§ 5 opinie będą przeanalizowane oraz przygotowane zostaną...
Post on 03-Aug-2020
0 Views
Preview:
TRANSCRIPT
Zarządzenie Nr 8/16
Wójta Gminy Gzy
z dnia 29.04.2016r
w sprawie przeprowadzenia z mieszkańcami konsultacji społecznych projektu Strategii Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016-2025.
Na podstawie art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990r o samorządzie gminnym (Dz.U. z 2016r poz.446) zarządzam co następuje:
§ 1
1. Postanawiam przeprowadzić konsultacje społeczne projektu Strategii Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016-2025, zwanej dalej „Strategią”
2. Celem konsultacji jest zebranie uwag, wniosków i opinii mieszkańców Gminy Gzy na temat zapisów projektu Strategii.
§ 2
1. Konsultacje przeprowadzone będą w terminie od 02 maja 2016 do 16 maja 2016r w granicach administracyjnych Gminy Gzy.
2. Konsultacje przeprowadzone będą w formie przyjmowania pisemnych uwag , opinii i wniosków, dotyczących treści projektu Strategii.
§ 3
Konsultacje polegać będą na :
1/ udostępnianiu mieszkańcom treści projektu strategii Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016-2025 na stronie internetowej Gminy Gzy www.gminagzy.pl ,
2/ wyłożeniu projektu Strategii w Urzędzie Gminy w Gzach w dniach i godzinach urzędowania , celem udostępnienia ich mieszkańcom i zgłaszania opinii, uwag i wniosków.
§ 4
1. Wypełnione formularze zawierające uwagi, wnioski i opinie mieszkańców , należy składać w terminie do dnia 16.05.2016r do godz. 16.00 poprzez : 1) złożenie w sekretariacie Urzędu Gminy Gzy, 2) przesłanie wypełnionego formularza pocztą na adres : Urząd Gminy Gzy,
Gzy 9, 06-126 Gzy, 2. wzór formularza , stanowi załącznik nr 1 do niniejszego zarządzenia ,
zamieszczony został na stronie internetowej www.gminagzy.pl.
§ 5
Po upływie terminu o którym mowa w § 4 ust.1 wszystkie złożone uwagi, wnioski i opinie będą przeanalizowane oraz przygotowane zostaną ewentualne poprawki do projektu Strategii Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 -2025.
§ 6
Na koordynatora przeprowadzenia konsultacji społecznych wyznaczam Pana Wiesława Ochtabińskiego –Zastępcę Wójta Gminy Gzy
§ 7
Zarządzenie wchodzi w życie z dniem podpisania.
Załącznik nr do zarządzenia Nr…
Wójta Gminy Gzy
Dane zgłaszającego:
Imię i nazwisko Miejsce zamieszkania Nazwa instytucji Adres korespondencyjny E-mail Telefon/faks
Opnie i uwagi:
Lp. Część dokumentu, do której odnosi się uwaga (rozdział , punkt, nr strony)
Zapis w projekcie dokumentu, do którego zgłaszane są uwagi
Sugerowana zmiana (konkretna propozycja nowego brzmienia zapisu)
Uzasadnienie uwagi
Wójt i Rada Gminy Gzy
STRATEGIA ROZWOJU GMINYGZY
NA LATA 2016-2025
CZĘŚĆ I
ANALIZA I DIAGNOZA STRATEGICZNA
GMINY GZY
Gzy
Marzec 2016 r.
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Spis Treści
Wstęp 4
1. Przestrzeń i środowisko
• Położenie administracyjne i geograficzne 4
• Położenie komunikacyjne, dostępność komunikacyjna 5
• Stan środowiska naturalnego, walory przyrodnicze 8
• Zagospodarowanie przestrzenne 17
• Walory kulturowe 19
2. Społeczeństwo
• Demografia 20
• Gospodarstwa domowe oraz źródła ich utrzymania 30
• Mieszkalnictwo 32
• Struktura zatrudnienia i rynek pracy 35
• Bezrobocie 38
• Aktywność społeczna mieszkańców, org. pozarządowe 40
3. Gospodarka
• Rolnictwo 41
• Przedsiębiorczość 46
• Turystyka 51
4. Infrastruktura techniczna
• Infrastruktura transportowa, dostępność komunikacji publicznej 52
• Gospodarka wodno-ściekowa 55
• Gospodarka odpadami 57
• Infrastruktura gazowa i elektroenergetyczna 58
• Infrastruktura telekomunikacyjna i Internet 60
2
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
5. Infrastruktura społeczna
• Infrastruktura edukacyjna, jakość i zakres oferty edukacyjnej 61
• Infrastruktura sportowa 71
• Infrastruktura kultury 71
• Infrastruktura ochrony zdrowia i opieki społecznej 72
• Infrastruktura bezpieczeństwa publicznego 77
6. Źródła 80
3
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Wstęp
Analiza gminy została sporządzona w ramach opracowania Strategii Rozwoju
Gminy Gzy. Strategia będzie stanowiła podstawowy dla Gminy dokument programowy
wykorzystywany w procesie zarządzania oraz niezbędny dla pozyskania środków z
funduszy strukturalnych UE. Analiza została przeprowadzona w kluczowych dla gminy
obszarach, w celu sformułowania diagnozy, a następnie opracowania części
programowej Strategii.
1. Przestrzeń i środowisko
1.1. Położenie administracyjne i geograficzne
Gmina Gzy jest położona w północnej części Mazowsza, w północno-zachodniej
części powiatu pułtuskiego. Fizjograficznie położenie gminy według klasyfikacji
Kondrackiego (1994) zalicza się do dużej jednostki geomorfologicznej (mezoregionu)
zwanej Wysoczyzną Ciechanowską.
Gmina Gzy zajmuje obszar 104,46 km2. Obszar gminy rozciąga się z północy na
południe na przestrzeni ok. 12,5 km i ze wschodu na zachód 14,5 km, jednakże
przebieg granic gminy jest bardzo nieregularny. Siedzibą Władz Gminy jest
miejscowość Gzy położona ok. 3,5 km od jej wschodniej granicy.
Północne i zachodnie granice gminy wyznaczają również granice powiatu
pułtuskiego: gmina Gzy na północy graniczy z gminą Gołymin-Ośrodek, na północnym
zachodzie i zachodzie z gminą Sońsk – obie z powiatu ciechanowskiego, na
południowym zachodzie z gminą Świercze, na południu z gminą Winnica, na
południowym wschodzie i wschodzie z gminą miejsko-wiejską Pułtusk. Na północnym
wschodzie gmina Gzy graniczy z gminą Karniewo należącą do powiatu makowskiego.
Odległość od miejscowości gminnej Gzy do Pułtuska, wynosi 12 km, zaś od granicy
gminy Gzy do Pułtuska jest ok. 9 km. Miasto Pułtusk jest siedzibą Powiatu, oraz
lokalnym centrum usług i handlu. Odległy o 25 km od granicy gminy Gzy Ciechanów,
jest ważną alternatywą dla mieszkańców gminy jeśli chodzi o ofertę usług i handlu.
Odległość od miejscowości gminnej Gzy do Ciechanowa wynosi 29 km, zaś do granicy
Warszawy wynosi 60 km (ok. 75 km od centrum).
Teren gminy Gzy zamieszkiwało (wg danych UG w Gzach) w 2015 r. 3859 osób
zameldowanych na pobyt stały. Gęstość zaludnienia wynosi 37 osób/km2.
4
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Sieć osadniczą tworzy 36 jednostek osadniczych, które należą do 35 sołectw.
Przeciętnie na jedną wieś przypada 107 osób, na sołectwo 110 osób. Podstawową
funkcją gminy jest produkcja rolna, użytki rolne zajmują 89,2 % powierzchni, lasy
9,1%.
Rys.1. Gminy powiatu pułtuskiego. Źródło:www.mazowieckie.e-mapa.net
1.2. Położenie komunikacyjne, dostępność komunikacyjna
Najważniejszymi zewnętrznymi połączeniami komunikacyjnymi gminy Gzy są
dwie drogi:
- droga wojewódzka nr 618 Gołymin-Ośrodek - Pułtusk - Wyszków, przebiegająca (na
długości 6,8 km) we wschodniej części gminy.
- droga wojewódzka nr 620 Przewodowo-Parcele – Nowe Miasto przebiegająca (na
długości 5,9 km) przez gminę Gzy od drogi nr 618 w we wschodniej części gminy, w
kierunku południowo – zachodnim, aż do południowej granicy gminy.
Droga nr 618 łączy przede wszystkim obszar gminy z Pułtuskiem i drogą krajową
nr 61. Droga ta jest najlepszym połączeniem z Legionowem i Warszawą w kierunku
południowym, a w przeciwnym poprzez sieć dróg krajowych - z północno-wschodnimi i
5
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
wschodnimi regionami Polski. Połączenie drogą 618 z Wyszkowem zapewnia dostęp
do sieci dróg krajowych prowadzących na wschód i południowy wschód, m.in w
Wyszkowie zapewnia połączenie poprzez drogę S8 z północno-wschodnimi rejonami
kraju. W kierunku północno-zachodnim droga nr 618 łączy obszar gminy z drogą
krajową nr 60 i dalej z Ciechanowem i północną Polską. Droga wojewódzka nr 618
stanowi ważną oś komunikacyjną dla działalności gospodarczej. Miasto Pułtusk jest
centrum przesiadkowym w ruchu zarówno lokalnym, jak i regionalnym, dzięki
połączeniom autobusowym. Droga wojewódzka nr 620 Przewodowo Parcele - Nowe
Miasto, zapewnia połączenie obszaru gminy z siecią dróg krajowych i autostrad
prowadzących na południowy zachód, zachód i północny zachód Polski. W wymiarze
lokalnym stanowi dogodne połączenie kilku miejscowości na terenie gminy Gzy oraz z
miejscowością Świercze. Powiązania z lokalnymi celami podróży zapewniają drogi
powiatowe i gminne.
Rys. 2. Mapka gminy Gzy. Źródło:www.mazowieckie.e-mapa.net
6
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Analizując położenie gminy Gzy, warto przytoczyć pojęcie „Szerszej Strefy Miejskiej”
(Larger Urban Zone – LUZ), która jest wyznaczana na potrzeby statystyki europejskiej,
jako obszar oddziaływania aglomeracji miejskich (w tym przypadku Warszawy). Strefy
takie stanowią ciągły przestrzennie obszar, z którego 15% i więcej populacji dojeżdża
do pracy do miasta centralnego, w naszym przypadku do Warszawy. Szersze strefy
miejskie w obecnych granicach wyznaczone zostały w Polsce w 2012 roku na
podstawie wyników badania „Badanie dojazdów do pracy w 2011 r.” Szersza strefa
miejska Warszawy obejmuje, poza samą stolicą, 89 gmin. Do strefy zostały zaliczone
gmina Sońsk i gmina Świercze, sąsiadujące z gminą Gzy. Obie te gminy są dobrze
skomunikowane z aglomeracją warszawską poprzez linię kolejową. W obecnych
warunkach rynku pracy, należy założyć że będzie następowało poszerzenie zasięgu
strefy. Zatem gmina Gzy sąsiadująca z dwiema gminami należącymi do strefy, leży na
jej granicy, a część obszaru w pobliżu linii kolejowej, podlega oddziaływaniu Szerszej
Strefy Miejskiej Warszawy. Powinno to skłaniać do modyfikacji postrzegania wsi
położonych w zachodniej i południowo-zachodniej części gminy Gzy.
Rys. 3. Zasięg Szerszej Strefy Miejskiej Warszawy.
7
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Z punktu widzenia dojazdów do miejsc pracy w aglomeracji warszawskiej, mogą
one w pewnym stopniu być postrzegane przez mieszkańców jako bardziej atrakcyjnie
położone, niż miejscowści w pobliżu wschodniej granicy gminy, przy drodze
wojewódzkiej nr 618.
1.3. Stan środowiska naturalnego, walory przyrodnicze, warunki
naturalne.
Obszar gminy Gzy leży w obrębie dużej jednostki geomorfologicznej (mezoregionu)
zwanej Wysoczyzną Ciechanowską, należącej do makroregionu Niziny
Północnomazowieckiej. Wysoczyzna Ciechanowska stanowi falistą równinę
urozmaiconą ostańcami wzgórz morenowych i kemów. Rzeźba terenu została
wykształcona w wyniku działalności lodowca stadiału Wkry zlodowacenia
środkowopolskiego, a następnie złagodzona na etapie denudacji peryglacjalnej. W
obszarze Wysoczyzny Ciechanowskiej przeważają tereny mało urozmaicone, które
można zaliczyć do płaskich, typowych dla równiny morenowej. Wysokość
bezwzględna jest mało zróżnicowana i prawie na całym obszarze utrzymuje się od 110
do 130 m n.p.m. Najniższy punkt 95 m n.p.m. znajduje się we wschodniej części gminy
w dolinie rzeki Przewodówki. Najwyżej na poziomie 133 m n.p.m. położony jest obszar
w pobliżu wsi Skaszewo Włościańskie w obszarze pagórków na równinie morenowej.
Różnica wysokości na terenie gminy dochodzi zatem do 40 m. Równina morenowa
na terenie gminy charakteryzuje się spadkiem nie przekraczającym 5-6o. Obecna
rzeźba terenu jest wynikiem denudacji i erozji wód powierzchniowych okresu
późnoplejstoceńskiego. Zmiany w rzeźbie terenu wprowadziła także działalność
człowieka – są to między innymi wyrobiska poeksploatacyjne, nasypy drogowe,
zbiorniki wodne i rowy melioracyjne.
W gminie Gzy wierzchnią warstwę osadów, z których ukształtowały się gleby,
stanowią w większości gliny i piaski moreny dennej. Większość gleb charakteryzuje się
wysoką przydatnością dla produkcji rolnej i przeważnie dobrymi właściwościami dla
posadowienia obiektów budowlanych. Na większości obszaru gminy warunki te są
korzystne, poza terenami położonymi w zagłębieniach terenu i dolinach rzek, gdzie
powstały utwory aluwialno-deluwialne i bagniste. Wytworzyły się tam grunty
organiczne i organiczno-mineralne.
Gmina nie posiada złóż kopalin o zasobach udokumentowanych,
zarejestrowanych lub szacunkowych.
8
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
1.3.1. Lasy.
Lasy i grunty leśne (bez gruntów zakrzewionych i zadrzewionych) zajmują jedynie
795 ha, tj. 7,5% powierzchni gminy Gzy. Gmina zajmuje 7 miejsce w powiecie
pułtuskim pod względem lesistości, mniej lasów znajduje się tylko w gminie Świercze.
Wskaźnik lesistości gminy jest o 60% niższy od średniego wskaźnika lesistości w
powiecie, który wynosi 19,1% i o 65% niższy niż lesistość województwa
mazowieckiego (22,9%).
Powierzchnia lasów stanowiących własność Skarbu Państwa wynosi 460 ha, tj.
58% całkowitej powirzchni lasów. Pozostałą część powierzchni zajmują lasy prywatne.
Lasy zlokalizowane są głównie we wschodniej i południowej części gminy,
przechodząc na teren sąsiednich gmin – Karniewo, Pułtusk i Winnica. Na pozostałym
obszarze występują niewielkie kępy leśne, czasami wzdłuż cieków wodnych.
Zbiorowiska leśne w znacznej mierze utraciły swój naturalny charakter. W składzie
gatunkowym siedlisk dominuje sosna (80%), pozostałe to głównie świerk, dąb , grab i
brzoza, a na mokrych stanowiskach olcha i wierzba. W lasach na terenie gminy
dominują drzewostany w wieku nieco powyżej 40 lat. Ze względu na niewielką
powierzchnię, występujące monokultury oraz prawie brak siedlisk naturalnych, lasy na
większości obszaru gminy mają mocno ograniczoną rolę dla rozwoju funkcji
rekreacyjnej. Nie wyklucza to jednak w zupełności perspektyw dla tej funkcji,
zwłaszcza w rejonach o niższej przydatności rolniczej. Postulowane w wielu
dokumentach rangi gminnej, powiatowej i wojewódzkiej (i słuszne skądinąd) zalesianie
gruntów niskich klas, może zostać powiązane ze stymulowaniem rozwoju właśnie
funkcji rekreacyjnej i letniskowej.
1.3.2. Wody.
Przez teren gminy Gzy nie przepływa żadna rzeka o dużym znaczeniu
gospodarczym - ani ze względu na funkcje rekreacyjne, ani taka, która wywiera duży
wpływ na stosunki wodne na znacznym obszarze gminy.
W zlewni rzeki Narew znajduje się większość (ok. 80%) obszaru gminy. Przez
teren gminy Gzy przepływa rzeczka Przewodówka o długości ok. 32,3 km (ma swoje
źródła w okolicy wsi Szyszki Włościańskie, przez gminę płynie na długości ok. 19,4
km), przecina ukośnie całą gminę płynąc w kierunku północno-wschodnim, a następnie
skręca na południe, a dalej na wschód i uchodzi do Pełty (prawobrzeżny dopływ Narwi)
na terenie gminy Pułtusk, w rejonie wsi Kleszewo. Szerokość koryta u ujścia wynosi
9
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
ok. 6 m, głębokość do 2m. Na rzece znajduje się 6 jazów o wysokości piętrzenia 1,2 m
oraz 9 stopni wodnych o wys. od 0,3 do 0,6 m. Rzeka nie była objęta oceną czystości
przez WIOŚ w ostatnich latach. Badania sprzed 15 lat wskazywały już wtedy
przekroczenia dopuszczalnych norm w zakresie stężenia związków azotowych i
fosforu ogólnego, a także zawsze zły stan bakteriologiczny cieku. Rola rzeki dla
lokalnej gospodarki może wzrosnąć w wyniku realizacji postulowanej już kilkanaście
lat temu budowy zbiorników retencyjnych. Znaczenie tych przedsięwzięć może
wzrosnąć jeszcze bardziej wobec planowanego przez rząd (jako realizacja założeń
Dyrektywy Wodnej i Dyrektywy Azotanowej WE), zaostrzenia polityki gospodarowania
zasobami wodnymi.
Lewobrzeżne dopływy rzeki Przewodówki:
Dopływ z Byszewa - Wygody (wpada do Przewodówki w okolicach wsi Stare
Grochy),
Dopływ z Pękowa (wpada do Przewodówki w okolicach wsi Nowe Przewodowo
tuż przy granicy gminy)
Prawobrzeżne dopływy rzeki Przewodówki:
Dopływ z Wysockiego, uchodzi pomiędzy Gzami a Kozłówką
Dopływ ze Skórznic (wraz z Dopływem z Gąsiorówki i dopływem spod
Skaszewa), mają swoje źródła na terenie gminy Winnica, uchodzą w okolicy
Przewodowa Parceli.
Oprócz rzeki Przewodówki, zachodnim skrajem gminy (na długości ok. 3,9 km
przez wsie Gotardy, Ostaszewo Włuski, Ostaszewo Wielkie), przepływa rzeczka
Kolnica (dopływ Sony uchodzącej do Wkry). Do Kolnicy uchodzi także Dopływ spod
Słończewa.
Na terenie gminy znajduje się znaczna liczba niewielkich zbiorników i oczek
wodnych, zarówno naturalnych jak i sztucznych. W warunkach rosnącego deficytu
wody do celów produkcji rolnej, ich znaczenie może wzrastać, a jednym z działań
(właścicieli tych zbiorników, przy wsparciu Władz Gminy) powinno być zwiększenie
możliwości retencyjnych tych zbiorników. Wzdłuż rzeki Przewodówki w rejonie
Przewodowa, Kozłowa i Borza Strumian, występują korzystne warunki do utworzenia
niewielkich zbiorników retencyjnych.
Ze względu na rosnące zużycie wody w gospodarstwach domowych i
równoczesny brak sieci kanalizacyjnej oraz uporządkowanej gospodarki ściekowej,
występuje stałe istotne zagrożenie dla wód zarówno powierzchniowych jak i
10
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
wgłębnych, zwłaszcza na terenach silnego rozwoju budownictwa mieszkaniowego i
(ewentualnie w przyszłości) letniskowego. Szczególne znaczenie ma to na terenach
charakteryzujących się wysoką przepuszczalnością gruntu i brakiem warstw
izolacyjnych chroniących wody. Zagrożeniem dla wód powierzchniowych jest również
działalność rolnicza. Cała zlewnia rzeczki Przewodówki odprowadza wody z terenów
rolnych, istnieje zatem zagrożenie zanieczyszczeniem azotem i fosforem pochodzenia
rolniczego. Zanieczyszczenie to ma wpływ na jakość wód Narwi, która dostarcza
zasobów wodnych dla ujęcia Wodociągu Północnego w Wieliszewie. Powszechna na
terenie gminy zła jakość wody w studniach kopanych, uniemożliwiająca jej
spożywanie lub wykorzystanie na potrzeby chowu zwierząt, była wskazana już w
trakcie opracowania Studium w 2001 roku. Przepływy w małych rzekach i ciekach
płynących przez obszar gminy są niewielkie. W dłuższym horyzoncie czasowym może
to mieć krytyczne znaczenie z punktu widzenia dostępności wody, zwłaszcza w
przypadku kolejnych klęsk suszy, których prawdopodobieństwo w ostatnich latach
znacznie wzrasta. Poprawę bezpieczeństwa w tym zakresie można uzyskać przez
budowę zbiorników retencyjnych. Wskazana byłaby analiza możliwości realizacji
przedsięwzięć zapewniających zwiększenie retencji wody na ciekach na obszarze
gminy. Należy jednakże uwzględnić zagrożenie możliwą eutrofizacją wód takich
zbiorników, wynikającą z kumulacji m.in. azotanów i fosforanów pochodzenia
antropogenicznego w wodach. Jest to związane z funkcjonowaniem gospodarstw
rolnych (spływy nawozów, wywożenie gnojowicy na pola) oraz nieszczelnych
zbiorników na ścieki bytowe i odcieki z budynków inwentarskich.
11
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Rys 4. Sieć hydrograficzna gminy Gzy Źródło:www.mazowieckie.e-mapa.net
Ogólna ocena stanu wód powierzchniowych województwa mazowieckiego
sporządzona przez WIOŚ za lata 2010-2013, jest jednoznacznie niekorzystna dla
prawie wszystkich rzek płynących przez obszar Mazowsza. Obrazuje to skalę potrzeb
co do poprawy gospodarki wodno-ściekowej, w tym w zakresie ścieków komunalnych.
Przeważająca część wód na obszarze powiatu pułtuskiego objęta jest
szczególną ochroną ze względu na fakt, że dopływy z terenu powiatu zasilają
rzekę Narew i istniejące na niej ujęcie powierzchniowe wody dla mieszkańców
Warszawy w Wieliszewie. Prawie cały obszar gminy Gzy jest ujęty w wykazie
Obszarów Szczególnie Narażonych (OSN) obowiązującym w latach 2012-2016
(po zmianach w 2015 r.) [Rys 5]. W najbliższym czasie przewidywane jest
zaostrzenie przepisów dotyczących gospodarowania na terenach ujętych w wykazach
OSN. Niezbędne będzie zatem zarówno wsparcie informacyjne i edukacyjne dla
12
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
producentów rolnych, ale także wsparcie rolników przy pozyskaniu pomocy Państwa,
na ograniczenie dopływu zanieczyszczeń azotem pochodzenia rolniczego do wód.
Rys. 5 Mapa Obszarów Szczególnie Narażonych 2015 r. Źródło: RZGW w Warszawie
13
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Prawie cały obszar gminy znajduje się w obrębie trzeciorzędowego zbiornika wód
podziemnych – Subniecka Warszawska (zbiornik GZWP 215A) w jego części
północnej. Jest to zbiornik o szacunkowych zasobach dyspozycyjnych 145 tys.
m3/dobę i średniej jakości wody.
Rola samorządów gminnych w zakresie gospodarki wodnej wzrośnie w najbliższej
przyszłości - zadania dotyczące spółek wodnych, odpowiedzialnych m.in. za
melioracje szczegółowe, zgodnie z projektem nowego Prawa Wodnego, mają przejąć
Gminy. Zmianie mają ulec również zasady ponoszenia opłat za korzystanie z wód oraz
zostaną wprowadzone opłaty za tzw. wodę utraconą. Zwłaszcza ta pierwsza kwestia
może mieć znaczenie także w przypadku Gminy Gzy.
Rys. 6. Zasięg zbiornika GZWP 215 A Źródło: RZGW w Warszawie
Na terenie gminy Gzy nie występują obszary narażone na niebezpieczeństwo
powodzi, ani obszary zagrożone podtopieniami. Doświadczenia związane z
powodziami w okresie ostatnich dwóch dekad wskazują, że wobec gwałtownych zmian
klimatycznych, konieczna jest weryfikacja podejścia do szacowania ryzyk
powodziowych i podtopień będących skutkiem miejscowych nawalnych opadów
14
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
deszczu. Oznacza to, że należy się bardzo realnie liczyć z wystąpieniem zdarzeń,
których dotychczas szacowane prawdopodobieństwa są względnie niskie.
Analogicznie – wystąpienia kolejnych poważnych niedoborów wody lub katastrofalnych
susz, mogą być znacznie częstsze w kolejnych latach, odbiegając znacznie od
statystycznych szacunków.
1.4. Ochrona przyrody
Na terenie gminy Gzy ochronie podlegają: tereny zlewni rzeki Narew, korytarze
ekologiczne, gleby klas II-III, pomniki przyrody, lasy, parki podworskie i wiejskie.
Przyrodniczy system gminy Gzy oparty jest przede wszystkim na dolinie rzeki
Przewodówki i jej dopływach. Ta konfiguracja implikuje przebieg korytarzy
ekologicznych przez obszar gminy: jeden – określany co do rangi jako drugorzędny -
zlokalizowany jest wzdłuż rzeki Przewodówki, pozostałe – to lokalne korytarze
ekologiczne funkcjonujące wzdłuż pozostałych cieków, głównie jej dopływów.
Korytarze te łączą się z dolinami rzek: Pełty i Sony, nie sposób jednak stwierdzić, że
tworzą jeden spójny system przyrodniczy. Teren gminy położony jest również w
obszarze funkcjonalnym Zielone Płuca Polski. Wschodnia część terenu gminy Gzy
została włączona do Nasielsko-Karniewskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
W zasięgu Obszaru na terenie gminy Gzy znajduje się jej wschodnia i południowo-
wschodnia część, o powierzchni 1889,4 ha, co stanowi ok. 18,1% powierzchni gminy.
Jest to ok. 13% powierzchni całego Obszaru (14586,1 ha). Pomimo, że zasady
ochrony obszaru nie wykluczają jego gospodarczego wykorzystania, to jednak na
terenach położonych w jego granicach, przepisy zabraniają podejmowania szeregu
działań mogących, osobno lub w połączeniu z innymi działaniami, znacząco
negatywnie oddziaływać na cele ochrony obszaru. Wprowadzone ograniczenia ze
względu na uwarunkowania przyrodnicze, związane z funkcjonowaniem Nasielsko-
Karniewskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu, powinny zostać poddane wnikliwej
analizie i korekcie, jako nadmiernie ingerujące w gospodarkę gminy, dotyczące
terenów już zagospodarowanych, a więc i tak poddanych silnej antropopresji. Dotyczy
to w szczególności terenów wykorzytywanych w intensywnej produkcji rolnej oraz
szeroko rozumianej aktywności gospodarczej, na których projektowane
przedsięwzięcia mogą oddziaływać na obszar. W praktyce jest to szereg wymogów i
ograniczeń zniechęcających potencjalnych inwestorów, także ze względu na
15
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
przewlekłość procedur i dodatkowe koszty podejmowania przedsięwzięć
inwestycyjnych.
Rys. 7. Zasięg Nasielsko-Karniewskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu na terenie gminy
Gzy
Dla zneutralizowania tych negatywnych dla rozwoju gospodarczego gminy
ograniczeń, wskazane jest udzielanie przez samorząd Gminy Gzy, daleko idącej
pomocy przedsiębiorcom podejmującym działania na obszarach objętych ochroną
krajobrazu.
Ustalenia dotyczące Obszaru ingerują także m.in. w sposoby użytkowania gruntów,
zalecając np.:
- „maksymalne ograniczanie zmiany użytków zielonych na grunty orne,
niedopuszczanie do przeorywania użytków zielonych, propagowanie powrotu do
użytkowania łąkowego gruntów wykorzystywanych dotychczas jako rolne wzdłuż
rowów i lokalnych obniżeń terenowych”
- „hodowli lokalnych starych odmian drzew i krzewów owocowych oraz ras zwierząt”
16
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
- „powrót do tradycyjnego użytkowania (koszenie ręczne) oraz opóźnianie pierwszego
pokosu po 15 lipca, a w przypadku łąk wilgotnych koszenie we wrześniu z
pozostawieniem pojedynczych stogów siana na ich obrzeżach do końca lata”
- „melioracje odwadniające, w tym regulowanie odpływu wody z sieci rowów,
dopuszczalne tylko w ramach racjonalnej gospodarki rolnej, z bezwzględnym
zachowaniem w stanie nienaruszonym terenów podmokłych” - ten zapis wydaje się
wręcz nielogiczny, zakazując racjonalnego odwadniania terenów podmokłych.
Pomimo, że Nasielsko-Karniewski Obszar Chronionego Krajobrazu nie
przedstawia bardzo wysokiej wartości przyrodniczej, to ustanowiono w jego granicach
ograniczenia niespotykane na terenach parków krajobrazowych, a nawet rezerwatów,
np. ograniczenie dotyczące sytuowania budynków w odległości mniejszej niż 100 m od
cieków wodnych. Dla porównania, na terenie Bolimowskiego Parku Krajobrazowego
oraz wzdłuż odcinków mniejszych rzek stanowiących rezerwaty w granicach Parku,
ograniczenie to wynosi jedynie 50 m. Wydaje się celową, krytyczna weryfikacja
niektórych zapisów nadmiernie ograniczających prawo własności i możliwość
gospodarczego korzystania z terenów, a jednocześnie nie chroniących żadnych
szczególnie wartościowych elementów przyrody.
Na terenie gminy istnieją również pozostałości podworskich parków, 18 z nich
zostało objęte ochroną konserwatorską. Na obszarze gminy Gzy znajduje się 190
drzew, w tym czterorzędowa aleja złożona ze 181 drzew we wsi Skaszewo, które
zostały objęte ochroną w formie pomników przyrody. Potencjał przyrodniczy obszaru
gminy Gzy nie jest znaczny, mimo to pożądanym działaniem byłoby wykorzystanie go
dla wsparcia jej rozwoju gospodarczego. Nie jest to zadanie łatwe, zwłaszcza wobec
ograniczeń związanych z formami ochrony przyrody, jakie występują w granicach
Nasielsko-Karniewskiego Obszaru Chronionego Krajobrazu.
1.5. Zagospodarowanie przestrzenne
Powierzchnia gminy wynosiła na koniec 2015 r. 104,46 km2, co stanowiło 12,6%
powierzchni powiatu pułtuskiego. Podstawową funkcją jaka wykształciła się w gminie
Gzy jest rolnictwo i obsługa rolnictwa, zaś na niektórych niewielkich obszarach gminy
przewiduje się rozwój zabudowy letniskowej. Obszary te mają spełniać funkcje
rekreacyjno – wypoczynkowe.
17
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Tabela 1. Struktura użytkowania gruntów w gminie Gzy
Kategoria użytków pow. [ha] %
Użytki rolne 8 859 84,8
- w tym łaki i pastwiska 1 925 18,4
Lasy, w tym grunty zadrzewione i zakrzewione 937 9
Grunty zabudowane i zurbanizowane 242 2,3
Grunty pod wodami 99 0,9
Inne 309 3
Suma powierzchni: 10 446 100%
Źródło: dane z Urzędu Gminy Gzy
Uchwałą nr XXIII/108/2001 z 29 sierpnia 2001 r. Rada Gminy Gzy przyjęła
Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Gzy.
Na obecną chwilę Studium wymaga znaczącej aktualizacji, zarówno ze względu na
zmiany przepisów prawa w wielu dziedzinach, jak i zmiany sytuacji społeczno-
ekonomicznej w gminie i jej otoczeniu.
Miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego został opracowany tylko dla
fragmentów kilku miejscowości: Borza Strumiany, Grochy Stare, Gzy, Gotardy,
Kozłówka, Porzowo, Przewodowo Majorat, Przewodowo Nowe, Przewodowo Parcele,
Sisice i Szyszki. Plan został przyjęty 18 listopada 2011 roku, uchwałą Nr XI/40/11.
Obowiązującymi planami zagospodarowania przestrzennego jest objęte jedynie
1,35% ogólnej powierzchni geodezyjnej gminy.
W zakresie planowania przestrzennego istnieją nie zaspokojone potrzeby
zgłaszane również w ankiecie przez mieszkańców. Byłoby wskazane, aby Gmina
przeprowadziła pogłębioną analizę tych potrzeb, a następnie podjęłą stosowne decyzje
i działania. Kształtowanie polityki przestrzennej powinno być oparte o zasady
zrównoważonego, trwałego rozwoju zwłaszcza w dziedzinach: optymalnego
gospodarowania przestrzenią, wzrostu standardów cywilizacyjnych i dobrobytu
mieszkańców, rozwoju gospodarki oraz ochrony zasobów przyrodniczych i
kulturowych.
18
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
1.6. Walory kulturowe, Ochrona dziedzictwa kulturowego i
historycznego
Na terenie gminy występują niezbyt licznie, obiekty dziedzictwa kulturowego i
historycznego. Lista zabytków wpisanych do Rejestru Zabytków, obejmuje:
Zabytkowe zespoły na terenie gminy Gzy:
- Dwór murowany w Pękowie z ćw. XIXw. i park z lat 1850-60
- Zespoł sakralny w Przewodowie (kościoł z XIXw. wraz z organami i cmentarzem
z XVw., na którym znajduje się kaplica grobowa rodu Grąbczewskich
- Zespoł dworski w Ołdakach z końca XIXw.(budynek gospodarczy kamienny oraz
założenia parkowe)
Inne obiekty objęte ochroną konserwatorską:
- Zespół sakralny w Gzach - kościół z lat 1872-74 oraz dzwonnica z końca XIXw.
- Zespół sakralny w Szyszkach - kościół i brama przykościelna z ok. 1900 r.
- Zespół podworski w Słończewie z początku XX wieku – dwór, park, ogród użytkowy
Na terenie Gminy Gzy znajduje się wiele zniszczonych obszarów zespołów
podworskich. Do zabytkowych należą parki dworskie. Do rozpoznawalnych założeń
zieleni należą:
Park dworski w Kozłowie o pow. 2,37 ha z lat 1880-1890 Park dworski w Gotardach Park dworski w Gzach o pow. 5 ha Park dworski w Kałęczynie o pow. 4 ha w tym 0,25 ha stawy Park dworski w Przewodowie o pow. 8 ha Park dworski w Starych Grochach o pow. 3 ha Park dworski w Sulnikowie o pow. 4,5 ha i 0,1 ha stawu Park dworski w Wysockach o pow. 4,5 ha w tym 0,25 ha stawów Park dworski w Żebrach Włostach Park dworski w Żerominie o pow.7 ha
Na terenie gminy znajdują się też zabytkowe cmentarze:
Cmentarz przykościelny w Gzach Cmentarz przykościelny w Przewodowie Cmentarz przykościelny w Szyszkach
Na terenie gminy Gzy znajdują się także zabytki archeologiczne (stanowiska kultury
łużyckiej i okresow wpływow rzymskich).
19
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Stanowiska archeologiczne wpisane do rejestru zabytków:
Osada z przełomu er w południowej części wsi Przewodowo Majorat Osada z okresu wpływów rzymskich na wschodnim krańcu Przewodowa Parceli
(2 stanowiska) Osada wczesno-średniowieczna na zachodnim krańcu Przewodowa Nowego Obszar cmentarza przykościelnego w Przewodowie
Uwzględniając w/w obiekty i historię terenów dzisiejszej gminy Gzy, wskazane
byłoby przeanalizowanie na poziomie projektu wykonawczego strategii, które z
elementów dziedzictwa kulturowego i historycznego obszaru gminy, można włączyć w
plan jej promocji a także w rozwój funkcji edukacyjnych (ścieżki edukacyjne,
ekologiczne) oraz turystycznych i rekreacyjnych.
2. Społeczeństwo
2.1. Demografia
Liczba mieszkańców gminy od 2002 r. do 2015 r. ulegała systematycznemu
zmniejszeniu: z 4186 do 3859 mieszkańców, tzn. o 7,8%. Tempo spadku było
największe do 2007 roku (średnio 0,8%/rok, następnie zmniejszyło się do ok.
0,2%/rok, lecz mogło to być związane z echem wyżu demograficznego lat '80. Od
2012 r. liczba zmniejsza się znowu w zwiększonym tempie ok. 0,5%/rok, a w 2015 r.
spadła o 1,4%.
Wykres 1. Zmiana liczby mieszkańców gminy Gzy Źródło: GUS, UG w Gzach
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 20143750
3800
3850
3900
3950
4000
4050
4100
4150
4200
4250
4186
41404110
4078 4071
40063978 3969 3959 3950 3952
39323914
Zmiana liczby mieszkańców gminy Gzy
lata
liczb
a m
ies
zka
ńcó
w
20
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Dla oszacowania rzeczywistej liczby osób zamieszkujących gminę w danym
okresie, należy uwzględnić zmniejszenie liczby mieszkańców związane z
długotrwałymi wyjazdami do pracy lub nauki poza teren gminy oraz za granicę, co
częstokroć nie jest odnotowywane w statystykach i ewidencji. Należy również dodać
nieokreśloną dotychczas, zapewnie niewielką liczbę osób zamieszkujących na terenie
gminy bez spełnienia obowiązku meldunkowego (osoby przeprowadzające się na
teren gminy lecz nie zmieniające dotychczasowego miejsca zameldowania oraz
obcokrajowcy). Ponadto pomiędzy danymi ewidencyjnymi Urzedu Gminy, a danymi
statystycznymi GUS mogą występować niewielkie różnice związane z metodyką
stosowaną przez GUS – jako bazę obliczeń wykorzystuje się dane spisowe z 2010
roku, uzupełniane o informacje ze sprawozdań rocznych dotyczących zameldowań i
wymeldowań z pobytu stałego. W ewidencji UG mogą występować nieco inne liczby
mieszkańców uwzględniające meldowanych na pobyt czasowy w okresie
poszczególnych lat.
Wykres 2. Zmiany przyrostu naturalnego i salda migracji w gminie Gzy w latach 2007-2014
Źródło: GUS
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
-40
-35
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
5
-5,1 -5,0 -1,5 -2,0
2,81,3
-2,5 -5,1
-34
-13-12 -12
-20
-9
-13
-9
Przyrost naturalny i saldo migracji w gminie Gzy w latach 2007-2014w przeliczeniu na 1000 mieszkańców
przyrost naturalny
saldo migracji pobyt stały
lata
liczb
a o
só
b/1
00
0 m
ies
zka
ńcó
w
21
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Od 2005 roku gmina odnotowuje ujemne saldo przyrostu naturalnego, które waha
się w przedziale od -5 do -1,5/1000 mieszkańców (oprócz 2011 i 2012 roku, kiedy
saldo to było dodatnie). Także saldo migracji jest ujemne od 2002 roku i na
przestrzeni ostatnich 12 lat wahało się od -34 do -9/1000 mieszkańców. Brak jest
obecnie czynników, które mogłyby spowodować odwrócenie tych trendów –
zarówno brak przyrostu liczby miejsc pracy, jak i spadek liczby zawieranych
małżeństw (z 8,1/1000 mieszk. w 2008 r. do 4,6/1000 mieszk. w 2014 r.) oraz
wygasanie echa wyżu demograficzngo z połowy lat '80, będą negatywnie wpływały
na zmiany liczby mieszkańców gminy. Wydaje się, że jedynie istotny napływ
nowych młodych mieszkańców na obszar gminy powiązany z nowymi miejscami
pracy, pozwoliłby uzyskać pozytywny trend przyrostu naturalnego.
W 2014 r. mieszkańcy gminy Gzy stanowili 7,6 % ogólnej liczby mieszkańców
powiatu pułtuskiego. Równocześnie powierzchnia gminy stanowi 12,5% powierzchni
powiatu – pokazuje to, o ile niższa jest średnia gęstość zaludnienia gminy w stosunku
do powiatu – średnia gęstość zaludnienia w gminie wynosi 37 osób/km2 (po odjęciu
lasów i wód: 41 osób/km2). Stanowi to 26% średniej gęstości na terenie województwa
mazowieckiego i 61% średniej w powiecie pułtuskim. Pod względem gęstości
zaludnienia gmina Gzy znajduje się na 5 miejscu w powiecie pułtuskim oraz na 250
miejscu w województwie mazowieckim. Jednocześnie w 2014 roku gmina
charakteryzowała się najmniej korzystną w powiecie zmianą liczby mieszkańców w
przeliczeniu na 1000 mieszkańców gminy. Z uwagi na bardzo niski ogólny wskaźnik
zaludnienia, gmina posiada znaczny potencjał do wzrostu liczby mieszkańców.
Konieczne są jednak silne czynniki gospodarcze, cywilizacyjne i społeczne
stymulujące ten wzrost. W przeciwnym wypadku, wobec ogólnych trendów
demograficznych oraz ogólnej charakterystyki gospodarczej obszaru, istnieje bardzo
duże ryzyko, że liczba mieszkańców gminy będzie się zmniejszała. Czynnikiem
hamującym mogłyby być jedynie znaczne inwestycje w miejsca pracy.
W granicach gminy znajduje się 35 sołectw (36 miejscowości). Największą pod
względem zaludnienia miejscowością są Ołdaki liczące 337 (8,5%) mieszkańców w
2013 r. , a następnie Pękowo - 324 osób (8,1% ogółu mieszkańców), Kozłówka 217
osób (5,5%), Szyszki 212 osób (5,3%) i Gotardy 200 osób (5%). Ośrodek gminny
Gzy, zamieszkiwały w 2013 r. jedynie 194 osoby (wg danych meldunkowych – 4,9%
liczby mieszkańców gminy zameldowanych na stałe). Zatem w sześciu największych
miejscowościach w gminie, zamieszkuje ponad 37% ogółu mieszkańców. Wraz z
22
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
kolejnymi sześcioma sołectwami, liczą one razem prawie 60% ludności gminy.
Oznacza to, że w pozostałych 23 sołectwach zamieszkuje 41% ogółu ludności gminy.
Przeciętna wieś liczy zaledwie 112 mieszkańców. Tak duże rozproszenie jest źródłem
znacznych problemów zarówno związanych z rozbudową i utrzymaniem infrastruktury
sieciowej, jak i dróg, organizacją usług edukacyjnych, dostępnością usług
komercyjnych, a także np. podnosi koszty dowożenia dzieci do szkół, czy zbiórki
odpadów stałych. Konieczne jest sformułowanie długofalowych zasad polityki
związanej z obsługą tak rozproszonej populacji, np. w zakresie gospodarki ściekowej.
Wykres 3. Liczba mieszkańców w sołectwach w gminie Gzy w 2015 roku
Źródło: UG w Gzach
Ołdaki
Pękowo
Szyszki
Kozłówka
Gzy
Gotardy
Słończewo
Żebry-Falbogi
Skaszewo Włościańskie
Sulnikowo
Porzowo
Przewodowo-Parcele
Nowe Skaszewo
Przewodowo-Majorat
Mierzeniec
Borza-Strumiany
Przewodowo Poduchowne
Żebry-Wiatraki
Kozłowo
Grochy-Serwatki
Sisice
Begno
Nowe Przewodowo
Kęsy-Wypychy
Wójty-Trojany
Stare Grochy
Grochy-Imbrzyki
Nowe Borza
Gzy-Wisnowa
Ostaszewo Wielkie
Zalesie-Lenki
Tąsewy
Łady-Krajęczyno
Ostaszewo-Pańki
Ostaszewo-Włuski
0 50 100 150 200 250 300 350
341
293
223
204
198
191
182
157
147
128
126
118
102
101
99
97
97
93
89
84
82
78
77
66
62
60
59
59
45
45
41
36
29
26
24
liczba mieszkańców
mie
jsco
wość
23
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Struktura wiekowa mieszkańców gminy uległa znaczącym zmianom:
Tabela. 2. Liczba mieszkańców gminy Gzy w latach 2002-2014, w grupach wiekowych
Źródło: GUS
Na przestrzeni ostatnich 12 lat następuje w gminie znaczne pogorszenie
jednego ze wskaźników obciążenia demograficznego: liczby ludności w wieku
poprodukcyjnym na 100 osób w wieku przedprodukcyjnym – z 75,3 w 2002 r. do 107,5
w 2014 r. Jest to najbardziej niekorzystna wartość wśród gmin powiatu pułtuskiego.
Wynika to z faktu, że w tym okresie liczba osób w wieku przedprodukcyjnym spadła w
gminie aż o 32,5%, zaś liczba osób w wieku poprodukcyjnym zmniejszyła się tylko o
3,7%, a od 2010 r. wykazuje tendencję rosnącą. Jest to zatem sygnał wskazujący na
dalsze pogorszenie proporcji poszczególnych grup wiekowych w nieodległej
przyszłości. Skutki procesów starzenia społeczeństwa i jednoczesnej ucieczki młodych
kumulują się, dając w efekcie bardzo niekorzystną relację – w ciągu 10 lat liczba osób
w wieku poprodukcyjnym wzrośnie o ponad 30%, zaś liczba osób w wieku
przedprodukcyjnym będzie w dalszym ciągu się zmniejszała. Już w ciągu najbliższych
4 lat zacznie się zmniejszać także liczba osób w wieku produkcyjnym i nastąpi to
niezależnie od migracji z terenu gminy, która ten spadek może tylko pogłębić.
Rok 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
0-4 lat 226 222 228 223 220 218 212 197 199 208 212 205 198
5-9 lat 283 271 257 235 230 208 202 217 206 196 194 197 195
10-14 lat 336 316 298 293 280 263 254 247 218 203 187 185 197
15-19 lat 379 356 342 331 322 316 300 278 286 276 267 247 229
20-24 lat 313 338 348 350 376 370 343 340 318 310 307 297 281
25-29 lat 305 296 292 291 282 287 320 338 329 340 339 324 318
30-34 lat 247 261 263 260 250 260 257 266 276 261 271 292 309
35-39 lat 224 224 221 227 234 243 256 251 251 252 258 258 263
40-44 lat 290 266 250 233 229 211 212 218 226 237 247 251 254
45-49 lat 288 293 295 284 291 283 258 246 242 232 222 222 222
50-54 lat 260 252 254 286 285 286 288 287 284 289 280 265 259
55-59 lat 147 181 216 229 236 243 238 241 281 279 285 293 287
60-64 lat 180 162 142 127 135 143 174 206 236 249 259 245 253
65-69 lat 188 187 180 176 167 166 160 128 117 126 132 167 191
70 lat i więcej 520 515 524 533 534 509 504 509 490 492 492 484 458
24
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Wykres 4. Zmiana wskaźnika obciażenia demograficznego: liczba osób w wieku
poprodukcyjnym do liczby osób w wieku przedprodukcyjnym
Źródło: GUS
Procentowy udział liczby ludności w wieku poprodukcyjnym zmieniał się z 19%
w 2002 r do 18,3% w 2010 r. i 19,5% w 2014 r. Udział liczby osób w wieku
przedprodukcyjnym w ogólnej liczbie mieszkańców spadł z 25,2% w 2002 r. do 18,2%
w 2014r. Udział liczby osób produkcyjnym w ogólnej liczbie mieszkańców, zwiększył
się z 55,9% w 2002 r., do 62,3% w 2014 r., co z punktu widzenia lokalnej gospodarki
jest korzystne, jednakże tendencja ta zacznie się odwracać w najbliższych latach.
Wykres 5. Zmiany liczby mieszkańców gminy w ekonomicznych grupach wiekowych
Źródło: GUS
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 201470
75
80
85
90
95
100
105
110
75,3 76,578,0
82,684,1 84,7
88,7 89,6
93,4
97,098,4
103,8
107,5
lata
ws
pó
łczy
nn
ik o
bci
ąże
nia
de
mo
gra
ficzn
eg
o
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014700
900
1100
1300
1500
1700
1900
2100
2300
2500
1054 1026 987 935 917 876 850 828 777 766 759 730 711
2338 2329 2353 2371 2383 2388 2374 23992456 2441 2446 2444 2439
794 785 770 772 771 742 754 742 726 743 747 758 764
Zmiana liczby osób w ekonomicznych grupach wiekowych w gminie Gzy
przedprodukcyjnym produkcyjnym poprodukcyjnymlata
liczb
a o
só
b
25
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
W grupie osób najmłodszych (0-4 lat) po okresie spadku w latach 2004-2009 nastąpił
wzrost w latach 2010-2012, lecz od 2013 roku odnotowuje się zmniejszenie liczby
dzieci. W kolejnej grupie wiekowej występuje obecnie wzrost liczby dzieci jako efekt
narodzin w latach 2007-2009. Równocześnie zmniejszyła się aż o ponad 27% liczba
nastolatków. Liczba osób w wieku 20-44 lata wzrosła jedynie o ok. 5,7%, co może być
wynikiem migracji, podobnie jak spadek liczby osób w wieku 45-49 lat. O 32% wzrosła
liczba osób w wieku 50-59 lat. W ciągu najbliższych 10 -15 lat ludzie ci wejdą w wiek
emerytalny. W grupie osób w wieku 60-69 lat – następowały liczne zmiany, w efekcie
liczba ich jest o 20% wyższa niż przed 15 laty. Generalnie struktura wiekowa
zwłaszcza w wyższych przedziałach wiekowych jest nieco nietypowa i może wynikać z
procesów migracyjnych. Spadek o ponad 12% nastąpił w grupie osób najstarszych –
powyżej 70 lat. Część spośród nich ze względu na stan zdrowia jest lub będzie w
jakimś stopniu niepełnosprawna. Przedstawione powyżej zmiany w strukturze
wiekowej mieszkańców, będą miały wpływ zarówno na finanse gminy (osoby
wchodzące w wiek emerytalny osiągając mniejsze dochody nie zwiększają wpływów z
PIT), a jednocześnie będą wymagały zwiększonej uwagi i opieki, z powodu
pogorszenia sytuacji materialnej, stanu zdrowia, rosnącej niesamodzielności. Po
wygaszeniu echa wyżu demograficznego lat ’80, nastąpi także spadek liczby dzieci, co
jest już zauważalne, jeśli prześledzić liczebność z minionych lat, osób z przedziału 0-4
lat.
Współczynnik feminizacji w gminie zmniejszał się systematycznie od poziomu
0,96 w 2002 roku, aż do 0,91 w 2014 roku, co oznacza, że w gminie na 100 mężczyzn
przypadało w 2014 r. 91 kobiet. Przeciętna wartość tego wskaźnika na obszarach
wiejskich województwa mazowieckiego waha się wokół 100. Na terenie gminy
występuje w niektórych miejscowościach znaczna nierównowaga liczby kobiet i
mężczyzn:
26
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Tabela 3. Miejscowości w gminie Gzy z wysokim i niskim współczynnikiem feminizacji.
Źródło: Baza Danych Lokalnych GUS, 2013 r.
W Ołdakach na wielkość wskaźnika może wpływać funkcjonowanie Domu
Pomocy Społecznej.
W poszczególnych miejscowościach gminy występuje znaczne zróżnicowanie
odsetka osób w poszczególnych ekonomicznych grupach wiekowych. I tak np. odsetek
osób w wieku poprodukcyjnym w 2013 r. był najwyższy w Tąsewach i wynosił aż
38,9%, zaś odsetek osób w wieku przedprodukcyjnym wynosił w tej miejscowości tylko
13,9%. Podobna sytuacja występuje we wsi Kęsy-Wypychy, gdzie w 2013 r. było
25,7% osób w wieku poprodukcyjnym i jedynie 4,3% w wieku przedprodukcyjnym.
Należy założyć, że w niezbyt długiej perspektywie dojdzie tam do bardzo znacznej
redukcji liczby mieszkańców oraz w konsekwencji – do konsolidacji własności gruntów.
Miejscowość
Ostaszewo Wielkie 48 1,53
Tąsewy 36 1,4
Nowe Przewodowo 85 1,24
Stare Grochy 60 1,22
Skaszewo Włościańskie 149 1,16
Słończewo 177 1,11
Gotardy 200 1,06
Kęsy-Wypychy 70 1,06
Pękowo 324 1,05
średnia w gminie 112 0,94
Begno 85 0,85
Borza-Strumiany 92 0,84
Grochy-Imbrzyki 57 0,84
Żebry-Wiatraki 88 0,80
Nowe Skaszewo 104 0,79
Zalesie-Lenki 46 0,77
Przewodowo Poduchowne 98 0,75
Nowe Borza 62 0,72
Ołdaki 337 0,61
Liczba mieszkańców
Współczynnik feminizacji
27
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Podobne procesy będą zapewne zachodziły (choć z mniejszą dynamiką) w kilku
innych miejscowościach, gdzie wyraźnie zauważalny jest ponadprzeciętny udział osób
w wieku poprodukcyjnym w strukturze ludności. Do takich miejscowości można
zaliczyć np. Ostaszewo Wielkie, Ostaszewo Pańki i Gzy. [Tabela 4]
Z kolei w kilku innych miejscowościach obserwowane jest odwrotne zjawisko –
liczba osób w wieku przedprodukcyjnym jest wyraźnie większa niż średnia w gminie
(18,2% w 2014 roku). Równocześnie występuje tam najczęściej (oprócz wsi Kozłowo i
Wójty-Trojany) niski odsetek osób w wieku poprodukcyjnym. W związku z tym, że
liczba mieszkańców w tych miejscowościach najczęściej nie jest wysoka, możliwa jest
znaczna dynamika zmian nawet w krótkich okresach czasowych. W odniesieniu do
zwłaszcza większych miejscowości, obserwacja struktury wiekowej społeczności
powinna służyć planowaniu działań samorządu w zakresie różnego rodzaju usług.
Tabela 4. Miejscowości w gminie Gzy o największym spadku liczby mieszkańców w latach
2010-2015
Źródło: UG w Gzach
Tabela 5. Miejscowości w gminie Gzy o największym wzroście liczby mieszkańców w latach
2010-2015
Źródło: UG w Gzach
Miejscowość (l.mieszk w 2015 r.) zmiana l. mieszk.
Nowe Borza (59) -7,8%Grochy-Imbrzyki (59) -7,8%Pękowo (293) -8,7%Begno (78) -9,3%Łady-Krajęczyno (29) -9,4%Nowe Przewodowo (77) -9,4%Zalesie-Lenki (41) -12,8%Ostaszewo-Włuski (24) -17,2%
Miejscowość (l.mieszk w 2015 r.) zmiana l. mieszk.
Szyszki (223) 4,7%Grochy-Serwatki (84) 5,0%Borza-Strumiany (97) 6,6%Sulnikowo (128) 6,7%Tąsewy (36) 20,0%
28
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Tabela 6. Wskaźniki obciążenia demograficzengo w poszczególnych miejscowościach gminy
Gzy; Źródło: Baza Danych Lokalnych GUS, 2013 r.
Wskaźniki: korzystnebardzo korzystneniekorzystnebardzo niekorzystne
29
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Dane o wykształceniu w statystyce publicznej są publikowane dla powiatów: w
gminach wiejskich powiatu pułtuskiego zamieszkiwało w 2011 r. 27459 osób (dane
Spisu Powszechnego z 2011 r.) Struktura wykształcenia była następująca:
Tabela 7. Struktura wykształcenia mieszkańców gmin powiatu pułtuskiego w 2011 r.
Wykształcenie Liczba osób% udział w
powieciepułtuskim
% udział na wsiw Polsce
wyższe 2826 11% 9,9 %
średnie i policealne - ogółem 6782 26% 25,5 %
średnie i policealne - średnie zawodowe 3612 14% 15,1 %
średnie i policealne - średnie ogólnokształcące 2818 11% 8,9 %
zasadnicze zawodowe 6891 26% 26,5 %
gimnazjalne 1777 7% 6 %
podstawowe ukończone 7605 29% 25,6 %
podstawowe nieukończone i bez wykształcenia szkolnego
881 3% 6,4 %
Źródło: GUS
W stosunku do średnich wielkości w kraju, odsetek ludności z wyższym
wykształceniem jest w powiecie pułtuskim niższy o 35% niż średnio w województwie
mazowieckim, ale o 2 punkty procentowe wyższy niż średnio na terenach wiejskich w
Polsce. Analogicznie nieco wyższy jest udział osób z wykształceniem średnim. Z kolei
w powiecie pułtuskim jest więcej o 3,5 punktu procentowego osób z wykształceniem
podstawowym niż średnio w kraju i o połowę niż średnio w kraju mniej osób bez
jakiegokolwiek ukończonego wykształcenia.
2.2. Gospodarstwa domowe oraz źródła ich utrzymania
Wg danych GUS Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 r., spośród
zidentyfikowanych na terenie gminy gospodarstw domowych w gospodarstwach
rolnych, 693 z nich osiągało dochody z różnych źródeł, z tego 673 gospodarstwa
domowe osiągały dochód z działalności rolniczej, zaś tylko 20 utrzymywało się z
nierolniczych źródeł dochodu. Jednocześnie jednak jedynie 342 gospodarstwa
(49,3%) deklarowały, że nie utrzymują się z pracy najemnej, co świadczy o tym, że w
ponad połowie przypadków (50,7%) w gospodarstwach domowych drugim źródłem
utrzymania była praca najemna. Analiza tych danych wskazuje na stosunkowo silną
30
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
pozycję rolnictwa w strukturze źródeł dochodu. Wyższy niż przeciętnie (25%) jest
także udział emerytur i rent w strukturze źródeł dochodów (średnia w powiecie
pułtuskim wynosiła nieco ponad 20%). Zaskakująco wysoka jest liczba gospodarstw,
dla których drugim źródłem utrzymania jest dochód z działalności gospodarczej – w
2010 r. było to aż ok. 26% gospodarstw, przy przeciętnie 6-8% w sąsiednich gminach.
Cenną dla lokalnej gospodarki rzeczą byłoby wykorzystanie możliwości jakie daje
PROW w perspektywie 2014-2020, dla dalszego zwiększenia stopnia dywersyfikacji
źródeł dochodów gospodarstw i poszerzenie ich właśnie o działalność pozarolniczą
(zwłaszcza tych ze słabszymi warunkami gospodarowania ).
Tabela 8. Struktura gospodarstw domowych w gminie Gzy według źródeł dochodu
Gospodarstwa domowe osiągające dochody 693
w tym:
z dochodem z działalności rolniczej 673
z dochodem z emerytury i renty 175
z dochodem z pozarolniczej działalności gospodarczej 180
z dochodem z pracy najemnej 351
z dochodem z innych niezarobkowych źródeł poza emeryturą i rentą 20
bez dochodów z działalności rolniczej 20
bez dochodów z emerytury i renty 518
bez dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej 513
bez dochodów z pracy najemnej 342
bez dochodów z innych niezarobkowych źródeł poza emerytura i rentą 673
Źródło: GUS, Powszechny Spis Rolny 2010 r.
Na podstawie wyników badania „Badanie dojazdów do pracy w 2011 r.” (badanie
określało na podstawie rocznych deklaracji podatkowych miejsca pracy mieszkańców
gmin), w Pułtusku w 2011 roku pracowało 152 mieszkańców gminy Gzy, na terenie
wiejskim gminy Pułtusk 37 mieszkańców gminy, zaś do Warszawy dojeżdżało 79
osób. Z kolei na terenie gminy Gzy miejsca pracy miało 60 mieszkańców gminy
Sońsk, 21 mieszkańców gminy Gołymin-Ośrodek, 18 mieszkańców gminy Świercze i
29 mieszkańców gminy Pułtusk. Oznacza to, że do pracy wyjeżdżało z obszaru gminy
31
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Gzy 268 jej mieszkańców, zaś na jej teren przyjeżdżało 128 mieszkańców innych gmin
(należy w tym uwzględnić nauczycieli szkół). Uwzględniając poprawę sytuacji
gospodarczej od 2011 r., rozwój warszawskiego i podwarszawskiego rynku pracy i
polepszenie komunikacji kolejowej na trasie Ciechanów-Warszawa, można zakładać,
że obecnie liczba dojeżdżających do pracy na teren aglomeracji warszawskiej uległa
zwiększeniu.
2.3. Mieszkalnictwo
W 2014 r. znajdowało się w gminie 1044 mieszkania, zaledwie o o 6,2% więcej niż
w 2002 r., należy tu jednak uwzględnić zmianę sposobu liczenia – od 2009 r.
wykazywano w statystykach wszystkie mieszkania, wcześniej - jedynie zamieszkane.
W porównaniu z innymi gminami powiatu pułtuskiego, wzrost liczby mieszkań był ok.
3-4 razy mniejszy. Nietypowa jest także dynamika przyrostu liczby oddawanych
mieszkań – najwięcej mieszkań oddawano w latach 2010-2014 – odpowiednio po 5, a
następnie nawet 8 mieszkań rocznie. W innych gminach najwiękcej mieszkań było
oddawanych w latach 2008-2009. Tempo budowy mieszkań na terenie gminy nie jest
zatem wysokie, ale stablinie rośnie. Niestety systematyczne zmniejszanie się liczby
mieszkańców gminy świadczy o tym, że nowo budowane mieszkania zastępują tylko
stare, przeważnie nie są to inwestycje nowych mieszkańców.
Liczba osób na jedno mieszkanie wynosiła w 2002 r. 4,26 zaś w 2014 r.
wynosiła 3,75 i jest to o ok. 15% więcej niż przeciętnie w gminach wiejskich powiatu
pułtuskiego. Przeciętna powierzchnia użytkowa mieszkania wynosiła w 2002 r. 95,2 m 2
i do 2014 roku wzrosła do 99,8 m2. Powierzchnia użytkowa w przeliczeniu na jedną
osobę w mieszkaniu w 2002 r. wynosiła 22,4 m2 zaś w 2014 r. wzrosła do 26,6 m2.
Ogólna powierzchnia użytkowa mieszkań w 2002 r. wynosiła 93 581m2 i wzrosła do
104 191m2 w 2014 roku (o 11,3%).
Gmina dysponuje 10 lokalami mieszkalnymi o łącznej powierzchni 488 m2, w tym 6
jest lokali socjalnych. Stopień zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych nie jest
wystarczający, zwłaszcza w odniesieniu do liczby lokali socjalnych w gminie.
32
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Tabela 9. Liczba budynków mieszkalnych oddanych do użytkowania.
RokLiczba budynków oddanych do
użytkowania
2005 0
2006 1
2007 3
2008. 1
2009 4
2010 5
2011 5
2012 6
2013 8
2014 7
2015 8
Źródło: GUS, UG w Gzach
Tab. 10. Liczba pozwoleń na budowę budynków mieszkalnych na terenie gminy:
RokLiczba pozwoleń na budowę
budynków mieszkalnych
2010 19
2011 11
2012 15
2013 10
2014 11
2015 12
Źródło: GUS, UG w Gzach
Liczba udzielanych pozwoleń na budowę budynków mieszkalnych, znacznie różni się
od liczby budynków zgłaszanych do użytkowania. Z reguły liczby te powinny być
zbliżone (uwzględniając średnią długość cyklu budowlanego). Znaczne różnice mogą
wskazywać albo na nie zgłaszanie budynków do użytkowania (np. ze względów
podatkowych), albo niespójność danych (błędnie wykazane w statystyce pozwolenia
na budowę mogą dotyczyć także budynków inwentarskich i innych).
Gmina charakteryzuje się umiarkowanie korzystnymi wskaźnikami dotyczącymi
wielkości zasobów mieszkaniowych.
33
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Znacznej poprawie uległy wskaźniki opisujące wyposażenie mieszkań. Ponad 93,5%
mieszkańców w gminie korzysta z wodociągu, lecz na terenie gminy nie ma sieci
kanalizacyjnej. Zużycie wody z sieci wodociągowej w przeliczeniu na jednego
mieszkańca wynosiło w 2014 r. 49,3 m3. Należy jednak założyć, że statystyka
pokazuje częściowo także wodę używaną w gospodarstwach rolnych do celów
produkcyjnych. Mimo wszystko oznacza to jednak poważne problemy z
zagospodarowaniem ścieków. Wyposażenie domów znacznie się poprawiło - 77%
mieszkań w 2014 r. było wyposażonych w WC, 72,5% w łazienkę, 53,6% mieszkań
posiadało w 2014 r. centralne ogrzewanie – w tym zakresie nastąpił wzrost o 22% w
stosunku do 2002 roku. Na terenie gminy Gzy brak sieci gazowej.
Gmina Gzy nie jest korzystnie położona względem aglomeracji warszawskiej z
punktu widzenia inwestycji mieszkaniowych, charakteryzuje się też względnie niskimi
cenami gruntów. Gmina odnotowuje niski wzrost inwestycji mieszkaniowych (wzrost
liczby mieszkań o 0,8% w ciągu 5 lat). Wzrost ten nie jest także skorelowany dodatnio
z przyrostem liczby mieszkańców: w tym samym 5-letnim okresie wg danych UG w
Gzach, liczba mieszkańców zmniejszyła się o 2%. Oznacza to, że przyrost liczby
mieszkań mógł być związany z poprawą sytuacji mieszkaniowej dotychczasowych
mieszkańców gminy. Potwierdzają to do pewnego stopnia zmiany wskaźników:
wielkości mieszkania/osobę i przeciętnej wielkości mieszkania.
Wysoce pożądane byłoby uzyskanie trwałego zwiększenia liczby inwestycji
mieszkaniowych realizowanych przez nowych – napływających z zewnątrz
inwestorów. Barierą jest tu na pewno brak infrastruktury kanalizacyjnej i
niewystarczająco dobry stan usług komunikacji zbiorowej na obszarach, gdzie niska
klasa gleb umożliwiałaby lokowanie inwestycji. Zapewnienie poprawy sytuacji w
zakresie gospodarki ściekowej i dróg może spowodować, że gmina Gzy poprawi swoją
atrakcyjność inwestycyjną, zwłaszcza dla młodych osób, które mogą częściej wybierać
pozostanie na terenie gminy, niż przeniesienie się do gmin położonych bliżej
Warszawy czy innych miast, mających lepszą infrastrukturę i dostępność
komunikacyjną. Kluczowe wydaje się opracowanie i wdrożenie realistycznych planów
rozwiązania tej kwestii na potencjalnie najbardziej atrakcyjnych inwestycyjnie terenach.
34
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
2.4. Struktura zatrudnienia i rynek pracy
Analiza wskaźnika liczby pracujących, liczby pracujących na 1000 ludności
(mieszkańców gminy).
Objaśnienie wskaźnika: Pracujący na 1000 ludności - bez pracujących w jednostkach
budżetowych działających w zakresie obrony narodowej i bezpieczeństwa
publicznego, osób pracujących w gospodarstwach indywidualnych w rolnictwie,
duchownych oraz pracujących w organizacjach, fundacjach i związkach; bez
podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących do 9 osób, wg faktycznego miejsca
pracy i rodzaju działalności.
Liczba pracujących (ustalona zgodnie z objaśnieniem powyżej) na terenie gminy
wzrosła z 270 w 2005 r. do 581 w 2014 r., czyli o 115%. W grupie kobiet odnotowany
wzrost wyniósł aż 144%, przy czym w latach 2009-2014 wzrost liczby pracujących
wyniósł aż 80%. Wśród mężczyzn wzrost liczby pracujących był dwa razy niższy i
wyniósł w latach 2005-2014 70%, zaś w latach 2009-2014 31%. Liczba faktycznie
pracujących mężczyzn jest zapewne znacznie wyższa, niż to wynika z danych GUS –
statystyki pokazują, że od ponad 5 lat liczba pracujących mężczyzn była ponad 2 razy
niższa niż kobiet. Regułą jest, że liczba pracujących mężczyzn jest bardziej zbliżona
do liczby pracujących kobiet, zatem można zakładać, że mamy do czynienia w
pewnym stopniu z ucieczką pracujących mężczyzn do szarej strefy. Jak na tak
niewielką gminę, liczba pracujących (według metodyki GUS) jest wysoka, świadcząca
o dużej mobilności pracowników i podejmowaniu prac także w większej odległości od
miejsca zamieszkania. Oznacza to także, że w dużej części młode osoby z wyżu
demograficznego lat '80, znalazły zatrudnienie, a jedynie część zwiększyła grono
bezrobotnych. Na liczbę osób pracujących (liczoną wg niedoskonałej metodyki GUS),
składają się także pracownicy gminnych jednostek organizacyjnych – przede
wszystkim szkół i Urzędu Gminy.
Porównanie wskaźnika liczby pracujących w przeliczeniu na 1000 mieszkańców
poszczególnych gmin powiatu, jest znacznie bardziej miarodajne.
35
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Tabela 11. Porównanie wskaźnika pracujących w przeliczeniu na 1000 mieszkańców
Źródło: opracowanie własne na podst. GUS
W tabeli powyżej pokazano porównanie zmian wskaźnika liczby pracujących na
1000 mieszkańców w gminach powiatu pułtuskiego, średnio w powiecie (gminy
wiejskie) oraz subregionie i województwie. W gminach powiatu pułtuskiego (poza
gminami Pokrzywnica i Zatory) wskaźnik wzrósł od 2006 do 2014 roku od 12% do
ponad 90%. Analogicznie – wskaźnik uśredniony dla gmin wiejskich województwa
mazowieckiego także zwiększył się o prawie 30%. W gminie Gzy wskaźnik wzrósł w
największym stopniu - o 92,2% i w rezultacie był najwyższy spośród wszystkich gmin
wiejskich powiatu. Równocześnie był o 9,6% większy niż średni wskaźnik dla gmin
wiejskich powiatu pułtuskiego i prawie o 35% większy niż średni w gminach wiejskich
województwa mazowieckiego. Wskaźnik GUS liczby pracujących na 1000
mieszkańców w gminie Gzy zmieniał się w ciągu ostatnich 10 lat w przedziale od 66 w
2005 r. do 114 w 2009 i 148 w 2014 r. Takie kształtowanie wartości wskaźnika osób
pracujących oznacza mniejsze nasilenie problemów na rynku pracy, niż w sąsiednich
gminach. Najlepszym tego dowodem jest analiza wskaźnika liczby zarejestrowanych
osób bezrobotnych/1000 mieszkańców. W gminie Gzy wynosił on w 2014 r. tylko
67/1000 i było to jedynie 10,7% osób w wieku produkcyjnym.
wskaźnik pracujących/1000 mieszk. 2006 2014
woj. mazowieckie 254 279
woj. mazowieckie - gminy wiejskie 85 110
podregion ostrołęcko-siedlecki 141 164
powiat pułtuski 119 128
powiat pułtuski - gminy wiejskie bd. 71
Gzy 77 148
Obryte 67 77
Pokrzywnica 75 43
Pułtusk 186 191
Pułtusk - obszar wiejski 84 135
Świercze 30 39
Winnica 93 104
Zatory 38 37
36
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Wysoki odsetek osób wykazywanych w statystyce GUS jako pracujący,
wskazuje na skuteczne ograniczanie problemów strukturalnych lokalnej gospodarki,
pomimo znacznego udziału rolnictwa w jej strukturze. Celowym byłoby
przeprowadzenie pogłębionego badania i analizy sytuacji lokalnego rynku pracy, który
pozytywnie wyróżnia się na tle gmin powiatu i subregionu.
Liczba osób z terenu gminy pracujących poza rolnictwem, jest obecnie jeszcze
trudniejsza do oszacowania nie tylko ze względu na ograniczenia statystyki publicznej i
z powodu pewnego udziału szarej strefy w zatrudnieniu, ale i powszechne stosowanie
przez pracodawców umów cywilno-prawnych (nie rejestrowanych przez większość
statystyk) zamiast umów o pracę. Mając na względzie kreowanie rozwoju lokalnej
gospodarki, trzeba brać pod uwagę również fakt, że rozwój gospodarczy jaki ma
miejsce w aglomeracji warszawskiej, nie przenosi się łatwo na obszary do niej
przyległe, a z jeszcze większym trudem na bardziej oddalone. W odniesieniu do gminy
Gzy, ma to miejsce w warunkach niewystarczającej dostępności komunikacyjnej
terenu gminy. Wobec niskiej opłacalności prowadzenia produkcji rolnej oraz
problemów ze sprzedażą produktów, występującymi naprzemian z klęskami
nieurodzaju, zarówno część mieszkańców utrzymuących się z produkcji rolnej, jak i
najmniej mobilnych pracowników najemnych, jest zagrożona dalszym pogorszeniem
ich sytuacji materialnej i różnorodnymi wykluczeniami. Właśnie podjęcie różnorodnych
działań zwiększających mobilność pracowników zamieszkujących gminę, wydaje się
być pierwszym krokiem, jaki można szybko wykonać (najlepiej we wspólpracy z
sąsiednimi samorządami), w celu poprawy dostępności miejsc pracy. Pozyskanie
inwestorów i kreowanie miejsc pracy na miejscu w gminie jest zadaniem znacznie
bardziej skomplikowanym, narażonym na porażkę wobec konkurencyjnych ofert
inwestycyjnych konkurujących gmin. Jednym z możliwych rozwiązań jest wspieranie
inwestycji w nowych lub niszowych obecnie dziedzinach gospodarki (gospodarstwa
ekologiczne, produkcja biomasy na potrzeby szeroko rozumianej energetyki),
prowadzace do uzyskania przewagi konkurencyjnej na nowych polach aktywności
gospodarczej.
37
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
2.5. Bezrobocie
Stopa bezrobocia w powiecie pułtuskim w końcu 2014 r. wynosiła 22,2% i do
września 2015 r. zmniejszyła się do 21,2%. W porównaniu ze średnią w powiecie,
stopa rejestrowanego bezrobocia w gminie Gzy jest niższa. Udział bezrobotnych w
liczbie ludności w wieku produkcyjnym w gminie Gzy wynosił w 2015 r. jedynie ok. 9%
i był znacznie niższy niż średnio w gminach wiejskich powiatu (13,1%). Wobec mniej
korzystnego położenia gminy Gzy, pokazuje to na względną siłę lokalnej gospodarki
oraz wysoką mobilność dużej części mieszkańców.
Na koniec 2015 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych na terenie gminy
wynosiła 220 osób. Dla porównania, w 2008 r. liczba zarejestrowanych bezrobotnych z
terenu gminy Gzy wynosiła tylko 156 osób, ale na koniec 2013 roku było to 280 osób.
Zatem w ciągu 2 ostatnich lat nastąpił spadek liczby bezrobotnych o ponad 21%.
Liczba bezrobotnych kobiet w gminie w 2015 r. wynosiła 103 (47%), zaś
mężczyzn 117 (53%). Relacje wskaźników są prawidłowe i nieco bardziej korzystne z
punktu widzenia zatrudnienia mężczyzn. W skali województwa odsetek bezrobotnych
mężczyzn wynosi bowiem również 53%, a kobiet 47%, zaś w powiecie odpowiednio
54,3% oraz 45,7%. Można na tej podstawie stwierdzić, że odsetek mężczyzn z terenu
gminy Gzy, którzy są zarejestrowani jako bezrobotni i jednocześnie w rzeczywistości
posiadających zajęcia przynoszące dochód, jest niski.
Od końca 2014 r. do końca 2015 r., liczba bezrobotnych kobiet zmniejszyła się
o 23 osoby (19,5%). Liczba bezrobotnych mężczyzn zmniejszyła się w ciągu 2015 r. o
17 osób (12,6%).
W 2014 r. mieszkańcy gminy Gzy stanowili 7,5 % ogólnej liczby mieszkańców
powiatu pułtuskiego, zaś bezrobotni 5,3% ogółem, a kobiety 5,6% ogólnej liczby
bezrobotnych na terenie powiatu. Zatem stopa bezrobocia jest w gminie Gzy znacznie
niższa niż średnio w powiecie. Istotnym problemem jest fakt, że wśród bezrobotnych,
ok. 70% stanowią osoby długotrwale bezrobotne, jest to ponadprzeciętnie wysoki
odsetek. Osoby do 25 roku życia stanowiły na koniec 2015 roku 21,3% ogółu
bezrobotnych, a w wieku do 30 lat, aż 41,3%. Zestawienie tego z odsetkiem osób
długotrwale bezrobotnych pozwala wnioskować, że znaczną część długotrwale
bezrobotnych mogą stanowić osoby młode i jest to sytuacja bardzo niekorzystna,
wymagająca aktywnego przeciwdziałania. Jedynie mniej niż co czwarta osoba
bezrobotna posiada prawo do zasiłku. Wynikają z tego m.in. konkretne obciążenia dla
systemu pomocy społecznej w gminie.
38
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Wykres 6. Wskaźnik stopy bezrobocia na terenie powiatu pułtuskiego*
Źródło: GUS ;
*Dla 2015 r. dane na koniec III kwartału
Wskaźnik liczby bezrobotnych na 1000 mieszkańców w wieku produkcyjnym
zmniejszył się ze 104,6 w 2005 r. do 90,5 w 2015 r. Korzystnym zjawiskiem jest
zmniejszenie liczby osób bezrobotnych w gminie z 262 na koniec 2014 r., do 220 na
koniec 2015 r. Od końca 2014 r. do połowy 2015 r. nastąpiło w zmniejszenie odsetka
młodych bezrobotnych (poniżej 25 roku życia) z terenu gminy Gzy, z 27% do 22,7%.
W tym samym okresie zwiększyła się o 9% liczba zarejestrowanych bezrobotnych
kobiet.
Tabela 12. Liczba bezrobotnych w gminie Gzy w latach 2005-2015
Rok 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Bezrobotni ogółem 248 246 189 156 186 233 262 276 280 262 220
Zarejestrowane bezrobotne kobiety
124 117 90 91 88 108 129 124 126 128 103
Źródło: GUS, PUP w Pułtusku
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 20150
5
10
15
20
25
30
25,023,6
20,5
16,6
13,6
18,619,7
21,4
23,3 23,722,2
21,2
lata
sto
pa
be
zro
bo
cia
39
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Istotnym problemem jest wspomniany wysoki odsetek osób długotrwale bezrobotnych
– 68% w końcu 2014 r. i 70% w końcu 2015 r. Jest to o 1 punkt procentowy więcej niż
średnio w powiecie (69%). Należy także zwrócić uwagę na niekorzystny trend
utrzymujący się od co najmniej 6 lat, zgodnie z którym liczba osób trwale bezrobotnych
wzrasta pomimo spadku liczby bezrobotnych ogółem. Wskazuje to na nieskuteczność
aktywizujących działań PUP w Pułtusku i innych podmiotów w odniesieniu do znacznej
grupy osób pozostających bez pracy, albo nieskuteczność identyfikowania osób
fikcyjnie bezrobotnych.
Tabela 13. Liczba długotrwale bezrobotnych w gminie Gzy w latach 2010-2015
Rok 2010 2011 2012 2013 2014 2015
Liczba / % długotrwale bezrobotnych
119 / 51% 135 / 51% 162 / 59% 166 / 59% 179 / 68% 153 / 70%
Źródło: GUS, PUP w Pułtusku
2.6. Aktywność społeczna mieszkańców, organizacje pozarządowe
Na terenie gminy Gzy obecnie jest zarejestrowanych mało podmiotów
pozarządowych. Są to: Stowarzyszenie Rozwoju Wsi Gzy, które we wsi Gzy prowadzi
szkołę podstawową, Stowarzyszenie na rzecz osób niepełnosprawnych ‘’Otwarte
Serca” w Ołdakach oraz Ochotnicze Straże Pożarne. Na terenie całej gminy działa
sześć jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej – we wsiach Pękowo, Gzy, Szyszki
Włościańskie, Przewodowo-Majorat, Porzowo i Ostaszewo Wielkie. Część z nich
działa bardzo aktywnie, wspierając Państwową Straż Pożarną.
W gminie Gzy działa również Stowarzyszenie „Zielone Mosty Narwi” z siedzibą w
sąsiedniej gminie Pokrzywnica. Gmina Gzy jest jego członkiem. Stowarzyszenie jest
organizacją, która działa na terenie powiatu pułtuskiego i nowodworskiego. Jego celem
jest dbanie o rozwój własnego regionu, promowanie go, wykorzystywanie lokalnych
zasobów. Działanie na rzecz zrównoważonego rozwoju gmin powiatu pułtuskiego jest
misją Stowarzyszenia. Działania podejmowane przez Stowarzyszenie mają służyć:
- tworzeniu lokalnych miejsc pracy,
- rozwojowi rolnictwa zrównoważonego, ekologicznego i agroturystyki,
- zachowaniu i ochronę dziedzictwa przyrodniczego, w tym bioróżnorodności rolniczej,
- zadbaniu o czystość środowiska, szczególnie rzeki Narwi,
- kultywowaniu kultury i tradycji lokalnych,
40
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
- dbaniu o estetykę wsi, zachowaniu zabytków i tradycyjnej architektury, zapewnieniu
dobrej jakości rozwiązań komunikacyjnych.
LGD organizuje spotkania i imprezy dla lokalnej społeczności, ale także prowadzi
nabory do projektów realizowanych w ramach PROW.
Jak wynika z badania ankietowego wśród mieszkańców gminy, aktywność
społeczna w gminie jest dość nisko oceniana i jednym z oczekiwanych przez niektóre
osoby działań, jest wspieranie inicjatyw mieszkańców oraz działania integrujące
społeczność.
3. Gospodarka lokalna
3.1 Rolnictwo
Gleby na terenie gminy Gzy są pochodzenia lodowcowego i wodnolodowcowego,
typowe dla Wysoczyzny Ciechanowskiej. Przeważającą powierzchnię zajmują gleby
bielicowe, brunatne, brunatne wyługowane oraz czarne ziemie, powszechne w
środkowej i północnej części gminy. Gleby brunatne zapewniają bardzo korzystne
warunki do wszystkich upraw rolniczych oraz ogrodniczych. Czarne ziemie dość
często bywają okresowo nadmiernie uwodnione, zabiegi melioracyjne podnoszą ich
urodzajność.
Według gleboznawczej klasyfikacji gruntów, wśród gruntów ornych w gminie Gzy:
do gleb bardzo dobrych i dobrych (klasy II i III) zaliczono 2235 ha (33%),
do średnich (klasy IVa i IVb) – 46,9% (3173 ha),
do słabych (klasy V i VI) – 20,1% (1357 ha)
Źródło: Raport o stanie powiatu pułtuskiego - dane z ewidencji gruntów Starostwa Powiatowego w
Pułtusku (stan na 31.12.2006 r.)
Razem gleby dobre, bardzo dobre i średnie stanowią 80% powierzchni użytków
rolnych w gminie. Znaczna część powierzchni - ponad 65% gruntów ornych i ponad
25% użytków zielonych na terenie gminy jest zmeliorowana. Niestety w związku z
brakiem dostatecznej ilości obiektów retencjonujących wodę, sprzyja to także
szybkiemu odprowadzeniu wód powierzchniowych, prowadząc do szybszego
obniżenia poziomu wód gruntowych, a zatem pogarsza sytuację hydrologiczną w
okresach niedoborów wody.
Gmina Gzy posiada charakter gminy typowo rolniczej. Charakteryzuje się
wysokim ogólnym wskaźnikiem jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej wg IUNG.
[Rys.8] Wskaźnik dla gminy określono dla gruntów ornych na 72,6 przy średniej w
41
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
województwie = 59,9. Wskaźnik ten jest najwyższy wśród gmin powiatu pułtuskiego.
Obejmuje on wszystkie elementy środowiska przyrodniczego, tj. zarówno warunki
glebowe, klimatyczne, wodne, jak i rzeźbę terenu. Z punktu widzenia przydatności
rolniczej gleb – środkowa i północno-wschodnia część gminy Gzy charakteryzuje się
najwyższym wskaźnikiem przydatności gleb do produkcji rolnej, podobnie jak
środkowo – wschodnia, zaś zachodnia i północno–zachodnia niższym.
Rys. 8 Ocena wskaźnikowa jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej w woj. mazowieckim
wg IUNG
42
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Czynnikiem nieco pogarszającym warunki jest agroklimat. Według danych
Powszechnego Spisu Rolnego z 2010 r., jedynie nieco ponad 70% gospodarstw
produkuje na rynek. Zdolność żywicielska gospodarstw na terenie gminy, jest oceniana
dość wysoko przez Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego – na ok. 9,5 pkt przy
13,5 możliwych) [Rys. 9]:
Rys. 9. Ocena wskaźnikowa zdolności żywicielskiej gospodarstw na terenie gmin woj.
mazowieckiego wg IUNG
43
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
W ujęciu rzeczywistym, na terenie gminy występuje znaczne zróżnicowanie
zarówno w zakresie produkcyjności, jak i zdolności do przetrwania i dalszego rozwoju
gospodarstw, zatem przekształcenia w tym obszarze gospodarki lokalnej będą nadal
miały miejsce. Niewątpliwie przewagą niektórych gospodarstw na terenie gminy Gzy
jest fakt, że podjęły działania na rzecz współpracy w grupie producenckiej. Na terenie
gminy Gzy jest zarejestrowana jedna grupa producentów mleka MAZOWIECKIE
MLEKO Sp. z o.o., z siedzibą w Zalesiu Grzymałach. Wzmacnia to pozycję rynkową
rolników, zarówno wobec odbiorców hurtowych, jak i przetwórców. Pożądanym byłoby
zwiększenie skali współpracy producentów rolnych w ramach grup producenckich.
Według danych PSR w 2010 r., na terenie gminy Gzy funkcjonowało 693
gospodarstw rolnych, z tego 673 prowadziło działalność rolniczą.
Wykres 7. Liczba działających gospodarstw rolnych w poszczególnych grupach wielkości
Gmina charakteryzuje się korzystniejszą strukturą powierzchni gospodarstw niż
większość gmin w powiecie. W 2010 roku gospodarstwa małe – do 5 ha stanowiły ok.
29,6% ogółu, razem gospodarstwa małe i średnie stanowiły 56,2% ogólnej liczby
działających gospodarstw. Gospodarstwa o powierzchni większej niż 10 ha stanowiły
43,8% ogółu, zaś gospodarstw większych niż 15 ha było 26,6% - o ponad 7 punktów
procentowych więcej niż średnio w powiecie. Taka struktura powierzchni gospodarstw
świadczy, że znaczna część spośród nich będzie w stanie konkurować na rynku.
do 1 ha 1 - 5 ha 5 – 10 ha 10 – 15 ha 15 ha i więcej0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
200
46
153
179
116
179
przedziały wielkości powierzchni
liczb
a g
ospodars
tw
44
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Potwierdzeniem tego jest zdiagnozowana w PSR struktura dochodów gospodarstw,
gdzie tylko ok. połowa osiągała dodatkowe dochody z pracy najemnej i innych źródeł.
Średnia powierzchnia gruntów rolnych w 2010 r. wynosiła 12,36 ha, przy średniej w
województwie mazowieckim 8,44 ha oraz średniej w kraju 10,23 ha. W 2015 r. średnia
powierzchnia gruntów rolnych na Mazowszu wzrosła do 8,52 ha, zaś w kraju do 10,49
ha.
Według danych spisowych z 2010 roku, w strukturze zasiewów dominowały zboża
(w 2010 r. uprawiało je 86% gospodarstw na powierzchni 72% gruntów ornych) oraz
uprawy przemysłowe (uprawiane przez ponad 14% gospodarstw na powierzchni 10%
gruntów). 13% gospodarstw uprawiało rzepak i rzepik na powierzchni ok. 9% gruntów
ornych, a buraki cukrowe uprawiane przez niecałe 2 % gospodarstw, zajmowały
jedynie 1,1% powierzchni gruntów ornych. Ziemniaki uprawiane są głównie na własne
potrzeby – uprawiało je ponad 51% gospodarstw ale na powierzchni tylko 151 ha
(2,4%). Znamienną rzeczą jest, że pomimo b. dobrych warunków glebowych, na
terenie gminy nikt nie produkuje warzyw ani owoców w uprawie towarowej. Wydaje się
że brak w pobliżu bazy przetwórczej, nie jest wystarczającym powodem
wykluczającym tego typu uprawy.
Według danych PSR w 2010 roku, spośród ogółu 673 działających gospodarstw,
486 prowadziło chów zwierząt, z tego: 358 (53%) utrzymywało bydło (5906 szt.), 204
(30%) trzodę chlewną (9242 szt.), 361 (53%) drób (13500 szt. - gł. na własny użytek),
39 gospodarstw (5,6%) utrzymywało konie (100 szt.). Obsada zwierząt gospodarskich
na 100 ha użytków rolnych wynosiła w 2010 r. 84 SD(sztuk dużych)/100 ha i było to o
42% więcej niż średnio w powiecie pułtuskim oraz o 31% więcej niż średnio w
województwie mazowieckim.
W 2010 r. w 485 gospodarstwach indywidualnych znajdowały się 754 ciągniki
rolnicze i było to o 4% więcej niż średnio w powiecie pułtuskim oraz o 9% więcej niż
średnio w województwie mazowieckim. Świadczy to o dość dużej sile większości
gospodarstw. Należy założyć, że obecnie stopień uzbrojenia w ciągniki i maszyny
rolnicze jest jeszcze lepszy dzięki wykorzystaniu dotacji UE dla gospodarstw.
Niezależnie od tego, sposobem na przetrwanie pozostałej części gospodarstw jest
albo specjalizacja w uprawach zapewniających wyższą rentowność, albo
zróżnicowanie działalności obejmujące działalność pozarolniczą. Wskazane byłoby
zrealizowanie tego typu działań z wykorzystaniem możliwości wsparcia,
przewidzianych w PROW na lata 2014-2020.
45
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
3.2. Przedsiębiorczość.
Liczba prywatnych podmiotów gospodarczych na terenie gminy w latach 2002-
2007 utrzymywała się na bardzo niskim poziomie. Od 2008 roku odnotowuje się wzrost
liczby podmiotów, przy czym w latach 2009-2010 był on b. znaczny – o 19%. W
kolejnych latach znowy nastąpiła stabilizacja na poziomie ok. 185 podmiotów. W 2014
roku w gminie było 196 prywatnych podmiotów gospodarczych oraz 10 w sektorze
publicznym. W roku 2002 wskaźnik zarejestrowanych prywatnych podmiotów
gospodarczych na 1000 mieszkańców wynosił dla gminy Gzy 34,2. W tym samym
czasie średnio w województwie mazowieckim wynosił on 108, a w kraju 91 podmiotów
na 1000 mieszkańców. Na koniec 2014 r. wskaźnik dla gminy Gzy osiągnął wielkość
50,1 podmiotów/1000 mieszkańców. Zmiana wskaźnika w ostatnich latach,
pozytywnie świadczy o aktywności gospodarczej mieszkańców, ale także o potrzebie
dalszego wsparcia rozwoju przedsiębiorczości w gminie, bowiem przeciętny wskaźnik
liczby podmiotów gospodarczych ogółem, dla gmin powiatu pułtuskiego wynosił 78
podmiotów/1000 mieszkańców w 2014 r., a dla gmin wiejskich powiatu wynosił 68
podmiotów/1000 mieszkańców, był zatem o 28% wyższy niż w gminie Gzy.
W gminie dominują małe podmioty zatrudniające do 9 osób – stanowią one 95%
wszystkich zarejestrowanych firm. Pozostałe 4,9% stanowią podmioty zatrudniające od
10 do 49 osób, lecz są to w zdecydowanej większości podmioty publiczne.
Wykres 8. Zmiany liczby prywatnych podmiotów gospodarczych w gminie Gzy w latach
2002-2014 Źródło: GUS
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014100
120
140
160
180
200
220
143
157149 148 148
144
154158
188184 185 186
196
lata
liczb
a p
od
mio
tów
46
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Jedna prywatna firma zatrudnia powyżej 50 osób - jest to Zakład Mięsny Lenarcik
we wsi Gotardy, największy z podmiotów gospodarczych działających na terenie
gminy Gzy. Z punktu widzenia lokalnego rynku pracy, jest to b. ważny pracodawca.
Poza tym wśród większych podmiotów prywatnych należy wymienić kilka firm
handlowo-usługowych: „Center-Pasz” s.c. we wsi Szyszki, „Adrian” we wsi Żebry-
Falbogi, Agro-Pasz we wsi Przewodowo-Majorat.
Pomimo, że w latach 2011 - 2014 liczba osób w wieku produkcyjnym praktycznie
nie zmieniła się, to liczba osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą
zwiększyła się o 2,6%. Jest to korzystne zjawisko i troską Gminy powinno być
wzmocnienie tego trendu. Jednocześnie warto zwrócić uwagę, że w niektórych innych
wiejskich gminach powiatu pułtuskiego, przyrost liczby osób prowadzących działalność
gospodarczą był w tym samym okresie 3,5 - krotnie wyższy. Szczególnie ważne jest
sprzyjanie podejmowaniu samodzielnej aktywności gospodarczej przez młodych
mieszkańców gminy.
Tabela 14. Liczba podmiotów gospodarczych ogółem w gminach powiatu pułtuskiego w
2014 r., w przeliczeniu na 1000 mieszkańców
Źródło: GUS
Obszar
woj. mazowieckie 139
77
powiat pułtuski 78
Pułtusk - miasto 105
Pułtusk 97
Pokrzywnica 72
Zatory 69
Pułtusk - obszar wiejski 68
Winnica 63
60
Obryte 57
Gzy 53
Świercze 47
Liczba podmiotów /1000 mieszk.
woj. mazowieckie - gminy wiejskie
woj. mazowieckie - gminy wiejskie
47
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Oczywiście kluczowe warunki w tym zakresie są kształtowane poprzez politykę
Państwa, konieczne jednakże jest, aby poprawiać warunki prowadzenia działalności
na terenie gminy, w tym dostępność komunikacyjną i jakość infrastruktury technicznej.
Aktualne wartości wskaźników przedsiębiorczości wskazują, że gmina Gzy należy w
tym zakresie do najsłabszych w powiecie. Ten niekorzystny wynik występuje zarówno
jeśli analizować wszystkie prywatne podmioty gospodarcze, jak i podmioty
prowadzone przez osoby fizyczne.
Tabela 15. Liczba podmiotów gospodarczych prowadzonych przez osoby fizyczne w
gminach powiatu pułtuskiego w 2014 r., w przeliczeniu na 1000 mieszkańców;
Źródło: GUS
Wskaźnik liczby osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą w
przeliczeniu na 1000 ludności, w 2014 r. wynosił 40, było to o 33% mniej niż średnio
na Mazowszu na obszarach wiejskich i o 20% mniej niż na obszarach wiejskich w
powiecie pułtuskim. W strukturze podmiotów dominują zakłady związane z
działalnością handlową (hurt i detal) i naprawą pojazdów mechanicznych - ok. 24 %.
Drugą pozycję zajmuje budownictwo – 16 %, przedsiębiorstwa z kolejnych 2 sekcji:
usługi oraz rolnictwo stanowią odpowiednio po 11% i 10 % ogólnej liczby podmiotów,
Obszar
woj. mazowieckie 93
60
powiat pułtuski 62
Pułtusk - miasto 81
gm. Pułtusk 76
Pokrzywnica 61
Zatory 58
57
Winnica 51
50
Obryte 47
Gzy 40
Świercze 39
Liczba podmiotów o.f. /1000 mieszk.
woj. mazowieckie - gminy wiejskie
gm. Pułtusk - obszar wiejski
powiat pułtuski - gminy wiejskie
48
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
zaś podmioty zaliczone do sekcji przetwórstwo przemysłowe 6%. W niskim stopniu na
terenie gminy reprezentowane są podmioty z branży transportowej – jest ich jedynie
4%. Oznacza to również niskie wpływy do budżetu Gminy z podatku od środków
transportowych.
Wykres 9. Struktura branżowa podmiotów gospodarczych w gminie Gzy w 2014 r.
Źródło: GUS
Analiza danych statystycznych wskazuje na dość istotne zjawisko w lokalnej
gospodarce - liczba podmiotów gospodarczych działających na terenie gminy w
obszarze powiązanym z rolnictwem, leśnictwem i rybactwem (Sekcja A), spadła od
2011 r. do 2014 r. o 40% z 33 do 20 podmiotów. Może to świadczyć o osłabieniu
sektora obsługi rolnictwa oraz o zmniejszeniu dostępności usług w tym sektorze.
Pomimo zatem, że rolnictwo pozostaje b. ważnym elementem lokalnej gospodarki, nie
następuje rozwój podmiotów gospodarczych działających w jego otoczeniu. W
pozostałych sekcjach w tym samym okresie najczęściej następował wzrost (np. w
handlu o 20%, przetwórstwie o 50%). Może to wskazywać na oczekiwane na lokalnym
Sekcja A - Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo
Sekcja C - Przetwórstwo przemysłowe
Sekcja E - Woda, gosp. ściekami, odpadami
Sekcja F - Budownictwo
Sekcja G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów samochodowych
Sekcja H - Transport i gospodarka magazynowa
Sekcja I - Działalność związana z zakwaterowaniem i usł. gastronomicznymi
Sekcja J - Informacja i komunikacja
Sekcja K - Działalność finansowa i ubezpieczeniowa
Sekcja L - Obsługa rynku nieruchomości
Sekcja M - Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna
Sekcja N - Działalność w zakresie usług administrowania i dz. wspierająca
Sekcja O - Administracja publiczna i obrona narodowa;
Sekcja P - Edukacja
Sekcja Q - Opieka zdrowotna i pomoc społeczna
Sekcja R - Działalność związana z kulturą, rozrywką i rekreacją
Sekcja S i T - Pozostała działalność usługowa
0 10 20 30 40 50 60
20
12
2
31
48
8
7
1
4
0
11
10
6
3
9
1
23
liczba podmiotów
49
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
rynku kierunki zmian w strukturze branżowej podmiotów gospodarczych. Bardzo
pożądane byłoby stymulowanie rozwoju przedsiębiorstw przetwórczych, gdyż
wiązałoby się to zarówno z zarówno przyrostem liczby miejsc pracy, jak i wzrostem
dochodów dla Gminy, przy jednoczesnym zwiększeniu możliwości zbytu lokalnej
produkcji rolniczej.
Działalność gospodarcza koncentruje się w kilku najliczniejszych i najkorzystniej
położonych miejscowościach w gminie:
Tabela 16. Miejscowości w gminie Gzy z największą liczbą podmiotów gosp. osób fizycznych
w 2013 r.; Źródło: GUS
Spośród 158 podmiotów prowadzonych przez osoby fizyczne, 51% działa w 8
miejscowościach gminy, a następne 11% w kolejnych 3 miejscowościach. Zatem 62%
ogólnej liczby firm, jest prowadzonych przez osoby fizyczne zamieszkałe w 11 wsiach.
Zatem na pozostałe 24 wsie przypada jedynie 38% podmiotów. Z kolei analiza
aktywności gospodarczej w przeliczeniu na 100 mieszkańców poszczególnych
miejscowości wskazuje, że istnieje grupa miejscowości wyróżniających się
wskaźnikiem aktywności gospodarczej dużo wyższym niż średni w gminie. Taką
miejscowością jest Ostaszewo Wielkie, gdzie wskaźnik jest prawie 5 razy wyższy niż
średni dla gminy Gzy, w kilku miejscowościach wskaźnik aktywności jest wyższy o 60-
70 % (Borza-Strumiany, Grochy-Serwatki, Gotardy), ale są także względnie duże (jak
na gminę Gzy) miejscowości (Sulnikowo, Słończewo, Żebry Falbogi), albo względnie
atrakcyjnie położone, gdzie aktywność jest znacznie niższa niż średnia w gminie lub
zerowa (Tąsewy, Łady Krajęczyno), gdzie w ogóle nie ma zarejestrowanych osób
fizycznych prowadzących działalność gospodarczą.
Miejscowość
Gotardy 12Pękowo 12Kozłówka 11Ołdaki 11Szyszki 11Ostaszewo Wielkie 9Gzy 7Porzowo 7Borza-Strumiany 6Przewodowo-Parcele 6Skaszewo Włościańskie 6
Podmioty gosp. osób fizycznych
50
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Tabela 17. Procent mieszkańców prowadzących zarejestrowaną działalność gospodarczą w
wybranych miejscowościach w gminie Gzy.
Źródło: opracowanie własne na podstawie danych GUS
Na znacznej powierzchni gminy odnotowuje się zatem bardzo niską aktywność
gospodarczą. Na obszarach korzystnie położonych jeśli idzie o dostępość
komunikacyjną, nie jest to zjawisko prawidłowe, ani powszechnie spotykane.
Wskazana byłaby pogłębiona analiza jego przyczyn.
3.3. Turystyka.
Obszar gminy nie jest bogaty w naturalne atrakcyjne zasoby sprzyjające
rozwojowi różnych form turystyki i wypoczynku, w związku z tym w gminie brak jest
infrastruktury służącej zorganizowanym formom turystycznego wykorzystania terenu.
W 2014 r. na terenie gminy nie było turystycznych obiektów zbiorowego
Ostaszewo Wielkie 18,8%
Borza-Strumiany 6,5%
Grochy-Serwatki 6,3%
Gotardy 6,0%
Porzowo 5,4%
Mierzeniec 5,2%
Szyszki 5,2%
Kozłówka 5,1%
Przewodowo-Parcele 4,9%
średnia w gminie 3,8%
Żebry-Falbogi 2,5%
Sisice 2,5%
Słończewo 2,3%
Kozłowo 2,2%
Grochy-Imbrzyki 1,8%
Sulnikowo 1,7%
Wójty-Trojany 1,7%
Nowe Borza 1,6%
Żebry-Wiatraki 1,1%
Tąsewy 0,0%
Zalesie-Lenki 0,0%
Łady-Krajęczyno 0,0%
Ostaszewo-Pańki 0,0%
Ostaszewo-Włuski 0,0%
51
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
zakwaterowania. W miejscowości Nowe Skaszewo prowadzone jest gospodatstwo
agroturystyczne "Chata za wsią", które oferuje również organizację imprez
okolicznościowych. Jest to bardzo dobry przykład (zwłaszcza dla niewielkich
gospodarstw), że nawet w potencjalnie mało atrakcyjnym terenie można z
powodzeniem prowadzić działalność w zakresie wiejskiej turystyki. Na obszarze gminy
działa obecnie 7 podmiotów w sektorze usług gastronomicznych oraz 2 podmioty
związane z rozrywką, kulturą i rekreacją.
W warunkach niskiej atrakcyjności turystycznej, perspektywicznym kierunkiem
może być (powszechny w innych gminach powiatu) uporządkowany rozwój działek
rekreacyjnych i budownictwa letniskowego, które m.in. generuje popyt na usługi i
towary nabywane zwykle od mieszkańców położonych w pobliżu miejscowości. Ten
kierunek rozwoju może mieć miejsce na obszarach charakteryzujących się mniej
korzystnymi warunkami do produkcji rolnej. Działalność gminy w sferze agroturystyki,
turystyki wiejskiej i promocji, powinna być prowadzona we współpracy z sąsiednimi
samorządami, przy wykorzystaniu możliwoości jakie daje przynależność Gminy do
Lokalnej Grupy Działania „Zielone Mosty Narwi”. Umozliwia to m.in. bardziej efektywną
promocję oraz zwiększa skuteczność w pozyskaniu finansowania zewnętrznego.
4. Infrastruktura techniczna
4.1. Infrastruktura transportowa, dostępność komunikacji publicznej.
Gmina Gzy jest położona na północny zachód od Pułtuska. W jej wschodniej
części przebiega z północnego zachodu na południowy wschód droga wojewódzka
nr 618 Gołymin Ośrodek - Pułtusk - Wyszków, która jest najważniejszym zewnętrznym
połączeniem komunikacyjnym gminy. Na przestrzeni ok. 6,9 km przebiega przez teren
miejscowości: Porzowo, Kozłówka, Przewodowo Parcele, Nowe Przewodowo. Ruch
na tej drodze, to w znacznej większości ruch tranzytowy o charakterze gospodarczym.
Według danych Generalnego Pomiaru Ruchu, średni dobowy ruch na drodze wynosił
w 2010 r. 3571 pojazdy/dobę, szacuje się że wzrósł do ok. 4400 pojazdów na dobę.
Drugie zewnętrzne połączenie komunikacyjne gminy to biegnąca z północnego
wschodu na południowy zachód droga wojewódzka nr 620 Przewodowo Parcele -
Strzegocin - Świercze - Nowe Miasto, która na przestrzeni ok. 5,8 km przebiega przez
teren miejscowości: Przewodowo Parcele, Przewodowo Poduchowne, Łady-
Krajęczyno, Kęsy Pańki. Według danych Generalnego Pomiaru Ruchu, średni dobowy
52
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
ruch na tej drodze wynosił w 2010 r. 1182 pojazdy/dobę, szacuje się, że do 2015 r.
wzrósł do ok. 1400 pojazdów na dobę.
Długość dróg publicznych na terenie gminy wynosi: 163,7 km. Na sieć dróg składają
się:
2 drogi wojewódzkie nr 618 i 620, o długości 12,7 km
9 dróg powiatowych o łącznej długości 53,0 km;
39 dróg gminnych o łącznej długości 94,0 km.
w tym: 70,3 km o nawierzchni twardej oraz 23,7 km o nawierzchni ulepszonej.
Sieć dróg jest zatem dobrze rozwinięta – ogólny wskaźnik gęstości dróg gminnych i
powiatowych na 100 km2 powierzchni gminy wynosi 140 km/100 km2, a wspóczynnik
gęstości dróg o nawierzchni twardej dla gminy Gzy wynosi 118 km/100 km2. Dla
porównania analogiczny współczynnik dla powiatu wynosił w 2013 r. jedynie 84,6 km
dróg/100 km2 powierzchni, a dla województwa mazowieckiego 84,2 km dróg/100 km2
powierzchni. Gmina ma zatem ponadprzeciętnie dobrze rozwiniętą sieć drogową.
Wiąże się to jednak ze znacznymi kosztami utrzymania infrastruktury drogowej.
Uzupełnieniem dróg gminnych są drogi dojazdowe do pól i lasów oraz drogi
wewnętrzne. Niektóre drogi, w tym powiatowe wymagają remontów lub przebudowy, w
celu dostosowania ich do aktualnych wymaganych przepisami parametrów oraz
potrzeb użytkowników. Istnieją znaczne potrzeby w zakresie podniesienia nośności i
poszerzenia dróg, odwodnienia oraz oznakowania i oświetlenia. Na terenie gminy Gzy
nie ma ścieżek rowerowych.
Stan dróg został nisko oceniony (44 punkty na 100) w badaniu ankietowym
przeprowadzonym wśród mieszkańców w styczniu 2016 r. Wydaje się jednak, że ta
ocena odzwierciedla bardziej wygórowane oczekiwania mieszkańców odnośnie
infrastruktury drogowej, niż jej rzeczywisty stan. Mieszkańcy w ankietach wskazali
poprawę stanu infrastruktury drogowej jako najpilniejsze z zadań, w tym ważną i pilną
potrzebą jest budowa lub naprawa chodników, zarówno wzdłuż dróg wojewódzkich, jak
i powiatowych, a także gminnych. Realizacja tych zadań napotyka jednak na barierę
finansową, zwłaszcza przy braku realnego wsparcia ze strony rządu oraz
b.nieznacznym wsparciu z funduszy UE, w przypadku gminy Gzy – możliwym jedynie
w ramach PROW.
53
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Rys. 10. Sieć drogowa na terenie gminy Gzy Źródło:www.gzy.e-mapa.net
Gmina posiada połączenia komunikacyjne jedynie dla ruchu kołowego,
obsługiwane przez PKS oraz prywatne firmy przewozowe. Najważniejsze są
połączenia z miastami: Pułtuskiem i Ciechanowem. Brak bezpośredniego połączenia
z Warszawą. Na obszarze gminy występuje znaczne zróżnicowanie dostępności i
jakości usług transportu zbiorowego – mieszkańcy miejscowości położonych wzdłuż
drogi wojewódzkiej nr 618, korzystają z połączeń autobusowych do Pułtuska i
Ciechanowa. Część mieszkańców terenów położonych w oddaleniu od tej drogi, nie
jest obsługiwanych przez połączenia autobusowe - np. miejscowość gminna Gzy ma 5
połączeń PKS z Pułtuskiem na dobę, jednakże w godzinach popołudniowych ostatnie
połączenia w obu kierunkach są realizowane ok. godziny 17, co praktycznie
uniemożliwia skorzystanie z jakichkolwiek funkcji usługowych miasta powiatowego po
54
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
południu i wieczorem, jeśli nie można skorzystać z samochodu. Jest to zatem
poważna bariera dla osób młodych oraz w podeszłym wieku. Godziny kursów
autobusów kursujących poza drogą nr 618 są ustalone w taki sposób, że nie jest
możliwe wczesne dotarcie do miejsc pracy położonych w Pułtusku, ale także np. w
Legionowie czy Warszawie, gdyż pierwszy autobus w kierunku Pułtuska odjeżdża ok.
godziny 8. W tej sytuacji dochodzi do poważnego ograniczenia mobilności części
mieszkańców gminy. Dodatkowym czynnikiem ograniczającym jest cena biletów,
przewyższająca cenę za bilet z Pułtuska do Warszawy. Podobnie niekorzystna
sytuacja ma miejsce w przypadku podróży z Gzów w kierunku odległego o ok. 30 km
Ciechanowa – istnieją dwa bezpośrednie połączenia z czasem dojazdu powyżej 1
godziny oraz kilka połączeń nie bezpośrednich, z czasem powyżej 2 godzin.
Ze znacznie korzystniejszych połączeń PKS w kierunku Ciechanowa (oraz po
drodze Gołymina i Sońska) mogą korzystać mieszkańcy miejscowości położonych w
zachodniej części gminy (Gotardy, Słończewo, Skaszewo Włościańskie, Ołdaki).
Połączenia zapewniają dojazd do miejsc pracy w Ciechanowie oraz przystanku
kolejowego w Gąsocinie (co umożliwia dojazd do aglomeracji warszawskiej koleją).
Przez teren gminy Gzy nie przebiega linia kolejowa. Najbliższa od terenu gminy
Gzy stacja kolejowa, zapewniająca dobre połączenie z Ciechanowem i Warszawą,
znajduje się w Gąsocinie odległym ok. 17 km od miejscowości gminnej, ale tylko 5 km
od najbardziej na zachód wysuniętej miejscowości Gotardy. Czas dojazdu do
Ciechanowa z tego przystanku wynosi 13 minut. Inny przystanek kolejowy znajduje się
w Świerczach, odległych około 17 km od miejscowości gminnej Gzy i ok. 12 km od
innych miejscowości w zachodniej części gminy. Czas dojazdu do Ciechanowa wynosi
20 minut, do Legionowa 45 min., a czas dojazdu do stacji Warszawa Gdańska to ok. 1
godz i 12 minut. Z terenu gminy Gzy możliwe są zatem dojazdy do miejsc pracy i
nauki w miastach innych niż Pułtusk. Istnieje jednak znaczne zróżnicowanie
dostępności z różnych rejonów gminy Gzy publicznymi środkami komunikacji.
4.2. Gospodarka wodno-ściekowa
Inwestycje związane z rozbudową sieci wodociągowej na terenie gminy zostały
zrealizowane jeszcze w latach '80 i '90 – w 2002 roku korzystało z sieci wodociągowej
już 73% mieszkańców.
Na terenie gminy funkcjonują publiczne ujęcia wód podziemnych:
• ujęcie w Gzach, składające się z 2 studni głębinowych, wykonanych w 1984 r.
55
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
oraz stacji uzdatniania wody,
• ujęcie w Szyszkach, składające się z 2 studni głębinowych, odwierconych w
latach 1967 i 1995 r. oraz stacji uzdatniania wody.
Ujęcia w Szykach i Gzach służą do zbiorowego zaopatrzenia w wodę
mieszkańców gminy. Poza komunalnymi ujęciami, na terenie gminy funkcjonują
zakładowe ujęcia wody użytkowane m.in. przez Zakład Rzeźniczo-Wędliniarski
Gotardach. Obecnie długość sieci wodociągowej na terenie gminy wynosi 171,3 km.
Do sieci podłączonych jest około 94% gospodarstw domowych. Siecią wodociągową
objęte są wszystkie miejscowości w gminie. Zużycie wody wzrosło z 19,3 m3/
mieszkańca/rok w 2002 r. do 49,3 m3/mieszkańca/rok w 2014 r., co jest ilością
większą, niż średnie dla wielu miast (średnia dla terenów wiejskich wynosi ok. 25
m3/mieszkańca/rok). Z jednej strony świadczy to bardzo pozytywnie o rozwoju
cywilizacyjnym gminy w zakresie gospodarki wodnej, z drugiej strony pokazuje skalę
wyzwań w zakresie gospodarki ściekowej, biorąc pod uwagę fakt, że w gminie nie ma
zbiorowych systemów kanalizacyjnych. Zakładając że część wody jest używana na
potrzeby produkcyjne (nie przekształca się w ścieki bytowe) i średnie zużycie wody na
potrzeby bytowe wynosi 90-110 l/mieszkańca/dobę, można szacować, że dziennie na
terenie gminy powstaje od 350 do 420 m3 ścieków bytowych. W ciągu roku jest to od
127 tys. do 155 tys. m3 ścieków. Na podstawie doświadczenia można zakładać, że
znaczna część powstającego ładunku zanieczyszczeń, bez oczyszczenia przedostaje
się do środowiska, a nie wykluczone, że wprost do wód gruntowych.
Gmina Gzy nie posiada komunalnej oczyszczalni ścieków. Jedyną mechaniczno-
biologiczną oczyszczalnią w gminie jest oczyszczalnia typu MIKROREAKTOR,
funkcjonująca przy Domu Pomocy Społecznej w miejscowości Ołdaki, w której średnio
dobowo oczyszczanych jest ok. 15 m3/d ścieków bytowych. Zatwierdzona
przepustowość oczyszczalni wynosi 45 m3/d. Z lokalnych sieci kanalizacyjnych przy
budynkach, które powinny być zaopatrzone w bezodpływowe zbiorniki do gromadzenia
ścieków bytowych korzysta około 3000 mieszkańców. Ścieki bytowe z
bezodpływowych zbiorników powinny być wywożone do komunalnych oczyszczalni.
Są one jednak często wylewane na użytki rolne w pobliżu gospodarstw, przesiąkają z
nieszczelnych zbiorników bezodpływowych do gruntu lub odpływają do rowów
melioracyjnych wprost lub z podłączeń z systemów drenarskich. Jednym z
ważniejszych zadań jest budowa przydomowych oczyszczalni ścieków oraz
szczelnych zbiorników bezodpływowych. Wskazana byłaby również budowa
56
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
oczyszczalni ścieków i systemów kanalizacyjnych w miejscowościach o zwartej
zabudowie. Zwartą zabudowę mieszkalną, posiadają jedynie Pękowo, Kozłówka,
Przewodowo Majorat, Przewodowo Parcele, Nowe Przewodowo i Sisice. Dla tych
miejscowości, należałoby przeanalizować zasadność budowy systemu kanalizacji
ściekowej z gminną oczyszczalnią ścieków. W pozostałych wsiach o rozproszonej
zabudowie ekonomicznie uzasadniona jest wyłącznie budowa oczyszczalni
przydomowych lub szczelnych zbiorników bezodpływowych z zapewnieniem ich
prawidłowej eksploatacji.
Rozwiązanie problemów gospodarki wodno-ściekowej jest kluczowym zagadnieniem z
punktu widzenia dalszego rozwoju gminy, w tym zwiększenia liczby inwestycji i
podniesienia poziomu życia mieszkańców.
4.3. Gospodarka odpadami
Od 1 lipca 2013 r. Gmina Gzy stała się podmiotem odpowiedzialnym za
organizację i funkcjonowanie nowego systemu gospodarowania odpadami
komunalnymi powstałymi na terenie gminy. W tym celu zorganizowano przetarg na
odbieranie i zagospodarowanie (odzysk lub unieszkodliwienie) odpadów komunalnych
z nieruchomości położonych na terenie gminy Gzy.
Gmina Gzy poprzez firmę wyłonioną w drodze przetargu odbiera następujące rodzaje
odpadów komunalnych:
a) Niesegregowane (zmieszane) odpady komunalne
b) Selektywnie zbierane odpady komunalne – papier i tektura, szkło, odzież,
tekstylia, tworzywa sztuczne i metal,
c) Odpady biodegradowalne
d) Odpady wielkogabarytowe, wyeksploatowany sprzęt elektryczny i elektroniczny,
baterie, akumulatory i zużyte opony
Wg danych UG w Gzach, na terenie gminy powstaje rocznie ok. 430 Mg odpadów
komunalnych. Przy średniej gęstości odpadów 300 kg/m3 odpowiada to ich objętości
1430 m3/rok. Zbieranie odpadów jest prowadzone w systemie pojemnikowo-workowym
System gospodarki odpadami obejmuje ok. 900 gospodarstw na terenie gminy, w tym
ok. 96% deklaruje segregowanie odpadów.
W badaniu ankietowym w styczniu 2016 r., mieszkańcy wysoko ocenili stan gminnej
gospodarki odpadami – na 68 punktów i była to jedna z najwyższych ocen
przyznanych w ankiecie.
57
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Zgodnie z Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2012 –
2017, obowiązującym od 22 października 2012 r., gmina Gzy zaliczona została do
ciechanowskiego Regionu Gospodarki Odpadami, w skład którego wchodzi 41 gmin z
powiatu ciechanowskiego, makowskiego, mławskiego, przasnyskiego i pułtuskiego. Do
najważniejszych zadań należy zapobieganie powstawaniu odpadów, selektywna
zbiórka, recykling i odzysk, w tym wykorzystanie energii z odpadów. WPGO wskazuje
regionalne instalacje do przetwarzania odpadów komunalnych (RIPOK), do których
powinny trafiać zmieszane odpady komunalne, odpady zielone, pozostałości z
sortowania przeznaczone do składowania. Instalacją regionalną do obsługi regionu
ciechanowskiego jest instalacja do biostabilizacji odpadów komunalnych w
miejscowości Kosiny Bartosowe, w gminie Wiśniewo o mocy przerobowej części
biologicznej 100 000 Mg/rok i mechanicznej: 80 000 Mg/rok – docelowo RIPOK.
Instalacjami do zastępczej obsługi regionu ciechanowskiego są:
- sortownia odpadów w miejscowości Uniszki-Cegielnia o mocy przerobowej 250 000
Mg/rok,
- składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w m. Uniszki Cegielnia,
pojemność pozostała do wypełnienia 21 000 m3 – docelowo RIPOK.
W zakresie potrzeb dotyczących gospodarowania odpadami - w dalszym ciągu
niezbędne jest prowadzenie działań edukacyjno – informacyjnych, co powinno
przyczynić się do likwidacji nieprawidłowości w gospodarce odpadami: zjawiska
niekontrolowanego składowania odpadów, porzucania odpadów w lasach i na
nieużytkach oraz spalania takich odpadów, które powinny być poddawane recyklingowi
lub powinny być składowane. Innym identyfikowanym w gminie problemem jest
stosowanie składowania jako jedynej formy uniszkodliwiania zmieszanych odpadów
komunlanych. Istnieje również potrzeba rozszerzenia systemu selekcji zbieranych
odpadów komunalnych poprzez utworzenie na terenie gminy Gzy, Punktu Selektywnej
Zbiórki Odpadów Komunalnych (PSZOK).
4.4. Infrastruktura gazowa i elektroenergetyczna
Na terenie gminy Gzy brak jest sieci gazowej. Ogrzewanie mieszkań odbywa
się z indywidualnych źródeł ciepła: kotłowni indywidualnych, pieców lub nielicznych
kotłowni zbiorowych. Przeważają przydomowe lokalne kotłownie lub piece opalane
węglem kamiennym, co nie jest korzystne z punktu widzenia jakości powietrza.
Kotłownie olejowe lub gazowe są nieliczne. Olejem opałowym ogrzewane są m.in.:
58
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Publiczne Gimnazjum w Gzach, Szkoła Podstawowa w Skaszewie Włościańskim oraz
Dom Pomocy Społecznej w Ołdakach. Gazem są ogrzewane 3 lokalne kotłownie.
Powszechne jest stosowanie w kuchniach płynnego butlowego gazu LPG.
W perspektywie zaopatrzenie gminy w przewodowy gaz ziemny może odbywać
się z dwóch kierunków: z projektowanego gazociągu na terenie gminy Sońsk lub z
projektowanego gazociągu wysokiego ciśnienia Ciechanów - Krasne z terenu gminy
Gołymin. Ok. 2000 r. przewidywano doprowadzenie gazu sieciowego do miejscowości
o zwartej zabudowie mieszkaniowej, co nie nastąpiło. Budowa sieci gazowej jest
uzależniona od ekonomicznej opłacalności przedsięwzięcia i przy obecnych
uwarunkowaniach dotyczących efektywnego popytu na gaz oraz dostępności
alternatywnych paliw i coraz lepszego wykorzystania odnawialnych źródeł energii,
realizacja inwestycji w sieci gazowe w niewielkich jednostkach osadniczych przy
znacznym rozproszeniu odbiorców jest dla spółki gazowniczej nieopłacalna. Oznacza
to, że szanse budowy sieci gazowej w gminie Gzy są w obecnych warunkach bardzo
małe.
Teren gminy Gzy obsługiwany jest przez ENERGA – Operator Spółka Akcyjna
Oddział w Płocku. Zaopatrzenie w energię elektryczną odbywa się z krajowego
systemu energetycznego za pośrednictwem linii przesyłowych 110 kV Serock - Maków
Mazowiecki, z GPZ 110/15 kV w Pułtusku. Stacja rozdzielcza w Pułtusku zasilana jest
poprzez linie przesyłowe 110 kV z elektrowni Ostrołęka i Dębe. Do przesyłu energii
elektrycznej służą napowietrzne linie elektroenergetyczne. Według zapisów Programu
Ochrony Środowiska Powiatu Pułtuskiego z 2012 r., stan techniczny sieci
energetycznej jest dobry, a istniejące urządzenia zaspokajają potrzeby odbiorców w
zakresie wykorzystywanych mocy i parametrów napięcia. Nie są aktualnie
przewidywane na terenie powiatu pułtuskiego, poważniejsze prace modernizacyjne.
Transformatory na istniejących stacjach transformatorowych oraz obwody niskiego
napięcia w stopniu wystarczającym zaspokajają potrzeby odbiorców. Sieć średniego
napięcia wykorzystywana jest w stopniu umożliwiającym jej dalszą rozbudowę i
podłączanie nowych stacji transformatorowych. W przypadku pojawienia się odbiorców
wymagających zapotrzebowania na moc rzędu kilku MW, wystąpi konieczność
rozbudowy istniejących GPZ lub budowy nowych, natomiast dla odbiorców
wymagających zwiększonej pewności zasilania niezbędna jest rozbudowa linii
średniego napięcia w celu zapewnienia zasilania z dwu kierunków. Gmina Gzy
dysponuje znacznym potencjałem w zakresie wytwarzania energii odnawialnej –
59
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
zarówno biomasy, jak i energii słonecznej oraz energii wiatru. W celu wykorzystania
tego potencjału, wskazane jest opracowanie założeń do planu zaopatrzenia w ciepło,
energię elektryczną i paliwa gazowe, z uwzględnieniem wykorzystania odnawialnych
źródeł energii.
4.5. Infrastruktura telekomunikacyjna i Internet
Na terenie gminy Gzy znajdują się 3 stacje bazowe (wszystkie w miejscowości
Przewodowo-Parcele), zapewniające dostęp do usług głównych operatorów telefonii
komórkowej. Zapewniają łączność w standardzie GSM. Obecnie nie ma na obszarze
gminy, zainstalowanej infrastruktury pozwalającej na transmisję w standardzie LTE.
Operatorzy deklarują świadczenie usług Internetu mobilnego w tym standardzie w
oparciu o infrastrukturę usytuowaną poza gminą Gzy. Nie zapewnia to jednakże
dostatecznej mocy sygnału na obszarze całej gminy, zatem ten standard jest dostępny
jedynie dla niewielkiej części mieszkańców. Jednakże i tam jakość i moc sygnału na
niektórych obszarach nie są zadowalające z punktu widzenia wykorzystania tej
technologii łączności do świadczenia bardziej zaawansowanych usług.
Rys. 11. Wskaźnik zgłoszeń o braku dostępu do internetu na obszaze powiatu pułtuskiego,
marzec 2016 r. ; Źródło: UKE
60
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Częstokroć też wymagane jest instalowanie anten zewnętrznych, bez których nie
jest możliwy odbiór sygnału wewnątrz pomieszczeń. Na części obszaru gminy, także
moc sygnału telefonii komórkowej nie jest odpowiednia.
Ze względu na rozwój telefonii komórkowej, zapotrzebowanie na telefony
stacjonarne jest zaspokojone w 100 % (nastąpił spadek liczby abonentów telefonii
stacjonarnej). Zapotrzebowanie na usługi Internetu szerokopasmowego nie jest
zaspokojone w wystarczającym stopniu - wg danych Urzędu Komunikacji
Elektronicznej (UKE) z marca 2016 r., z terenu gminy Gzy było 10 zgłoszeń o braku
dostępu do internetu stacjonarnego w przeliczeniu na 10 000 mieszkańców i był to
najwyższy wskaźnik w powiecie pułtuskim (Rys. 11). Jakość usług związanych z
dostępem do Internetu, jest oceniana przez mieszkańców dość dobrze (ocena 62
punkty/100) w badaniu ankietowym przeprowadzonym w styczniu 2016 r., jednakże
należy podkreślić, że ankieta była przeprowadzona na próbie liczącej 97
respondentów. Niezależnie od tej oceny, mieszkańcy wskazywali w ankietach na
potrzebę poprawy dostępu do Internetu szerokopasmowego. Ze względu na
dynamiczny rozwój usług, wyzwaniem pozostaje także szybkość transmisji
realizowana przez obecną infrastrukturę telekomunikacyjną. Gmina Gzy zaliczona jest
do obszarów o niekorzystnych warunkach ekonomicznych dla realizacji inwestycji
infrastrukturalnych, przede wszystkim z powodu niskiej gęstości zaludnienia oraz
niskich przeciętnych dochodów mieszkańców. Ma to znaczenie także w odniesieniu do
inwestycji w infrastrukturę telekomunikacyjną.
5. Infrastruktura społeczna
5.1. Infrastruktura edukacyjna, jakość i zakres oferty edukacyjnej
Na terenie gminy działają 2 publiczne szkoły podstawowe: Publiczna Szkoła
Podstawowa w Skaszewie Włościańskim i Publiczna Szkoła Podstawowa w
Przewodowie Poduchownym oraz Społeczna Szkoła Podstawowa w Gzach, która
rozpoczęła swoją działalność 1 września 2012 r. W 1999 r. otwarte zostało Publiczne
Gimnazjum w Gzach.
W Gimnazjum w ramach zajęć dodatkowych, są prowadzone zajęcia dydaktyczno-
wyrównawcze z matematyki oraz zajęcia rewalidacyjne. W pracowni internetowej
znajduje się 9 stanowisk komputerowych, szkoła dysponuje tablicą multimedialną.
Wskaźnik wyposażenia w komputery w pracowni komputerowej wynosi obecnie 10
uczniów na komputer. Uczniowie Gimnazjum odnoszą sukcesy indywidualne i
61
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
zespołowe w zawodach sportowych szczebla powiatowego oraz konkursach
recytatorskich. W roku szkolnym 2015/2016 dwie osoby odniosły również sukcesy w
Turnieju Wiedzy Pożarniczej, a jedna w powiatowym konkursie matematycznym.
Uczniowie uczestniczą w konkursach religijnych i akcjach społecznych. Wystawiają
także spektakle szkolnego teatru. Szkoła uczestniczyła w dwóch edycjach projektów
edukacyjnych w ramach POKL w 2013 i 2014 r.
Oferta szkół podstawowych jest wzbogacona o zajęcia dodatkowe i koła
zainteresowań. Zakres zajęć dodatkowych w PSP w Skaszewie Włościańskim jest
najbogatszy: prowadzone są zajęcia korekcyjno-kompensacyjne, logopedyczne i
dydaktyczno-wyrównawcze, a także zajęcia rozwijające z j.polskiego, matematyki,
przyrody i j. angielskiego oraz koła zainteresowań: informatyczne (w tym prowadzenie
szkolnej witryny internetowej), ekologiczne, biblijne, recytatorskie, rekreacyjne i zajęcia
artystyczne. Szkoła jest wyposażona w 8 komputerów w klasopracowniach i 6 w
pracowni komputerowej z oprogramowaniem dla poszczególnych grup wiekowych oraz
tablice multimedialne i projektory. Wskaźnik wyposażenia w komputery w pracowni
komputerowej wynosi obecnie 10 uczniów na komputer, a ogółem w szkole 6
uczniów/komputer.
W PSP w Przewodowie Poduchownym prowadzone są zajęcia korekcyjno-
kompensacyjne, logopedyczne i dydaktyczno-wyrównawcze, a także nauczanie jęz.
angielskiego w oddziałach przedszkolnych, koło jęz. angielskiego, koło plastyczne,
chór i SKS. Szkoła jest wyposażona w 1 komputer w pracowni korekcyjno-
kompensacyjnej i 5 w pracowni komputerowej z oprogramowaniem dla
poszczególnych grup wiekowych oraz 4 tablice multimedialne (3 z laptopami i
projektorami). Wskaźnik wyposażenia w komputery w pracowani komputerowej wynosi
obecnie 18 uczniów na komputer.
W SSP w Gzach prowadzone są zajęcia logopedyczne i dydaktyczno-wyrównawcze z
matematyki i jęz. angielskiego, koło rozrywek umysłowych, SKS, a także nauczanie
jęz. angielskiego w oddziałach przedszkolnych i klasach I-VI oraz rosyjskiego (klasy
VI). Szkoła jest wyposażona w 5 komputerów w klasopracowniach i 9 w pracowni
komputerowej z oprogramowaniem dla poszczególnych grup wiekowych, 4 laptopy
oraz 2 tablice multimedialne i 4 projektory. Wskaźnik wyposażenia w komputery w
pracowani komputerowej wynosi obecnie 5 uczniów na komputer, a ogółem w szkole 3
uczniów/komputer. W każdej ze szkół funkcjonuje: świetlica szkolna, biblioteka. Na
62
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
terenie gminy funkcjonuje 6 oddziałów wychowania przedszkolnego, w roku szkolnym
2015/2016, opieką objętych jest w nich 93 dzieci.
W 2015 r. znajdowało się w szkołach podstawowych 18 oddziałów. Liczba
uczniów zmniejszyła się z 316 w 2005 r. do 218 w 2015 r. Liczba uczniów gimnazjum
zmniejszyła się z 192 w 2005 r. do 91 w 2015 r., nastąpiła stabilizacja liczby uczniów
na b. niskim poziomie. Pomimo, że w gimnazjum od 3 lat liczba uczniów oscyluje
wokół 90, w szkole nauka odbywa się w 6 oddziałach. Średnio na oddział przypada 15
uczniów, podczas gdy średnia liczba uczniów gimnazjum na oddział w powiecie
pułtuskim i województwie mazowieckim wynosiła 21.
W roku szkolnym 2015/2016 w Społecznej Szkole Podstawowej w Gzach jest 6
oddziałów I-VI i oddział „0”. W budynku szkoły funkcjonuje także oddział przedszkolny
dla dzieci wieku 3-5 lat. Zatrudnionych jest 6 nauczycieli na pełnych eteatach i 9 na
części etatów. W szkole uczy się 44 uczniów, co oznacza, że klasy są wyjątkowo mało
liczne. Wskaźnik liczby uczniów na etat nauczycielski nie przekracza 6. Stawia to pod
znakiem zapytania ekonomiczną kondycję szkoły w dłuższej perspektywie. Szkoła
posiada jednakże możliwość przyjęcia 20 uczniów i 8 dzieci do oddziału „0”.
Stopień zaspokojenia potrzeb w oddziałach przedszkolnych w PSP w Skaszewie
Włościańskim w 2015 r. wynosił 55%. Brak informacji w tym zakresie dotyczących
całej gminy.
Gmina charakteryzuje się bardzo niskim wskaźnikiem liczby uczniów w szkołach
podstawowych na 1000 mieszkańców – wynosi on obecnie ok. 56, dla porównania w
gminie Zatory wynosi on 78. Liczba uczniów w szkołach podstawowych zmniejszyła
się w ciągu 10 lat o 31% (w ostatnich latach nastąpił niewielki wzrost związany z
echem wyżu demograficznego lat '80 ub. wieku), zaś spadek liczby uczniów w
gimnazjum wyniósł 53% w ciągu 10 lat. Są to bardzo niekorzystne relacje w
porównaniu z innymi gminami powiatu, wynikające zarówno z sytuacji demograficznej,
jak i prawdopodobnie – jakości oferty edukacyjnej, gdy chodzi o gimnazjum. Dla
porównania, w niektórych innych gminach powiatu pułtuskiego, spadek liczby uczniów
w gimnazjach był o 40-50% mniejszy, a w szkołach podstawowych wynosił mniej niż
10%.
Liczba dzieci w oddziałach przedszkolnych prowadzonych w dwu szkołach
gminnych, wzrosła o 84% od 2011 do 2015 roku, zaś w tym samym okresie liczba
dzieci w klasach „0” wzrosła o 68%. W ostatnim roku odnotowano zmniejszenie liczby
63
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
dzieci w wieku przedszkolnym w obu szkołach gminnych. Krótkoterminowe prognozy
zakładają zmniejszanie liczby uczniów.
Tabela 18. Zmiana liczby uczniów w szkołach i dzieci w przedszkolach w gminie Gzy w latach
2005-2015
Źródło: UG w Gzach, System Informacji Oświatowej MEN, GUS
Liczba uczniów w kolejnych latach będzie uzależniona od tego, czy obecne trendy
demograficzne pozostana niezmienne. Należy spodziewać się zmniejszenia liczby
dzieci również w średnim terminie, jeśli nie nastąpi napływ nowych mieszkańców na
teren gminy.
Średni wskaźnik liczby uczniów/etat nauczycielski, liczony dla gminnych szkół
podstawowych, zmniejszył się nieco z poziomu 9,1 w 2012 r. do 8,6 w 2015 r. Gmina
Gzy charakteryzuje się mniej korzystnymi o ok. (20-30%) wartościami w/w wskaźnika
w porównaniu z innymi, nieco większymi gminami powiatu pułtuskiego. W odniesieniu
do pojedynczych szkół – w PSP w Skaszewie Włościańskim wskaźnik (liczony dla
całej szkoły, tzn. z oddziałami przedszkolnymi) wyniósł w 2015 r. 8,4, zaś w PSP w
Przewodowie Poduchownym 8,8. Dla porówniania – w tej ostatniej szkole w 2012 r.
Rok 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
PSP w Przewodowie P. 64 66 62 69 81
PSP w Skaszewie Wł. 106 106 98 100 93
316 296 268 252 235 210 216 172 160 169 174
Gimnazjum 192 175 155 153 163 166 141 125 90 94 91
41 32 43 40 49 63 46 56 62 77 69
34 39 36 44
10 26 30 24
46 66 88 107 93
216 206 199 205 218
Gminne szkoły podstawowe razem
Oddziały przedszkolne w gminnych SP
Społeczna Szkoła Podstawowa uczniowie
Społeczna Szkoła Podstawowa oddz przedszkolne
oddziały przedszkolne ogółem
Szkoły podstawowe ogółem
64
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
wskaźnik wynosił 11,2, a w PSP w Skaszewie Włościańskim 7,4. W Społecznej
Szkole Podstawowej wielkość wskaźnika szacuje się na ok. 5 (nie jest znany dokładny
wymiar zatrudnienia nauczycieli niepełnozatrudnionych).
Wykres 10. Zmiana liczby uczniów w szkołach i dzieci w oddziałach przedszkolnych w gminie
Gzy w latach 2005-2015
Źródło: UG w Gzach, System Informacji Oświatowej MEN, GUS
Wskaźnik liczby uczniów/etat nauczycielski, liczony dla gminnego gimnazjum, jest
jeszcze mniej korzystny, niż w szkołach podstawowych. Wskaźnik ten zmniejszył się z
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 20150
50
100
150
200
250
300
350
4132
43 4049
63
4656
62
7769
316
296
268
252
235
210216
172160
169 174
4132
43 4049
63
4656
62
776946
66
88
107
93
216206
199205
218
34 39 3644
oddziały przedszkolne ogółem Oddziały przedszkolne w gminnych SP
Gminne szkoły podstawowe razem Oddziały przedszkolne w gminnych SP
Społeczna Szkoła Podstawowa uczniowie Szkoły podstawowe ogółem
lata
liczb
a u
czn
iów
65
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
poziomu 7,1 w 2011 r. do 5,4 w 2013 r. i następnie wzrósł do 6,0. Należy zwrócić
uwagę, że w tym okresie liczba etatów nauczycielskich zmniejszyła się o 23%,
podczas gdy liczba uczniów zmniejszyła się o 35%. Występuje zatem dysproporcja w
zmianach poziomu zatrudnienia w stosunku do zmian liczby uczniów gimnazjum.
Tabela 19. Liczba uczniów na etat nauczycielski w gimnazjum w Gzach
Źródło: UG w Gzach, System Informacji Oświatowej MEN
Dla porównania należy podać, że w 2010 r. średni wskaźnik liczby uczniów/etat
nauczycielski w szkołach podstawowych w Polsce wynosił ponad 11 (obecnie obniżył
się o ok.10%), zaś średnio w krajach OECD, wynosił 16,4. W gimnazjach średnia
OECD to 13,7, w Polsce 12,5. Według danych pozyskanych z systemu Vulcan, średnia
liczba uczniów na etat nauczycielski w gminach wiejskich w Polsce wynosiła w 2014 r.
8,5. Pokazuje to jak bardzo budżety na oświatę w wiejskich gminach takich jak Gzy, są
obciążone wynagrodzeniami nauczycielskimi i jak niska jest efektywność
wykorzystania kadr. Szczególnie niekorzystna sytuacja ma miejsce w gminnym
gimnazjum, gdzie wskaźnik jest bardzo niski w porównaniu z innymi gminami.
Wskaźniki te pokazują jednocześnie skalę rezerw w zakresie optymalizacji modelu
oświaty w gminie Gzy.
W 2013 r. średnia liczba uczniów na oddział dla gmin wiejskich w Polsce wynosiła
15 w szkołach podstawowych oraz 21 w gimnazjach. W gminie Gzy w 2013 r. było to
16,3 w PSP w Przewodowie, 10,3 w PSP w Skaszewie oraz 6,5 w SSP w Gzach. Do
2015 r. wskaźnik ten zmniejszył się do 15,5 w PSP w Przewodowie, wzrósł natomiast
do 13,5 w PSP w Skaszewie Wł. i do 7,3 w SSP w Gzach. Średnia dla gminy
pozostaje więc niższa niż średnia w kraju.
W Publicznym Gimnazjum w Gzach wskaźnik liczby uczniów na oddział wynosił
20,75 w 2011 r., 17,9 w 2013 r., zaś w 2015 r. spadł do 15,2, tzn. był w 2013 r. o
Rok szk.
2011/2012 19,9 141 7,1
2012/2013 18,89 125 6,6
2013/2014 16,61 90 5,4
2014/2015 16,61 94 5,7
2015/2016 15,23 91 6,0
Liczba etatów nauczycieli
Liczba uczniów
Liczba uczniów/ etat nauczycielski
66
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
17,3% niższy niż średni w gminach wiejskich w Polsce i średni w powiecie pułtuskim.
Brak obecnie danych krajowych dla 2015 roku.
Kolejnym problemem, z jakim należy się zmierzyć w sferze edukacji, jest dotkliwa
w skutkach migracja uczniów zamieszkałych na terenie gminy Gzy, do szkół poza
gminą. Według danych dla 2015 roku, w szkołach poza gminą kształciło się aż 92
uczniów z terenu gminy Gzy. Część spośród nich znajduje się jedynie w ewidencji
gminnej, jednakże nie zamieszkuje na terenie gminy. W ramach analizy nie było
możliwe określenie wielkości tej grupy. Pozostali uczniowie z różnych przyczyn
uczęszczają do szkół podstawowych poza gminą Gzy. Oznacza to, że jest grupa
uczniów zamieszkałych w gminie Gzy chodzi do szkół poza gminą. W wielu
przypadkach przesądzają o tym względy logistyczne, np. związane z dojazdami
rodziców do pracy, należy jednak przeanalizować, czy jest możliwe „odzyskanie”
choćby części uczniów. Oznaczałoby to znaczne zwiększenie wpływów do budżetu i
poprawę efektywności gminej oświaty. W tym samym okresie do szkół w gminie Gzy
uczęszczało 29 uczniów zamieszkałych poza jej terenem.
Tabela 20. Porównanie liczby uczniów z gminy Gzy uczęszczających do szkół podstawowych
poza gminą Gzy oraz liczby uczniów z terenu innych gmin uczęszczających do szkół
podstawowych na terenie gminy Gzy
Rok 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16Liczba uczniów z gminy Gzy w SP poza gminą 30* 30* 40* 42* 92
Liczba uczniów z terenu innych gmin w SP w gminie Gzy
8* 8* 6* 8* 29
Różnica -22* -22* -34* -34* -63
Źródło: dane przekazane przez Dyrektorów Szkół Podstawowych z terenu gminy Gzy
* dane dla lat 2011-2014 dotyczą jedynie PSP w Przewodowie P., dane z 2015 r. dotyczą
wszystkich szkół podstawowych w gminie Gzy.
Analogiczna sytuacja występuje w odniesieniu do gimnazjum – w tym przypadku do
gimnazjów poza gminą Gzy uczęszcza nominalnie 34% uczniów z terenu gminy. I tu
również zapewne część pozostaje tylko w ewidencji, a zamieszkuje faktycznie poza
gminą, lecz na pewno jest grupa, która mieszkając w gminie, uczy się w innych
gimnazjach. Wpływa to na pogorszenie wskaźników efektywności wykorzystania bazy
oświatowej gminy Gzy.
67
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Tabela 21. Porównanie liczby uczniów z gminy Gzy uczęszczających do innych gimnazjów
oraz liczby uczniów z terenu innych gmin uczęszczających do Publicznego Gimnazjum w
Gzach
Rok 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16Liczba uczniów z gminy Gzy w gimnazjach poza gminą
25 27 23 22 29
Liczba uczniów z terenu innych gmin w PublicznymGimnazjum w gminie Gzy
18 13 8 6 7
Różnica -7 -14 -15 -16 -22
Źródło: dane przekazane przez Dyrektora Publicznego Gimnazjum w Gzach
Pomimo że oddziały w Publicznym Gimnazjum w Gzach są mało liczne, a więc
warunki pracy sprzyjają przekazywaniu wiedzy, wyniki nauczania osiągane przez
szkołę tego nie odzwierciedlają. Wyniki egzaminu gimnazjalnego w Publicznym
Gimnazjum w Gzach utrzymują się na niskim poziomie i troską Władz Gminy pozostaje
zmiana tego stanu. Problemem jest nie tylko fakt, że wyniki egzaminu gimnazjalnego w
kolejnych 5 latach należą do grupy najsłabszych w powiecie i województwie, ale także
to, że średnia liczba uzyskanych punktów, jest częstokroć o wiele niższa od średnich w
powiecie i województwie. Najgorsze wyniki systematycznie od co najmniej 4 lat są
uzyskiwane z matematyki (305 miejsce w województwie na 331 ogółem w 2015 r.) i
języka angielskiego (324 miejsce w województwie na 331 ogółem w 2015 r.). Należy
przeanalizować, jaki wpływ na dalsze kształcenie uczniów z terenu gminy Gzy, ma tak
niski poziom nauczania w gminnym gimnazjum. Należy przy tym podkreślić, że
(wskazane poniżej) przeciętne wyniki testu szóstoklasistów w latach 2010 – 2013 były
w większości przypadków tylko nieco niższe niż przeciętne w powiecie. W ostatnich
dwóch latach są wyższe niż średnie w powiecie (poza matematyką), zatem
przygotowanie uczniów do nauki w gimnazjum należy ocenić pozytywnie. Nie można
zatem uzasadniać złych wyników egzaminu gimnazjalnego, niewystarczającym
poziomem nauczania w szkołach podstawowych i złym przygotowaniem uczniów tych
szkół.
68
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Tabela 22. Wyniki egzaminu gimnazjalnego w 4 ostatnich latach w Gimnazjum w Gzach.
Źródło: oprac. własne na podstawie danych OKE w Warszawie
Gimnazjum:
Kolor żółty - średnie wyniki gminy o kilka - kilkanaście % niższe od średniej powiatowej
Kolor pomarańczowy/czerwony – średnie wyniki gminy niższe od średniej powiatowej
odpowiednio o ponad 20% do 40%
Kolor purpurowy – średnie wyniki gminy niższe od średniej powiatowej o ponad 40%
Wyniki sprawdzianu szóstoklasistów w gminnych szkołach podstawowych, w
latach 2010-2013 kształtowały się poniżej średniej powiatowej, wojewódzkiej (liczonej
także dla obszarów wiejskich) i krajowej. Szkoła w Przewodowie Poduchownym
osiągała nieco lepsze wyniki, niż pozostałe dwie szkoły. Od 2014 r. wyniki obu szkół
prowadzonych przez Gminę uległy bardzo znacznej poprawie, zwłaszcza szkoły w
Przewodowie, której ogólny wynik zapewnił III miejsce w powiecie. Należy również
podkreślić, że klasy VI w szkołach, które zajęły pierwsze i drugie miejsce, liczyły
jedynie 5 oraz 10 uczniów, zaś klasa VI w PSP liczyła 23 uczniów.
GH-P GH-H GM-M GM-P GA-P GA-R
wynik 2012 54,1 53 37,7 44,6 45,3 24,3
śr.powiat. 63,7 58,8 47,1 49 60,8 41,2
różnica do śr. powiatowej -15% -10% -20% -9% -25% -41%
wynik 2013 51,6 50,3 36,8 53,8 41,3 20,4
śr.powiat. 58,7 55,9 45,4 55,8 58,2 58,3
różnica do śr. powiatowej -12% -10% -19% -4% -29% -65%
wynik 2014 51,3 48,8 31,7 42,3 41,3 23,9
śr.powiat. 67,5 57,9 45,2 49,4 65,6 44,1
różnica do śr. powiatowej -24% -16% -30% -14% -37% -46%
wynik 2015 61,6 59,4 38,1 43,7 46,4 26,1
śr.powiat. 63,4 64,9 48,1 50 67,9 47,3
różnica do śr. powiatowej -3% -8% -21% -13% -32% -45%
69
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Tabela 23. Wyniki procentowe testu szóstoklasistów w szkołach podstawowych w gminie w
latach 2010 - 2015 na tle powiatu, województwa i kraju
* do 2012 r. wyniki dotyczą Publicznej, a od 2013 r. - Społecznej Szkoły Podstawowej w Gzach
Źródło: OKE w Warszawie
Kolor żółty - średnie wyniki gminy o kilka procent niższe od średniej powiatowej
Kolor pomarańczowy/czerwony – średnie wyniki gminy niższe od średniej powiatowej
odpowiednio o ponad 10 / 20 procent
Kolor żółtozielony – wyniki o kilka procent wyższe od średniej powiatowej,
kolor zielony – wyniki wyższe od średniej powiatowej o ponad 5 procent.
Tabela 24. Wyniki testu szóstoklasistów w szkołach podstawowych w 2015 r. - miejsce gminy
Gzy w rankingu na tle powiatu i województwa mazowieckiego.
Ogólny wynik Jęz. polski Matematyka J. angielski
Gmina
Gzy 153 85 236 98
Obryte 308 279 317 311
Pokrzywnica 28 72 20 236
Pułtusk 209 228 193 142
Świercze 245 193 271 108
Winnica 261 198 287 134
Zatory 231 243 222 238
miejsce w woj. maz.
miejsce w woj. maz.
miejsce w woj. maz.
miejsce w woj. maz.
Rok
2010 52,73 55,63 40,00 50,05 55,98 63,95 58,75 61,40
2011 53,5 50,75 53,75 53,03 57,3 64,9 61,0 63,18
2012 58,5 35,0 49,75 52,05 56,05 59,67 55,05 56,88
2013 50,75 50,50 37,50 49,06 53,35 63,05 58,38 60,08
2014 67,75 60,25 51,0 62,3 59,08 67,45 62,3 64,50
2015
65,0 67
JP 75,1 JP 72,3 JP 79,5 JP 74,7 JP 69,4 JP 75,6 71,2 73
M 50,0 M 54,1 M 71,3 M 54,1 M 55,4 M 63,8 58,3 61
JA 75,5 JA 80,4 JA 83,3 JA 78,2 JA 73,2 JA 80,4 74 78
PSP w Przewodo-wie Pod.
PSP w Skaszewie Wł.
PSP w Gzach *
Średnia gminy
Średnia powiatu
Średnia woj. maz.
Średnia woj. maz
wieśŚrednia w
kraju
og. I cz. 63,0
og. I cz. 63,5
og. I cz. 75,5
og. I cz. 64,7
og. I cz. 62,6
og. I cz. 69,8
70
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Źródło: oprac. własne na podstawie danych OKE w Warszawie
W rankingu gmin w województwie mazowieckim pod względem ogólnych wyników
testu w 2015 r. gmina Gzy uplasowała się na 153 miejscu (na 331). Pod względem
wyników z jęz. angielskiego gmina była na 98 miejscu (najwyższym w powiecie
pułtuskim), na 236 pod względem wyników z matematyki i na 85 miejscu (2 miejsce w
powiecie) pod względem wyników z jęz. polskiego. Wyniki PSP w Skaszewie Wł. z j.
angielskiego, PSP w Przewodowie z j.polskiego oraz SSP w Gzach ze wszystkich
przedmiotów, były jeszcze lepsze niż średnia. Dla wzmocnienia szkół oraz dalszego
podnoszenia i ustabilizowania poziomu kształcenia, warto wykorzystać wszystkie
możliwości, jakie daje RPO WM na lata 2014-2020.
5.2. Infrastruktura sportowa
Na terenie gminy znajduje się hala sportowa w Gzach oraz boiska sportowe przy
szkołach: w Skaszewie Włościańskim, Przewodowie Poduchownym i w Gzach. Do
terenów sportowych zalicza się również boisko w Pękowie. Należałoby przeanalizować
możliwość szerszego wykorzystania obu obiektów poprzez udostępnienie ich także
osobom dorosłym i młodzieży nie będącej już uczniami szkół gminnych.
Warunki w gminie dla rekreacji i uprawiania sportów amatorskich zostały przez
mieszkańców ocenione nisko (42% punktów) w badaniu ankietowym.
Oczekiwania mieszkańców wyrażane w ankietach, dotyczą organizowania placów
zabaw i siłowni plenerowych na terenie większych miejscowości w gminie.
5.3. Infrastruktura kultury
W gminie Gzy funkcjonuje jedna placówka kulturalna – jest to Gminna Biblioteka
Publiczna w Gzach z filią w Skaszewie Włościańskim. W 2014 r. księgozbiór liczył w
2014 r. 19 135 woluminów. Liczba czytelników wynosiła w 2005 r. 433 osób i do 2014r.
uległa zmniejszeniu o ok. 31% do 298 osób. W ostatnich 4 latach spadek ten wynosił
ok. 5%. W przeliczeniu na 1 czytelnika dokonywane było w ostatnich latach średnio od
19 do 16 wypożyczeń. Liczba wypożyczeń w ciągu 5 lat zmniejszyła się o 15%.
Wskaźniki te są nieco niższe niż przeciętne w powiecie pułtuskim. Biblioteka, oprócz
udostępniania zbiorów bibliotecznych i popularyzowania dorobku nauki oraz kultury,
umożliwia także uczestniczenie w konkursach, imprezach i spotkaniach autorskich -
organizowane są spotkania z autorami książek, lekcje biblioteczne, czytanie bajek.
Organizowane są zajęcia dla dzieci podczas ferii zimowych i wakacji, warsztaty
71
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
wielkanocne i bożonarodzeniowe, teatrzyki dla dzieci, konkursy literackie i plastyczne,
a także turnieje wiedzy o twórczości autorów.
Biblioteka współpracuje z Klubem Seniora organizując spotkania wigilijne,
wielkanocne, spotkania z okazji Dnia Kobiet i Dnia Seniora. Biblioteka współpracuje
także z Nadbużańskim Parkiem Krajobrazowym organizując zajęcia dla dzieci i
wakacyjne olimpiady przyrodnicze.
Na terenie gminy Gzy nie działają inne niż samorządowe podmioty prowadzące
działalność wyłącznie w sferze kultury.
Ponadto na terenie gminy prowadzą działalność m.in. kulturalną cztery świetlice
wiejskie, które funkcjonują w miejscowościach: Gzy, Przewodowo Majorat, Szyszki i
Kozłówka. Działalność świetlic wiejskich ma na celu integrację środowiska lokalnego,
inicjowanie aktywności mieszkańców na rzecz rozwoju miejscowości oraz prowadzenie
działalności kulturalnej, edukacyjnej i sportowej. W świetlicach są organizowane
spotkania okolicznościowe mieszkańców, zebrania wiejskie. Prowadzone są tam także
w czasie ferii wakacji zajęcia dla dzieci. Problemem pozostaje niewystarczająca ilość
funduszy na rozwijanie działalności świetlic wiejskich.
Świetlice względu na swoją dostępność są miejscem aktywności różnorodnych grup
zainteresowań. Jest także miejscem pozaszkolnej działalności edukacyjnej zarówno
dla dzieci, młodzieży jak i dorosłych. Kluczowym zagadnieniem jest dalsze rozwijanie
oferty świetlic, również z wykorzystaniem funduszy zewnętrznych oraz promowanie ich
wśród mieszkańców.
5.4. Infrastruktura ochrony zdrowia i opieki społecznej
Na terenie gminy Gzy działa NZOZ DAR-MED. Usługi w zakresie ochrony zdrowia
świadczą dwa gabinety zlokalizowane w Przewodowie Parcelach i w Szyszkach
Włościańskich,
Zakład w swej strukturze posiada:
gabinet lekarza rodzinnego, punkt pobrań, gabinet zabiegowy
gabinet pielęgniarki i położnej środowiskowej,
Na terenie gminy działa również Zakład Opiekuńczo-Leczniczy w Tąsewach -
Niepubliczny Zakład Opieki Zdrowotnej Pomocna Dłoń Gabinet Pielęgniarki POZ
Małgorzata Zajdzińska. Jakość i dostępność usług POZ w gminie Gzy, była
umiarkowanie wysoko oceniona (na 58% punktów) w badaniu ankietowym
72
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
przeprowadzonym w ramach analizy strategicznej w styczniu 2016 r. W Przewodowie
Parcelach funkcjonuje również punkt apteczny.
5.5. Obszar zagadnień związanych z pomocą społeczną
W gminie funkcjonuje Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej w Gzach
Zakres działania Ośrodka obejmuje w szczególności:
- analizowanie potrzeb mieszkańców gminy w zakresie pomocy społecznej
- opracowywanie planów ich zaspokajania oraz prowadzenie działalności
zmierzającej do ich realizacji
- przyznawanie świadczeń pieniężnych i niepieniężnych przewidzianych przepisami
- pobudzania społecznej aktywności w zaspokajaniu niezbędnych potrzeb życiowych
osób i rodzin
- pracę socjalną, rozumianą jako działalność zawodowa, skierowana na pomoc
osobom i rodzinom we wzmocnieniu lub odzyskaniu zdolności do funkcjonowania w
społeczeństwie
- współdziałanie i współpraca z innymi organizacjami i instytucjami zwłaszcza z
samorządem gminnym
- prowadzenie spraw z zakresu przyznawania i wypłacania świadczeń rodzinnych
oraz zaliczek alimentacyjnych,
- realizację zadań wynikających z rządowych programów pomocy społecznej.
W ramach działalności GOPS funkcjonuje także Punkt Informacyjno-
Konsultacyjny, gdzie odbywają się spotkania zainteresowanych z psychologiem,
terapeutą do spraw rodzinnych i uzależnień.
Na terenie gminy funkcjonuje również Dom Pomocy Społecznej w Ołdakach, w
którym w 2015 r. znajdowało się 118 podopiecznych.
W 2014 r. świadczeniami pomocy społecznej w gminie Gzy obyło objętych 435
osób w 144 rodzinach i było to nieco ponad 11% ogółu mieszkańców gminy. Odsetek
osób w rodzinach korzystających ze świadczeń pomocy społecznej jest o 10-50%
mniejszy niż w większości innych gmin powiatu pułtuskiego, gdzie wynosi on nawet
ponad 20% ogółu mieszkańców. W ostatnich latach (2013-2014) 75% świadczeń było
przyznane osobom korzystającym długotrwale ze świadczeń. Odsetek długotrwale
korzystających z pomocy w latach 2011-2012 wynosił odpowiednio 61% i 64%, zatem
wzrósł o 17%.
73
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Tabela 25. Liczba osób i rodzin korzystających z pomocy społecznej w latach 2011-2014
Rok 2011 2012 2013 2014
Liczba osób, którym udzielono pomocy i wsparcia
297 285 307 337
Liczba rodzin objętych pomocą i wsparciem 144 152 135 b.d.
Liczba osób w rodzinach objętych pomocą i wsparciem
527 531 430 b.d.
Liczba osób, którym udzielono świadczenia
217 215 213 210
Liczba rodzin objętych świadczeniami 135 137 135 144
Liczba osób w rodzinach objętych świadczeniami
446 439 430 435
Liczba osób, którym udzielono świadczenia pieniężnego
90 95 91 97
Liczba rodzin objętych świadczeniamipieniężnymi
76 81 91 97
Liczba osób w rodzinach objętych świadczeniami pieniężnymi
193 199 230 255
Źródło: Dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gzach
Najczęstszymi przyczynami trudnej sytuacji życiowej powodującej potrzebę udzielenia
pomocy jest bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych, bezrobocie,
ubóstwo [Tabela 25.] 5 osób objętych jest usługami opiekuńczymi.
Tabela 26. Liczba rodzin i osób oraz przyczyny przyznania świadczeń pomocy społecznej
w gminie Gzy w latach 2011 - 2014
Powód trudnej sytuacji życiowejLiczba rodzin Liczba osób w rodzinie
2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014
ubóstwo 70 123 45 45 247 241 140 106
bezrobocie 52 59 57 63 173 189 179 193
bezradność w spr. opiekuńczo-wych. i prowadzenia gosp. dom.
10 33 5 9 45 105 25 38
potrzeba ochrony macierzyństwa 17 17 21 20 b.d. b.d. b.d. b.d.
w tym wielodzietność 8 10 14 12 b.d. b.d. b.d. b.d.
alkoholizm 2 11 3 1 7 30 8 1
przemoc w rodzinie 3 5 2 2 b.d. 17 8 4
niepełnosprawność 21 14 12 14 46 23 19 21
długotrwała ciężka choroba 15 17 23 17 30 33 52 43
Źródło: Dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gzach
74
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Tabela 27. Struktura procentowa powodów przyznania pomocy rodzinom w latach 2011 -2014
Przyczyna trudnej sytuacjiżyciowej
Procentowy udział przyczyn przyznania świadczeń*
2011 2012 2013 2014
ubóstwo 52 90 33 31
bezrobocie 39 43 42 44
bezradność w sprawach opiekuńczo-wychowawczych i prowadzenia gosp. dom.
7 24 4 6
potrzeba ochrony macierzyństwa 13 12 16 14
alkoholizm 1 8 2 1
przemoc w rodzinie 0 4 1 1
niepełnosprawność 16 10 9 10
długotrwała ciężka choroba 11 12 17 12
* Procenty nie sumują się do 100%, gdyż częstokroć różne przyczyny występują łącznieŹródło: Dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gzach
Pomoc pieniężna w relacji do ogółem przyznanej pomocy stanowiła od 41% w 2011 r
do 46% w 2014 r. Najczęstszą przyczyną udzielenia świadczenia było do 2012 r.
ubóstwo, a od 2013 r. jest to bezrobocie. Dzieje się tak pomimo poprawy sytuacji
gospodarczej w regionie oraz pomimo spadku stopy bezrobocia w wartościach
bezwzględnych. Ubóstwo jest obecnie drugą z kolei przyczyną udzielania świadczeń,
w następnej kolejności jest ochrona macierzyństwa oraz choroby i niepełnosprawność.
Te dwie ostatnie przyczyny ze względu na starzenie się społeczeństwa, będą
prawdopodobnie występowały jeszcze częściej niż obecnie. Szczególnie niepokojący
jest fakt, że utrzymuje się wysoki odsetek objętych pomocą z powodu ubóstwa.
Potwierdza to wcześniej zidentyfikowane zjawisko rozwarstwiania sytuacji
ekonomicznej mieszkańców gminy.
Jak wynika ze sprawozdań, po spadku w 2012 r, obecnie z każdym rokiem istotnie (o
ok. 35 - 45%) wzrasta liczba rodzin i osób w rodzinach, z którymi jest prowadzona
praca socjalna. Świadczy to zarówno o rosnącej skali potrzeb i problemów rodzin
wymagających wsparcia, jak i o rosnącym obciążeniu pracą personelu GOPS.
75
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Tabela 28. Liczba rodzin i osób, z którymi pracownicy GOPS prowadzili pracę socjalną wlatach 2011-2014
Typy świadczeń
2011 2012 2013 2014
Liczbarodzin
Liczbaosób wrodzinie
Liczbarodzin
Liczbaosób wrodzinie
Liczbarodzin
Liczbaosób wrodzinie
Liczbarodzin
Liczbaosób wrodzinie
Praca socjalna 140 469 64 161 94 280 127 367
Liczba rodzin z którymiprzeprowadzono wywiad środowiskowy
154 168 213 208
Źródło: Dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gzach
Tabela 29. Główne zadania realizowane przez GOPS
Typy świadczeń
2011 2012 2013 2014
Liczba osóblub
świadczeń
kwota świadczeń
Liczba osóblub
świadczeń
kwotaświadczeń
Liczba osóblub
świadczeń
kwotaświadczeń
Liczba osóblub
świadczeń
kwotaświadczeń
Zasiłki stałe 17 72 715 17 72 944 23 103 226 26 116 296
Zasiłki okresowe 40 35 000 44 33 000 43 40 000 41 44 000
Zasiłki celowe 71 27 901 73 23 319 68 20 601 71 21325
Dożywianie dzieci
112 63 717 105 68 291 114 61 190 112 62 524
Fundusz Alimentac.
25 os. 102 740 28 os. 98 420 22 os. 116 145 23 os. 106 787
Zasiłki pielęgnac.
b.d. 344 6052 397św.
366 7412 598św.
397 4942 562św.
391 986
Swiadczenia pielęgnac.
b.d. 213 417 540 św. 277 282 376 św. 207 208 252 św. 186 480
Utrzymanie GOPS
203 102 191 889 190 539 192 057
Zasiłki rodzinne idodatki do zasiłków rodz.
178rodzin
586 782166
rodzin555 709
455rodzin
560 762404
rodziny524 268
Zapomoga z tytułu urodzeniadziecka
43 43 000 42 42 000 30 30 000 34 34 000
Stypendia socjalne i zasiłki szkolne
45 60 274 45 70 290 59 78 088 115 74363
Źródło: Dane Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej w Gzach
76
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Następuje także wzrost liczby osób starszych, korzystających z usług opiekuńczych
finansowanych ze środków własnych Gminy.
Udział wydatków na GOPS w wydatkach na pomoc społeczną zmniejszył się od
11,09% w 2011 r., do 9,65 % w 2014. Względnie wysokie są ilości i kwoty świadczeń
wypłacanych w ramach Funduszu Alimentacyjnego oraz zasiłki pielęgnacyjne.
Ponadto GOPS prowadzi wiele innych inicjatyw i działalności, związanych m.in. z
dożywianiem dzieci, współpracuje z sołtysami i radnymi, funkcjonuje
Interdyscyplinarny Zespół ds. Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie.
Od 01.06.2013 r. w Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Gzach zatrudniony jest
asystent rodziny.
GOPS inspirował również rozwój działalności Klubu Seniora, który organizuje
spotkania okolicznościowe od 2013 roku.
GOPS w Gzach w 2011 r. uczestniczył w realizacji projektu systemowego w ramach
Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007 – 2013, Priorytet VII Promocja
integracji społecznej, Działanie 7.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji,
Poddziałanie 7.1.1 Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki
pomocy społecznej. W latach 2012 – 2015 Gmina Gzy nie uczestniczyła w projektach
z zakresu pomocy społecznej, współfinansowanych ze środków UE w tym z
Europejskiego Funduszu Socjalnego. Kluczowym problemem jest niskie
zainteresowane potencjalnych uczestników projektów.
W GOPS jest zatrudnionych 5 osób, w tym 2 pracowników socjalnych.
5.6. Infrastruktura bezpieczeństwa publicznego
Na terenie gminy Gzy nie funkcjonuje posterunek Policji. Najbliżej położona
jednostka policji to Komenda Powiatowa w Pułtusku.
Komenda Powiatowa Policji w Pułtusku wykazuje w przesłanej informacji dane,
które wskazują na bardzo wysoką wykrywalność przestępstw (w ostatnich 2 latach
100%). Analiza wykrywalności poszczególnych rodzajów przestępstw w skali kraju i
województwa mazowieckiego wskazuje, że najbardziej powszechne przestępstwa –
kradzieże i włamania, są wykrywane z niższą skutecznością – częstokroć znacznie
poniżej 50%.
77
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Tabela 30. Przestępstwa na terenie gminy Gzy i ich wykrywalność w latach 2013- 2014
Rok Przestępstwa stwierdzone Przestępstwa wykryte / wykrywalność [%]
2012 62 58 / 93,5%
2013 72 66 / 91,7%
2014 35 35 / 100%
2015 31 31 / 100%
Źródło: Komenda Powiatowa Policji w Pułtusku
Dane z terenu gminy Gzy wskazują na pozytywne odstępstwo od tej reguły. W
tym zakresie ważne jest także zapobieganie przestępstwom m.in. poprzez współpracę
i samopomoc sąsiedzką oraz rozpowszechnienie monitoringu wizyjnego w obiektach o
znacznej wartości.
Jeśli chodzi o liczbę zdarzeń drogowych, gmina Gzy charakteryzyje się niską
liczbą (znacznie poniżej średniej krajowej) zarówno wypadków, jak i kolizji.
Tabela 31. Zdarzenia drogowe w latach 2012- 2014 na terenie gminy Gzy
Rok wypadki zabici ranni kolizje
2012 2 0 0 16
2013 3 0 4 23
2014 2 0 2 26
2015 3 1 2 18
Źródło: Komenda Powiatowa Policji w Pułtusku
Gmina Gzy charakteryzuje się zatem wyższym niż przeciętny poziomem
bezpieczeństwa, ze względu na swoje położenie i niewielką liczbę mieszkańców.
Za bezpieczeństwo przeciwpożarowe odpowiada Komenda Powiatowa
Państwowej Straży Pożarnej w Pułtusku, wspierana przez Ochotnicze Straże Pożarne.
78
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
W Tabeli nr 33 przedstawiono dane dotyczące zagrożeń i działań ratowniczych z
udziałem PSP w Pułtusku i OSP z terenu gminy Gzy
Tabela 32. Interwencje PSP w Pułtusku (lub wspólne z OSP) na terenie gminy Gzy i straty (w
wyniku pożarów i inne)
2013 2014 2015 r.
Liczba zdarzeń na terenie gminy Gzy, w tym:
47 28 38
- pożary b.d. 11 21
- miejscowe zagrożenia b.d. 17 17
Suma strat [tys. PLN] 162 28,5 180,5
Wartość ocalonego mienia [tys. PLN] 1230 240 1256
Liczba jednostek w działaniach rat.PSP OSP PSP OSP PSP OSP
26 59 17 21 30 54
Liczba strażaków w akcjach ogółem PSP OSP PSP OSP PSP OSP
93 225 64 86 115 264Źródło: Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Pułtusku
Na terenie gminy Gzy odnotowuje się najmniejszą w skali powiatu liczbę zdarzeń
wymagających interwencji straży pożarnej. W znacznej części jest to związane z
faktem, że przez teren gminy nie przebiegają drogi krajowe, a których ma miejsce
większość zdarzeń w ruchu drogowym. Na terenie gminy Gzy ma miejsce również
relatywnie mniej pożarów (w 2015 r. mniej było tylko na terenie gminy Świercze) niż w
innych gminach powiatu, a wielkość strat w ostatnich latach była poniżej średniej w
gminach wiejskich powiatu.
Jednostki OSP z terenu gminy uczestniczyły w 2014 roku w 31 działaniach ratowniczo-
gaśniczych, w tym w 4 poza terenem gminy zaś w 2015 w 60 działaniach, w tym w 6
poza terenem gminy (OSP Gzy w 3 i OSP Przewodowo w 3).
79
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Tabela 33. Interwencje OSP z terenu gminy Gzy w 2014 i 2015 roku (realizowane na terenie
gminy i poza nią)
PożaryMiejscowe
zagrożenia
Zabezpieczenia
rejonu
Rok 2014 2015 2014 2015 2014 2015
Liczba akcji z udziałem OSP Gzy 14 15 11 15 - 9
Liczba akcji z udziałem OSP Przewodowo
2 13 1 1 - -
Liczba akcji z udziałem OSP Szyszki 1 4 2 3 - -
Źródło: Komenda Powiatowa Państwowej Straży Pożarnej w Pułtusku
W dziedzinie bezpiezceństwa kluczowym zagadnieniem pozostaje wzmocnienie
gminnych jednostek OSP.
Źródła:
1. Materiały własne UG w Gzach (BIP)
2. Baza Danych Lokalnych GUS
3. Strategia rozwoju powiatu pułtuskiego
4. WIOŚ – raport o stanie środowiska województwa mazowieckiego z 2014 r.
5. Dane Narodowego Spisu Powszechnego (NSP) 2011 r.
6. Dane Powszechnego Spisu Rolnego (PSR) z 2010 r.
7. Studium Uwarunkowań i Kierunków Zagospodarowania Przestrzennego Gminy Gzy –
uchwała Nr XXIII/108/2001 Rady Gminy z 29 sierpnia 2001 r. (w tekście określane jako
„Studium ”)
8. Plan zagospodarowania przestrzennego opracowany dla grupy miejscowości (Uchwała
Nr XI/40/11 Rady Gminy Gzy z 18 listopada 2011 r.)
9. Program ochrony środowiska powiatu pułtuskiego z 2012 r.
10. Raport o stanie powiatu pułtuskiego 2007 r.
11. System Informacji Oświatowej MEN 2011-2015 r.
80
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Wójt i Rada Gminy Gzy
STRATEGIA ROZWOJU GMINYGZY
NA LATA 2016-2025
CZĘŚĆ II
PROGRAM STRATEGII ROZWOJU
Gzy, kwiecień 2016 r.
81
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
SPIS TREŚCI
Wstęp do części II 83
Misja Gminy Gzy 84
Ogólne reguły zastosowane przy formułowaniu celów strategicznych 84
Problemy/wyzwania strategiczne 85
Założenia strategiczne – czynniki rozwoju gminy 86
Priorytety warunkujące zrównoważony rozwój gminy 86
Wizja rozwoju 87
Cele strategiczne, operacyjne, działania i zadania 88
System wdrażania i finansowania Strategii 103
Kluczowe instytucje i podmioty zaangażowane w proces wdrażania Strategii 103
Wskaźniki i sposób monitorowania Strategii 104
Wskaźniki i sposób ewaluacji Strategii 110
Zgodność Strategii z innymi dokumentami programowymi 111
82
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
WSTĘP
Strategia Rozwoju Gminy Gzy została opracowana na okres od 2016 do 2025
roku. W części drugiej zwarto program strategii, w którym opisano wyzwania i
założenia strategiczne, przedstawiono wizję – docelowy stan do którego należy dążyć
oraz cele i działania, które należy podjąć, aby zapewnić określony poprzez wizję
dalszy zrównoważony rozwój gminy w istniejących uwarunkowaniach rozwojowych.
Ponadto dokument zawiera informacje na temat sposobu wdrażania, monitorowania
oraz przyszłej oceny działań realizowanych w ramach poszczególnych celów
strategicznych, w oparciu o wskaźniki ewaluacji.
83
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
1. Misja Gminy Gzy
Nadrzędnym celem długofalowych działań władz samorządowych Gminy Gzy,
jest wzrost dobrobytu i zadowolenia życiowego mieszkańców gminy. Cel
osiągany będzie poprzez tworzenie sprzyjających warunków dla indywidualnych
i zbiorowych działań mieszkańców i podmiotów gospodarczych poprzez ciągłe
udoskonalanie, wdrażanie i monitorowanie zasad zrównoważonego rozwoju,
zapewnienie atrakcyjnej oferty edukacyjnej, aktywizację społeczności lokalnej
oraz dbałość o środowisko naturalne.
Ogólne reguły zastosowane przy formułowaniu poszczególnych celów strategicznych:
1) priorytet dla działań powodujących szybkie niwelowanie słabych stron gminy i przestrzeganie zasady zrównoważonego rozwoju;
2) hierarchizacja zagrożeń i planowanie adekwatnych środków przeciwdziałania;
3) podejmowanie działań powodujących przekształcenie zagrożeń w szanse tam, gdzie jest to możliwe;
4) rozwijanie silnych stron w sposób zapewniający równowagę rozwoju (np. ograniczanie zagrożeń dla środowiska naturalnego ze strony intensywnego rolnictwa);
5) dążenie do opierania rozwoju gminy na większej liczbie zróżnicowanych branż lokalnej gospodarki zapewniające mniejsze ryzyko niepowodzenia strategii;
6) nie budowanie strategii w oparciu o branże i cele, które są silnie związane z oddziaływaniem czynników niezależnych lub słabo zależnych od gminy;
7) uwzględnienie potrzeby innowacyjności, wzmacniania kapitału ludzkiego i społecznego, rozwijania gospodarki opartej na wiedzy;
8) uwzględnienie zasad wdrażania polityki strukturalnej Unii Europejskiej na etapach planowania i wdrażania strategii rozwoju (w szczególności – zasada zrównoważonego rozwoju i zasada partnerstwa);
9) zapewnienie spójności celów strategicznych gminy z celami strategii i programów operacyjnych na poziomie krajowym i regionalnym;
10) zapewnienie zgodności strategii rozwoju gminy z planami powiatu pułtuskiego w stopniu pozwalającym na efektywne współdziałanie samorządów;
11) planowanie działań zapewniających pozyskanie środków z funduszy strukturalnychzarówno na współfinansowanie inwestycji, jak i rozwój kapitału ludzkiego (zwłaszcza wsferze edukacji) oraz społecznego.
84
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Poniżej przedstawiono kluczowe zdiagnozowane na podstawie ankiety i analiz eksperckich, problemy i wyzwania strategiczne, które wpływają na formułowaniepriorytetów i celów strategicznych
1. Problemy/ wyzwania strategiczneGospodarka: Względnie niskie bezrobocie przy wysokim odsetku młodych
bezrobotnych i osób długotrwale bezrobotnych, zagrożenie ubożeniem części mieszkańców (deklarowane istotne pogorszeniesytuacji materialnej wśród 1/6 mieszkańców), nisko oceniane możliwości znalezienia pracy na terenie gminy, niska ogólna aktywność gospodarcza mieszkańców, nisko oceniane warunki dlaprowadzenia działalności gospodarczej, istnieje jednak grupa miejscowości pozytywnie wyróżniających się wysokim odstetkiem osób prowadzących pozarolniczą aktywnością gospodarczą; wsparcie dla dalszego rozwoju przetwórstwa rolnego, istniejące ograniczenia dla inwestycji ze względu na ochronę gruntów rolnych wysokich klas, brak w pełni uzbrojonych terenów pod inwestycje.
Społeczeństwo:
Kluczowe problemy ludnościowe w gminie – migracja (szczególnieludzi młodych) i ujemne saldo przyrostu naturalnego oraz szybki przyrost odsetka osób w wieku poprodukcyjnym i równoczesne zmniejszanie się liczby osób w wieku produkcyjnym. Potrzeba pilnego i zdecydowanego podniesienia poziomu kształcenia w gimnazjum i wsparcia dla utrzymania stosunkowo wysokiego poziomu wyników nauczania w szkołach podstawowych, potrzeba kontynuacji działań dla wykorzystania pozytywnych doświadczeń szkół w realizacji projektów współfinansowanych z funduszy UE; konieczność rozwijania w szkołach oferty zajęć pozalekcyjnych, potrzeba stworzenia możliwości spędzania wolnego czasu dla młodzieży. Przewidywane zwiększenie potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych związane ze starzeniem się społeczeństwa. Potrzeba zwiększenia aktywności społecznej oraz działań integrujących mieszkańców zwłaszcza w realizacji przedsięwzięć na rzecz gminy.
Oferta cywilizacyjna:
Rozdrobnienie sieci osadniczej jest kluczowym uwarunkowaniem wpływającym na możliwości rozwoju infrastruktury w gminie. Bardzo dobrze rozwinięta sieć drogowa wymaga znacznych nakładów na jej modernizację i utrzymanie, w tym budowę chodników i oświetlenia dróg. Brak systemów zbiorowego odprowadzania i oczyszczania ścieków – rozproszona zabudowa wymusza budowę licznych przydomowych oczyszczalni ścieków; niewystarczająca dostępność transportu zbiorowego na części obszaru gminy, potrzeby związane z modernizacją infrastruktury wodociągowej dla zwiększenia niezawodności dostaw wody; potrzeba poprawy dostęności Internetu szerokopasmowego
Relacje zewnętrzne:
Potrzeba aktywnej promocji potencjału gospodarczego gminy w sferze produkcji rolnej i możliwości rozwoju przetwórstwa, oczekiwane przez mieszkańców szersze informowanie społeczności o działaniach samorządu gminnego
85
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Strategiczne założenia rozwojowe (sformułowane na podstawie analiz uwarunkowań rozwojowych oraz kluczowych czynników wzrostu)
Rozwój gminy Gzy będzie uwarunkowany 3 czynnikami wzrostu:
1. Funkcjonowaniem silnych ekonomicznie gospodarstw rolnych, dalszą specjalizacją ikonsolidacją produkcji rolnej oraz rozwojem przetwórstwa rolno-spożywczego i sektorawszechstronnej obsługi rolnictwa
2. Rozwojem działalności pozarolniczej – nieuciążliwej produkcji i usług
3. Stopniowym rozwojem funkcji letniskowej na obszarach charakteryzujących się gorszymi warunkami dla produkcji rolnej. Skala rozwoju tej funkcji, będzie ściśle skorelowana z dostępnością terenów i jakością usług komunalnych
Dodatkowym czynnikiem determinującym oddziaływanie wszystkich pozostałych, jest położenie geograficzne - bliskość Pułtuska oraz droga wojewódzka nr 618.
Priorytety warunkujące zrównoważony rozwój gminy
Na podstawie zdefiniowanych wyzwań strategicznych oraz założeń, wyznaczone zostały następujące priorytety strategii:
Powstrzymanie dalszego spadku liczby mieszkańców gminy
Uporządkowanie gospodarki ściekowej dla zapewnienia dobrego stanu
środowiska naturalnego
Wszechstronne wsparcie dla rozwijania przedsiębiorczości i zwiększenia
liczby podmiotów gospodarczych w gminie - pozyskanie inwestorów dla
rozwoju zróżnicowanej lokalnej gospodarki
Zapewnienie dobrych wyników nauczania w szkołach na terenie gminy, w
szczególności zapewnienie wysokiej jakości oferty edukacyjnej Publicznego
Gimnazjum w Gzach
Zwiększenie możliwości inwestycyjnych Gminy – zwiększenie dochodów
własnych, obniżenie wydatków bieżących, optymalizacja zadłużenia
Dalsza poprawa infrastruktury drogowej wg ustalonych priorytetów
Zwiększenie efektywności energetycznej i stopnia wykorzystania
Odnawialnych Źródeł Energii w lokalnej gospodarce – wsparcie działań na
rzecz ochrony powietrza
86
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Wsparcie dla rozwoju organizacji społecznych i aktywności społecznej
2. Wizja rozwoju (docelowy oczekiwany stan) gminy Gzy do 2025 roku
Dążymy do tego, aby gminę Gzy charakteryzowały:
W sferze gospodarki 1. Wzmocnienie i wykorzystanie potencjału rolnictwa jako kluczowego sektora lokalnej gospodarki2. Zwiększająca się oferta miejsc pracy poza rolnictwem na terenie gminy3. Zwiększająca się liczba podmiotów gospodarczych
W sferze społecznej 1. Zwiększenie aktywności społecznej i stopnia zintegrowania lokalnej społeczności, opartego na akceptowanej wspólnej wizji rozwoju 2. Wysoka jakość oferty edukacyjnej we wszystkich szkołach 3. Wysoka jakość i dostępność innych usług społecznych,dostosowanych do zmieniających się potrzeb
W sferze oferty cywilizacyjnej i jakości życia
1. Atrakcyjna oferta terenów dla przedsięwzięć komercyjnych i letniskowo- rekreacyjnych2. Dobry stan kluczowych dróg gminnych i powiatowych 3. Wysoka jakość i dostępność usług komunalnych i administracyjnych 4. Większe wykorzystanie świetlic wiejskich dla rozwoju oferty spędzania wolnego czasu, większe możliwości rekreacji i uprawiania sportów amatorskich 6. Poprawa stanu środowiska naturalnego w wyniku uporządkowania gospodarki ściekowej i wykorzystania odnawialnych źródeł energii7. Poprawa dostępności usług opartych o technologie informacyjno-komunikacyjne (TIK)
W sferze zarządzania, promocji i relacji zewnętrznych:
1. Wysoka jakość zarządzania operacyjnego i zarządzaniarozwojem gminy, przy wykorzystaniu wieloletniego planowania finansowego i inwestycyjnego opartego na strategii2. Rozwijająca się partnerska współpraca z innymi podmiotami publicznymi (samorządami), społecznymi i prywatnymi, szczególnie w realizacji zadań w obszarach: - inwestycji infrastrukturalnych - transportu zbiorowego - świadczenia usług komunalnych i społecznych
87
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
- przedsiębiorczości 3. Skuteczna promocja i budowanie pozytywnego atrakcyjnego wizerunku gminy
3. Cele Strategii
Strategia rozwoju Gminy Gzy stanowi logiczny i uporządkowany zestaw celów, działań
i projektów, wynikający z przeprowadzonych analiz, oparty na przyjętych założeniach
oraz priorytetach i strategicznych wyborach. Poniżej przedsawiony został układ
sformułowanych celów strategicznych i celów operacyjnych określonych w ramach
każdego celu strategicznego. Każdemu z celów operacyjnych przypisane zostały
działania, które powinny zapewnić
Proponowane cele strategiczne do Strategii Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016-
2025
Cel strategiczny nr 1. Rozwój infrastruktury komunalnej oraz dobra dostępność i
jakość usług użyteczności publicznej
Zapewnienie możliwie jak najwyższej jakości życia mieszkańcom, jest podstawowym
zadaniem każdego samorządu. Przejawia się to m.in. poprzez rozbudowę infrastruktury
techniczej i wykorzystanie tej infrastruktury dla realizacji różnorodnych działań w sferze usług
użyteczności publicznej. W ramach celu nr 1 zostały uwzględnione zarówno zadania
dotyczące modernizacji bardzo dobrze rozwiniętej infrastruktury wodociągowej i drogowej, jak
i budowy różnego rodzaju infrastruktury kanalizacyjnej, kluczowej dla poprawy stanu
środowiska naturalnego w gminie Gzy, w tym dla jakości wód. Rozwój usług komunalnych i
dalsza modernizacja dróg, poza wpływem na jakość życia mieszkańców, będzie sprzyjał
także aktywności gospodarczej. Istotnym zagadnieniem z punktu widzenia zarówno
podmiotów gospodarczych, jak i mieszkańców, jest dostęp do Internetu i usług świadczonych
z wykorzystaniem technologii komunikacyjno-informacyjnych (TIK)
88
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 1. Rozwój infrastruktury komunalnej oraz dobra dostępność i jakość usług użyteczności publicznej
Cel operacyjny 1.1. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury drogowej na terenie gminy Gzy
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji1.1.1. Poprawa stanu gminnej infrastruktury drogowej oraz rozwój infrastruktury zwiększającej bezpieczeństwo w rejonie szkół i in. obiektów użyteczności publicznej, w obszarach przystanków komunikacji zbiorowej oraz innych obszarach podwyższonego ryzyka
1.1.2. Współpraca z Powiatem Pułtuskim przy remontach i przebudowie dróg powiatowych.
1.1.3. Modernizacja i rozbudowa oświetlenia ulicznego w gminie
1.1.4. Poprawa infrastruktury drogowej związanej z prowadzeniem produkcji rolnej
1.1.5. Zapewnienie dobrych powiązań transportowych gminy Gzy z otoczeniem we współpracy z innymi samorządami.
1.1.1.1. Przebudowa dróg gminnych i infrastruktury okołodrogowej (w tym zapewniających poprawę bezpieczeństwa ruchu pieszych i rowerzystów)
1.1.1.2. Budowa chodników wzdłuż dróg gminnych i powiatowych na obszarach skoncentrowanej zabudowy i w miejscach szczególnie niebezpiecznych
1.1.2.1. Przedsięwzięcia do zrealizowania we współpracy z Powiatem Pułtuskim w zakresie remontów i przebudowy dróg powiatowych i infrastruktury okołodrogowej
1.1.3.1. Opracowanie dokumentacji technicznej modernizacji i rozbudowy oświetlenia ulicznego w gminie
1.1.3.2. Modernizacja oświetlenia ulicznego z wykorzystaniem rozwiązań energooszczędnych i OZE
1.1.4.1. Remonty dróg dojazdowych do pól
Cel strategiczny nr 1. Rozwój infrastruktury komunalnej oraz dobra dostępność i jakośćusług użyteczności publicznej
Cel operacyjny nr 1.2. Ochrona środowiska poprzez uporządkowanie gospodarki ściekowej
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji1.2.1. Określenie docelowej koncepcji infrastruktury związanej z zagospodarowaniem ścieków i świadczeniem usług kanalizacyjnych w gminie Gzy
1.2.2. Rozbudowa systemów oczyszczania ścieków na terenie gminy
1.2.3. Likwidacja zagrożeń dla środowiska na terenach nie objętych gminną siecią kanalizacyjną
1.2.1.1. Opracowanie planów rozwoju infrastruktury kanalizacyjnej i usług kanalizacyjnych oraz dokumentacji projektowej
1.2.2.1. Budowa sieci kanalizacyjnej na terenie skoncentrowanej zabudowy w gminie Gzy
1.2.2.2 Budowa oczyszczalni ścieków na terenie gminy Gzy
1.2.3.1. Budowa przydomowych oczyszczalni ścieków na terenie gminy Gzy
1.2.3.2. Monitoring przestrzegania przepisów związanych z gospodarką ściekową
89
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 1. Rozwój infrastruktury komunalnej oraz dobra dostępność i jakość usług użyteczności publicznej
Cel operacyjny nr 1.3. Zapewnienie niezawodności dostaw wody pitnej z gminnej sieci wodociągowej
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji1.3.1. Zwiększenie efektywności i wydajności gminnego systemu wodociągowego
1.3.2. Działania edukacyjne na rzecz gospodarnego dysponowania wodą pitną
1.3.1.1. Analiza potrzeb i opracowanie koncepcji modernizacji gminnej sieci wodociągowej pod kątem zwiększenia niezawodności dostaw i poprawy efektywności technologicznej i energetycznej
1.3.1.2. Budowa i modernizacja infrastruktury wodociągowej dla zwiększenia wydajności systemu wodociągowego w gminie Gzy (modernizacja SUW i budowa zbiorników wyrównawczych)
1.3.2.1. Opracowanie i wdrożenie instrumentów i rozwiązań organizacyjnych zapobiegających marnotrawieniu wody pitnej
Cel strategiczny nr 1. Rozwój infrastruktury komunalnej oraz dobra dostępność i jakośćusług użyteczności publicznej
Cel Operacyjny 1.4. Poprawa stanu środowiska poprzez ochronę powietrza na obszarze gminy
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji1.4.1. Działania zapewniające wzrost efektywności energetycznej i ograniczenie emisji związanej ze zużyciem energii.
1.4.2. Ochrona atmosfery poprzez zwiększenie wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych.
1.4.3. Działania edukacyjne i promocyjne związane z ochroną atmosfery i poprawą efektywności wykorzystania energii
1.4.4. Prowadzenie działań związanychz usuwaniem azbestu
1.4.1.1. Opracowanie Planu Gosodarki Niskoemisyjnej (PGN) dla Gminy Gzy
1.4.1.2. Termomodernizacja budynku Publicznego Gimnazjum w Gzach
1.4.1.3. Termomodernizacja innych budynków użyteczności publicznej na terenie gminy Gzy
1.4.2.1. Budowa instalacji kolektorów słonecznych wobiektach publicznych i prywatnych na terenie gminy
1.4.2.2. Budowa instalacji ogniw fotowoltaicznych w obiektach publicznych i prywatnych na terenie gminy
1.4.3.1. Realizacja przedsięwzięć z zakresu ochrony powietrza we współdziałaniu z mieszkańcami wynikających z PGN, w tym związanych z wykorzystaniem OZE
1.4.3.2. Wsparcie informacyjno-promocyjne dla mieszkańców w zakresie wdrażania gospodarki niskoemisyjnej i efektywnego wykorzystania energii (we współpracy z organizacjami pozarządowymi i szkołami)
1.4.4.1. Kontynuacja wdrażania programu wymiany pokryć dachowych wykonanych z azbestu
90
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 1. Rozwój infrastruktury komunalnej oraz dobra dostępność i jakośćusług użyteczności publicznej
Cel Operacyjny 1.5. Rozwój społeczeństwa informacyjnego poprzez poprawę dostępu dousług wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne (TIK)
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji1.5.1. Działania realizowane dla zapewnienia dostępu do Internetu szerokopasmowego w przestrzeni publicznej
1.5.2. Zapewnienie powszechnego dostępu do Internetu szerokopasmowego
1.5.1.1. Rozbudowa infrastruktury sieciowej na terenie jednostek gminnych
1.5.1.2. Przedsięwzięcia realizowane w celu zwiększenia ilości miejsc z dostępem do Internetu w otwartej przestrzeni (tzw. hot-spoty), m.in. w rejonie świetlic wiejskich
1.5.2.1. Wsparcie działań związanych z budową sieciszerokopasmowego Internetu na terenie gminy Gzy
Cel strategiczny nr 1. Rozwój infrastruktury komunalnej oraz dobra dostępność i jakośćusług użyteczności publicznej
Cel Operacyjny 1.6. Zapewnienie bezpieczeństwa publicznego
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji1.6.1. Wzmocnienie OSP na terenie gminy
1.6.2. Zapobieganie klęskom żywiołowym
1.6.3. Wsparcie dla inicjatyw sąsiedzkich na rzecz powszechnego bezpieczeństwa
1.6.1.1. Doposażenie i wsparcie szkolenia jednostek OSP z terenu gminy w zakresie niezbędnym do zapewnienia wszechstronnego bezpieczeństwa mieszkańców
1.6.2.1. Identyfikacja i zaspokojenie potrzeb w zakresie zabezpieczenia przeciwpożarowego mieszkańców gminy Gzy
1.6.2.2. Przedsięwzięcia związane z zapobieganiem klęskom suszy i pożarom - identyfikacja możliwości i budowa/renowacja zbiorników umożliwiających retencję wody
Cel strategiczny nr 1. Rozwój infrastruktury komunalnej oraz dobra dostępność i jakość usług użyteczności publicznej
Cel Operacyjny 1.7. Wykorzystanie lokalnych zasobów w realizacji funkcji rekreacyjnej irozwoju budownictwa letniskowego na terenie gminy Gzy
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji1.7.1. Zapewnienie dobrych warunków dla wypoczynku i uprawiania sportu w obiektach i na terenach otwartych, atrakcyjnych dla rekreacji
1.7.2. Rozwinięcie funkcji świetlic wiejskich
1.7.3. Działania na rzecz rozwoju
1.7.1.1. Budowa placów zabaw dla dzieci i mini-boisk
1.7.1.2. Budowa sal sportowych przy szkołach podstawowych
1.7.1.3. Wykorzystanie sal sportowych na zajęcia poza lekcjami dla dzieci i młodzieży oraz rekreację dorosłych
1.7.1.4. Zagospodarowanie wydzielonych
91
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 1. Rozwój infrastruktury komunalnej oraz dobra dostępność i jakość usług użyteczności publicznej
budownictwa letniskowego atrakcyjnych terenów na potrzeby rekreacji, budowa małej infrastruktury rekreacyjnej
1.7.2.1. Rozwój funkcji świetlic wiejskich na terenie gminy, jako miejsc służących rekreacji
1.7.3.1. Przedsięwzięcia stymulujące rozwój zabudowy rekreacyjnej/letniskowej, uzbrojenie terenów pod tego typu zabudowę zgodnie z wymogami ochrony środowiska przyrodniczego.
Cel strategiczny nr 2. Zwiększenie inwestycji i liczby miejsc pracy w lokalnej
gospodarce
Pomimo, że instrumenty kluczowe dla rozwoju aktywności gospodarczej pozostają w
dyspozycji rządu, samorząd lokalny, również może wspierać przedsiębiorczość tworząc
dogodne warunki dla podejmowania inwestycji przez prywatne podmioty. W ramach drugiego
celu strategicznego przewidziano działania wspierające lokalne przedsiębiorstwa m.in.
poprzez wspólną promocję i prezentację oferty inwestycyjnej oraz rozwój potencjału ludzkiego
na obszarze gminy, uwzględniając potrzebę zapewnienia wzrostu kwalifikacji pracowników.
Kluczowe dla powodzenia tych przedsięwzięć będzie znalezienie partnerów samorządowych i
wspólna realizacja zadań z przedsiębiorcami. Innymi potencjalne rozwojowe kierunki to
stymulowanie turystyki wiejskiej oraz budownictwa letniskowego w rejonach gdzie warunki dla
rolnictwa są słabsze.
Cel strategiczny nr 2. Zwiększenie inwestycji i liczby miejsc pracy w lokalnej gospodarce
Cel operacyjny 2.1. Wzmocnienie sektora przedsiębiorczczości w gminie Gzy
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji2.1.1. Poprawa warunków do rozwoju lokalnych firm we współpracy z przedsiębiorcami
2.1.2. Wsparcie lokalnej przedsiębiorczczości i działania na rzecz pozyskania inwestorów poprzez rozwój oferty inwestycyjnej i zwiększenie rozpoznawalności gminy Gzy
2.1.3. Działania realizowane wspólnie zsąsiednimi samorządami i powiatem na rzecz ustawicznego kształcenia osób dorosłych w zakresie rozwijania potrzebnych na rynku pracy kompetencji
2.1.1.1. Przeprowadzenie badania klimatu dla przedsiębiorczczości w gminie Gzy
2.1.1.2. Ustalenie stałej formuły współpracy Gminy zprzedsiębiorcami, w tym w zakresie informacji gospodarczej i promocji
2.1.2.1. Opracowanie oferty inwestycyjnej gminy, we współpracy z partnerami gospodarczymi
2.1.3.1. Przedsięwzięcia realizowane w ramach PO WER i RPO WM w zakresie rozwoju kompetencji potrzebnych na rynku pracy, wpsarcie inicjatyw podmiotów zewnętrznych (PUP, LGD, przedsiębiorcy)
2.1.3.2. Wpieranie działań na rzecz tworzenia
92
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 2. Zwiększenie inwestycji i liczby miejsc pracy w lokalnej gospodarce
Cel operacyjny 2.1. Wzmocnienie sektora przedsiębiorczczości w gminie Gzy
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacjikluczowych
2.1.4. Działania na rzecz wzmocnienia i różnicowania działalności gospodarstw rolnych
pozarolniczych miejsc pracy, zwłaszcza dla absolwentów szkół oraz podnoszenia kwalifikacji zawodowych mieszkańców.
2.1.4.1. Wsparcie organizacyjne i doradcze dla procesów różnicowania działalności gospodarczej naterenach wiejskich, w tym wspieranie drobnego przetwórstwa, przetwórstwa biomasy i tworzenia gospodarstw agroturystycznych
2.1.4.2. Analiza możliwości wykorzystania biomasy i innych paliw ze źródeł odnawialnych na obszarze gminy
2.1.4.3. Wspieranie przestawienia się gospodarstw rolnych na produkcję metodami ekologicznymi, tzw. rolnictwo ekologiczne
2.1.4.4. Wdrożenie instrumentów wsparcia dla gospodarstw podejmujących produkcję ekologiczną lub różnicujących działalność
Cel strategiczny nr 2. Zwiększenie inwestycji i liczby miejsc pracy w lokalnej gospodarce
Cel operacyjny nr 2.2. Rozwój przedsiębiorczości związanej z turystyką wiejską i agroturystyką
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji2.2.1. Identyfikacja lokalnych zasobów materialnych i niematerialnych wspierających tworzenie sektora usług agroturystycznych w gminie Gzy
2.2.2. Wsparcie rozwoju sportów amatorskich, funkcji rekreacyjnej oraz turystyki weekendowej i specjalistycznej na terenie gminy
2.2.3. Działania wspierające tworzenie gospodarstw agroturystycznych na terenie gminy Gzy
2.2.1.1. Opracowanie analizy możliwości rozwoju sektora agroturystycznego i rekreacji letniej na terenie gminy Gzy z uwzględnieniem dziedzictwa historycznego i lokalnych tradycji
2.2.1.2. Inwentaryzacja materialnych obiektów i niematerialnego dziedzictwa historycznego na obszarze gminy.
2.2.2.1. Opracowanie planu rozwoju infrastruktury rekreacyjnej na terenie gminy Gzy
2.2.2.2. Sukcesywna rozbudowa infrastruktury służącej turystyce i rekreacji
2.2.3.1. Zorganizowanie we współpracy z LGD, szkoleń dla rolników zainteresowanych prowadzeniem gospodarstw agroturystycznych
2.2.3.2. Opracowanie i wdrożenie instrumentów
93
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 2. Zwiększenie inwestycji i liczby miejsc pracy w lokalnej gospodarce
wsparcia dla gospodarstw podejmujących dzialalność agroturystyczną
Cel strategiczny nr 2. Zwiększenie inwestycji i liczby miejsc pracy w lokalnej gospodarce
Cel operacyjny nr 2.3. Poprawa rozpoznawalności gminy Gzy i kreowanie jej wizerunku.
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji2.3.1. Działania poprawiające rozpoznawalność gminy Gzy i kreujące jej pozytywny wizerunek
2.3.1.1. Opracowanie i realizacja kompleksowego Programu Promocji Gminy Gzy, skierowanego do potencjalnych inwestorów i turystów (w kontekście rozwoju agroturystyki i funkcji letniskowej)
2.3.1.2. Uwzględnienie wsparcia promocyjnego przedsiębiorczczości w opracowanym Programie Promocji Gminy Gzy (współdziałanie z podmiotami gospodarczymi z terenu gminy)
2.3.1.3. Stworzenie kalendarza cyklicznych imprez lokalnych promujących gminę Gzy - organizacja imprez kulturalnych, sportowych i rekreacyjnych umożliwiających napływ osób z zewnątrz i integrację mieszkańców
2.3.1.4. Budowa sieci współpracy partnerskiej z innymi Gminami w zakresie informacji gospodarczej ipromocji
Cel strategiczny nr 2. Zwiększenie inwestycji i liczby miejsc pracy w lokalnej gospodarce
Cel Operacyjny 2.4. Zapewnienie warunków dla rozwoju budownictwa letniskowego
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji2.4.1. Podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej gminy poprzez dalszą rozbudowę infrastruktury sieciowej i poprawę dostępności komunikacyjnej
2.4.2. Zapewnienie skutecznej ochronyśrodowiska i estetyki gminy w odniesieniu do gospodarki odpadami
2.4.1.1. Identyfikacja i zaspokojenie potrzeb w zakresie rozbudowy niezbędnej infrastruktury wodno-kanalizacyjnej i sieci Internet na obszarach przewidywanego rozwoju funkcji letniskowej
2.4.1.2. Przedsięwzięcia związane z poprawą infrastruktury drogowej na terenach przewidzianych pod inwestycje letniskowe
94
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 3. Wysoka jakość usług edukacyjnych i wsparcie dla podniesienia
poziomu wykształcenia lokalnej społeczności
Zapewnienie jak najwyższych standardów kształcenia, zawsze będzie strategicznym celem
każdego samorządu, gdyż przesądza o szansach młodego pokolenia mieszkańców gminy w
dorosłym życiu. Z tego względu w Strategii przewidziano szeroką gamę przedsięwzięć, w
większości współfinansowanych w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego
Województwa Mazowieckiego na lata 2014-2020. Zadaniem Samorządu Gminy pozostanie
skuteczne przygotowanie i wdrożenie tych przedsięwzięć oraz monitorowanie wyników pracy
szkół. Drugim istotnym zagadnieniem pozostaje popularyzacja idei kształcenia osób dorosłych
w związku z rosnącymi wymaganiami rynku pracy.
Cel strategiczny nr 3. Wysoka jakość usług edukacyjnych i wsparcie dla podniesienia poziomu wykształcenia lokalnej społeczności
Cel operacyjny 3.1. Zwiększenie efektywności i skuteczności systemu edukacyjnego na terenie gminy
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji3.1.1. Poprawa efektywności systemu zarządzania i finansowania edukacji
3.1.2. Wzmocnienie potencjału i kompetencji kadr zarządzających oświatą w gminie
3.1.3. Zwiększenie samodzielności poszczególnych szkół w pozyskiwaniu wsparcia zewnętrznego i realizacji
3.1.1.1. Opracowanie diagnozy stanu i potrzeb w zakresie zarządzania placówkami oświatowymi w gminie Gzy
3.1.1.2. Określenie i zatwierdzenie planu działań narzecz zwiększenia efektywności systemu edukacji, poprawy jakości kształcenia i zapewnienia trwałych dobrych wyników pracy szkół na obszarze gminy Gzy
3.1.1.3. Wzmocnienie mechanizmów monitorowania i oceny jakości kształcenia w szkołach gminnych
3.1.2.1. Szkolenie i doradztwo dla kadry kierowniczej i pracowników placówek oświatowych w gminie oraz pracowników Gminy realizujących zadania w sferze edukacji – w zakresie sprawnego i efektywnego zarządzania placówkami, kształtowania umiejętności potrzebnych w procesie rozwijania kluczowych kompetencji uczniów, nauczania eksperymentalnego oraz metod zindywidualizowanego podejścia do ucznia (kompetencje niezbędne do poruszania się na rynku pracy), właściwe postawy uczniów (kreatywność, innowacyjność, umiejętność pracy zespołowej)
3.1.3.1. Szkolenia w zakresie aplikowania po środkizewnętrzne i zarządzania projektami
3.1.3.2. Nawiązanie współpracy z innymi samorządami w zakresie poprawy oferty edukacyjnej oraz wspólnego aplikowania o
95
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 3. Wysoka jakość usług edukacyjnych i wsparcie dla podniesienia poziomu wykształcenia lokalnej społeczności
Cel operacyjny 3.1. Zwiększenie efektywności i skuteczności systemu edukacyjnego na terenie gminy
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacjiprojektów fundusze zewnętrzne
Cel strategiczny nr 3. Wysoka jakość usług edukacyjnych i wsparcie dla podniesienia poziomu wykształcenia lokalnej społeczności
Cel operacyjny 3.2. Rozwój oferty edukacyjnej i podniesienie jakości kształcenia w gminie Gzy
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji3.2.1. Podniesienie i utrwalenie jakości usług edukacyjnych w szkołach podstawowych i gimnazjum
3.2.2. Rozwinięcie zakresu i poprawa jakości kształcenia kompetencji kluczowych uczniów niezbędnych na rynku pracy: (TIK, matematyczno- przyrodnicze, praktyczna znajomość języków obcych) oraz właściwych postawi umiejętności (kreatywności, innowacyjności oraz pracy zespołowej i postaw sprzyjających przedsiębiorczości)
3.2.3. Wsparcie dla stworzenia warunków do nauczania opartego na metodzie eksperymentu
3.2.1.1. Rozszerzenie oferty o dodatkowe nauczanie języków obcych
3.2.1.2. Doskonalenie umiejętności i kompetencji zawodowych nauczycieli w zakresie stosowania metod oraz form organizacyjnych sprzyjających kształtowaniu i rozwijaniu u uczniów kompetencji kluczowych niezbędnych na rynku pracy oraz właściwych postaw/umiejętności
3.2.1.3. Kształtowanie i rozwijanie u uczniów kompetencji kluczowych niezbędnych na rynku pracy oraz właściwych postaw/umiejętności
3.2.3.1. Wyposażenie szkolnych pracowni w narzędzia do nauczania przedmiotów, w szczególności przyrodniczych, matematyki, fizyki, chemii
3.2.3.2. Doskonalenie umiejętności i kompetencji zawodowych nauczycieli, w tym nauczycieli przedmiotów przyrodniczych i matematyki, niezbędnych do prowadzenia procesu nauczania opartego na metodzie eksperymentu
3.2.3.3. Kształtowanie i rozwijanie kompetencji uczniów szczególnie w zakresie przedmiotów przyrodniczych i ścisłych
96
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 3. Rozwój usług edukacyjnych i wspieranie wzrostu wykształcenia lokalnej społeczności
Cel operacyjny 3.3. Wdrożenie nowoczesnych narzędzi dydaktycznych w ofercie edukacyjnej szkół - zapewnienie równego dostępu do dobrej jakości kształcenia podstawowego i gimnazjalnego
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji3.3.1. Zwiększenie wykorzystania technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK) oraz rozwijanie kompetencji informatycznych nauczycieli i uczniów
3.3.1.1. Wyposażenie szkół w pomoce dydaktyczne oraz narzędzia TIK niezbędne do realizacji innowacyjnych programów nauczania, w tym zapewnienie odpowiedniej infrastruktury sieciowo-usługowej, modernizacja i doposażenie szkolnych pracowni komputerowych, budowa/rozbudowa szkolnych sieci Wi-Fi
3.3.1.2. Podnoszenie kompetencji cyfrowych nauczycieli wszystkich przedmiotów, w tym w zakresie korzystania z narzędzi TIK zakupionych do szkół oraz włączania narzędzi TIK do nauczaniaprzedmiotowego
3.3.1.3. Przedsięwzięcia realizowane w celu podnoszenia kompetencji nauczycieli informatyki wzakresie nauki programowania,
3.3.1.4. Kształtowanie i rozwijanie kompetencji cyfrowych uczniów – wdrożenie programu rozwijania kompetencji cyfrowych uczniów poprzez naukę programowania
3.3.1.5. Realizacja projektów zwiększających wykorzystanie narzędzi TIK do prowadzenia zajęć edukacyjnych
3.3.1.6. Zaplanowanie i wdrożenie efektywnych mechanizmów monitoringu (nadzoru) i oceny efektów wdrażanych projektów
Cel strategiczny nr 3. Rozwój usług edukacyjnych i wspieranie wzrostu wykształcenia lokalnej społeczności
Cel operacyjny 3.4. Wyrównywanie szans edukacyjnych
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji3.4.1. Wsparcie uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów młodszych w ramach zajęć uzupełniających oferty szkół
3.4.2. Indywidualizacja pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym w zakresie wsparcia uczniów młodszych
3.4.1.1. Realizacja przedsięwzięć umożliwiających realizację zajęć specjalistycznych, prowadzonych wcelu stymulowania rozwoju poznawczego i zmniejszania trudności w opanowaniu wiadomości iumiejętności szkolnych przez uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów młodszych w ramach: zajęć korekcyjno–kompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych i psycho-edukacyjnych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym
3.4.1.2. Realizacja przedsięwzięć umożliwiających
97
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 3. Rozwój usług edukacyjnych i wspieranie wzrostu wykształcenia lokalnej społeczności
Cel operacyjny 3.4. Wyrównywanie szans edukacyjnych
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacjirealizację zajęć dydaktyczno – wyrównawczych, organizowanych dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów młodszych, mających trudności w spełnianiu wymagań edukacyjnych wynikających z podstawy programowej kształcenia ogólnego dla danego etapu edukacyjnego;
3.4.1.3. Realizacja przedsięwzięć umożliwiających realizację warsztatów, porad i konsultacji związanych ze wsparciem uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
3.4.1.4. Doposażenie szkół w pomoce dydaktyczneoraz specjalistyczny sprzęt do rozpoznawania potrzeb rozwojowych, edukacyjnych i możliwości psychofizycznych oraz wspomagania rozwoju i prowadzenia terapii uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
3.4.1.5. Wybór i przygotowanie nauczycieli do prowadzenia procesu indywidualizacji pracy z uczniem ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym wsparcia ucznia młodszego, rozpoznawania potrzeb rozwojowych, edukacyjnych i możliwości psychofizycznych uczniów i efektywnego stosowania pomocy dydaktycznych w pracy
Cel strategiczny nr 3. Rozwój usług edukacyjnych i wspieranie wzrostu wykształcenia lokalnej społeczności
Cel operacyjny 3.5. Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez zapewnienie pełnej dostępności edukacji przedszkolnej na obszarze gminy
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji3.5.1. Rozszerzenie zakresu oferty edukacji przedszkolnej poprzez:
- tworzenie nowych miejsc wychowania przedszkolnego, w istniejących lub nowo utworzonych placówkach wychowania przedszkolnego
- wsparcie dla rozwoju przedszkoli niepublicznych
- realizacja dodatkowej oferty edukacyjnej i specjalistycznej w istniejących miejscach wychowania przedszkolnego, dostosowanej do potrzeb dzieci z niepełnosprawnościami
3.5.1.1. Objęcie opieką dzieci dotychczas nie uczestniczących w edukacji przedszkolnej
3.5.1.2. Wzbogacenie oferty edukacji przedszkolnej(w ramach RPOWM)
- tworzenie miejsc edukacji przedszkolnej (adaptacja obiektów na potrzeby wychowania przedszkolnego);
- prowadzenie zajęć dodatkowych;
- wsparcie nauczycieli edukacji przedszkolnej, w tym w zakresie pracy z dziećmi z niepełnosprawnościami (jako element projektu)
98
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 3. Rozwój usług edukacyjnych i wspieranie wzrostu wykształcenia lokalnej społeczności
Cel operacyjny 3.6. Rozwój szeroko rozumianej edukacji ekologicznej
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji3.6.1. Działania edukacyjne i promocyjnebudujące świadomość mieszkańców gminy w sferze ekologii i ochrony potencjału środowiskowego gminy
3.6.1.1. Identyfikacja zasobów i potencjałów środowiskowych oraz ich wykorzystanie dla rozwoju świadomości ekologicznej młodych i dorosłych mieszkańców, promocji gminy oraz powiązania z realizacją projektów
3.6.1.2. Powiązanie działalności edukacyjnej dotyczącej ekologii, z promocją rozwoju rolnictwa ekologicznego i agroturystyki w gminie Gzy
Cel strategiczny nr 4. Rozwój usług społecznych oraz zwiększenie aktywności
społecznej i stopnia zintegrowania mieszkańców gminy
W ramach celu strategicznego nr 4, przewidziano działania zarówno zapewniające
zmniejszenie obszarów ubóstwa i zagrożenia wykluczeniami, jak i dostosowanie potencjału
instytucjonalnego GOPS do bieżących potrzeb. Inne obszary w ramach celu są profilatyka
zdrowotna oraz rozwój aktywności społecznej.
Cel strategiczny nr 4. Rozwój usług społecznych oraz zwiększenie aktywności społecznej i stopnia zintegrowania mieszkańców gminy
Cel Operacyjny 4.1. Rozwój potencjału instytucjonalnego GOPS
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji4.1.1. Systematyczne dostosowwanie materialnych i organizacyjnych warunków realizacji zadań przez Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, do zmieniających się potrzeb
4.1.2. Zapewnienie możliwości podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracowników Gminnego Ośrodka Pomocy Społecznej i rozwoju kompetencji pracowników w celu dostosowania ich do bieżących i przyszłych zadań pomocy społecznej w gminie
4.1.3. Systematyczne wdrażanie nowoczesnych rozwiązań organizacyjnych i doskonalenie działań w zakresie obsługi osób korzystających z usług GOPS
4.1.2.1. Szkolenia związane z wdrażaniem nowych rozwiązań organizacyjno-prawnych w pomocy społecznej.
4.1.2.1. Identyfikacja potrzeb i zapewnienie rozwoju kompetencji kadr pomocy społecznej w gminie Gzy
4.1.3.1. Przedsięwzięcia związane z dostosowaniemdo realizacji nowych zadań pomocy społecznej wynikających ze zmian prawa i wdrożeniem nowych instrumentów wsparcia (Projekty do identyfikacji zgodnie ze zidentyfikowanymi potrzebami GOPS i zasadami określonymi w RPO WM)
99
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 4. Rozwój usług społecznych oraz zwiększenie aktywności społecznej i stopnia zintegrowania mieszkańców gminy
Cel Operacyjny 4.2. Wzrost zaspokojenia usług społecznych stosownie do zmieniających się potrzeb społeczności i zagrożeń społecznychDefinicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji4.2.1. Działania na rzecz zmniejszenia obszarów ubóstwa i wykluczenia społecznego dotyczącego mieszkańcówgminy.
4.2.2. Zwiększenie stopnia zaspokojenia potrzeb osób niezamożnych i niepełnosprawnych oraz ich aktywizacji i integracji w społeczności gminy.
4.2.3. Prowadzenie działań służących zapobieganiu patologiom wśród młodzieży, przeciwdziałaniu dysfunkcjom w rodzinach i uzależnieniom.
4.2.4. Przygotowanie i realizacja programów na rzecz rosnącej grupy osób starszych, które będą potrzebowały wsparcia pomocy społecznej i dostosowanej oferty kulturalnej
4.2.1.1. Wdrożenie we współpracy z innymi samorządami, instrumentów ekonomii społecznej w odniesieniu do osób długotrwale bezrobotnych
4.2.2.1. Wykorzystanie funduszy UE dla zmniejszenia obszarów ubóstwa i wykluczenia społecznego w gminie Gzy (projekty do identyfikacji i formułowania zgodnie z potrzebami)
4.2.3.1. Przedsięwzięcia na rzecz zapobiegania zagrożeniom związanym z używaniem dopalaczy i narkotyków realizowane we współpracy ze specjalistami
4.2.3.2. Uruchomienie stałego punktu konsultacyjnego terapii uzależnienień i usług psychologa - terapeuty rodzinnego (także w kontekście przeciwdziałania przemocy)
4.2.6.1. Przedsięwzięcia mające na celu włączanie osób starszych w obszar aktywności społecznej, obywatelskiej i kulturowej (rozwój działalności Klubu Seniora)
(projekty do identyfikacji zgodnie ze zidentyfikowanymi potrzebami i zasadami określonymi przez RPO WM, oraz uwzględniające wykorzystanie ekonomii społecznej, lokalnych i sąsiedzkich grup wsparcia, punktów konsultacyjnych)
Cel strategiczny nr 4. Rozwój usług społecznych oraz zwiększenie aktywności społecznej i stopnia zintegrowania mieszkańców gminy
Cel Operacyjny 4.3. Wsparcie dla zapewnienia zdrowia mieszkańców gminy
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji 4.3.1. Działania na rzecz promocji zdrowia i profilaktyki zgodnie z zapisamiustawy o zdrowiu publicznym
4.3.2. Działania na rzecz wsparcia wysokiej jakości usług POZ
4.3.1.1. Opracowanie i wdrożenie programu profilaktyki zdrowotnej i promocji zdrowia
4.3.1.2. Wdrożenie mechanizmów monitoringu jakości usług świadczonych przez POZ na rzecz mieszkańców gminy Gzy
100
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 4. Rozwój usług społecznych oraz zwiększenie aktywności społecznej i stopnia zintegrowania mieszkańców gminy
Cel Operacyjny 4.4. Rozszerzenie zakresu i wymiaru współpracy Gminy z organizacjami pozarządowymi i lokalnymi społecznościami
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji4.4.1. Wsparcie organizacji społecznychi grup nieformalnych w realizacji działańna rzecz zintegrowania społeczności gminy Gzy
4.4.2. Wspieranie realizacji inicjatyw integracyjnych i rozwojowych LGD.
4.4.1.1. Utworzenie Stowarzyszenia Rozwoju GminyGzy dla wsparcia realizacji działań strategicznych z udziałem mieszkańców
4.4.1.2. Przedsięwzięcia na rzecz integracji społeczności gminnej realizowane z udziałem gminnych placówek oświatowych i biblioteki gminnej
4.4.1.3. Rewitalizacja świetlic wiejskich w miejscowościach Szyszki, Gzy, Pękowo i Przewodowo Majorat oraz rozszerzenie działalności świetlic jako miejsc spotkań, rekreacji, edukacji i kultury
(Szczegółowe projekty do identyfikacji wspólnie z partnerami społecznymi i do wprowadzenia w roczne programy współpracy z organizacjami społecznymi)
Cel strategiczny nr 4. Rozwój usług społecznych oraz zwiększenie aktywności społecznej i stopnia zintegrowania mieszkańców gminy
Cel Operacyjny 4.5. Rozwój współpracy międzysamorządowej w realizacji usług na rzeczspołecznosci i wspieraniu lokalnej gospodarki
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji4.5.1. Identyfikacja obszarów współpracy Gminy z innymi samorządami gminnymi oraz samorządem powiatowym i wojewódzkim
4.5.1.1. Projekty współpracy z Powiatem Pułtuskim, sąsiadującymi gminami i Województwem Mazowieckim (projekty do identyfikacji wspólnie z partnerami samorządowymi)
101
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 5. Sprawne zarządzanie i wysoka jakość usług administracyjnych
w Gminie
Skuteczna realizacja zadań wynikających ze strategii jest możliwa tylko w warunkach
sprawnie działającej administracji lokalnej. W ramach celu nr 5 przewidziano wsparcie dla
systematycznego doskonalenia usług dla mieszkańców poprzez rozwój pracowników oraz
systemu komunikacji i promocji Gminy.
Cel strategiczny nr 5. Sprawne zarządzanie i wysoka jakość usług administracyjnych w Gminie
Cel operacyjny nr 5.1. Zapewnienie skutecznego zarządzania w gminnych jednostkach organizacyjnych. Efektywna administracja samorządowa świadcząca usługi o wysokiej jakości
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji5.1.1. Zapewnienie systematycznego wzrostu kompetencji personelu Urzędu Gminy i gminnych jednostek organizacyjnych
5.1.2. Rozszerzenie zakresu usług świadczonych elektronicznie
5.1.3. Usprawnienie procesów inwestycyjno-budowlanych i polityki przestrzennej
5.1.4. Wdrażanie w administracji lokalnej rozwiązań poprawiających efektywność zarządzania usługami w obszarach istotnych dla prowadzenia działalności gospodarczej (podatki i opłaty lokalne, zarządzanie nieruchomościami, obsługa inwestorów)
5.1.5. Zapewnienie warunków dla przyśpieszenia rozwoju gminy poprzez pozyskiwanie środków zewnętrznych, w tym funduszy UE.
5.1.1.1. Zapewnienie systematycznych szkoleń dla pracowników UG związanych ze wszystkimi świadczonymi usługami
5.1.1.2. Upowszechnienie wiedzy nt. strategicznego podejścia do zarządzania rozwojem gminy, a także opracowywania i realizacji Wieloletnich Planów Inwestycyjnych oraz projektów infrastrukturalnych i społecznych
5.1.1.3. Zapewnienie szkoleń i innych form rozwoju kompetencji kadr w zakresie pozyskiwania funduszy i zarządzania projektami
5.1.2.1. Rozwój infrastruktury teleinformatycznej Urzędu Gminy wraz z zapewnieniem szkoleń
5.1.2.2. Wprowadzenie nowych usług świadczonych drogą elektroniczną oraz podniesienie funkcjonalności i jakości już świadczonych usług
5.1.3.1. Podnoszenie kompetencji kadr i usprawnienie konsultacji społecznych dotyczących działań w zakresie prowadzenia polityki przestrzennej (w tym w ramach działań 2.19 PO WER)
5.1.4.1. Profesjonalne przygotowanie i udostępnienie danych z rejestrów do ponownegoich wykorzystania przez obywateli i przedsiębiorców
5.1.4.2. Rozwinięcie usług świadczonych w obszarze geoinformacji, planowania przestrzennego i rozwoju gospodarczego
5.1.6.1. Wdrożenie monitorowania osiąganych wyników działalności Gminy z uwzględnieniem porównania z wynikami innych JST
102
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 5. Sprawne zarządzanie i wysoka jakość usług administracyjnych w Gminie
Cel operacyjny nr 5.1. Zapewnienie skutecznego zarządzania w gminnych jednostkach organizacyjnych. Efektywna administracja samorządowa świadcząca usługi o wysokiej jakości
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji5.1.6. Działania informacyjne i szkoleniowe zorientowane na praktyczne możliwości wykorzystania systemu monitorowania do podejmowania działań modernizacyjnych w samorządzie z wykorzystaniem porównaniawyników innych JST
Cel strategiczny nr 5. Sprawne zarządzanie i wysoka jakość usług administracyjnych w Gminie
Cel operacyjny 5.2. Doskonalenie systemu komunikacji i promocji gminy
Definicje działań Kluczowe przedsięwzięcia do realizacji5.2.1. Zapewnienie sprawnej i nowoczesnejkomunikacji wewnętrznej i zewnętrznej w Gminie
5.2.2. Zapewnienie skutecznej działalności promocyjnej Gminy, w celu zwiększania aktywności i integracji społecznej, promowania osiągnięć rozwojowych i operacyjnych gminy oraz pozyskiwania inwestorów i partnerów
5.2.1.1. Opracowanie i wdrożenie procedur komunikacji społecznej i narzędzi informacyjnych– tradycyjnych i uwzględniających wykorzystanietechnologii informacyjno-komunikacyjnych (strona www, BIP, platformy dyskusyjne i fora społecznościowe)
5.2.2.1. Opracowanie i wdrożenie planu promocjigminy
5.2.2.2. Opracowanie i wdrożenie koncepcji współpracy z partnerami społecznymi, publicznymi i prywatnymi w zakresie wymiany informacji i wspólnej promocji realizowanych przedsięwzięć
5.2.2.3. Stworzenie kalendarza cyklicznych imprez lokalnych promujących gminę Gzy - organizacja imprez kulturalnych, sportowych i rekreacyjnych umożliwiających napływ gości z zewnątrz i integrację mieszkańców
4. System wdrażania Strategii Rozwoju Gminy Gzy
Kluczowymi podmiotami zaangażowanymi we wdrażanie Strategii będą:
- wszystkie jednostki organizacyjne Samorządu Gminy Gzy- Powiat Pułtuski i jego jednostki organizacyjne- Marszałek Województwa Mazowieckiego- Gminy położone po sąsiedzku w stosunku do Gminy Gzy- Stowarzyszenie Zielone Mosty Narwi
103
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Główne źródła finansowania Strategii Podstawowymi źródłami finansowania realizacji zadań wynikających ze StrategiiRozwoju będą:
1) środki własne budżetu Gminy Gzy,2) budżet Powiatu Pułtuskiego (dla projektów realizowanych w partnerstwie)3) budżet Województwa Mazowieckiego4) środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego EFRR w ramachRegionalnego Programu Operacyjnego Województwa Mazowieckiego na lata2014-2020, 5) środki z Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach ProgramuOperacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój na lata 2014-2020 (EFS), 6) środki Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,7) ew. środki pochodzące z dotacji celowych Budżetu Państwa będących wdyspozycji odpowiednich Ministrów.
Ze względu na pożądany wzrost dynamiki wydatków inwestycyjnych, wskazanebyłoby zarówno zoptymalizowanie wydatków bieżących, jak i określenie możliwościracjonalnego wykorzystania kredytów i pożyczek. Powinno to doprowadzić doutrzymania stabilnego poziomu wydatków inwestycyjnych na poziomie min. 20%wydatków budżetu ogółem. W tym celu pożądane byłoby opracowanieWieloletniego Planu Finansowego i Wieloletniego Planu Inwestycyjnego,sporządzonych po uprzednim uzgodnieniu priorytetów inwestycyjnych i kryteriówdla tych priorytetów.W perspektywie finansowej UE na lata 2014-2020, warunki pozyskaniadofinansowania projektów przez małe samorządy położone poza obszaramifunkcjonalnymi, uległy drastycznemu pogorszeniu. Przesunięciu na rzeczpodmiotów gospodarczych uległa znaczna część środków, zmieniły się równieżpriorytety UE uniemożliwiając kontynuowanie polityki inwestycyjnej przyjętej wpoprzedniej perspektywie finansowej (2007-2013). Tym większe znaczenie mawspółpraca samorządów oraz zwiększenie udziału środków własnych wfinansowaniu zadań strategicznych.
Wskaźniki i sposób monitorowania Strategii
System monitorowania strategii jest elementem działań strategicznych, której celemjest m.in. zapewnienie skuteczności i efektywności oraz analiza zagrożeń i ryzyka wdziałaniach gminy i jej jednostek organizacyjnych.Poniższe wskaźniki monitoringu zostały dostosowane do potrzeb i wielkości gminyoraz są tak dobrane, aby koszty analizy wskaźnikowej nie były nadmierne.Monitoring realizowany będzie w odniesieniu do realizowanych celów oraz działańoperacyjnych i będzie oprócz analizy ilościowej i jakościowej dostarczał informacjidotyczących.: przesłanek do aktualizacji zapisów Strategii oraz głównych problemóww osiąganiu celów Strategii.Wskaźniki sklasyfikowano według 5 głównych celów strategicznych.Wskaźniki realizacji strategii będą pozyskiwane głownie z następujących źródeł:
budżetu Gminy i sprawozdawczości budżetowej, kontroli zarządczej, sprawozdawczości z realizowanych projektów, w tym sprawozdawczości i
rozliczeń projektów dofinansowywanych ze środków zewnętrznych, ewidencji i baz danych będących w dyspozycji Gminy,
104
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
od innych podmiotów, statystyki publicznej.
Proces monitorowania Strategii powinien zostać uporządkowany w procedury i przyjętyzarządzeniem Wójta do stosowania przez wszystkie jednostki gminne uczestniczącewe wdrażaniu Strategii
Dane zgromadzone poprzez analizę wskaźnikową zastaną wykorzystane także dooceny (ewaluacji) Strategii.
Wskaźniki monitoringu Strategii Rozwoju Gminy Gzy dla poszczególnych celów operacyjnych:
Cel strategiczny nr 1. Rozwój infrastruktury komunalnej oraz dobra dostępność i jakość usług użyteczności publicznejCele operacyjne Wskaźnik Cel operacyjny 1.1. Modernizacja i rozbudowa infrastruktury drogowej na terenie gminy Gzy
- długość zmodernizowanych dróg gminnych [km]- długość zmodernizowanych dróg powiatowych [km]długość wybudowanych chodników (km)- liczba nowych/zmodernizowanych punktów oświetlenia ulicznego
Cel operacyjny nr 1.2. Ochrona środowiska poprzez uporządkowanie gospodarki ściekowej
- długość wybudowanej sieci kanalizacyjnej (w km)- liczba gospodarstw domowych podłączonych do sieci kanalizacyjnej- wydajność gminnej oczyszczalni ścieków [m3/dobę]- liczba gospodarstw domowych podłączonych przydomowych oczyszczalni ścieków
Cel operacyjny nr 1.3. Zapewnienie niezawodności dostaw wody pitnej z gminnej sieciwodociągowej
- wzrost wydajności [%, m3] systemu wodociągowego w gminie - liczba przerw powyżej 2 godz. w dostarczaniu wody siecią wodociągową/miesiąc- liczba awarii systemu wodociągowego/rok
105
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 1. Rozwój infrastruktury komunalnej oraz dobra dostępność i jakość usług użyteczności publicznejCele operacyjne Wskaźnik Cel Operacyjny 1.4. Poprawa stanu środowiska poprzez ochronę powietrza na obszarze gminy
- powierzchnia użytkowa budynków publicznych poddanych termomodernizacji- ilość zaoszczędzonej energii pierwotnej w wyniku termomodernizacji- liczba / moc zainstalowanych kolektorów słonecznych - liczba / moc paneli zainstalowanych fotowoltaicznych- liczba gospodarstw domowych wykorzystujących odnawialne źródła energii- liczba- liczba budynków użyteczności publicznej wykorzystujących odnawialne źródła energii- ilość pozyskanej energii odnawialnej w ciągu roku, w obiektach publicznych oraz gospodarstwach domowych, rolnych i przedsiębiorstwach- ilość [Mg] usuniętego azbestu z terenu gminy w ciągu roku
Cel Operacyjny 1.5. Rozwój społeczeństwa informacyjnego poprzez poprawę dostępu do usług wykorzystujących technologie informacyjno-komunikacyjne (TIK)
- dostępność do sieci szerokopasmowego Internetu na terenie gminy (ocena poprzez badanie ankietowe) - liczba budynków publicznych z dostępem wewnątrz do bezprzewodowych sieci komputerowych (Wi-Fi)- liczba miejsc przy budynkach publicznych z dostępem do Internetu (zainstalowanych hot-spotów) na terenie gminy
Cel Operacyjny 1.6. Zapewnienie bezpieczeństwa publicznego
- ocena KPSP w Pułtusku nt. wyszkolenia i wyposażenia OSP w gminie Gzy
Cel Operacyjny 1.7. Wykorzystanie lokalnych zasobóww realizacji funkcji rekreacyjnej i rozwoju budownictwa letniskowego na terenie gminy Gzy
- liczba obiektów małej infrastruktury rekreacyjnej na terenie gminy- wzrost [%] liczby działek letniskowych w gminie- liczba placów zabaw dla dzieci
Cel strategiczny nr 2. Zwiększenie inwestycji i liczby miejsc pracy w lokalnej gospodarce Cele operacyjne Wskaźnik Cel operacyjny 2.1. Wzmocnienie sektora przedsiębiorczczości w gminie Gzy
- liczba podmiotów gospodarczych w gminnej ofercie inwestycyjnej- liczba nowo zarejestrowanych przedsiębiorstw
106
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 2. Zwiększenie inwestycji i liczby miejsc pracy w lokalnej gospodarce Cele operacyjne Wskaźnik
na terenie gminy, w tym produkcyjnych i handlowo-usługowych- liczba przedsiębiorców korzystających zewsparcia finansowego z programów UE- liczba gospodarstw ekologicznych w gminie- liczba mieszkańców zatrudnionych w firmach zlokalizowanych na terenie gminy
Cel operacyjny nr 2.2. Rozwój przedsiębiorczości związanej z turystyką wiejską i agroturystyką
- liczba uczestników szkoleń dla rolników dotyczących prowadzenia gospoarstw agroturystycznych- liczba gospodarstw agroturystycznych w gminie
Cel operacyjny nr 2.3. Poprawa rozpoznawalności gminy Gzy i kreowanie jej wizerunku.
- liczba samorządów współpracujących z GminąGzy w zakresie promocji- liczba przedsiębiorców współpracujących z Gminą Gzy w zakresie promocji- Liczba nowych mieszkań/ budynków mieszkalnych oddanych do użytkowania w ciągu roku- liczba przedsięwzięć promocyjnych realizowanych przez Gminę Gzy w ciągu roku
Cel Operacyjny 2.4. Zapewnienie warunków dla rozwoju budownictwa letniskowego
- powierzchnia terenów uzbrojonych min. w siećwodociągową i energetyczną, przeznaczonych na rozwój budownictwa letniskowego- liczba obiektów budownictwa letniskowego w gminie
Cel strategiczny nr 3. Wysoka jakość usług edukacyjnych i wsparcie dla podniesienia poziomu wykształcenia lokalnej społeczności
Cele operacyjne Wskaźnik monitoringu
Cel operacyjny 3.1. Zwiększenie efektywności i skuteczności systemu edukacyjnego na terenie gminy
- liczba dni szkoleń/liczba pracowników oświaty objętych szkoleniami podnoszącymi kwalifikacje i kompetencje, w tym kompetencje w zakresie zarządzania w oświacie
- liczba/wartość przedsięwzięć realizowanych z przez poszczególne szkoły przy wsparciu pozyskanych funduszy zewnętrznych (w tym z UE)
107
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 3. Wysoka jakość usług edukacyjnych i wsparcie dla podniesienia poziomu wykształcenia lokalnej społeczności
Cele operacyjne Wskaźnik monitoringu
Cel operacyjny 3.2. Rozwój oferty edukacyjnej i podniesienie jakości kształcenia w gminie Gzy
- liczba godzin dodatkowych zajęć podnoszących znajomość języków obcych w szkołach w gminie (odrębnie dla każdej szkoły)- liczba nauczycieli, w tym nauczycieli przedmiotów przyrodniczych i matematyki, przygotowanych do prowadzenia procesu nauczania opartego na metodzie eksperymentu- liczba uczniów objętych kształceniem z wykorzystaniem metody eksperymentu- wyniki egzaminu gimnazjalnego - wyniki sprawdzianu 6-klasistów w każdej ze szkół podstawowych
Cel operacyjny 3.3. Wdrożenie nowoczesnych narzędzi dydaktycznych w ofercie edukacyjnej szkół - zapewnienie równego dostępu do dobrej jakości kształcenia podstawowegoi gimnazjalnego
- liczba uczniów/stanowisko komputerowe w szkołach w gminie (w każdej odrębnie)
- liczba szkół ze zmodernizowaną infrastrukturą sieciowo-usługową i sieciami Wi-Fi
- liczba nauczycieli objętych szkoleniami/ innymi formami podnoszenia kompetencji cyfrowych, w tym w zakresie korzystania z narzędzi technologii informacyjno-komunikacyjnych (TIK)
- liczba nauczycieli uczestniczących w projektach zwiększających wykorzystanie narzędzi TIK do prowadzenia zajęć edukacyjnych
- liczba nauczycieli informatyki objętych szkoleniami w zakresie nauki programowania
- liczba uczniów objętych programami rozwijającymi kompetencje cyfrowe poprzez naukę programowania
Cel operacyjny 3.4.
Wyrównywanie szans edukacyjnych
- liczba nauczycieli przygotowanych do prowadzenia procesu indywidualizacji pracy z uczniami ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi
- liczba uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów młodszych którzy uzyskali wsparcie w ramach zajęć uzupełniających oferty szkół (w tym: dydaktyczno-wyrównawczych, logopedycznych,korekcyjno-kompensacyjnych, psycho-edukacyjnych)
108
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 3. Wysoka jakość usług edukacyjnych i wsparcie dla podniesienia poziomu wykształcenia lokalnej społeczności
Cele operacyjne Wskaźnik monitoringu Cel operacyjny 3.5. Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez zapewnienie pełnej dostępności edukacji przedszkolnej na obszarze gminy
- liczba dostępnych/nowo utworzonych miejsc edukacji przedszkolnej w gminie
- liczba dzieci objętych edukacją przedszkolną wgminie
- liczba nauczycieli, którzy uzyskali w projektach wsparcie szkoleniowe w zakresie pracy z dziećmi z niepełnosprawnościami
Cel operacyjny 3.6. Rozwój szeroko rozumianej edukacji ekologicznej
- liczba przedsięwzięć realizowanych w gminie wroku (w tym: promocyjnych, edukacyjnych, szkoleniowych) związanych z ekologią, agroturystyką i/lub rolnictwem
- liczba uczestników w/w przedsięwzięć (w tym dzieci, młodzież, dorośli)
Cel strategiczny nr 4. Rozwój usług społecznych oraz zwiększenie aktywności społecznej i stopnia zintegrowania mieszkańców gminy
Cele operacyjne Wskaźnik monitoringuCel Operacyjny 4.1. Rozwój potencjału instytucjonalnego GOPS
- liczba dni szkoleń /liczba pracowników GOPS objętych szkoleniami podnoszącymi kwalifikacjei kompetencje zgodnie z bieżącymi potrzebami
Cel Operacyjny 4.2. Wzrost zaspokojenia usług społecznych stosownie do zmieniających się potrzeb społeczności i zagrożeń społecznych
- liczba/ wartość projektów realizowanych przez Gminę z wykorzystaniem funduszy UE w sferze pomocy społecznej- liczba uczestników przedsięwzięć realizowanych na rzecz włączenia osób starszych w obszar aktywności społecznej
Cel Operacyjny 4.3. Wsparcie dla zapewnienia zdrowia mieszkańców gminy
- liczba przedsięwzięć z zakresu profilaktyki zdrowotnej realizowanych przez Gminę w roku- liczba osób korzystających z profilaktyki zdrowotnej
Cel Operacyjny 4.4. Rozszerzenie zakresu i wymiaru współpracy Gminy z organizacjami pozarządowymi i lokalnymi społecznościami
- liczba/wartość wspieranych przez Gminę inicjatyw społecznych realizowanych przez organizacje społeczne
- liczba osób korzystających oraz uczestniczących w przedsięwzięciach
109
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Cel strategiczny nr 4. Rozwój usług społecznych oraz zwiększenie aktywności społecznej i stopnia zintegrowania mieszkańców gminy
Cele operacyjne Wskaźnik monitoringu
społecznych wspieranych przez Gminę Gzy
Cel Operacyjny 4.5. Rozwój współpracy międzysamorządowej w realizacji usług na rzecz społecznosci i wspieraniu lokalnej gospodarki
- liczba / wartość zrealizowanych przedsięwzięć w ramach partnerstwa z innymi j.s.t.
Cel strategiczny nr 5. Sprawne zarządzanie i wysoka jakość usług administracyjnych w Gminie
Cele operacyjne Wskaźnik monitoringu
Cel operacyjny nr 5.1. Zapewnienie skutecznego zarządzania w gminnych jednostkach organizacyjnych. Efektywna administracja samorządowa świadcząca usługi owysokiej jakości
- liczba dni szkoleń/liczba pracowników objętychszkoleniami podnoszącymi kwalifikacje i kompetencje pracowników, w tym w zakresie stosowania technologii informacyjnych i komunikacyjnych w procesach świadczenia usług - liczba udokumentowanych wdrożeń dotyczących doskonalenia obsługi klientów
- liczba usług świadczonych drogą elektroniczną
Cel operacyjny 5.2. Doskonalenie systemu komunikacji i promocji gminy
- liczba przedsięwzięć promocyjnych w roku
Wskaźniki i sposób ewaluacji Strategii
Ocena (ewaluacja) stanowi narzędzie wykorzystywane w zarządzaniu strategicznymdostarczające informacji koniecznych do przeprowadzenia ewentualnych korekt iaktualizacji zapisów Strategii, zaś całościowa ocena końcowa rezultatów wdrożeniastrategii, powinna stanowić podstawę do stworzenia kolejnego dokumentustrategicznego.Wyniki oceny powinny zostać przedstawione w formie raportu, który zostanieopracowany na podstawie danych zgromadzonych poprzez system monitoringu orazanaliz dokonanych przez Urząd Gminy.Ocena powinna zostać przeprowadzona w I połowie 2019 r. i będzie ona bazą doaktualizacji Strategii na dalszą część obecnego okresu programowania (perspektywyfinansowej UE). Analogicznie jak monitoring, ewaluacja powinna być prowadzonawedług określonej i zatwierdzonej przez Wójta Gminy procedury.
110
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Zakłada się, że niezbędne będzie opracowanie własnego zestawu wskaźnikówewaluacji
System oceny stosowany w ramach funduszy strukturalnych Unii Europejskiejobejmuje m.in. następujące elementy:
trafność – czy wyznaczone cele odpowiadają potrzebom, efektywność – jaki jest stosunek uzyskanych efektów do poniesionych
nakładów, skuteczność – czy zrealizowano zaplanowane działania, użyteczność – czy osiągnięte efekty (produkty i rezultaty) są zgodne z
potrzebami mieszkańców gminy, trwałość – czy efekty osiągnięte w wyniku realizacji Strategii są trwałe w
długookresowej perspektywie czasowej.
Proponowane wskaźniki ewaluacji:
jakość nawierzchni dróg (odetek długości dróg wymagających remontów imodernizacji)
jakościowa ocena warunków bezpieczeństwa na drogach gminnych ipowiatowych
jakościowa ocena dostępności komunikacyjnej poszczególnych części obszarugminy
liczba połączeń na dobę i czas dojazdu komunikacją zbiorową do Pułtuska,Ciechanowa
odsetek obiektów gminnych poddanych termomodernizacji ocena jakości wody dostarczanej wodociągiem, ocena niezawodności dostaw odsetek zajęć edukacyjnych prowadzonych z pełnym wykorzystaniem
technologii komunikacyjno-informacyjnych poprawa (i jej trwałość) wyników egzaminów gimnazjalnych i testów 6-klasistów
(jeśli będą prowadzone, jeśli nie – inna forma oceny wyników nauczania wszkołach podstawowych) w poszczególnych szkołach
stopień zaspokojenia potrzeb na miejsca w oddziałach przedszkolnych wielkość dochodów z PIT oraz CIT stopa bezrobocia liczba podmiotów gospodarczych na terenie gminy stopień wykorzystania OZE w sektorze publicznym / prywatnym
Zgodność Strategii z kluczowymi regionalnymi dokumentamiprogramowymi
Strategia Rozwoju Gminy Gzy została opracowywana z zapewnieniem jej pełnej
zgodności ze Strategią Rozwoju Województwa Mazowieckiego i innymi wojewódzkimi
oraz powiatowymi i gminnymi dokumentami programowymi.
Strategia Rozwoju Gminy Gzy wpisuje się w cele strategiczne Strategii Rozwoju
Województwa Mazowieckiego do roku 2030.
111
Strategia Rozwoju Gminy Gzy na lata 2016 - 2025 r. Analiza i diagnoza gminy
Wykonanie zadań wynikających ze Strategii Rozwoju Gminy przyczyni się do realizacji
celów strategicznych wyznaczonych w Strategii Rozwoju Mazowsza:
Rozwój produkcji ukierunkowanej na eksport w przemyśle zaawansowanych i
średnio zaawansowanych technologii oraz w przemyśle i przetwórstwie rolno-
spożywczym,
Wzrost konkurencyjności regionu poprzez rozwój działalności gospodarczej oraz
transfer i wykorzystanie nowych technologii,
Poprawa dostępności i spójności terytorialnej regionu oraz kształtowanie ładu
przestrzennego,
Poprawa jakości życia oraz wykorzystanie kapitału ludzkiego i społecznego do
tworzenia nowoczesnej gospodarki.
Cele operacyjne Strategii Rozwoju Gminy Gzy są zgodne z dwoma ramowymi celami
strategicznymi Strategii Województwa Mazowieckiego:
1. Wykorzystanie potencjału kultury i dziedzictwa kulturowego oraz walorów
środowiska przyrodniczego dla rozwoju gospodarczego regionu i poprawy jakości
życia.
2. Zapewnienie gospodarce regionu zdywersyfikowanego zaopatrzenia w energię
przy zrównoważonym gospodarowaniu zasobami środowiska.
112
top related