al-i imran 67-100 tefsİr

AL-İ İMRAN SURESİAL-İ İMRAN SURESİ

67 – 100 AYET TEFSİRLERİ67 – 100 AYET TEFSİRLERİ

Ruhu’l-Beyan Tefsiri 64. Ruhu’l-Beyan Tefsiri 64. AyetAyet

Rivayet edildiğine göre, Hz. Peygamber Rivayet edildiğine göre, Hz. Peygamber (s.a.v.) efendimiz, Kayser’e şunları (s.a.v.) efendimiz, Kayser’e şunları yazmıştır:yazmıştır: “Allah’ın elçisi Muhammed’den “Allah’ın elçisi Muhammed’den (s.a.v.), Rum büyüğü Herakliyüs’e. (s.a.v.), Rum büyüğü Herakliyüs’e. Hidayete tabi olanlara selam olsun. Seni Hidayete tabi olanlara selam olsun. Seni İslam’a çağırıyorum. Müslüman ol ki, İslam’a çağırıyorum. Müslüman ol ki, Allah sana iki kat mükafat versin. Eğer Allah sana iki kat mükafat versin. Eğer yüz çevirirsen, Erisliler’in günahı sanadır. yüz çevirirsen, Erisliler’in günahı sanadır. De ki: Ey kitaplılar! Sizinle bizim De ki: Ey kitaplılar! Sizinle bizim aramızda eşit olan bir kelimeye gelin. aramızda eşit olan bir kelimeye gelin. Yalnız Allah’a kulluk edelim, O’na hiçbir Yalnız Allah’a kulluk edelim, O’na hiçbir şeyi ortak koşmayalım, Allah’ı bırakıp da şeyi ortak koşmayalım, Allah’ı bırakıp da birbirimizi Rabb’ler edinmeyelim... Şahit birbirimizi Rabb’ler edinmeyelim... Şahit olun, biz müslümanlarız.olun, biz müslümanlarız. (Buhari, Sahih)(Buhari, Sahih)

el-Esas fi’t-Tefsir 64. el-Esas fi’t-Tefsir 64. Ayet 1Ayet 1

Şehid Seyyid Kutup, Fi Zilali’l-Şehid Seyyid Kutup, Fi Zilali’l-Kur’an da şunları söylemektedir:Kur’an da şunları söylemektedir: “ “ Gerçek şu ki, insanlar yeryüzü Gerçek şu ki, insanlar yeryüzü kaynaklı bütün düzenler Allah’ı bırakıp kaynaklı bütün düzenler Allah’ı bırakıp birbirlerini Rab edinirler... Bu durum birbirlerini Rab edinirler... Bu durum ilkel topluluklarda bu şekilde olduğu ilkel topluluklarda bu şekilde olduğu gibi en ileri seviyedeki demokrasi- gibi en ileri seviyedeki demokrasi- lerde de bu şekildedir... Rububiyetin lerde de bu şekildedir... Rububiyetin en başta gelen özelliği, insanların ona en başta gelen özelliği, insanların ona ibadet etme mükellefiyetidir. ibadet etme mükellefiyetidir. Düzenleri, yöntem- leri, hukuku, Düzenleri, yöntem- leri, hukuku, kanunları, değer ve ölçüleri koyma kanunları, değer ve ölçüleri koyma hakkıdır.hakkıdır.

el-Esas fi’t-Tefsir 64. Ayet el-Esas fi’t-Tefsir 64. Ayet 2 2

Yeryüzü kaynaklı bütün Yeryüzü kaynaklı bütün düzenlerde, bir grup insan, herhangi düzenlerde, bir grup insan, herhangi bir şekilde bu hakka sahip olduğunu bir şekilde bu hakka sahip olduğunu iddia etmekte ve herhangi birşekilde iddia etmekte ve herhangi birşekilde bu konudaki yetki, bir grup azınlığın bu konudaki yetki, bir grup azınlığın elinde bulunmaktadır. İşte elinde bulunmaktadır. İşte başkalarının koymuş olduğu hukuki başkalarının koymuş olduğu hukuki düzene, değer ve ölçülere boyun düzene, değer ve ölçülere boyun eğdiren bu grup, insanların Allah’ı eğdiren bu grup, insanların Allah’ı bırakıp da Rab edinmiş oldukları bırakıp da Rab edinmiş oldukları yeryüzü Rablarıdır.yeryüzü Rablarıdır.


İnsanlar da bunların,uluhiyyet ve İnsanlar da bunların,uluhiyyet ve rububiyyetin özelliklerine sahip rububiyyetin özelliklerine sahip olmak iddiasında bulunmalarına olmak iddiasında bulunmalarına müsamaha etmektedirler. Böylelikle müsamaha etmektedirler. Böylelikle de onlar Allah’ı bırakıp bu yalancı de onlar Allah’ı bırakıp bu yalancı Rablere tapmış oluyorlar. İsterse Rablere tapmış oluyorlar. İsterse onlara secde ve rüku etmesinler, onlara secde ve rüku etmesinler, değişen bir şey olmaz. Zira değişen bir şey olmaz. Zira ubudiyyet, ancak kendisiyle Allah’a ubudiyyet, ancak kendisiyle Allah’a yönelinmesi icabeden ibadet yönelinmesi icabeden ibadet türlerinin tümü demektir.türlerinin tümü demektir.


““Yalnızca İslam düzeninde insan Yalnızca İslam düzeninde insan (sahte Rablara esir olmak gibi bir) (sahte Rablara esir olmak gibi bir) boyunduruktan kendisini boyunduruktan kendisini kurtarabilmekte ve hürriyetine kurtarabilmekte ve hürriyetine kavuşabilmektedir. Çünkü insan bu kavuşabilmektedir. Çünkü insan bu düzende düşünceleri, kurumları, düzende düşünceleri, kurumları, yöntemleri hukuku, kanunları, değer ve yöntemleri hukuku, kanunları, değer ve ölçüleri sadece Allah’tan alır. Bu konuda ölçüleri sadece Allah’tan alır. Bu konuda diğer insanların konumu ne ise onunkide diğer insanların konumu ne ise onunkide odur. O da bütün insanlar ile bu konuda odur. O da bütün insanlar ile bu konuda eşittir. Hepsi aynı zemin üzerinde durur eşittir. Hepsi aynı zemin üzerinde durur ve hepsi bir tek efendiye bakar; biri ve hepsi bir tek efendiye bakar; biri ötekini, Allah’ı bırakıp Rab edinmez.ötekini, Allah’ı bırakıp Rab edinmez.

““İşte bu manasıyla İslam, Allah’ın İşte bu manasıyla İslam, Allah’ın katında geçerli olan dindir. Bütün katında geçerli olan dindir. Bütün Rasüllerin Allah tan getirdikleri din de Rasüllerin Allah tan getirdikleri din de budur... Yüce Allah bütün Rasülleri budur... Yüce Allah bütün Rasülleri insanları kullara ibadetten kurtarıp insanları kullara ibadetten kurtarıp Allah’a ibadete ulaştırmak için bu din Allah’a ibadete ulaştırmak için bu din ile göndermiştir. Kulların zulmünden ile göndermiştir. Kulların zulmünden Allah’ın adaletine kavuşturmak için Allah’ın adaletine kavuşturmak için gönder miştir. Her kim bundan yüz gönder miştir. Her kim bundan yüz çevirecek olursa o, müslüman değildir. çevirecek olursa o, müslüman değildir. Bu konuda te’vilciler istedikleri te’vili Bu konuda te’vilciler istedikleri te’vili yapsınlar, saptırıcılar istedikleri şekilde yapsınlar, saptırıcılar istedikleri şekilde saptırsınlar gerçek şu ki: “Allah katında saptırsınlar gerçek şu ki: “Allah katında geçerli din geçerli din İSLAMİSLAM’dır...”’dır...”


Ruhu’l-Furkan Tefsiri 69. Ruhu’l-Furkan Tefsiri 69. AyetAyet

Ebu Hureyre Ebu Hureyre (r.a.)(r.a.)’dan rivayete göre,’dan rivayete göre,

Efendimiz Efendimiz (s.a.v.)(s.a.v.) şöyle buyurdu: şöyle buyurdu:

“ “İnsanlar gümüş ve aktın madenleri gibi-İnsanlar gümüş ve aktın madenleri gibi-

dirler, cahiliyet zamanında en hayırlı olanlarıdirler, cahiliyet zamanında en hayırlı olanları

islamı anladıklarında en hayırlılarıdır. Ruhlarislamı anladıklarında en hayırlılarıdır. Ruhlar

toplu ordulardır. Onlardan toplu ordulardır. Onlardan (ezelde)(ezelde) tanışanlar tanışanlar

(dünyada)(dünyada) birbiriyle anlaşır, onlardan birbiriyle anlaşır, onlardan (ezelde)(ezelde)

tanışmayanlar isetanışmayanlar ise, (dünyada), (dünyada) birbirine ülfet birbirine ülfet edemez edemez (yaklaşamaz)(yaklaşamaz)lar.” lar.” (Ahmed İbni Hanbel:2/539)(Ahmed İbni Hanbel:2/539)


Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur:Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurmuştur: -- “Üç şey vardır ki, onlar bütün “Üç şey vardır ki, onlar bütün

günahlarıngünahların temelidir, onlardan sakının.temelidir, onlardan sakının. 1.)1.) Kibirden sakının zira iblisi Adem Kibirden sakının zira iblisi Adem

(a.s.)’a(a.s.)’a secde etmemeye kibri sevketmiştir.secde etmemeye kibri sevketmiştir. 2.)2.) Hırstan sakının zira Adem (a.s.)’ın o Hırstan sakının zira Adem (a.s.)’ın o ağaçtan yemesine hırsı sebeb olmuştur.ağaçtan yemesine hırsı sebeb olmuştur. 3.)3.) Kıskançlıktan kaçının zira Adem Kıskançlıktan kaçının zira Adem

(a.s.) ın iki oğlundan biri diğerini (a.s.) ın iki oğlundan biri diğerini kıskançlıkkıskançlık

sebebiyle öldürmüştür.”sebebiyle öldürmüştür.”

el-Esas fi’t-Tefsir 75. Ayetel-Esas fi’t-Tefsir 75. Ayet

İbn Ebi Hatim, Said b. Cübeyr’den İbn Ebi Hatim, Said b. Cübeyr’den şöyle dediğini rivayet etmektedir:şöyle dediğini rivayet etmektedir: Kitab ehli “Ümmiler hakkında bizim Kitab ehli “Ümmiler hakkında bizim aleyhimize yol yoktur” demeye aleyhimize yol yoktur” demeye başlayınca Allah’ın Peygamberi (s.a.) başlayınca Allah’ın Peygamberi (s.a.) şöyle buyurdu: “Allah’ın düşmanları şöyle buyurdu: “Allah’ın düşmanları yalan söylüyorlar. Cahiliye döneminde yalan söylüyorlar. Cahiliye döneminde bulunup da benim şu iki ayaklarımın bulunup da benim şu iki ayaklarımın altına almadığım hiç bir şey yoktur. altına almadığım hiç bir şey yoktur. Emanet bunlardan müstesnadır. O iyi Emanet bunlardan müstesnadır. O iyi olana da mutlaka eda edilecek olana da mutlaka eda edilecek verilecektir.” verilecektir.”


Kazi ve Nesefi tefsirlerinde Kazi ve Nesefi tefsirlerinde zikredildiğine göre, ehli kitaptan zikredildiğine göre, ehli kitaptan emanet ehli olanlar hristiyanlardır, ehli emanet ehli olanlar hristiyanlardır, ehli hıyanetten murat ise yahudilerdir. Zira hıyanetten murat ise yahudilerdir. Zira hristiyanlar ekseri emanete riayet hristiyanlar ekseri emanete riayet ederler, Yahudilerse, kendi dinlerinde ederler, Yahudilerse, kendi dinlerinde olmayan kimseyi öldürmeyi helal olmayan kimseyi öldürmeyi helal saydıkları gibi malını almayı da mubah saydıkları gibi malını almayı da mubah sayarlar ve hangi sebeple olursa olsun sayarlar ve hangi sebeple olursa olsun başkasının malını yemeye çalışırlar ve başkasının malını yemeye çalışırlar ve ümmilerde bizim üzerimize bir yol ümmilerde bizim üzerimize bir yol yoktur, yani Ehli Kitap olmayan yoktur, yani Ehli Kitap olmayan Arapların malını almakta bizim Arapların malını almakta bizim üzerimize bir günah yoktur derlerdi.üzerimize bir günah yoktur derlerdi.

Ruhu’l-Furkan Tefsiri 77. Ruhu’l-Furkan Tefsiri 77. Ayet 1/2Ayet 1/2

Abdullah İbn-i Ebi Evfa (r.a.) ‘dan Abdullah İbn-i Ebi Evfa (r.a.) ‘dan rivayet edildiğine göre:rivayet edildiğine göre: “Bir kimse “Bir kimse çarşıda bir mal satışa çıkardı. Satıcı, çarşıda bir mal satışa çıkardı. Satıcı, Müslümanlardan alıcı olan bir Müslümanlardan alıcı olan bir kimseyi kandırmak için, bu mala kimseyi kandırmak için, bu mala karşılık (alıcı tarafından) kendisine karşılık (alıcı tarafından) kendisine verilmeyen para (başka alıcı verilmeyen para (başka alıcı tarafından) kendisine verildiğine dair tarafından) kendisine verildiğine dair yemin etti. yemin etti.

Ruhu’l-Furkan Tefsiri 77. Ruhu’l-Furkan Tefsiri 77. Ayet 2/2Ayet 2/2

Akabinde şu ayet indi:Akabinde şu ayet indi: “ Hakikat “ Hakikat Allah’a olan ahidlerine ve Allah’a olan ahidlerine ve yeminlerine bedel az bir bahayı satın yeminlerine bedel az bir bahayı satın alanlar, işte onlar; onlar için ahirette alanlar, işte onlar; onlar için ahirette hiçbir nasib yoktur. Allah kıyamet hiçbir nasib yoktur. Allah kıyamet günü onlarla konuşmaz, onlara günü onlarla konuşmaz, onlara bakmaz, onları temize çıkarmaz. bakmaz, onları temize çıkarmaz. Onlar için pek acı verici bir azap Onlar için pek acı verici bir azap vardır.” vardır.” (Buhari, Tefsir, Sure:3, 55)(Buhari, Tefsir, Sure:3, 55)


Abdullah İbn-i Mesud (r.a.) ‘dan Abdullah İbn-i Mesud (r.a.) ‘dan rivayet edilen bir hadis-i şerifte rivayet edilen bir hadis-i şerifte Rasulullah (s.a.v.):Rasulullah (s.a.v.):

“ “Her kim müslüman bir kimsenin Her kim müslüman bir kimsenin malını koparmak için, yemininde malını koparmak için, yemininde yalancı olarak yemin ederse, kıyamet yalancı olarak yemin ederse, kıyamet gününde o kimse Allah’a, kendisine gününde o kimse Allah’a, kendisine gazap etmiş olarak kavuşur.” gazap etmiş olarak kavuşur.” buyurdu.buyurdu.


Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayet Ebu Hureyre (r.a.)’dan rivayet edilen bir hadis-i şerifte Efendimiz edilen bir hadis-i şerifte Efendimiz (s.a.v.) şöyle buyurdu:(s.a.v.) şöyle buyurdu:

“ “Allah-u Teala’ya yapılan isyanlar Allah-u Teala’ya yapılan isyanlar arasında en acele ceza verilecek arasında en acele ceza verilecek günah azgınlık (zulüm ve tecavüz)dür. günah azgınlık (zulüm ve tecavüz)dür. Allah-u Teala’ya yapılan itaatler Allah-u Teala’ya yapılan itaatler arasında sevabı en çabuk verilecek arasında sevabı en çabuk verilecek olan da sıla (akrabayı ziyaret)dır. olan da sıla (akrabayı ziyaret)dır. Yalan yemin ise, memleketleri ıssız Yalan yemin ise, memleketleri ıssız bırakır.” bırakır.”


Cabir İbn-i Abdillah (r.a.)dan Cabir İbn-i Abdillah (r.a.)dan rivayet edildiğine göre; Rasulullah rivayet edildiğine göre; Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu:(s.a.v.) şöyle buyurdu:

“ “Kim, bir yeşil misvak için bile Kim, bir yeşil misvak için bile olsa benim şu minberim yanımda, olsa benim şu minberim yanımda, bile bile yalan yere yemin ederse, bile bile yalan yere yemin ederse, ateşten oturağını hazırlasın.” ateşten oturağını hazırlasın.”


Ebu Hureyre (r.a.)dan rivayet Ebu Hureyre (r.a.)dan rivayet edildiğine göre, Rasulullah (s.a.v.) edildiğine göre, Rasulullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: şöyle buyurdu:

“ “ Yalan yere yapılan yemin eşyayı Yalan yere yapılan yemin eşyayı kıymetli gösterir, satışını kıymetli gösterir, satışını kolaylaştırır fakat kazancını kolaylaştırır fakat kazancını (bereketini) siler.” (bereketini) siler.”


Abdullah b. Ömer, Hz. Peygamber’in Abdullah b. Ömer, Hz. Peygamber’in şöyle buyurduğunu söylüyor:şöyle buyurduğunu söylüyor: “Ey “Ey Abdullah! Dünyada garipmişsin, ya da Abdullah! Dünyada garipmişsin, ya da yolcuymuşsun gibi ol. Kendini yolcuymuşsun gibi ol. Kendini mezardakilerden say.” Dünyaya mezardakilerden say.” Dünyaya meyletme ve onu vatan da tutma. Evine meyletme ve onu vatan da tutma. Evine varmak isteyen yolcunun, başka şeylerle varmak isteyen yolcunun, başka şeylerle uğraşmayıp, bir an önce evine varmayı uğraşmayıp, bir an önce evine varmayı istediği gibi, sen de sakın kendi istediği gibi, sen de sakın kendi kendine, “dünyada uzun müddet kendine, “dünyada uzun müddet kalacağım” deme. kalacağım” deme. (Buhari, Tirmizi, İbn Mace)(Buhari, Tirmizi, İbn Mace)


Bir hadis-i şerifte şöyle Bir hadis-i şerifte şöyle buyurulur:buyurulur: “Her kim, kendisini bir “Her kim, kendisini bir zaruret veya fena bir hastalık, ya da zaruret veya fena bir hastalık, ya da zalim bir idareci engel olmadığı halde zalim bir idareci engel olmadığı halde hacca gitmezse , dilerse yahudi, hacca gitmezse , dilerse yahudi, dilerse hristiyan olarak ölsün.” dilerse hristiyan olarak ölsün.” Burada yahudi ve hristiyanların Burada yahudi ve hristiyanların zikredilmesinin sebebi, onların, haccı zikredilmesinin sebebi, onların, haccı ve Kabe’yi faziletli olarak görmeyiş- ve Kabe’yi faziletli olarak görmeyiş- lerindendir. Bil ki, bu mukaddes lerindendir. Bil ki, bu mukaddes yerlere ancak oralara aşık olanlar yerlere ancak oralara aşık olanlar çokça gidip gelmek isterler.çokça gidip gelmek isterler.

Ruhu’l-Beyan Tefsiri 97. Ruhu’l-Beyan Tefsiri 97. Ayet 1Ayet 1

Ebu Cafer el-Bakir demiştir ki:Ebu Cafer el-Bakir demiştir ki: “Beytullah’ı ziyaret etmek isteyen şu “Beytullah’ı ziyaret etmek isteyen şu üç şeyi yapmadıkça ona önem üç şeyi yapmadıkça ona önem verilmez:verilmez:

a)a) Kendisini günahtan koruyacak Kendisini günahtan koruyacak vera (Allah korkusu)vera (Allah korkusu)

b)b) Gazabını yenecek hilm (yumuşak Gazabını yenecek hilm (yumuşak huy)huy)

c)c) Kendisiyle arkadaş olan Kendisiyle arkadaş olan Müslümanlara güzel muamelede Müslümanlara güzel muamelede bulunmak. bulunmak.

Ruhu’l-Beyan Tefsiri Ruhu’l-Beyan Tefsiri 97.Ayet 297.Ayet 2

Her yolculuğa çıkması gerekende Her yolculuğa çıkması gerekende bu üç özelliğin bulunması şarttır. bu üç özelliğin bulunması şarttır. Özellikle de hacca gidenlerde... Bunları Özellikle de hacca gidenlerde... Bunları tamamlayan, haccını tamamlamış olur. tamamlayan, haccını tamamlamış olur. Hac yoluna çıkanın, insanlara güzel Hac yoluna çıkanın, insanlara güzel ahlakla muamele-ahlakla muamele-

de bulunması gerekir.”de bulunması gerekir.”

Büyüklerden biri demiştir ki:Büyüklerden biri demiştir ki: “Kabul olan haccın işareti, hacının “Kabul olan haccın işareti, hacının hacdan dünyayı istemeyip, ahireti hacdan dünyayı istemeyip, ahireti isteyerek dönmesidir.”isteyerek dönmesidir.”

el-Esas fi’t-Tefsirel-Esas fi’t-TefsirTamamlayıcı Bilgiler 1Tamamlayıcı Bilgiler 1

Abdürrezzak şu rivayeti yapmaktadır: Abdürrezzak şu rivayeti yapmaktadır: “Adamın birisi İbn Abbas’a şöyle sorar:“Adamın birisi İbn Abbas’a şöyle sorar:

- Bizler savaş esnasında zimmet ehline ait Bizler savaş esnasında zimmet ehline ait tavuk, koyun gibi bir takım malları elimize tavuk, koyun gibi bir takım malları elimize geçiriyoruz. İbn Abbas şöyle sorar:geçiriyoruz. İbn Abbas şöyle sorar:

- Ne söylüyorsun? Adam:Ne söylüyorsun? Adam:- Bu konuda bizim için bir mahzur yoktur, Bu konuda bizim için bir mahzur yoktur,

diyoruz. İbn Abbas şu cevabı verdi:diyoruz. İbn Abbas şu cevabı verdi:- Senin bu söylediklerin Kitab Ehlinin, Senin bu söylediklerin Kitab Ehlinin,

“ümmiler hakkında bize vebal yoktur” “ümmiler hakkında bize vebal yoktur” demelerine benzer.Kitab Ehli cizyeyi demelerine benzer.Kitab Ehli cizyeyi ödedikleri takdirde gönül rızalarıyla ödedikleri takdirde gönül rızalarıyla olmadığı sürece malları size helal olmaz”olmadığı sürece malları size helal olmaz”

el-Esas fi’t-Tefsirel-Esas fi’t-TefsirTamamlayıcı Bilgiler 2/1Tamamlayıcı Bilgiler 2/1

İmam Ahmed Rasulullah İmam Ahmed Rasulullah (s.a.)’ın şöyle buyurduğunu (s.a.)’ın şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:rivayet etmektedir: “Her kim “Her kim müslüman bir kimsenin malını müslüman bir kimsenin malını haksızca almak için yalan yere haksızca almak için yalan yere yemin ederse yüce Allah ona yemin ederse yüce Allah ona gazab etmiş olarak Allah’a gazab etmiş olarak Allah’a kavuşur.”kavuşur.”


Bu hadisin ravisi şunları Bu hadisin ravisi şunları eklemiştir:eklemiştir:

Ondan sonra Rasulullah Ondan sonra Rasulullah (s.a.) : “Allah’ın ahdini ve kendi (s.a.) : “Allah’ın ahdini ve kendi yeminlerini az bir pahaya yeminlerini az bir pahaya değişenlerin ahirette hiç bir payı değişenlerin ahirette hiç bir payı yoktur...” ayetini okudu.yoktur...” ayetini okudu.


Yine İmam Ahmed Rasulullah Yine İmam Ahmed Rasulullah (s.a.)’ın şöyle buyurduğunu rivayet (s.a.)’ın şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:etmektedir:

- “Allah’ın öyle bir takım kulları - “Allah’ın öyle bir takım kulları vardır ki, Kıyamet Gününde onlarla vardır ki, Kıyamet Gününde onlarla konuşmaz, onları temize çıkarmaz ve konuşmaz, onları temize çıkarmaz ve onlara rahmet nazarıyla bakmaz.”onlara rahmet nazarıyla bakmaz.”

- Onlar kimlerdir hey Allah’ın - Onlar kimlerdir hey Allah’ın Rasulü? Denilince şöyle buyurdu:Rasulü? Denilince şöyle buyurdu:


- “Ana babasından yüz çevirerek - “Ana babasından yüz çevirerek uzaklaşan bir kimse, çocuğundan uzaklaşan bir kimse, çocuğundan uzaklaşan bir kimse ve kendisine uzaklaşan bir kimse ve kendisine iyiliklerde bulunmuş bir topluluğa iyiliklerde bulunmuş bir topluluğa karşı nankörlük edip onların karşı nankörlük edip onların iyiliklerini inkar eden ve onlardan iyiliklerini inkar eden ve onlardan uzak kalan bir kimse.”uzak kalan bir kimse.”


İmam Ahmed ve hasen-sahih bir isnad İmam Ahmed ve hasen-sahih bir isnad ile Tirmizi, Rasulullah (s.a.)’dan şunu ile Tirmizi, Rasulullah (s.a.)’dan şunu rivayet etmektedirler:rivayet etmektedirler: “Üç kişi vardır ki “Üç kişi vardır ki Kıyamet Günü Allah onlarla konuşmaz, Kıyamet Günü Allah onlarla konuşmaz, onlara rahmet nazarıyla bakmaz, onları onlara rahmet nazarıyla bakmaz, onları temize çıkarmaz ve onlar için acıklı bir temize çıkarmaz ve onlar için acıklı bir azab vardır: Yanında fazla su olduğu halde azab vardır: Yanında fazla su olduğu halde o suyu yolcuya vermeyen kişi, ikindiden o suyu yolcuya vermeyen kişi, ikindiden sonra sonra –yalan yere-–yalan yere- herhangi bir mal üzerine herhangi bir mal üzerine yemin eden kişi, imama (devlet başkanına) yemin eden kişi, imama (devlet başkanına) bey’at edip de ona (görev, dünyalık ve bey’at edip de ona (görev, dünyalık ve benzeri şeyler gibi menfaatler) verirse bu benzeri şeyler gibi menfaatler) verirse bu bey’ata vefa gösteren, vermezse de ona bey’ata vefa gösteren, vermezse de ona olan bu bey’atine vefa göstermeyen kişi.”olan bu bey’atine vefa göstermeyen kişi.”


Yanında fazla su olduğu halde o Yanında fazla su olduğu halde o suyu yolcuya vermeyen kişi, suyu yolcuya vermeyen kişi, ikindiden sonra ikindiden sonra –yalan yere-–yalan yere- herhangi bir mal üzerine yemin eden herhangi bir mal üzerine yemin eden kişi, imama (devlet başkanına) kişi, imama (devlet başkanına) bey’at edip de ona (görev, dünyalık bey’at edip de ona (görev, dünyalık ve benzeri şeyler gibi menfaatler) ve benzeri şeyler gibi menfaatler) verirse bu bey’ata vefa gösteren, verirse bu bey’ata vefa gösteren, vermezse de ona olan bu bey’atine vermezse de ona olan bu bey’atine vefa göstermeyen kişi.”vefa göstermeyen kişi.”


İmam Ahmed’in rivayetine göre İmam Ahmed’in rivayetine göre Abdullah b.Sabit’den demiştir ki;Abdullah b.Sabit’den demiştir ki; “Hz. “Hz. Ömer Peygamber (s.a.)’in huzuruna Ömer Peygamber (s.a.)’in huzuruna gelerek şöyle dedi:gelerek şöyle dedi:

- Ey Allah’ın Rasulü, ben Kurayza - Ey Allah’ın Rasulü, ben Kurayza oğulların- dan yahudi olan bir oğulların- dan yahudi olan bir kardeşimin yanından geçtim de bana kardeşimin yanından geçtim de bana Tevrat’taki özlü bazı ifadeler yazdı, Tevrat’taki özlü bazı ifadeler yazdı, onları sana sunayım mı? Rasulullah onları sana sunayım mı? Rasulullah (s.a.)’ın yüzü değişik bir hal aldı. (s.a.)’ın yüzü değişik bir hal aldı. Bu Bu sefer Abdullah b.Sabit şöyle dedi:sefer Abdullah b.Sabit şöyle dedi:


- Rasulullah (s.a.)’ın yüzünün ne hale geldiğini - Rasulullah (s.a.)’ın yüzünün ne hale geldiğini görmüyor musun? görmüyor musun? Deyince Ömer şöyle dedi:Deyince Ömer şöyle dedi:

- Rab olarak Allah’ı, din olarak İslamı, Rasül - Rab olarak Allah’ı, din olarak İslamı, Rasül olarak Muhammed’i seçtim, beğendim, olarak Muhammed’i seçtim, beğendim, hoşnut oldum.hoşnut oldum.

Bunun üzerine Rasulullah (s.a.)’ın o hali Bunun üzerine Rasulullah (s.a.)’ın o hali geçti ve şöyle buyurdu:geçti ve şöyle buyurdu:

- “ Nefsim elinde olana yemin olsun. Şayet - “ Nefsim elinde olana yemin olsun. Şayet aranızda Musa dahi bulunacak olsa sonra ona aranızda Musa dahi bulunacak olsa sonra ona tabi olup beni terkedecek olursanız yine tabi olup beni terkedecek olursanız yine saparsınız. Gerçek şu ki ümmetler arasından saparsınız. Gerçek şu ki ümmetler arasından benim payıma siz düştünüz ve peygamberler benim payıma siz düştünüz ve peygamberler arasından da sizin payınıza ben düştüm.”arasından da sizin payınıza ben düştüm.”


Ebu Ya’la ve el-Bezzar, Ebu Ya’la ve el-Bezzar, Hz.Cabir’den şunu rivayet Hz.Cabir’den şunu rivayet etmektedirler:etmektedirler: Rasulullah (s.a.) şöyle Rasulullah (s.a.) şöyle buyurdu:buyurdu: “Kitab Ehline herhangi bir “Kitab Ehline herhangi bir şey hakkında soru sormayınız. Çünkü şey hakkında soru sormayınız. Çünkü onlar kendileri sapıtmış iken asla sizi onlar kendileri sapıtmış iken asla sizi doğruya iletmezler ve o takdirde sizler doğruya iletmezler ve o takdirde sizler ya bir batılı tasdik edeceksiniz yahut ya bir batılı tasdik edeceksiniz yahut da bir hakkı yalanlayacaksınız. Gerçek da bir hakkı yalanlayacaksınız. Gerçek şu ki, eğer Musa sizin aranızda şu ki, eğer Musa sizin aranızda hayatta olmuş olsaydı, bana tabi hayatta olmuş olsaydı, bana tabi olmaktan başkahiç bir şeyi yapmak olmaktan başkahiç bir şeyi yapmak ona helal olmazdı.”ona helal olmazdı.”


İbn Kesir; şöyle diyor:İbn Kesir; şöyle diyor: “Bazı “Bazı hadislerde de: “ Eğer Musa ve İsa hadislerde de: “ Eğer Musa ve İsa hayatta olsalardı bana tabi hayatta olsalardı bana tabi olmaktan başka hiçbir şey olmaktan başka hiçbir şey yapmazlardı.” ifadeleri yer yapmazlardı.” ifadeleri yer almaktadır.”almaktadır.”


İmam ahmed, Buhari ve Müslim; İmam ahmed, Buhari ve Müslim; Rasulullah (s.a.) ın şöyle buyurduğunu Rasulullah (s.a.) ın şöyle buyurduğunu rivayet etmişlerdir:rivayet etmişlerdir: “kıyamet günü “kıyamet günü cehennemliklerden olana şöyle denilir:cehennemliklerden olana şöyle denilir:

- Ne dersin, şayet yeryüzündeki her şey senin - Ne dersin, şayet yeryüzündeki her şey senin olsa idi, kurtulmak için onu fidye verir olsa idi, kurtulmak için onu fidye verir miydin? O kişi:miydin? O kişi:

- Evet, diyecektir. Bunun üzerine yüce Allah - Evet, diyecektir. Bunun üzerine yüce Allah şöyle buyuracaktır:şöyle buyuracaktır:

- Ben senden bundan daha basit bir şey - Ben senden bundan daha basit bir şey istemiştim. Baban Adem’in sulbünde iken istemiştim. Baban Adem’in sulbünde iken senden Bana hiçbir şeyi ortak koşmaman senden Bana hiçbir şeyi ortak koşmaman üzere söz almış, sen ise bana şirk koşmaktan üzere söz almış, sen ise bana şirk koşmaktan başka hiçbir şeyi kabul etmemiştin.”başka hiçbir şeyi kabul etmemiştin.”


Yine İmam Ahmed, Rasulullah (s.a.)’ın Yine İmam Ahmed, Rasulullah (s.a.)’ın şöyle buyurduğunu rivayet şöyle buyurduğunu rivayet etmektedir:etmektedir:“Cennet ehlinden bir kişi getirilir “Cennet ehlinden bir kişi getirilir ve ona şöyle denir;ve ona şöyle denir;

- Ey Ademoğlu, kaldığın yeri nasıl buldun? - Ey Ademoğlu, kaldığın yeri nasıl buldun? O O kişi:kişi:

- Rabbim, en güzel kalacak yerdir, der. - Rabbim, en güzel kalacak yerdir, der. Yüce Yüce Allah şöyle buyurur:Allah şöyle buyurur:

- İste ve temenni et. - İste ve temenni et. O kişi:O kişi:

- İsteyecek ve temenni edecek hiçbir şeyim - İsteyecek ve temenni edecek hiçbir şeyim yoktur. Ancak beni dünya hayatına yoktur. Ancak beni dünya hayatına döndürmeni, senin yolunda on defa döndürmeni, senin yolunda on defa öldürülmeyi temenni ediyorum.öldürülmeyi temenni ediyorum.


Bunu şehadetin faziletini göreceği için Bunu şehadetin faziletini göreceği için söyleye-cektir. söyleye-cektir. Diğer taraftan Diğer taraftan cehennemliklerden bir kişi getirilir ve ona cehennemliklerden bir kişi getirilir ve ona şöyle der:şöyle der:

- Ey Ademoğlu, kaldığın yeri nasıl buldun? O - Ey Ademoğlu, kaldığın yeri nasıl buldun? O kişi:kişi:

Rabbim son derece kötü, diyecektir. Bunun Rabbim son derece kötü, diyecektir. Bunun üzerine üzerine Yüce Allah ona şöyle diyecektir:Yüce Allah ona şöyle diyecektir:

- Peki, yeryüzü kadar altın verip Benden - Peki, yeryüzü kadar altın verip Benden kendini kurtarır mısın? kendini kurtarır mısın? O kişi:O kişi:

- Evet Rabbim. - Evet Rabbim. Yüce Allah ona şöyle diyecek:Yüce Allah ona şöyle diyecek: - Yalan söyledin. Çünkü Ben senden bundan - Yalan söyledin. Çünkü Ben senden bundan

daha azını ve daha kolayını istemiştim, daha azını ve daha kolayını istemiştim, (fakat) bunu yapmamıştın, diyecek ve bu kişi (fakat) bunu yapmamıştın, diyecek ve bu kişi tekrar cehenneme döndürülecektir.”tekrar cehenneme döndürülecektir.”


İmam Ahmed, Buhari ve Müslim, İmam Ahmed, Buhari ve Müslim, enes b.Malik’ten şunu rivayet enes b.Malik’ten şunu rivayet etmişlerdir:etmişlerdir: Ebu Talha, Medine’de ensar Ebu Talha, Medine’de ensar arasında en çok mala sahip olan kişi idi. arasında en çok mala sahip olan kişi idi. Malları arasında en çok sevdiği şey ise Malları arasında en çok sevdiği şey ise “Beyruha” adlı bahçesi idi. Bu bahçe “Beyruha” adlı bahçesi idi. Bu bahçe Mescidin tam karşısında bulunuyordu. Mescidin tam karşısında bulunuyordu. Peygamber Efendimiz (s.a.) oraya Peygamber Efendimiz (s.a.) oraya giriyor ve oradaki güzel sudan içiyordu. giriyor ve oradaki güzel sudan içiyordu. Enes dedi ki, Yüce Allah’ın : ”Sevdiğiniz Enes dedi ki, Yüce Allah’ın : ”Sevdiğiniz şeylerden infak etmedikçe asla Birr’e şeylerden infak etmedikçe asla Birr’e erişemezsiniz.”erişemezsiniz.” buyruğu nazil olunca buyruğu nazil olunca Ebu Talha şöyle dedi:Ebu Talha şöyle dedi:


-Ey Allah’ın Rasulü, -Ey Allah’ın Rasulü, Allah:”Sevdiğiniz şeylerden infak Allah:”Sevdiğiniz şeylerden infak etmedikçe asla Birr’e erişe- mezsiniz.” etmedikçe asla Birr’e erişe- mezsiniz.” diye buyurmaktadır. Benim mallarım diye buyurmaktadır. Benim mallarım arasında en çok sevdiğim ise arasında en çok sevdiğim ise Beyruha’dır. Ben onu Allah rızası için Beyruha’dır. Ben onu Allah rızası için tasadduk ediyorum. Onun Birr’ini ve tasadduk ediyorum. Onun Birr’ini ve ecrini Allah’tan bekliyorum. Ey Allah’ın ecrini Allah’tan bekliyorum. Ey Allah’ın Rasulü, Allah’ın sana gösterdiği yerde Rasulü, Allah’ın sana gösterdiği yerde sen onu kullan. sen onu kullan. Bunun üzerine Bunun üzerine Peygamber (s.a.) şöyle buyurdu:Peygamber (s.a.) şöyle buyurdu:


- “Ne güzel ne güzel! İşte bu kar - “Ne güzel ne güzel! İşte bu kar getiren bir mal, kar getiren bir getiren bir mal, kar getiren bir maldır. Senin söylediklerini duydum, maldır. Senin söylediklerini duydum, ben onu akraban arasında tasadduk ben onu akraban arasında tasadduk etmeni uygun görüyorum.”etmeni uygun görüyorum.”

Bunun üzerine Ebu Talha;Bunun üzerine Ebu Talha;

- Öyle yapacağım ey Allah’ın Rasulü, - Öyle yapacağım ey Allah’ın Rasulü, diyerek bunu akraba ve amca diyerek bunu akraba ve amca çocukları arasında paylaştırdı.çocukları arasında paylaştırdı.


Buhari ve Müslüm’de, Hz. Ömer’in Buhari ve Müslüm’de, Hz. Ömer’in şöyle dediği rivayet edilmektedir:şöyle dediği rivayet edilmektedir:

- Ey Allah’ın Rasulü Hayber’deki - Ey Allah’ın Rasulü Hayber’deki payımın dışında bana göre en değerli payımın dışında bana göre en değerli bulunan hiçbir malım yoktur. Onun bulunan hiçbir malım yoktur. Onun hakkında neler yapmamı emredersin? hakkında neler yapmamı emredersin? Peygamber (s.a.) :Peygamber (s.a.) :

- “Aslını vakfet, meyvesini de - “Aslını vakfet, meyvesini de tasadduk et, diye buyurdu.”tasadduk et, diye buyurdu.”

İşte bu buyruk vakfın meşruiyyeti İşte bu buyruk vakfın meşruiyyeti konu- sunda temel delillerden birisidir.konu- sunda temel delillerden birisidir.


İmam Ahmed, İbn Abbas’dan; İmam Ahmed, İbn Abbas’dan; şöyle dediğini rivayet etmektedir: şöyle dediğini rivayet etmektedir: Yahudilerden bir grup Allah’ın Yahudilerden bir grup Allah’ın Peygamberi (s.a.)’nin yanına gelerek Peygamberi (s.a.)’nin yanına gelerek şöyle dediler:şöyle dediler:

- Peygamber olmayanın asla - Peygamber olmayanın asla bilemeyeceği bazı soruları sana bilemeyeceği bazı soruları sana soracağız ve sen de bize bunlar soracağız ve sen de bize bunlar hakkında bilgi vereceksin.hakkında bilgi vereceksin. Peygamber (s.a.):Peygamber (s.a.):


- “İstediğinizi sorunuz, buyurdu. - “İstediğinizi sorunuz, buyurdu. Fakat Allah’ın adına ve Ya’kub’un, Fakat Allah’ın adına ve Ya’kub’un, çocuklarından aldığı ahid üzere bana çocuklarından aldığı ahid üzere bana söz verceksiniz: Benim size verdiğim söz verceksiniz: Benim size verdiğim cevapların doğru olduğunu siz de cevapların doğru olduğunu siz de bildiğiniz takdirde İslam üzere bana bildiğiniz takdirde İslam üzere bana tabi olacaksınız.” tabi olacaksınız.” Onlar :Onlar :

- Tamam, istediğin şekilde sana - Tamam, istediğin şekilde sana söz veriyoruz, deyip sordular:söz veriyoruz, deyip sordular:


- Bize dört husustan haber ver: - Bize dört husustan haber ver: İsrail kendisine hangi yiyeceği haram İsrail kendisine hangi yiyeceği haram kıldı? Kadının suyu ile erkeğin suyunun kıldı? Kadının suyu ile erkeğin suyunun durumu nasıldır ve bu sudan nasıl durumu nasıldır ve bu sudan nasıl erkek ve dişi çocuk doğar? Şu ümmi erkek ve dişi çocuk doğar? Şu ümmi peygamberin uykudaki durumunu, bir peygamberin uykudaki durumunu, bir de meleklerden kimin onun dostu de meleklerden kimin onun dostu olduğunu bize bildir.olduğunu bize bildir.

Peygamber (s.a.) onlara bu soruların Peygamber (s.a.) onlara bu soruların cevabını bildirdiği takdirde kendisine cevabını bildirdiği takdirde kendisine tabi olacaklarına dair ahid alarak şöyle tabi olacaklarına dair ahid alarak şöyle buyurdu:buyurdu:


- “Musa’ya Tevrat’ı indirenin hakkı için - “Musa’ya Tevrat’ı indirenin hakkı için size and veriyorum. İsrail’in oldukça ağır bir size and veriyorum. İsrail’in oldukça ağır bir hastalığa yakalanıp uzun süre bu hastalığının hastalığa yakalanıp uzun süre bu hastalığının devam etmesi üzerine Yüce Allah’a şayet bu devam etmesi üzerine Yüce Allah’a şayet bu hastalığından kendisini şifaya kavuşturacak hastalığından kendisini şifaya kavuşturacak olursa en çok sevdiği yiyeceği ve içeceği olursa en çok sevdiği yiyeceği ve içeceği kendisine yasaklaya- cağını adamış olduğunu kendisine yasaklaya- cağını adamış olduğunu biliyor musunuz ve onun en çok sevdiği biliyor musunuz ve onun en çok sevdiği içecek de deve sütü idi” içecek de deve sütü idi” Onlar:Onlar:

- Evet, gerçekten öyle, deyince - Evet, gerçekten öyle, deyince Peygamber Peygamber (s.a.):(s.a.):

- “Allah’ım onlar hakkında şahit ol”, buyurdu.- “Allah’ım onlar hakkında şahit ol”, buyurdu. Sonra şöyle buyurdu:Sonra şöyle buyurdu:


- “Musa’nın üzerine Tevrat’ı indiren, - “Musa’nın üzerine Tevrat’ı indiren, kendisinden başka hiç bir ilah olmayan Allah kendisinden başka hiç bir ilah olmayan Allah adına size and veriyorum. Erkeğin suyunun adına size and veriyorum. Erkeğin suyunun katı ve beyaz, kadının suyunun ince ve sarı katı ve beyaz, kadının suyunun ince ve sarı olduğunu, hangisi üstün gelirse ona çektiğini olduğunu, hangisi üstün gelirse ona çektiğini ve Allah’ın izniyle ona benzediğini, şayet ve Allah’ın izniyle ona benzediğini, şayet erkeğin suyu kadının suyundan üstün gelirse erkeğin suyu kadının suyundan üstün gelirse Allah’ın izniyle çocuğun erkek olduğunu, Allah’ın izniyle çocuğun erkek olduğunu, şayet kadının suyu erkeğin suyundan üstün şayet kadının suyu erkeğin suyundan üstün gelirse Allah’ın izniyle dişi olduğunu biliyor gelirse Allah’ın izniyle dişi olduğunu biliyor musunuz?” musunuz?” Onlar:Onlar:

- Evet, deyince tekrar - Evet, deyince tekrar şöyle buyurdu:şöyle buyurdu: - “Allah’ım onlara şahid ol!” - “Allah’ım onlara şahid ol!” Yine şöyle Yine şöyle

buyurdu:buyurdu:


- “Tevrat’ı Musa’ya indiren adına - “Tevrat’ı Musa’ya indiren adına size and veriyorum, şu ümmi size and veriyorum, şu ümmi peygamberin gözleri uyuduğu halde peygamberin gözleri uyuduğu halde kalbinin uyumadığını biliyor kalbinin uyumadığını biliyor musunuz?” musunuz?” Onlar:Onlar:

- Evet, gerçekten öyle, deyince - Evet, gerçekten öyle, deyince Hz. Hz. Peygamber:Peygamber:

- “Allah’ım onlara şahid ol!” diye - “Allah’ım onlara şahid ol!” diye buyurdu. buyurdu. Sonra da şöyle dedi:Sonra da şöyle dedi:

-“Benim dostum Cebrail’dir. -“Benim dostum Cebrail’dir. Peygamber olarak gönderilip de velisi Peygamber olarak gönderilip de velisi Cebrail olmayan hiçbir kimse yoktur.”Cebrail olmayan hiçbir kimse yoktur.”


Bu sefer şöyle dediler:Bu sefer şöyle dediler:

- İşte bu sefer bizler senden - İşte bu sefer bizler senden ayrılırız. Şayet senin velin başkası ayrılırız. Şayet senin velin başkası olmuş olsaydı sana uyacaktık.olmuş olsaydı sana uyacaktık.

Bunun üzerine Yüce Allah’ın: “De Bunun üzerine Yüce Allah’ın: “De ki: Kim Cebrail’e düşmansa...” ki: Kim Cebrail’e düşmansa...” (el-Bakara (el-Bakara

2/97)2/97) buyruğu nazil oldu.” buyruğu nazil oldu.”


Hz. İbrahim’in ayakları, Kabe’yi bina Hz. İbrahim’in ayakları, Kabe’yi bina ederken üzerine çıktığı oldukça sert ve ederken üzerine çıktığı oldukça sert ve sağlam bir taşta iz bırakmıştır. Böyle bir sağlam bir taşta iz bırakmıştır. Böyle bir kaya parçasında ayağın iz bırakması kaya parçasında ayağın iz bırakması elbetteki bir ayettir. Aynı şekilde onun elbetteki bir ayettir. Aynı şekilde onun topuklarına kadar batması başka bir topuklarına kadar batması başka bir ayettir. Başka taşların değil de bu taşın bu ayettir. Başka taşların değil de bu taşın bu şekilde yumuşatılması diğer şekilde yumuşatılması diğer peygamberlerin mucizeleri bir tarafa onun peygamberlerin mucizeleri bir tarafa onun bu mucizesinin sonraki nesillere bu mucizesinin sonraki nesillere bırakılması ise; özel olarak Hz. İbrahim bırakılması ise; özel olarak Hz. İbrahim için bir mucize, bir işaret, bir alamettir.için bir mucize, bir işaret, bir alamettir.


İmam Ahmed, Ebu Zerr’in şöyle dediğini İmam Ahmed, Ebu Zerr’in şöyle dediğini rivayet etmektedir:rivayet etmektedir:

- Ey Allah’ın Rasulü, dedim, ilk kurulan - Ey Allah’ın Rasulü, dedim, ilk kurulan ev hangisidir?ev hangisidir?

-“Mescid-i Haram’dır” buyurdu. -“Mescid-i Haram’dır” buyurdu. Ben:Ben: - Sonra hangisidir? - Sonra hangisidir? diye sordum:diye sordum: -“Mescid-i Aksa’dır” buyurdu. -“Mescid-i Aksa’dır” buyurdu. Ben:Ben: - Aralarında kaç yıl vardır? - Aralarında kaç yıl vardır? diye sordum:diye sordum: -“Kırk yıl” diye buyurdu. -“Kırk yıl” diye buyurdu. Ben:Ben: - Sonra hangisi? - Sonra hangisi? diye sordum.diye sordum. -“Artık bundan sonra namaz vakti -“Artık bundan sonra namaz vakti

nerede girerse orada namazını kıl nerede girerse orada namazını kıl yeryüzünün her tarafı mesciddir,” buyurdu.yeryüzünün her tarafı mesciddir,” buyurdu.


Sahih bir isnad ile Hz. Ömer’in Sahih bir isnad ile Hz. Ömer’in şöyle dediği rivayet edilmektedir:şöyle dediği rivayet edilmektedir:

“ “Haccedebilecek güce sahip Haccedebilecek güce sahip olmakla birlikte hacc etmeyen bir olmakla birlikte hacc etmeyen bir kimsenin, yahudi veya hristiyan kimsenin, yahudi veya hristiyan olarak ölmesi arasında fark yoktur.”olarak ölmesi arasında fark yoktur.”

al-i imran 67-100 tefsİr

Education