amelİyat sonrasi uygulamalarda kanita dayali Önerİler

AMELİYAT SONRASI UYGULAMALARDA

KANITA DAYALI ÖNERİLER

Doç.Dr. Özge UZUN İnönü Üniversitesi Malatya

Sağlık Yüksekokulu Hemşirelik Bölümü MALATYA

13. Ulusal Çocuk Cerrahisi Hemşireliği Kongresi, 30 Eylül-3

Ekim 2009, Malatya

Sunu Akışı

Çocuklarda ameliyat sonrası bakım rehberi Çocuklarda ameliyat sonrası yara bakımı ve

izlemi Ameliyat sonrası sık görülen sorunların (Ateş,

Atelektazi, Bulantı kusma, Hastane enfeksiyonları, Ağrı) önlenmesi ve tedavisine yönelik kanıta dayalı öneriler

Doç.Dr. Özge UZUN 2

Ameliyat sonrası (AS) dönemde çocukların bakımına yönelik en iyi bakım sonuçlarının elde edilmesi için;

kanıta dayalı klinik yol haritaları, klinik rehberler ve bakım protokolleri geliştirilmeli ve kullanılmalı


Çocuklarda kanıta dayalı AS hemşirelik yönetiminde yer alan

temel bakım ilkeleri

Dolaşım ve solunumun yeterliliğini sağlayıp sürdürme, Sıvı ve elektrolit düzenlemesi, Yeterli ve dengeli beslenmenin sağlanması Rahatlığı ve sedasyonu sağlama, Hasta ve ailenin eğitimini ve emosyonel destek

sağlama Ameliyat bölgesinin bakımı, Olası komplikasyonları tanılama ve önleme, Ağrıyı değerlendirmeyi ve gerekli girişimlerde

bulunma,


Çocuğun eğitimi,

Çocuğun bilişsel ve psikososyal yeterliliğini dikkate alınmalı

Korku ve kaygıları giderilmeli Çocukların eğitiminde, tıbbi oyun öğeleri, resim

çizme, görsel-işitsel filmler, kuklalar ve fotoğraflar kullanılabilir


Aile üyelerinin etkin eğitimi için;

Aile üyeleri ile yakınlık kurulmalı, anksiyete ve korkuları azaltılmalıdır.

Aile üyeleri olası olduğu kadar çocuğun bakımına katılması için teşvik edilmeli.

Ailenin ne bilmek istediği ve beklentileri belirlenmeli, Taburculuk eğitimi verilmeli


Çocuklarda AS yara bakımı ve izlemi

Bütün yaraların tedavisinde uzlaşma

sağlanan ilkeler

Çocuğun genel durumunun ve yaranın

değerlendirilmesi,

Yara yatağında nemli bir ortamın sağlanması,

Enfeksiyon kontrolü,

Enfekte ya da nekrotik dokunun debridmanı

Beslenme desteğinin sağlanması

Ağrının giderilmesi

Disiplinler arası eşgüdümün sağlanmasıDoç.Dr. Özge UZUN 7

YARA DEĞERLENDİRME FORMU

• Yeri ………………

• Evresi ……………..

• Boyutu (cm)

• Uzunluk …………….

• Genişlik ……………..

• Derinlik …………....

EVET HAYIR

• Sinüs alanı….

• Tünelleşme ….

• Nekrotik doku…

• Sarı nekroz……

• Kara eskar….

Doç.Dr. Özge UZUN8

EVET HAYIR

Eksüda…

Seröz…

Serosanguineous..

Akıntı ……….

Granülasyon ………

Epitelizasyon ……..

Ağrı ……..

Civardaki cilt

Eritem

Masere (yumuşama)

Soyulmuş

HASTANIN ADI: ……………… TARİH …… SAAT.……… KLİNİK …….. NO:Değerlendirmeyi yapan:…..

Kaynak: http://www.woundheal.com/info/infoIndex.htm

Yara temizliği ve pansuman-1

Yara temizliğinde, - enfeksiyon yoksa normal serum fizyolojik

(%0.9 NaCl) ya da distile su,

- enfeksiyon olasılığı ya da varlığı söz konusu ise antiseptikler (Chlorhexidine, povidone iodine, vb) ve antibiyotikler kullanılmalı


Yara temizliği ve pansuman-2 Pansuman normalde, ameliyat sonrası ilk birkaç

gün süresince değiştirilir ya da çıkarılır. Pansumanlar nemli yara yatağını sağlayıp

sürdüren türden olmalıdır (Hidrojel, hidrokollodid ve transparan film vb)

Orta ya da yüksek derecede drenajı olan yaralarda emici pansumanlar (köpük, algina, hidrofiber vb) kullanılmalıdır


Yara temizliği ve pansuman-3

Pansuman yapılırken, el yıkama ve eldiven giymede standart önlemler sürdürülmelidir

Pansuman değişimi yara çevresindeki deriye zarar vermeden, nazikçe ve gerekli sıklıkta yapılmalıdır.

Pansuman değişimi sırasında yara, enfeksiyon belirti ve bulguları yönünden değerlendirilmelidir.


Ameliyat sonrası sık görülen sorunlara yönelik uygulama

önerileri

Cerrahi işlem uygulanan sağlıklı çocuklarda AS komplikasyon insidansı %1’den azdır.

Ateş Atelektazi Bulantı kusma Hastane enfeksiyonları

- CAE- Kateterle ilişkili enfeksiyonlar

AğrıDoç.Dr. Özge UZUN 12

Çocuklarda AS ateş için öneriler

Çocuk hastalarda AS ateş insidansı % 28.5-82 Ateşi olan hastaların %2-28’inde temel neden

enfeksiyon Ateşi olan hasta, enfeksiyonla ilişkili

komplikasyonların belirti ve bulguları yönünden sürekli izlenmeli

Genel cerrahi hastaları için olumlu bir yaklaşım olarak düşünülen ve kullanımı önerilen ilaçlar:

Acetaminophen (Parasetamol) Steroid içermeyen antienflamatuar ilaçlar

(NSAID)Doç.Dr. Özge UZUN 13

Çocuklarda AS atelektaziyi önleme önerileri

Akciğer sesleri dinlenerek anormal akciğer sesleri varsa belirlenir.

Hasta erken ambulasyona, derin solunum ve öksürük egzersizlerini yapmaya teşvik edilir.

İntensiv spirometre kullanımı solunum hareketini arttırabilmektedir.

Spirometre kullanamayan ya da kullanmak istemeyen çocuklarda köpük üfleme, pamuk püskürtme gibi oyunlar hava değişimi kolaylaştırabilir


Çocuklarda AS bulantı ve kusma için öneriler

Antiemetikler uygun şekilde yapılmalıdır. İlaç dışı uygulama yöntemleri; P6 noktasına yapılan uyarıların

(akupunktur, akupressure, TENS) ASBK üzerine etkili

Hemşire, AS pozisyon değişimi sırasında ani hareketlerden kaçınmalı,

Sessiz ve sakin bir ortam sağlanmalı, Sıvılar damar yoluyla verilmeli Hasta ağız yoluyla içecek alması için

zorlanmamalıdırDoç.Dr. Özge UZUN 15

Çocuklarda ameliyat sonrası hastane enfeksiyonları (HE)

Hastaneye yatan çocukların %22 ile %25’inde en az bir tane HE gelişmekte

Çocuklarda yaygın görülen hastane enfeksiyonları - cerrahi alan enfeksiyonları (CAE) - kateter ilişkili enfeksiyonlar


Çocuk cerrahisinde HE önlenmesine ilişkin önlemler

Antibiyotik tedavisi kültür sonuçlarına göre düzenlenmeli

Her sağlık kuruluşu, enfeksiyon önlemlerini ve izolasyon yöntemlerini kendi koşullarına uyarlamalı,

Ziyaret rehberlerinin oluşturulması Standart önlemler de (el yıkama, eldiven

giyme, maske takma, koruyucu gözlük takma, önlük giyme, izolasyon gibi) gerektiğinde uygulanmalıdır.


Cerrahi alan enfeksiyonlarının önlenmesi

Proflaktik ya da tedavi edici antibiyotik uygulamaları

Enfeksiyon varlığını belirlemek için:• İstem edildiği şekilde, her 2 ile 4 saat aralarla

yaşam bulgularını alın.• İstenilen ya da gerek duyulan örnekleri toplayın• Yarayı enfeksiyon belirtileri yönünden inceleyin Çocuğun, insizyon yerine dokunma olasılığı varsa,

insizyonun üzerine bir pansuman koyun


İV kateterle ilişkili enfeksiyonların önlenmesi-1

Kateteri yerleştiren ve bakımını yapan sağlık çalışanlarının sürekli eğitiminin yapılması,

Deri antisepsisi için %2 Chlorhexidine kullanılması önerilmesine karşın, iyodofor ya da %70’lik alkol

Kateter takarken ve pansuman yaparken el hijyeni, eldiven kullanımı ve aseptik teknik uygulanmalıdır.


İV kateterle ilişkili enfeksiyonların önlenmesi-2

Pansuman kirlendiğinde, gevşediğinde ya da yerinden çıktığında değiştirilmeli,Adölesanlarda transparan pansuman en az haftada bir kez değiştirilmeli, gazlı bez kullanılan pansuman ise 2 günde bir değiştirilmeli, Acil durumlarda yerleştirilen kateterin yeri 48 saat içinde değiştirilmeli, Setler en geç 72 saatte değiştirilmeliÇocuklarda PVK yeri, komplikasyon gelişmedikçe, IV tedavi tamamlanıncaya kadar yerinde bırakılmalıdır.


Ağrı yönetiminde KDU önerileri-1

Hemşireler, çocuklarda ağrıyı giderme girişimlerine yönelik bilgilerini güncelleştirmeli ve uygulamalara yansıtabilmeleri için sürekli eğitime katılmalıdırlar.

Eğer bir girişim yetişkin hastada ağrılı ise erken doğmuş olsalar bile yenidoğanlarda da ağrılı olduğu düşünülmelidir.

Yenidoğanlar ağrılı uyaranların uzun süreli etkilerine karşı yetişkinlere göre daha duyarlıdırlar.


Ağrı yönetiminde KDU önerileri-2 Ağrının kontrolünde disiplinlerarası işbirliği yaklaşımı

kullanılmalı, Cerrahi işlem yapılan sağlık bakım kurumlarında çocuğun

yaşına uygun ağrı yönetim protokolleri ve yazılı kılavuzlar hazırlanmalıdır.

Çocuğun ailesinin katkıları sağlanmalı ve eğitimi yapılmalıdır

Çocuk-aile merkezli hemşirelik bakımı geliştirilmeli


Ağrı yönetiminde KDU önerileri-3

AS dönemde ağrı tanımlanmalı ve düzenli aralıklarla geçerlik ve güvenilirliği test edilmiş yaşa uygun ölçekler kullanılarak değerlendirilmelidir

Ölçeklerin nasıl kullanılacağı bakım verenlere öğretilmelidir.

Ölçeklerdeki sonuçlara göre AS analjezi gerekliliği belirlenmeli ve uygulanmalıdır


Çocuklarda ağrının değerlendirilmesi


Ağrı, çocuğun yaşına ve işbirliği yapma durumuna göre kişisel ifade, davranışları gözlemleme,

Biyolojik göstergelere göre,

Yaşa uygun ölçekler kullanılarak değerlendirilir.

Tablo 1. Prematüre/İnfant Ağrı Profili (PIPP)


Tablo 2. CRIES Skalası (Yenidoğanda Ameliyat Sonrası Ağrı Ölçüm Skorlaması)

Kategoriler/Puanlama

1 2 3

Ağlama (Crying) Yok Yüksek sesle Durdurulamaz

O2 gereksinimi

(Requires OxygenSaturation)

Yok <%30 >%30

Yaşam bulgularında artış (Increased Vital Signs)

%10 kadar

%11-20 arası %21’den fazla

Görünüm (Expression)

İyi Yüz buruşturma

Yüz buruşturma/ inleme

Uykusuzluk(Sleeplessness)

Yok Sık uyanır Sürekli uyanık


Tablo 3. Neonatal İnfant Ağrı Skalası-NIPS


Tablo 4. FLACC: Ağrı değerlendirme Skalası


Tablo 5. Yüz İfadesi Skalası (Face Scale – FS)


Hiç ağrı yok Hafif ağrı Orta şiddette ağrı Şiddetli ağrı Çok şiddetli ağrı Dayanılmaz ağrı

Tablo 6. Sözel Değerlendirme Skalası (VRS)

Hiç ağrı yok 0 Hafif ağrı 1 Orta şiddette ağrı 2 Şiddetli ağrı 3 Çok şiddetli ağrı 4 Dayanılmaz ağrı 5



0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

Hiç ağrı yok Dayanılmaz ağrı

Hiç ağrı yok Dayanılmaz ağrı

Tablo 7. Sayısal Skala (NS),

Tablo 8. Görsel Analog Skalası (VAS)

Çocuklarda AS dönemde ağrı yönetimi

Ağrı yönetiminde ilaç ve ilaç dışı yöntemler kullanılır

Çevresel, davranışsal ve farmakolojik girişimlerin uygun kullanımı

Sedasyon, yenidoğanın ağrısını geçirmez ağrıya yanıtını gizleyebilir

AS ağrı skoru en az 48-72 saat süresince kaydedilmelidir


Çocuklarda AS ağrının ilaçla tedavisi:

Opioid ve nonopioid analjezikler İşbirliği yapan ve ağrı kavramını anlayabilen çocuklara

analjezikler İV HKA ya da epidural infüzyonlar şeklinde uygulanmaktadır.

Çocuklarda efektif ve doğru HKA uygulaması için,

Çocuklardaki izlem ve kayıt parametrelerinin ayrıca hazırlanması,

Yetişkinlerde uygulamayı rutinde yapabilen deneyimli ve hatta özel ‘Akut Ağrı Ekibi’ oluşturabilecek merkezlerde yapılması, önerilmektedir


Çocuklarda Opioid komplikasyonlarını tanılamak ve önlemek amacıyla

hemşire;

Hastanın solunum fonksiyonlarını ve bilinç düzeyini sık sık değerlendirmeli,

Opioidlere ilişkin komplikasyonlar geliştiğinde durumu doktora bildirmeli ve önerilen tedaviyi uygulamalıdır.

Risk altındaki çocukları hava yolu açıklığı yönünden dikkatle izlemeli,


İlaç dışı yaklaşımlar:

Genel uygulamalar

Bebek ve çocuklarda AS ve girişimsel ağrıda ilaç ve ilaç dışı yöntemleri birlikte kullanmak,

Aileye ve çocuğa doğru bilgi vermek. Durumu uygun olanlarda,

ebeveynlerin ASBÜ girmelerine izin vermek

Masaj yapmak Müzik dinletmek


Çevresel koşullara yönelik uygulamalar

Uygun aydınlatmayı sağlamak Aşırı gürültüyü önlenmek Keskin kokular kullanmamak Gece-gündüz döngüsünü oluşturmak İşlem sırasında, anne veya babanın, çocuğun

yanında bulunarak destek olmasına izin vermek.


Davranışsal ve duyusal uygulamalar

Yenidoğanları ve bebekleri rahatlatma

yöntemleri; Kucaklamak Gereksiz dokunmayı

engellemek Fleksiyon pozisyonunu Emzik vermek Oral sukroz/glikoz vermek Kanguru bakımı


Davranışsal ve duyusal

uygulamalar

Bir yaş üzerindeki çocuklar için önerilen uygulamalar

Düzenli soluma teknikleri Egzersiz yapmak Oyun tedavisi Dikkati başka yöne çekme İşbirliği yapılabilen ve durumu uygun olan çocuklarda

akupunktur ya da akupressör yönteminin kullanılması


Doç.Dr. Özge UZUN

TEŞEKKÜRLER39

amelİyat sonrasi uygulamalarda kanita dayali Önerİler

Documents