นิทานพื้นบ้าน ศรีธนญชัย

นทานพนบาน ศรธนญชย

นานมาแลว มนางแกวผหนงเปน

คนใจบญ ชอบท าบญท าทานเสมอ

ตลอดพรรษานางไปท าบญอยทวด

หนงมเคยขาด วนหนง ใจนางคด

อยากจะไปท าบญอกวดหนงทอย

คนละฝงแมน ากบทนางอย เมอนางเตรยมขาวปลาอาหารพรอมแลวทจะไปตกบาตร

เผอญวนนนฝนเกดตกหนกน าทวมนางกไมอาจจะขามไปได มพระรปหนงพายเรอ

ผานไป นางขอโดยสารขามฟากไปกบพระ พระรปนนรบรอนไมยอมหยดฟงค าพด

ของนางเลย พายเรอมาชาตใดกขอใหมลกชาย ใหไดอยรวมกบพระรปนนและใชกรรม

เวรนใหจงได พลางนางกโยนของทเตรยม

จะไปท าบญตกบาตรลงไปในน า ตอมา

นางกมลกเปนชายคนหนงพออายได ๑๑ –

๑๒ ขวบ นางกสงไปอยวดตงชอลกวา ‘' ไอ

กะต าปา '' ( ศรธนญชย ) และไดไปอยกบ

พระรปทไมใหนางโดยสารเรอไปดวยใน

วนทนางจะไปท าบญตก บาตรวดฝงตรง

ขามบานของนาง ค าอธษฐานของนางกเปน

ความจรง เพราะศรธนญชยลกของนางก

ไดมาใชกรรมเวรเหมอนดงค าอธษฐานทนางไดตง ไว วนหนงพระสงใหเอาผาไปซก

ศรธนญชยซกเสรจแลวกเอาไปตากไวทกองทราย มหมาตวหนงผานมา ศรธนญชยนก

ในใจวาจะตองแกลงพระรปนสกหนอย จงไปหาน าตาลออยกบงาด ามาผสมกนแลว

ปนเปนกอนกลม ๆ เอาไปวางไวบนผาพระทตากไว พระมาเหนเขานกวาเปนขหมาก

เอดศรธนญชยวา ‘' แกนมนท าไม

ถงโงนก ซกผาตากไวกไมเฝา

ปลอยใหหมามาขรดเสยแลว แก

กนขหมานเขาไปเสยนะ ถาแกไม

กนขาจะเขกหวแกเดยวนแหละ ''

ศรธนญชยกแกตววา‘' กระผมมว

แตไปท างาน เลยไมไดอยเฝาผา ''

ฝายพรดะกบงคบใหศรธนชยกน

ใหได ศรธนญชยกหยบขนมากน

หนาตาเฉย พระสงสยกถามวา ‘'

แกกนอยางอรอยเชยวนะ ‘' ศร

ธนญชยตอบวา ‘' ขอรบกระผม ข

หมาตวนอรอยมาก '' พระขอลอง

ชมด กเลยสงศรธนญชยวา พรงน

ถาหมาตวนผานมาใหจบไวนะ

บบเอาขหมาออกมาใหหมด

วนรงขนอหมาผานมา ศรธนญชยกลอหมาไปเอาประตหนบตวมนไว จนหมาขไหลออกมากเรยกพระใหมากนขหมา ตอนนกไดแกแคนใหแมไปไดตอนหนงแลวตอมาอกวนหนง พระมธระเขาไปในเมองกสง

ศรธนญชยวา ‘' ใครมาเรยกอยาเปดประตนะใหบอกวา พระทานไมใหเปด '' ตกดกคนนนพระกลบมาจากธระ กตะโกนเรยกใหศรธนญชยเปดประตให ‘' ไอศรธนญชยขากลบมาแลว เปดประตท '' ศรธนญชยตะโกนตอบวา ‘' หลวงพสงไมใหเปด '' ‘' กขากลบมาแลว ขาเอง เปดประตเรว ๆ เขา ‘' ชางเถอะ หลวงพสงไมใหเปด ตกลงพระนนกไมไดเขาหอง ตองนอนตวงอกออยนอกกฏนนเองจนกระทงสวางหลายปตอมา ศรธนญชยอายมากขน ร าเรยนอะไรกไมส าเรจ ดแตแกลงพระ วนหนงกไปหาพระแลวบอกวาตนจะไปคาขายเกลอ พระกขอไปดวย เพราะอยากจะไปเหนบานเมองอน บางพระมมาอยตวหนง ศรธนญชยมนรวาพระจะขมาไป พอดตอนนนเปนฤดทตนหมามยออกดอกมนกไปเกบเอามาเคาะใสอานมาไป ศรธนญชยกหาบเกลอเดนตามไป พระกคนกนเกาไป

ตลอดทางเพราะโดนหมามย เมอขมามาทนศรธนญชยแลว กชวนใหศรธนญชยแลกมาข พรดะอาสาหาบเกลอให ฝายศรธนญชยเมอไดมาขแลวกรบขมาไปอยางเรว สวนพระหาบเกลอมาหนกมาก ตามศรธนญชยไมทน กเลยคดไดวาจ าเปนทจะตองหาบเกลอไปซอนกกลวคนเหน เลยตกลงใจซอนไวในน า พระกเอากาบเกลอทงลงไปในน าตรงทลกจนมองไมเหน แลวกออกเดนทางตามศรธนญชยไปจนทน ฝายศรธน

ญยไมเหนหาบเกลอกถามวา ‘' พระเอาหาบเกลอไปไวทไหนเสยละ ‘' ‘' เราเอาไปซอนไวในน าเสยแลว ‘' ศรธนญชยกชวนพระใหกลบไปงมหาแลวพดวา ‘' ปลาคงจะเอาไปกนเสยแลวถางมไดปลาดกขนมากตบหปลาดก เงยงปลาดกกต ามอพระ จนทะลออกมาอกขพระกรองดวยความเจบปวด และบอกวาขาเจบมอไปไหนไมไดแลว เองตองหามขาไปนะ ศรธนญชยตอบวา '' พระ เรากมากนสองคนเทานน จะหามกนไปไดอยางไรละ'' ศรธนญชยกปนขนไปบนเขาแลวกกลงกอนกนลงมาทางทพระนงอยพรอม ทงตะโกนวา ‘' ไมเสอกหม ไมหนกตายเนอ '' พระกลวกนจะตกมาทบกเลยวง มาจนถงวดกจดการเอาปลาดกตวทงมไดนนมาปง

สงศรธนญชยวาใหเกบไวใหตนกนบาง ศรธนญชยกลบกนเสยจนหมด ทงแตกางไวใหกน แลวไปหาแมลงวนตวหนงมาขงไวในกลองขาว พอพระสงใหศรธนญชยใหเอาขาวมาให พอเปดกลองกมแมลงวนบนออกมา ศรธนญชยกบอกวา ‘' หมดแลวแมลงวนกนหมดแลว เหลอ

แตกาง เรามาหลอกฆาแมลงวนไหมละหลวงพ ‘' แลวศรธนญชยกสานตะแกรงมาใหพระแลวบอกวา ‘' ถาแมลงวนเกาะผมใหหลวงพเอาตะแกรงนตบนะ หากแมลงวนเกาะหลวงพผมจะตเอาบาง '' เมอตางสญญากนแลว พอแมลงวนเกาะศรธนญชยพระกเอาตะแกรงตบเจบสกเลกนอย แตพอแมลงวนหนบนมาเกาะทศรษะพระ พระกบอกศรธนญชยวา ‘' เอาเลย ตเลย ‘' ศรธนญชยกเอาคอนตไปบนหนาผากพระ จนพระถงแกความตาย เปนอนวาการใชหนกรรมการท าเวรกนกจบเรองศรธนญชยเบยดเบยนพระเพยง เทาน วนหนงศรธนญชยนกอยากไปเลนหมากรกกบพระทวด เดนจากบานมาถงรมน าเหนเณรองคหนงพายเรอผานมา จงเรยกใหจอดบอกวา "ขอขามเรอสกท" เณรองคนนรบจอดเรอแลวท าทเปนเดนขามไปขามมา ยอดตลกหลวงเจอดเขาแลวรบบอกวา "นพอเณรขออาศยนงเรอขามฟากไปวดดวยคน" เณรจงใหนงเรอไปดวยแต

กลบลกขนยนพายอยางตงอกตงใจศรธนญชยเกรงเรอจะลมจงถามไปวา "ท าไมไมนงพายเลาพอเณร" เณรองคนนกเอาพายพาดเรอแลวนงทบพายไว ยอดตลกหลวงเสยทเณรสองครงสองคราตดตอกนกคงแคนใจเพราะไมเคยพายแพเชาวปญญาใครมากอน รบบอกใหเณรพายเรอเหมอนชาวบานชาวเมองเขาพายกนตามปกตเถด เณรจงถามวาจะขนตรงไหน ศรธนญชยก าลงโกรธกวาจะจอดตรงไหนกตามใจเถด เณรเหนหมกอไผขนเรยงรายอยรมตลงจงเสอกหวเรอเขาไปยอดตลกหลวงเสยทเปนครงท 3ตองลยหนามไผหรอหนามซอเกอบครงคอนวนจงหลดออกมาได อยตอมาไมนานสามเณรซงเฆยนศรธนญชยดวยแสปญญาจนพายแพยบเยนนกอยากรบราชการจงขออนญาตโยมพอโยมแมและอปชฌายสก แลวไปถวายตวกบพระเจาภเบศปฎบตหนาทอยางไมขาดตกบกพรอง จนไดเลอนขนเปนนายเวรผพจารณาความชนตน

วนหนงสองตายายมารองเรยนวาศรธนญชยไดขอยมเงนไปหนงชงหาต าลงบอกสองเดอนจะน ามาคนใหแตนผานมาปกวา ไปทวงครงใดกท านงเฉย นายเวรเรยกคความมาสอบสวน ศรธนญชยกอางขอความในสญญาบอกสองเดอนจะใชหน

ให แตนเพงเดอนเดยวเทานน จะรบทวงไปท าไม นายเวรรทนเลหถามวาทานหมายถงเดอนบนฟาใชหรอไม เมอยอดตลกหลวงรบวาใช นายเวรจงเรยกมาตดสนในเวลากลางคนพรอมชใหดเดอนบนทองฟากบเดอนอกดวงหนงทปรากฏ

เงาอยในน ารวมเปนสองเดอนพอด ศรธนญชยจ าตองใชหนคนโจทกไปและชกแนใจวานายเวรหรออดตชาตของสามเณรผน คอนองชายของตนกลบชาตมาเกดเพอแกแคนนนเองหลงจากแพคดศรธนญชยกมแตความกลดกลมใบหนาเศราหมองรางกายซบผอม โรคภยเบยดเบยนคดวาตนคงจะมชวตอยไดไมนานจงใหภรรยาไปเฝาพระเจาภเบศวา ตนมเรองส าคญจะทลพระเจาภเบศเหนแกคนใกลจะตาย อตสาหรบเสดจมาศรธนญชยจงทลวา "การทจะเสวยปลาหมอปงนนใหหมนกลบอยาใหหนงแหงจงจะอรอย"พระเจาภเบศคลงแคนพระทยตรสวา "มงตายเมอไรกจะใหสนมนางในมาเยยวรดกองกระดกใหสมใจ" ไดฟงดงนน ศรธนญชยจงสงภรรยาวา ใหเอาไมลงตงมาเผาศพตนหามใชไมอยางอน เมอนางขาหลวงไดรบพระบญชาจากพระเจาภเบศก

พากนมาเยยวรดเถากระดก ของศรธนญชย จงโดนขยไมลงตงฟงเขาใสในรมผาตางคนคะเยอแหกปากรองลนไปตามๆ กนนบวายอดตลกหลวงยงคงรกษาเกยรตภมความเปนผมเชาวปญญาไวไดจนวาระสดทายแมจะใชไปในทางฉลาดแกมโกงซะเปนสวนใหญ

คณคาทไดรบจากเรอง

เรองนตองการจะสอนกคอ ปญญาประดจดงอาวธ คะ ดงทเจาศรธนญชยบอกไว ในศรธนญชย วา "สวนมากทสดของมนษยในโลกน เขานยมนบถอคนมเงนมทองกน ฉนจะพสจนใหโลกเหนวา ปญญาเปนสงมคณคาส าคญกวาเงนทองทงหลาย" อาวธมทง คณและโทษ ใชปกปองตนเองและท ารายคนอนกไดอยทผใชจะเลอกคะ

ลกษณะการแตง

รอยแกว คอ ลกษณะการเขยนทไมบงคบจ านวนค าสมผสหรอเสยงหนกเบา ฯลฯ วรรณกรรมทแตงดวยรอยแกว ไดแก นทาน นยาย นวนยาย เรองสน บทความ ขาว ฯลฯ

อางอง

นยาย ศรธนญชย.(ออนไลน).สบคนจาก.http://my.dek-d.com/u-ku/writer/view.php?id=791991(25/07/2555) ศรธนญชย.(ออนไลน).สบคนจาก.http://www.wannakadee.com/ศรธนญชย.(27/07/2555)