alkol zehirlenmeleri

Alkol zehirlenmeleriAlkol zehirlenmeleri

Hazırlayan : Dr. Onur Hakoğlu

Moderatör: Doç. Dr. Ayfer Keleş

Sunum PlanıSunum Planı

• Genel bilgiler• Alkol türevleri:

– Etil alkol– Metil alkol– Etilen glikol– İsopropanol

• Tedavi

Genel BilgilerGenel Bilgiler

• Etanol : • Yasaldır.• Toplum tarafından kabul görür (pek çok toplumda).

» Sosyalleşme aracı olarak kullanılır.

• Kolay ulaşılır.• Ucuzdur.

• Yine aynı Etanol:• Bağımlılık yapar.• Travma riskini arttırır.• Uzun dönemde son-organ hasarı yaratır.• Sosyal ilişkileri bozar (aynı toplumlarda).

Genel Bilgiler - 2Genel Bilgiler - 2

• ABD’de madde kötüye kullanımında ilk sıradadır.

• ABD’de en çok tüketilen içecek sıralamasında yumuşak içecekler, süt ve kahveden sonra, 4. sırada bira vardır.

• Yetişkinlerin ¾ ü yılda en az 1 defa alkollü içecek tüketmektedir.

Genel Bilgiler - 3Genel Bilgiler - 3

• Alkol türevleri santral sinir sistemi üzerinde depresyona neden olduğundan zehirlenmelerde genellikle hastadan bilgi alınamamaktadır.

• Kişilerin alkol toleransı ile serum alkol düzeyinin klinik etkileri değişebilmektedir.

• Bilinç durumu bozuk olan her hastada alkol intoksikasyonu akla getirilmelidir.

Etanol Etanol

• ABD’de acil servise başvuran hastaların %2.7 si alkol kullanımı ile ilişkilidir.

• Akut etanol zehirlenmeleri solunum depresyonu ile direk ölüme sebep olabilir fakat mortalite ve morbiditenin daha sık sebebi travmalardır.

• Acil serviste etanol ilişkili mortalitenin en sık sebebi hangisidir?

A. Solunum depresyonu

B. Karaciğer fonksiyon bozukluğu

C. Aritmi

D. Asidoz

E. Travma

Etanol Etanol

• Travmaya sebep olmasının yanında travma hastasının değerlendirilmesini de güçleştirmektedir.

• Kandan eliminasyon hızı saate 15-20 mg/dl iken, kronik maruziyeti olanlarda hız 25-35 arasındadır.

Etanol Etanol

• Klinik Özellikleri:– Peltek konuşma– Öfori– Nistagmus – Hipotansiyon, refleks taşikardi, senkop– Santral sinir sistemi depresyonu, koma

Etanol Etanol

• Kan alkol seviyesi 400-500 mg/dl olması solunum depresyonu nedeniyle ölüme sebep olabilmektedir.

• Kronik alkol kullananlarda 400 mg/dl üzerinde

minimal intoksikasyon bulguları bildirilmiştir.

Etanol Etanol

• Hafif derecede laktik asidoz görülebilir. Ciddi asidozlarda sadece alkol düşünülmemeli ve olası diğer sebepler araştırılmalıdır.

Etanol Etanol

• Acil serviste Etanol intoksikasyonundan şüphelenilen hastanın:– Dikkatli fizik muayene ile ek patolojilerin tesbiti– Kan şekeri ölçümü– i.v. hidrasyon?

• Dehidratasyon bulguları yok ise hafif ve orta dereceli intoksikasyonlarda gerek yok.

Etanol Etanol

• Acil serviste Etanol intoksikasyonundan şüphelenilen hastanın:– Tiamin?

• Alkol kullanımına bağlı SSS depresyonu olan tüm hastalara verilmelidir. Toksik metabolitlerin yıkım basamaklarında kullanılır. 100 mg i.v. Ya da intramuskuler verilebilir.

Etanol Etanol

• Acil serviste Etanol intoksikasyonundan şüphelenilen hastanın:– Folat? Diğer vitaminler?

• Eksikliği özellikle düşünülmedikçe veya laboratuar olarak gösterilmedikçe gereksizdir.

– Aktif kömür? • Alkol aktif kömür ile bağlanmamaktadır.

– Sık muayene tekrarı ve klinikte düzelmeme ya da kötüleşme var ise başka sebepler araştırılmalıdır.

• İzole etanol intoksikasyonunda aşağıdakilerden hangisinin yeri yoktur?

A. Sık muayene

B. Tiamin

C. Aktif kömür

D. i.v. Hidrasyon

E. i.v. dekstroz

Etanol Etanol

• Acil serviste Etanol intoksikasyonundan şüphelenilen hastanın:– Alkol ile birlikte diğer madde kullanım

öğrenilmeye çalışılmalıdır.

Etanol+diğer alkol?

cocaetilen

daha az potent

3-5 kat daha uzun etki

ani ölüm riski yalnız kokain kullanımından 20 kat fazladır.

Etanol+kokain

Etanol Etanol

• Taburculuk – Zehirlenme belirtileri tümüyle düzelmiş

olmalıdır.– Kendisi veya başkasına zarar verme şüphesi

olmamalıdır.– Hastaneden taşıt kullanarak ayrılacaksa alkol

düzeyi yasal alkol düzeyine inmiş olmalıdır.

İsopropanol İsopropanol

• Evde : saç ve cilt ürünleri, temizlik/ovma solüsyonları

• Araç bakım: antifriz solüsyonları• Sanayide : boya çözücü, tiner, mücevher

temizleyiciİçinde bulunmaktadır.


• Zehirlenmeler genellikle oral yoldan alınması ile oluşur; fakat inhalasyon ve cilt teması ile de toksik olabilmektedir.

• Santral sinir sistemi üzerine etkisi etanolün iki katı uzun ve güçlüdür.

• Başlıca metaboliti asetondur ve aseton kokusu ipucu verir.

• Etanolden sonra 2. sırada oral yolla alınımı en yüksek olan alkol türevidir.


• Klinik bulgular etanol zehirlenmesine benzer. Etki süresi ve SSS üzerine etkisi etanolün 2 katıdır.

• Semptomlar 30-60 dk da başlar ve birkaç saat içinde pik yapar.

• Sıklıkla nistagmus vardır.• Hipotansiyon, solunum depresyonu ve

komaya neden olabilir.


• Hemorajik gastrite neden olabilir.• Glukoneogenezi baskılar ve bu nedenle

hipoglisemiye neden olabilir.• Hepatik disfonksiyon, akut tübüler nekroz,

myoglobinüri, hemolitik anemi ve myopati nadir görülen komplikasyonlarıdır.


• Şüphelen:– Nefeste aseton kokusu.– Hiperglisemi/glukozüri olmaksızın

ketonemi/ketonüri


• Tanı: • Hafif asidoz ya da asidozsuz seyreden artmış osmolal

açık.• Ketonemi ya da ketonüri.• Yükselmiş isopropanol düzeyi• Alkol paneli çalışılması

ile konur.

• İsopropanol intoksikasyonu ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A. Sinir sistemi üzerine etki süresi etanolün yaklaşık 2 katıdır.

B. İlk 12 saat semptom vermesi beklenmez.

C. Nefeste aseton kokusu olabilir.

D. Hemorajik gastrite neden olabilir.

E. Glukoneogenezi baskılayarak hipoglisemiye neden olabilir.


• Acil serviste yaklaşım:– Bilinç değişikliği olan her hastada:

• Glukoz• Tiamin• Naloksan

– Hipotansiyon varsa iv sıvı replasmanı– Hemorajik gastrit durumunda kan

transfüzyonu gerekebilir.


• Acil serviste yaklaşım:– İsopropanol>400 mg/dl ya da tedaviye

yanıtsız hipotansiyon varlığında hemodiyaliz gerekebilir.

Hemodiyaliz hem isopropanolü hem de asetonu vücuttan uzaklaştırır.

– Uzamış SSS depresyonu olanlar hospitalize edilmelidir.


• Taburculuk :– Hasta, izlemde semptomsuz 6-8 saat

sonunda taburcu edilebilir.

Metanol Metanol

• Odun alkolü de denmektedir.• Boya çözücü olarak, cam yıkama

solüsyonlarında ve antifrizlerde bulunmaktadır.

• Metabolizması formaldehit ve formik asit oluşması ile sonuçlanır.

Metanol Metanol

• Toksik metabolitleri birikene kadar (12-18 saat) klinik bulgular ortaya çıkmayabilir.

• Beraberinde etanol alımı da varsa metabolizması yavaşlayacağından, klinik etkiler daha da gecikebilir.

• Aşağıdakilerden hangisi metanol intoksikasyonu için yanlıştır?

A. Kar fırtınası şeklinde görme bozukluğu.

B. İlk 12-18 saat asemptomatik seyredebilir.

C. Retina ödemi.

D. Etanol ile birlikte alınımında toksik etkiler daha erken ortaya çıkar.

E. Yüksek anyon gap’li metabolik asidoz.

Metanol Metanol

• Klinik :– SSS depresyonu– Görme bozukluları (kar fırtınası)– Karın ağrısı– Bulantı, kusma– Pankreatit– Göz dibi muayenesinde; retinada ödem, optik

diskte hiperemi– Yüksek anyon gap’li metabolik asidoz.

Metanol Metanol

• Acil serviste yaklaşım:Tedavide temel prensip aktif metabolit

oluşumunun engellenmesi ve atılımlarının arttırılmasıdır.

– Tiamin– Naloksan– Glukoz– Asidoza karşı bikarbonat

Metanol Metanol

• Acil serviste yaklaşım:– Fomepizol: alkol dehidrogenaz enzimini

etanolden 8000 kat yüksek afinite ile inhibe eder. Ayrıca etanolün SSS depresyonu gibi yan etkilerine de neden olmaz.,

– 15 mg/kg yükleme ve 12 saat aralıklarla 10 mg/kg şeklinde uygulanır. Dozlar 30 dakikada yavaş infüzyon ile verilir.

Metanol Metanol

• Acil serviste yaklaşım:– Etanol: alkol dehidrogenaz enzimini yarışmalı

olarak inhibe eder. Matanole oranla 20 kat afiniteye sahiptir. Kan düzeyi 100-150 mg/dl olacak şekilde ayarlanmalıdır.

Metanol Metanol

• Acil serviste yaklaşım:– Etanol oral, i.v. ya da nazogastrik ile verilebilir.– i.v. Kullanım için %10 luk etanol solusyonları

%5 dekstroz ile hazırlanarak kullanılır. 10 ml/kg yükleme ve sonrasında 1.5 ml/kg/saat dozundan başlanır.

– Kullanılacak etanol gram olarak 0.6 gr/kg yükleme, 0.11 gr/kg/saat idame olmalıdır.

Metanol Metanol

• Acil serviste yaklaşım:– i.v. Kullanım mümkün değil ise oral kullanım

şu formülle hesaplanır: Etanol (gr)= içecek hacmi(ml) 0.9 (alkol

derecesi/200)

Metanol Metanol

• Acil serviste yaklaşım:– Hemodiyaliz: hem metanolün hem de toksik

metabolitlerin atılımını sağlar.

Hemodialize alınacak hastalarda etanol normal dozun iki katına çıkılır.

Metanol Metanol

• Acil serviste yaklaşım:– Folat: Formik asidin karbondioksite

dönüşümünde rol oynar. Bu sebeple 4 saatte bir 50 mg i.v. uygulanmalıdır.

Etilen GlikolEtilen Glikol

• Genellikle soğutucu ve koruyucu madde olarak kullanılır. Cila ve deterjanlarda da bulunur.

• Zehirlenmenin prognozu metabolik asidoza bağlıdır.


• Klinik: Toksik metabolitlere bağlı 3 klinik faz görülür. – 1. faz: ilk 12 saatlik süreyi kapsar. SSS etkileri

hakimdir. – 2. faz: 12-24 saatler arasını kapsar.

Kardiyopulmoner etkiler görülür. Taşikardi, takipne ve tansiyon arterielde artış gelişir. Kalp yetmezliği, respiratuar distres sendromu ve dolaşım kollapsı görülebilir.


– 3. faz: 24-72 saat arasını kapsar. Renal toksisite belirgindir. Kostovertebral açı hassasiyeti vardır. Uygun tedavi uygulanmazsa akut tübüler nekroz ve akut böbrek yetmezliği gelişebilir.


– Kalsiyum oksalatın dokularda çökmesine bağlı olarak hipokalsemi gelişebilir. İdrarda kalsiyum oksalat kristalleri görülebilir.

– Tanı yüksek anyon gap’li matabolik asidoz ile birlikte yüksek osmolal açık ile veya kan değerinin yüksek bulunması ile konur.


• Acil serviste yaklaşım:– Tiamin– Glukoz– Naloksan– Sodyum bikarbonat– Pridoksin 100 mg


• Acil serviste yaklaşım:– Fomepizol : alkol dehidrogenaz inhibisyonu.

Metanol toksikasyonunda uygulanan doz ile uygulanır.

– Hemodiyaliz

Fomepizol veya etanol kullanımı diyaliz endikasyonlarını etkilemez. Diyalize girecek hastalara verilecek dozlar arttırılmalıdır.

• Acil serviste yaklaşım:– i.v. Kullanım mümkün değil ise oral kullanım şu

formülle hesaplanır: Etanol (gr)= içecek hacmi(ml) 0.9 (alkol derecesi/200)

– Hemodiyaliz: hem metanolün hem de toksik metabolitlerin atılımını sağlar.

Hemodialize alınacak hastalarda etanol normal dozun iki katına çıkılır.

– Folat: Formik asidin karbondioksite dönüşümünde rol oynar. Bu sebeple 4 saatte bir 50 mg i.v. Uygulanmalıdır.

• Etilen glikol ile zehirlenmelerde aşağıdakilerden hangisi yalıştır?

A. Alkol dehidrogenaz ile metabolize olur.

B. Tedavide hemodiyaliz gerekebilir.

C. Fomepizol diyalize giren hastalarda gereksizdir.

D. Tanı için idrar incelemesi faydalı olabilir.

E. Fomepizol bulunmuyorsa etanol kullanılabilir.


• Diyaliz endikasyonu bulunan hastalar ve SSS depresyonu olan hastalar hastaneye yatırılarak ve yoğun bakım şartlarında izlenmelidir.

Kaynaklar Kaynaklar

• Tintinalli• Rosen• Goldfrank• Current diagnosis & treatment EM

Teşekkürler Teşekkürler

alkol zehirlenmeleri

Documents