ตัวอย่าง - department of fisheries | mobile version¸• วอย าง...
Post on 05-May-2018
224 Views
Preview:
TRANSCRIPT
ตัวอย่าง ในการทดลองเพื่อศึกษาอิทธิพลของแสงและอุณหภูมิ ที่มีต่อ gonadosomatic index (GSI) ซึ่งเป็นค่าที่ใชว้ัดการเจริญเติบโตของ รังไข่ของปลาชนิดหนึ่งผู้ทดลองใช้ช่วงแสง (photoperiod) สองช่วง (a1=9 และ a2=14 ชม.ต่อวัน) และระดับอุณหภูมิ สองระดับ (b1=16 และ b2=27 องศาเซลเซียส) มาทดลองกับปลาเพศเมียที่มีความสม่ าเสมอกัน (ใช้แผนการทดลองแบบสุ่มตลอด) จ านวน 20 ตัว โดยใช้ปลา 5 ตัวต่อ treatment หลังจากเลี้ยงปลาได้ 3 เดือน ท าการวิเคราะห์หาค่า GSI ของปลาแต่ละตัวดังนี ้
126
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
A ช่วงแสง B อุณหภูมิ
2x2 factorial in CRD
a1b1 a2b2 a1b2 a2b2 1.30 1.01 0.90 0.83 2.88 1.52 1.06 0.67 2.42 1.02 0.98 0.57 2.66 1.32 1.29 0.47 2.94 1.63 1.12 0.66
• treatment
127
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
Data layout
128
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
129
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
T ests o f Be tween -Subj ects Effects
Dependent Variable: DATA
8.862a 3 2.954 20.809 .000
37.128 1 37.128 261.535 .000
3.081 1 3.081 21.704 .000
5.151 1 5.151 36.285 .000
.630 1 .630 4.439 .051
2.271 16 .142
48.262 20
11.134 19
SourceCorrected Model
Intercept
A
B
A * B
Error
Total
Corrected Total
Type III Sum
of Squares df Mean Square F Sig.
R Squared = .796 (Adjusted R Squared = .758)a.
130
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
สรุปผลการทดลอง ดังนี้ • มีความแตกต่างระหว่างช่วงแสงA อย่างมีนัยส าคัญยิ่ง (p<0.01)
• มีความแตกต่างระหว่างอุณหภูมBิ อย่างมีนัยส าคัญยิ่ง (p<0.01)
• มีอิทธิพลร่วมระหว่าง ช่วงแสงA อุณหภูมBิ อย่างมีนัยส าคัญ(p<0.05)
131
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
• จะเห็นว่า ถ้าใช้ช่วงแสง 9 ชม การใช้ระดับอุณหภูมิต่างกันจะท าให้ค่า GSI แตกต่างกันมาก ในขณะที่ เมื่อใช้ช่วงแสง 14 ชม ระดับอุณหภูมิต่างกัน จะท าให้ค่า GSI ต่างกันไม่มากนัก เมื่อพิจารณาความลาดชันของเส้นกราฟจะพบว่า ถ้าช่วงแสงเปลี่ยนแปลง ค่า GSI ที่ใช้อุณหภูมิ 16 ‘C จะลดลงเร็วกว่า ค่า GSI ที่ใช้อุณหภูมิ 27 ‘C
D es c ri pt iv e St at is t ic s
Dependent Variable: DATA
2.4400 .66933 5
1.0700 .14832 5
1.7550 .85455 10
1.3000 .28293 5
.6400 .13342 5
.9700 .40557 10
1.8700 .77181 10
.8550 .26277 10
1.3625 .76550 20
B1.00
2.00
Total
1.00
2.00
Total
1.00
2.00
Total
A1.00
2.00
Total
Mean Std. Deviation N
132
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
ศึกษาครั้งที่ 1: เพื่อเปรียบเทียบผลของวิธีการการผ่าตัด ใช้สัตว์จ านวน 20 ตัว
ศึกษาครั้งที่ 2 : เพื่อผลของการออกก าลังกายหลังการผ่าตัด ใช้สัตว์เพิ่มขึ้นอีก 20 ตัว
ถ้าใช้การออกแบบ factorial แล้ว จะใช้สุนัขรวมทั้งหมด 20 ตัว
มีค าถาม ท าไมไม่ใช้สัตว์ทดลองจ านวน 40 ตัว มี จ านวนสัตว์ไม่เพียงพอ หรือไม่
133
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
กำรเขียนโมเดลทำงสถิติ
งำนทดลองแบบ Factorial in RCBD
ijkjkkjiijk blkY
ijkY
j
k
jk
ijk
ijkY
i
= ค่ำสงัเกตท่ีไดจ้ำกปัจจยัท่ี ij ซ ้ำท่ี k
= ค่ำเฉล่ียรวม (overall mean)
= อิทธิพลเน่ืองจำกปัจจยัท่ี j เม่ือ j = 1, 2, 3,… ,n
= อิทธิพลเน่ืองจำกปัจจยัท่ี k เม่ือ k = 1, 2, 3,… ,n
= อิทธิพลรว่มระหว่ำงปัจจยัท่ี j และปัจจยัท่ี k เม่ือ jk = 1, 2, 3,… ,n
= ควำมคลำดเคล่ือนของงำนทดลอง
interaction
iblk = อิทธิพลเน่ืองจำกบล็อกท่ี i
134
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
ตวัอยำ่ง
จำกกำรทดลองศึกษำอิทธิพลของกำรใชธ้ำตทุองแดง 4 ระดบั (0, 2, 4, และ 6%)
เสรมิในอำหำรไกก่ระทงว่ำมีผลต่อกำรเจรญิเติบโตหรอืไม ่ผ ูท้ดลองมีกรงท่ีจะจดัไก่
เขำ้ทดลองไดจ้ ำนวน 12 คอก โดยมีลกัษณะเป็น 4 คอกติดกนัเป็นชดุซ่ึงถกูคัน่ดว้ย
ทำงเดิน (คอกจึงถกูแบ่งออกเป็น 3 แถวๆ ละ 4 คอก) เพ่ือควำมสะดวกในกำรปฏิบติั
งำนผ ูท้ดลองจดัส ุม่ทรทีเมนตล์งในแต่ละแถว ดงันัน้ในแต่ละแถวจะมีทรทีเมนตค์รบทัง้
4 แบบ ผ ูท้ดลองใชไ้กจ่ ำนวน 50 ตวัต่อคอก ไดน้ ้ำหนกัเพ่ิมต่อวนั (ADG) ในช่วง 3
สปัดำหเ์ป็นกิโลกรมัเพ่ือน ำมำวิเครำะห ์
จำกโจทยข์อ้น้ีท่ำนคิดว่ำ เป็นงำนทดลองแบบแฟคทอเรยีล หรอืไม ่?
135
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
ผงักำรทดลอง
a1b1 a2b2 a1b2 a1b2
a2b2 a2b1 a2b2 a2b1
a2b1 a1b1 a1b2 a1b1
a1b2 a2b2 a1b1 a2b1
2 x 2 factorial experiments in CRD
136
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
a2b2 a1b1 a2b1 a1b2
a1b2 a2b2 a1b1 a2b1
a2b2 a1b1 a2b1 a1b2
a2b1 a1b2 a1b1 a2b2
ผงักำรทดลอง
2 x 2 factorial experiments in RCBD
Block 1
Block 4
Block 3
Block 2
137
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
Column1 Column2
Column3
Column4
Row 1 a1b1 a1b2 a2b1 a2b2
Row 2 a1b2 a2b1 a2b2 a1b1
Row 3 a2b2 a1b1 a1b2 a2b1
Row 4 a2b1 a2b2 a1b1 a1b2
ผงักำรทดลอง
2 x 2 factorial experiments in LSD
138
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
CRD RCBD LSD
SOV df SOV df SOV df
Treatment ab – 1 Treatment ab – 1 Treatment ab – 1
A a – 1 A a – 1 A a – 1
B b – 1 B b – 1 B b – 1
AB (a -1)(b – 1) AB (a -1)(b – 1) AB (a -1)(b – 1)
Block blk - 1 Row r – 1
Column c – 1
Error ab(r – 1) Error (ab – 1)(blk –
1)
Error (ab – 2)(r – 1)
Total abr - 1 Total abblk -1 Total abr - 1
ตารางวิเคราะหค์วามแปรปรวน
139
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
ตารางวิเคราะหค์วามแปรปรวน
trtdftrtF AdfAF BdfBF ABdfABF errdf totdf
140
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
Three way ANOVA
141
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
ตวัอย่าง: 2 x 2 x 3 factorial experiments in CRD ท า 3 ซ า้
Rep I Rep II Rep III
A1B1C1
A1B1C2
A1B1C3
A1B2C1 A1B2C3
A1B2C2
A2B2C1 A2B2C3
A2B2C2
A2B1C1
A2B1C2
A2B1C3
A1B1C1
A1B1C2
A1B1C3
A1B2C1 A1B2C3
A1B2C2
A2B2C1 A2B2C3
A2B2C2
A2B1C1
A2B1C2
A2B1C3
A1B1C1
A1B1C2
A1B1C3
A1B2C1 A1B2C3
A1B2C2
A2B2C1 A2B2C3
A2B2C2
A2B1C1
A2B1C2
A2B1C3
142
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
ตวัอยำ่ง: 2 x 2 x 3 factorial experiments in RCBD ท ำ 3 ซ ้ำ
Block I Block II Block III
A1B1C1
A1B1C2
A1B1C3
A1B2C1 A1B2C3
A1B2C2
A2B2C1 A2B2C3
A2B2C2
A2B1C1
A2B1C2
A2B1C3
A1B1C1
A1B1C2
A1B1C3
A1B2C1 A1B2C3
A1B2C2
A2B2C1 A2B2C3
A2B2C2
A2B1C1
A2B1C2
A2B1C3
A1B1C1
A1B1C2
A1B1C3
A1B2C1 A1B2C3
A1B2C2
A2B2C1 A2B2C3
A2B2C2
A2B1C1
A2B1C2
A2B1C3
143
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
ตวัอยำ่ง: 3x2x2 factorial experiments in CBD
144
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
A
B
C
145
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
146
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
147
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
148
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
149
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
150
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
151
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
152
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
153
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
154
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
ขอ้ดี vs ขอ้จ ำกดั ของ factorial design
ขอ้ดี
1. ท ำกำรศึกษำไดห้ลำยปัจจยัพรอ้มๆกนัจึงเป็นกำรใชท้รพัยำกรท่ีประหยดั
และมีประสิทธิภำพ
2. ท ำใหท้รำบปฏิกิรยิำสมัพนัธร์ะหว่ำงปัจจยัท่ีศึกษำ (interaction)
ขอ้จ ำกดั
1. ถำ้ปัจจยัท่ีศึกษำมีจ ำนวนมำก จะตอ้งใชห้น่วยทดลองมำกข้ึนดว้ยจนอำจจะเป็น
จ ำกดัในกำรหำทรพัยำกร หรอืหน่วยทดลอง
2. ถำ้ปัจจยัท่ีศึกษำมีมำก ท ำใหจ้ ำนวนหน่วยทดลองท่ีตอ้งใชมี้มำกข้ึนจะท ำใหไ้ม ่
สำมำรถเลือกใชห้น่วยทดลองท่ีสม ่ำเสมอได ้ ควำมคลำดเคลื่อนของกำร
ทดลองอำจเพ่ิมข้ึน ท ำใหป้ระสิทธิภำพกำรทดลองลดลง
3. กำรจดั treatment combination ค่อนขำ้งย ุง่ยำกหำกศึกษำหลำยปัจจยัพรอ้มกนั
155
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
http://entertainment.goosiam.com/news/html/0026726.html
156
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
•มีจ านวนสัตว์ทดลองจ ากัด เช่น สัตว์ป่า
•ผู้วิจัยต้องการทดสอบ อิทธิพลของ ขนาดกรง (มี 4 ขนาด) ต่อระดับความเครียดในกวางผา โดยดูจากระดับฮอร์โมนคอร์ติซอลในอุจจาระ
http://www.bangkokbiznews.com/home/detail/life-style/lifesty
157
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
มีกวางผา อยู่จ านวน 4 ตัว ผู้วิจัยต้องการทราบว่า ขนาดกรงที่ใช้เลี้ยงมีผลต่อความเครียด หรือไม่ โดย ขนาดกรงจะมี 4 ขนาด (4 ทรีทเม้นต์)
จะท าการทดลองโดย แต่ละทรีทเม้นต์ มีจ านวนกวางผา ทรีทเม้นต์ละ 1 ตัวได้ หรือ ไม่ ??
158
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
Col 1 Col 2 Col 3 Col 4
Row 1 A B C D
Row 2 D A B C
Row 3 C D A B
Row 4 B C D A
โดยทั่วไป แผนการทดลองแบบนี้จะมีปัจจัย 2 ปัจจัย โดยสามารถจัดเป็น column และ row ได้
159
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
ในการทดลองท่ีเกี่ยวข้องกับสัตว์ โดยส่วนใหญ่ปัจจัยจะเป็น ตัวสัตว์ และ ช่วงเวลา (period) ที่ท าการศึกษา
จ านวนสัตว์ทดลองจะเท่ากับจ านวนทรีทเม้นต์
มีจ านวนสัตว์ทดลองไม่มากนักก็สามารถท าวิจัยได้
160
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
Period 1
Period 2
Period 3
Period 4
Elephant 2 Elephant 1 Elephant 3 Elephant 4
T1 T2 T3 T4
T4
T4
T4
T2 T1
T2
T2
T3
T3
T1
T1
T3
161
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
แผนการทดลองแบบลาตินสแควร์
หน่วยทดลองมีความผันแปรสองทาง เรียกว่า Row และ Column เช่น การเปรียบเทียบสื่อการเรยีนการสอน 3 แบบ กับนิสิต 3 คณะและแบ่งกลุ่มการเรียน GPA 3 กลุ่ม การทดลองนี้เรียกว่า 3x3 Latin Square
162
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
•การทดลองแบบลาตินสแควร์ถูกน ามาใช้กรณีที่พบว่า มีสาเหตุที่ท าให้เกิดความผันแปรในหน่วยทดลอง 2 สาเหตุก่อนให้ treatment
•จ านวนแถวนอน เท่ากับจ านวนแถวตั้ง เท่ากับจ านวน treatment
• วิธีการสุ่ม treatment ให้แก่หน่วยทดลองหลังจากจัดกลุ่มหน่วยทดลองตามแถวนอนและแถวตั้ง
163
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
วิธีการสุ่ม treatment ให้แก่หน่วยทดลองหลังจากจัดกลุ่มหน่วยทดลองตามแถวนอนและแถวตั้ง
•วิธีแรก-สุ่มผัง Latin Square ผังใดผังหนึ่งมาใช้
•วิธีที่สอง-เลือกผัง Latin Square มาตรฐานตามขนาดท่ีต้องการมาหนึ่งผังโดยสุ่ม จากนั้นจัดล าดับแถวนอนแถวตั้งใหม่โดยอาศัยการสุ่ม
164
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
ขนาด 2x2 3x3
4x4
จากตวัอยา่ง ตรงกบัผงัตวัแบบมาตรฐาน
165
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
ตัวแบบ Latin Square (LSD)
166
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
วธีิกำรค ำนวณค่ำ Sum of Square
167
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
ตาราง ANOVA แผนการทดลอง Latin Square จ านวนทรีทเมนต์ = row = column = r
168
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
ท าในสัตว์ทดลองชุดเดิม แต่ต่างช่วงเวลา
สัตว์ต่างชุด ท าพร้อมกัน
สัตว์ต่างชุด ท าต่างเวลา
** การวิเคราะห์ทางสถิติจะมีโมเดลที่แตกต่างกัน
การออกแบบ LSD สามารถท าได้หลายแบบ
169
สถาบันวิจัยแล
ะพัฒนาพันธุกรรมส
ัตว์น้ำ
top related