บทที่ 3

บทท 3

ประวตศาสตรนนทนาการ ความเปนมา ความจ าเปน ความส าคญและปรากฏการณของนนทนาการมมาแตโบราณกาล ใน

ยคโบราณนอกจากทมนษยจะตองแสวงหาอาหารเพอเลยงชพดวยการลาสตวเปนอาหารแลวมนษยจะตอง

เรยนรการปองกนจากสตวรายและภยธรรมชาต จงตองปรบสภาพรางกายใหแขงแรง ยงธนหรอใชอาวธ

ตางๆ ซงดดแปลงมาจากธรรมชาต เชน ไม หน เพอเปนอาวธในการลาสตวและใชเพอปองกนอนตราย

ในชวงวางจากกจกรรมใชเวลาเพอการฝกซอมตอส เพอฝกทกษะความช านาญของตน ตงแตยคเรมยค

อารยะธรรม โดยยามวางจากการประกอบกจกรรมหาเลยงชพ มนษยกจะประกอบกจกรรมงานศลปะตางๆ

เพอกอใหเกดประโยชนในดานการเสรมสรางคณภาพชวตของตนเอง ดงปรากฏหลกฐาน เชน เครองใช

จ าพวกเครองปนดนเผา ภาพเขยนส การเลนดนตร รองร าท าเพลง และการละเลนเกมกฬาตางๆทลวนเปน

หลกฐานทแสดงถงความเจรญกาวหนาทางวฒนธรรม รวมทง ภาพขดเขยนตามผนงถ า หรอบนหลมฝงศพ

ของฟาโรหแหงอยปตโบราณลกษณะของภาพยอมแสดงใหเหนถงสภาพชวตความเปนอยในยคนนๆ

1.นนทนาการยคโบราณ

นนทนาการในยคนตอบสนองตอความตองการในการด ารงชวตอย(Existence) การตอสกบศตร

ดงนน กจกรรมนนทนาการจงเกยวของกบการฝกใชอาวธตางๆ เชน การใชงาว พลอง หอก แหลน ตะบอง

นอกจากน กลมชนชาวอยปตซงนบวามความเจรญทางอารยะธรรมสงสด มความเปนอยทอดมสมบรณ

การใชเวลาวางจงเปนไปเพอความสนกสนานเพลดเพลนไดเรมเลานทาน การรองร า การแตงเพลง การ

แกะสลก ประดษฐสงของเครองใชในชวตประจ าวน มการกอสรางบานเรอนทสวยงาม การเลนกฬา

โดยเฉพาะอยางยง กฬาวายน าทนยมกนมาก ส าหรบนนทนาการในยคโบราณนนชาวอยปตนบวาม

อทธพลอยางมากในรปแบบการจดงานพบปะสงสรรคทมนกดนตร และนกเตนร าสภาพสตรทมาใหความ

บนเทง มการดมเหลา รองเพลงเพอแสดงความซาบซงในบทกว

การแกะสลกและสงกอสรางของชาวอยปต

อางองรปภาพ http://www.bobthai.com/wp-content/uploads/2012/05/Pyramid.jpg

2.นนทนาการในยคกรก

ในสมยกรกโบราณ พวกนกรบเชอวา รางกาย จตใจ และน าใจ แยกกนคนละสวน ดงนน ในการฝก

ตองแยกกนคนละอยาง การฝกรางการตองฝกใหแขงแรงโดยใชวชายมนาสตก (คอ วชาพลศกษา) การฝก

จตใจ โดยใหรจกเหตผล การปลอยใหอยตามล าพงแตเพยงผ เดยวและการทรมานบางอยางเพอใหมความ

อดทน สวนการฝกน าใจโดยใชดนตรและจงหวะประกอบ เพอใหรจกจตเมตตาปราณในโอกาสอนสมควร

แตตอมาในยครงเรองเหนวา ทงสามอยางนแยกจากกนไมได โดยกลาววา “A Sound Mild is in a sound

Body” (จตใจทดยอมอยในรางกายทแขงแรง) เปนคณลกษณะสมบรณของชวตของชนชาตกรกในสมยนน

ชาวกรกในสมยนน นยมเขาไปท ากจกรรมในสถานท 2 แหง คอ เปเลสตา และเยมนาเซย โดยนยมเลนมวย

ปล า วง เดนเลน นงเลน เตนร า และกฬาทหลากหลายโดยเฉพาะทมน าหนก พงแหลน ขวางจกร ส าหรบ

ผใหญจะคอยดแลการเลนของลกหลาน สวนการเลานทานนยมเลาในระหวางหยดพกผอน หรอยามวาง ใน

ทสด สถานททงสองแหง กลายเปนศนยกลางของนนทนาการส าหรบชาวกรก กจกรรมทชาวกรกฝกเปน

ประจ า ไดแก กฬา การเตนร า ทมน าหนก ขวางจกร พงแหลน เพอฝกทหาร และจะมการแขงขนประลอง

ความสามารถกน จนกระทงกลายมาเปนกจกรรมบชาเทพเจา โดยจดขนทกปในบรเวณเทอกเขาโอลมปส

ซงไดกลายมาเปนแบบยางของกรแขงขนกฬานานาประเทศทวโลกคอ การแขงขนกฬาโอลมปก

นอกจากนแลว ชาวกรกยงมนนทนาการทนอกเหนอไปอก ไดแก การกระท าตามลทธนยมบางอยาง เชน

การเตนร าในหมหนมสาว สวนการเลนเกมสจะเลนในงานพธตางๆ ทงสองอยางนถอเปนวฒนธรรมของชาว

กรก เพลโต นกปรชญาทมชอเสยงของชาวกรกไดกลาว “ทงดนตรและยมนาสตกท าใหชาวกรกมสขภาพด”

(ยมนาสตกและดนตรคอ กจกรรมนนทนาการอยางหนง)

3.นนทนาการของชาวเมโสโปเตเมย

ดนแดนเมโสโปเตเมยประกอบดวยหลายชนเผา ความเปนอยและนนทนาการจงแตกตางกนไป

บาง แตไมมากนก เนองมาจากสภาพดนฟาอากาศ การด ารงชวตของแตละชนเผาทคลายคลงกน

นนทนาการส าหรบชาวเมโสโปเตเมยทพบมกเปนการแสดงออกในดานวตถเชน ตางห สรอยคอ ลกปดทท า

จากหน ทองค า เสอผา ทท าจากสายเงน การสวมมงกฎของสตรในพธฝงศพ การรองเพลงการบรรเลงเพลง

ระหวางเคลอนยายศพ

4.นนทนาการในยคโรมน

ในยคนชาวโรมนเขารวมกจกรรมนนทนาการเพอสรางความสมดลในชวต โดยเฉพาะกบกลม

เศรษฐทมทาสท างานแทน ซงมเวลาวางมากกมาอยรวมกนเปนกลม ฝกหดวาดเขยน ปน แกะสลกลวดลาย

ตางๆ ชาวโรมนมความเปนอยอยางมงคง นนทนาการสวนใหญของชาวโรมนจงเปนเพยงลกษณะผ ด

เทานน ผ แสดงสวนใหญจะเปนนกโทษหรอเชลย ชมการแสดงตอส ของคนกบคน หรอสตวกบสตว ท

โหดรายถงชวตมรดกทางนนทนาการทชาวโรมนไดใหไวกบคนรนหลงนนมประโยชนอยางแทจรงทง

ทางดานศลปะ วรรณคด การละครและกฬา ซงชาวโรมนไดแบบอยางมาจากกรก เชนการแกะสลก

\การแกะสลกและประดบประดาหวเสาของโรมนทไดรบอทธพลมาจากกรก

อางองรปภาพhttp://dc183.4shared.com/doc/pzwTJ5ju/preview_html_79945a09.jpg

5.นนทนาการในยคมด

ในตอนตนจกรวรรด ชาวโรมนทมงคงมากไดใชเงนทองตกแตงบานเมองอยางงดงาม นกการเมอง

ตางแขงขนกนจดงานเลยงและงานมหรสพตางๆใหคนสวนมากไดรนเรงเพอไดคะแนนนยมเปนผลใหเกด

ความเปลยนแปลงอยางใหญหลวงในอาณาจกรโรม ผคนเรมหยอนสมรรถภาพลง คนชนสงไมเอาใจใสงาน

คนจนไดรบความคบแคน รฐรายไดนองลง เศรษฐกจตกต า นนทนาการสมยนเนนในดานกฬา การแขงรถ

การตอสระหวางคนกบสตว ไมใหความสนใจกบนนทนาการศลปะวทยาการดานอนเลย มแตความฟ งเฟอ

สรยสราย ไมมระเบยบวนย ฝกใฝในอบายมข และเกดการหยารางมากมาย โรมนเรมเสอมลงและในทสด

ถกรกรานโดยชนเผาเยอรมน ตวโตนค คณะพระในสมยนดถกเหยยบหยามการออกก าลงกายมาก ผ ท

เปนนกกฬาหรอเรยนการตอส คณะพระจะไมยอมท าพธทางศาสนาใหจนกวาบคคลนนสญญาวาจะไมเลน

กฬาอกตอไป สงผลใหเกดความเชอวา รางการเปนวตถทมแตความชวรายตางๆ ควรจะตองไดรบการ

ทรมานทเจบปวด เชน การใสเสอผาหยาบๆ เดนบนกองไฟ ลามขาดวยโซ ตอมาไดประกาศยกเลกการ

แขงขนกฬาโอลมปกทชาวกรกเคยมมาแตเดม นนทนาการสมยนจงเตมไปดวยอบายมข ชาวโรมนนยมเปน

ผด โดยใชทาสและนกตอส ระหวางคนกบสตว โรมนสมยนจงออนแอและทรดโทรมมาก

6.นนทนาการในยคอศวน

นนทนาการในยคอศวนถกยอมรบเปนอยางดอกครงหลงยคมด ตวอยางเชน การฝกหดอบรมให

ประชาชนเปนคนด ใหรจกเกยรต รกประเทศชาต กลาหาญ ไดเปดโรงเรยนพลศกษาขนโดยมวชาเรยน 2

อยางคอ 1. วชาการ ไดแก การเรยน สอนอาน รองเพลง ดนตร เตนร า วชาการในสนามเลน เทนนส เกมส

ลกหน หมากรก และกจกรรมอนๆทใชในชวตประจ าวน 2. วชาอศวน ไดแกการฝกขมา การใชอาวธสน

ยาว ชนดตางๆ การรกษาอาวธ การตอส เดยวบนหลงมา วนยตนเอง มารยาท ซงวชาอศวนเปนวชาทฝก

ความกลาหาญ ความสงางาม ดงนนนนทนาการในยคน มการเลนเกมสตางๆ เตนร า รองเพลง กรฑา วง

ทม ขวาง การเลนไพ การตอสบนหลงมา งานเลยงและพธตางๆ ซงนบวามความจ าเปนมากๆส าหรบมนษย

ในยคน และมความเจรญกวายคมด สตรในยคอศวนมกใชเวลาวางไปกบการท ากจกรรมทเกยวของกบ

อศวนเชน การทกทอเสอผาอศวน และศลปะทแสดงถงความเปนอศวน

7.นนทนาการยคฟนฟ

ในยคนศลปะวทยาการและวรรณกรรมในสมยโบราณไดรบการฟนฟขน และมความสนใจใน

บคคลแตละคนมากขน มการศกษาวชาครสมยใหม วตโตรโน ดา เฟลตรา ครชาวอตาเลยน ไดเขยนหนงสอ

รวมกบ ปเออร เปาโล เวอรเจอรโอ กลาววา “ แมวาเราไมสามารถท างานไดตลอดทงวน แตหากเราใช

เวลาวางเพอนนทนาการกนบไดวาถกตองแลว” นนทนาการจงเรมกวางขวางและพฒนาอยางมรปแบบ

มากขน เขาไดสงเสรมและสนบสนนการอยคายพกแรมกบนกเรยน มรปแบบการเดนในเวลาเชาอกดวย ซง

เปนผลตอมาใหมการบรรจวชาทเกยวของกบนนทนาการและพลศกษาไวในหลกสตรโรงเรยน

8.นนทนาการยคปฏรปถงยคอาณานคม

ยคนเปนยคของการดนรนเพอแสวงหาอ านาจ และอาณาจกร หลายประเทศในยโรปตนตวกบการ

แสวงหาดนแดนใหมไวเปนอาณานคมของตน แตมสวนทเกยวของกบกจกรรมนนทนาการเชน ตองการได

คนเรยนยมนาสตก เพอฝกใหแขงแรงกลาหาญ ไวตอสในการสงคราม กจกรรมนนทนาการทเกดขนในสมย

ทแสวงหาอาณานคมจงแพรหลายโดบทหารและนกลาอาณานคม เปนกจกรรมนนทนาการทงายๆไมตอง

ใชอปกรณมาก เชน โยนโบวลงเลนในสนามฟตบอล

9.นนทนาการยคอาณานคม

ประเทศทเปนอาณานคมไมมเวลาวางนกส าหรบกจกรรมนนทนาการ เพราะตองท างานให

ผปกครองอาณานคม จะมบางกลวนเปนไปเพอจดมงหมายในการตอบสนองตอความตองการของประเทศ

เจาของอาณานคมเชน การประดษฐท าอาวธ จดงานรนเรงในฤดเกบเกยว การเตนร าในระหวางเกบผลองน

เปนตน ประเทศองกฤษไดชอวาเปนบดาแหงการกฬาเนองจากเปนผ รเรมกฬาหลายประเทศและเปนท

นยมกนอยางแพรหลายคอ ฟตบอล รกบ กอลฟ ฮอกก และเทนนส สวนกฬาทองกฤษนยมมาตงแตสมย

ดงเดมและยดถอกนมาจนปจจบนเชน กรฑา ฟตบอล ชกมวย แขงมา

นนทนาการนานาชาต

ลกษณะความเปนมาและประวตการจดนนทนาการของชาตตางๆทวโลก ตามภมประเทศพนฐาน

และรปแบบการจดทแตกตางกนออกไปตามวฒนธรรมประเพณของแตละชาต โดยยดอดมการณเดยวกนท

มงเนนเพอการพฒนาคณคาแหงชวต ดวยการก าหนดวตถประสงคในแนวทางเดยวกน ดงน

1.เพอใหมความเขาใจและรจกเสยสละชวยเหลอ แบงปนซงกนและกน

2.เพอใหเกดการสอสารและรวมมอกนในดานการจดและอนรกษวฒนธรรมประเพณ

3.เพอใหเกดความภาคภมใจในการเผยแรเอกลกษณแหงตนและเพมพนประสบการณความรให

กวางขน

4.เพอสงเสรมใหเกดการพฒนาทางรางกาย ศลปวฒนธรรม จตใจ อารมณ สตปญญาและสขภาพ

จากการทประเทศตางๆ ไดเรมมการจดนนทนาการเพอตอบสนองความตองการในการเคลอนไหว

ของเยาวชนตามธรรมชาตในอเมรกน จนเกดการจดบรการกจกรรมนนทนาการอยางแพรหลาย ตงแต ค.ศ.

1906 เปนตนมา ท าใหเปนทสนใจของคนทวไป จนกระทงในป ค.ศ.1912 ครอบครวโกเต ไดรเรมการจด

สวนสาธารณะแหงแรก ไดรบความสนใจอยางแพรหลายอยางกวางขวางทวโลก

นนทนาการของชาตตางๆ

นนทนาการในประเทศไทย

ส าหรบประเทศไทยนนยากทจะทราบประวตความเปนมาเกยวกบนนทนาการไดอยางแนชด แต

อยางไรกตามการละเลน และการกฬาของไทยมมานานแลว เชน กระบกระบอง มวยไทย เกมส ซงชาวไทย

โบราณนยมเลนกนในวนส าคญตางๆแตมไดบนทกไวเปนหลกฐานและมไดสอนกนอยางเปนระเบยบ

เรยนรจากการปฏบตเทานน กอนสมยสโขทยไดมการจดนนทนาการใหแกเหลาทพ แมทพ นายกอง และ

ประชาชน ในยามทมรฐพธ หรอเทศกาลตางๆมระบ าร าฟอน และการละเลนของไทยทมไดมของเลนราคา

สง หรอสถานทเลนทโออา กวางใหญ แตจะเปนการเลนทสนก และงายตามแตโอกาส สงแวดลอมตาม

ธรรมชาตจะอ านวยใหเทานนซงปจจบนหาดไดยาก นนทนาการประเทศดนตรของไทยนนไดมมานานแลว

เครองดนตรไทย สนนษฐานวาไดเกดขนมาตงแตโบราณ เชน แคน ขลย พณ สลอ ซอ ซง

เดกไทยมการละเลนหลายอยางทเหมอนกบเดกชาตตางๆ เชน การเลนหมากเกบ โพงพาง ซอนหา

กระโดดเชอก ลกขาง การเลนวาว แตในขณะเดยวกนกมการละเลนเฉพาะตว เชน การเลนจ าจ แมงมม

รรขาวสาร เสอขามหวย ซงการละเลนของเดกไทยไมไดจ ากดอยแตภายในเมองหลวงเทานน แตยงมอย

ตามภาคตางๆทวประเทศ มวธการเลนทเหมอนและแตกตางกนไป ขนอยกบวสดทจะหามาประกอบการ

เลนไดในทองถนนนๆ

คณคาการละเลนของเดกไทย

ดานวฒนธรรม

1.เสรมสรางทกษะพลานามยใหสมบรณ

2.เสรมสรางทกษะตางๆใหเจรญ เชน ทกษะในการใชสายตาสงเกต ทกษะในการเคลอนไหว

อวยวะ เปนตน

3.สงเสรมความเจรญทางดานจตใจ โดยปลกฝงใหมคณธรรมอนจ าเปนแกการเปน พลเมองทด เชน

ความซอสตย ความอดทน ความรบผดชอบ ความสามคค

4.สงเสรมความเจรญทางสตปญญา เชน ฝกใหใชความคด ฝกใหมไหวพรบ ฝกการคาดคะเน

เหตการณ

ดานสงคม

1.การละเลนของเดกไทย สะทอนใหเหนสภาพของไทยในดานตางๆ เชน สภาพความเปนอยและ

อาชพของชาวบาน ตลอดจนความเชอและคานยมของคนไทยสมยโบราณ

2.การละเลนชวยเสรมสรางบคลกภาพของเดกทงกายและจตใจ ฝกใหเปนผ มระเบยบวนย มความ

รบผดชอบ

ดานภาษา

บทรองประกอบการละเลนของเดกไทยในแตละภาคนน มคณคาดานภาษาทงในแงของวรรณศลป

และในแงของการสอสาร ในแงวรรณศลปนน บทรองมรปแบบไมจ ากดตายตว มการใชค าเปนวรรคสนๆ

และมเสยงสมผส คลองจองท าใหเกดความไพเราะท านองทใชเปนท านองงายๆมจงหวะเขากบวธการเลนม

การใชค าทเลยนเสยตางๆและมการใชสญลกษณในเนอรองแฝงไปดวยความหมายทนาสนใจ ในแงของ

การสอสาร นบวาบทรองประกอบการละเลนไดมสวนชวยใหเดกมพฒนาการทางดานภาษา

ภาพท1 ภาพท2 ภาพท3

แหลงอางองรปภาพ

1 http://www.osrd.go.th/data/news/other_large/520800000063.JPG

2 http://student.swu.ac.th/sc511010362/workhome/images/m5.gif

3 http://t0.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcTQ3-

zn5YyyagyVeCPwOq3A0Px2EDyYbwADbAtOqGMQxWPCNJzQAB5eUVH5

นนทนาการในประเทศองกฤษ

ชาวองกฤษเปนชาตทมความกระตอรอรนในกจกรรมการออกก าลงกายและการกฬา มกฬาทนยม

กนมากทเกดขนในองกฤษมากมาย เชน แขงมา แขงเรอใบ รกบ ฟตบอล มวย เทนนส เปนตน เนองจากม

ภมประเทศเปนเกาะ มทะเลลอมรอบ การเลนเรอใบหรอการขางเรอจงเปนทนยมกนมากองกฤษไดชอวา

เปนแมแบบแหงการเตนร า หรอการลลาศโดยไดรบแบบอยางมาจากเจาชาย รเจน แหงองกฤษไดน าแบบ

การเตนร าในจงหวะวอลซ จากฝรงเศสมาสราชส านกองกฤษในปค.ศ.1816 จนกระทงเปนทนยมแพรหลาย

และประยกตไปเปนการเตนร าทนยมสองแบบ คอ ฮอฟวอลซ หรอ โรตารวอลซ และ สโลววอลซ พฒนาจน

กลายเปนตนฉบบการลลาศในปจจบน

นนทนาการในประเทศญปน

โดยธรรมชาตชาวญป นเปนชาตทรกสวยรกงาม มศลปกรรมและหตกรรมตางๆทแสดงออกถง

เอกลกษณขอชาวญป นมากมาย เครองแกะสลก ลายคราม เครองเคลอบ งาชางแกะสลก หรอโลหะ เปน

ตน ชาวญป นมความตนตวในการออกกลงกายและการกฬาเปนอนดบหนงในเอเชย นบแตสมยโบราณมา

ชาวญป นมกจกรรมการตอส ทรจกกนมานานคอ มวยปล า ยโดและเคนโด ซงเปนทรจกแพรหลายไปทวโลก

ไดมพฒนาการอยางรวดเรว ทงการสงเสรมและผลตอปกรณตางๆ ทางดานการกฬา

เคนโด ยโด http://www.buzz-leak.com/wp-

อางองรปภาพ: http://image.dek-d.com/23/2517181/105423303

http://content/uploads/2012/08/e65.jpg

นนทนาการในประเทศออสเตรเลย

เปนประเทศทมชอเสยงทางดานดนตรและเพลง ออสเตรเลยจดอยในกลมประเทศยโรป เปนตนก าเนด

ของการเตนร าแบบหมนซงเรยนวา เวลเลอร (Weller) ทพฒนากลายมาเปนจงหวะวอลซ มการบรรเลง

เพลงในจงหวะวอลซอยางแพรหลาย

อางองรปภาพ:http://www.thaigoodview.com/files/u31207/krapez1ld5.jpg

นนทนาการประเทศรสเซย

ในดานของประเพณและวฒนธรรม ชาวรสเซยถกจ ากดเสรภาพ พอมการเปลยนแปลงทางดาน

การปกครองในชวงหลงจงตองมการพฒนากจกรรมตางๆไปสระบบใหมๆมการจดดานสวนสาธารณะ ม

ศนยกลางจดการกฬา สถานพกผอนหยอนใจ สถานตากอากาศ การเดนทางไกล การปนเขา ซงจดวาเปน

กจกรรมทนยมกนมาก นอกจากน กจกรรมยมนาสตก กฬาตางๆ กนยมกนแพรหลาย มการขมาลาสตว

การทองเทยว การจดคายพกแรมตามปาเขา ชายฝงทะเล โดยมหนวยงานของรฐเปนผจดบรการ

นนทนาการในประเทศเดนมารก

ชาวเดนมารกใหความสนใจกบนนทนาการมาก นอกจากการมการสอนพลศกษาในโรงเรยน และ

ในมหาวทยาลย รวมถงสถาบนการกฬาในประเทศขนแลว ยงมสมาคมกฬาซงมสมาชกตามเมองตางๆเปน

จ านวนมาก เชน สมาคมวายน า ยงปน ฟตบอล เรอใบ จกรยาน ในวนหยดชาวเดนมารกนยมพกผอนดวย

การตากอากาศกนตามหวเมองทองเทยว มการน ากจกรรมเขาจงหวะมาสอนในโรงเรยน การออกก าลงกาย

โดยใชดนตรประกอบ กจกรรมนนทนาการทนยมมากกวา 2 ศตวรรษทเดนมารกนคอ การเตนร าพนเมอง

เพราะเชอวาจะท าใหชวตมนคง มความสนกสนานและเปนการสบตอทางวฒนธรรมดวย

การแตงกายและการเตนร าของชาวเดนมารก

แหลงอางอง http://202.143.144.83/~natty/other/usa/f3.gif

สรป

นนทนาการเรมเกดพรอมกบอารยธรรมของมนษยในยคโบราณ ซงมนษยจะใชเวลาวางในการฝก

ทกษะความช านาญในดานการใชอาวธเพอความอยรอด และเสรมสรางสขภาพนอกจากนยงมการรองร า

ท าเพลงเฉลมฉลองในโอกาสพเศษ การเขยนภาพแกะสลกตางๆและเกมซงจดเปนกจกรรมนนทนาการเพอ

ชวต