agressie bij patiënten met niet- aangeboren hersenletsel prevalentie, aard en patiëntenkenmerken...
TRANSCRIPT
Agressie bij patiënten met niet-aangeboren hersenletsel
Prevalentie, aard en patiëntenkenmerken
Ada Visscher, Berno van Meijel, Joost Jan Stolker, Jan Wiersma, Henk Nijman
Opzet presentatie
• Niet-aangeboren hersenletsel
• Agressie
• Onderzoek
• Relevantie voor de verpleegkundige praktijk
• Samenvatting/conclusies
Niet-aangeboren hersenletsel
Beschadiging van het hersenweefsel op enig moment na de geboorte ontstaan,
– hierdoor breuk in de levenslijn
– vaak combinatie van stoornissen beperkingen en handicaps
– hierdoor beroep op hulpverlening
Oorzaken van niet-aangeboren hersenletsel
• Traumatisch hersenletsel– ongeval– val– schotwond
• Niet traumatisch hersenletsel– Bloedvatstoornissen– infecties– tumoren– vergiftiging– zuurstofgebrek
AGRESSIE?
Agressie
Elke verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag dat
dreigend is of daadwerkelijke fysieke schade aanricht
aan de patiënt zelf, anderen of objecten
(naar Morrison 1990)
Model (adapted) of inpatient aggression in psychiatric hospitals (Nijman 2002)
Afdelingsfactoren
Patienten factoren
Staffactoren
opname
Omgevingsstress
Cognitivestress
Communicatiestress
AgressieNAH
Het onderzoek
• Aanleiding• Doel• Onderzoeksopzet• Meetinstrument• Resultaten• Individuele agressie-analyses• Relevantie voor de verpleegkundige praktijk• Conclusies/aanbevelingen
Aanleiding onderzoek
Ervaren toename van agressie-incidenten
door de verpleegkundigen
Onderzoeksvragen
1. Hoe vaak komen agressie incidenten voor?
2. Aard van de agressie-incidenten?
3. Patiëntenkenmerken?
Onderzoeksopzet
• Gedurende 17 weken alle agressie incidenten meten
• Dossieronderzoek naar patiëntenkenmerken
Meetinstrument
Staff Observation Aggression Scale – Revised
SOAS-R
1. Provocatie/aanleiding 2. Door patiënt gebruikte middelen
3. Doelwit van de agressie
4. Consequentie(s) voor slachtoffer(s)
5. Maatregelen om agressie te stoppen
geen aanwijsbare provocatie
1 verbale agressie 0 niets / niemand 0 geen 0 geen 0
Provocatie door: gebruiksvoorwerpen: object(en) 1 Objecten: gesprek met patiënt 0
andere patiënt(en) 0 stoel 1 andere patiënt(en)
2 beschadigd, vervanging niet noodzakelijk
3 kalm weggebracht
0
hulp bij ADL 0 glas / servies 1 patiënt zelf 3 beschadigd, vervanging noodzakelijk
3 orale medicatie 2
patiënt wordt iets niet toegestaan
0 andere objecten, nl.: 1 teamlid 3 personen: parenterale medicatie
2
verzoek van staf aan patiënt medicatie te nemen
2 delen van het lichaam: andere personen 4 voelden zich bedreigd
6 met kracht tegen gehouden
4
andere aanleidingen, nl.:
0 handen (slaan, stompen, ….)
2 pijn < 10 min 9 separatie (deur op slot)
4
…………. Voeten (trappen) 2 pijn > 10 min 9 fixatie 4
tanden (bijten) 2 zichtbare verwondingen
9 andere maatregelen, nl.:
2
anders, nl.: 2 behandeling noodzakelijk
9 ………….………….
Gevaarlijke objecten of methoden:
behandeling door arts noodzakelijk
9
mes 3
wurgpogingen 3
anders, nl.: 3
………….
Onderzoeksgroep (n=57)
• CVA 25%• Traumatisch hersenletsel 19%• Hypoxie 16%• Tumor 11%• Alcoholmisbruik 9%• Infectieziekte 9%• Overige 12%
Resultaten prevalentie
388 incidenten
(=28 incidenten/ bed/jaar)
Aantal incidenten per patiënt
8 patiënten (14%)betrokken bij 86% van
de agressie-incidenten
4 3 9 1 7 10 6 5 11 12 14 16 19 32 21 53 15 17 22 8 13 18 20 35
Registratienummer
0
10
20
30
40
50
60
70
Co
un
t
Aantal incidenten per melder
2 153 7 1140 22 9 6 8 28 16 1320 10 174 30 32 36 39 27 26 21 195 12 1825 31 48 35 1 42 1423 29 37 45 38 24 33 34 41 43 44 46 47
Staff registration number
0
10
20
30
40
50
60
Cou
nt
Resultaten ernstscore
• Ernstscore 6,3 (range 0-19; SD=4,1)
• 33% ernstige incidenten (score >8)
• Bijna dagelijks voelde een verpleegkundige zich bedreigd
Provocatie/aanleiding
• Patiënt wordt iets niet toegestaan 25%
• Hulp bij ADL 20%
• Verzoek om iets te doen 13%
• 17% geen aanwijsbare oorzaak
70% interactie patiënt – verpleegkundig
Gebruikte middelen
verbale agressie delen lichaam gebruiksvoorwerpen gevaarlijke objecten
0
50
100
150
200
fre
qu
en
tie
174
51
162
Doelwit van de agressie
teamlid andere patiënt(en)
niets/niemand object(en) andere patiënt(en) +
teamlid
andere personen
object(en)+ teamlid
patiënt zelf niet geregistreerd
doelwit van de agressie
0
50
100
150
200
250
300
Co
un
t
30
8
43
286
6 58 77% doelwitverpleegkundigen
Consequenties voor slachtoffer(s)
geen personen bedreigd niet ingevuld pijn<10 min zichtbare verwondingen
objecten beschadigd
vervanging niet noodzakelijk
Consequentie(s) voor slachtoffer(s)
0
50
100
150
200
250
300C
ou
nt
255
105
6 615
Bij 30% van deincidenten voelde
het slachtofferzich bedreigd en/of
had pijn
Maatregelen om agressie te stoppen
andere maatregelen
, nl:.....
gesprek met de patiënt
geen combinatie kalm weg- gebracht
met kracht tegen-
gehouden
orale medicatie
separatie (deur op
slot)
niet ge- registreerd
fixatie
maatregelen om agressie te stoppen
0
20
40
60
80
100
120
Co
un
t
70
84
39
1516
3 1
107
51
2
In 58% geen of alleen
verbale interventies
Patiëntenkenmerken
Significante relatie agressie en• Mannelijke geslacht• Langere duur van de opname• Onvrijwillige opname
Tijdstip van de agressie-incidenten
,00
1,0
0
2,0
0
3,0
0
6,0
0
7,0
0
8,0
0
9,0
0
10,0
0
11,0
0
12,0
0
13,0
0
14,0
0
15,0
0
16,0
0
17,0
0
18,0
0
19,0
0
20,0
0
21,0
0
22,0
0
time
0
10
20
30
40
50
60
Count
70% van de incidentenwordt voorafgegaan doorinteractie met personeel,
(maaltijden, ADL)
Verschillen hoogfrequente en laagfrequente agressiegroep
Laagfrequente agressiegroepProvocatie/aanleiding → andere patiëntDoelwit → andere patiënt
Maatregel om agressie te stoppen → gesprek
Hoogfrequente agressiegroepProvocatie/aanleiding → hulp bij ADL
Maatregel om agressie te stoppen → kalm weggebracht
Individuele agressie-analyses
Veel incidenten aanhet einde van de
weekfamilie-interventie
Monday Tuesday Wednesday Thursday Friday Saterday Sunday
Days of the week
0
5
10
15
20
25
Count
Individuele agressie-analye-2
9 10 11 12 13 15 17 18 19 20 21
UUR
0
2
4
6
8
10
12
Count 17.00 uur
onrust groepomgevingsinterventie
Individuele agressie-analyse-3
november december januari februari maart
periode november 2004- september 2005
0
5
10
15
20
25
aa
nta
l in
cid
en
ten
25
3
1
3
7
Medicatiewijziging in januari
Relevantie voor de praktijk ?
Conclusie/aanbevelingen
• Inzicht in de incidentie en aard van agressie-incidenten → voorwaarden voor interventiekeuze.
• Gegevens gebruiken om incidenten van individuele patiënten te analyseren → individuele patronen
• SOAS-R is een nuttig instrument om de incidentie en aard van agressie van individuele patiënten in kaart te brengen. Voorwaarde is dat de SOAS-R consequent worden ingevuld.