aesc)lyjit.llgoediaerecensllit go i. ii. lipsiae aluld weidlllalllios a. … · 2010. 11. 1. ·...
TRANSCRIPT
AeSC)lyJi T."llgoediae recensllit Godof.'edlls HerIIUUIIIIIS. TOIlI. I. II.
Lipsiae aluld Weidlllallliosa. :JJIDCCCI.Ii.
(5. 5. 217.)
~i'lß tr~f 6tafilllCIl tel.H:f90l'l'l in ben S e\}h In ift bltrdj mtte~enu~lInß bc~ .Med. ttu't> ,perml1nn'd fritifdjen Sdjarfb(jcf 111<l bertd}tißian lflrl'ld)tcn. ~mf(l pier aufaulliiplen, lIod gcldjlet ip, Würbe lIu wdlfÜ9rl?1l. mur atd iBeifpief möge I1ngefii~rt fein, 'oop!.l3. 275bie ~r(laTt
ilCI$I\'1ed.111J\:nwulIJ{lu\: auf 'oie nd}te !.l3crbefferul1ß beG V!!(tXOJlt(A <>'
'u cl fI cl;( () IJ TU' fiiprte, lIo\:lurdj er~ eiue teidjte unb oefäUige Stnt~·
tur unb ein angemeffener @(bonfe gewonnen wirb j fomie bl1U ~.
2H7 S~Wl'iP1E\: E):&e oi\: awar eine fit!;ne arIer !l('will fid}rrt mrr('effeTLl11g genannt werben barf. @?tl1tt lucitmr ~uf.;a9hmg wifl idj auf)~ier lie(lcr riue ffdne ffil1djlefe ger'en. 3nuäd}j1 Bh-bl bel' l\ted.m. 307 Y. E X 1] I.! W!t i I' (A {; mit überg('fc9ri(benem Ef. nnt tied »erbieut »lId) meinem ~l'büufen, Ilboeftl,en \\on lm gröperen 90nbfdjrift..lidjen lL'eOlaur'iOllug, anel} rücfrtd}triel} bed einne1 ben lBoqu!J. [)elmXf l.ftljw,trElJu\: gie6t nevcn bClt! «rw:Jat 1I].m,UpWlJ fdne~l wefentlirl} uenen iBegriff, fonbern nedei9t tllll:' brul ~ul.'ibnlcf eine gfluiffc ljüne ;bllßcgcn tuil'D burd) I1f1.1J(iw.lIb'a\: ein neurr >Segriff gewonllen, i'ie
€3dji{berull:J wirb hurdj riefen uenen \!3egriff au i t t wen llnb !!B ai fe nfilie reid)nf, flti'lid) mbie ffiebelueife llj'f{j:J(d snnJ]o,jjJ 1Ii,0111;'
!/COP 'ollrd) SUjlPl. 414 ,lyopil'rH inrulrJllIJ alm I:XWII ße~iil;t.
?8. 296 tlrrl\nfl1pte m;d1 l:-ie 9i'1nbfd)riftIidje Uc{'crliefHUug xai ZUI',
A esch YIj T J'a go cd i a e. Re ce n s u i 1 Go d. 11 er m. 393
nid)t {lei bellt ~ermaull'fd)eu ll.WIJ fle~cn AU bleiben, fonem. lieberY. c.t It: U IJ au fd}rti&en. .vermann fü~rt in ben Annolt. biefdbe met"oelferung auf nu'o ~&n ftt gleidjfaCiG 9iet fiir "affen'o. 3d) aie~eaud}je~t lIocf)biefed It: ay.a JI »or. (id 'bCeiben nocf) 3lUei Stcffen, 'oie id)anberG emt'ubirt unb u"ttärt 9a6t. ,3uu&d}[t erffärt ~erm"nn m.310 sq.: Mploranda sors esL earum quae clll"plae anle solemnem rilum, quo vix malurus iuvenlaetlos deeerpilur, relielndOlllo trislem lngrediunlur viam. !Bei 'oiefel: <idUirul19 ifl: aoerro,l.wJ(Jonw,· mlltt, belln wad fon biefer ,3ufllßcbll jj 'oie ,pod)aeitfricrl,lic hum nife 3ungfraubliilye (lrid}t' 9ier an biefer SteCie, wo bC'r@e'oallfeau(laefprocflen iil: bag 'oie ;suullfrauen »0 r 'ocr ~neife UR
3eitig gcpf!iicft werben. ~ud) iil 'oie »on S)ermaull allacnommrueIjrWirul1g »Oll wW1Q(lonOi; 11lO(Jl niebt ricfltid: es (Jcipt u 11 r ei fgep~iidt, ein !Begriff, bel' in biefer Sd)il'ocrung 'ourd}Qu(l llllßcmcffen ill. ~crller ift ber !Begriff «tin in c1!jlIlJ(Jonot; nicflt \)~lU .vermlltllt beCld)td ODer jjuerfcet. SoU e(l geiptn eben gepfTiicft, foijt e(l mlltt; berred)te ®rßrllfl"l~ ifi uid)t: tu ra a11 \) 0 t, e0e11, f01l1bern 11 lla ei ti 6, 11 Nt' ei f. :l)llper lle6ie~e id) WflOUf!I)TlOt; Ilufbie 311ltgß
frll11clt, Ull'o (]qrlof(onot; ((~(Jn in ber ~e'l)eutunß: "ted}t linD rid)1tig, red)taritig 1mb oel)6riil) &U lO/-UWX., an ber S)od)Qcitreirr. :l)eunbap fl!!r:l0I!(Jno, (un'o nili}t d{JllE(HMOi;) l)ift '01"16 ttcflte ~ort fd,beöcußen 'oie br~tn (foh'o., 'oie Sd)ofirn lm'o Euslalh. ill /-lHO
1H,)!!(ll Oll ftOl (Jlt Y.UlI!OIl Eall. lO' lj naf}l)(fH'a, [0';;0' Jl'Cu:pvii,
c1U,i Kat' ~(ill U(l' AltlXI;"),[)1I tI!!lI"OI!()no; dnw(ll.C HU'OV(JU
T(Jv'}"J:7f;. ßUßldd) i~ bOTin eille 18ejliitiot1ltll meiner ~TtiiTlmß
gcgeben; 3d> hfe arro:x},allTCIJ J' U(llldP onrov ropoo(>o n 0. {;
~O!d.llro/J npoml(J()(;;/'1I o'II.(/-l<l'</.It.H
uni:> \.m~el)e tie anorte : \)on ben unaeiSiu, unrdf gfvro4ellcn 311Uß"fraul'll \)01' ber .l)od}ieit, Wo man red)t,\l'ltiO Die f5TUd)t pfTiicft, tieUUIl bell ~t'g l-er S'rncd}ti(1)llft WCIlt'ol'rn auö bCT S)eimnt, tlfio inl":\l(l ,pnuä beG SicßfTlJ. :iDnlllt l)at ltOftlfllX ein l-'AITcnorö lIUD oebrutulIgGiJo{(I'G Q'pilpeloll im @eoellfaß au W!tfJJVQTHm;. :liie ;ltleiteSh'Uc ij1 m. 340 ~ 329, .l)erll1allll'Ö !8ttbelfmmo l)at in metrifd)l't~illficflt ftine lIDaf)\"fcflt'illtid)feit, bel: 9~perfntQlcftifd)c~o!Vnliue 91lt
394 A e s c h Yli 'f rag () c dia e.
1V0~{ Mit 'fItbe, f~luerri~ aUt ~nf,m9 b~ merfet3. feine Steaf; aucf,i~ mir «pqu' JOf/lllebenffi~. X)clln fagt mlllt au~ .UfHP' oß~
},o'{CltV ETlHi!UJI. 1JEllUpPEV'l, «"ap' OPVl.EUU/P, «/upi 'Ilvf!t
(Jr~(Jal, fo ertennt man OOc9 foglcidj 'oie merf~ieoen~eit 'oicfer SteITen\)I;)n bet l)orficgen'tlen. 'fä fC9Ct m.329 eine Sifbe , l\)ie 'tlie ~n·
ti~ro}lge m.340 6eigt. merUtut9li~ ~d ein 6P ober ovv (lUG. 1)ennavv l\)irb ~fter fo geornu~t, 3. ~. Soph. Phil. 1335 OI~V lV~OI'
'TlEf,Jaar;. unb ~ifdj~foG f!lgt IlUdj !ln'oeräluo (Jv P ()0i!H. :;U,mn i~
baG Wletrum gut unD He ~lItmrl;)~ge be'oarf nur einn UmfteUult9unD 'fillfe~ung 'on }loetifd)eulJorm xt;!!(Jar; (cf. S)efy~iuß) PllltXVf/~(J(Ar;, um »offe 'fntfpre~ung 3u geroinnelt:
1J(}Or; UI'OpOr; J'«I'~P (J V 11 J0l!i Xall'ftal
11 I X f! 0 P r'o1I1I U l( li (j (J (A r; 9ui..uP'Inoi..wl"
.3ur ~uGfii!fullg ber m. 300 be3cidjneten ~üdc fd;fll(je id; bcifpieftSl\)eife \lor: y.ui 1J(j).EWr; ~l;rO{!H; ~VEQI!Ol 1lf/Enr ol TE ura:J'1r'
O~VrOOlr; ),m'iwll!. Ueber ben eiulI 'ocr fritifdj fo f~roicri!len
<5teffc m. 344-49 fann fein .3ltJeifd fdn. <5ic ilt, \uie S)ermannau~ erffiirt, ölt l)erfte9clt \lOIt bellt fd)ltJerell ~oofc ber jUlltlen <5c!n·\linllen, 'oie in 'ocr Glcfallgcnfd)aft 'oem lEiegcr altS steVt3it1eibcr bienenmiiffen, ein ~ien~ ber 'oen ~ammcr nur nod) mcl,lrt. \)J?ittjin ftn'oaffe <Zrffärullgcn a('3urodfen, bie Vt:Y.Hf!OV ro.or; auf ben stob beu.ten, ein Glebanfe ber 'oem .3ufClllllllen9a1ltle Oä1ljHdj ltJibfff~rid)t, baja 'ocr stob bcm [90r oben einc l2:rföfuno fd)dnt un'o 'ocr stoDte\lor belll tleberfe'ben'oen Olücrfid) oepriefen ltJir'o. m3l1rbe 3ul,)or aftSucUagcI1ßltlert9cli ~OOG 'ocr ~un9frauell bC3dd;nct, oefd)än'cetunl' 3ufrür, OCl>ffiicft 311 ItJrl''oen - r,ier \1.1i.'o ir,r bCl,)oriler,eu'oea tl'aurioel1.\!ootS in bel' Stned)tfd)aft oefd)irlll'rt. 2Ufein j)ermann'o lBerbefferul10ala/v f111tt EJNlp unb <Zrffiirun!l viri vicloris ut gravioris hostis(vel ut gravioris hoste) feibet 'lll mandjcn Un3nträgfid)feitfll.~iefc a:rffärunß i~ ocfiinftcrt, unb gennu bctrad}tct fOll1men 'oie~eoriffe cil"}p(J; E1:ZlIl.0V/JIO; un'o OVr;WI'OVr; Ihuf!lEIlOV !lnf 'oaf~
ferbe r,inlluö, 'erlln tcn Jungfnlurn \\1ibcrfllr,rt baß Unßlücf nid;t, \\1ennnid)l 'cer lJcill'o ölt01rid) 6ieOcr i~, u1I'o tOer tritt alt fle l1id)t 'eicfe~ot9, oe\.1or er 'fic9reid) 'oie 6tilbl nimmt, :Dcr @c'cnufc 1l.1,ir'o
ne c e n s uit G 0 d 0 rred u s Her man n u s. 395
aIfo fdjief I l1leuu tt1al1biefe {leihen meßTiffe iu !8etgfeid} o~tr in6tdgcntuß alt einanDer iltfft. ~lld} fit~t bit ~otm ui:",l" uidjtnad} einer !8erhcroniu aua. 3d} ~llbt frrilidj felber cyem,M ~l'lU
\le~ fpecieCfell mClJriffa d11a· ön ~lnfllnfl bu:! €5a~rG einen a{fge.meinereu fllb~ituid: al 0' a l' (tlXlta'AWHJ/I, llllmit berfp~te\'c ~llt!.
\lrna 1I1h!TI!PIl11 TEI,O\; um fo frälliger t)erl.'orlrete; aUein et'en bicborifdjc tio\'1ll EtrJ'a/l UUll bie ~lnllemeffellVeit 'oet! megrifft! ('In uubfür fidj yalleumid} aubero\uo bit' lrl'rl'U~'tct fudjen taffen. lBcfoll'berl! fp\'idjt alle\' geoen .perI1Hllm'G (imenbatioll oie !8erCiuoerpug oet!'tA.?ftO'PE\; in dijft01J• :iDietl 9a&en affe lIobb., cO I'utfpridjt nidjtbel' €5h'opye; mit9iu 'Darf malt 9icr beu ~c9rcr flld}en nnb ea fÜr ein@(offem I)aflell ft.ltt einetl fl)IlOUl)lnCU ffiJoTtel'l. :iDalln t)ätte aud) bet Über.lieferte ~(lIrat d~ftOl'Ei; feine (irf(Cintllß. (iin fo(6Je(l IDSoTt \th'iU
-rI.I]rD, Ullb Ijlcr baljer Tl aT a 1'. :iDenlllad) (efe un'o interpullßire itp:JflWtdl3\; d8 y.(tU'on~ltOl!Ii' '/liat,'l 'A U Tal' nijl,h at'X!Iy.AWrQ/I
JjiJf}(j, uJrvxoiJ'Il'I:m; , eOi;
Jvt;,ltE/'OV' tmE(!rJqov
6Anl, 60'7:1 Pt;llffQ01' T{).of; IWAEt/l,
llrqdat;TwlJ u'ArEWJJ snlV((o{Jov.
tIlt'o lte~mc cJc; in Der mcbcutllllg ''oenn I l1leil' beult bl'ltl i~ i9TC
~Il(lfidit, 'oe;,'! fieoreidjclt ticin'oetl niidj trid}ett :iDiellft ~t1 »erfc~en, eillen:iDiell~ Der Dflt €5l$lIlera ltol$ ltlC~rt.
~;,'l fotot bie vrlld)t\)o((e l5d}i(bl'rll1l!l unb lIyaralterlllif ber~ii~m 'oc;,'l fcill'oticftcu .pem;,'l fOll.'ie 't:'l'r 'olefClt !Jeßeniibcroc~efHeu
;;[!)ellJl1er. .f)ennann fd)reivt und) ~anllfrl)rifllid)el' lkbcrliefcrnng!8.354 Ela' af!Tl''l.o},),m1 dyyiAov AOrO" pa:1d'v, unb BY"nunatijd}i~ gcOm 'oie v..'ifelltifcfte ~e'oeutllI1ß \)on Elttl nid}t;,'l eil1,)lt\tlt'llbclt.!!Hldn co ltlllH nfdbmm «i!,bwHo/l ön A')rOIl bC30ßCIl iuber 5{~e$
belllullß <nell' genOl1lmen iDerbell, 1111'0 bieß fl$cint mir im WluubebtlS ~il,leitc lI!)orfii~nrti, llacft'oelll bel' el,pe el'en jiialJ fPE(JEl nf·v;)Lti
ßef'Ißt !)at, nid;t l"lffellb) luo!}f aber lui\'b auf 'oie ~!hlfün'oi!llllt9 beGnngen'om :Botell mit neuer SiUll!:>e ltnll Ollll,j lllloemeffen boG 1J/(l!)CIt'DC6 stölliOß nlH bell ill30rlcll 'DIl ip "lid} bcr SiöniO !l er 11 b e rc d) I,
ß Cl 113 ßele ß cu, um bc;,'l ~htcn ~l'rid)t oU imne!)mcn' \,lctf(mbel,
396 Aesc h YIi l' l' a go C dia c.
1>ie ii6ridjen Vlebe\l)cifen El~ KaAOJl 7Ht(f(fr1rl'Ea:JUI, Elt; KaiJ)')I
~KfIV, fit; oifw ,,"rvnat möd}ten aud} bafut entfd}ei'Oen mit ~or#
fon au fd}rei6en Eir; d (f 1 i K /JÄ Ä 0 P. ~ud) $. 366 ifl'~1I!c1(}nt'
JOt; tJ E 1,€i xaÄuli"uOt xÄu~ovm KooclwPEr; 'POpoP tm ftd) tm.tllbelig,· aUeilt ~llnbfd}rift[idj beffer llegfllu'bigt unb bem €iinne angemeffener i~ cl' i (J W unb 'ollrum l)oraU3ie~en. 1>ie $eroleidjullobeG ~~beul.1mit einem cmf ben €id}llf! ber strompete ungcbulbig in'oie .3iigd fd}naubenbcu €ilreitroffe $. 374, 375 9ieH .permann fo:fnnor; xai.lvwlI d'rJr; XUTUO:JtWt'lwv p(f EI-t EI, ouw; PO"l' aUÄTlIr
ror; ,; f! ra III EI ,tEl'WI" €ie~dlloeniöä ift afCerbil1gG o(J}'(AlIlH, inbeg~aUe id) biefe ~enberult9 nid}t für ltöt9iO, \l)al.1 bllraut9un 9ier frei~
Iid} au \l)eit fft9d; unrid}tlg fd}einl mit aoer cl' unb ß(JE,lIEl, bd~
bel.1 lii~tnt ben @ebanfell. :iDiefellt st~belll.1 l.'\ofC stro~ unb Q3errnef..fell~eit ~~at (!teoffcl.1 N>ll €ieiten st9cbell'ö ben WManipPoG gegen..über, bell er Q3. 388 fgg. fo aeld)net:
ircJ ds TVOlt Y.EO"OP 'AUTfA)!OV TOKOI'
TOvcl' dlJHHtf,W 7lflOUTf;UJv 1IVi,W!lUrw/',
w1J..' Et;rH~ TE KU,' ro" AI'Ul.VVljr; :t(J';lI OV
UflW/ITU xai orv}'ov/':t' vni(J'/'f}Ol'ar; i.,jrovr;.
Q30n €ieiten 'eCG €iprad}gebraud)ß ift nid)tö gegen pjl'(}E AU criuUfrn, nub ba~ Itlir 'om (}:tcof[el'! in iBcg(eiluug mC9rer e'o{er 'l~e.
{lauer, aUß 'oeuen er 'oie .pmfii~mr fÜt 'oie duacfnru stgorc Itl.l~( t,auf 'on iBÜ9UC au brllfen ~abrn, i~ ·lfar nn'o \\)i1'b aud} 'ou1'd} $. 453
'/lE,UnOI !l' äT' ~ UI] Tri l'U~ bcltliefcll. ~lf!eiu an unfcrer ®td!e &ef1'embetmidi fOItl09{ 'oie €itcauug bel'! trJ/'UE, ilrß aud} 'eap 'oie 2lutltlo1't uid)tl'ilffenb auf 'eie $. 376 9r~entc ~1'age Tl'!; fl (J 0 l ro 1] 11 vi,w/J 7li!(l
aruTÜv'pEflEn'IH)!; ßeßcbeu ift; milll e1'ltla1'let uot~n'en'oiß eillen,3ufa~ au n I'Äw!tf1rw/I, mn baö ':P röt i f d} e stgor ÖU be3cid}uen unb3ul)C1'~cgen. :.va9cr liaHe id} l ci) v d' a'l'nra~ro nf!0UlurljP nv},ro
/IU I WI' für llol~llJellbig. Imit :i)inborf ~iege id} $. 4J0 niOOI bemnEu(l' t\or. Um nropyifcl;e (!l1tfpred}u119 ~erAufMlrn fd}reibt .per..mann m. 462,501:
inll:XO!1U.1 TlfUE !l~/l EJ rEi.irJUt
Rc c c ns u i I G0 d 0 fr c d us JI c r man n us. 397
(!l! ijl im cr~en merfe Ji] geHrgt unb ~t~nlx.Ei" in ~l HUlHlt
gedu\lcrt, im awdtrn du 0~ dllßcfe~t, \leltn cl ~ im Roh. ijl lti~tl!
arG C5:onjcctur. 3;)erl11ann fügt bic m>ode Aur mC!9tfertigung bei:lIon c1cgmllcr iuncla sunt u(n'Xfi" cl OVI1T1'XElv, !)itl..lei4;t bQ\)on .altl'lgc9cUll, ba~ bell 5t:9cbal1crn ein monbringClt, ben~rgi\.'mt eitt Unterließen angell.1iinf~t .tuerbe. 2lUcin bic6 fannaud) gaul out bnrdj ~1;rvXE;:1I im @)cgtnfa~ 311 OVP:Vl.fi'v, bur!9'oie :Begriffe ®tlinlJen unh IDUölingen aUl!gcbrücft werben: ~ic~
CG ja bO!9 oben m. 398 uiv tl/lall ~th:IJXfl" ':!HJ,' dtilfP, aud}~Ilt bit ®cgenüberjleaullg jener 18egriffe in bcr ®c!3CllÜbtrf!tllungbtr ~Ilddflt für mid) uid)td 18efrfmb(i~e(j ober Unpl1ffeubfG. Xliel!ifl ber ®runb, Warum id) jener geiflrei!gen ~lllenbatiott ~frml'lnll'(l
nid)t beip~id)te unb mit gerblgmr ~enberuug biteteUe fo ltft:81LH~XO}IU.1 Hl~dli }tEl' et:r:vXc;:" t'oi *)
1fin.tlt:!" Tti! 11' tln:t'u);lo" ddu; r' ;;1.0/1'1:'.
~l! fonnte im erften merfe, wo o~ geflrid)ell ill, biefe(l (eid}t bura;~13ieber~v(llR!l bel' ilol.'geroe9fnheu 18ud)~a(lcn Al ent~egen, euelljoim 3roettcn lt'id/t Lliler A uu'll [' .»or E au13fallen. :l)ie €ilrUe ?B.4fl5- 50 I bictel' in me9rfad)cr .\8eAic9un9 .\8cbenfrn 9infid/tlid)iQrct mid)tigfeit. ~i!9t nur i~ 'oie ~ufdllan'oerfor!Je bel.' ?Berfc ilcrfd)iebeuin bell ~,utt'fd)\iften überliefert, aU!9 ilOU €eitett 'llc(l lBinue(lfiub fie fd)ll.lierig unb ni!9t 09ne ®ruub l.lnOi.lpilJ crjdjiruen. :D1'l9ft Prid) :Din'llorr fie fämmtrid). ~rrlnann ~at 'lliefelU merfd)faßctgeirroeife feine 3u~innuunil gefd)ellft 1 in bel' m>tife, bap er ?B.498-501 ebenfan(l für inter1'olirt erffärl, bagtßen ?B.496 unb 971>cibe{l,Ht, aber ben \'lOU :Dinborf nid)t angefod;tenen?B. 495 aU!9l'lußlt'irft. Ojfellbl'lr leitete i~n in ~e3ulJ auf ben re~tmll ?Ber13 bit~rl\)äiluu!l' bap nad) mergfcid)unll unh ®egellüberOeUullg bel.' €!9il'oAeid)cn nUll bel.' @ebl1ufe, bl.l~ i{llleu elltjvred)enb !lud} bel' 6 ~ ir ttr ii 9 er ~ooi3 fein werbe, llid)t fe9!en bürfe, lIllt bel' ml'i:e be(l(ftecflc(l nd)ten ~bfd)lufj unb bCll m>ortm bell C5:9orG nEnol:Ju
l!d. baß red)te merOI'ill'ollip All geben. !ll!ellll aber ,perllll'lnn
*)!IDill 1111111 V.i lIid)t ~reid)m fo 1I1llP 1111111 ClUd) iu bel' llllltiOnMJtdn 0'; mit llob. eillff~fII.
398 Acschyti TragocdillC.
m. 495 Y.O~:lIW TI, lid'ti Ziilf~ .0 V 1'1Y.Wptil 0/' ~rfid)t, fo Itlirbba'omd} uent 2lrnulltcnt bCll <:HCOUCll, i1.lefd}rG er Mt('l bnn Ed}if'c<Aeid}Ctl 'ocr beibrtt ®ronet entnimmt, bel: aufd)liepellbc .paltj)t.gebaufc, 'ocr n\al)rc 9?cr\l OCllOlllnten. ~IUc9 leibet l:>ie !Bcrbill'oUltOtel.' metfe, Cß fcl)H ein OC9örißcr ~oftfdjritt beG ®r'oallfcllll. moa~
ruM nuer miWiUt 'oie lBeränbcrtlllß beG ,ab'rot In "tI'/I w; 013.496).:;O"lIn bahnre{> ItlÜri)C tie 9~rbe bCß litcoUci! 9iel.' einen fj)i~iocn,
fpötlifd}cn ston aUl1l'9mclI: 'tAll fannllH11l frcilid) dill' gCllJifie ~rcunb.fd)aft unter ®öttcnt nenncu' (mit i'BraUIJ auf m. 49 l\tlO fre 1l0}.E_f(/Ol genannt finb) - dn ,3ulJ, 'on' brlll (Iteof(CG iu tirfcl.' ei·tuation sanA fremb i~ un'o fern rirgt. Unb mic lc·fe un'o maltrdl)te fief) barclU u!JQ\; rWl} y.(luro,il'rwv O'ifJ/lb, /li' o',)aow,lIi
pWP. ~aBt Ulan aber foJoellbe ®efie{>tG~nllfte, 'oie fie{> (,ei !Betrae{>tunO 'ocr <Steae ergehn, 3ufammen: bau baG llE;rol:Ju bell (fl)orGfief) Aurücr6e31el)ell Ulug auf einen \lor9in oemae{>ten ~uöfprud), 'ocr<Sieg lucrbe auf eeiten beG stl)ebClnerß fein; ferner ba~ bie mebebe(l <!teof(e6 nad} 'ocr !Befd)rei&uno ber beillerfeitioen Ed}ifb;cid)C11erlt ben rcd}ten ~6fd}lu9 erl)äU 'oUfc9 ben ®ebanfen, baB in bem..fcfbenmer9Mtllifj aud} 'oie "(leiben, $tiilllvfer fteyen; en'ollc9 baB {,eimueftoBung 'oiefer merfe bod} eine j)rouabre <!rffiirunlJ l>orlicßenmiiffe, wie 'oie Sntcrvofation entftaltb - fo lUir'o man ellter ßdilt,beren unb lUeuißcr gCIUClftfameu !2.Ienbmmg, wdd}e 'oie €3c9111ieriofetten burd} ~uöfh)jjun!J ellled merfe(l l)ebt, beffen <!ntfteyelt [tel}leid)t erflärcu (filii, fdne .3upilllmullg nld)t Nrfagm. IDlan aeve tic<steHe fo:
xo;;nw Tl\; fLoB Z~/'; t I) V l'IY.W,llEVOV.
tOU;o',!; f.l EJI .. 0 t 71 florrrp/i.E/I~ O'Utpo/!wv,
11~Hj, rW/I Y.(!(X7:o~l'rw/I fa,ail}, 01.' o'~(jOWlllEVWI"
Ei ZEV~ rli Ttllpw lIuQHflwTEflOr; w;xn,'YnE(lßlrlJ HJ 1lf!0~ }.oyo/! loii (J~fl(HO~
(Jwr~€! rb'ore' /:'/1 Zsir; En' c1alllrlo, rv,r.wv.
'unb feincr fa9 nod) je ben .3CU6 3emallccl1l nnterliegen. <Sofel}er21rt nUll llerrt fief} bel.' ®ötter ~reul1bfd}aft (®nnft) 3u un(l etrd.teubclI; auf li3eiten ber 6ießer j1djell luir, jene aber 'ocr !Beftcßteu,ItlCllll cllIberö .seuG im S'tamvfe bem $t~j)l)on überleoen i~ unb l.'l,)r-
He c eil S U i I G 0 d 0 rred U s ne r 1II a n n u s. 399
atl~6efeet, bafi bem -pvpn'btod, l.1.lit cß fein @idjifbaeidjtl1 (ul~fpridjt,
BeuG bet auf Dem 15d,i:be ne~t ein m»r ~(J fein follte'. Ilie ~!en ..betunoen finb ßerinß, rOll flettt nov, d' gdi!gt uub 93. 499 gejlri"dlett. Iliefen 93m3 l.'erb.'iditißen fvradjfidjc miiafidjten, 'ocr miltteSinn, feilte fdjl\lanfeltbe Stellung in bm I!obb. <2'\1 feudjtdlridjt eiu, tl)tt bfrftl6e uon einem lirrf!ärer ~errii~rt, ber bie tlebtr..ttllgung beo 93eryäUniffto \)on i:9V~olt unb ßeuo Ruf bie Gdjil'Dtrager S)ipPllmebon unb S)\Jver6iod nUGbrüetlidj 6e3tid;net 9a('enl.1.lortte. @eBen obige meßitution ber Sterte ifl a6er gClt1i9 ",lcber\'on Eieiten ber Eivradje nodj beß @iinned ehlli'ld einau!\lcnbcn. fJte ..ofCcd fdj!iejt jebe ~ntl\lort auf beG 3aß~aften .!Boten lacridjt in einernuf 6ieg uno @lelingen b<lul'nben m3eife; 'onrdj obige 93nfe runbet fidjnun (lud) etll bie \?orHegl'ube ~nt!\lort au einem &~nlidjen Eidjlufi n{l.Ilaß ~f\)nbrton n(lQ~ rWII )C(J. eQ/li" ill gered}tferligt, ba iliefcl'merd b!ofi ben @r:banfen lied \1uranoe~en'Den lBerfed TOtaOE np(llJ
rplAEtU au(jfü~rt uu'D nfliirt, mit9iu lli4;to neueo {lringt. Iler Snbifatiua{'er XUPH!,IWtE(JOt; sc, E(rd unh 'Der .optati" r6l'otr' /1." finb O<l11Aridjtig t inbem baß erpere ein m3irfli4;eG, b/u~ 3\t),'lte dne 930rfkfllluggiebt. 150 ricl)tig ltttb flotyweubig bei j)erlflelUn bie lBed'iubnttß'Der m30rle ij" EI.Et ~taU.o" tJEOÜ (JE,3Et/1 1rEnottJok m. 510 bnrcl)@)e~una "cd Stomma not ;;" gfgeben ift, 1'0 !\lenig fann icl) mid)93. 51:2 \lott 'ocr mid)tiofcit 'oft ~eoatt fj,'~( <loVQt; ü{leracuoen. I.!obeflimmte j)ermanu bie (frl\larhtuI1, 9ier einen Q9ufidjen @ebanfenl.1.lie oben m. 47 ~u finten. ~ber a&gefegen bal)olt, !laff baseinfadle Ptft. \t)elt allßemelfener ifl af\1 'Deu' fdjlllädjm ßlq. JOf!ri~,
9ier ift biefer QJebanfe, wie paffen'D (lud) an o{liner @)tet{e, burd)"aUG mrpaffenb, :Der 18()te beridjtet obell "on ben 3um @)fnrllt fic9llnfc9iefenben un'!> bnrdj @)d)wur ben Unfer~au!l 'ocr @)tabt olm: eige.nen i:ob I:'cr~djCtlt')en 'iSübrcrlt. :Dllrt ift alfo i:er @"!lellfal1: ltlirItlOaen flegelt ober untediegenll fa I ( e11 (nid)t ~iegell). Iliefer@e9cltfa~ fcr,U 9ier; nnb, \uaß bie .pauptfael)e ifl, 9ier tritt ein 3l\ll"itCG9injl1, tl)~Id)C(l iene ~edart unmog!id) lUlld)t. .pier flnb bie 2!tOi.\let bmitd aum Stnmpf~ au\laHiitft, un'D im jtl11llvfedcjfer ergcgenfit' fiel) iu 'ocnütlcrmiit9iofl'en, god)favrcnbflcn IJ.'ra~lmicn. j)alteja 'ooel) bel' lallte I.'on jebem ~Ü~l'et ein l!(J/ml;~Etl' an bnidjten,
400 Aeschyli Tragoedilll'.
~om R'aj'alteuß m. 408 :hoiJ 8iloJlfo~ lnmiqrmlJ nrl},ll' xat' It~
8iAO)!rOt; f/''lVll', \.10m ~leorro(J m. 450 cJ~ 01\)' Ull ':rlp1j~ vq,'
h{Ja},ot n Vt!,yro,{(llroH', folHe ila l1iet)t (1Uet) cd gal1a augemeffen fein,ilafj SJ.iarlljenoj'aioG ä rrcJ,.dJ]J, O:;U 1lUf!8i1'roll inWlIt'/lO/f qJpo.
"''l,lH(, ,'o!Ji'OV t)'(;f/lt' EXrov 'Ilf!oc,lIHm:ut, ou I'''V dr.0ltlu.crrroe,
r' i!f!t'ararat 1lt;}'(11~ - fiet) ~eTlllilit '1 "'~11 },rma;uv lJ.arv ](a
0lw'rov {I' ff d t ci r;, feIurt wiilu ben aBillrn ileß ljöet)ften ~(ltted
Werbe er bie <Stabl acr\"törcn V G:d ift JIJ(!O' nid}Hj a[d ein Elet)reiufel1ler in ben fet)leel)leren <robb., llno barum Hcfer t!rdart gar fein@ellJid}t bei3umeffen. ~lllf \liefen mnidJt bell !Boten t\on Warlye<ttoilaioß antlUoTte! ~teofled !B~ 531 mit eiucm aBunfd) (lIll)c6enb:<\luV aur fie 3uriid~cre, lUao fie gegelt UltO im <Sel)ifi>e fii6rell'. 60fafjt j)ermalln mit 9leel)t i>iefe <SteUr !lemä~ bet (frftirulttl beG <Sd!oHaften. :\Denn (l[d fmul1fel) biefe 6telle a" faffen cr9dfel)t fCHlJol}ltet @iprad)g1'braud} \.1011 Ei ,.,;p c. Opt, all.'! auel) 'oie aBorte bCG(!gorß m. 547 ft:Jli rl~!! {JfQi cove,J' ,;Ail1fiIW', ber in ~cn eil1gelegten stommQtifa 'ocl1fd6en @ebanfen 111it'~n~oft uno au~iiifrrt,
'ocr in ber .nönigd mebe Iluduefprod}cu. G:d fragt fiel) unr 06 (,u'TOre, ~XE""Qt<;' XO,mH~I11-H1ut" mit ilem uor(lergegel1ben !f!f!0lJoi':'J! öltI.lcrllil1'oclI il1: <rond fie in e6en jcnen fiottlofen SJ.ira9lmicl1 im 6fl)ifllefii~ren' I o~cr aum ~0(9mi>en 3" &1';ie(lcn: 'bann mürben fie iam.11Ier~(\rc umfolltmcn fammt i(lren SJ.ira(llereien'. !;'}crIl1ann ('Wigt ~(11.'!
,[!cßtm. Um> allerbingd fvrid}t gegcn ernere ~{Ilffaffun!l fOlU09( bie<Stdluug \:Ion il(lllo; ;hc':" a(ß aud} ber .3ura~ (uhoi',. murmöd)te iel) no~ eine11 @id}ritt lUetter gcljen IIn'o, umft1'((rn:
Ei raf! nixolfiJl J;v fPQOVOVUI 1tf!I:U; 8EWV,~ niv lWl'WAU<; nuyxux{ßI; 1" o).olaro
avcul<; E'KElI'OL<; «lIou/ou; 'KO!t1lua!-HLI'il11.
®caenü{;er trden fou 'oemfe(('cn ~ftor, 8~ ovx EaUEt r},wrraav E!!rw.ctroll äu!! EUro nVAWIl ~ E0 v UCL v rlJ.dalllUV xaxa. j)ermannl:'ermut(ld 80 f! Q jj (J a 11, eine lBcrb1'fferung 'oie 'Viel ~l1fpre~(lIi.'el.'!
~at; aber nid}t nöt(lig ift. ~enn Eop(lof[e6 !l ~ro 110n 'ocr famll
91'bnmd)t 0, C. 259 Y.I.'lQ'QVO!; ~EOL:Ii'l~ fo ift ber ~UGi>rurf \:Ionbellt f)itldubrinacn eilled pragletifd)cn ~ortd an uufeTer,6telle Itlo(llnid)t au f"(ln. t)ie ($d}lujucrfe tiefer lRebe m. M l- 43 bebiir..
Reeensuit Godofredus Hermannus. 401
fen tlod) eiuer gencltleren ~etrCid)tung. m5a6 aunäd)fl: \len einn an(Ciugt, fo fanu \let veigefiigte .3UfCl~ l:~(ßfJElJ un'l> "Ka(ß nid)t 1J{ogben megriff od'en, bCl~ b({il ~j{b auf bel' ~u~enfeite \leu ed)i{bedtlnb bel' :träger Cin bel' 3nnenfeite i~. Xlaß l)tr~e~t fidj l)on felb~,
unb bCl~ man 'l>ied fo beuten uub ljir~e~en foUe, wiirbe ~Hfd)~{Od
ft9wcdid) burd) irocnb eillen.3ufCi~ nod} Ciugebeutet ~auen. fiß muüenbiefe !!Borte uub e'benfo bel' ~egriff fdfil/JEtut einen intenfi\lmn®e9art 9aven; unb biefet ergie!\t fidj Ciud bel' ~eh:Cidjtunß ted .Bit..fCIlnlllftl9angß nub ber gCinacu eituCltiotl. mlldj \let ~vfid)t be"SJ:lartgelto~ilioß foUte baß ed)itbaeid)en ein UI'W)'O' für bic st9cvil'ner fein, eine bOI1~erte edjmCid)' rofern bie el1~in~, jene ~Crnb\){Ciße
bet etabt, eineu ('cftegten mürger ~&rt, unb fofmt bie :t9d'Ciuet'fe r (, fl: bild ~i{b bcil eiß uen mür 0er ß treffen foUen. fiteofreß giebtCi'ber wie fonjt fo ilUd) ~icr bem ed)ilDaeid)en 'l>ie entßcßcnflefe~te
Xleutuug, bCiP ber )((ipno, ullb bie ongebro9te €5d)mlld) lluf bmedjifilträger fdbfl: aurüiffafl'cn werbe. !!Baß 'l>em t~e(1anifd)en mih'"ger, ben bie epf]im: in ben str'lUen '9iilt - ullb baburig benstgeOlll1ertt augebad)t \\1ar, ba~ wirb auf ben stri'igcr fcl&~ aurüdfllUen. IDie @51'~il1,l: wirb i~m einen !Borwllrf bllrau~ mCligen, fo\10m 'Pfeilregen förmfid} n'orftift au werbeu. XlCi~ ed}Hbaeid}en, fl:ilttein O'IJEHJOf: fiir bie :t~c&aner il(W1oeben, wenDet 'oiefe @5d}rnCid} l)on~uucn Uild} 3ul1en, er~e1Jt llluten !Borwurf unb ~uf(ilge gegen bensträger, bap fo \liefe SJ:lfeile treffen - mit9in 'ocr Unternilng bent~rii!3er betwr~e~e. IDllDurd} aeid}net Q;teof(e~ feinen stäm1'fer 9l\d)jttreffenb a(i1 einen, 'ocr Dem ®egner nid)t nur gewad}frn, fonbemiiberfegen fdn wirb. Unb fo erforbert eG lirteoHed et(lllbpunft.m5il~ C10er ben :tn:t ilubetrifft, fo Dilrf man wol}{ be~lluplen, Dil~,
IUelln S')ermann fd}reibt l:'~(ß8li J' dO(ß nnb He m50de 8Efij., tfE
I.,Q'lJr(()p nerbillbd, bieß uid)t 'oaG Vledjte Jei. IDenll nCldj biefer l!e9artmü~te man bei ben m50den l/~(ß:h d' liio(() Jlsftt/JErat gemäv Der etfut,tur Der \)OTllnge'gen'ocn merfe Cin ~ft()r CiIß eubjccf benlen uub würbeer~ im fOlgenben !Bnfe burdj bie 50rrn rVrXUllovaa €luf bk red)telBilYlt ße!ii~rt. Xlergleidjen Yilben aver bie guten IDidjtn i9ren .3u..yöm,"n nid}t aUgemutYet. 2fudj 9Clbcn bic (1e~eu S')al1bfd)riftcn 8~ (ß.:t E p uub lein 0'. Xlllljcr ift nur eiu 3\\)iefatgeo miigTit9. Wliln faun
!lIM· (. '~1I~1. 91. jj. x. 26
402 Aeschyli Tragoediae.
nälttfi~ ben 2{ußfaa dlled !Eerfed \)or m. 5~ 1 anne~mell, in wef~
d}em ber Eivl)i!!): ~r\l.h'i9nllllß gefd}atj: baburc9 witb im motll.luttum fo f~ätfer uub fd}uei'oeu'oer, ltleir bie €lpl)illlC, bie flcgl'eid} ei~
uen'l.tlcboncr ~ä(t (rpaltEt J' t)rp' c~l~rii), lIun felbel' burc9 bie StgebaUet int'! ®e'l.1t\ll1ße fommf unb barallß bem ~tl'l,oer einen morwurfmlld)t, b(l~ er fle, ~olt 3Ullt €ließe, in eine fo mipficge ~aße urinoe.311 fit' aber in t1li~lid)el' rage, fo i~ ed auc9 her 5tn'ißer bedSd)iCbaeid}cnd.Dbcraber man fann ~ ";; 00 tT /3 V Ei.'()' W fd}reitieu,unb wie oDen {'ei ber lBefcl)rciun1lO bc(l €ld}ifbaeid)enG ber EiV9i11l:(lId S;aulltfad)c 'lfrwiiVltun!l oefd}'l.lj, bie mit eincm fiir bie $tljcuillleruefdjlmvfcll'ocn unb völjnCl1tcn 2{Ud('llt I'trfrljcu ijl, fo \lud) 9ier llic€?llf)inr, lnie fle 'oie -\)ilIlVf,l({)c ill, unter ~ \)etllepen. lBie ift jaaut bem €ld)ifbaeicl)en ald febenb unb ftcgrcic9' bel' Stl)e&aner aB lljter~utfj unb bem $tobe l,)crfarrclt gebad)t. 'lfnhIicl), man maß mit j)er*mann !!3. 543 '11 v clJ4:kuGalfL' irc.J ober mit ~hMIe~ T ~ vcl.J...
fefcn, jCbenfaf!(1 muu man bie lffiorte 3Hiiv 3ÜOVrWI! 9ic~u ail'9W,UIl'o uid)t wie S;;>ermalllt 3um ~or9ft13e1)enben.
:Der IDote nennt ben fed)~en ~ii1)rer, beu ~mj)1)illrao~; beri(1)tetwie er in jeoer lBeai(1)!llIß dne 2{uun(1)mc \)on (Irren G.lellalll1telt mad}e
tlllb feinen Ultwiften unD 30m in ljaden ~ortClt ocaen St~beuij
un'o ~or~ltdfe(l alHlfpred)e. :Die uetreffcllben ~erfe 551-560 ftnbfq,wierig unb \)cr'oed1t.tmmann 1)at aUCl'ft bieß l'rfaultt uub benl'l'cl)ten m3eß 'ocr V~c~iluh'ul1(j betreten, \\1Cllll icl) auc!l llicl)t in ~[fent
be{~imntett faul!, t\idmef)r in llHlUd)cr lBcjie9ullß alt all'oem lnefur.tlltell getangt "bin. lniq,tig iit S,;mm.:lnll'sj G.leoaufe I ba~ 3u KaAI;C
ein .objecl niH1)io fei I uno ~j)itljet(l, \11ie ftc bem ;tpbeuG beioe.legt, and) \)O!1T SJ.\or~ndfe(\ 1)ier erwattet \uiirben. ~aeil1 'oa~ bieganae €ltefle ~. auf bell ~oh)l1cifed gege (mit ~ußll(1)l11e
bed l)on j)ermmtn für lllierporirt erWirten merfed 554), bem wi'oerfpric9tin fd)on~. 552 xrty.IJ[I1L ßr1~H noV,a TlJ(Jioo.; ßr'all , 'oer eine t1.1citerc2{u"fül)rung cr1)dfd}t, 'Dem tt1ibcrfprict;t (lud) bie fffialj( 'ocr <:rpit1)eta,bie nid}t aur ~or~ncifc(l, !\109( aDer auf ben ;tl)beud \laffeu, a. lB.ti/loQorprH'CI]l', Ta{J(~wroqu. :;Diere Ulll~iin'oe beftimmten mid) biemerfe 553-560 auf (leibe 311 IlCr(1)eifcu. :;Die re~kren mctfe 555-56 geben eT~ dnell gnten lSilln, fol1afb nt,nt frl! auf bell SJl~r~lIeis
Recensuit Godofredus Hermannus. 403
feö tieaiept. 3n bem ~or~ergl'~el1belt @5tiicre Itlm: be~ ~htd)l'd (f:rltl;,'i~l1un!J oet~an, ben ber mater über 'oie @55~ul' llndgefpror'gelt,bap fie mit bem @5r1)lIJerte i9r (ifrbe tgeilen ",urbcu. IDn9cr ~ciOt
~o{~ueifed >E~tJ1vo, y.llif~(l uub n(j,juno},Qr; qJ,iJ1lHl, }8e3cic(ltlttllgen 'oie auf ben 'l:~beu~, ber fr1)olt dvrJ~op61rr'1r; henCltlnt i~, l1it!}tpaffen. ~1tr'9 äufjer!lq, ifl biefe ~ltorbltltllß 1111'0 ml'rt~l'ihll10 -hermerfe aUBl'beutet, inbem liei d1jf~Qa nir1)t "'ic 'hei aJld'{JOqJlh'
'r'lV ein tJldifd fiellt. @5l)tite eilte~ "'ie bao iUlbre auf beu st~beUd
ob!:r auf ben spol~lleifed Bc~cn, fo Iniiptc ber ~rtife( 'heftle 'i}.1la{eeut\l.leber fle!}en ober fegtcu. m:u«l l}at bann ?B. 554 f bCll .1)1'1'''
maltlt ic~t flrl'irljl'lt mnp, feine gute }8e3ic~unlJ' .l)icnmr1) orbneid) 'oie merfe fI) :
'Opo}.oot'atv 08 n(jo, 1lVAWr; 'rcmntEVO'xaxoiat PliCu noHu Tv,Uoor; pt'av,f01' dlJIJ'{!0'P01'T'l1', T01' nO!.c(Vr; TUl!clwloQa
/tErWtOv "'AllrEt, • 0v xax';;v o,daaKal.ov.'Hal 'EOIl a61} aJtftt; a·J 3'0l-lO a 7f;0'l 0)) Kaal 'P
6~vnttal;oov ;;p~ta, flOAtJJ'l;t'XOvr; (J/al!,olr; TSV nAIiV7:ii '1:o:lvop.' evoU7:0vp.lil'Or;
'Ef}t'/!vor; 'KA1jr~pa, llPOUilOAOV POlIOV
'KU"';;V .' "AopaaifP 1oovd'li povAEiVnjQLOP
Y.UAlit Y.. i'. A.
@5o ifl 'oie mehe in liefTer Orbl1uug; allq, ~aliCll 'oie }8e3cid)l1ullgcltpov'AliVr~!.!tov 'K(llCOOV unb xA']rtl(Ja auf spor~lIcifeG bC30gen erllre~te ®dtullg. wUt E~vnW;~(Qv o/-t/-ta UI1'o ul'r; EJ!d'/~ro";,un)Or;
fil1'o a\l.lei [l(olllCl1te gcge'&en, 'oie und 'oie merlliq,tUltil uut> ben ®ro[(be(l ~l1lP9iaraO(l gegeit \}lO{~lleife~ I;1cranfl'(lalllil'pell f,,((ell. <:ritte!l?edjtfertigung bet getingelt 1;1011 mit ~orßCltOllllllenrlt ~lellberttnßelt
bllrf irlj mit Itlogl erfl:Hmtt f um .l)mnaun'(l mcnuht{Hllln Er;/wlfluV nod) in bet SUtra!': 3" 'herii(irI~lI. mon Seiten Der 'oiprOI1lCl>tifrljen Rritif ill jie fo attfpred)en'o, bag Ulall fie l}ilq,~ 1lI1ocrn clllfoicbt;Qlier fie ell1p~e~lt fi41 nid)t riidOd)tlir'9 beG @cballfcn13. ~)?\lll fannmann felbllaugelien \lau bet !;10m @5r1)oriallcu3uSoph. O. C, 1375 erw>lte Ull1flallb, bie €5ß9ue ~iitten lWI1I mater t'OIn Opfer Die (if~ ..tettpodioll ~orellt9aUell ober iglU eine fd)rccytm~ ßcfaltbt, im [l(it..
404 Ae sc hy li Trag 0 e dia e.
tcrpücf unfem: :trirugie Mrfam (OVW09r id} l1idjt ticfer Wnftdjt llin):bennodj i~ biefe ~nfpicrultO Ilidjt paffcnb im ~erldjt bed ~otell, bel'genau bie IDSottc bcd lSe9crd t\lie'oeroiebt, wddjem man fdjwerHdjeinen ®ebriUfen luie '~or~nrifel3 in ~eA1l9 auf 'oie l!latcrd~~ortion
ein lSd}erge ber Gfrin~d' 6dfeoen luirb; aud} i~ tiefeH1e fo 411d"gcbritcft Aum minbeftcn feidjt unl.1rrfh'in'oHd}. ~mP9iaraM madjt cdhem ~or\)neifel$ Aum parten l!lorllJurf, ba~ er fein l!laterfal1b mit{{rieg überMelle , unb propgeaeit baulUG ben utlgfücfridjen ~IlGgang
belS Sfampfc(l m. 565-67:/Ll]T(!()(; 08 1l1n'~p dt; xaraaf/i(fH OI'Xl];
na'f{}tl; TIi raia, fJ~<; vno fJnovcJ~<; dO{},'
a1..ovaa, nw<; aOt stillt.wxa,,; rliP~(fEraL ;
Wber luMl vebeutet 'oCr er~e merlj ~ l!ler~c9t man n1]r~ l.1011 ben:t 9r li nen, fo weiy idj 011:1] nidjt an erfrliren. Qfudj ,t>ermal1ll'(lGftftlirun9 quae iuslilia matrem exslinguet i. e. quis iusle matrem Buam occidal? Ua palria a le bello petita ct vaslala
quomodo Uol amicn sit? l.1UPC9C idj Ilidjt red}t. IDScnn cd einl!lergfeidjfein foU, nad) bem, wie beu ~obfdjfao ber IDlutter fein !l1edjt fÜ9ne,fo 'lud} balS \)cdc~te l!latrrfanb nid}t bern merlc~er fdjii~cn'o ~ur
edte ~CPClt rönne, bann er~eifd}t bel' ?J3ergleidj Fatt nlJr'lv einIDSott, baß ben !Begriff l!le d e~ U l1 ß gicOt. :t)eltn ,uJ1T(lO"; entfprlid}e!;lern naT{}tr; Ui rata, Utl'o Jtu, xataatJloH bem nw;; aaL ~V!t
/taXDt; rlilJllaEWL, eß fe9He bel' bern o'a(Ji uADuaa cntfpredjenbe~cgriff. Unb ba ware bAG lSeihfn'jdje 1t}, 1j r ~ j1 nid}t unpAffenb.~aein attdj fo finb nirf,lt aUe Uebet~dn've vefeitigt. ~ud} fÜ9d bie~an'ofdjriftridje Uevrrfiefenmo auf einen anbern IDSeg 'ocr mepitution.:i)er Med. giebt nämfidj naT(!lc; J 8, unb aUe Gfo'ob. /IJlt(}O"; lli.
~ei ber ~cGatt beG l\Ied. n (~ 'f Q i t; 0 E if1 avcr 'ocr llorangclIel1'oemm1 nidjt 9aHvat: er wirb au tirgen fdn, unb mag l.10lt bemfd&enGfdfäm 9mÜ9relt I ber (lId @cmeinpfaß aur ?J3ero{cidjultg audj m.582 liTIJr; tl(JDtlfla :ful'enol' EIIXaQ1t(~H:CH tldfd)rie'6, It1aG ben~6fdjrd&ern 2f1IIap oab i9tl in ben :te,rt auf3ltneplUen. :iDaper fifgeidj ?J3. 565 1mb fdjtelue mit bem Med.:
lIfiTq/<; OE rl.lta, (J~t; 1Jno anovelijl; JOflt'
«ÄQual:(, 1Iw<; (JOt ~VtL,ual.Dr; rliV~aEfUl;
Rece n s uit Go d 0 er e d us Her man nus. 405
m. 568 etffdtt j)etlttann nt/uw superbam reddam. 3d} fe~e
feinen ®run\>, pier »on \>er nrfprüngUdjeu unb gelV6(lllridjen Q3ebeu..tun!) 'büngen' l'ibauge~elt; cß i~ jn \>erfclbe ®e\>unfe uudj oben m.48 »on ben lll'gillifdjen j)rerfü9reru fdjon llußgefprocl}en nUll eilt öf.terd bel ben !lItten lVieberfe9renber. ~iller ffeinett Q3ericl}tiou119 ue..barf lB. 588. j)allbfcl}riftrid) ü&erHefert ift 6K!UKW(; ttltb .ho'lKw,.
<:Irj"tmd paat ltidjt, lUd! ed bem in ben !)oraufgegenbrn merfrullU(lllefprodjenen lB I;) f f lJ Brau uen lUi'oerfprid}t, le0tm(l in bel' me..beutul1g 'mit 9fedjt' ill 9ier aber au fhuf. Xlapcr edrlirt j)ermannElJolKWr; burd} 'na tu rri d)' ut conscnlaneum est; aaeiu e(l i~
bodj immer bel' 91ebenuegriff mit 9f edj t audj in ben peraußeaoge..neu €iteaen nidjt aUiuläugnen. Xliefen fönnte malt nun 91er baburd}red)lfertigen, ba~ berjeniOf, ber ftcl} in Mfe ®efdlfdjaft ueoiebt, bamitpdj fer&ft au~er9af& 'ocr cfluJ fleat, unb fo!gfidj, wie jelte 11tH 9fed}tunteroegen, fo audj biefer mit m ed) t ßleic6ed t?OO(l t9eiH. ~lber
lUer edennt nidjt, baij 9ier biefer .3ufa0 'mit 9fe cl}t' ober 'na..t ii r li cl}' ßalta matt ifl, Weif e(l ein im ®fauben feflfte~enber €ia0war, ba~ jeber lUeuu aud) an fid) nodj fo mra\)e, ber fief) böfer ®e..feUfd}aft belgefeat, aU!lfeidj mit biefer nnterge1jt. m5aö fon: ljifr bel'.3ufCl~: mit !R ecl} tobel' natürI idj gf9t er mit unter, bil bieGein (lflßemdn .'l3efanntc~, im ®faubcll ~eMe1jenbe(l ift. Xlapcr tin..bete man einen Q3ud)~allen, bad W iu Ot; af(lbann er9C1rten lUi1'ben f}ödjft anßl'meffenen ®ebanfen: er tgeirt baffd&e (o!cidjeG) t?ooGmit ben ~rellrcrn:
Taih:oiJ KV(!~aa\; Ex cf' x 0 t (; ar(!/H)/tftTOr;.
WUt bem ~1ed. möc!)te ictl m. 593 {Jlq. fJ!(Jli1lW1I noraie1)en unh ba~
st'ommll fB. 594 nad} !tOAc!V Woeu, fo bll~ bie .3eid)nuno be{i !lIm..P9iarClOß mit ßlq. fJ!(JclJWV abfd)lic9t, unb TEl1lovrn ••• ~llrxa:td
y.va["laE'tfAt \)erbunben hlirb. !lIndj fB. 6'27 aiel}e icl} baß ljanb..fd}riftfidje LIlx 7J eJ'af/ bel' j)crmann'fd)en mcrbeffetung Lllx1'J ya(Jtlor. ID1an ljüte fidj ja beillt ~(ifdj~fo(l aaelS an änbcrn, \uaö anI'pifd)1' b. ~. podifef)e ml'belUeife erinnert. Sn ~ormel1 uidjt nur,aud) in €itrucluren unb €iaßbilbuno 1jat ~Hfd}~fo(l tliefet'l mit berepifdjcn €ipradje gemein. 2[&1'1' (lndj bem 6inuI' ifl yaf! "-lenigeranaemenen: eine mcorihtbunB 'oe!! oWfJ!(JQ"W; ~rfJVltEl!ll l)l'rCllllBf
406 Aesc hy I i Trag 0 e dia 6.
bel' 3uflintltll!l1~allg llld)t, luo~r auer bie ~ltoa'6e ber.3 tt f~ d f t,nub bad 0' in uli;a~w 0' aeigt bentrid), baO 'bieIS bel' brodle sttjeif Im;3nfd)rift ift. moUf!llnbig feultete fte: dlll17 t;lf.d· l({,l'/;a~w OB 1(, T.l.
ID1iltjin gei)öd cd, 'bad erfte ®!ieb bel' 3nfe!)rift uifoenb, aUlU fol"genbelt. €25c{l\1.lierigfdteu 'bn: SMle 630-633 fcflduen mirnid)t cetjouen bure!) ben \,lon .perlnlinn einßefe~tcu 3mperatl\) 11av
Y.Ä~(lEl ftatt bed 31tFtlftil.1G NJ;IIY.}'17fl f i:z'l ja bet Smpetatil> ltlill miriiuertjaupt nicflt oefaUen. IDCit 1fT liuer vefollberd anft6~i!J m. 630l: y. E 171 W '/! Hl'gfVI,Jllfww. :tJenu ba Ev.EI',JWP ftcfl bod) ltll,ltjI aufbie ftellen argi\){fcf)en .peerfü9m: beMe~t / fo paßt olfeubat llid)tbad -dvfl. ld:ft7TBII UOllfr~ beG foTgcnbeu merfed, rodd)ed ~d) fid/t.Her) ja nur auf e{nen be11l ~orl1ndfed gegenüber alt j'te!lenben tJe3ie.tjen fann. IDlan mii~te aHo, um S>(Et'lJWII bei3ubeyarteu, umjMlen,ober e(l änbeilt in 8 y. Ei ll' 0 v y' olm: h.dHI! y'. t>ie ange'bente.tClt Sd)ltlierigreiten Ilmbetl lltler fe9r feid)t unb uad) meinem 5Be.bünten M!(jtiinbig gctjoven, u>ettlt!!S. 630 umgrfMH, un'o 00, ini:iv geänbert \lOht>. 1)eltl1l\1(~ \lOihbc 'oie SteUe lauten:
uv d' at!ro~ ;;0'1 r"ro:Tl, ..lva 'llEf.tnEtIJ d'OKEi:,.
7:0(((1:.' 11y.et','wp /ion' rd~H'(J~(A{nat
<' 11 '''"l'' ""'.f' tW 11 Otl7lor avu(J' HeuE y"l(JvKEvf.w:rwv
IL8(A1/JH, trv 0' Ilvro9 YlJcii:Tt '1((VKJ.1}(JEtli nol.t'v,
rooburd) 'ocr }J30te auf eitle fd)idUd)e llDeife feilten 5Bcrid)t avfd)rie~tf
ba Cl' DM @leine gct{H'llt uuo genllucn 5Berid)t über oie fietlen fein'oIigd)Clt ~iif)m a'('ße~attd; 'oie rre!)tclt IDCa~reoe!n au treffcn um bieStobt ~u rettelt fd !tun 'bcl3 Slönig13 @lad)e. ~teof(ed ltlilI fcroer- fo ~at er c{! eben llll{!llefprod)en - bem 5Bruber ftcfl entgegen.fief[en; bed Cfl}orcll ID?al}nuug unb mitte \)on biefem ~ntfe!)rup ab~t\1"tcgen I Itlcij1: er ClO mit bCtl llDortelt !!S. 664-67:
E/:TU(J naxoll (pEf!Ot 'Cu; alul.trP1Ji; änif} I
Yr(Kroll Js xrf.Ul.(Jciill DU tLV' nlr.Ädav E(JEi,•
• 1161/0 1/ rU(J Id(JcJOi; EP U:JZrfjlfQ(f(lI.
ßür biefe ßI,l[gc 'ocr merfe 911t pd) j~mmaun mit vted)t in bell AnnotaUones entfd)ieben, Itliil}reub im ste;d uod) bie tjctfönllll!i41e Otb.Ultllg bel' !Bufgata '&citlCYllItCtl ift, l;;ic aber fdmu Sinn (liebt. 311bc~ ,pcr1111l1tn\'l ~tlllinU1ß bc~ erftnt !Bnfco fnUIl icfl nid)t tJiUiocn.
Recensuit Godofredus HermannUB. 407
~r tl6erfe~t: Sane, inquit, declinarem fralrem, si malum hoc,nOll punh'c ferocientem, sine lllrpitudine ferre possern ; sad
quae mala simulque tUI'pia sunt, non dicas laudanda. Eslo(congrediar cum fraIre) : solum enim apud inferos lucrullIesl, i. e. in morte. Q:~ ifl; l'llfo KaKOli gebeutet: ben .perau~for$
berllben uid)t jlmfell, ben lBrubl'rmorb meiben, unb ber Dptati'O n!~
potentialis gefaut. ~rpm(j ~a~t aver !lar nid)t alt bem ~eßriff
rpE(!Ot, weld)e(j fd)wertidj mit XW!Ol' l>er'bullbeu wnre 1 Wenll e(j~ieje: 91idjh'iidje1l 1 91idjt~rafen. Q;(j ware, ba ber Dptatl'O, allS\})otentiari(j ßefa~t 1 ben lBeoriff XClXOli nic{lt an 9:1' mei 11 au neY·men, fonbem auf dn (Iejlillllltte(j cinodne(j IU,OCOV au be3ie..~en er9eifc{lt, bilUIl aUßemeffener, ed \)OU ber .peraU(lfor'l>eruI1ß aumStallt~fe olt tlerj1;e~Clt, 'oie lJ'ol\jlleifed 06en aUdgefprodjen. ~d ij1;alier weber burd) eiuell bem KCll(OV beigefügten &rtifel nod) fOltj1;burd) ben .3ufammeu~an!J geboten, lICI:<OIl auf elU ~ollmte(l, ouen~ellannte(l O" 'beoiegen, unb bnnn ifl; ber OphIt. polent. <wenn manertragen f 5n nt e' ßan3 abßefc{llnaett, wdI man ein Ungemad) oljneed)mad} tmb ed)au'oe gar ll.JoljI ertragen fanlt, 91id)tG ljinbert, rpE(}Qt
AU uberfe~en: ja, Welln Iltnn erfragen, ljiulteljmelt f011 t e, a!fo fo bCl~
e(l eilun Ware fe~t o91le ben 91euenucgriff bel' ~etttlirnid)ung, in reinfubjectincr 9leaHtiit. Unb bead)td mnn nc{lt ben ,3ufammeuljang,'on~ ~teof[eG gier bed ~ljore(j 9)la!inltlJg, nid)t per fön I t c{I bemlBruber gegeniiber in ben ~al1lpf AU treten, l.'icrme~r einen (lllDern:tf)ecancr jenem gegenu!!er Ou jlenen, a!!wdll, bat! im erpen ~erfe
ber Sing. )/(,,,cop uub bann 'ocr Plur. l/CllItl jle9t, fo luirb man bencrften ?BerG afd aagemeiue ecnten~ faffen lIub 'oie eteree fO crUR"ren: in f 0 H tein an t r (l ß eu unb lj iune lj men ci nUll ß e~
mac{I (\ 9 II e e d) nt nc{I - bann wurbe iif) bir 9led)t gellclt unbbeiner :IDdfunß forgen (\lom Sl'Clm1>fe abpe'9cu) , afteiu 2lrge(l nnhbM 31t91eid) mit ec{lmac{l tlcrliunben ljitmc~nten lt\(rl1 'on Ilimmermcljtgut ljdpen. :Drum cd fei; beult fiir mief) ip ed uur ein ~el\lil1n,
ben :tobten anaugeljören. 3d} (leAiege nel1llid) l/alai)1I <16 l/c,laxpwv\l\te auc{l m. 659 rlf.i l/(tX((JT' aMro/,sl'(lJ nnf bcd lJ,Iol\}ufited [Bortem. 610 - 619, aufbic bort mit tlfl1l !Borl\ll\l'f bel' ~ ciglj eit tll1b mitCSr{ml\19I1nß C1Mße~~ßel1e S)ernll~f~r~mllla ~e~ a3ru\ler~ aum stampfe.
408 Ae Beb y li T r ß g 0 e dia e.
Xliefe ni~t Mtnt9mett, fagt ~tt(lf{C6f geige tti~t nur {)o~n \)011 ~ei.
teu ber \leinb!! f fonbern au~ ctuiße @j~anbe nub @j~mll~ l,)on@jeiten bel' SJRitbütact auf ft~ laben l batum fönne er fte nic9t aud.f~laßen. 4Jermann'd ~enberult9 unh ~rflärul1g bed ~erfe(l 697"t'wn i'li /livTOI 1wl r.uxov r:lflij thol; - al vicloria eliam improbos ornat deus. Dehorlatur chorus Eleoclem, ne ad cerlamen cum fraire abeat, quod deus inlert.lum eliam improbo(Polynici) vicloriam imperlial. All haec respondet ille, nondecare virI1m fortem dc co, quod vinci pOBsil, cogitllre -tuiUmit bil1 jt~t l1i~t Aufaßen, inbep tueig i~ felbel' efltll'lG l.'oflfommenSBef\'iebigenbel1 an~ nid}t AU geben. ~el.'or id} nun Almt Atueitcu @jhvfilllon übetQege, \lIlrf i~ nid}t unterfaffen 'oie All9lreic!)en @jterlettlUenjß~end anf3u3ii91cn, 'oie ,permann blltc9 ~llfna9me benem fe(l.arten ober trcffficger ~menb!ltionen gergeflrllt, ober aber beren@jc!)tuierigfeiten er bl1rd} bie red}te 3ntervretation liefeitiot ~at. (f(lplIb fo!genbe: ~. 387 r:lll'o' (ftatt T~I')' 398 !JUli (ftatt vUP),
408 Y.!!UlllOI (fluH xVCtltOt), 412 fhiA'fIlJatV n(lo(Jnxua~v (ffaA
nE(Jt 7l(JOOdKIX(JEl'), 419 dl'!f{lcilJl~ (uvo(J<llJl) , 426 E'f;!IIW,OflS
1101' O~Elr.U'Jf-Liv(JI') , 434 '/ltP ÜUV) , 4:36 fl' 1)nE(!y.Jjn~1 (lJ11E1/
Krmctl) , 434 XCMJxi::Jr)t (EnlaxeffOl), 441 N'1trrrulIH (Nljtr1]ot),
445 ll1JEVf/ltaIV (nIJEl:fuml), 4fJ3 rn\p rvxn tli 'f(l' Kai O? nsn~fl
nHa (t)t\V n;xn cU ne' Kai o~ TtEIIS/Wr:' Oll), 462 rq10c (rdos),504 ort/~wl'Q';, (cfUI~W/10';), 508 Bo(!qut'au; (BO(!(!Eau;) , 528'A{ly.dt;, (A(Jy.ctt;.), 546 XAVOVOf(- (Y.At:OOlJ), 575 E; ~t; (arp' ;1;),586 ~lilJ nolJrul'; (~vlmo}Jn:u.;), 589 'ou~wl'J (aalt'!), 594 nO/l
nfJ/1 x ;jlJ W~K(!U.lJ 7l aAt I' flO}.~l)J (no/lmjl', 'I:I]V flUl(!Jlh no AI V
IIOAEll') , 598 rpVEt (rpE(JH), 607 Ollu.doV'; (olMul'a.;), 609 hT(JSTtOpn.; 11.; "üc; {81Cf(JEnOl'Ut; rat; ll(JOI;) , 614 ora.; dQiir:at(o1'a.; r' tlQiir:at), 624 ll{JoafLElt1'JX{~V'1p..EIJOV (Tt(!Q(JltEflllXa1'u'
fl6l I01'), 638 Uo'AvllEbm (flo'Avl'dy.1J) , 649 0110' (ov.'), 650llE1.at;, ~ oijr:' (nsAac; • 11 J~,'), 664 rpE(JOt «(pillEt) , 676,dEli' (filEt'), 680 &' getilgt, 686 XAVO'OOV (oaf,lI00l') , 0906~6~I'i(Jav (i~i~I'iI1Ev). Xlie Sntet~retatioll \uir'o matt geforbert ~lt.
ben ~. 355, 390, 405, 418, 482 - tuO {ixli gut negen 2lenberun.gen oefq,ii~t l1)ir'o burc9 'oie <:frffdrul1g Pallas ul qllae lulalul' hane
Recensuit Godofredus Hermannus. 409
ul'bem, m. 524, 605 - un'o befon'oEl:~ 686 ",o.pcrmalln 'Durd} 'oiefd}öne 93er'befferuItß XI.tJ<l'WJJ ten CSiltll 'on: i:ler'oerl1tm SteUe aufge'Detft ~at.
)Da13 o\t1eite etaftmolt fcf}itbert baß WiUOefif)itf belJ Dibi\>ußgefcf}!cdJted. 93ortrefflid} ~at .\)ermann (lier bie 93er'Deruniffe er"fallltt ultb gegeirt - icf) erinnen an XV{HJOr 8Y.N.OII 93. 765, dt'a
••• AaXIi/v 770, TaV aplIa~allot>all7f/l, "Afllit 744, «AKav
743, rat'a 717 unh anbmd, baj umito \)011 bem einen ober anbern .peraußoeber bcricf}tigt lt1ar \:lortreffficf} ebenfaUd btn'cf} ::SII"terpretation DaG mer~äl1'oltiU oeforbert id> \)erll.leife auf!l5. 743unb 744 unh befon'oerd 93.731 Ex q)/'J.Wl' rlfJolJAlatq, au~ Scf}\l.läcf}e'ocr Heuell ~attil1 l1acf}ocbellb oeugt Dibil'uG ficf} ben ';tob, 737na(UlJJOw. (fVI'Urli 'l,)lln ber merHcnbllno tled Dibipud unD ber 30fa~e' 311 \>crfle9ru. .pier ",irb 'oie mad)!efe eine fe9r gerinoefein; .permann (lat, fo ~u fagen I im ®an~ell Die <5ad}c 3um \!IbfdJluU oebrad)t. )Die \t1enioen '}}unfte! ",0 id) \:lOU .perlllaltl1 ab,",eid}e, fil1'o forßcnbe. .perlltann nimmt m. 704 WllftOP all EV>tralalJ, unh icf} glau{lt! mit medit. 3di iibt!rge~e (lier bie ~r\t.
ge, 00 o!xw/ap baß at l.mfiiraelt fann, bie mit ber mn'ßlei::d}uug \:Ion m.821 (uJy.wla v OlJ'tnov) nid}t ll(Ißrt~an ift unb 'oe"Ten (gntfd}ei~uu!J eitle rängere ~cfvrccf}tll1n unb ltll terflld}u"0 , a!(lbel.' ~ie'r 3uoetneffellc maUnt genaltet, erforbem \l.lürbe: ~ier geltiigtavcr aUf ~lltfcf}dbllnlJ 'oie (gl.'\l.lägung beG ?BegriffG Evxra/a'IJ in93el.'llinbullß mit 'Epll'VV. Wall iibcrfe~t freifid) ",o~l: ~ (u CI) e"17 i II ~ (l, ill'oe~ \t1ür'oe bieU er~ 9rrl:1l1(lfollllllcn, \t1Cllll lUalt ben abjedi\)ifd}ell ~egriff 3tlr .pauvtfad}c Ull'o ben SUbftalllii:lbegriff aum\!Infeetiu mad}te, ein Weittel , bad bei @5u('jlalltil.lelt a&~racten ?Begriffe tt109( ftcf) 9ören lieue, aber (lei einem Nomen proprium bodj\l.109t UlteT9i.\rt ift. ~(l raull alro Eifxrai« 'Epnrve; bied nicf}t be.beutelt. mid}tiß ,~cifH eß m. 821 nail/o&flJ lit{xwt'a fp(;nt;, (lucrliJxra/a, ltlall lUaß Cß aetl\)l! ober flafftl.ll! beutelI, ralllt tliC{lt \:Ionbel (ftill~('l geragt \\Jcrbcn: He ~rillVG ift Ilid}t bit ~lId}cllbc,
neull ba(l ift 'oer mater, 11llC9 'oic oe ffu cf} tc , fie ift ja burd) ben~fud} ben mntcrß crl1 critlce{t unb f1m'orgernfcll, mun ",iff mir(Iuer, fo {lmOjtigt .prtlth11l11'ß ~111~og mir erfd)eiut, bit! ~(cllb('t'lIIlO
410 Aes () hYli Tr fl g 0 edia e.
ronuilOVJI nidjt ßefallen; tgeifß llapt 91et' biefer ~eßt'iff nidjt, t~eitl3
ift bie Wenbewng nidjt gering. :na9cr (laue idj ein ?Beiwort bel'C€riu~13, bad iV\' audj fOllfl bei ~ifn}~lod gegeben ifl un'o 9ie\' treff..fidj vn6t, gergcfleUt, niimHep dVrall
• :nie meroleidjullß l)onChoepb, m.638 1.fJ(m"ü 11 Äv ru (JuUUOrp(!WII 'Ef!lllU(;, Sept m.8211w;r{Jo:TEJI EVK'uda rpartt; unb Agam. m. 1475 1Za:ff!0:TEJI lJvÄ~
Ä';n:rw~ UAtl.arwq vererl'>tiüt bic elene fo ~ll fdjreiℓ1t1J.1JIJ.A7'j:t~ Y.1J.Y.O/tIJ. liTt V ,
na r(! i:TE J1 lClv r Li 'IJ ' Eql1Jt:v,
eine merbeffcruug, 'oie fid) nuep tmrep bie grove ~ef}ulicijfcit bel' ?Budj.~a'ben eUl'pftc~ft IlATPOCETKl'AIAN' nATPOeENJLdT~TA N. @;in 3\1Jeiter ~'ltltft oe trifft m. 73~, ll,lO .permllltlt oie ~ed'
ar! bel' f4!fedjteren lfobb. ItlJ 1Z!!Or; oie!lt, \1Jägrcllb \ler i\'Ied. Itur{Jor:;
ljal. .l)ier ifl lIUIl ai>t~r Il~ 7llH) (; ar1la II grollIlttofifep falfdj. :nennf.uj 3" einem ein3efl1ell ?Begriff gefcßt i.)crneint nie fd)fcdjtf}ilt f fon<!lern ftetd ljl}potgetifcl). ilHfe \)on Sl:ruoer uub altbern ®rnlttnlati·ren angefii9rten €5teflen loffen fiep f}iernoep beurlgeifen f uub edoiebt feine ein3igc, fo ltl\'it mir befaunt / \1JO f.uj flatt QV gebraucYtl1.liire, um ben ~egl'iff einfad) AU neo[ren. mUt9ttt gid,t f.1~&rJ1rlJl
einen lJan3 fdjiefcn @e'o11l1I'cn/ ba grtr fdn ß'aU 't>enn,ul' ift, ItlO eine?BlutfepulMe\ie ayvlt oenannt WerDett fonnte; fie ift immer ov1.
~yvc1. Uub f.Ul elit1rt 3lt Ed,a brö0[Jft! oiebt ja feinen €5iult.(fit! .l)aulltentjd)el't'lll1g(lorul1b ifl ferner {lel'311ne\)mell mt(l bel' '(>liri·fdjen ~orm f.WT(lOr;, bie \ian'ojdjriftrid) überliefert ift. ~Hd ®lof·fem l1.lurbe cd ft/lr(HJr; (nuten. ~elrarJ;1tet matt eub({dj bctt €5inubel' €5teffe, fo mcllcnf11tld WU (lor" cl1tfd)iebcll l.H.lr3U3ie9cll. Snbiefcm cinfad)cll cra.tglcnbrn ?Berid)t Über blHl Un!l(ihf beu Dibipud.9aufce ift bcr ~eoriff f.! ar (I (; r; a,·l'(;v llf/ovf/(J,lJ oewidjtig UI1'o
be\leutflllu, f.l'l ärpull matt Ult'o nid)lufllgcuo. W'lalt fefe 'oager:f.Hn: {! 0 t; (~"lI~lJ
;:)J f":1 J ,
anElf!/l.(; (I, i! Otlf! U1J , IV Er(Hlfl' /1.
:nie <Strl1etur UOIl unlJf!wJ mit \loVjleHel1l ~(ccufati\) u,lir'o nidjtalG <!ilt\tlurf gegell Lene 9anbfdjriftlid)c ecdart geHen biirfen.9at i~re ~ltl(lIQgie in jeuer 3ll\ilrcid]rn Q:laffe t'OIt Ilkr6cu, 'oie ~\el'folt
nll\l 611l:t)c \)crbul1t>cn im ~lccufafi~l {lei fi~ ~atclI, \\leil fte QefJ)u,
Recensuit Godofredus Hermannus. 411
bert ben ~ceufati\) ber lJ)erfon unb ben ber ~(ld)e crforbmt, tuifmalt ja aud) fagt: eine ~(ur beräe" unb eine ~(lat flien. Unb 9ierijl bie ~trtlctllr um fil ullvebenffid)er, aCd Durd) @:it1~e(fultil bed3~ifd)enfa~ed IV h((rt/I'I] fO~ll9r jcbe 31udbculitifcit, ard nud) bitetl\laige ~ärte ~eofa(ft.
~d)!ieBficu fann icu mid) mit ~eTlllaltl1'd 2l'enberultg in. 749ol! Wj,1f1 B((>:Hat nid)t befreun'oen. ~(ferbi1t6(l cntfvrid)t fid) ltid)tnlXQE((XH:fJ.L ~ aidH' {JQ oHiip , unb 'on atcop (Jf!0rQ5/J ltl1fabelig ift,fo ll.llr'o 'oer !je~ler in lIU(J8p;:~TCn j1edcu, tUle ~ermaull annimmt,Sa mau fann ed auc9 mit ~ermal1n filr ein @loffem ljarten, aberIta1f1 6PXHUt \tliirbe burd) w~nllJ Ef(XHut nfiiit'! feiu. $Oer C!/jorfiird)tet, bnfj bad ljmtuflJefd)\tlorne UnOTiicf lliCUt nllr 'Die i"tölliß(lfö~ne
ereilen, fonbern nuCU bie €:ltnDt treffen ~eri'e. !Ja föullte man 11l1lt
einen @e'oanfen Im ~Irt erwartcn; regt fid) aber bad Unljeil, ber~tttrm, einmal, bann leßt ed ftdj auc9 l1id)t \tlieber, elje CG ftd) Mll..aogcn 1jat, b. ~. ed fdJfägt burdj, ij1 unabwenbbar. UII\) bemnad)fönnte ml'll1 ll((atvHIAj fllbj1itnirell. Sn'oe\! weit lddjter 1111'0 pro."6a{lfer iff eille mir l)OIl meinem l>CfCyrten tRector Dr. n'ol~er mit·8et~ei(fe merbeffl'rulI!J:
nl J' GAod ndo~mJ' 011 TI: U v(/ }f(!XHat
~entt bad UnOlütf fid) cinnHll not, fo filUlmt ed llic9t gerinn, b. 9.ballll fommt e{l oewaltig. 91icut bfo~ bie SlöniiJdfö~lle \tlll'b e{l ereifell, oar ldCUt aud) bie €:ltabt - ein @eballfe, 'oer bd bcm 3a'genben I!'l)or gar oft \tlieberfdjrt.
staunt 9at ber 1!'90r fein ~ieb geenDel, fo erfc9eillt ein ~ote
mit l)er ID?elbultg l)eG €:liegeß uno bel: 9Mtullo 'ocr Stabt. (hbegltmt iifAi!(u,l'u naME(; ~r'ldp(f}v Tfiii(!1IftltEnH' ntJAI\: 111:
<pIiVrE'lI Y.. T. A. SO fd)rcibt .permanlI. :tJie{l tuir'o uicut lia(l m'ed)tefe\}ll, benn \tlillfte Iltan audj Hiip vl
'ItEl'(U geiten laffen, fo iff ber
mdfa~ fl7'JTf!Q(; matt uno geßEll bcn @evraudj ber :tragifer: einfoTcuer 3ufa~ It1]T(!Q(;, mU((IJr; i~ ja nur allOtllloll'ot, \\lelln im !jot.genben aUl3gefiit}rt lUirb ball bel' ~'Prölllin!l beG moterd tlJürbig unbtiidjtig ift. !Ja!)er bleibt einc Doppelte !.mönfic9fdt 'oie C5tellc 3ltemcnbirl'll: entl\lebfl: i~ na/oEf; ~1I1TE(l(f}I' 'ndl(Jul/I.tEMI drUtio, 1mbban 11 ~er eil! mete llUß, l\1orill i~m nllp!'r ßl'blldjt l\llnb a:Tß mettd
412 Aeschyli 'fragoediae
"Uß bel' 9l'open @efCl~r unb 91ot~; ober tll]"iE(JfJJV uf}(J(l.tLlt6vat
i~ ljct'oetVt ul1b bann etll.\adct man eillen @ebanfen ltlie p.q 7lEflrA
7:n:f!t'flE~'al I,1ber '11 J],ltoVUrr; nrflvp.bal, ben lUClU bCllln au fu~~i#
tUllen ~aoen \tll,'o. @ut unb ltot~\\leltblg i~ m. 77 (j 'oie ~l1terpuuc.
tion Md) ~liJ[Cf TE ,.
~It 'oem gallacu nun fofgcn'ocn ~&fd)1titt bld &um ESd)fug, je!jc,ber{'ter unb cnt~cfHcl' berfeIbc überliefert ifl, tritt um fo me9rJener '5d)arfbficf, Jene @cl1iaHtiit tln'r> gfüdfid)e :t>ininatlondgnoe ge,~
!j0l', bie unfern .permann in fo feHcllcm @rabe auG3eid)uctcn. .piergaU cd me9l' ar~ rin !)erberbtrß !!Bor! au emellbi,en, 91er gart eßim ®dfle beG 't>id)tel'G n(H~bid)tCl1b im ®ropen au rf1H'obuctreu, UlltbCld, wad l:lIm1) Umllcflult3, ~u6falfultg unb ~lller\loratiolt ber~bft{lteiber unb <fl'friircr eutjMft l1>ar, öU refl:itnil'en. (gd I1>lrb nld)talt merffelnCrerll fevCcu, 'oie .perlJ1anl1'(j 21ußoa1'e arß tlugel1uoellbnull feincdroeod i9ten (fr\l.\artulIgClt clltfpret{lenb ~erao3iegell l1>erbelt.Ullb \l.\09C bllrf mall anueQlltcn, bag llhllld)e Unebell~eit befeiliot\l.\iire, 9Jtte .pwnaull ferb~ 'oie fed)\'l <Etüefe nodjmafd burt{lOfarbeitctunb fUt ben :Drucf fertig gcmadjt. 210et gcraDe bic fdjl1>ierioflen~arlieett, bic bidger eine crux l'I)aren unb 'eie 91ielllaub bi\lger an re~i.
tUlren uermod)te / gcraDe bie flat .perlllmm uM ßef)eirt, unb jenen5!ablern f)arte mCln biefen ~{bfdjllitt llilb \10rneQlllrid) m. 785 - 801fOl1>ie bcn )tljrenod '(>er <EcfJ\tlepern an ber ~eid)en~af)re ber ~rül.\cr
entgcgelt; Ve· ll.\erbcll, I\lCIlIt uid)t aHed !!BaflrflcitdgefÜf)1 in if)neuerftorben ift, bcnte irl), \ler~Ullllllelt. .ober llIug U1un eO llidjt anben bcaeid)lleten <ElcHen ald lJJleillerllüd bel' Sfritif oetradjtelt, ba~ bie\ucnigen 211l9aHd~untte mit fo fdjarfem ~fid'e erfannt/ fo ftd)er benu~t
unb mit feillem l1at{lbid)lellbcllI <Sinne 'oie merberbnilfe gefleirt flnD.'lilten flt{lern 21u5ßangöpnnit fiir l.\ic erflere <Eterte gauen bie merfe:
71~AI<; (JErlfJJrJHU' flautl,Eolv 0' bfLOrwo(,JOI'IJ
71S71(),JY.IiV al,lw rrAi' vn' a·H~}.fJJlJ (rillt"6ie edaunte .perlltClult ald iifd)~fifd)e, 11.hlf)renD \lInDere fle afd illter!)olitt all!Jefc~elt ljattCll, 11>0\10n fd)Oll 'oie ®cultltlforlll (j(J,(JI}.~OIlJ O!wrJ71rJ.
QOlV 9älte abmaf)llen foncn. :;na~ biefe ltidjt aUfalllmeltoeljörioeu merfel>mlllt iiberfiefcrt ftn'o, 9ut feillrn @runb barin I bl'lB bad ßrall1U1C1#tifd) ßufaUllnCItßcf)i\l'iOc audj dupel'lirl} \lId 3Itfal1l!t1cl1oclji\dO &e3cit{l-
Re c e n s u i l Go d 0 fr e d u s Her In an n us. 4 t3
net "-,aT, unn ein ~&fcljrei6er bad fo mcöeicljnrte tlUu allel) AUrllm~
menfd}rieb. ~ernJann mie(l i~nen 'oie rccljte etdfc (In. ~{uVfr
~erl1laun'G trerfliel)ell ~mrn'o('ltiOl1eu parte iel) tloel) 3\uci ~(enhcrUllß
gen hr uon 4Jmnanlt beibepllfteneu 911ubfel)riflfiel)en Lteberlicferungfür n6tl)ig, niimlid)?B. 784 nl:)' 0 v ftatt lHt(J01" Itloriiber oben fd)ottgCYllnbeft ilt, uno m. 7920vrco!; &Jdcpat!; XEpUt'V I,l'tu(!on' /1/-w.
't 94 n C ,t ' • ~ • -" (l'( '"mt 7 ouroo(; 0 ual/-tool! IW/liO!; 1]V af.lq;oLv ara 1'. :uu6 "",eT~
mann'(l 9hte erfel)e iel), bai bmltCl ~uO. 91cllIrf l5'iefe1ve Ul1ljtetIUltgangeratl)cn Yat. (!Ij sicbt ja bod) offenbar lrVal~()Vr' U'i'UV "fiet6'r>teten ~clj öU fepT" feinen €3illll, unb ärav c1Ö'(;}.q;alc; ill mlltt.~ie treffenb Uttb fräftig iit aber ber @ebanle: bet 'ourdj 'oie obigeUm~eaultß oe"-,onneu "-,irb. Uetler 'oie merfe 800 - 80 I flllltt manuerfcljiebeuer ~nfid)t fe\ln. 4Jftlllaun äuhert Xftova Cjtlltt X:tOliDt;) ,
CPPOt1f/OI;/-U,1I0t (ltatt cpo(!olhw'OI), unb blei tdpt nd) uertyeibigen;inbep ftn'o mir nod) nid)t aUe !Bebeufen geyl,}velt, un'o fl,} Yllfte idjnoclj an bem mefnUat ftiil)mr ~r"-,l1gunoen feit, bap 'oie bei'ocnmetfe ein fpiitcm 3ufll~ nlltJ. [)c~ in biefen merfen Illtl.'lnefproel)encG3etJIlIlfe ift ein me~rfael) in biefem eitiicfe t\)i~'oet'fc{lt'Cnber ltnb fonntemitgin hid)t \)on einem ~rt{iim fo abnefa~t "-,erben. [)erfetbe @ebCl.llfeilt Clber ellenfo fUl'3 atl.'l fr,'iftin uub 3Uflleid) !)infänotid) uerftänblid)Gcgellen burd) xTljp,lj.rooli na/-m1j(uy:v - in ädjt aifd)~lifdjer ~eife.
911ld) biefem 2{u(lbrncf fel)dl1t mir bel' 3nfll~ ber beiben merfe matt- unb al1bmrfeitß Im 2{n{ll~ fur einen ~rfUirer na~e 3U fiegelt,biefen furA oeoebenen G3ebcmfen "-,efter CluöAufiiYrcn. ?lud) in bet?Berbeffcruno 'oer fl,ltßeuben 2{nCl'l-'ä~fn bin id) Alt Clnbem mefuUl'ltengefanot aflj ~ermlllllt. ~ermal1n madjt ltcl1lHd) oteid) ben A"-,eitenmerl.'l burclj Umfl:crtulto Ull'o ~u13j1oYltnß be(l J'l 311m ~I'lroimil'lfo(l:
cJai/-wvl:r;t 01' rOt:r;J8 ~1;[;(J:t8
l(y.o!!oV nt:",rOVi.;,
änbert lllfo einen Cln fiel) in jet:er me3IfYt1t10, "ud) rücfftcljtriclj bC(leiltlted, outfn [)illleter unb Ilerfllüpft ben fo!gcnben IDlonometertt)ytgmifd) mit beot nl'lQ)fotocllbrn [)imetcr, \\,IäYrelt'o 'oem eiinnenlld) ber eine 3Ullt morgerflcf)ellbcll, ber 31\,1eltc AUltt 91acljfo!gell'oengef)ßrt. 311 ofeid,ler mlcife roil'b burclj Umfl:d!ultlJ Ull'o ~eltbmtno
m. 806 ein ~l'lrÖmillfod 13e\\lOllllcn: Ooo'~(lL nOA8oor; 4al'lJldf/' 3d)
414 A es () b y.li 'Er ag 0 e dia e.
meine, \Ue1ll1 Ull'lU ben 3111}art blcfeG Ifl1o\}änifd}cn Q;iugalfSG beG<I1}i.lrfiebed lud 2fuOc fapt, fo ergeuen ftcf; bellt elllU unb ®ebaufcugcmäß brd 2j('fd}nille, er~ellß mit ~ lIEO/he, bann mit n()}.Ep.rl{(J:CI~,
ullb enblicf; mit OW1JOIft abfd)fieficub; 91crl}er ßel}llmt alfo IfUd} brdparoemiaci, hamit einll uno 9[l}~tl}mo(l iu crinrfl'lllO ftcl}en. tlollltlI>irb man auel) niel)t beu untlfbcHgclt tlimdcr a(M~W1JEi; oZ' u? J(a
dfHlV 1l1:{(yovi; mit .\;>ermmm Ifutlfjleu, funDem ~iermel}r bcn ~uß'
flfl! eine(l !mortn'l !,lOt 1oJ~JE (lnne{lIften, etWIf 01,' vyt'o v r; oberd (l >: al011 r; 'H1t;r;OS Qvw:Ts I 1Utb ljiwnlt ba\'! erfte e~~el1l ou..fcf;fie~en. IDad oweite fcf;fie»t mit 7l0AE.ttuQJ:ar; av, unh bal}er wh:hber conumvirte !BerG noJ.twr; ll(JllJei owr~!!t an einem tlimder~u erO&llaen fein. ';Die 2frt ber !Irß&!t3ullg mödjte l.\lefreid}t anG 'oerfo\Uol}f 'ocr etructur afG beltt ®e'oallfen nadj l.\ml,lanbten ober boc(!oalla äl}nfid)en eteUe Choeph. m.930 an clltnel}mclt fein; fte {nutet: .sn()}.Qktf~(H·, w, Ol(JIlO(JV11WP OO,((({)P dlJarpVrai; xur.W1J•
.\;>inulfd} möc(!te man alfu aud} 9icr ben 2(uGfaU eine\'! ~eoriff(l wielV(JIr;, dl'CHpVr'] ober cilted äl}ltric(!Cll l.\munf!}en, nnb etwa fo eroäu..3ell: n 0 }, E W t; J a L v ~ (fi l) rp fi v'5 L V (c L) J fit P W1'. 3n blefet!meife ßewinuClf wIr brei e~pelUe, ber tlrdgriebmUlO bed 3ltga!tßenlfpreef)enb. !IG l'ebürf wo(ll raunt 'ocr meltterfunß 1 bq~ jene <Zrgiiu3uIlOcU vdfvicfu\Ueife ßcfc\,t fiuD, unh leicf;t aubere uub ll,lo(l(~affcnbm gcfllllben Werben rÖulten. !mad 'oie !Ilnfe~unß ber !murtem. 810 r.}.w'ot' l' swh' Clnlangt, fo ltlirb jeber biefe fur not91l,lenbiß 9aflen unD o(Cl eilte OfiidHcf;e ve3elo)llcn; nur fege id) nie!)t,ltlarUlU .permOlllt nid)t rieber fcf;ricb ?:. f 0 I' r. AE {lI Q l r.at' 1l0J.v-
ffiid}t miltber ill eß Alt for'en, bal} jc~t m.828-636 alGatl!' N dlitWr:(f. vC3eicf)net finD. .\;>ier lllllcf)te idj inbep nid}t mit.pmnanlt m.836 &ei&ef)llrten f l)icrmegr l!. 2l9rell1l veijlimlUen I. berde erasi cl aphaercsi p. 26 aU unferer eteUe vemerft: poelascripseral 11 a L ro 7J L cuius glossema esl 'An OHW1Jt, Sophoclesin fl'agmenlo Polyxenae 469 Acherusii lacus hlora dicH dr.rat;JnalooPat;. Qua emendalione eliam senlenliae cOllsuli videIm' j nam Apollo, praelerquam {Jualenus Paeou esl, inferol'llmferram non magis aversalur quarn reJiqui dei superi.
met [90t fihlbigl m. 838 ff. aUf bCljj 'oie beibm ed}\Ucllern fommen
Recensuit Godofredus Hermannus. 415
um ben lBnlbern b~lt ~(lrenot'l 3lt ~I1ßfn, 3ui.'Ior IIIJer wl,)rt'e er ben ~ri.
n~cn~~lltnot'! uub ben ,pab~ß~(jan aupimmen. ilBenn id) fd}l,)n immor(lcrgcljenbeu nid}t umftänblid} afle merueffmtllßen ,permauu'lj lJeefprocf)en ober IIUd) nur i.\OflftlltlbiiJ lIufßefü~rt ~ave, unb iet~t mClIlcf)cunerluä(lnt raffe, fo m&ßc mir biet'! nic~t ii6el oe'orutct l!.ler'oen je(lßefd)ie~t um 9{aulll alt erfparen; bl,)cf) nicf)t ullerluä~llt barf id) laf..fen, luie errt ,perlllann erfmlllte, bll~ m. 845 au fd)nilicn fel 'At(iu
nwaJ'a elltfpred)enb bem {:p.IIOr; >Ef!IIJVOr;, tllii1iun'o nUt ,pemul1.Ot6er "'AtOlf ober <Ato'f 9nlJen. @io befti,Jranle iq, miq, 'oenn in bernforgenben ,p~mno(l, luie in bell! sp,'inu UUll bellt X1ircll(\ß auf 'oie spullfte,\l.l1,)r1n id) i.'Il,)ll ,pcrmaun ablUcid)e; 'oie ~reuu'oc \leß ~ifti,J~lo(l \l.lerben m.909 JWf!Hlf.t a'ir;, 913 ~oa, 920 Wunb (Iubm(l Alt ~ubeu ullb aufd)äßell \l.liffell. .3uuäd)ft rtrdd)t ,permalln m.880 )I(d, um \liefenmerG \ler ~utirtroplje bem ftropljifd)en clltfpred)cllb all lll(ld)ell.t>emSiUlle uad) ße1it bieG all, inbefi fteljen ?Sebcnfen in ?Seauß (Iuf ben9{lj~tljmo(l entgegen. Q:(I Ivur'oe bilnn bcr 9{~~tgmoß biefcG merfeGein IIItDerer Ibcr'orn \llt! im !)orpergeljen'ocn merfe. Unb bod) beginnen bcibe ltlit ulal, ..• aial ~ ,:!t' cJp ••• (h' Jv, lm'o 'ood) ijl
tlad) lj\ln'ofd)riftlidJer UeberlieferUltg iu bel' ~ntijlroVge \lcrfelbc 9{lj\ltp.ltlot'! fur beibe !Berfc gegeben. t>l'lpcr pllbe id) liebedll ber Stroppcben ~u(lfaU einer Silbe t;;Dr {tuva7:oJII l\ItßcUOltllllen uub olUar UDV,\l.lefdjeG hidjt Md) JVTtpUl'WII all(l~ef, unD bem ®c'oanrcu llltgemenenift, iubellt c(l lIuf bell l;lorfiegenben IDlor'o bel' vei'oen ?Sruher YlItlveijl:
ululoUIf.tovtOl,
«lai: t)"' uvnpollwll
.. cO v &avu7:wlJ Jf!u/.
Q:lttfdjiebell al\1 irrig nlll~ ulan beoeid)llell, \l.lie ,perlllll1l1l !B. 87071 elllenbid, J'lGl1l Hdav Urw; n(;ll}.ar~tSll(JVc; )lal JOfl!JHJtv fn!vbmv, luuG (lUdj nid)t eiull1uI einen l'\lffcllben @ihm ßicbt. ,pierfugrt 'oie paubfd)rifIUd)e Uebel'fiefcrlluo unb 'ocr aifd)\lUfdje Spradj.oevr\lud) (cf. Agam. m. 1305 olivdi(!UV lllillAljrp.h·or; net1eu JB.130J n8n}.lj1'~Ht.t xutplav nAl1r~1') 'oarClllf f mit @iid)erpeit anfd)rei6ell :
owvr:alU11 AirEtc; J'O,(/(Jl(H y.cd
uWI'U(JtV nlJlll.ar~tI;V(Jvr;
416 A e s eh y I i Trag 0 e tl i a e.
unb auf bic mriiber, l>OU benen l>orf)el' unb 11ad)f)er fldd 'oie fflebei~, ~u ve~ie9rl1. Stiillbet ftd) bod) aud} dayav Evl'iinOO nur ~lt
beuttidj afd IIrWiruug an, fflid)tig ft19 t,ied (Hll1d!r~, bem :ninborf gefofgt i~. :Die fcf)fenbc 6i!be m. 874 9M ,permann burd) G Vver9&n~t; l1tnll fallit Dafür aud) a q; ll! fiufceel1.Uiber beu 6iun bermerfe 800 - 901 gC9tn bit mnfid}ten ber IIrff.lm: weit aUG einan>ber; bcgreifHdJ, bnij biefef6en bt19H and} in ber tlerfdJiebeupen ~eife
emcnbirt lUorbeu pub. IIfI1tß!e~ fcf;rkb ()oWJ:JP p.u.J.' aluv ti, oJ\;,(lieH (lv,d'at~tooIJ fur eine @!o\fe unb flridJ 11(1{;; Äf)n!lcf; :DinborfoO,uOOIJ w;J.' Jxav oJ, ll(JonE/-tnH - iw av{;alooIJ alpiv ci rE
nova« mit 6treilflutlß bed fo!gctlbetl rVlJeU/trov; 1I. m9rend drjl-tOOV
~tu.J.' «xav i11' uvn}l~~ neolli"mu - ov,dalwivoo, aq/ Li Hi
lIovoa eoeufaC!d mit $ti(guua 'oed rt'jJfUy'WV; .permlll1tl J0I-IOOV
/-to:;..' dl.uv in' aUTol'\; - dt"Ja1I-tO/'f.i, aq;' ci uy.ovaa, gejliit\tauf bie @!o\fe bed G. oV(J,/:vXEl'\; }.lav tLlho,;,. ~cf; {(iUfiue nicf;t,bafj biefe IImeuDa!fou fe9l' f{uureid) ijl; inbefj flef)t 'oerfe!&en einmebel1fen entgegen. :Der 3ufa~ 11f!O llMWI' ,JVlJ(XIXWlJ 0110aa(
f4Jflut mir mit !Jlol9lUenblgfclt a1l3u'oeutm, bafj \)011 bel.' roc II ttuble fflehe i~, Ul1'o baV fie a!a l>oraugßlUcife litt er ii ce ri 4J veaei4Jnet\\l1r'D. :Dager f4Jrei6e id) 'oie merfe fo:
JO/lOO~J JXUI' S, (ober sn') tll;HHi,
ov<;ru'oo IJ aq;' tl HXOUa(1. I) •
.ou m.922 l.W,t/ltt! u5t9ig ifl, flmn man mit ffleeyt ue3lUeife!11, '0"OWftaallJ in icber !niicefi4Jt onll~ O"t i~. m&er not9\\len'oig lUir'ocl'i fein, m. 926 a" feyreilleu TE}, f: V l: a LtL t d'.
~~ gege über aum st9renofS 'oer e4JlUe~ent. .pier !&~t ftey m. 932nid)t mit .perntllun 'oie 9aubf4Jriftri4Je Ueberfiefcrul1g av d' l&alJE'KaraKralJrov !Jarten; unD aug!dcf; fault man mit 6id)er(lrit bie 9?ormber merbefferuu9 augebell, Ullge!Jörlg i~ bie mlll1Cl9me einer 7l({0ltl
0o<;, l1ot911>Cllbig aber ein metrifd} el1tfprc4Jeu'Dcd Gllicb au llfJ.ta.&d,
EntHOar;; Der (Sinlt ullb ßufallllllC119a1l9 erforbcrt, bcu Glebanfell UtU"
1) 3d) (jillle mit ~erlll(lllll (J'P' & gefd)rieoen; eG [,Ipt pd) (I1ld) bMf}(Illbflgfifllidje (] '/1 l P l.lHPef)eIJ.
Recensuit Godoft'edus Hel'tnannus. 417
gefe~rt 3u getiell nalaa<; linala:1'1\:' ~i,'! uebarf feinet ll)eiteren~rßuUll.'llle, um n(i,'! rid)tig au fu!lpituiren
nAH(~, lini.~rl1r;,
llUb a((1 e~i'tlent jldU ftd) biefe ~ertiefferunß burd) bie tSd}oriw yemut1,Wo bnffdoe n1d ~emma noclJ er~anen ifl: 0 l1A~~al: Ii1lA~r'1, ~ JexawxoaN,ov d"doov 1:0" SU(JOl! tlniffft1"" ober al,vl: {j 1lA~~ftr;
EllA~r'1r;, av Je a1'fAOO" 1:0" ~1:f(JV1J t1llE:1a"Er;. liEG ertnnnie !)enUI1IIttJ'oa~ bem ~ll(!fprlld) bel' ~l1tißone l1C!0XEl(J(U lCftwp.uir; eilte bel.'l)erfd}ie'oenell ~llffnfflll1g ber 3l1men!! Illtßemeffelt!! @egelliill~erunß
el1tfpred}en mitffe. :;Der 3llfnnllnel1~anß erforDerte eille li!r9än~ung,
llfie fle in 1l(}Dl!Elaut fJ>fmv8E!~ gegellen Wirb. mUr wifi mid} bebiin..fen, 'oll; ber ~eßriff fJ>oJ!1:v:1Elr; Oll flarl ifl tUtD niclJt gtm~d}tfertißt
burel} DaG ~orllufße~enbe. j)ier ill burd) ~o(J; ~, l!HO Er; un'oJo(}i J' l!:1 (/,'11' t; ber »erfd)iebene tStal1Dpunlt ber tSd)wefter VI.';<
3eid)uet, bem gemit; auel) vier ou fel}rei6en m:l1!!(h'EUIat TE ff" 1] x cO 1,;.
3n 'oem fo!geu'oen tStrop~enpaare fanll man IlI1 fiel} nil'9ti,'! eitntlell;<ben gegen 'oie ~efferung ~. 944 Zoo Zoo oax(Jvu a1;; nur m6l'9tebel' l5el}weller ~lltwod 11 ce "u8J,t, Auel} ~ier in beUl ilberlieferten11 IX J! JaK((VU bn(! 1l a J! 311 Wa~ren anralljen. :;Dieß fann iu ljer"fel}iebener !Beife gefel}e~en, entweber inbem man mit 9Wfl'9! rif~ 100 loo11 Li v 0 v (( TE ov, ober inbem lltall ba(! eine Zoo ovfert tlllb bafit\:'dluaß ~u'oere{l fn6pituirt. 3rrig f19dnt e{l mir, 'oie merfc 95456 uuter 'oie ~utigolle unb 3tlmene öU ~mtl)eifeu. j)ftltlaUn fetlJflgievt 31l, ba~ eigentlid) fein @runb fei, fit UlltU: ö\tlci ~crfolten
3" t~ei!el1. ~Ilel} erfaubt er fid} bie ~enberuug IHJA"'!'" 'E(?lJiVf:
flatt !tElaml T' ,Eqt/lvr;. !Bie »iel f~6ller orbllet fi19 aber 'oie.fer St:ljrenoß, wenn öwifd}el1 bel Strovge unb ~lltiproVge ber l5djwepmtber G:l)or biefe ~drad}tllng üver ba(l UngIiiif 'oe(l .oibipu(l~allfe(l ein"(egt unb biefef6en !Borte und}~er wifber~ort. 3m 9Jlullbe beß cagordil1 biefe ~etrlld}tung even fo fil)iiffid) afd fie fiir bie Oll ber 2eir~en.
60ljre lle9cuben ullb um 'oie tleidjen ffagcllben Si9\tlfpern unallße"meffell ift. 311 ber ~lltil1rovge faun il'9 g(eiclJfaf(tl an öWei Stc!len j)er..mann niel}t bcipfIii9tcll. Ull'OerpänbficlJ i~ m. 960. li!{l muomspo(~neife(l 'oie mebe, ber fein ~aterrllU'o mit strieg ü6cQ\l6 unb bell
ll1Illf. f. lJl~llol. ill, W. x. 2i
418 Ae 8 eh y Ii Trag 0 edia e.
~ruber tobtenb fer~et· ~er. [Oll\'! ~eipt ~ier nun Otld" t'XE9" W,llauJxrUlJE/I? ~uc9 elllfvric9t bieG uic91 bem odreffenben f8erfe berIStrol'pe. IDlan fc9rel6e ",idme~r:
0' FKE:T' W, xlnaxra JlW V,
bauu i~ 2HfeIJ in Drbnullg, ISiun wie IDletrum. 'id !,aut nUn aberaud) nic9t uwf}El, c1e nlJEiht' clnooAEGEv. s:!ac9mann rap bQ(ll)led)te:eil mu~ tlom spor~ueife(l weiter '9eiuen
a v:TEi, d'e 71lJE;;p: dnWAEUEl'.
UV<1•• t '
UVU'. la'
uvur. ipl
apr. i{ll
ovu•• triavr. tr'
OVUl". ull
Lm Qal/-lOproJlrE~ ar'{ •
im nov arpE /f~(J(JftEl' xf}opo,;
im noii 'Urt rl/-ltoofCHOV;
leJ n~/t" na:r(!i nuqEvvoV·
>[(fIt.
'Apr.
'{ult.
'Ap••
f80u f8. 981 an rapt 5;!ermault ltid)t me'9r, wie boc9 im f8orgerae.~enben f8er\l um f8er\l bie ~utfpl.'e~unß ftatt finoet, in 9leicger (fllt..fpred}ung ben st'9reno\l abfc9liepett. :tliell '9Qt fc90n Cllt fid) wellig~ro611biritat, aud} ijl ttid)t ~one \\rntfpred}ullg geWonnen, unb f8erfe,bit Offel1Ulll.' aud} i9rem 3119art uad} fldj el1ffpred}elt uub in me"trifd}er !Refpollflou alt eiullnber jle'geu muffen, fjnb (lu(I eillllnbereeriffell. :Da'9ill red}ue id) &. m. leJ nov arpE :T~(JOl-lEl' X:Tovo,;
leJ 710l! 'an l'!!wlm.trol'. 2ludj fte/H flc9 Ihn: 'gerlluG, bap mitf8. 983 leJ llUVfWlJ 1LOAvafOl1ooraroL burdj ben ~{ltrQr (l1lö'9rellbtlor'ger jletG bu: iEiIlßu{llr) ein ~6fd}nitt gegeben ijl. IStatt wei"tem ~u(lcillallberfe~ung raffe id} einen f8nfudj folgen, wie id} mirbie iEteUe auredjt geregt '9aue:
'AP7:. im Qv,nOrpwll dpxayifa
'I(Jft~ .•••.• ~ •••• ;0 ••
, AlJr. im naVlW'P 1l0AVGrOvOO.tUOL
-la!t. ,...... .. ""....""
,Av'!. ."" ........•....
'lU/J._ a'Pi. tOI
lifrwägt man ßenan bil' @eballtellgfieberung be~ I>or(lufge~enben !l1b.fcPlIittß, fo luftb man auf oie m:llna9me ber '6eaeidjlleten l!iicfen 0 vur.
tß' llIt'o aHtOV!Jf. tO' gefii~rt. ~(I fe~len bie elltfpredjellben @e.bantel1griebcr. 3dj fÜ9re bieG iln, bClll1it ntllil nil'9t a!}lube, b}l~ i~
ovar. ,Ia'1lTlUVlJT. l.j
ovar. ta.'
dVl:laVaT. tal
Recensuit Godofredus HermannuB. 419
gana ltltafürri~ 'olf ~üc1en angefe~t ~abf t). llcbcr bic altlel an 2ln..fllntl dvuavaT. t' uno dv.lava•. w/ angcltommeue., tlüd'Clt fallltmalt altlciferu; ed {\ivt fid) mit 9r6~em ~eul>emuß 'oel$ merfeß 981aullj f~relbeu:
.AVT. ioo J Ovr;noTprov dpxarlrtU
lUft. ioo navTrov 1l0AtlOiollOOTaTOtAJ1r• ...............................10ft. 100 flatpovwvTlU; äTf{:
.Avr. ioo not; Ot:p8 fTfWoPlJv x90vor;; uvur. tpl
lUft. 100 nov 'an rtfuromToP; dpltavar. tpl
K. r. A.
iebod) ~artf id) bad fr~ere fur angemeffener ullb ~ro'bablcr.
3c{l ltlenl>e millj aUf 6d)fulh)CIl:tie, bifl obltl091 cillfad)er unb\Ion 9ril~mn merberbniffeu freier, bod) l>lmf) J;lermann uollj malllljefd)öUf merbcfferung crfa9reu 9at. Wu9cr bem UOtt 9litfd}I Ult'o Wn..beren flljon gefun'oeneu IJ r Er ro v m. 993 ~att beG 611jreibfe~lerG
arVrtUV unb -beG ~loffem'a IJl~rrol'; m. lOt 7 x IX X tU P fiatt Italui!;
m. 1020 0 1l'; a 0 pr a t fiatt beG alt ~1Ij uilljt l)er\uer~id)en mioov
Tat; lB. 1021 ce J T ~ fiatt aJHj}, gehe id) lB. 1025 'oie aud) l)on bemMed. iillerlieferte 3uter\lunctlon nad) 8dpoEt ~er\)or, Iiloburc{l fTul!
aEt ald merbum l>eu ~ebanfelt ltlcit angenuffelter mad)t ard 'oieburd) bic bidgerige merhin'oung mit na{'Een:at gcbotene fu'fJfiantil)i..fd)e \laffunß. Q;ine gliitfHd)e merbefferunß ift m. 1031 Jvr;rntp1J
rat; iUbeffen fd)etut mir bei bel' ~Jetmann'fd)ett 3ntH~Ul1ction berre~te €;inn nid)t getroffen f ober ltlenigllellt3 bad ~a1'J lllterffqruar.;;Oll bel' ~ebattfenanfammen9altg biefet ift t 'oM \)erltlerfmbe Urt~eiC
ber miiroerfd)!lft über ben ~of~neifed llefagt nid)tl ba~ er aud) l)onben I]öftern »et:ltlorfen uub mit~in feiner mejlattuug t~eif~aftig IUet"ben barf f fo mu~ man ben merG entwel>et oft3 ~t:age faffen unbfo fd)tcibeu;
1) !Vetrlllll f,nue ia, fiUa, eiuen friif,mll merfudl, Dura, Umpd(lIl1g bit(illtfprca,uug f)et&llpeßcu, nufgtgcben:
AIIT. 1m a1 OU'710TPOOII ttqXrcr{ml.1lip. im 7161110011 no).uf}1CJ/llthCl10t.
AI'T. 1m ÜClI,UOIIWllfE, &TI1'
lGp. I';' lI~PCl 1ll'l1f?l 1laf?EIJIIOII.
AJlT. 1m ll(JV aepE b1aoflEJI X:1oPO.;laft. Iw 1lo(/ 'an H,UH,)TCIIOll;
420 Aeschyli Trllgoediae.
~OIJ tU lOVa" Jvp:mfuj'rat 8liOr~;
obe~ CI&er fe~ell:
~ 0'" la roiiJ' ov avr;urlp.1]HU thoi,.ml~tig i~ aud) bie Stid)ont~tljie burd} ~nna~me e1neG llu6gefafrenen !EerfeG m. 1035 ljergejfeUf. 3m Sd}lu~ßefan!l bel! ~ljor6 aieljeid} iubeU n!,uß!lP bem n;pßrf! m. 1045 \)or; aud} felje id} feinen aurei..d}enben @nlllb, 1051 'oie ljClubfd)tiftrid}e Ueuediefetuug lilfJIV, tlr;«''I' oJp Ta 111'&011:0; au \>et'\\Ierfen unb mit 5)ermClnn 1:1f1t. rlr;oJp up ra 7lltJOtfO; alt änbern, 3umlll 'oll ba6 bem Sinn unbberSttudul: nall) nill)t 3ufllmmeuge~örige bann r~~tljmifd} \)edniipftrcit\l.
11n'o ~iermlt fd}He~e id} 'oie ~uaeioe ber 5)erut<lUlI'f~elt ~t..lJeU. 3jf Ilull) nur ein etiid &efprod}eu, ed \\Ie'tben elUd} Oll
biefem, ~offe i~, bie 9ToFfu merblenjfe um bie stritif unb 3nterprel'tation Hat ljerl,lOTgefreteu fein. elogefd}madt \\Iitre e-', eine ~rn.
empfeljluull \liefer ~U(iBa&e ljier aum cE5d}lu~ ober ü&erljaUl'f Ilu(iau"fpTe~en. lIDolj[ a{ler barf icl} ljin: aUdfprecl}en: burd} 5)ermann!(I~t&eit ill bad morurtljeil alG befeitigt au &etra~teu, ba~ 2lifll)~roG
~d} ni~t eiaue, a" bem ~anou bet @~mnafillr" t!ectüre geaäljrt au\\Ierben. mie !Eerber&tljeit beG :te>:teG \\Iar bodJ ber eigentlidJe unbClfrciu plaufi6le @runb. menn jfc9t eine aif'9~rifll)e :tTäsilbie inlibtfflcrif<'ger 5)iuft'9t ält'9 ui<'9t Cluf bem t>ö9cpund eineT fOl'90fCeifll)eu, fo luM> Ulau bodJ \\Icnig~cn~ neben bem liuripibeG bem ~i..fll)~lod eiue 6tcfrc elnriiuUtcn bürfen, aumal ba bie Sprad}c be~
!tif'9~loß \\leU einfa'ger unb reid}ter ijf ald bie be(l6oP90ffed, mit~in eine !lute !EoT~ufe für ble ~ectiirt beG le~ttren abaiebt. gnößenbiefe meiträge aur !fritit uno lirfCärung Qlt~ baAu {>eitragen, jene(lmorurt'9ei1 alt {>cfeCHnen, unb bem ~ifd}~lo~, wie er e(l l'etbient,liingaug in ben ®~mnafta{untmi~t l'erf~Clffen. miefe feine ge&ü9"reube SteUe \\Iirb aber bcr fo lange, freilid} nill)t im 21ltert9umefcl&~ I Aurüctgefeete gtofje ~ta9itet finben, Wenn bie lSTeunbe beG~lir~\)lo(l iljre l'ieUeid}t im 5)inblid auf 5)ermllun'(l ~r{leit aurüage..~51Hcnen ~ciltage \.)cröffcntli'gen; fte wu:ben in beG 5)inocf'9iebcl\encE5inne unb lIDunfd}e ljanbdn, wenlt lm \>on iljm aufgefii9rte ~C1U
in biefet m3eife aU(loc{lllut \\litb. ßU91ei~ milsen biefe ~emedun"
Recensuit Godorredus HermannuS. 421
gen 6ur ?Begrüubuug uub :Red}tferHgung fitt '.te~telirml1ftol1elt bieneu!~ie id) fie näd)jlenli in meal'(leituugen in usum scholarurn augefielt gebente, bie Ilullin: bern fritifd) llerid)tigteu )tc~t tun: bie <5d}o"lien 1111'0 ben für Mabemifd}c mor(efullgen not§~cl1bißell tritifd)en~VVlirllt eut§aHen fo'C!ell. fiÜt 'oie Seplem fillb ~ier im iBefel1tHd)elt bie1.'ul1fte befprod)el1 ~o idj llon ~ermalll1 Ilti~eiiPe, fo~ie bie @h:l1nb"fäße bivfomlltifdjer Stritie I Ulldj beuen id} bell '.te~t rejlitniren 611
• mitlfelt gfllu(le, ~enigjlenli anbeutenb allgege(len.