akarlar ve İnsan sağlığı açısından Önemi
DESCRIPTION
Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi. Dr. Serpil DEĞERLİ. http://hastaneciyiz.blogspot.com. Artropodların genel özellikleri. Omurgasız canlılardır Gerçek bir vücut boşlukları vardır. Vücut yüzeyi kitinsel bir dış iskeletle çevrelenmiştir. Vücutta eklemli eklentiler vardır. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/1.jpg)
Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi
Dr. Serpil DEĞERLİ
http://hastaneciyiz.blogspot.com
![Page 2: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/2.jpg)
Artropodların genel özellikleri
• Omurgasız canlılardır• Gerçek bir vücut boşlukları vardır.• Vücut yüzeyi kitinsel bir dış iskeletle çevrelenmiştir.• Vücutta eklemli eklentiler vardır.
• Sindirim sistemi ağızla başlar anüsle sonlanır.• Vektörlükte etkili bir dolaşım sistemi vardır.• Solunum gruplara göre farklılık gösterir.• Sinir sistemleri iyi gelişmiştir.• Gözler (basit ve bileşik ) vardır.• Gömlek değiştirirler.
![Page 3: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/3.jpg)
Artropodların sağlık önemi• Erişkin artropodların kan emerek parazitlenmeleri
(Sivrisinekler, tatarcıklar,,)• Kan emen artropodların virüs, riketsia,
bakteri,protozoon ve helmint gibi değişik kökenli hastalık etkenlerini taşıma ve bulaştırmaları.
• Larvaların doku sıvısı emerek parazitlenmeleri.• Mekanik vektör olarak hastalık etkenlerini taşımaları.• Kimi sinek türlerinin larvalarının insanın sağlam ya da
hastalıklı derisinde parazitlenmesi( Miyaz sinekleri)• Kimi akarcıkların insanın derisi içinde yerleşerek
parazitlenmesi( Uyuz etkeni)• Kimi artropodlar, insanı sokarak, ısırarak,
zehirleyerek, deride alerji oluşturarak zarar verirler.
![Page 4: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/4.jpg)
Akarların genel özellikleri
• 4 çift bacakları vardır.
• Vücutları tek parçadan yapılmıştır.
• Ağızlarında keliser adı verilen kesici yapılar bulunur.
• Evrimlerinde; yumurta- larva- nimf- erişkin dönemleri bulunur.
![Page 5: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/5.jpg)
Akarlarla insanda olan parazitlik
• Akarların bir grubu tarlalarda, tahıllarda, unlarda........ yaşarlar. Zaman zaman insan ve hayvanlara saldırırlar. Deride kaşıntılı lezyonlara yol açarlar.
• İkinci grup hayvanların parazitidir. Bazıları bütün evrimlerini konak üzerinde geçirir.
• Akarların arasında insana tamamen alışmış olan Sarcoptes scabiei insandan insana bulaşır.
![Page 6: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/6.jpg)
![Page 7: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/7.jpg)
![Page 8: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/8.jpg)
![Page 9: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/9.jpg)
![Page 10: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/10.jpg)
![Page 11: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/11.jpg)
![Page 12: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/12.jpg)
![Page 13: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/13.jpg)
![Page 14: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/15.jpg)
![Page 16: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/16.jpg)
![Page 17: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/17.jpg)
![Page 18: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/18.jpg)
![Page 19: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/19.jpg)
Large epidermal blood feeders.
Tick infestation: Anaemia Dermatitis Paralysis – toxin
unknown. Otoacariasis.
3-6mm3-6mm
![Page 20: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/20.jpg)
Akarcıklar
• Sarcoptes scabiei (uyuz etkeni)
• Demodex türleri ( kıl folikülü uyuzu etkeni)
• Dermanisidler
• Pyemotes ventricosus ( Arpa uyuzu etkeni)
• Trombikülidler (Çalılık uyuzu etkeni)
• Ev tozu akarcıkları
![Page 21: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/21.jpg)
Uyuz( Gale, scabies)• S.scabiei’nin insan vücudunda deride
oydukları tünellerde yaşaması sonucu oluşan kaşıntılı hastalığa uyuz adı verilir.
• S. scabiei tüm evrim dönemlerini insan derisinde geçiren zorunlu bir parazittir.
• Vücutları tek parça halinde yuvarlak, karın kısmı yassı,kirli beyaz renktedir.
• Dorsal yüzlerinde paralel çizgiler, kıllar, orta kısmında belirli şekilde sıralanmış üç köşeli görülen pullar ve kuvvetli dikenler bulunur
![Page 22: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/22.jpg)
Sarcoptes scabiei
• Dişi• 330x450 • Genital açıklık sırtta • 3.ve 4. bacakda kıl var
![Page 23: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/23.jpg)
Sarcoptes scabiei
• Erkek• 200 x 250 • Genital açıklık
karında• 4.bacak da pulvilluslu
![Page 24: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/24.jpg)
Sarcoptes scabiei
• Stratum corneum• Malphigi tabakası
![Page 25: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/25.jpg)
![Page 26: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/26.jpg)
Evrim• Enfektif olan evrim şekli döllenmiş dişilerdir.• Döllenmiş dişi stratum corneum içinde tünel kazmaya
başlar.• Sillion veya cuniculus adı verilen tünellerin uzunluğu
2-10 mm dir.• Dişi Sarcoptesler 4-5 gün içinde yumurtlamaya
başlar ve günde 2-5 yumurta yaparlar.• Yumurtadan çıkan larvalar tünelin tavanını delerek
olgunlaşmak için deri yüzeyine çıkarlar.• Larvalar açtıkları tünellerde veya kıl foliküllerinde nimf
haline geçerler.• Nimfler deri değiştirip erişkin erkek ya da dişi olurlar
![Page 27: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/27.jpg)
Epidemiyoloji
• Kozmopolit bir yayılış gösterir.
• Konak zinciri insan-insan-insan olarak devam eder.
• Epidemiler yapabilir.
• Toplu yaşanılan yerlerde ve evlerde kolay yayılır.
![Page 28: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/28.jpg)
İmmunoloji ve İmmunopatoloji
• Uyuza karşı, antikor ve hücre aracılı aşırı duyarlılık olayları gelişmektedir.
• Uyuzda görülen kaşıntı ve döküntülerin çoğu aşırı duyarlılık reaksiyonuna bağlıdır.
• Etken ile ilk karşılaşmada semptomların bir ay sonra ortaya çıkması sensitizasyon cevabından kaynaklanmaktadır.
• Tekrarlayan bulaşmalarda ise semptomlar 24 saat sonra ortaya çıkar ve parazit sayısı azdır.
• Enfekte bireylerde, yüksek IgE, IgM,IgG düzeyleri bulunmuştur.
![Page 29: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/29.jpg)
![Page 30: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/30.jpg)
![Page 31: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/31.jpg)
![Page 32: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/32.jpg)
Klinik belirtiler
• İnkübasyon dönemi 2-3 hafta kadardır.• En belirgin özelliği şiddetli gece
kaşıntısıdır. Kaşıntı lokal veya yaygın olabilir.
• Uyuzda en erken görülen lezyon kısa, deriden biraz kabarık tünellerdir.
• Bağışık sistemi bozuk olanlarda Norveç uyuzu oluşur.
![Page 33: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/33.jpg)
![Page 34: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/34.jpg)
Sarcoptes scabiei
• Deri lezyonları
![Page 35: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/35.jpg)
Sarcoptes scabiei
• Yenidoğan bir bebekte ayak tabanını lezyonu
![Page 36: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/36.jpg)
Tedavi
• Permethrin
• gama benzen hidrochlorid (Lindan)
![Page 37: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/37.jpg)
![Page 38: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/38.jpg)
![Page 39: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/39.jpg)
![Page 40: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/40.jpg)
![Page 41: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/41.jpg)
![Page 42: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/42.jpg)
![Page 43: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/43.jpg)
![Page 44: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/44.jpg)
![Page 45: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/45.jpg)
Pyemotes ventricosus
• 1.B:Tek tırnak (+)• 2.B:2 tırnak + 1 yastık
(+)• 3.B:2 tırnak + 1 yastık +)• Erkek:120 x 80
4.B:Tek tırnak (+)• Dişi: 200 x 70
4.B: 2 tırnak + 1 yastık (+)
![Page 46: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/46.jpg)
Demodex folliculorum
• Erkek: 300 x 40 Genital açıklığı sırt bölgesinde 2.çift bacaklar arasında
• Dişi: 250-440X40-55 Genital açıklığı karın bölgesinde 4.çift bacaklar arasında
![Page 47: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/47.jpg)
Demodex folliculorum
• Yumurta 60-80 x 40-50
![Page 48: Akarlar ve İnsan Sağlığı Açısından Önemi](https://reader035.vdocuments.mx/reader035/viewer/2022081421/56814e27550346895dbb8b88/html5/thumbnails/48.jpg)
Demodex folliculorum
• Akne rosesea• Akne vulgaris• Blefarit• Nasolabial sulcus,
çene,kirpik,alın...