aŞi İle Önlenebİlİr hastaliklar daİre baŞkanliĞi · gerekli acil eylem planına geçişin...

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu


AŞI İLE ÖNLENEBİLİR HASTALIKLAR DAİRE BAŞKANLIĞI

1

Dr. Bekir Mutlu GÜNGÖR

Soğuk Zincir Birim Sorumlusu


2

AŞI ile ÖNLENEBİLİR HASTALIKLAR DAİRESİ

LOJİSTİK GBP



LOJİSTİK

Planlama

ve

Tedarik

Depolama

ve

Dağıtım

Soğuk Zincir İzleme



Planlama ve Tedarik Birimi

• Aşı ve antiserum

• Soğuk Zincir Araçları

• Enjektör

• Güvenli Atık Kutusu

• Aşı Nakil Kabı

• Uzun Süreli Isı Kayıt Cihazı

• Karekodlama

• El Terminali

T.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Aşı ve Antiserumlar

DaBT-IPV-Hib (beşli kombine) OPV (Oral Polio)

DaBT-IPV (dörtlü karma) İnfluenza

Td Erişkin Kuduz Aşısı

KPA(Konjuge Pnömokok) Yılan Antiserumu

Kızamık At Kuduz Antiserumu

KKK İnsan Kuduz Antiserumu

Hepatit B (pediatrik) Akrep Antiserumu

DT Pediatrik Difteri Antiserumu

BCG At Tetanoz Antiserumu

Suçiçeği Aşısı İnsan Tetanoz Antiserumu

Hepatit A Aşısı Menenjit Aşısı 5


6

1995

(6 antijen)

2002

(7 antijen)

2010

(11 antijen)

2012

(13 antijen) BCG

Difteri

Boğmaca

Tetanoz

Kızamık

Polio (Oral)

BCG

Difteri

Boğmaca

Tetanoz

Kızamık

Polio (Oral)

Hepatit B

BCG

Difteri

Boğmaca

Tetanoz

Kızamık

Polio (Oral)

Hepatit B

Polio (Inaktif)

Hib

Kızamıkçık

Kabakulak

Pnömokok Kon.

BCG

Difteri

Boğmaca

Tetanoz

Kızamık

Polio (Oral)

Polio (Inaktif)

Hib

Kızamıkçık

Kabakulak

Pnömokok Kon.

Hepatit A

Su Çiçeği


7

Aşılamada Çocuk Başı Maliyet

2013 yılında 5 yaş altı bir çocuğun aşılanması için yaklaşık 120 USD harcanmaktadır. 2002 yılında ise bu miktar 5 USD idi. (Bu maliyetlere operasyonal giderler dahil değildir.) Aynı aşıların piyasa satış fiyatları toplamı 430 USD’dır.


8

Aşının Teslim Alınması

Kesin Kabul ve Depolama

Aşının Analizi


9

Yıllık İhtiyacın

Belirlenmesi

Kamu İhale Kanunu

Kapsamında Satın

Alımın Yapılması

Ürünlerin Aşı

Deposuna Teslim

Edilmesi

Ön Kabul

Muayenesinin

Yapılması Red

Analiz İçin Numune Alınması

ve Laboratuvara

Numunelerin Teslim Edilmesi

Uygun Uygun

Değil

Kati Kabulün

Yapılarak Stok

Girişlerinin

Yapılması

Ürünlerin

Firmaya İade

Edilmesi

Aşı Tedariği


10

Aşı ve İlaç Deposu 9.000 m2 kapalı alan 10.000 m2 açık alandan oluşmaktadır. Kasım 2013 tarihinde hizmete açılmıştır.


11

8 adet

Kamyon # 118 adet Nakil Aracı

İl Halk Sağlığı

Deposu Toplum Sağlığı

Merkezi Son Kullanıcı

Merkez Depo

1 81 950 22000 3 ay 1 ay 1 ay

Aşı Dağıtımı


AŞI DAĞITIMI

Türkiye Halk Sağlığı Kurumu Aşı ve İlaç Deposu

Aşı Nakil Kamyonu

Halk Sağlığı Müdürlüğü Aşı Deposu

Halk Sağlığı Müdürlüğü Aşı Nakil Aracı

Toplum Sağlığı Merkezi

Son Kullanıcılar (Aile Sağlığı Merkezi, Özel ve

Kamu Hastaneleri, Üniversite Hastaneleri, Özel

Hekimler, Silahlı Kuvvetlere Bağlı Birimler, Özel

Poliklinikler)

12


13

Halk Sağlığı

Müdürlüklerinden Üçer

Aylık Dönemlerde

İhtiyaçlarının

Toplanması

Halk Sağlığı Müdürlüklerine

Gönderimi Yapılacak Aşı,

Antiserum ve Malzemelerin

Dağıtım Planının Yapılması

Dağıtımda Görev Alacak Personel

ve Araçların Belirlenmesi

Halk Sağlığı Müdürlüklerine Aşı ve

Antiserumların Teslimatının Yapılması

Araçlara DSÖ Prequalifikasyon

Listesinde Yer Alan Uzun Süreli Isı

Kaydı Yapan Digital termometrelerin

Yerleştirilmesi

Ürünleri Dünya Sağlık Örgütünün

Önerdiği Sevkiyat Kurallarına

Göre Araca Yüklemesi

Sevkiyat Dönüşü Sevkiyat

Raporu Düzenlenmesi ve

Tutanaklar ile Birlikte

Dosyalanması

Aracın Yola Çıkması ve Sevkiyat

Memurunun Frigofrik Kasanın

Sıcaklığını Takip Ederek (+) 2 °C - (+) 8

°C Arasında Sıcaklığın Korunmasını

Sağlaması

Aşı Dağıtımı


Sevk Dönemleri

14

Aşının depolandığı yer Sevk dönemleri

Halk Sağlığı Müdürlüğü Üç ayda bir

Toplum Sağlığı Merkezi Ayda bir

Aile Hekimi/Hastane v.b.

Son Kullanıcılar

Ayda bir


15

2013 2014

Personel 27 30

Doz 48,229,035 53,599,735*

Km 393,338 318,889*

Kamyon 7+1 8


2005 yılı sonunda soğuk hava deposu bulunan il sayısı; 5 2007 yılı sonunda soğuk hava deposu bulunan il sayısı; 81

Halk Sağlığı Müdürlükleri Soğuk Hava

Deposu


• Depo Bakımları

• Soğuk Zincir Malzemesi Kontrol

• Aşı Hacmi ve Depo Hesaplaması

• Dağıtım Planı

• FIFO

• Düzenli Miad Kontrolleri

• Depo Yerleşimi

• Depo konumu

• Envanter

GENEL İLKELER


18

Karekod Uygulaması

Flakon, ampul veya kullanıma hazır enjektör tekli paketlenmiş ise bu birimlere

ait karekod paketin üzerine yapıştırılıyor. Bir pakette birden fazla birim varsa

karekod paketin içerisine konuluyor.

Koli

Kutu

Paket

Palet


ÇOKLU DOZ TEKLİ DOZ


Aşı Nerede

20

Miadı geçti

Soğuk Zincir kırıldı

Hatalı Stok


Eniyileme (optimizasyon)

• Etkinlik

• Verimlilik

• Kayıt

• Gözden geçirme

• Eğitim


SOĞUK ZİNCİR


Soğuk zincir, bir aşının etkinliğini üretiminden kişiye uygulanana

kadar koruyan ve ihtiyacı olanlara yeterli miktarda etkin aşının

ulaşmasını sağlayan insan ve malzemeden oluşan sistemdir.

Kullanılan aşılar etkin değilse, %100 aşılama hızlarına ulaşılsa bile

bağışık bir toplum oluşturma hedefine ulaşılamayacaktır. Bu nedenle

soğuk zincir GBP’nın en önemli bileşenlerinden biri olarak büyük

önem taşımaktadır.

Soğuk Zincir


24

GENEL İLKELER

Soğuk zincir malzeme mevcudunun, her yıl,

Periyodik bakımları yapılmalı

Onarımı sağlanmalı,

İlgili malzemenin servis sözleşmeleri

yenilenmeli,

Yeni malzeme ihtiyacı belirlenmeli,


Aşıların sıcaklık hassasiyetleri

Oran Aşı

OPV

Kızamık, KKK, IPV,Hib (liyofilize)

Su Çiçeği

BCG

DaBT , KPA,HepA

DT, Hib (liyofilize değil)

Td, TT, HepB

22.5.2015


Aşıların donma hassasiyetleri

Oran Aşı

HepB

DaBT DT

Td

TT, KPA,HepA

Kızamık, KKK, Hib (liyofilize), BCG, OPV ve Su Çiçeği aşıları dondurulabilir

22.5.2015


Üstten soğutmalı bir buzdolabı için buzdolabının;

Üst raf:

OPA, sulandırıcıları ayrı olmak üzere Hib, meningokok, BCG, KKK,

Kızamık, Kızamıkçık, Suçiçeği aşıları (dondurulabilir aşılar)

Orta raf: DaBT-İPA-Hib, Kuduz, KPA, DaBT-İPA aşıları

Alt raf: Hep B, Hep A, Td, DT aşıları ile PPD solüsyonu, aşı

sulandırıcıları ve tüm antiserumlar, yerleştirilmelidir.

*Aşı ile sulandırıcısı aynı pakette olan aşılar orta veya alt rafa

yerleştirilmelidir.

Buzdolabına Aşı Yerleştirirken Dikkat Edilecek Hususlar


22.5.2015 28

Buzluk: Buz Aküleri

ÜST RAF OPA-Kızamık-KKK-Kızamıkcık-

Suçiçeği-BCG-Hib.

ORTA RAF 5 Lİ Karma-Kuduz-Grip Aşısı

Hep.A

ALT RAF KPA -Hep.B - Td-DT- PPD

Solusyonları - Aşı Sulandırıcıları

SEBZELİK Su Şişeleri


Aşı flakonları ve paketleri, aralarında yeterli hava

akımı dolaşacak şekilde yerleştirilmelidir.

• Donmaya hassas olan aşılar buzdolabının soğutucu

kısmından uzakta tutulmalı,

• Aşılar orijinal kutularının içerisinde saklanmalı

• Buzdolabının duvarı ile temas ettirilmemelidir.

• Aşı yerleştirilmesinde, miadı yakın olan aşıların ön

kısımda bulunmasına dikkat edilmelidir.



En alt kısma (sebzelik) dolap ısısının sabit

tutulmasına yardımcı olmak üzere su bidonları

yerleştirilmelidir.

Uzun süreli elektrik kesintilerinde buzdolabı ısısı

düzenli olarak kontrol edilmeli ve kapak sık sık

açılmamalıdır. İzolasyonu iyi bir buzdolabında bu yolla genellikle 24 saat

süre ile ısı korunur. Daha uzun süreli kesintilerde acil durum planı

uygulanmalıdır. Elektrik kesintilerinde kesintinin süresi mutlaka öğrenilmelidir.



BCG, Kızamık, KKK, Kızamıkçık aşıları güneş ışığı gibi ultraviyoleye

hassastır.

Aşıların tahrip olmasının sebebi, ısının kümülatif etkisidir. Yani bir

kerede çok yüksek (30–35C üzeri) sıcaklığa maruziyet kadar,

birçok kereler daha az sıcaklıklara (10–30C arası) maruziyet de

aşıyı aynı derecede bozabilir.

Bir kez aşının etkinliği kaybolur ya da azalırsa, aşılar eski haline

döndürülemez, bu nedenle soğuk zincir süreklilik gerektirir.

Soğuk Zincir


Polio, Kızamık, KKK, Kızamıkçık, Liyofilize Hib, Suçiçeği

ve BCG aşıları dondurulabilir aşılardır.

(Sulandırıcısı aynı pakette olan aşılar dondurulmamalıdır!!!)

DaBT-İPA-Hib, DT, Td, Hepatit B, Hepatit A ve KPA

aşıları ile liyofilize aşıların sulandırıcılarının hiçbir zaman

donmaması gerekir.

Soğuk Zincir


+2 ile +8 oC arasında Soğuk Hava

Depolarında OPV dışındaki aşılar

(-) 20 oC aşı dolaplarında OPV aşısı

saklanmaktadır.


Sürekli ısı kaydeden sistemler kullanılmalıdır.

Tüm aşı depo ve dolaplarında en az bir adet kalibrasyonu yapılmış uzun

süreli kayıt yapabilen (En az bir aylık süreyi gösteren) elektronik ısı

takip cihazı bulundurulması zorunludur.

Termometreler orta rafın orta bölümüne yerleştirilmelidir. Her sabah

mesai başlarken ve her akşam mesai bitiminde bu cihaz kontrol edilerek

alarm olmasa bile en düşük ve en yüksek sıcaklık kontrol edilmeli ve ısı

izlem çizelgesine işlenmelidir.

Uzun süreli kayıt yapabilen elektronik termometrenin arızalanabileceği

düşünülerek yanında mutlaka mekanik termometre bulundurulmalıdır.

Depo/Buzdolabı Isı Takibi


Soğuk zincir kırılması tespit edildiğinde

• aşı ve antiserumların kullanımı durdurulmalı

• bir üst birime durum hakkında bilgi verilmelidir

• Sıcaklığa maruz kalan aşı ve antiserumlar için:

VVM’i olan aşıların VVM’i kontrol edilerek ve aşıların maruz kaldığı

sıcaklıklar ile kaçıncı kez maruz kaldığı göz önünde bulundurularak aşıların

kullanılıp kullanılamayacağı belirlenir. Karar verilirken sıcaklığın aşılar

üzerindeki kümülatif etkisi unutulmamalıdır.

Soğuk Zincir Kırılmasında Yapılması Gerekenler


Soğuğa maruz kalan aşılar için:

Aşıların soğuğa karşı hassasiyetleri göz önünde

bulundurularak karar verilmelidir.

Aşılar donduğunda etkinliğini geri dönülemez olarak

yitirmektedir.

(dondurulabilir aşılar – mmr, bcg, opv, su çiçeği, kızamık -

hariç)

Soğuk Zincir Kırılmasında Yapılması Gerekenler


2011 yılında;

• Tüm aşı, antiserum ve aşı sulandırıcılarına karekod

zorunluluğu getirilmiştir.

• Karekod Destekli Aşı Takip Programı

oluşturulmaktadır.

• Tüm aşı ve antiserumlar sevk edilirken ve uygulanırken

karekod okutularak işlem yapılmaktadır.

• Amaç; Soğuk zincir yönetiminde, uygulama güvenliği,

etkin stok kontrolü ve erken uyarılı ısı takip sistemini

gerçekleştirmektir.

Karekod Uygulaması

37


•Aşıların etkinliğinin korunması ile Türkiye´de aşı

uygulamalarının iyileştirilmesi,

•Aşı güvenliğinin sağlanması ile bağışıklamanın arttırılması,

•Düzenli çalışmayan ya da yetersiz olan dolap ve odaların

kontrol altına alınarak, aşı ve anti-serumların bozularak

imha edilmesinin önlenmesi,

•Enerji kesintilerinde uyarı sisteminin devreye girmesiyle

gerekli acil eylem planına geçişin sağlanması,

•İmha edilmesi gereken aşıların belirlenmesi,

•Yapılan hataların tespiti ve olası hataların önlenmesi,

•Maddi kayıpların önlenmesi,

•Soğuk zincire ilişkin istatistik ve raporların üretilmesi.

Programın Amacı


39

Aşının Adı ve Ulusal

Kod

T.C. Sağlık Bakanlığı

standart matriks

yapısı

Karekod içerisinde hangi bilgiler var?

Lot no.

Son Kullanım

Tarihi

Üreticinin Adı

Koli-Paket İçeriği


Isı Takip Sistemi

22.5.2015 40


Stok Kontrol Programı

22.5.2015


AŞI ANTİSERUM SOĞUK ZİNCİR VE STOK

TAKİP SİSTEMİ

• Karekod kullanılarak stok ve ısı takibinin yapılması amacı ile program temin edilmiştir. Kurumumuzun tedarik etmiş olduğu aşıların uygulaması yapılan tüm birimlerde 2014 yılında sistemin kullanıma başlanmıştır.

• Ürünlerin merkez depoya kabulünden sonra aşılar Karekod sistemi kullanılarak stoklanmaktadır. Halk Sağlığı Müdürlüklerine sevk edilirken yine karekod okutularak sevk edilmekte ve il depolarında da aynı şekilde stoklanmaktadır. Son kullanıcılar tarafından aşı uygulanacak kişinin T.C. numarası ile aşının karekodu eşleştirilmektedir.

42


43

•Buzdolabı üreticileri ile aşıya özel buzdolabı

üretimine yönelik görüşmeler yapılmaktadır.

.

Aşı Saklama Dolabı;


TEŞEKKÜRLER…

aŞi İle Önlenebİlİr hastaliklar daİre baŞkanliĞi · gerekli acil eylem planına geçişin...

Documents