algiÇ fizigi · atlas algici •Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı...
TRANSCRIPT
ALGIÇ FiZiGi
KADiR DAĞLI
AĞUSTOS-2016
HARRAN
ALGIÇ NEDİR? Algılamak için eskiden beri
kullandıklarımız
Algılamak için eskiden beri kullandıklarımız
DOĞUŞTAN SAHiP
OLDUĞUMUZ ALGIÇLAR BiZE
YETERLi GELDi Mi?
CEVAP : TABİİ Kİ HAYIR
…VE iNSANLAR YENi
ALGIÇLAR YAPMAYA BAŞLAR
KÖPÜK ODASI İLK FOTOĞRAF MAKİNASI
…VE iNSANLAR YENi
ALGIÇLAR YAPMAYA BAŞLAR
RUTHERFORD DENEYİ
GARGAMELLE
Gargamelle, CERN'de bulunan ve daha çok nötrino dedekte etmek için tasarlanmış olan dev parçacık algılayıcıdır. 2 metrelik çapı ve 4 metrelik uzunluğu ile Gargamelle 12 metreküp freon (CF3Br) ile dolu bir kabarcık odasıydı. Gargemelle Paris'teki Ecole Polytechnique’te inşa edildi ve 1970'te CERN'e taşındı.
GARGAMELLE
1970'ten 1978'e kadar CERN'de Proton Senkrotronu'nda ve Süper Proton Senktronu'nda çalıştırıldı. Zayıf yüksüz akımlar 1973'de öngörüldü ve bundan kısa bir süre sonra 1974'de Gargamelle'de doğrulandı.
… VE GÜNÜMÜZ ALGIÇ TEKNOLOJİSİ
GÜNÜMÜZDE ALGIÇLAR ARTIK BİRÇOK ALGIÇIN BİRLEŞMESİNDEN OLUŞMAKTADIR. ALGIÇLAR ZAMANLA DEVASA BOYUTLARA GELMİŞTİR.
… VE GÜNÜMÜZ ALGIÇ TEKNOLOJİSİ • CERN’DE BULUNAN ALGIÇLAR
ATLAS CMS
ALICE LHCb
ATLAS ALGICI
ATLAS ALGICI
• Özellikle çarpışma deneyi algıçları soğan gibi farklı katmanların bir araya
gelmesinden oluşur. En duyarlı ölçümler parçacıkların oluştuğu yere en yakına yani algıcın merkezine konur. Genel
çizgileriyle ATLAS algıcı 3 ana kısımda incelenebilir: İz sürme (iç algıç), enerji
ölçümü (kalorimetreler) ve müon ölçümü.
İç algıç 2 Tesla gücünde bir sarmal (solenoid) mıknatısın içinde yer alır ve yüklü parçacıkların momentumları bu manyetik alan sayesinde ölçülür
• TRT: (TRANSITION RADIATION TRACKER) Geçiş ışınımı izsürücüsü
• 2-SCT(SEMICONDUCTOR TRACKER):
Silikon algıcı
• 3-PIXELS:
Nokta silikon algıcı
ATLAS ALGICI BİLEŞENLERİ İÇ ALGIÇ (TRT-SCT-Pixels)
ATLAS ALGICI BİLEŞENLERİ İÇ ALGIÇ (TRT-SCT-Pixels)
1- TRT(TRANSITION RADIATION TRACKER):Geçiş ışınımı izsürücüsü-iz ölçümünün yanı sıra, elektron - pion ayrışımı yapılmasını da sağlar. Çalışma ilkesi yüksek enerjili bir yüklü parçacığın bir malzemeden dielektrik sabiti farklı başka bir malzemeye geçerken küçük bir ihtimalle ışıma yapmasına dayalıdır 2-SCT(SEMICONDUCTOR TRACKER):Nokta algıcının hemen dışında bulunan silikon algıçlar şerit yapılarından ötürü tek yönde bilgi verir gibi düşünülse de, bunların birbirlerine göre açılı olarak yerleştirilmelerinden ötürü her iki yönde de bilgi verebilir 3-PIXELS: Nokta silikon algıcı, noktalar yardımı ile demet borusuna en yakın yerde, en duyarlı şekilde hem x hem de y boyutlarında bilgi alınmasını 3 farklı katman ile sağlar
ATLAS ALGICI
ATLAS ALGICI BİLEŞENLERİ KALORİMETRE(ENERJİ ÖLÇÜMÜ)
• ELEKTROMANYETİK KALORİMETRE • HADRON KALORİMETRESİ
• Kalorimetreleri geçebilen tek ölçülebilir parçacık olarak düşünülen müonların yük ve momentum ölçümü her deney için çok önemlidir. ATLAS bu ölçümü gerçekleştirebilmek için 4 Tesla gücünde ayrı bir mıknatıs sistemi ve ayrı yöntemlere dayanan dört ayrı müon algıcı kullanmaktadır
ATLAS ALGICI BİLEŞENLERİ MÜON ÖLÇÜMÜ
1-MDT (monitored drift tube) 2-CSC (cathode strip chamber) 3-RPC (resistive plate chamber) 4-TGC (thin gap chamber)
CMS(compact muon selenoid) ALGICI
ALICE ALGICI
LHCb ALGICI
LHCb ALGICI
ALGIÇLARDAN ALGIÇLARIMIZA
ALGIÇLARIN GÜNÜMÜZ TEKNOLOJİSİNE KAZANDIRDIKLARI
KAYNAKÇA • http://atlas.physicsmasterclasses.org/tr/atlas.htm
• https://home.cern/about/how-detector-works
• Meraklısına Parçacık ve Hızlandırıcı Fiziği
• http://docplayer.biz.tr/714328-Atlas-atlas-ch-atlas-isbirligi-veri-toplama-ve-hesaplama-teknik-zorluklar-atlas-ch-de-cevrimici.html
• https://www.dogus.edu.tr/images/basin/0416.pdf
•Tesekkurler