AİLE HEKİMLİĞİ TANIMI VE İLKELERİ

KTÜ Aile Hekimliği AnabilimDalı Dr. Salih Z. KARSLIOĞLU

26.08.2014

AMAÇ

• Aile hekimliğinin tanımı hakkında• Aile hekimliğinin temel özellikleri

ve ilkeleri hakkında, bilgi verilmesi amaçlandı.

AiLE HEKİMİNİN TANIMI

• Yaş, cins, hastalık ayırt etmeksizin,• Bireysel,kapsamlı ve sürekli• Bütüncül sağlık hizmeti veren• Tıp fakültesinden mezun olduktan

sonra uzmanlık eğitimi almış, birinci basamak hekimidir.

Aile Hekimi;

• Disiplininin prensipleri doğrultusunda eğitim almış uzman doktordur.

• Tıbbi bakım isteyen kişiye, yaş, cinsiyet ve hastalıktan bağımsız, kapsamlı ve sürekli sağlık bakımı sunmakla sorumludur.

• Yetenek ve değerlerini etkin ve güvenli bir sağlık bakımı vermek üzere geliştirmekle yükümlüdür.

European definition of GP/FM, WONCA 2002

AİLE HEKİMLİĞİNİN TEMEL ÖZELLİKLERİ VE İLKELERİ

Aile Hekimliği; kendine özgü eğitim içeriği olan, araştırması olan kanıt temeli ve uygulaması olan, akademik ve bilimsel bir disiplin olan birinci basamak yönelimli klinik bir uzmanlıktır. WONCA 2005

Bütüncül Modelleme

• Sağlık sorunlarını bedensel, ruhsal, toplumsal, kültürel ve varoluş boyutlarıyla ele alır. Bunların çoğu rahatsızlık davranışını ve

hastalık kalıplarını değiştirir ve çoğu mutsuzluğun nedeni hasta için sorunun temelindeki nedeni dikkate almayan girişimlerdir.

Birinci Basamak Yönetimi

• İlk temas, açık erişim, tüm sağlık sorunları• Sağlık sistemiyle ilk tıbbi temas noktasını

oluşturur; • hizmet almak isteyenlere açık ve sınırsız bir

giriş sağlar; • yaş, cinsiyet ya da kişinin başka herhangi

bir özelliğine bakmaksızın tüm sağlık sorunlarıyla ilgilenir.

Birinci Basamak Yönetimi

• Bakımın koordinasyonu ve savunmanlık• Bunu bireylere sunulan bakımı koordine

ederek, • birinci basamakta diğer sağlık çalışanlarıyla

birlikte çalışarak,• gerektiğinde hasta adına üstlendiği

savunmanlık göreviyle diğer uzmanların sunduğu hizmetlerle teması yöneterek yapar.

Kapsamlı Yaklaşım

• Hasta sıklıkla semptomların henüz başlangıcında başvurur ve bu erken evrede tanı koymak güçtür.

Bu tarz başvurunun anlamı, hasta için önemli kararların sınırlı bilgiler temelinde alınmak zorunda kalınması ve klinik bakı ve testlerin kestirim değerinin daha az kesin olmasıdır .

Kapsamlı Yaklaşım

• Akut ve kronik sağlık sorunları • Hastaların akut ve kronik sağlık sorunlarını

eş zamanlı yönetir

• Sağlık ve esenlik durumunu geliştirme• Uygun ve etkili girişimlerle sağlığı ve iyilik

durumunu geliştirir

Özgül Sorun Çözme Becerileri

• İnsidans ve prevalansa dayalı karar verme• Rahatsızlıkların toplum içindeki prevalans ve insidansının

belirleyici olduğu özgün bir karar verme süreci vardır.• Hiçbir ön eleme olmadığı için rahatsızlıkların prevalans

ve insidansı hastane ortamından farklıdır ve ciddi hastalıklar birinci basamakta hastanede olduğundan daha az sıklıkla görülür.

• Sorunları erken ayrışmamış evrelerde görülmesi• Gelişiminin erken evresinde henüz ayrımlaşmamış bir

şekilde ortaya çıkan ve ivedi girişim gerektirebilen rahatsızlıkları yönetir.

Toplum Yönelimli Olma

• Sağlık sorunlarını bedensel, ruhsal, toplumsal, kültürel ve varoluş boyutlarıyla ele alır.

Kişi Merkezli Bakım

• Hasta ve bağlam merkezli• Bireye, ailesine ve toplumuna yönelmiş kişi

merkezli yaklaşım geliştirir.

• Doktor hasta ilişkisi• Kendine özgü bir hastayla görüşme süreci

vardır. Bu süreç etkili bir iletişimle, doktor ve hasta arasında zaman içinde gelişen bir ilişki kurulmasını sağlar.

Kişi Merkezli Bakım

• Süreklilik• Sağlık bakımının hastanın gereksinimleriyle

belirlenen boylamsal (longitüdinal) sürekliliğini sağlamaktan sorumludur.

• Hastayla birlikte karar verme

Bu ilkelerin uygulanmasında temel kabul edilmesi gereken 3 önemli ek özellik vardır.

• Bağlamsallık: Hekimlerin kendi bağlamlarının ve içinde çalıştıkları ortamın anlaşılması

• Tutumsallık: Hekimin mesleksel yeteneklerine, değerlerine ve etiğe dayalı tutumlar oluşturması

• Bilimsellik: Tıbbi uygulamaya eleştirel ve araştırmaya dayalı bir yaklaşım gösterme ve sürekli öğrenme ve kalite geliştirme yoluyla bunu sürdürme.

Kaynaklar

• Aile Hekimliği Avrupa Tanımı WONCA 2005

• http://www.tahud.org.tr• Prof. Dr. İsmail Hamdi Kara. Aile

Hekimliğinin tanımı ve ilkeleri, dünyada ve Türkiye’de aile hekimliği

• http://ailehekimligi.gov.tr