akslar ve mİller - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/melih.belevi/aks ve mil.pdf · Örneğin 240...

AKSLAR ve MLLER

DE Makina Elemanlarna Giri

. zes, M. Belevi, M. Demirsoy

MLLER

Kasnak, tekerlek, ark, makara gibi elemanlar tamakta ve bu nedenle esas olarak eilmeye zorlanmaktadrlar

Ayn elemanlar iin tayc olmakla beraber esas olarak g ileten elemanlardr. bundan dolay ana zorlanma olarak burulmaya tayc eleman olduklarndan da eilmeye almaktadrlar.

Eksenel kuvvetlerde her iki elemanda ekmeye veya basmaya zorlanabilirler.

AKSLAR

Her iki elemanda ii dolu veya bo imal edilirler.

Eksen durumlarna gre

Genel olarak dz elemanlardr Dz veya dirsekli ( krank mili ) olabilirler



MLLER

Akslar statik veya deiken zorlanmalarn etkisi altnda kalmaktadr.

Miller de dnen elemanlar olduklarna gre daima deiken zorlanmann etkisi altndadr.

Dnen Akslar Sabit Akslar

zorlanma ekli d kuvvetin zamana gre deikenliine baldr.

Kuvvet deiken ise zorlanma deikendir

her zaman deiken zorlanma etkisindedir

AKSLAR

Kuvvet statik ise zorlanma statik



Bir aks veya mil ekillendirilirken gerilme dalmn eitlemeye almak, milin hafifletilmesini salayaca iin tercih edilir. E gerilme dalml mil ekli pek kullanl olmad iin e gerilme dalmna olabildiince yaklaabilmek amacyla kademeli miller yaplmaktadr. Kademeli ekillendirme, milin zerinde tad

elemanlarn kolayca monte edilmesine de olanak salamaktadr.



Dnen aks



Dik freze tezgah dili kutusundaki miller

(kamal miller,kademeli miller)



i delik mil rneiDE Makina Elemanlarna Giri


Krank miliDE Makina Elemanlarna Giri


Malzeme ve retimAks ve mil malzemesi olarak genel imalat elikleri ( St 50, St 60,St 70 ) ok kullanlmaktadr.

Yksek zorlamalarda 40Mn4, 34 Cr 4;

Tat konstrksiyonlarnda 16 MnCr 5, 20 MnCr 5 kullanlr.

Korozyon ve benzeri etkilerden uzakta kalmann istendiiortamlarda paslanmaz elik kullanlr.

aplar 150 mm ye kadar olan dz miller ve akslar tornalama,souk veya scak ekme metoduyla yuvarlak eliklerdenretilirler. Millerin ve akslarn yatak iinde kalan ksmlarna( muylu ) tornalama ve talama ilemleri uygulanr.150 mm den byk apta olan miller ve akslar dvme usul ileyaklak olarak istenilen boyutlara getirilip tornalama ilemi ilehassas boyutlar elde edilebilir.



Hesap Yntemi

AKSLAR MLLER

Mukavemet Hesab Mukavemet Hesab

Deformasyon Hesab

Titreim Hesab

Eilme Deformasyonu

Burulma Deformasyonu

Eilme Titreimi

Burulma Titreimi



AKSLARMukavemet Hesab:

Akslar eilmeye zorlanmaktadrlar. Emniyet gerilmeleri belirlenirken zorlanmann statik veya deiken olmas dikkate alnr.

i dolu ise:

32

d

M

W

M

eme3

eee

3

eme

e

M32d



AKSLAR

Mukavemet Hesab:

i bo ise:

d

d = c

)d

dd(

32

M

W

M i

eme4

i

4

eee

d : d ap di : i ap

3

eme4

e

) c1 (

M32d



Emniyet gerilmeleri ;

s

s

'

D

eme

Ak

eme

Statik zorlanmalar iin

Deiken zorlanmalar iin



MLLER

Mukavemet Hesab:

Miller mukavemet bakmndan tam deiken eilme eilme

ve burulmaya zorlanr. Bileke moment

2

b0

2

eB )M(MM

M

b

M

e

Momentlerin ikisi de ayn zorlanma eklinde olursa, ikisi de

statik veya tam deiken 0=1; biri statik biri tam deiken

ise 0=0,7 alnr.

0=em/1,3.em



Buna gre bantsndan mil ap

eklinde bulunur.



Miller sadece burulmaya gre basit olarak ta hesaplanabilir.

Kayma emniyet gerilmesi 1,5 daN/mm2, (kopma mukavemeti

K50daN/mm2 olan elikler)

Kayma emniyet gerilmesi 2 daN/mm2, (kopma mukavemeti

K70daN/mm2 olan elikler)

Kayma emniyet gerilmesi 3 daN/mm2 , (kopma mukavemeti

K>50daN/mm2 olan elikler)

)mm(n

P148d 3

)mm(n

P5,134d 3

)mm(n

P5,117d 3DE Makina Elemanlarna Giri


ekil deitirme hesabnda sadece burulma ekil deitirmeleri

dikkate alnrsa ve milin 1mye karlk burulma as

olarak kabul edilirse, ekil deitirme hesabndan mil ap:

bants ile elde edilebilir.

)mm(n

P120d 4



rnein 240 D/dda 30 kW g ileten bir milin emniyetli

kayma gerilmesi deeri 3 daN/mm2 iin mukavemet ve

burulma ekil-deitirmesine bal olarak mil ap;

Burulma bantsndan:

ekil-deitirme bantsndan:

Olarak elde edilir. Buna gre mil ap en byk deere

gre yuvarlatlarak, d=75mm bulunur.

mm75,71240/30120d 4

mm75,58240/305,117d 3



Aks ve millerde dikkat edilmesi gerekli husus gei yerlerinde

meydana gelen gerilme ylmalardr. Gei yerleri yuvarlatlr.

Ayrca mil zerine yerletirilen yatak ve gbeklerde ; mil

yuvarlatma yarap yatan yuvarlatma yarapndan farkl

veya e veya f,g deki gibi olmaldr.



Tasarm ilemlerine yardmc olmak zere, ekilde eitli

entiklerle beraber bunlarn entik faktr de verilmitir.

Burada dikkat edilmesi gereken husus olduka yksek entik

faktrne sahip (b) deki entik yerine (c) deki zm nerilir.



Miller ve dnen akslar daima tam deiken eilme gerilme

ylmasna zorlandklarndan gerilme ylmasna sebep

olacak etkenlerden kanmak gerekir.Ancak gerilmenin

deerine bal olarak kademeli ap yapm, moment

aktarm iin kullanlacak mil-gbek balantlarnn

kanallarnn almas, zerinde tadklar elemanlar

eksenel dorultuda tespit edebilmek iin kanal ama, delik

ama, vida ekme veya sk geme yapma gibi

zorunluluklar kendiliinden gerilme ylmas olutururlar.



Aadaki ekillerde gerilme ylmasna sebep olan entik etkisini

azaltmak iin alnan konstrktif tedbirler gsterilmitir. Aks veya milleri

ekillendirirken dikkat edilecek dier bir noktada zerlerinde tadklar

elemanlarn (kasnak,dili, szdrmazlk eleman vb.)kolay taklp

sklmesine izin veren bir ekle (kademeli ap,pah krma vb.) ve uygun

toleranslara sahip olmalardr.



Muylular, Milin yataklarla desteklenen ksmdr. Milin

ucunda radyal yke zorlanan (a) veya ara yerde (b)

bulunabilir, eksenel kuvvette alabilen konik muylu (c) da

vardr.



akslar ve mİller - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/melih.belevi/aks ve mil.pdf · Örneğin 240...

Documents