AFETLERİN SOSYAL YAŞAMDAKİ YERİ

VESAĞLIK YÖNETİMİ

Prof Dr Recep AKDUR

1

SOSYAL YAŞAMDAKİ YERİ

•YAYGINLIK- BÜYÜKLÜK Toplumun ne kadarını etkilediği•ZARAR- ŞİDDETKırım (ölüm, sakatlık, hastalık)Yıkım (canlı ve cansız varlıklar)

11 Mayıs 2012 2AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

SON 10 YILIN AFETLERİNDEN BAZI ÖRNEKLER

AFET TARİHÖLÜ

SAYISIETKİLENEN

NÜFUSEKONOMİK KAYIP

Haiti Depremi 12 .01 2010 222570 3400000 ////

Sichuan Depremi 12.05. 2008 87406 45,976,596 85 Billion

Nargis Siklonu Myanmar 02 .05.2008 138366 2,420,000 4 Billion

Kashmir Deprem Pakistan 08.10. 2005 73338 5,128,000 5.2 Billion

Güney Asya Tsunamisi 26.12. 2004 226408 2,321,700 9.2 Billion

Avrupa Sıcak Dalgası 2003 Yaz 72210 Bilinmiyor ////

Sichuan Depremi 12.05. 2008 87406 45,976,596 85 Billion

11 Mayıs 2012 3AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

TÜRKİYE’DE DEPREM YAYGIN KİTLELERİ TEHDİT EDİYOR

• Topraklarımızın %91’i• Nüfusumuzun %98’i• Sanayimizin %74’ü• Barajlarımızın %92’si1900’DEN GÜNÜMÜZE• Her 10-11 ayda yineliyor• 50 milyon kişi etkilendi• 5 milyon insan evsiz kaldı

11 Mayıs 2012 4AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

ÖNEMLİ BİR ÖLÜM ve SAKATLIK NEDENİ

• 120 BİNİ AŞKIN ÖLÜM• 250 BİNİ AŞKIN SAKAT

11 Mayıs 2012 5AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

AĞIR EKONOMİK KAYIPLARA NEDEN OLUYOR

• BİR MİLYONDAN FAZLA EV HASAR GÖRDÜ• BİNLERCE İŞYERİ KAPANDI• BİNLERCE ARAÇ, HAYVAN, MALZEME YİTİRİLDİ• GSMH’nın HER YIL %2’den FAZLASI AFETE

HARCANIYOR• EKONOMİK GELİŞME ÜZERİNDE ÖNEMLİ BİR

BASKI UNSURU

11 Mayıs 2012 6AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

TÜRKİYE’DE AFETLER YALNIZCA DEPREMLERDEN İBARET DEĞİL

• DEPREM %61• TOPRAK KAYMASI %15• SEL %14• KAYA DÜŞMESİ %5• YANGIN %4• ÇIĞ DÜŞMESİ %1

11 Mayıs 2012 7AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

ERZİNCAN 13 Mart 1992

YÖNETİM KİLİTLENİYOR

8

Günlük yaşam kilitleniyor 15-20 Kasım 2003

11 Mayıs 2012 9AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

YAŞAMIN TÜM ALANLARI OLUMSUZ ETKİLENİYOR

10

Van Depremi 23.10.2011 11

TÜPRAŞ YANGINI- İZMİT Marmara Depremi Ağustos 1999

SANAYİ ETKİLENİYOR

12

Marmara Depremi 17 Ağustos 1999

KÜLTÜREL FAALİYETLER, SPOR VE SAĞLIK ETKİLENİYOR

13

AFETİN EVRELERİ

SESSİZ EVRE ALARM EVRESİ İZOLASYON EVRESİ

DIŞ YARDIM EVRESİ

REHABİLİTASYON EVRESİ

11 Mayıs 2012 14AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

1. SESSİZ EVREDE YAPILACAKLAR

• ÖRGÜTLENME• PLANLAMA• ALARM SİSTEMLERİ KURMA• TOPLUMU BİLİNÇLİ KILMA• ALTYAPININ GÜÇLENDİRİLMESİ• YASAL DÜZENLEMELER

11 Mayıs 2012 15AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

2. ALARM EVRESİNDE YAPILACAKLAR

• HABER ALMA- DEĞERLENDİRME• HABER VERME (Sektörlere - Topluma)• TOPLANMA VE TAHLİYE• EYLEM PLANLARI’NIN GÖZDEN GEÇİRİLEREK

EKSİKLİKLERİNİN GİDERİLMESİ

11 Mayıs 2012 16AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

3. İZOLASYON EVRESİNDE Bireysel İş ve Eylemler

• KENDİ KENDİNİ KURTARMA• AİLE İÇİ YARDIMLAŞMA• AİLE BİREYLERİNDEN HABERDAR OLMA• YAKIN ÇEVRE KURTARMASI• ÖRGÜTLERDE YERİNİ ALMA• ÖRGÜTLENME

11 Mayıs 2012 17AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

3. İZOLASYON EVRESİNDE Kurumsal İş ve Eylemler

• Kriz Merkez ve Masalarının toplanması• Durum değerlendirme• Planların /Senaryoların gözden geçirilmesi• Uygun olan planın / senaryonun

uygulamaya sokulması

11 Mayıs 2012 18AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

4. DIŞ YARDIM EVRESİNDE YAPILACAKLAR

• AFET BÖLGE VE NÜFUSUNUN SAPTANMASI• HASAR BÜYÜKLÜĞÜNÜN SAPTANMASI• KURTARMA -TRİAJ - ŞOK GİDERME• GEÇİCİ YERLEŞİM

SU, BESİN, BARINAK, GİYSİ, UYGUN ÇEVRE

11 Mayıs 2012 19AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

5. REHABİLİTASYON EVRESİNDE YAPILACAKLAR

TOPLUMUN ve ÇEVRENİN AFET ÖNCESİ DURUMA GETİRİLMESİ

KONUT, ÇEVRE, SAĞLIK, EĞİTİM, İŞ YAŞAMI

11 Mayıs 2012 20AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

AFET ULUSAL PLANI GEREKLİ (PLANSIZLIK)

KİŞİLERİNKURUMLARINULUSUN

KOORDİNE OLAMAMASI

• İHMAL• GECİKME• DUPLİKASYON• BOŞA ÇABA• BOŞA HARCAMA

11 Mayıs 2012 21AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

PLAN

Bir iş ya da eylem hakkında

sorularının yanıtlanmasıdır.

NEDENNEREDENE ZAMANNE İLENASILKİM

YAPILACAĞI

11 Mayıs 2012 22AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

AFET ULUSAL PLANI BİRİMLERİN PLANLARININ BİLEŞİMİNDEN OLUŞUR

• AİLE• APARTMAN• SOKAK• MAHALLE• KENT• VİLAYET

• BİRİM• KURUM• İL

MÜDÜRLÜĞÜ• BAKANLIK• SEKTÖR

TOPLUMSAL KURUMSAL

11 Mayıs 2012 23AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

PLAN SÜREÇLERİ

SEKTÖR

KONU 1 KONU 2 KONU 3 KONU 4

İŞ 1 İŞ İŞ İŞ

IV EYLEMLERDE GEREKSİNİMLER

I KONULAR

II İŞLER

III EYLEMLER

11 Mayıs 2012 24AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

AFETTE GEREKSİNİMLERİN HESAPLANMASI(SENARYO YAZIMI)

• RİSK ALTINDAKİ TOPLUM• ETKİLENEN BÖLGE ve NÜFUS• AFETZEDE SAYISI• ESKİ AFET BİLGİLERİ• VARSAYIMLAR- SENARYOLAR

11 Mayıs 2012 25AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

AFET YÖNETİMİ

RİSK YÖNETİMİKRİZ YÖNETİMİ

AFET YÖNENTİMİ İKİ KÜMELİDİR

11 Mayıs 2012 26AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

AFET YÖNETİMİ

• RİSK YÖNETİMİ ( Olay öncesi /Proaktif davranış) Olay olmadan önce olaydan koruma, nedenleri yok

etme zararları önleme /azaltma çalışmaları) Risk yönetiminde hedef afet nedenlerini/ risklerini/

afetleri yok etmektir-KORUMADIR

• KRİZ YÖNETİMİ (Olay sonrası /Reaktif davranış) Olay olduktan sonra olayı /krizi def etme krizin yaralarını

sarma ikincil zararaları azaltma çalışmalarıdır Kriz yönetiminde hedef ikincil kayıpları en aza

indirmektir.TEDAVİDİR11 Mayıs 2012 27AKDUR 6.Afet Semineri

Antalya

SAĞLIK KONU VE AMAÇLARI

1. Afet plan ve senaryolarının hazırlanması2. Önlemler geliştirme ve halkın eğitimi 3. Arama kurtarma sırasında sağlık hizmetleri4. Yaralıların (triaj,acil tıbbı bakım, idame,tahliye)5. Hastane hizmetleri6. İkincil hastalık ve sonuçlarının önlenmesi7. Sağlık hizmetleri alt yapısının yeniden inşaası8. Sağlık hizmetlerinin rehabilitasyonu

11 Mayıs 2012 28AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

ÖLÜMLERİN AZALTILMASINDA İŞ ve EYLEMLER

• OLAYA BAĞLI ve OLAY ANINDA OLAN ÖLÜMLER• GECİKMİŞ KURTARMAYA BAĞLI ÖLÜMLER• KURTARMA ESNASINDAKİ ÖLÜMLER (kurtarma ölümleri)• ÖLÜMÜ ÖNLENEMEZ OLGULAR ( tıp ve teknolojinin çözemediği, yerel

olanakların yetersiz olduğu)• HİZMETLERİN KESİNTİYE UĞRAMASINA BAĞLI ÖLÜMLER• KURTARILABİLİR ÖLÜMLER (yaralı bakım ve koruyucu hizmetler)

11 Mayıs 2012 29AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

YARALILARIN BAKIMINDA

İŞ ve EYLEMLER

• KURTARMA SIRASI BAKIM• TRİAJ• RESÜSKÜTASYON-ACİL MÜDAHALE• YAŞAM İDAMESİ• SEVK-TAHLİYE• HASTANE HİZMETLERİ

11 Mayıs 2012 30AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

İKİNCİL HASTALIK ve ÖLÜMLERİN ÖNLENMESİ

AFETLERLE BİRLİKTE BAŞTA BULAŞICI HASTALIKLAR OLMAK ÜZERE HER

TÜRDEN HASTALIK ve SAĞLIK SORUNUN EPİDEMİLER

YAPMA RİSKİ VARDIR

11 Mayıs 2012 31AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

SAĞLIK HİZMETLERİ ALT YAPISININ YENİDEN İNŞAASI

SAĞLIK HİZMETLERİNİN REHABİLİTASYONU

• SÜREKLİ ve DÜZENLİ SAĞLIK HİZMETİ VERME• ÇEVRENİN KONTROL ALTINA ALINMASI

TEMEL SAĞLIK HİZMETLERİNİ YERLEŞTİRME

11 Mayıs 2012 33AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

TÜRKİYE’DE AFETLERDE SAĞLIK YÖNETİMİ

• ASKOM Acil Sağlık Hizmetleri Koordinasyon Komisyonu’

• 112 Ambulans Hizmetleri

• UMKE Ulusal Medikal :Kurtama Ekipleri

• HAP. Hastane Afet Planları

11 Mayıs 2012 34AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

AFETE HAZIRLIK

• PLANLAR• SENARYOLAR• TATBİKATLAR

11 Mayıs 2012 35AKDUR 6.Afet Semineri Antalya

Kaynaklar

• http://www.recepakdur.com/kitaplar/halk sağlığı s:216-241

• http://www.recepakdur.com/ makaleler (çeşitli)• http://www.tursak.saglig.org.tr/kitaplar/afetlerde

yönetim• Akdur ve ark.Halk Sağlığı, ANTIP AŞ Yayınları

11 Mayıs 2012 36AKDUR 6.Afet Semineri Antalya