ใบสมัครโครงการวิทยานิพนธ์ ... · 2015. 11....

13
รางวัลนี้เกิดจากแนวความคิดของ ศาสตราจารย์ ดร . กนก วงษ์ตระหง่าน อดีต อุปนายกสภา มหาวิทยาลัยขอนแก่น ได้มองเห็นว่ามหาวิทยาลัยขอนแก่นเป็นแหล่งเรียนรู้ แหล่งผลิตงานวิจัย พัฒนาองค์ความรู้ทีสําคัญที่เป็นที่พึ่งทางความคิดและการแก้ปัญหาของคนอีสาน งานวิจัยของนั กศึกษาระดับบัณฑิตศึกษาซึ่งถือได้ว่าเป็น งานวิจัยส่วนใหญ่ของมหาวิทยาลัยน่าจะได้รับการพัฒนามาเป็นงานวิจัยที่มีการกําหนดปัญหาหรือโจทย์วิจัยจากปัญหา จริง ในพื้นที่ เพื่อนําองค์ความรู้ที่ได้จากการวิจัยไปพัฒนาเชิงพื้นที่ในระดับชุมชน สังคม และประเทศชาติให้มากขึ้น เพื่อที่จะสนับสนุนส่งเสริมและสร้างแรงจูงใจให้นักศึกษาได้พัฒนาผลงานวิทยานิพนธ์ให้มีคุณภาพบนพื้นฐานของ แนวคิดของงานวิจัยเพื่อแก้ไขปัญหาและพัฒนาประเทศ จึงได้เสนอให้มีการคัดเลือกวิทยานิพนธ์ดีเด่นที่มีลักษณะ ดังกล่าวข้างต้นปีละหนึ่งเรื่อง โดย ศาสตราจารย์ ดร . กนก วงษ์ตระหง่าน ได้สนับสนุนรางวัล เรื่องละ 100,000 บาท (หนึ่งแสนบาทถ้วน ) เป็นเวลา 10 ปี ตั้งแต่ปี พ . .2552 เป็นต้นไป งานวิจัยที่ได้รับรางวัลจะได้นําเสนอเป็นงานวิจัย หลักและมีพิธีมอบรางวัลในการประชุมวิชาการเสนอผลงานวิจัยระดับบัณฑิตศึกษา (Graduate Research Conference) ซึ่งจัดขึ้นประมาณเดือนมกราคมของทุกปี และถือเป็นเดือนสถาปนาของมหาวิทยาลัยขอนแก่น รางวัลวิทยานิพนธ์เกียรติยศ ศาสตราจารย์ ดร. กนก วงษ์ตระหง่าน ประจาปี 2554 ชื่อวิทยานิพนธ์ (ภาษาไทย) : การวินิจฉัยธาลัสซีเมียและฮีโมโกลบินผิดปกติในระยะก่อนและหลังคลอดด้วยระบบ Capillary electrophoresis (ภาษาอังกฤษ) : Prenatal and Postnatal Diagnosis of Thalassemia and Hemoglobinopathies by Electrophoresis System. วิทยานิพนธ์ : หลักสูตรปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาชีวเวชศาสตร์ คณะบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยขอนแก่น ปีการศึกษา 2555 ดุษฎีบัณฑิต : ดร.หทัยชนก ศรีวรกุล นักวิจัยประจําศูนย์วิจัยและพัฒนาการตรวจวินิจฉัยทางห้องปฏิบัติการ ทางการแพทย์ (ศวป.) คณะเทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น อาจารย์ที่ปรึกษาวิทยานิพนธ์ : รองศาสตราจารย์ ดร.สุพรรณ ฟู่เจริญ อาจารย์ประจําภาควิชาเคมีคลินิค คณะเทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น อาจารย์ที่ปรึกษาร่วม : รองศาสตราจารย์กุลนภา ฟู่เจริญ อาจารย์ประจําภาควิชาจุลทรรศน์วินิจฉัย คณะเทคนิคการแพทย์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น มหาวิทยาลัยขอนแก่น ยกระดับคุณภาพงานวิจัยบัณฑิตศึกษา เพื่อการใช้ประโยชน์ในการแก้ปัญหา และพัฒนาเชิงพื้นที

Upload: others

Post on 09-Oct-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ใบสมัครโครงการวิทยานิพนธ์ ... · 2015. 11. 18. · เกี่ยวข้องกับ -thalassemia และ Hb E เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีความชุกของยีนดังกล่าวสูง

รางวลนเกดจากแนวความคดของ ศาสตราจารย ดร .กนก วงษตระหงาน อดต อปนายกสภามหาวทยาลยขอนแกน ไดมองเหนวามหาวทยาลยขอนแกนเปนแหลงเรยนร แหลงผลตงานวจย พฒนาองคความรทสาคญทเปนทพงทางความคดและการแกปญหาของคนอสาน งานวจยของน กศกษาระดบบณฑตศกษาซงถอไดวาเปนงานวจยสวนใหญของมหาวทยาลยนาจะไดรบการพฒนามาเปนงานวจยทมการกาหนดปญหาหรอโจทยวจยจากปญหาจรง ในพนท เพอนาองคความรทไดจากการวจยไปพฒนาเชงพนทในระดบชมชน สงคม และประเทศชาตใหมากขน เพอทจะสนบสนนสงเสรมและสรางแรงจงใจใหนกศกษาไดพฒนาผลงานวทยานพนธใหมคณภาพบนพนฐานของแนวคดของงานวจยเพอแกไขปญหาและพฒนาประเทศ จงไดเสนอใหมการคดเลอกวทยานพนธดเดนทมลกษณะดงกลาวขางตนปละหนงเรอง โดย ศาสตราจารย ดร .กนก วงษตระหงาน ไดสนบสนนรางวล เรองละ 100,000 บาท (หนงแสนบาทถวน ) เปนเวลา 10 ป ตงแตป พ .ศ.2552 เปนตนไป งานวจยทไดรบรางวลจะไดนาเสนอเปนงานวจยหลกและมพธมอบรางวลในการประชมวชาการเสนอผลงานวจยระดบบณฑตศกษา (Graduate Research Conference) ซงจดขนประมาณเดอนมกราคมของทกป และถอเปนเดอนสถาปนาของมหาวทยาลยขอนแกน

รางวลวทยานพนธเกยรตยศ ศาสตราจารย ดร. กนก วงษตระหงาน ประจ าป 2554

ชอวทยานพนธ (ภาษาไทย) : การวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตในระยะกอนและหลงคลอดดวยระบบ Capillary electrophoresis (ภาษาองกฤษ) : Prenatal and Postnatal Diagnosis of Thalassemia and Hemoglobinopathies by Electrophoresis System. วทยานพนธ : หลกสตรปรชญาดษฎบณฑต สาขาวชาชวเวชศาสตร คณะบณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน ปการศกษา 2555 ดษฎบณฑต : ดร.หทยชนก ศรวรกล นกวจยประจาศนยวจยและพฒนาการตรวจวนจฉยทางหองปฏบตการ ทางการแพทย (ศวป.) คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยขอนแกน อาจารยทปรกษาวทยานพนธ : รองศาสตราจารย ดร.สพรรณ ฟเจรญ อาจารยประจาภาควชาเคมคลนค คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยขอนแกน อาจารยทปรกษารวม : รองศาสตราจารยกลนภา ฟเจรญ อาจารยประจาภาควชาจลทรรศนวนจฉย คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยขอนแกน

มหาวทยาลยขอนแกน ยกระดบคณภาพงานวจยบณฑตศกษา เพอการใชประโยชนในการแกปญหา และพฒนาเชงพนท

Page 2: ใบสมัครโครงการวิทยานิพนธ์ ... · 2015. 11. 18. · เกี่ยวข้องกับ -thalassemia และ Hb E เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีความชุกของยีนดังกล่าวสูง

โจทยและแนวคดของการวจย

ธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกต เปนความผดปกตทางพนธกรรมทพบไดบอยในหลายพนททวโลก มสาเหตเกดจากการกลายพนธของยนทควบคมการสรางสายโกลบน ซงเปนสวนประกอบสาคญของฮโมโกลบนในเมดเลอดแดง ความรนแรงของโรคมไดหลากหลาย ต งแต ไมแสดงอาการ แสดงอาการเลอดจางเลกนอย เลอดจางมาก จนถงขนเสยชวตตงแตอยในครรภมารดาหรอหลงคลอดไมนาน ทงน ขนกบชนดของยนผดปกต ทไดรบถายทอดมาจากพอและแม ผปวยทมชวตรอด บางรายอาจ ตองไดรบการรกษาไปตลอดชวต มคาใชจายจานวน มาก และมคณภาพชวตไมดเทาทควร มประชากรไทยประมาณรอยละ 1 หรอประมาณ 6 แสนคนเปนโรค น อกรอยละ 30-40 หรอประมาณ 18-24 ลานคน มความผดปกตนแฝงอยโดยไมแสดงอาการใดๆ และแตละปมทารกเกดใหมเปนโรคธาลสซเมยมากถง 12,125 คน หรอประมาณ 12 คน ตอเดกเกดใหมทกๆ 1,000 คน นบเปนปญหาสาคญ ทางการแพทยและการสาธารณสขของประเทศไทย ซงสงผลกระทบโดยตรงตอผปวยและครอบครว รวมถงภาวะทางเศรษฐกจและสงคมโดยรวมของประเทศดวย

ประเทศไทยจงไดมนโยบายในการควบคมและปองกนโรคธาลสซเมยชนดรนแรงทสด 3 โรค ได แก โรคฮโมโกลบนบารทไฮดรอปสฟทาลส , โฮโมไซกสบตา- ธาลสซเมย และ บตา-ธาลสซเมย /ฮโมโกลบนอ โดยมแนวทางการดาเนนงานทสาคญ 2 แนวทาง คอ การรกษาผปวยทเปนอยแลวใหดทสด และ ก ารปองกนการเกดผปวยรายใหม การดาเนนการในทงสองแนวทางดงกล าวตองอาศยการตรวจวนจฉยทางหองปฏบตการทถกตอง แมนยา ในการคดกรองและ วนจฉยเพอแยกชนดของโรคไมวาจะเปนในระยะกอนคลอด ระยะทเปนทารกแรกเกด หรอระยะทเปนผใหญ ซงนบเปนหวใจสาคญทจะนาไปสการใหคาปรกษาแนะนาทางพนธกรรม การพยากรณโรค กา รดแลรกษาผปวยอยางเหมาะสมและสงผลกระทบ ตอความสาเรจโดยรวมของการควบคมและปองกนโรคทมประสทธภาพของประเทศ

การวนจฉยใน ระยะกอนคลอด มจดประสงคเพอปองกนเดกทจะเกดเปนโรคธาลสซเมย ชนดรนแรง 3 โรคทเปนเปาหมายในการควบคมและปองกน โดยสว นใหญจะทาการตรวจหายนผดปกตในตวอยางดเอนเอทารกทสกดไดจากนาครา (amniotic fluid) หรอเนอเยอหอหมทารก (chorionic villi) หรอเลอดทารก (fetal blood) ดวยเทคนคการเพมจานวนดเอนเอ (PCR) ซงมขอจากดในการใหบรการครอบคลมในทกพนทของประเทศแ ละทาไดในเฉพาะโรงพยาบาลมหาวทยาลยหรอศนยการแพทยขนาดใหญ การตรวจวเคราะหชนดแล ะปรมาณฮโมโกลบนของทารกในครรภจงเปนอกทางเลอกหนงทจะสามารถใชในการวนจฉยทารกในครรภไดในเบองตนอยางรวดเรว เหมาะกบงานตรวจวเคราะหในงานประจาวนทสามารถประยกตใ หใชใหบรการในโรงพยาบาลทวไปได และเปนการตรวจทไมจาเปนตองทราบชนดของการกลายพนธของพอแมดวย สวนการวนจฉยในระยะหลงคลอดประกอบดวยการตรวจวนจฉยใน ทารกแรกเกด มจดประสงคเพอคนหาโรคธาลสซเมยหรอฮโมโกลบนผดปกตทอาจจะสงผลตอสขภาพเดก ซงจะเปนประโยชนตอการปองกนการเกดภาวะแทรกซอน การวางแผนการรกษาลวงหนา และการใหคาปรกษาทางพนธกรรมสาหรบบตรคนถดไป โดยเฉพาะ ในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใตจะนามาใชในการคนหาทารกทมความผดปกตทเกยวของกบ -thalassemia และ Hb E เนองจากเปนพนท ทมความชกของยนดงกลาวสง โดยอาศยการตรวจวเคราะหชนดและปรมาณฮโมโกลบนในตวอยางเลอดจากสนเทาเดก หรอเลอดจากสายสะดอทารกแรกคลอด สาหรบ การตรวจวนจฉยในผใหญ มกทาเพอคนหาคเสยง หรอวนจฉยชนดของฮโมโกลบนผดปกต (Hb variant) ซงสามารถใหการตรวจยนยนไดดวยการวเคราะหในระดบดเอนเอ หรอใหการวนจฉยเบองตนจากการตรวจวเคราะหชนดและปรมาณฮโมโกลบน ซงสามารถใหการวนจฉยฮโมโกลบนผดปกตชนดทพบไดบอยไดคอนขางแมนยา

เดกทเปนโรคธาลสซเมย มมามโตมาก

Page 3: ใบสมัครโครงการวิทยานิพนธ์ ... · 2015. 11. 18. · เกี่ยวข้องกับ -thalassemia และ Hb E เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีความชุกของยีนดังกล่าวสูง

โดยทวไป การตรวจทางหองปฏบตการสามารถดาเนนงานไดในส ามระดบ คอ การตรวจคดกรอง การตรวจวเคราะหชนดและปรมาณฮโมโกลบน และ การตรวจวเคราะหระดบดเอนเอ แตการวนจฉยธาลสซเมยและ ฮโมโกลบนผดปกตโดยการตรวจวเคราะหชนดและปรมาณฮโมโกลบน (Hb Typing) เปนวธททาไดงาย สะดวก รวดเรว สามารถทาไดในโรงพย าบาลแทบทกแหง เนองจากในปจจบนนยมใชเครองวเคราะหฮโมโกลบนอตโนมตทสามารถตรวจไดทงชนดและปรมาณของฮโมโกลบนไดอยางตอเนองในขนตอนเดยว ซงมการพฒนาออกมาใหเลอกใชอยางหลากหลาย เครองทเปนทรจก มการใชและการศกษากนอยางแพรหลา ยในปจจบนไดแก เครองวเคราะหฮโมโกลบนอตโนมตทอาศยหล กการโครมาโตกราฟอดแรงดน เชน LPLC (low pressure liquid chromatography) และ HPLC (high pressure liquid chromatrography) ลาสดไดมการนาเขาเครองตรวจวเคราะหฮโมโกลบนอตโนมตทอาศยหลกการแยกดวยกระแสไฟฟาความตางศกยสง (10,000-30,000 volts) ผานตวกลางทเปนบพเฟอรทมสภาวะเปนดาง (alkali buffer pH 9.4) ซงบรรจอยภายในหลอดแกวนาไฟฟาขนาดจว (silica capillary) ทมเสนผาศนยกลาง 25-100 ไมโครเมตร (high voltage capillary electrophoresis) หลงจากผานเครองวดปรมาณ แถบฮโมโกลบนชนดตางๆ ซงกาหนดเปนโซน (โซน 1 ถงโซน 15 : โซนคอตาแหนงทจาเพาะของฮโมโกลบนแตละชนด ซงถกกาหนดขนจากระยะเวลาทใชในการแยกฮโมโกลบนชนดนนๆ ) โดยเทยบกบฮโมโกลบนมาตรฐาน จะถกรายงานออกมาเปนป รมาณพรอมกบ รปแบบของกราฟทเรยกวา อเลกโตรโฟรแกรม (electrophoregram) ลกษณะพเศษของเครอง high voltage capillary electrophoresis ทแตกตางจากเครองอน คอสามารถแยก Hb A2 กบ Hb E ออกจากกนไดอยางชดเจน และยงสามารถวดปรมาณ Hb Bart’s และ Hb H ไดโดยไมตองเปลยนไปใชโปรแกรมพเศษอนเพมเตม อกทงรปแบบการแสดงผลของการวเคราะหฮโมโกลบนมความงาย คาดวานาจะเปนทนยมใชมากขนในอนาคต เนองจากเครองวเคราะหเหลานถกพฒนาจากตางประเทศ กลมประชากรแตกตางจากคนไทยและมลกษณะทางกรรมพนธแตกตางจากคนไทยโดยสนเชง การนามาใชกบผปวยชาวไทยโดยตรงจงอาจมปญหาได

ในการศกษาครงนจงไดศกษาถงรายละเอยดคณสมบต และประสทธภาพการทางานของ เครองวเคราะหฮโมโกลบนอตโนมตทอาศยหลกการ capillary electrophoresis และประเมนความเปนไปไดในการวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกต ในคนไทยอยางครบวงจร โ ดยเปรยบเทยบผลการศกษากบการตรวจวเคราะหดเอนเอในระดบยน โดยศกษาทงในระยะกอน คลอด หลงคลอด และในผใหญ เพอใชเปนหลกฐานประกอบการประยกตใชในประเทศไทยตอไป

รองศาสตราจารย ดร .สพรรณ ฟเจรญ อาจารยประจาภาควชา เคมคลนค คณะ เทคนคการแพทย มหาวทยาลยขอนแกน อาจารยทปรกษาวทยานพนธ กลาววา “งานวจยนเกดจากแนวคดทวา เมอมเทคโนโลยใหมๆ ถกพฒนาขนมา การศกษาวาเทคโนโลยดงกลาวมความเหมาะสมและสามารถน ามาใชงานไดจรงกบประ ชากรในพนท จงถอเปนหวใจส าคญ ศนยวจยและพฒนาการตรวจวนจฉยทางหองปฏบตการทางการแพทย (ศวป.) คณะเทคนคการแพทย เปนศนยอางอง (Reference centre) การวจยและการวนจฉยโรคธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตในระดบ

เครองตรวจวเคราะหชนดและ ปรมาณฮโมโกลบน

ดวยระบบ capillary electrophoresis

Page 4: ใบสมัครโครงการวิทยานิพนธ์ ... · 2015. 11. 18. · เกี่ยวข้องกับ -thalassemia และ Hb E เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีความชุกของยีนดังกล่าวสูง

ภมภาคในภาคตะวนออกเฉยงเหนอททางานเกาะตดกบปญหาโรคเลอดจางธาลสซเมยมาอยางยาวนาน โรคธาลสซเมยเปนโรคทางสาธารณสขทสาคญของประเทศไทย ภาคเอกชนซงเปนผนาเขาเทคโนโลยเครองวเคราะหฮโมโกลบนอตโนมตทอาศยหลกการ Capillary electrophoresis ทพฒนาจากประเทศฝรงเศส จงไดเสนอให ศวป. เปนผประเมนเครองมอดงกลาวอยางรอบดานวามความเหมาะสมและสามารถนามาใชในการตรวจธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตทพบบอยในประชากรไทยหรอไม และผมไดรบขอเสนอดงกลาว และพจารณาจากหลกการเทคโนโลยและผลการศกษาในตางประเทศ เหนวามความนาสนใจแ ละคาดวานาจะเปนอกทางเลอกหนงของบคลากรทางการแพทยทจะใชในการดาเนนงานควบคมและปองกนโรคธาลสซเมยไดอยางมประสทธภาพตอไป จงได รบเปนผดาเนนการในการตรวจประเมนดงกลาว จงไดมการทาสญญาบนทกขอตกลง โครงการวจยธาลสซเมย การทดสอบความช านาญการ การตรวจวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกต ดวยเครองวเคราะหฮโมโกลบนอตโนตมต ระหวางศนยวจยและพฒนาการตรวจวนจฉยทางหองปฏบตการทางการแพทย (ศวป .) กบบรษท เมดทอป จากด มระยะเวลาดาเนนงาน 2 ป โดย บรษท เมดทอป จากด จะใหการสน บสนนโครงการนในวงเงนรวมปละ 850 ,000 บาท เพอเปนคาใชจายในการดาเนนงานโครงการ ประกอบดวย การตดตงเครองวเคราะหฮโมโกลบนอตโนมต capillarys II Flex Piercing (Sebia) พรอมอปกรณ สนบสนนนายา รวมทง Calibrators และ Controls ทใชสาหรบเครอ ง capillarys II Flex Piercing จานวนไมนอยกวา 2 ชดตอป รวมไปถงคาใชจายในการซอมบารง คาอะไหล และคาใชจายดานบคลากร ตลอดจนการจดเตรยมเอกสารตางๆ ทเกยวของตลอดระยะเวลาของโครงการ ผลการศกษาทาใหไดขอมลทแสดงทงขอด ขอดอย และประสทธภาพของเทคโนโลยดงกลาวเมอนามาใชในประเทศไทยอยางครบถวน โดยไดตรวจประเมนการใชงานทงในระยะกอนและหลงคลอดในการวนจฉยโรคธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตชนดทพบไดในคนไทย ผลงานวจยไดเสนอตพมพในวรสารระดบนานาชาตหลายฉบบ รวมทงไดบรรยายในทประชมวชาการทเกยวของทงในและตางประเทศหลายครง และยงเปนสวนสาคญททาใหสามารถตอยอดผลการศกษาไปสการจดตงระบบควบคมคณภาพภายนอก และการทดสอบความชานาญการตรวจวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโ กลบนผดปกตขนเป นครงแรกของประเทศไทย โดยดาเนนการรวมกนระหวาง ศวป . กบภาคเอกชน และมสมาชกเปนโรงพยาบาลตางๆ จากทวประเทศทงภาครฐและเอกชนเขารวมโครงการในปจจบน” กระบวนการวจย

การวจยแบงเปน 1. ศกษาการวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตในระยะกอนคลอดโดยศกษาจากตวอยางเลอด

จากสายสะดอทารกในครรภ (fetal blood) จานวน 47 ตวอยาง ทเจาะเกบจากหญงตงครรภทเสยงตอการใหกาเนดบตรเปนโรคธาลสซเมยชนดรนแรง 3 ชนดทเปนเปาหมายในการควบคมและปองกนของไทย

2. ศกษาการวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตในระยะหลงคลอด ประกอบดวย การศกษาในตวอยางเลอดเดกทารกแรกคลอดอาย 0-7 วน จานวน 226 ตวอยาง เพอประเมนการวนจฉยหายนธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตทพบไดบอยในแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใต

3. การศกษาในตวอยางเลอดผใหญทสงมาจากโรงพยาบาลตางๆทวประเทศเพอตรวจคดกรองธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกต โดยใชตวอยางเลอดผใหญทมยนฮโมโกลบนอรวมกบยนธาลสซเมยชนดอนๆจานวน 323 ตวอยาง เพอศกษาปรมาณของ Hb A2 Hb E และ Hb F ทไดจากเครอง และศกษาคว ามสามารถในการแยกชนดฮโมโกลบนผดปกตทพบในคนไทย

ตวอยางเลอดทใชในการศกษาทงหมดเปนตวอยางเลอดทเหลอจากงานบรการตรวจคดกรองธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตในงานประจาวน ของศนยวจยและพฒนาการตรวจวนจฉยทางหองปฏบตการทางการแพทย (ศวป .) คณะ เทคนคการแพทย และจากหนวยจลทรรศนคลนก โรงพยาบาลศรนครนทร มหาวทยาลยขอนแกน

Page 5: ใบสมัครโครงการวิทยานิพนธ์ ... · 2015. 11. 18. · เกี่ยวข้องกับ -thalassemia และ Hb E เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีความชุกของยีนดังกล่าวสูง

โครงการวจยไดรบการรบรองจากคณะกรรมการจรยธรรมการวจยในมนษย มหาวทยาลยขอนแกน เลขทอางอง HE 481115, HE 501109 และ HE 510728

ขนตอนการวจยประกอบดวย 1. ตรวจหาขอม ลทางโลหตวทยาดวยเครองวเคราะหเมดเลอดอตโนมต (Beckman-Coulter,

Fullerton, CA, USA) ในกรณทเปนเลอดจากสายสะดอเดกทารกตองทาการยอม F-cell ดวยส Amino Black B เพมเตม เพอตรวจสอบความบรสทธของเลอดทารกและการมเลอดแมปน

2. ทาการตรวจชนดแล ะปรมาณฮโมโกลบนดวยเครองวเคราะหฮโมโกลบนอตโนมตทอาศยหลกการ high voltage capillary electrophoresis (Capillarys 2: Sebia, Lisses, France) และเครองวเคราะหฮโมโกลบนอตโนมตทอาศยหลกการ cation exchange high performance liquid chromatography (VariantTM; Bio-Rad Laboratories, Hercules, CA, USA) ตามคมอของเครองเพอทาการเปรยบเทยบผลการตรวจ

3. สกดดเอนเอจากตวอยางเลอดทกราย เพอนาไปตรวจหายนธาลสซเมยทพบบอยในคนไทย ไดแก

0-thalassemia (SEA และ THAI deletion), +- thalassemia (3.7 และ 4.2 deletion), Hb Constant Spring, Hb Paksé, -thalassemia , Hb E, -thalassemia, HPFH และ ยนฮโมโกลบนผดปกตชนดอนๆ ดวยเทคนค polymerase chain reaction (PCR) ในกรณทเปนตวอยางดเอนเอจากเลอดสายสะดอเดกทารกตองทาการตรวจหาการปนเปอนจากดเอนเอแมดวยการวเคราะห variable number of tandem repeat (VNTR)

4. นารปแบบและปรมาณของฮโมโกลบนทไดจากเครอง Capillarys 2 มาวเคราะหดความสอดคลองกบผล thalassemia genotype เพอประเมนความถกตองในการวนจฉย โดยวเคราะหขอมลทงหมดเทยบกบจโนไ ทปของยนโกลบนทใชเปนมาตรฐาน

ผลการวจย

ผลจากการศกษาคนควา ดร.หทยชนก ศรวรกล เลาวา การนาผลจากงานวจยมาใชในการตรวจวนจฉย ฮโมโกลบนดวยระบบ capillary electrophoresis สามารถใหขอมลทมประโยชนตอการวนจฉยฮโมโก ลบนผดปกตเบองตนไดหล ายชนด ทตรวจพบไดในคนไทย ทง ทมและไมมรายงาน มากอน เปนผลใหคนพบฮโมโกลบนผดปกตชนดใหมในคนไทยและพบเปนครงแรกของโลก เชน Hb Nakhon Ratchasima และ Hemoglobin Phimai เปนตน

นอกจากน ดร.หทยชนก ศรวรกล กลาววา จากผลการวจย มประโยชนตอกา รดาเนนงานตามแผนงานควบคมและปองกนโรคธาลสซเมยของไทย มประโยชนตอแพทย นกเทคนคการแพทย และนกวทยาศาสตรการแพทย พยาบาล และบคลากรอนๆ ทเกยวของกบการควบคมและปองกน โรคธาลสซเมย และฮโมโกลบนผดปกตซงเปนปญหาสาคญทางสาธารณสขของประเทศไทย เนองจากการวนจฉย ธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตดวยการวเคราะหชนดและปรมาณฮโมโกลบนนน เปนวธททาไดงาย และใหผลเรว สามารถใหบรการไดอยางกวางขวางเมอเทยบกบการตรวจวเคราะหดเอนเอ ซงมขอจากดในการใหบรการทสามารถใหบรการไดเฉพาะในโรงพยาบาลมหาวทยาลยหรอโรงพยาบาลขนาดใหญๆเทานน เพยงแตการอานผล การแปลผล ประกอบการวนจฉย ยงตองอาศยความรความชานาญของผทาการตรวจ การศกษาและประเมนเทคนค การตรวจเพอการวนจฉยธาลสซเมยในทกระยะของการเจรญเตบโต ทไดทาการศกษาวจยในครงน จงเ ปนเครองมอสาคญ ทชวยใหความร และเปนแนวทาง

Page 6: ใบสมัครโครงการวิทยานิพนธ์ ... · 2015. 11. 18. · เกี่ยวข้องกับ -thalassemia และ Hb E เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีความชุกของยีนดังกล่าวสูง

ใหแกผ ปฏบตงาน อกทงยงเปนตวชวดความเหมาะสมในการนาเครองมอชนดนมาใชเพอควบคมและปองกนความผดปกตดงกลาวในประเทศไทย ถงแมวาฮโมโกลบนผดปกตบางชนดจะแยกออกมาในบรเวณเดยวกน ในกรณเชนน การใชเครองทอาศยหลกการแตกตางกนเชน capillary electrophoresis รวมกบ HPLC กอาจจะชวยใหวนจฉยไดงายขน

การนาผลจากการวจยมาใชใน การตรวจวเคราะหฮโมโกลบนอตโนมต ดวยระบบ capillary electrophoresis ทาใหสามารถใหการตรวจวนจฉยโรคธาลสซเมย ชนดรนแรง อนไดแก โรค Hb Bart’s hydrops fetalis และ -thalassemia/ Hb E ในระยะกอนคลอดไดอยางถกตอง ดวยรปแบบฮโมโกลบนทจาเพาะสอดคลองกบผลการตรวจดเอนเอ นอกจากนยงสามารถคาดเดาการมยน -thalassemia ของเดกทารกในครรภไดดวยปรมาณ Hb Bart’s และวนจฉยการมยน Hb E ดวยการปรากฏกราฟในโซนของ Hb E ซงแยกออกจาก Hb A2 อยางชดเจน นบเปนการวนจฉยทารกกอนคลอดททาไดงายและสามารถทาไดในงานใหบรการประจาวน

สาหรบการตรวจหาธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตชนดทพบไดบอยใน แถบเอเชยตะว นออกเฉยงใตในเดก

ทารกแรกเกด ระบบ capillary electrophoresis มประสทธภาพในการวนจฉยไดคอนขางดกวาระบบ HPLC เนองจากสามารถใหการวนจฉยภาวะทมยน -thalassemia รวมกบยน Hb E ไดอยางด แตสาหรบการวนจฉย -thalassemia ในทารกแรกคลอดนน ยงเปนเรองทยากหากใชเพยงการวเคราะหฮโมโกลบน การศกษาในสวนนเปนผลใหไดขอมลเพอใชเปนคาอางองของคนไทยและจะสามารถใชในการดาเนนการตรวจคดกรองธาลส ซเมยในทารกแรกคลอดของไทยตอไป

นอกจากนดวยความสามารถในการแยกและความถกตองในกา รวดปรมาณ Hb A2 และ Hb E ออกจากกนไดของระบบ capillary electrophoresis ทาใหไดขอมลเกยวกบปรมาณ Hb A2 และ Hb E อยางแทจรงในผทมยน Hb E รวมกบธาลสซเมยชนดอนๆ ทพบไดบอยในประเทศไทย ซงเปนประโยชนชวยในการวนจฉยแยกภาวะการมยน Hb E รวมกบ -thalassemia ( Hb E--thalassemia) ซงถอเปนโรคธาลสซเมยชนดรนแรง ผปวยอาจจะมอาการถงขนตองรบเลอดเปนประจา ออกจากภาวะการม Hb E รวมกบการม Hb F สงในผใหญ (Hb E-HPFH) ซงผปวยจะไมมอาการและไมไดอยในโปรแกรมควบคมและปองกน

ภาพซายมอ แสดง electrophoregram ของทารกในครรภทมยน Hb E รวมกบยน α0-thalassemia ซงจะพบกราฟของ Hb Bart’s ณ เวลา 100 วนาท รวมกบกราฟของ Hb E ณ เวลา 225 วนาทซงแยกออกอยางชดเจนจาก Hb A2 ทปรากฏ ณ เวลา

240 วนาทหรอโซน 3 (Z3) ดงแสดงในภาพดานขวามอ

Page 7: ใบสมัครโครงการวิทยานิพนธ์ ... · 2015. 11. 18. · เกี่ยวข้องกับ -thalassemia และ Hb E เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีความชุกของยีนดังกล่าวสูง

การใชประโยชนจากผลงานวจย ผลงานวจยทไดนาไปประยกตใช ทาใหเกดประโยชนทหลากหลายทงในเชงวชาการและขยายผลเชงพาณชย การขยายผลในเชงวชาการและการวจย

ผลการวจยไดถกตพมพในวารสารนานาชาตหลายฉบบ นาเสนอในการประชมวชาการทงในระดบชาตและระดบนานาชาต และถกนาไปใชเปนเครองมอในการอบรมใหความรแกโรงพยาบาลตางๆ ทดาเนนงานควบคมและปองกนโรคธาลสซเมยโดย รศ.ดร. สพรรณ ฟเจรญ และ รศ.กลนภา ฟเจรญ ทงในระดบชาตและนานาชาต ไมตากวา 3-4 ครง ซงในแตละครง มกลมเจาหนาทททางานประจาหองปฏบตการ ของแตละหนวยงานและบคคลทสนใจ เขารวมรบการอบรมไมนอยกวา 200 คน ซงไดรบความสนใจเปนอยางมากจากทงแพทยและผปฏบตงานในหอง หองปฏบตการทางการแพทย เนองจากในปจจบน เครอง วเคราะหฮโมโกลบนอตโนมตระบบ capillary electrophoresis มการใชอยางแพรหลายมากขนไมวาจะเปนในโรงพยาบาลหรอหองปฏบตการเอกชน แมจะเปนเครองวเคราะหอตโนมต แตการวเคราะหผลยงจาเปนตองอาศยผปฏบตการทมความชานาญ ดงนนผลการศกษาวจยทไดรปแบบของฮโมโกลบนตางๆ ในแตละโรคจงสามารถนาไปใชเปนแนวทางและขอมลความรของผปฏบตการในการอานผล การแปลผล การคาดการณยนผดปกตทอาจจะพบในผปวยทมาทาการตรวจ ซงถอเปนการเพมประสทธภาพในการตรวจวนจฉยผปวยใหมความถกตองและแมนยามากขน ทาใหการควบคมและปองกนโรคเปนไปอยางมประ สทธภาพ อกทงยงสามารถลดภาระงานและคาใชจายในการสงตรวจวเคราะหในระดบดเอนเอของหองปฏบตการและตวผปวย เนองจ ากตวอยางทจะนาไปตรวจดเอนจะถกคดเลอกจากผลการตรวจวเคราะหฮโมโกลบนกอน

การขยายผลเชงพาณชยและการถายทอดเทคโนโลยสผประกอบการการผลต ผลงานวจยในเรองการวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตในคนไทย มสวนสาคญททาใหขอมล

ชนดและตาแหนงของฮโมโกลบนชนดตางๆ ทใชในการวนจฉยโรคธาลสซเมยชนดทพบบอยในภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงมความแตกตางไปจากประชากรกลมอ นๆ มความสมบรณขน ทาให บรษท เมดทอป จากด ซงเปนผนาเขาและจาหนายผลตภณฑ capillary electrophoresis (Sebia) จากประเทศฝรงเศสมาใชในโครงการควบคมและปองกนโรคธาลสซเมยในประเทศไทย และไดทาการบนทกขอตกลงกบโครงการวจยธาลสซเมย ศนยวจยและ พฒนาการตรวจวนจฉยทางหองปฏบตการทางการแพทย (ศวป .) ใหดาเนนการ ศกษาวจย เกยวกบการใชเทคนค capillary electrophoresis ในการวนจฉยโรคธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตชนดทพบไดบอยในคนไทยทงในระยะกอนคลอด และหลงคลอด โดยบรษทสนบสนนเครองและนา ยาตรวจวเคราะหฮโมโกลบนใหบางสวน ผลจากการวจย ไดรบการตพมพเผยแพรในวารสารวชาการระดบนานาชาตหลายเรองและนาไปใชประโยชนโดยการนาไปจดประชมฝกอบรมและเผยแพรทงในรปแบบของเอกสารและภาพประกอบคาบรรยาย ใหแกผใชผลตภณฑของโรงพยาบาลตางๆ ในประเทศไทยและประเทศมาเลเซย ในการจดประชมกลมผใช (user meeting) ทกครง และใชเปนคมอเมอผใชมปญหาหรอตองการคาแนะนาในการอานผล การแปลผล การวเคราะหรปแบบ และการวนจฉยฮโมโกลบนชนดตางๆ

นางสาววระอนงค เชอพรมมา ผเชยวชาญดานผลตภณฑ (Product Specialist) บรษท เมดทอป จากด กลาววา “ในฐานะทเปนตวกลางระหวางผลงานวจยกบผใชงานจรง สามารถบอกไดวาผใชงานสามารถนาผลจากงานวจยมาใชประโยชนไดอยางเตมท เนองจาก งานวจยน ชวยในการตรวจวเคราะหฮโมโกลบนเพอการวนจฉยธาลสซเมยแ ละฮโมโกลบนผดปกตได อยางถกตองแมนยามากขน อกทงยงสามารถลดขนตอนการทา screening test ไดมาก ดงนนระยะเวลาในการทางาน ของผปฏบตงานจงลดลง งบประมาณคาใชจายกลดลงตามไปดวย แพทยสามารถนาผลทไดไปใชในการรกษาผปวยไดถกตองและ ใหคาปรกษากบคนไขไดอยางมนใจมากขน คนไข

Page 8: ใบสมัครโครงการวิทยานิพนธ์ ... · 2015. 11. 18. · เกี่ยวข้องกับ -thalassemia และ Hb E เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีความชุกของยีนดังกล่าวสูง

เองกไดรบผลการตรวจวเคราะหทรวดเรวและถกตองมากขน สามารถใชเปนแนวทางและขอมลอางองสาหรบการตรวจวเคราะหฮโมโกลบนเพอการวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตไดเปนอยางด ทาใหผเขารบการอบรมและไดรบเอกสารงาน วจยมความร ความเขาใจในหลกการตางๆ ทเกยวของไดถกตองแมนยามากขน ทงยงสามารถใชเปนหลกฐานอางองไดเปนอยางดสาหรบหนวยงานทเกยวของทงในและ ตางประเทศ จากผลการวจยยงไดมการคนพบ abnormal Hb ตางๆ เพมขนมาจากเดมถง 5 Zone ไดแก Hb Pyrgos อยใน Zone 12, Hb Malay อยใน Zone 9, HbTak และ Hb Q-Thailand อยใน Zone 7, Hb Queens อยใน Zone 6, Hb Siam อยใน Zone 5 ซงทางผผลตไดน า ไปพฒนาโปรแกรม ของเครอง ท าใหมฐานขอมลทมความสมบรณและเหมาะสมกบการน ามาใชในประชากรแถบเอเชยตะวนออกเฉยงใตไดดขน ชวยใหการวนจฉยในฐานขอมลการรายงานผลของเครองไดเหมาะสมยงขน ปจจบนมโรงพยาบาลและศนยการแพทยตางๆ ทวประเทศ รวมกวา 49 แหง ไดนาผลจากการวจยเรองการวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตในระยะกอนและหลงคลอดดวยระบบ Capillary electrophoresis และในอนาคตคาดวาจะมโรงพยาบาลและศนยการแพทยอกหลายๆ แหงนาระบบนมาใช

งานวจยเหลาน เปนผลงานท ไดผลตขนในประเทศไทย จงนบวาเปนแบบอยางของงานวจยทใชปญหาในประเทศเปนตวตง และไดผลงานวจยทมประโยชนและสงผลกระทบในวงกวางทงในแงของการสรางองคความรและการนาไปใชประโยชนไดจรง ในการดาเนนงานตามแผนงานการควบคมและปองกนโรคธาลสซเมยของไทยและประเทศอนๆ ไดเปนอยางด ในนามตวแทนขอ งบรษท เมดทอป จากด จงใครขอขอบคณทางมหาวทยาลยขอนแกนและทมนกวจยทไดผลตผลงานวจยทมคณคาและมประโยชนอยางมากมายมา ณ ทน”

ตวอยางรปแบบฮโมโกลบนผดปกตทพบไดในคนไทยทเพมเขาไปในฐานขอมลเดมของเครองวเคราะหฮโมโกลบนอตโนมต

ทอาศยหลกการ Capillary electrophoresis (Capillarys 2)

Page 9: ใบสมัครโครงการวิทยานิพนธ์ ... · 2015. 11. 18. · เกี่ยวข้องกับ -thalassemia และ Hb E เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีความชุกของยีนดังกล่าวสูง

รายชอหนวยงานทน าผลงานวจยเรองการวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตในระยะกอน และหลงคลอดดวยระบบ Capillary electrophoresis ไปใชในงานประจ าวน

1. โรงพยาบาลธรรมศาสตร 23. โรงพยาบาลสงเสรมสขภาพ ศอ.10จ.เชยงใหม 2. BRIA Lab 24. Genome Lab 3. โรงพยาบาลกรงเทพ 25. โรงพยาบาลปทมธาน 4. โรงพยาบาลพระปกเกลา จนทบร 26. บรษท National Healthcare System 5. ส านกงานชนสตรสาธารณะสข ส านกอนามยกทม. 27. ศนยวทยฯ เชยงใหม 6. ศนยวจยโรคเลอดรพ.รามาธบด 28. โรงพยาบาลสวรรคประชารกษ 7. โรงพยาบาลเกษมราษฎรบางแค 29. โรงพยาบาลเวชศาสตรเขตรอน 8. โรงพยาบาลนพรตนราชธาน 30. ศนยธาลสซเมยศรราชพยาบาล 9. บรษท อบล RIA 31. บรษท อบลเรดโอไดแอกโนสตก จก. 10. โรงพยาบาลจฬารตน 9 32. โรงพยาบาลปตตาน 11. โรงพยาบาลรอยเอด 33. ศนยการแพทยสมเดจพระเทพฯ 12. โรงพยาบาลเมองฉะเชงเทรา 34. โรงพยาบาลชลบร 13. โรงพยาบาลตากสน 35. โรงพยาบาลนครพงค จ. เชยงใหม 14. โรงพยาบาลสนแพทย กทม. 36. โรงพยาบาลสราษฎรธาน 15. โรงพยาบาลเจรญกรงประชารกษ 37. โรงพยาบาลปยเวท 16. โรงพยาบาลศครนทร กทม. 38. ศนยอนามยท 7 อบลฯ 17. บรษท ศนยแลบธนบร 39. บรษท ชลบร RIA 18. โรงพยาบาลราชวถ 40. โรงพยาบาลสมเดจพระบรมราชเทว ณ ศรราชา 19. โรงพยาบาลพญาไท 2 41. PP LAB CENTER 20. กรมวทยฯ นนทบร 42. โรงพยาบาลพระนงเกลา 21. โรงพยาบาลศรราช ภาคอายรศาสตร 43. บรษท เมดกา ลาบอราทอรส 22. โรงพยาบาลเจาพระยายมราช

งานประชมวชาการ Sebia user meeting จดขนเมอวนท 13 ก.ค. 2555 ณ โรงแรมรชมอนดโฮเตล จ. นนทบร โดยบรษท เมดทอป จากด ซง รศ.ดร.สพรรณ ฟเจรญ ใหเกยรตเปนผบรรยายเกยวกบการใชเครอง Capillary electrophoresis

เพอการวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตทพบในประเทศไทยแกผเขารวมอบรมซงเปนตวแทนจากหองปฏบตการทวประเทศ

Page 10: ใบสมัครโครงการวิทยานิพนธ์ ... · 2015. 11. 18. · เกี่ยวข้องกับ -thalassemia และ Hb E เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีความชุกของยีนดังกล่าวสูง

ความคดเหนของผทน าผลงานวจยเรองการวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตในระยะกอนและหลงคลอดดวยระบบ Capillary electrophoresis ไปใชในงานประจ าวน

นายยศสมบต จงตระกล นกเทคนคการแพทย ชานาญการพเศษ หนวยจลทรรศนวนจฉย โรงพยาบาลศรนครนทร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน กลาวถงประโยชนจากงานวจยนวา “แตเดมการตรวจหาเกยวกบความผดปกตของชนดและปรมาณของฮโมโกลบน จะมขดความสามรถอยแคประมาณ 9 ราย/ชวโมง แตหลงจากทมผลการศกษาวจยเกยวกบการวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตในระยะกอนและหลงคลอดมาชวยในการประยกตใชทาใหเครอง capillary electrophoresis มประโยชนมากขน ทาใหความสามารถใน การตรวจชนดและปรมาณฮโมโกลบนสงมากขน อยทประมาณ 34 ราย/ชวโมง หรอประมาณ 250 ราย/เดอน เมอขดความสามารถเพมข นกทาใหการบรการสามารถทา ไดเรวขน ขอมลจากงานวจยนอกจากจะแยกชนดของฮโมโกลบ นไดดกวาระบบเดมทเราใชแลว ยงสามารถใชผลการตรวจวดปรมาณจากเครองดงกลาวกบคาคทออฟ (cut off) เดมได งานวจยเปนประโยชนอยางมากสาหรบแพทยในการชวยวนจฉยความผดปกตของทารกทอยในครรภ ทาใหทราบตงแตกอนคลอดวาทารกทอยในครรภจะเปนธาลสซเมยชนดใด เครองหลกการเดมจะแยก Hb A2 และ E ออกจากกนไมได แตถาเปนเครอง CE ท นส.หทยชนก ศกษาอย สามารถแยกได ทาใหแพทยสามารถวนจฉยไดถกตองแมนยามากขน การอานคาของผลกงายขนกวาเดม ขอมลจากงานวจยมความนาเชอถอและคอนขางสมบรณ สามารถใชอางองเพอการวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกตทงในระยะกอนและหลงคลอด ขอมลจา กงานวจยสามารถใชเปนแนวทางในการอานผล แปลผลการตรวจวเคราะหไดเปนอยางด ขอมลปรมาณของ Hb Bart’s, Hb H, Hb A2 ทแยกอยางชดเจนจาก Hb E สามารถนามาใชในการคดเลอกตวอยางเพอนาไปตรวจตอในระดบดเอนเอไดอยางแมนยา สงผลใหแพทยสามารถใหการวนจฉยแก ผมารบบรการไดรวดเรวขน นอกจากนขอมล electrophoregram ของฮโมโกลบนผดปกตตางๆ ทผวจยตรวจวเคราะหดเอนเอยนยนแลวยงเปนแนวทางในการรายงานผลเบองตนใหกบแพทยไดอยางเหมาะสมอกดวย ในอนาคตคาดวาสามารถรองรบปรมาณงานไดมากขน เนองจากชวยลดขนตอนการเตรยมเครองกอนการตรวจวเคราะห ขอมลผลการวเคราะห มเอกสารอางองประกอบการรายงานผลและแปลผลทงในตวอยางเลอดทารกแรกเกด ผใหญปกตและผทเปนธาลสซเมยชนดตางๆ ตลอดจนเลอดทารกในครรภทเสยงตอโรคธาลสซเมยชนดรนแรงทเปนเปาหม ายในการควบคมและปองกนของประเทศได ตามมาตรฐานการปฏบตงานทถกตอง”

นายสยาม จ าปาไตร เจาพนกงานวทยาศาสตรการแพทยชานาญงาน โรงพยาบาลรอยเอด กลาววา “จากผลงานวจยชวยใหการวนจฉย โรคชดเจนมากขน สามารถตรวจแยกชนดของโลหตจางไดละเอยดแมนยาขนครบ 100 เปอรเซนต แยกชนดของโลหตจางไดมากชนดขน ตรวจวเคราะหไดรวดเรวขน สะดวกในการปฏบตงานจรง การทจะสงทกรายเพอทาการตรวจ DNA นนเปนเรองทเปนไปไดยาก แตหลงจากมการนาผลจากการวจยมาใชกบเครองมอ capillary electrophoresis สามารถชวยในเรองการคดเลอกตวอยาง ใหมความถกตองมากขน การ สงไปสการตรวจในระดบ DNA กจะลดนอยลง ชวยใหประหยดงบประมาณ เมอกอนทมการตรวจ Hb typing ยงตรวจมากกยงสลบซบซอน ไมสามารถตรวจเจอไดขนาดน แตเมอมการนาเอาผล

Page 11: ใบสมัครโครงการวิทยานิพนธ์ ... · 2015. 11. 18. · เกี่ยวข้องกับ -thalassemia และ Hb E เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีความชุกของยีนดังกล่าวสูง

จากงานวจยชนนมาใชกบเครองมอ capillary electrophoresis ทาใหการแยกชนดของฮโมโกลบน เหนไดอยางชดเจน ถอวามความละเอยดมาก สามารถแยกไดทกอยาง ซงกอนหนานจะไมสามารถแย กออกมาเปนเปอรเซนได ชวยในการแยกรายละเอยดและประเภทของฮโมโกลบนทเกยวของกบโรคธาลสซเมย ซงส งทใหแยกไดกคอตวโปรแกรมทมาจากเครอง ลดความยงยากในการทางาน จงชวยประหยดเวลาในการทางานไปไดมาก เพราะเคร องนการตรวจวดหนงรอบสามารถทาไดถง 8 ตวอยางพรอมกน กระบวนการทจะใชในการวนจฉยกชดเจนขน”

นางสาวอไรรตน กาจกลางดอน นกเทคนค การแพทย บรษท Medica Laboratories ซงมประสบการณ จาก การนาผลจากงานวจยมาใชในการตรวจวเคราะหฮโมโกลบนเพอการวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกต ดวยเครองมอ capillary electrophoresis กวา 7 เดอน กลาววา “ไดรบผลตอบรบจากผมารบบรการเปนอย างด เนองจากผลการวเคราะหทออกมามความแมนยาและถกตอง มความละเอยดของขอมลสง ทาใหงายตอการแปลผล สามารถแยก ฮโมโกลบน แตละชนดออกมาเปนจานวนเปอรเซนตไดอยางถกตอง ปจจบนหองปฏบตการของเรามผมาขอรบบรการมากถง 400 ราย /เดอน การท มผลจากงานวจยมาใชในการตรวจวเคราะหฮโมโกลบนเพอการวนจฉยธาลสซเมยและฮโมโกลบนผดปกต ดวยเครองมอ capillary electrophoresis จงชวยประหยดระยะเวลาในการทางานไดมาก”

นางสาวสธดา วงศจนลา นกเทคนคการแพทย บรษท อบล อาร ไอ เอ จากด ผรบผดชอบงานหองโลหตวทยาและจลทรรศนศาสตรคลนก กลาววา “ปญหาในสวนของการแปลผลการตรวจสว นมากจะเกยวกบการแยกระหวาง Abnormal Haemoglobin กบการรบกวนจาก Protein ในเลอดยงคอนขางแยกจากกนไดยากและการแปลผลชนดของฮโมโกลบน (Hb typing) ในเดกแรกคลอดยงคงมความกากวมอย หลงจากนาเครองมอและวธตรวจนมาใช พบวา สามารถแยกชนดของฮโมโกลบนไดอยางชดเจน ทาใหงายตอการแปลผลชนดของฮโมโกลบน (Hb typing) รวมถงการรบกวนจากโปรตนในซรมกนอยลง และขนตอนการปฏบตงานกงายขน ระยะเวลาทใชในการตร วจวเคราะหรวดเรวขนจากเดม เนองจากปจจบนมผมาขอรบบรการมากถง

100 ราย/สปดาห ประโยชนทไดจากงานวจยชนนทาใหสามารถแปลผลการตรวจวเคราะหไดถกตองยงขน ทงยงทาใหทราบ Common haemoglobinopathies ทพบบอยในเอเชยตะวนออกเฉยงใต ซงทางบรษทอบล อาร ไอ เอ กพบบางนานๆ ครงและชวยใหเขาใจล กษณะของ electrophoregram ทเกดขน เชนในกรณตรวจวเคราะหฮโมโกลบนในเดกแรกคลอด ชนดและปรมาณของฮโมโกลบนอาจจะเปนรปแบบทยงไมชดเจน การแปลผลชนดของฮโมลโกลบน (Hb typing) อาจจะตองแปลผลแบบกากวม จากทไดอานงานวจยนทาใหแปลผลในสวนนไดมากข นกวาเดมและนอกจากนแตกอนทางบรษทไมมการวเคราะหความเสยงของคสามภรรยาทสงมาตรวจให แตกมบางททางโรงพยาบาลไดโทรมาสอบถามเพอใหชวยวเคราะห ดวยมขอเรยกรองจากทางโรงพยาบาลมา มากพอสมควร ทางบรษทจงไดเพมรปแบบการรายงานผลใหแบบทมการ วเคราะหความเสยงเพมเตมใหในรายทเปนคสามภรรยา ความรความเขาใจทไดจากการอานวจยนทาใหวเคราะหความเสยงในคสามภรรยาไดอยางถกตองมากขน”

Page 12: ใบสมัครโครงการวิทยานิพนธ์ ... · 2015. 11. 18. · เกี่ยวข้องกับ -thalassemia และ Hb E เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีความชุกของยีนดังกล่าวสูง

การจดสทธบตร การจดลขสทธ และการวจยตอยอด

จากผลงานวจย ไดมการจดสทธบตรในนามอาจารยทปรกษา จ านวน 2 เรอง

ผลงานตพมพเผยแพรผลงานวจยในระดบชาตและนานาชาต ผลงานวจยทงหมดไดรบการตพมพเผยแพรในวารสารวชาการระดบนานาชาตทม impact factor จ านวน 7 เรอง

1. Srivorakun H, Fucharoen G, Sae-Ung N, Sanchaisuriya K, Ratanasiri T, Fucharoen S. (2009). Analysis of fetal blood using capillary electrophoresis system: a simple method for prenatal diagnosis of severe thalassemia diseases. European Journal of Haematol, 83(1), 57-65. (Impact Factor= 2.614) 2. Chaibunruang A, Srivorakun H, Fucharoen S, Fucharoen G, Sae-ung N, Sanchaisuriya K. (2010) Interactions of hemoglobin Lepore ( hybrid hemoglobin) with various hemoglobinopathies: a molecular and hematological characteristics and differential diagnosis. Blood Cells Mol Dis 44: 140-145. (Impact Factor= 2.351) 3. Srivorakun H, Fucharoen G, Changtrakul Y, Komwilaisak P, Fucharoen S. (2011). Thalassemia and hemoglobinopathies in Southeast Asian newborns: diagnostic assessment using capillary electrophoresis system. Clinical Biochemistry, 44(5-6), 406-11. (Impact Factor= 2.076) 4. Singsanan S, Srivorakun H, Fucharoen G, Puangplruk R, Fucharoen S. (2011). Hb Phimai [beta72(E16)Ser-->Thr]: a novel beta-globin structural variant found in association with Hb constant spring in pregnancy. Hemoglobin, 35(2), 103-10. (Impact Factor= 1.304) 5. Srivorakun H, Fucharoen G, Puangplruk R, Kheawon N, Fucharoen S. (2011). Complex interaction of hemoglobin (Hb) Nakhon Ratchasima [alpha63(E12)Ala-->Val], a novel alpha2-globin chain variant with Hb E [beta26(B8)Glu-->Lys] and a deletional alpha(+)-thalassemia. Eur J Haematol, 87(1), 68-72. (Impact Factor= 2.614) 6. Fucharoen G, Srivorakun H, Singsanan S, Fucharoen S. (2011). Presumptive diagnosis of common haemoglobinopathies in Southeast Asia using a capillary electrophoresis system. Int J Lab Hematol, 33(4), 424-33. (Impact Factor= 1.176) 7. Sae-ung N, Srivorakun H, Fucharoen G, Yamsri S, Sanchaisuriya K, Fucharoen S. (2012). Phenotypic expression of hemoglobins A(2), E and F in various hemoglobin E related disorders. Blood Cells Mol Dis, 48(1), 11-6. (Impact Factor= 2.351)

นอกจากน มการนาผลงานวจยไปเสนอในทประชมวชาการระดบชาต 3 ครง ระดบนานาชาต 3 ครง ไดรบรางวล เสนอผลงานวจยดเดน จากการประชมสมมนาวชาการธาลสซเมยแหงชาต ครงท 18 ไดรบการอางอง (citation) ทงในประเทศและตางประเทศ ไมตากวา 38 ครง

สพรรณ ฟเจรญ, กลนภา ฟเจรญ. ไพรเมอรทใชตรวจสอบจนฮโมโกลบนพมายควบคกบจนฮโมโกลบนโฮป. ยนคาขอวนท 29 กนยายน 2553 เลขทคาขอ 1001001514

สพรรณ ฟเจรญ, กลนภา ฟเจรญ. ไพรเมอรทใชตรวจสอบจนฮโมโกลบนนครราชสมาควบคกบฮโมโกลบนเฮกกนน. ยนคาขอวนท 4 มนาคม 2554 เลขทคาขอ 1101000362

Page 13: ใบสมัครโครงการวิทยานิพนธ์ ... · 2015. 11. 18. · เกี่ยวข้องกับ -thalassemia และ Hb E เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่มีความชุกของยีนดังกล่าวสูง

ผลของการประยกตใชผลของการวจย

รปแบบของฮโมโกลบนทพบไดในแตละโรค แตละความผดปกต ทพบในการศกษาน สามารถนาไปใชเปนแนวทางและเพมพนความรของผปฏบตการ ในการอานผล การแปลผล การคาดการณยนผดปกตทอาจจะพบในผปวยทมาทาการตรวจ ใหมความถกตองและแมนยามากขน สามารถลดภาระงานและคาใชจายในการตรวจวเคราะหในระดบดเอนเอของหองปฏบตการและตวผปวย ทาใหประหยดคาใชจายในการดาเนนงานลงไดมาก นอกจากน การนามาใชในโครงการควบคมและปองกนโรคในคสมรสและหญงตงครรภ ชวยในเรองการวางแผนกอนการตดสนใจมบตรของคสมรส ยงนาไปสการควบคม เพอลดจานวนผปวยรายใหม ไดมากขน ทาใหประหยดคาใชจายในการรกษาผปวยแตละรายทจะเกดขนลงไดรายละเปนจานวนมาก เนองจากเปนโรคทจาเปนตองไดรบการรกษาไปตลอดชว ตและมคาใชจายในการรกษารายละเปนจานวนมาก (ผทปวยเปนโรค ธาลสซเมยชนดรนแรงจะมคารกษาพยาบาลตลอดอายขยประมาณ 1,260,000-6,600,000 บาท โดยเฉลยท 10,500 บาท/คน/เดอน)

สรางอนาคตทด เรยน โท-เอก ท ม.ขอนแกน

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยขอนแกน

โทรศพท 0-4320-2420 โทรสาร 0-4320-2421 e-mail : [email protected] , http://gs.kku.ac.th

www.facebook.com/graduateschoolkku