05. Грамадска палітычнае жыццё ў 1920-30-я гады

Грамадска-палітычнае жыццё БССР у 1920-1930-я гг.

Заданне для дэтэктываЗыходныя дадзеныя:• Імя: Марыя Адольфаўна Шаціла;• Нарадзілася ў веруючай сям’і на пачатку 1920-х гг.

• Нарадзілася ў СССР, у павеце, правяла там дзяцінства.

• З 1930 г. пра яе нічога не вядома. Наступныя звесткі пра яе з’яўляюцца ў 1943 г., у газеце “Праўда”Паўночнага краю СССР.

• У 1950-х вярнуласяна Беларусь.

ПвнедыклэмрПвнедыклэмрПвнедыклэмім

Трэба расследаваць

1. Калі і дзе яна нарадзілася?

БССР у пачатку 1920-х гг.

16.01.1921 г. – Дагавор аб ваенным і гаспадарчым саюзе паміж БССР і РСФСР.

14-18.12.1922 г. – IV Усебеларускі з’езд Саветаў: рашэнне аб стварэнні СССР.

30.12.1922 г. – стварэнне СССР.

БССР у складзе СССР

У ЦВК СССР – 7 беларусаў. Адзін са старшынь ЦВК СССР – Аляксандр Чарвякоў.

Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел

1921-1924 гг. – БССР:

воласці

6 паветаў

Частка Мінскай губерні

Адміністрацыйна-тэрытарыяльная рэформа

З 1924 г. – БССР:

Сельсаветы (у т.л. нацыянальныя)

Раёны

Акругі

Узбуйненні БССР

1924 г. – першае ўзбуйненне: 15 паветаў Гомельскай, Віцебскай і Смаленскай губерняў.

1926 г. – другое ўзбуйненне: Гомельскі і Рэчыцкі паветы.

Дайце адказ

1. Калі і дзе нарадзілася М. А. Шаціла?

Трэба расследаваць

2. Ці адбываліся падчас яе дзяцінства ў краіне нейкія падзеі, што маглі

паспрыяць яе знікненню?

Амністыя11 ліпеня 1923 г. –

амністыя членам нацыянальных арганізацый.

1925 г. – рада БНР абвясціла аб самароспуску. Частка рады не згадзілася з гэтым.

Усталяванне аднапартыйнай сістэмы

1921 г. – самароспуск Бунда і Яўрэйскай камуністычнай партыі.

1924 г. – самаліквідаваліся БПСР.

Незадаволенасць Саветамі

1924 г. – толькі 35,4% насельніцтва прыйшлі на выбары ў Саветы.

Шляхі пераадолення праблемы:• Камісіі і дэпутацкія групы;• Прафсаюзы;• КСМБ;• Асавіяхім, таварыствы па аказанні дапамогі

вёсцы і г.д.

Канстытуцыя БССР1927 г. – другая Канстытуцыя БССР

Дайце адказ

2. Ці адбываліся падчас дзяцінства М.А. Шаціла ў краіне нейкія падзеі, што

маглі паспрыяць яе знікненню?

Трэба расследаваць

3. Што за падзеі маглі адбывацца ў 1930-х, якія б садзейнічалі яе

раптоўнаму знікненню?

Адміністрацыйна-тэрытарыяльная рэформа

З 1938 г. – БССР:

Сельсаветы

Раёны

Вобласці

Пашпарты

1932-1933 г. – уведзены пашпарты.

Пашпарты атрымалі:• Гараджане;• Жыхары саўгасаў;• Жыхары памежжа;• Супрацоўнікі МТС і г.д.

Органы цэнтральнай улады БССР па канстытуцыі 1937 г.

СудоваяВярхоўны суд + Асобыя нарады, “тройкі”

ВыканаўчаяСавет Народных Камісараў

ЗаканадаўчаяВярхоўны Савет БССР і ЦВК БССР

Кіраўнікі цэнтральных органаў улады

А. Чарвякоў – на чале ЦВК М. Галадзед – на чале СНК

Мясцовыя органы ўлады і грамадскія арганізацыі

Органы ўлады:• Мясцовыя Саветы;• Іх выканкамы;• Мясцовыя суды.

Але!

Іх дзейнасць абмежавана ў асноўным ідэалагічнымі, эканамічнымі і культурнымі функцыямі.

Грамадскія арганізацыі:•Камсамол;•Прафсаюзы;•Іншыя арганізацыі.

КП(б)Б• Узмацняецца

цэнтралізацыя;• Адміністратыўна-

дырэктыўныя метады кіравання;

• Павышаецца роля партыі;• Пад яе кіраўніцтвам

дзейнічаў дзяржаўны апарат і грамадскія арганізацыі. М. Гікала

Канфесійнаяпалітыка

• Барацьба супраць царквы;

• Разбурэнне храмаў, канфіскацыя іх маёмасці;

• Падтрымка “абнаўленства”;

• 1927 г. – аўтакефалія БПЦ.

Барацьба супраць веруючых

• 1929 г. – Беларускі Антырэлігійны ўніверсітэт.

• 1929 г. – Першы Усебеларускі з’езд бязбожнікаў.

• З 1500 праваслаўных храмаў у пачатку 1920-х не засталося ніводнага ў канцы 1930-х.

Сталін: “Да 1 мая 1937 г. на ўсёй тэрыторыі СССР павінны забыць імя Бога”.

Дайце адказ

3. Што за падзеі маглі адбывацца ў 1930-х, якія б садзейнічалі

раптоўнаму знікненню М. А. Шаціла?

Трэба расследаваць

4. Ці маглі яе прымусць з’ехаць з Беларусі?

1937 г.

• Прынята Канстытуцыя БССР;

• Пік палітычных рэпрэсій.

Палітычныя рэпрэсіі• 1920-я – 1950-я;• Каля 250 тысяч ахвяр

на Беларусі;• Толькі ў Курапатах –

30 тысяч расстраляных.

• У 1950-1990-я гг. – 160 тысяч рэабілітаваныя.

Рысы таталітарнай сістэмы1. Аднапартыйная сістэма.2. Зрошчванне дзяржаўнага і партыйнага апарата.3. Дырэктыўнае планаванне эканомікі,

сацыяльнай сферы, культуры. Дамінаванне дзяржаўнай уласнасці.

4. Адсутнасць капіталістычных класаў.5. Моцная палітычная ўлада, шырокая

сацыяльная палітыка.6. Рост агульнаадукацыйнага ўзроўню народа.7. Панаванне марксісцка-ленінскай ідэалогіі.

Дайце адказ

4. Ці маглі М. А. Шаціла прымусць з’ехаць з Беларусі?

Дзякуй за ўвагу і знаходлівасць!