจากการเรยนร)

(1.9) มประสบการณตรงในการนำาความรภาคทฤษฎไปใชประโยชน และประยกตใชในชวตจรงหรอสถานการณจรง

15

2)บทบาทของผสอน(2.1) ใหผเรยนมโอกาสกำาหนดเปหมายของการเรยนรและ

รวมวางแผนการจดประสบการณ การเรยนรในบรรยากาศทยดหยน(2.2) จดประสบการณการเรยนรทชวยใหผเรยนสราง

ความร ความเขาใจในการเรยนร ดวยวธการทหลากหลาย(2.3) จดประสบการณการเรยนร ทกระตนและสงเสรม

การคด การคนควาหาความร และ การแสดงออกของผเรยน ฝกใหผเรยนคนควาจากแหลงเรยนรหรอแหลงขอมลทหลากหลายดวยตนเอง

(2.4) จดประสบการณการเรยนรทเปดโอกาสใหผเรยนเลอกและสรางผลงานจากการเรยนร ตามถนดและความสนใจของตนเองและของกลม

(2.5) จดประสบการณการเรยนรทเปดโอกาสใหใชเทคโนโลยเพอเขาถงแหลงขอมลและการจดการกระทำาขอมล

(2.6) จดประสบการณการเรยนรใหผเรยนเชอมโยงหรอประยกตใชสงทเรยนในชวตจรงหรอสถานการณทเปนจรงใหมากทสด

(2.7) จดประสบการณการเรยนร ทเนนผเรยนฝกคด ฝกปฏบต และฝกปรบปรงตนเอง

(2.8) จดประสบการณการเรยนรทสงเสรมใหผเรยนมปฏสมพนธแลกเปลยนเรยนรรวมกนจากเพอนในกลม

(2.9) สงเสรมใหมโอกาสฝกการทำางานเปนทมความมวนยและความรบผดชอบ

(2.10) จดสงแวดลอมและบรรยากาศการเรยนการสอนทเปนกลยาณมตร มชวตชวาและมความสข

(2.11) ใชสอและแหลงการเรยนรทหลายหลายเพอสงเสรมการคด การแกปญหาและการคนพบ ความร

(2.12) ประเมนผลการเรยนรและพฒนาการทกดานของผเรยนอยางตอเนองและตรงสภาพจรง

(2.13) เปดโอกาสใหผเรยนมสวนประเมนและสะทอนผลการเรยนของตนเองและเพอน

16ขนตอนการจดกจกรรมการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปน

สำาคญ คณะศลปศาสตร สถาบนการพลศกษา วทยาเขต

เชยงใหม

การวเคราะหความสามารถของผสอน

(2) วเคราะหเนอหา

สาระ

(4) กำาหนดเปาหมายหรอจดประสงคการเรยนร

(5) สรางแผนการจดประสบการณการเรยนร

(กจกรรมและกระบวนการเรยนการสอน)

(3) วเคราะหผเรยน

ความสามารถในการเรยนรของผ

เรยน

(6) กำาหนดสอและแหลงเรยนร

จะได

(7) กำาหนดวธการวดผลและประเมนผล

(8) กจกรรมการเรยนการสอนทใชรปแบบวธเทคนค

ตาง ๆ ประกอบกบสอแหลงการเรยนร การวดประเมนผลและการจดบรรยากาศกบสงแวดลอมทเกอกล เอออำานวยใหผเรยนไดรบประสบการณการเรยนรตามทตงเปาหมาย

ไว

(9) นำาไปใชและประเมนเพอปรบปรง

โดยผสอนตอง

17จากแผนภาพแสดงใหเหนวาผสอนจะตองมความรความสามารถ

ในการสรางประสบการณการเรยนรใหกบผเรยนดงนนผสอนจงตองดำาเนนการโดย

(1) วเคราะหความสามารถของตนเอง

(2) วเคราะหเนอหาสาระ วาจะสอนอยางไรมความซบซอนและลำาดบทจะใหผเรยนอยางไร

เนอหาสาระนน ผสอนจะใหผเรยนเรยนรสวนทเปน What, How หรอ When and Why

(3) วเคราะหผเรยน ผสอนจะตองทราบวาผเรยนเปนใครมความสามารถอยางไร มศกยภาพ

ดานใดบาง มแบบการเรยนและถาจะสอนแบบทเนนผเรยนเปนศนยกลางผเรยนจะเรยนรไดอยางไร เพอสรางความเขาใจในความรดวยตนเอง

(4) กำาหนดเปาหมายหรอจดประสงคการเรยนร ผสอนจะตองทราบวาเปาหมายทจะให

ผเรยน นนคออะไร ผเรยนจะพฒนาการเรยนรดานใด ไดแก Cognitive, Affective, and Psychomotor domains ทเปนความสามารถทจะเกดขนในผเรยนดานใดไดแก ความสามารถดานตาง ๆ ดงน

4.1 ดานพทธพสยหรอดานสตปญญา Cognitive Domains เปนความสามารถทแสดงออก ถงความร ความเขาใจ

4.2 ดานจตพสย หรอดานอารมณ จตใจ (Affective Domains) เปนความสามารถในการ รบร ตอบสนอง สรางคณคาและลกษณะนสย โดยมระดบทางพฤตกรรม คอ การรบ การตอบสนอง การเหนคณคา การจดรวบรวม การสรางลกษณะ

4.3 ดานทกษะพสย ดานทกษะรางกาย ทกษะปฏบต (Psychomotor Domains) เปน

ทกษะในการเคลอนไหว และการใชอวยวะตาง ๆ ของรางกาย เพอปฏบตกจกรรมทกอใหเกดการเรยนรและพฒนาทกษะ

(5) สรางแผนการจดประสบการณการเรยนร ผสอนจะตองใชหลกการของการจดการเรยน

การสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง ซงแสดงไวในแผนภาพตอไปนในการสรางแผนการจดประสบการณการเรยนรหรอแผนการสอน

18 วธการจดการเรยนสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง

ทแสดงถง

การจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง

ใชรปแบบและเทคนควธสอนในการจดกจกรรมการเรยนการสอน

ความสมพนธระหวางกระบวนการสอนทเหมาะสมกบกระบวนการเรยนรของผเรยนตามหลกการจตวทยาท

เนนผเรยนเปนศนยกลางผเรยนมโอกาสรวมกจกรรมทงการคดและการกระทำาท

หลากหลาย ใชสอทเหมาะสมกบกระบวนการเรยนรจดสงแวดลอมกบบรรยากาศทเหมาะสม

ผสอนเปนผเกอกลเสรมแรงจงใจ และชวยเหลอในการเรยนรจดสงแวดลอมกบบรรยากาศทเหมาะสม

ผเรยนเรยนรไดดวยตนเอง สรางความรไดเอง แสดงหาความรโดยใชวธการเรยนรและวธคดของตน ม

ปฏสมพนธกบผสอนและผเรยนดวยกน เรยนรตามสภาพจรง ไดรบประสบการณ คดวเคราะห วจารณแก

ปญหาและตดสนใจไดอยางเหมาะสมทงดานสตปญญา กาย อารมณ และสงคมเปนบคคลท

คดเปน มวนยในตวเอง

เรยนรอยางตอเนองตลอดชวตได ปรบตวเขาสงคมและสงแวดลอมไดอยางมความสข

ตอง

ทเนนให

โดยม

เพอให

ทำาใหผเรยนพฒนา

และมความสามารถทจะ

19ในวธการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนศนยกลาง จะเหน

บทบาททง 2 ฝาย ผสอนจะตองตระหนกอยเสมอวาแนวคดการจดการเรยนการรเปนสำาคญ เปนแนวคดทใหผเรยนมบทบาทสำาคญในการเรยนรโดยการมสวนรวม อยางตนตว กระตอรอรน ในการเรยนทงในดานรางกาย สตปญญา สงคม และอารมณ สรางความรเพอใหการเรยนรนนมความหมายโดยใชการสรรคสรางความร กระบนการกลมและการเรยนแบบรวมมอกนเรยนร ความพรอมในการเรยนรกระบวนการถายโอนการเรยนร โดยเนนใหผเรยนมทกษะในการแสวงหาความร ไดใชทกษะกระบวนการคดรวมกบการแสวงหาความร ซงอาจจะเปนการเรยนรโดยใช วธใดวธหนงมาบรณาการกนเพอใหเหมาะสมและเกดประโยชนสงสดตอผเรยน

(6) กำาหนดและแหลงเรยนร เพอใหการใชสอการเรยนการสอนแตละครงเกดประสทธภาพ

ตอการเรยนรการสอนสงสด ตองเลอกใชสอและแหลงการเรยนรทเหมาะสม

(7) กำาหนดวธการประเมนผลการเรยนรและพฒนาการของผเรยนอยางตอเนองตามสภาพ

จรงโดย การกำาหนดสงทตองวดใหชดเจน, มกจกรรมหรองานทใชในการประเมนเปนจรงเพอประเมนความสามารถของผเรยน, ผถกประเมนตองใช

การตดสนใจและความคดรเรม ในสถานการณทจำาลองขน, เปดโอกาสอยางเหมาะสมใหกบผเรยนทจะฝกซอม ฝกหด ปรกษาความรจากแหลงตาง ๆ ใหผเรยนมสวนรวมในการกำาหนดเกณฑการประเมนทชดเจน, ใชผลการประเมนความกาวหนาในการเรยนรของผเรยนเปนรายบคคล/กลม, มการประเมนใหผเรยนทราบเพอการปรบปรง

(8) กจกรรมการเรยนการสอนทใชรปแบบวธเทคนคตาง ๆ ประกอบกบสอแหลงการเรยนร

การวดประเมนผลและการจดบรรยากาศกบสงแวดลอมทเกอกลเอออำานวยใหผเรยนไดรบประสบการณการเรยนรตามทตงเปาหมายไว

(9) นำาไปใชและประเมนเพ อปรบปรง ผสอนควรจะตองประเมนตนเองวาทสอนไปแลว สอน

แบบใดไดผลอยางไร เพอจดการเรยนการสอนใหเนนผเรยนตามตวบงชของการจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนศนยกลาง

ระบบตดตามประเมนผลของกระบวนการ1. ระหวางจดการเรยนการสอนแบบเนนผเรยนเปนสำาคญ มการ

เรยนรการทำาแผนการการสอนจากหลายกระบวนการ เชน การทำา KM ในแตละสาขามการสงขอมลใหคณะเปนระยะมการเรยนรการจดการเรยนการสอนทเนนผเรยนเปนสำาคญผานระบบการทำา KM และการเรยนรจากผเรยน

2. หลงจดการเรยนการสอนแบบเนนผเรยนเปนสำาคญ เมอเสรจสนภาคการศกษา เจาหนาทของคณะกดำาเนนการตดตามเอกสารของผสอนไดและเกบอยางเปนระบบ ทนตอระยะของการประเมนของแตละหนวยงานในการประกนคณภาพการจดการเรยนการสอน

ทงนเพอ คณะศลปศาสตร สถาบนการพลศกษา วทยาเขตเชยงใหม สามารถนำาขอมลผลการประเมนการจดการเรยนการสอนของคณะมากำาหนดนโยบายทนในปการศกษาถดไป

20

วธการสอนในรปแบบตางๆ

วธการสอน วตถประสงค องคประกอบ ขนตอนสำาคญ เทคนค ขอด – ขอจำากดการบรรยาย(Lecture)

นกศกษาจำานวนมากไดเรยนรในเนอหาสาระจำานวนมากพรอมๆ กน ในเวลาจำากด

-เนอหาสาระ-การบรรยาย-ผลการเรยนร

-การเตรยมเนอหาสาระ-การบรรยาย-การประเมนผลการเรยนร

-โครงรางการบรรยาย-ลำาดบเนอหาสาระ-ตวอยางประกอบ-การเราความสนใจ

ขอด : สอนนกศกษาจำานวนมาก ระยะเวลานอย ถายทอดเนอหาสาระไดมากขอเสย : นกศกษามบทบาทนอย ไมสามารถตอบสนองความแตกตางแตละบคคลของนกศกษาได ถาอาจารยไมมศลปะในการบรรยายและการเรยบเรยงเนอหา นกศกษาจะไมสนใจและไมเขาใจ

การสาธต(Demonstration)

นกศกษาไดเหนการปฏบตจรงในเนอหานนๆ

-สาระทตองการสาธต-การแสดงใหสงเกต-ผลการเรยนรจาก

-การแสดงการสาธต-การอภปรายจากการสาธต

-การเตรยมอปกรณ สถานท-ความรกอนการสาธต

ขอด : สอนกบนกศกษาจำานวนมาก นกศกษาไดรบประสบการณตรง ประหยดเวลา อปกรณ คาใชจาย

การสาธต -การประเมนผลการเรยนร

-ลำาดบขนตอนในการสาธต-ประเดนการอภปราย

ขอเสย : ถานกศกษากลมใหญจะสงเกตไมทวถง นกศกษาไมไดลงมอปฏบต จงไมเกดความลกซงชดเจนเพยงพอ

การทดลอง(Experiment)

นกศกษาไดปฏบตจรง เหนผลประจกษจากการคดและการปฏบต เกดความเขาใจและจดจำา

-สมมตฐานในการทดลอง-อปกรณสำาหรบทดลอง-การทดลอง-ผลการเรยนรจากการทดลอง

-การกำาหนดการทดลอง-ขนตอนและรายละเอยด-การทดลองตามขนตอน-การวเคราะหผลการทดลอง-การประเมนผลการเรยนร

-การกำาหนดจดมงหมาย-การกำาหนดขนตอน-ความรกอนการทดลอง-การทดลองตามขนตอน-การวเคราะหสรปผล

ขอด : นกศกษาไดรบประสบการณตรง มโอกาสในการเรยนรและพฒนาทกษะกระบวนการตางๆขอเสย : มคาใชจายสง ใชเวลาการเรยนการสอนมาก ถาอาจารยไมมความชดเจนในทกษะกระบวนการ นกศกษาจะไมเกดการเรยนร

21

วธการสอน วตถประสงค องคประกอบ ขนตอนสำาคญ เทคนค ขอด – ขอจำากดการนรนย นกศกษาเกดการ -หลกการตางๆ -การถายทอดหลก -หลกการและการ ขอด : ถายทอดหลกการได

(Deduction)

เรยนรในหลกการ -ตวอยาง สถานการณ-การฝกใชหลกการ-ผลการเรยนร

การ-การยกตวอยาง-การใชหลกการในตวอยาง-การประเมนผลการเรยนร

ถายทอด-การเตรยมตวอยาง-การนำาเสนอหลกการ-การใชหลกการในตวอยาง

รวดเรว นกศกษามโอกาสฝกฝนการใชหลกการในตวอยาง สถานการณตางๆ เอออำานวยการเรยนของนกศกษาทเรยนรเรวขอเสย : อาจารยตองเตรยมตวอยางสถานการณทหลากหลาย วธการสอนขนกบความสามารถในการนำาเสนอหลกการของอาจารย นกศกษาทเรยนชาอาจเรยนตามไมทน

การอปนย(Induction)

นกศกษาไดฝกทกษะการคด วเคราะห สามารถจบประเดน ทำาใหเกดการเรยนรหลกการตางๆ

-ตวอยาง ขอมล สถานการณ-การวเคราะหตวอยาง-ขอสรปทเปนหลกการ-ผลการเรยนร

-การยกตวอยางสงทเรยนร-การวเคราะหหลกการแฝง-การสรปหลกการ-การประเมนผลการเรยนร

-การเตรยมตวอยาง-การใชคำาถามกระตน-การอภปรายกลมยอย-การนำาขอสรปไปใช

ขอด : นกศกษาไดเนอหาสาระ กระบวนการคด และการพฒนาทกษะการคด วเคราะห เกดความเขาใจและจดจำาขอเสย : ใชเวลามาก ตองเตรยมตวอยางทดและหลากหลาย หากนกศกษาขาดทกษะพนฐานในการคดและการทำางานเปนกลม

จะไมเกดผลการเรยนรการทศนศกษา(Field Trip)

นกศกษาไดประสบการณตรง เรยนรสภาพความเปนจรง เกดเจตคตตอสถานทและการเรยนร

-กำาหนดการ -วธศกษา-กระบวนการศกษา-ผลการเรยนร

-การวางแผนการเดนทาง-สงทจะศกษา-วธการศกษา-คาใชจาย-หนาทความรบผดชอบ-การประเมนผลการเรยนร

-การวางแผนการทศนศกษา-การเดนทาง-การศกษาในสถานท-การสรปบทเรยน

ขอด : นกศกษาไดรบประสบการณตรงมการเชอมโยงการเรยนรในหองเรยน และความเปน-จรง นกศกษาไดฝกทกษะตางๆ เปลยนบรรยากาศในการเรยนรขอเสย : มคาใชจายสง ยงยาก และมความเสยงจากการเดนทาง หากจดการไมดจะไดผลไมคมคา

22

วธการสอน วตถประสงค องคประกอบ ขนตอนสำาคญ เทคนค ขอด – ขอจำากดการอภปรายกลมยอย(Small Group Discussion)

นกศกษามสวนรวมในกจกรรมการเรยนร ไดแสดงความคดเหนและแลกเปลยน

-กลมยอยกลมละ 5- 10 คน-ประเดนการอภปราย-ขอสรปจากกลม-ผลการเรยนร

-การแบงกลมยอย-การอภปรายตามประเดน-การสรปสาระในกลม-การสรปบทเรยน

-การสมแบงกลมยอย-วตถประสงคการอภปราย-บทบาทหนาทในกลมยอย

ขอด : นกศกษาไดแสดงความคดเหน สงเสรมปฏสมพนธทางสงคมของนกศกษา และการพฒนาทกษาตางๆ อาจารยไดขอมลและความคดเหนของนกศกษา

ประสบการณ -การประเมนผลการเรยนร

-การสรปผลการอภปราย-การเชอมโยงสรปบทเรยน

ขอเสย : ใชเวลามาก สถานทตองพรอม ถานกศกษาไมปฏบตตามบทบาทหนาทจะไมไดการอภปรายผลทไดผล และอาจเกดปญหาปฏสมพนธระหวางกลม

การแสดงละคร(Dramatization)

นกศกษาเหนภาพเรองราวทจะเรยนร เกดความชดเจนและการจดจำา

-บทละคร-การแสดงตามบทบาท-การอภปรายเรองราว-การสรปผลการเรยนร-ผลการเรยนร

-การเตรยมบทละคร-การศกษาบทละคร-การเตรยมวสด อปกรณ-การอภปรายการแสดง-สรปการเรยนรจากละคร-การประเมนผลการเรยนร

-การเตรยมการแสดง-การเตรยมบท-การซกซอมการแสดง-การแสดงและการชมละคร-การอภปรายสรปการเรยนร

ขอด : นกศกษาไดเรยนรอยางสนกสนาน มสวนรวมในการเรยนร และแสดงทกษะตางๆขอเสย : ใชเวลามาก ยงยาก เพมคาใชจาย ถาแสวงหาขอมลไมเพยงพอ เรองราวการแสดงจะไมสมบรณ

การแสดงบทบาท(Role Playing)

นกศกษาเกดความเขาใจในเรองราวตางๆ เกยวกบบทบาทท

-บทบาทสมมต-การแสดงบทบาทสมมต-การอภปรายการ

-การนำาเสนอบทบาทสมมต-การเตรยมผแสดง-การอภปรายการ

-การเตรยมการ บทเรยน-การเลอกผแสดง-การแสดง

ขอด : นกศกษาเขาใจในความรสก พฤตกรรมตางๆ มสวนรวมการเรยน และมการพฒนาทกษะการเผชญเหตการณ การตดสน

สมมต แสดง-ผลการเรยนร

แสดงออก-การสรปความร-การประเมนผลการเรยนร

-การวเคราะหอภปราย

ใจ และการแกปญหาขอเสย : ใชเวลามาก ยงยาก ตองเตรยมการและจดการทด หากอาจารยไมสามารถแกปญหาจากการแสดงทมปญหาของนกศกษาได นกศกษาจะไมเกดการเรยนร

23

วธการสอน วตถประสงค องคประกอบ ขนตอนสำาคญ เทคนค ขอด – ขอจำากดกรณตวอยาง (Case)

นกศกษาไดวเคราะห แกปญหา มองมมทกวางขน

-กรณศกษา-ประเดนคำาถาม-การอภปราย-วธการแกปญหา-สรปการเรยนร-ผลการเรยนร

-การนำาเสนอกรณตวอยาง-การอภปรายประเดนตางๆ-การอภปรายคำาตอบ-การอภปรายปญหา-วธการแกไขปญหา-การประเมนผลการ

-การเตรยมกรณตวอยาง-การศกษากรณตวอยาง-การอภปราย

ขอด : นกศกษาไดพฒนาทกษะการคดวเคราะห การคดอยางมวจารณญาณ และการคดแกปญหา มสวนรวมในการเรยนสง สงเสรมปฏสมพนธระหวางนกศกษาขอเสย : ถานกศกษามความรและประสบการณไมแตกตางกน การเรยนรไมบงเกดผลตามท

เรยนร ตองการศนยการเรยน(Learning Center)

นกศกษาไดศกษาคนควาและเรยนรดวยตนเอง

-ชดการเรยน-ศนยการเรยน-กจกรรม-ผลการเรยนร

-การเตรยมชดการสอน-การจดศนยการเรยน-แบบทดสอบกอนเรยน-กจกรรม-แบบทดสอบหลงเรยน-การประเมนผลการเรยนร

-การเตรยมการ-การดำาเนนการ-การชแนะ/ใหคำาแนะนำา-การวดและประเมนผล

ขอด : นกศกษาสามารถเรยนร ดวยตนเอง ทราบผลการเรยนรทนททเรยนจบ เรยนไดทงรายบคคลและเปนกลมขอเสย : ใชเวลาในการเตรยมมาก ใชงบประมาณในการสอ อปกรณมาก

24

ภาคผนวก

แบบฟอรมประเมนองคกร (คณะวชา)เรอง การจดการความร (การวดผลการจดการความร)

******************************* คำาชแจง : โปรดอานขอความดานลางและประเมนวาองคกร (คณะวชา) ม

การดำาเนนการในเรอง การจดการความรอยในระดบใด

0 = ไมมเลย/มนอยมาก 1 = มนอย 2 = มระดบปานกลาง

3 = มในระดบทด 4 = มในระดบทดมาก

การวดผลการจดการความร สงทมอย/ทำาอย4 3 2 1 0

1. คณะวชามวธการทสามารถเชอมโยง การจดการความรกบผลการดำาเนนการทสำาคญของคณะวชา เชน ผลลพธในดานผใชบรการ ดานการพฒนาคณะวชา ฯลฯ

2. คณะวชามการกำาหนดตวชวดของการจดการความรโดยเฉพาะ

3. จากตวชวดขอ 2 คณะวชาสรางความสมดลระหวางตวชวดทสามารถตคาเปนตวเงนไดงาย (เชน ตนทนทลดได ฯลฯ) กบตวชวดทตคาเปนตวเงนไดยาก (เชน การพฒนาบคลากร เปนตน)

4. คณะวชามการจดสรรทรพยากรใหกบกจกรรมตางๆ ทมสวนสำาคญททำาใหฐานความรของคณะวชาเพมพนขน

แบบตดตามผลการนำาความรไปใชประโยชน

หวขอ “การจดการความรเพอพฒนาศกยภาพอาจารยดานการสอนและงานวจย”

********************************************************

คำาชแจง1. แบบสอบถามน มวตถประสงคเพอตดตามผลการนำาความรจากการอบรม/แลกเปลยนเรยนร/เสวนา ไปใชประโยชนของผผานการเขารวม การอบรม/แลกเปลยนเรยนร/เสวนา ในโครงการ

2. โปรดทำาเครองหมาย หรอเขยนขอความลงในชองทตองการ1.ขอมลทวไป

1.1 เพศ ชาย หญง1.2 สาขาวชา การจดการกฬา การทองเทยวและนนทนาการ

1.3 ประสบการณการสอน 1 – 3 ป 4 - 6 ป 7 – 10 ป มากวา 10 ป

2.หลงจากผานการอบรม/แลกเปลยนเรยนร/เสวนา ทานนำาความรและประสบการณทไดไปใชอยางไร2.1 ทานไดนำาความรและประสบการณไปใชประโยชนหรอไม

นำาความรไปใชประโยชน ไมไดนำาความรไปใชประโยชน 2.2 ทานเรมนำาความรและประสบการณไปใชประโยชน หลงการอบรมทนท หลงการอบรมแลว 15 - 30 วน 2.3 ทานนำาความรทไดรบไปใชทไหน

ใชในการพฒนาตนเอง ใชในกลม / นกศกษา ใชในการปฏบตงานททำางาน ใชเมอมโอกาส

2.4 ทานนำาความรไปขยายผลตอในดานใด ประยกตเปนองคความรใหม ใหบรการ / คำาปรกษา เปนวทยากรถายทอดเทคโนโลย / เผยแพรตอ

ใชในการประกอบอาชพ ใชในชวตประจำาวน

3.ทานตองการใหคณะศลปศาสตร ดำาเนนการเพอพฒนากจกรรมของทานหรอกลมของทาน อยางไรบาง3.1 ดานการฝกอบรม / สมมนา (ระบเรองทตองการฝกอบรม) ..............................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.....................................................................................

..................................................................................

2

3.2 ดานการวจยและพฒนา (ระบประเดนทตองการใหจดการอบรม/สมมนา) .................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................3.3 ดานเทคนควธการสอน (ระบเทคนค/วธการ/รปแบบ ทตองการจดการอบรม/สมมนา) ..........................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

.......3.4 อน ๆ (ระบ) ......................................................

...................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

................................................................4.ขอเสนอแนะ

.....................................................................................

...........................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

.....................................................................................

................................................................

ขอขอบคณ คณะศลปศาสตร