Uw vertrouwen verdienen, dag na dag.

www.schering-plough.be

hun drugs te geraken. Beginjaren ‘90 waren ze in België met30 tot 40.000. Uiteindelijk is heteen relatief kleine groep geblevendie toch veel aandacht heeftgekregen, precies omwille van de grote last die ze veroor-zaakten.”

De eerste vorm van drugs-hulpverlening inons land richttezich dan ook vooralop die groep, meteen belangrijkenadruk op het vei-l igheidsaspect.

“Begin jaren ‘90 kreeg veiligheidvoor het eerst ook grote politiekebelangstelling en werden belang-rijke budgetten vrijgemaakt.”Maar hoe langer hoe meer werdhet probleem van die zware drugs-verslaafden ook een probleemvoor de gezondheidszorg. “Hetbesef groeide dat we er niet zou-den in slagen om alle zwaar ver-

slaafden te behandelen en te reïn-tegreren maar dat er een groepchronisch zieken ontstond, dieniet alleen vanuit de veiligheidmaar ook vanuit de gezond-heidszorg aandacht nodig had.”Die groep van chronisch hard-drugsverslaafden telt tegen-woordig een 10.000 personen inBelgië, met een grote concentra-tie in de grootsteden.

Vanuit dit besef zijn de medisch-sociale opvangcentra ontstaanom laagdrempelige zorg voor diegroep van zware chronisch ver-slaafden op zich te nemen. In dietijd ontwikkelden zich ook demethadonsubstitutieprogram-ma’s. “Een aantal huisartsen,vooral in Wallonië, waren hiernauw bij betrokken.”

Johan Maertens wijst er nogop dat er tot op vandaag nogsteeds veel middelen voor drugs-hulpverlening en drugspreven-tie door Binnenlandse Zaken wor-

den vrijgesteld terwijl ze eigen-lijk structureel zouden moetenworden overgenomen in de bud-getten van de gezondheidszorg.

CannabisDoor aanvankelijk vooral te focus-sen op die groep van harddrugs-gebruikers die voor criminaliteitzorgde, had het beleid de intus-sen groeiende cannabisproble-

“Het verhaal begonzowat 35 jaar geledentoen we werden gecon-

fronteerd met een kleine maarhardnekkige groep van heroïne-ver-slaafden”, zegt JJoo hh aa nnMMaaeerrtteennss, van opleiding psy-choloog. “Die groep is gegroeiduit wat er zoal in de jaren ‘60 isgebeurd aan experi-menten met drugs engeestverruimendemiddelen.” De eerste20 jaar van de drug-sproblematiek, totbegin de jaren ‘90,werden dan ook gekenmerkt doorde problematiek van dieharddrugsverslaafden.“Een popu-latie die overigens een belang-rijke impact had op het onveilig-heidsgevoel van de maatschap-pij omwille van de criminaliteitdie ermee gepaard ging – dezemensen hebben gauw 150 tot200 euro per dag nodig om aan

Artsenkrant • 1963 • Vrijdag 12 december 200816

C T U A L I T E I T

Algemeen directeur ‘De Sleutel’ neemt na 35 jaar afscheid

matiek voor een stuk uit het oog verloren. Johan Maertens:“Cannabisgebruikers horen ookhelemaal niet thuis in dat verhaalvan criminaliteit. Maar het can-nabisgebruik neemt in onze bevol-king wel belangrijke proportiesaan: 5 tot 10% van de jongerentussen 14 en 25 jaar gebruiktfrequent cannabis. En we weten dat frequent gebruik zeker

A

Toen het eerste opvangcentrum van De Sleutel in 1974 werd opgericht, draaide

de drugsproblematiek in ons land vooral rond harddrugs. In de jaren ‘90

traden cannabis en cocaïne steeds meer op de voorgrond en zagen we een

verschuiving naar drugsgebruik op steeds jongere leeftijd. Johan Maertens,

die na 35 jaar afscheid neemt als algemeen directeur van De Sleutel, blikt terug

op de evolutie in het drugsgebruik en de manier waarop de hulpverlening erop

inspeelt.

Huidige uitdagingen van De SleutelBBeehhaallvvee ddee vveellee pprroojjeecctteenn ddiiee aall jjaarreenn

aaaann ddee ggaanngg zziijjnn,, sscchhuuiifftt DDee SSlleeuutteell iinn hhaaaarrhhuuiiddiiggee bbeelleeiidd ddrriiee ssppeecciiffiieekkee uuiittddaaggiinnggeennnnaaaarr vvoorreenn..

In de eerste plaats wil de organisatiewerken aan een volledig traject voor minderjarigen, met aandacht voor vroeg-detectie, vroeginterventie, ambulanteopvang, crisisopvang, residentiële opvangen nazorg. Martens : “Momenteel ont-breekt voor jongeren de belangrijke tussenschakel van de korte crisisopvang.Dat is bijzonder jammer want heel watopnames kun je vermijden door een ade-quate korte crisisopvang. Eigenlijk is hetniet aanvaardbaar dat we het minst

investeren in de zorg voor jongeren, bijwie de kansen op succes uiteindelijk hetgrootst zijn.”

PreventieTweede punt is de preventie. De Vlaamse

Gemeenschap maakt momenteel eeninhaalbeweging op het vlak van de universele preventie door programma’svoor het verwerven van sociale vaardig-heden zo wijd mogelijk te verspreiden inhet lager onderwijs. Bedoeling is dat kin-deren op alle vlakken weerbaarder wor-den, ook tegenover drugs. Een anderbelangrijk punt waaraan De Sleutel werkt,is de zogenaamde geïndiceerde preven-tie. “Doelgroep zijn 13-, 14-, 15-jarigen, met

andere woorden de leeftijdsgroep dieexperimenteert. Ook voor die groep wer-den adequate preventieprogramma’s ont-wikkeld (‘Unplugged’) waarvan is aange-toond dat ze leiden tot duidelijk minderexperimenteren. Alleen voorziet de over-heid hiervoor nog geen subsidie. Momenteelonderhandelen we met Rotary om dezeprojecten te steunen.”

Johan Maertens benadrukt in deze con-text dat we ervan moeten uitgaan dat deoverheid nooit voldoende middelen zalhebben om de hele drugspreventie op hetbeste niveau te organiseren, en dat weeen beroep zullen moeten doen op vele orga-nisaties en op de maatschappij om dat tehelpen opvangen.

Drugs in gevangenissen Een derde punt waaraan De Sleutel wil

meewerken, is het enorme probleem vande drugsverslaving in onze gevangenis-sen. “Dertig procent van de gevangenenheeft met drugs te maken. Op 9.000gevangenen in België zijn dat er 3.000.En de gevangenis biedt zo goed als geenbehandeling aan. Stel dat er 10% ern-stig verslaafd is, dan betekent het dat er300 mensen zijn die geen behandeling krij-gen.” Acht procent van die verslaafdenkomt in de gevangenis voor het eerstmet drugs in contact. “De verslaafdenzitten daar dus niet alleen zonder datwe ze behandelen, maar we kweken ze erzelfs. Dat is onvoorstelbaar!” Johan

Maertens benadrukt dat er dus dringend

nood is aan behandelcentra in de gevan-

genissen.

Komt daarbij dat onze maatschappij

tegenover drugs veel minder tolerant

moet worden. “Een drugsverslaafde die

criminele feiten pleegt, moet niet vrij-

gepleit worden omdat hij verslaafd is

maar moet vervolgd worden voor die cri-

minele feiten, niet voor zijn verslaving. Als

hij gestraft wordt moet hij tegelijk de

mogelijkheid krijgen om iets aan zijn

verslaving te doen. Momenteel lopen er

proefprojecten om de doeltreffendheid van

deze aanpak te evalueren.”

H.V.d.K.

Drugsverslaafden: van criminelen tot chronisch zieken

➠

➠

© J

erry

De

Brie

Johan Maertens: “Het beleid had de groeiende groep cannabisgebruikers uit het oog verloren.”

schadelijk is voor de schoolcarrièreen de beginnende jobcarrière.”Bovendien is er de problematiekvan de verdoken verslaving. “Hetbetreft een groep van cannabis-verslaafden die nog nauwelijks inhet dagelijks leven verschijnt.Die mensen gaan niet naar school,werken niet, komen bijna niet meer buiten, hebben er vaaknog een internetverslavingbovenop…”

Daarnaast was er ook een toe-name van het cocaïnegebruik,dat momenteel het tweede pro-bleem vormt, qua prevalentiemaar ook qua consequenties.

“De preventie en behandelingvan die twee groepen vormenmomenteel de groteuitdaging voor dedrugshulpverlening.Zeker wat de jongem i n d e r j a r i g e nbetreft.”

Johan Maertensrefereert nog aan het recent opge-richte federaal Verslavingsfondsdat innoverende projecten in deverslavingszorg ondersteunt, enaan de Algemene Cel Drugs, diebinnenkort eindelijk van startgaat.

Terwijl de harddrugsproble-matiek en de chronische versla-ving vooral een aanpak vergen inde gespecialiseerde centra, kun-nen ook huisartsen een crucialerol spelen in de drugshulpverle-ning. “In de eerste plaats op hetvlak van de vroegdetectie”, weetMaertens. “Omdat ze de doelgroep– jongeren – van nabij opvolgen,kunnen ze veel problemen helpenvoorkomen. Ze kunnen hetgesprek openen en expliciete vragen stellen inzake drugsge-bruik. Op die manier kunnen ze

17

C T U A L I T E I TA

KEELPIJN ENEN INFECTIESINFECTIES

Snelle werkingAnti-viraal*Anti-bacterieelAnti-mycoticum*

NEO-GOLASEPTINE®

Spray

2 mondstukken - 2 patiënten2 mondstukken - 2 patiënten

NAAM VAN HET GENEESMIDDELNEO-GOLASEPTINE SPRAY Oplossing voor mondsprayNEO-GOLASEPTINE Oplossing voor mondspoeling

KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING NEO-GOLASEPTINE SPRAY Oplossing voor mondspray : Chloorhexidine digluconaat 20 % 87 mg - benzethonium chloride 4,35 mg/ 10 g oplossing.Maltitol sol. 80/55 - Alcohol - Menthol - Polyoxyl 40 Hydrogenated Castor Oil - Pompelmoes aroma - Gezuiverd waterNEO-GOLASEPTINE Oplossing voor mondspoeling : Chloorhexidine digluconaat 20 % 50 mg - benzethonium chloride 2,5 mg/ 10 ml oplossing. Maltitol sol. 80/55 - Alcohol - Menthol - Polyoxyl 40 Hydrogenated Castor Oil – Patent blauw V (E131) - Pompelmoes aroma - Gezuiverd water

FARMACEUTISCHE VORMOplossing voor mondsprayOplossing voor mondspoeling

THERAPEUTISCHE INDICATIESNEO-GOLASEPTINE wordt gebruikt in :• Symptomatische behandeling van infecties van de mond- en keelholte (faryngitis, geülcereerde aften,

candidiasis).• Profylaxe van mond- en keelinfecties bij immunogedeprimeerde patiënten.• Symptomatische behandeling van infectieuze parodontopathieën, zoals stomatitis op prothesen.• Als ontsmettingsmiddel bij parodontale ingrepen.• Symptomatische behandeling van gewone of geülcereerde gingivitis.• Preventie en oplossing van tandplaque.

DOSERING EN WIJZE VAN TOEDIENINGOplossing voor mondspoeling : Gorgelen of mondspoeling : 10 ml verdunde oplossing voor mond-spoeling gebruiken, tweemaal per dag.Oplossing voor mondspray : 4 verstuivingen, 3 tot 6 maal per dag.GebruiksaanwijzingDe verstuiver (spray) verticaal houden, de pomp naar boven gericht. Het verlengstuk naar de achterziijde van de keel richten. Viermaal drukken op de pomp van de verstuiver. De verstuiver bevat geen drijfgas zodat de pomp moet worden opgeladen voor het eerste gebruik door 3 tot 4 maal te drukken buiten de mond.

De verstuiver NEO-GOLASETPINE SPRAY heeft 2 mondstukken om het besmettingsrisico te beperken bij gebruik door 2 personen in hetzelfde gezin.

CONTRA-INDICATIES• Overgevoeligheid voor chloorhexidine en/of benzethonium of een van de vulstoffen van het farmaceutisch

product.• Kinderen jonger dan 3 jaar

BIJWERKINGENMaag- en darmproblemen:• frequent: bruine verkleuring van de tanden en de tong, van bepaalde vulmaterialen en tandprotheses• zelden: verstoord smaakvermogen, brandend gevoel op de tong, verdroging van het mondslijm, opzwelling

van de speekselklierenAllergische reacties in de huid en onderhuid:• frequent: urticaria, rash, eczeem, huidnecrose, anafylactische shock

AARD EN INHOUD VAN DE VERPAKKINGNEO-GOLASEPTINE SPRAY Oplossing voor mondspray : Verstuiver van 30 g oplossing.NEO-GOLASEPTINE Oplossing voor mondspoeling : Fles met 200 ml oplossing.

HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET OP DE MARKT BRENGENLaboratoires SMB N.V., Herdersliedstraat 26-28, B-1080 Brussels

NUMMER VAN DE VERGUNNING VOOR HET OP DE MARKT BRENGENNEO-GOLASEPTINE SPRAY Oplossing voor mondspray :B : 465S128F11 L : 0160/98/09/4613NEO-GOLASEPTINE Oplossing voor mondspoeling :B : 465S127F11 L : 0160/97/09/4172

WIJZE VAN AFLEVERINGVrije aflevering.

DATUM VAN BIJWERKING VAN DE TEKST06 october 2003.

Neo-Golaseptine Spray is een geneesmiddel. Geen langdurig gebruik zonder geneeskundig advies. Lees aandachtig de bijsluiter. Vraag raad aan uw apotheker. Niet te gebruiken bij kinderen jonger dan drie jaar (Neo- Golaseptine Spray).* Chloorhexidine is werkzaam tegen bepaalde virussen (Neo-Golaseptine Spray) en tegen schimmels en gisten (o.a. Candida albicans).

PP: € 6,40

Vrijdag 12 december 2008 • 1963 • Artsenkrant

Wat de evolutie in het drugs-gebruik bij jongeren betreft, durftJohan Maertens niet al te optimistischte zijn. “Wel is het zo dat de huidigegeneratie jongeren bewuster rea-geert, en positie durft in te nemen.Vroeger was er vooral verdokengebruik. Nu is drugsgebruik meerbespreekbaar geworden, weten jongeren wie gebruikt en durven ze ookpositie te kiezen ‘tegen’. Dat op zichis een gunstige evolutie. Vriendenhebben immers een erg belangrijkeimpact op het al of niet verdergaan metdrugs. Als jongeren zich tegenover hunvrienden durven uit te spreken tegendrugsgebruik, zou dat nog wel eenshet krachtigste preventiemiddel kun-nen worden”, besluit Johan Maertens.

Jongeren durven te kiezen ‘tegen’

in die vroege fase door kleineinspanningen vaak een escala-tie voorkomen. Vroegdetectie en-interventie zijn immers ontzet-tend belangrijk.”

Maertens benadrukt dat hetin die vroege fase niet altijd alleenom drugs gaat. “Het is belangrijkom ook problemen van slechtecommunicatie met de ouders, vaneen zich ontwikkelend negatiefzelfbeeld,… vroeg bij te sturen.Dat werkt preventief naar pro-blemen zoals drugsgebruik maarook naar andere zaken zoalsdepressie, suicïde. Hoe vroegermen in die problematiek binnen-treedt, hoe minder specifiek deproblemen zijn maar hoe groter

de kans dat je ze bijde wortel kunt vat-ten. In een laterefase is de drugs-problematiek vaakal zo expliciet aan-wezig dat ze alle

aandacht naar zich toetrekt en derest wat op de achtergrond dreigtte verdwijnen.”

Een toenemend fenomeen vor-men volgens Johan Maertens ookde jongeren die tijdens het week-end op de spoed terechtkomenmet een acuut probleem doordrugsgebruik. “Na een korteopvang gaan die jongeren terugnaar huis. De huisarts kan een ergbelangrijke rol spelen in de opvol-ging van deze jongeren, eventu-eel in samenwerking met CLBof de centra voor geestelijkegezondheidszorg. Ook in gevalvan een meer gespecialiseerdebehandeling blijft de huisartseen belangrijk contact- en ver-trouwenspersoon voor de lange-termijnopvolging.”

InternationaalMet zijn afscheid als directeur

van De Sleutel zet JohanMaertens geen punt achter zijnactiviteiten in de drugshulpver-lening. De komende jaren zal hijzijn ervaring echter grotendeelsinternationaal inzetten om dezeprangende problematiek in hetruimer kader van geestelijkegezondheidszorg ook in anderedelen van de wereld te helpenaanpakken.

Heidi Van de Keere

Vandaag, 12 december, vindt in het vor-

mingscentrum Guislain te Gent een

academische zitting plaats naar aanlei-

ding van het afscheid van Johan

Maertens als algemeen directeur van

De Sleutel. Meer info: www.desleutel.be

‘De huisarts is cruciaal in vroegdetectie

en follow-up’

Johan Maertens: “Een toenemend fenomeen zijn de jongeren die in het weekend op de spoed terechtkomen wegens acuut drugsgebruik.”

➠

➠

© J

DB