ความส าคัญ · ผลดีต่อแม่ 1. ช่วยลดน...
Post on 16-Oct-2020
8 Views
Preview:
TRANSCRIPT
1
ความส าคญ
นมแมเปนอาหารธรรมชาตทด และมความเหมาะสม
ส าหรบทารก ซงองคการอนามยโลกไดสงเสรมใหทารก
ไดรบนมแมอยางเดยวตงแตแรกเกดถง 6 เดอน
(exclusive breastfeeding) และตอเนองจนอายครบ 2 ป
รวมกบการไดรบอาหารเสรมตามวย
(World health organization [WHO], 2005)
2
5.0
19.0
31.034.0
48.0
60.065.0
0
40
80
เกาหล
พ.ศ.2547
เขมร
พ.ศ.2548
จน
พ.ศ.2548
ฟลปปนส
พ.ศ.2546
ตมอร
พ.ศ.2546
เวยดนาม
พ.ศ.2540
ไทย
พ.ศ.2549
แหลงทมา : ส านกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข
อตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 6 เดอน
รอยละ
3
การส ารวจในป พ.ศ. 2549 พบอตราการเลยงลก
ดวยนมแมอยางเดยวในระยะ 6 เดอน รอยละ 1.3
เนองจากไดรบค าแนะน าม งไปทประโยชนของนมแมและ
ระยะเวลาการใหนมแม แตไมไดเนนความส าคญของการ
ใหทารกดดนมแมอยางเดยว โดยไมใหน าตงแตแรกเกด
จนกระทงอาย 6 เดอน
(ศนยนมแมแหงประเทศไทย, 2549)
4
สถานการณการเลยงลกดวยนมแม
ในเขตอ าเภอเมอง จงหวดแพร
ปงบประมาณ 2551 (ตลาคม 50 - กนยายน 2551 )อตราการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว 6 เดอน รอยละ 29.81
ปงบประมาณ 2552 ( ตลาคม 51 – กนยายน 2552 ) อตราการเลยงลกอยางเดยว 6 เดอน รอยละ
ปงบประมาณ 2553 ( ตลาคม 52 – กนยายน 2553 ) อตราการเลยงลกอยางเดยว 6 เดอน รอยละ
5
สงส าคญทท าใหมารดาประสบความส าเรจ
ในการเลยงลกดวยนมแม
การรบร ประโยชนการเลยงลกดวยนมแม
การไดรบการสนบสนนทางสงคม
( Dennis, 2002; Kong & Lee, 2004 ; Nelson & Sethi, 2005;
Moran, Edwards, Dykes , & Downe, 2007 )
6
ทมสขภาพมบทบาทเปนตวอยางทด สงเสรม สนบสนน
ชวยเหลอ และปกปองพทกษสทธ ในการเลยงลกดวยนม
แม (Nelson & Sethi, 2005)
ทมสขภาพทสงเสรมการเลยงลกดวยนมแมควรมความร
อยางลกซง แมนย า ชดเจนเพอสามารถใหค าแนะน าได
อยางถกตอง (Dennis, 2002)
การสอนมผลท าใหอตราการเลยงลกดวยนมแมเพมขน
(Dyson, McComic, & Renfrew, 2005)
7
Anatomy of the breast
8
กลไกการสรางน านมโดยการดดของบตร
เมอลกดดนม
กระต นตอมสรางน านมให
สรางน านม
ท าให prolactin หลงจากตอมใตสมองสวนหนา
ยบยงไมใหมการหลง
prolactin inhibiting factor (PIF)
9
กลไกการหลงน านมโดยการดดของบตร
เมอลกดดนม
กระต นตอมใตสมอง
สวนหลงหลง oxytocin
เขาส กระแสเลอด
กระต น myoepithelial cell รอบ ๆ
ตอมน านมหดรดตว
10
Exclusivebreastfeedingสขภาพมารดา ทารก
ประเทศชาต
ประโยชนการเลยงลกดวยนมแม
11
ผลดตอลก1. นมแมมสารอาหารครบถวน
ประกอบดวย สารอาหารมากกวา 200 ชนด
เหมาะสม เพยงพอส าหรบลก ยอยงาย สะอาด ม
สารประกอบทชวยในการเจรญเตบโตของรางกาย และ
การท างานของระบบอวยวะตางๆ
(Johnsons,2008 )
12
ผลดตอลก (ตอ)
2. สารประกอบชวภาพ เชน ภมค มกนโรค เมดเลอดขาว น ายอยอาหาร สารกระต นการเจรญเตบโต
ภมคมกน Ig A ปองกนการตดเชอทางเดนอาหาร
สาร enteroglucagon และ gastrin กระตนการเจรญเตบโตของ
เยอบทางเดนอาหาร
หวน านมในระยะ 1-2 สปดาห หรอ โคลอสตรม เปนยอดอาหาร
เสมอนวคซนหยดแรกของชวต
(Ackerman, 2005)
13
• ทารกทกนนมแมจะมโอกาสเจบปวยนอยกวาทารกทกนนมผสมประมาณ 2 -7 เทา
• ลดโอกาสเกดโรคล าไสเนาอกเสบในทารกเกดกอน
ก าหนดถง 20 เทา
• ลดโอกาสเกดโรคอนๆได 2 - 5.5 เทา เชนทองรวง
ปอดบวม หชนกลางอกเสบ เยอห มสมองอกเสบ
ทางเดนปสสาวะอกเสบ ภมแพ และเบาหวาน
14
ผลดตอลก3. สมองด สตปญญาด เฉลยวฉลาด
นมแมมสารสารอาหารชวยเสรมสรางเซลลสมอง
เสนใยประสาทสมอง และจอประสาทตาเชน DHA, AA
และนวคลโอไทด
นมแมจะมน ายอยไขมน ชวยใหลกสามารถน าไขมนใน
นมแมไปใชในการเจรญของสมองไดเตมท
15
ผลดตอลก
4. ลดความเสยงตอการเกดโรคภมแพ
• โรคภมแพ เกดจากกรรมพนธ อาหาร และ
สงแวดลอม
• ทารกอาย 4 - 6 เดอนเยอบล าไสยงไมแขงแรง
และน ายอยยงพฒนาไมเตมท
• เดกทกนนมแมมโอกาสเกดโรคภมแพนอยกวา
เดกทกนนมผสมประมาณ 2 - 7 เทา
16
นมแมกบโรคอวน
นมแมอยางเดยว 6 เดอนลดความเสยงเปนโรคอวน
22% เมอเทยบกบนมผสม
ทารกไดนมแม 12 เดอนขนมโอกาสอวนเพยง 0.8%
เพราะนมแมมอนซลน และฮอรโมนชวยสะสมไขมน
นอย
17
ความเสยงอจจาระรวงจ าแนกตามวธการใหอาหารทารก
ในทารกฟลปปนสทมอาย 0-2 เดอน
1.0
3.2
13.3
17.3
0
5
10
15
20
Breast milk only Breast milk &
non-nutritious
liquids
Breast milk &
nutritious
supplements
No breast milk
Adapted from: Popkin BM, Adair L, Akin JS, Black R, et al. Breastfeeding and
diarrheal morbidity. Pediatrics, 1990, 86(6): 874-882.
นมแมและน า นมแมและ
อาหารอนๆ
ไมไดนมแม
นมแมอยางเดยว
18
ความเสยงตอการเสยชวตจากโรคอจจาระรวงในชวงอาย 0-3 เดอน และ
ชวงอาย 4-11 เดอน ของการเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว เทยบกบการ
ใหนมแมรวมกบอาหารอน หรอการไมไดรบนมแมในประเทศ Latin America
1
4.1
1
15.1
2.2
0
2
4
6
8
10
12
14
16
Diarrhoea 0-3 mo Diarrhoea 4-11 mo
exclusivebreastfeeding
partialbreastfeeding
no breastfeeding
Adapted from: Betran AP, de Onis M, Lauer JA, Villar J. Ecological study of
effect of breast feeding on infant mortality in Latin America. BMJ, 2001, 323: 1-5.
19
สดสวนการตดเชอทางเดนหายใจชวงขวบปแรกทอาย 0-13 , 14-25 , 27-29 , และ 40-52 สปดาหในทารกทไดนมขวดเทยบกบทารกทไดรบนมแมในชวง13 สปดาหแรกหลงเกด,สกอตแลนด
38.9
47.1 45.5
54.1
23.1
36.242.4 40
0
10
20
30
40
50
60
0-13 14-26 27-39 40-52
Incidence of respiratory illness by age in weeks
Perc
en
t w
ith
resp
irato
ry
illn
ess
Bottle-fed Breastfed
Adapted from: Howie PW, Forsyth JS, Ogston SA, Clark A, Florey CV. Protective
effect of breastfeeding against infection. Br Med J, 1990, 300: 11-15.
เลยงนมขวด เลยงนมแม
20
โอกาสเสยงเสยชวตจากการตดเชอทางเดนหายใจเฉยบพลนชวงอาย 0-3เดอน และ ชวงอาย 4-11 เดอนจ าแนกตามลกษณะการเลยงลกดวยนมแมในลาตนอเมรกา
1
4
2.1
2.9
1
0
0.5
1
1.5
2
2.5
3
3.5
4
4.5
ARI 0-3 mo 4-11 mo
exclusivebreastfeeding
partialbreastfeeding
no breastfeeding
Adapted from: Betran AP, de Onis M, Lauer JA, Villar J. Ecological study of
effect of breast feeding on infant mortality in Latin America. BMJ, 2001, 323: 1-5.
21
ระยะเวลาของการเลยงลกดวยนมแมสมพนธกบ
เชาวปญญาทเพมขนในยวชนชาวเดนมารก
99.4
102.3
106
101.7
104
96
98
100
102
104
106
108
Duration of breastfeeding in months
< 1 months
2-3 months
4-6 months
7-9 months
> 9 months
Adapted from: Mortensen EL, Michaelsen KF, Sanders SA, Reinisch JM. The
association between duration of breastfeeding and adult intelligence. JAMA,
2002, 287: 2365-2371.
นมแม
7 -9 เดอน
คะแนนเชาวปญญา
22
สมองโตเรวในขวบปแรก
0
400
800
1200
1600
แรกเกด 1 ป 6 ป หนมสาว ผใหญ
350
910
1200
1300
1350
60 130
260
410
1200
24 45 95
220
300
150
300
550
1500
1600
160%
30%
สมองตบปอดหวใจ
23
สาร DHA และ AA
ในนมแมผลต จากไขมนตงตน ในตวแม
ไมคงตว ถกท าลายไดงาย ในตวผลต (ป บ) ใช(ปบ)
ในการน าไปใช มสารชวภาพอนๆ รวมดวย
สดสวน DHA:AA 0.2 : 0.35 VS 0.35:0.4
ในนมผสมมการเตมสาร ( พ.ศ. 2544 / 2545 ): ผลตจากน ามนพช สาหรายเซลลเดยว ไขแดง ฯลฯ
: การเกบรกษานมไมด มผลตอการคงตว
: ไมมสารชวภาพอนๆ รวมดวย
: สดสวน ไมร แนวาไดตามแนะน าหรอไม
24
ผลดตอแม
1. ชวยลดน าหนก
• แมไดใชพลงงานสวนเกนทสะสมไวน ามาใชผลต น านม 300-500 กโลแคลอรตอวน
• ในระยะ 6 เดอนแรก น าหนกแมจะลดลง
0.6-0.8 กโลกรม/เดอน
• การศกษาพบวา หากน าหนกแมเพมขนจากกอน
ตงครรภ 5-6 กโลกรมแมทใหนมลกนาน 1 ป
น าหนกแมจะใกลเคยงกบน าหนกกอนตงครรภ
25
ผลดตอแม
2. ชวยปกปองสขภาพแม
ลดโอกาสเสยเลอดหลงคลอด ขบน าคาวปลา
ชวยมดลกเขาอ เรวขน ท าใหกลบส สภาพปกตไดเรว
ประจ าเดอนมาชา และยงชวยคมก าเนดโดยธรรมชาต
ส าหรบแมทใหนมลกอยางเดยวไดนานถง 6 เดอน
ระยะยาว ลดโอกาสเสยงตอโรคมะเรง เชนมะเรงเตานม
มะเรงรงไข และกระดกพรน
26
ผลดตอแม
3. ชวยลดคาใชจายของครอบครว
ชวยลดคาใชจาย ซอนมผสมเดอนละ 2,500 บาท
คาใชจายซอหาอปกรณการใหนมผสม คาใชจายใน
การรกษาพยาบาล เพราะทารกทกนนมแมมโอกาส
เจบปวยนอยกวาทารกทกนนมผสม
27
ผลดตอแม
4. สรางสายสมพนธแม-ลก
การเลยงลกดวยนมแมเปนกระบวนการทาง
ธรรมชาตทใหแมลกไดอยดวยกน เปนโอกาสของการ
สรางสายสมพนธระหวางแม-ลก แมจะไดเรยนรอยาง
ใกลชดและร ใจลก สามารถตอบสนองตอลกอยาง
เหมาะสมเปนการพฒนาลกไดครบรอบดาน
28
เปนระยะส าคญส าหรบสรางรากฐานการเจรญเตบโตของสมอง (critical period of brain growth) และทารกมขอจ ากดตางๆ ดงน• ความจกระเพาะอาหารนอย ( 4 ชอนชา หรอ 20 ซซ )• การเคยวกลน ยงพฒนาไมเตมท ฟนยงไมขน• ระบบน ายอย การดดซมพฒนาไดไมเตมท
• ระบบภมคมกนยงพฒนาไมสมบรณ เชน ภมคมกน IgA
ซงส าคญในการปกปองทางเดนอาหารทารกยงสรางไดไมเตมท
ท าไมตองกนนมแมอยางเดยว 6 เดอน
29
The perfect match: quantity of colostrum per feed and the newborn stomach capacity
Adapted from: Pipes PL. Nutrition in Infancy and Childhood, Fourth Edition. St. Louis, Times
Mirror/Mosby College Publishing, 1989.
30
ท าอยางไรใหแมมน านมพอเพยง
ดดเรวโดยดดครงแรกหลงคลอดภายในครงชวโมงแรก และใหลกไดอยกบแมนาน 1 ชวโมง
ดดบอยสม าเสมอทก 2-3 ชวโมงทงกลางวนและกลางคน โดยเฉพาะ 24 ชวโมง แรก
ดดถกวธ
ดดใหเกลยงเตา
อยาใหอาหาร น า หรอเครองดมอนแกทารก
31
ขอด ดดเรว
1. ชวยกระตนใหนมแมมาเรวขน
2. ลกไดรบหวน านม หรอวคซนหยดแรกของชวต
3. ชวยใหเลยงลกดวยนมแมไดยาวนานขน
4. แมโอบกอดลกเนอแนบเนอลกไดรบความอบอนในอณหภมทพอเหมาะ
5. ชวโมงแรกหลงคลอดลกยงตนตวมาก เรยนรการดดนมแมไดด จะดด
นมไดมากกวาทารกทดดนมแมหลง 1 ชวโมงไปแลว
6. ความรกความผกพนระหวางแมและลก (bonding) และ กระตนสญชาตญานความเปนแม
32
ขอด ดดบอย
1.ลกไดรบหวน านม หรอวคซนหยดแรกของชวต
2. ลกไดสารพรอสตาแกลนดน ซงกระตนการเคลอนไหวของล าไส ชวยขบขเทาออกโดยเรว ชวยเรงขบสารทท าใหตวเหลอง
3. น านมแมมาเรว
4. ลดตวเหลองในเดก
33
ขอด ดดถกวธ
1. ระบายน านมออกจากเตาไดหมด ท าใหสรางน านมไดเพมขนเรอยๆพอกบ
ความตองการ
2. ปองกนการเกดหวนมเจบหรอแตกได
34
กลไกในการดดนม
อาศย การท างานของ Hormone
และ ลนลกรวมกน
35
Reflex in the baby Rooting reflex When something touches lips, baby opens mouth puts tongue down and forwardSkill
Mother learns to position, baby Baby learns to take breast
Sucking reflex When something touches palate, baby sucks
Swallowing reflex When mouth fills with milk, baby swallows
36
Good attachment
ปากลกอากวาง
คางลกชดเตานมแม
รมฝปากลกดานลางปลนออก
แกมปอง
แมไมเจบหวนมขณะดดนม
37
ProlactinSecreted AFTER feed to produce NEXT feed
หลงมากเวลา กลางคน
ระงบการตกไข
Prolactin in blood
Baby suckling
Sensory impulses from nipple
38
Oxytocin ( Let down)Reflex
กงวล
เครยด
ปวด
สงสย
These HINDER reflex
These HELP reflex
คดถงลก ไดยนเสยงลกรอง
ไดเหนลก
แมมความมนใจ
39
ขอควรจ า 3 อยางของ Prolactin
1. Pralactin สรางในเวลากลางคนมากกวากลางวน ดงน นการใหลกดดนมกลางคนท าใหมนมแมคงสรางอยตลอด
2. Pralactin ท าใหแมรสกผอนคลาย บางคร งงวงนอน ดงน นแมจงมกไดพก ถงแมจะใหลกดดนมเวลากลางคน
3. ชวยปองกนการตกไข ท าใหมระยะหางขนของการต งครรภ
40
ขอควรจ า 2 อยางของ oxytocin reflex
1. แมตองอยกบลกตลอดเวลา
ไดเหน ไดสมผส ตอบสนองลกทกครงทลกหว
2. ดานความรสกของแม
เจาหนาทตองใหก าลงใจ ใหความมนใจแมได
41
42
43
ทาอ มถกตอง เหมาะสม
ส าเรจกวาครง
44
จดส าคญ 4 ประการ คอ
1.หวและล าตวอย ในแนวเดยวกน ( Straight line )
2.หนาของลกหนหนาเขาหานมแม (face the breast)
จมกลกอย ขางหวนมแมพอด (Nipple to nose)
3.แมอ มลกแนบชดตวแม (close)
4.บรเวณสวนลางของล าตวตองมการประคองโดยใชมอ
หรอใชหมอน (support)
หลกส าคญในการอ มทารก
( Wong, Perry, Hockenery, & Lowdermilk, 2002)
45
Cradle Hold
ทาถนดของแมสวนใหญ
46
Modified Cradle
ชวยไดมากในลกทเกดกอนก าหนด น าหนกตวนอย เพราะกลามเนอบรเวณคอยงไมแขงแรง หรอลกทมปญหาดดนมแลวหลดบอยๆ
47
Football hold
หลงผาตดคลอด ลกแฝด ลกตวเลก คลอดกอนก าหนด
ลกทมปญหาดดนมแลวหลดบอยๆ ลกทปวย แมทเตานมใหญ
ใชเปนทาเปลยนต าแหนงการกดของเหงอกลกเวลามปญหาหวนมเจบแตก
48
Positioning a preterm infant
12/3
UN
ICE
F/H
Q93-0
287/ R
oger
Lem
oyn
e,
Chin
a
49
Twin BFTwin BF
50
Twin BF
51
Side -lying
ใหนมตอนกลางคน หรอในรายหลงผาตดคลอดวนแรกๆ แมหลงคลอดใหมทออนเพลยมาก
52
น านมจะพอไหม ?
วนแรกสรางน านมไดน านมประมาณ 3 ชอนโตะ
วนทสองสรางน านมไดประมาณ 13 ชอนโตะ
ประมาณวนทสามจะสรางน านมไดมาก
(Milk “comes in”)
53
THANK YOU FOR YOUR ATTENTION
top related