صنایع دستی

بسمه تعالی

تعریف رفو و دالیل نیاز

گر چه در فرهنگ معین »رفو« به معنی »دوخت پارگی ها و سوراخها به نوعی که به سهولت معلوم نشود« آمده و در فرهنگ فارسی عمید نیز رفو، »دوختن پارگی و سوراخ بطوریکه رد آن به آسانی معلوم نشود« معنی شده است، اما از لحاظ فنی و در هنر قالیبافی، تعمیر و ترمیم استادانه بخش های آسیب دیده قالی به گونه ای که به راحتی قابل تشخیص نباشد را رفوگری

می دانیم.فرش همواره به دالیل مختلف از جمله فرسایش، مجاورت با مواد شیمیایی، ضربه، آتش و ... همواره در معرض آسیب قرار دارد

و همین امر باعث شده کار رفو و رفو گری در جهت ترمیم استادانه بخش های آسیب دیده از اهمیت زیادی برخوردار شود.همچنین عیوب دیگری حین تولید فرش بوجود می آیند که اکثراً حاکی از عدم دقت و یا سهل انگاری در کاربرد و استفاده از

مواد اولیه مصرفی غیر مرغوب و رعایت نکردن اصول بافت صحیح می باشد. از جمله عیوب شایع در این مورد، عیب ابعاد فرش می باشد. بعد از تولید فرش باز هم امکان بروز آسیب وجود دارد، که به نحوه نگهداری و استفاده صحیح از فرش برمی گردد.

به عنوان مثال جنس فرش خود عاملی ست که باعث جذب بعضی حشرات آسیب رسان به فرش می شود. آسیبهایی که بر فرش وارد می شوند بر دو نوع می باشند که شناسایی آنها اهمیت بسیاری در رفو و مرمت فرش دارد. این موارد را آسیب های

کلی و آسیب های جزئی تشکیل می دهند. آسیب های کلی اکثراً نیازمند صرف وقت و هزینه بسیاری هستند وممکن است در مواردی از برطرف کردن این گونه عیوب

صرف نظر کنند، که بیشتر در مورد فرشهایی صادق است که از ارزش هنری و قدمت کمتری بهره مند هستند.معموالً رفوگران آسیب هایی را جزئی می نامند که نیازمند ترمیم و تعویض تمام عناصر اصلی و شالوده فرش نباشد، در برخی

موارد ممکن است اصالح و ترمیم یک آسیب جزئی وقت و دقت بیشتری نسبت به یک رفوی کامل را طلب کند، اما در کل هزینه و مواد کمتری راصرف میکند.

لطفا مختصری درباره ی خودتان و کسب وکارمربوطه توضیح دهید.من محمد دهقان هستم متولد 1334 و در شیراز بدنیا آمدم.هنر فرش و رفوگری را به صورت استاد-شاگردی یاد گرفتم و به

مدت 4 سال کارآموزی نیزگذراندم.من از سال 1352 وارد این هنر شدم و اکنون 42 سال است که این هنر را ادامه دادم.

آقای دهقان وسایل مورد نیاز برای رفوگری فرش چی هستند.در این حرفه وسایل و ابزاری که مورد استفاده قرار می گیرد، تقریبًا همان نتیجه وسایل بافت قالی را به ما می

دهد، و رفوگر با استفاده از این وسایل فرش را مرمت و احیا می کند. به طور کلی میشه گفت:

1. شانه یا دفتین: شانه رفوگری در مقایسه با شانه بافت، دارای دندانه و تیغه های کمتری بوده و همان عمل مرتب کردن و کوبیدن گره های هر

رج را به عهده دارد. به هنگام کاربرد این وسیله بایستی به کم استقامت بودن تارها توجه داشت.

2. قالب: از این ابزار برای کشیدن نخ خامه از میان تارها بهره می گیرند و یا آنکه جهت قراردادن نخ خامه در میان تارها که با عمل

فشار توام است، استفاده می شود.

3. چاقو : چاقوهای مورد استفاده درکاررفو انواع مختلفی دارد، هر کدام جهت کاری مورد استفاده قرار می گیرند:

مثال چاقو »کارد بی نوک« مخصوص قالی های گره ترکی می باشد. یا »چاقو و چنگال« کاربردش در بیرون کشیدن تارها و تیره های پاره پوسیده و نیز شکافتن گره های غلط بافته شده می باشند. یا چاقو بافت »چاقوی بافت« که در بافت گره های

رفو استفاده میشود.

4. سوزن: سوزن مورد استفاده در رفوگری از جهت قطر دارای انوع و نمره های مختلف است، سوزن رفوگری از لحاظ جنس محکمتر و مقاوم تر از سوزن های معمولی بوده و خاصیت فلزی دارد و شکننده نمی باشد. کاربرد سوزن در تونه کشی و پود کشی و

کوبلن زنی و شیرازه زنی می باشد، و بایستی سوزن رفوگری ظریف و نازک تر بوده، سوراخ انتهای آن دراز و بیضی شکل باشد، ته گرد و دایره مانند کار گذراندن نخ را آسان می کند، ولی در جایگزین کردن تارهای نو، انسجام و نظم گره ها را به هم می

زند.

5. قیچی: قیچی مورد استفاده در رفو دو نوع می باشد:

1. قیچی معمولی یا صاف: که تیغه ها و بازوهای این نوع قیچی در یک امتداد قرار داشته و برای بریدن شیرازه و کوتاه کردن ریشه ها به کار می رود

2. قیچی پرداخت: در این قیچی بازوها حدود سه سانتی متراز تیغه ها باالتر بوده و رفوگر می تواند با تسلط به پرداخت مورد نظر برای انجام کار رفو بپردازد.

از دیگر وسایل مورد نیاز می توان به تخته، اتو، سنگ چاقو تیز کن، چکش، انگشتانه، میخ، نوار چرمی، و گازانبر، شیشه یا بطری جهت زیرکار )در مورد سوزن کشی کردن( نام برد، ضمن آنکه از موم هم استفاده می کنند و سوزن را به موم می زنند تا راحت تر

در مغز قالی فرو رود.

و حرف آخر آقای دهقان...این هنر داره فراموش میشه و چه عیبی داره که یه دختر یا پسر بیان اینا رو یاد بگیرن هرچند که این دوره بروی نون خشک جمع کنی بهتر هست اما مثال یه دختری که یه شوهر معتاد گیرش اومد وقتی این کارو بلد باشه میتونه نون خودش و بچش رو در بیاره.

خالصه اینکه این هنر داره فراموش میشه.

آدرس: شیراز-خیابان مسجد وکیل - سرای گل - طبقه دوم - محمد دهقانتلفن : 09173134712

حسین عباسی

تحقیق صنایع دستی

موضوع تحقیق: رفوگری فرش

استاد مربوطه : دکتر سامانیان

هنرمند: محمد دهقان

تاریخ: 1395/03/06

کارد بی نوک چنگال

کارد بافت

هرنمند مشغول کار

هرنمند مشغول کار

ار ک

ولشغ

مند

رنمه

شغول کارهرنمند م

ابزار کار

ار ک

از نی

ردمو

ل سای

و

وسایل مورد نیاز کار