1

Administrim Publik

Kuptimi i fjales Administrim Publik do te thote drejtimi i nje populli ose publikut

Termi i Administrimit Publik merr shume kuptime te ndryshme .

1)Rendi Publik =Nenkupton te gjitha intersat e skemes te komunitetit

2)Sektori Publik =Aktivitete te pergjitheshme ekonomike te kryera nga shteti .

3)Punojsit Publik =Zyrtaret qeveritare qe punojne ne sherbimin publik

4)Opinon Publik =Qendrimi i mendimeve dhe miratimi i tyre per nje çeshtje te

veçante qe ka publiku .

5)Ligji Publik =Krijimi dhe funksionimi i shtetit me shtetet e tjera ,pershkryan tersine

e rregullave qe rregullojne marrdheniet e tyre me njesite publike dhe individet private

.

Ne Administrimin Publik qendrojne dy aspekte themelore

1)Koncepti Funksional

2)Koncepti Strukturor

1Koncepti Funksional =Kuptojme rregullat e pergjitheshme themelore e ligjeve dhe

zbatimin e vendimeve te politikes publike .

Koncepti Funksional :Ka nje rol te rendesishem ne percaktimin e politikave publike

dhe keshtu formon nje pjese te proçesit politik .

Administrata Publike ne Konceptin funksional identifikon Politikat Publike dhe

zbatimin e tyre

2)Koncepti Strukturor : Pasqyron Pikpamjen organizative te shtetit .

Administrata Publike si nje koncept strukturor pasqyron pikpamjen organizative te

shtetit .

-Qellimi kryesor i organizates eshte qe te permbush funksionet e percaktuara nga

kushtetuta dhe ligjet .

2

-Pushteti Politik eshte i realizuar me ane te qellimeve te kesaj organizate dhe te

programeve

-Ne kete kuptim Administrata Publike eshte krahu ekzekutiv per organet politike

,eshte shtylla e shtetit dhe e shoqerise .

-Ekzistenca dhe vazhdimesia e rendit shteteror dhe shoqeror varet nga funksionimi i

pandeprere te administrates publike .

-Ne vendet Demokratike zgjedhjet jane percaktues e nje qeverie te caktuar ,qe sjell

detyra te reja te punes ose sherbimin e pushtetit .

-Dhe pse ne shume vende te ndryshme jodemokratike vazhdohet te cinohet kushtetuta

dhe pushteti merret me dhune por keto forca politike ne boten elektronike nuk kane

shume jetegjatesi.

-Zgjedhjet nuk ndryshojne vetem qeverite por mund te ndryshojne dhe regjimet .

-Dhe ne rast ete tilla mund te mosfunksjonojne ose me mire sistemi politik ka barriera

te pathyera Administrata duhet te vazhdoj sherbimin e qytetareve .

-İnstitucionet Administrative duhet te vazhdojne punen e tyre pa u ndikuar nga

problemet politike (sherbimet e tyre duhet te jene te pandeprera ndaj qytetareve )

P.Shemb :Policia e rendit ,İnstitucionet e arsmit ,gjykatat,mbledhja e taksave ,spitalet

etj duhet te kryejne punen e tyre pa patur ndikim politik .

-Administrata funksionale dhe publike eshet nje mjet i vazhdueshem perpunimi i çdo

situate .

NE AMERİK DHE NE EUROPE TERMİ ADMİNİSTRİM PUBLİK KANE TE

NJEJTİN KUPTİM VETEM Sİ FJALE NDRYSHEOJNE .

Ne Amerik shperhet Administrim Publik

Ne Europe Shkenca e Menaxhimit Publik (ketu ka vetem ndrushim ose perdorim

gjuhesor )

-Para se te kalojme ne zhvillimin e historise te Administrit Publik do te ishte me mire

qe te preknim kuptimin e Menaxhimit Publik .

Çkuptojme me Menaxhim ?

3

Menaxhim =Fjala menaxhim eshte e pershkruar ne menyra te ndryshme ,si gjuha e

politikes ,letersise dhe perdorimi i gjuhes te pupullit te thejeshte .

-Menaxhim ne zgjerimin e kuptimit te saj nenkupton autoritetin mbi te tjeret per ti

vene ne pune .

-Koncepti i dyte i Menaxhimit nekuptojme krahesim ne sistemet e menaxhimit te

vendeve te ndryshem dhe ndryshimet e tyre .

-Koncepti i trete :Menaxhimi si nje organizate e veçante .

Organizate do te thote menaxhim dhe ku mendojme menaxhim duhet te kuptojme

organizate .

-Te dy keto koncepte Menaxhim+Organizate jane te sikronizuara .

-Fenomeni i menaxhimit eshte i perfshire ne grup ete vogla dhe grup ete medha .

-Menaxhimi fillon ne njesine me te vogel shoqeror te familjes dhe zgjerohet deri tek

autoriteti me i madh politik shteteror .

-Menaxhimi eshte i perber me shume se nje person .Kur nje person angazhohet per nje

pune personale ai vepron ose e planifikon ate vete .Ku biznesi i tij zgjerohet ai

detyrohet te kete nje riorganizim tjeter per te zgjeruar biznesin e tij .

-Ky riorganizim eshte i detyrueshem

Menaxhimi mund te percaktohet ne menyra te ndryshme dhe displina te ndryshme .

-Toka eshte nje faktor kryesor i fuksionimit te punes ,prodhimit ,kapitalit .

-Sistemi i Menaxhimit konsiderohet si nje autoritet

-Sipas shkencareve sociale menaxhimi njihet si nje proçes qe perbehet nga nje numer i

trajtimit te operacioneve dhe bashkepunimit me nje qellim te perbashket .

Cilat Jane Karakteristikat e nje Menaxhimit te mire

1-Njohja e njerezeve ,per te krijuar dashurine njerezore dhe komunikimin

2-Te kete drejtesi (sinqeritet)

3-Te jete i arsyeshem te kete analiza te vleshme dhe te kete gjykim te drejte

4

4-Te kete aftesi per zgjidhjen e problemeve

5-Te kete njohuri teknike dhe pervoja

Si duhet te procedohet menaxhimi

Proçesi i menaxhimit

1-Planifikim 3Buxhetim 5Kordinim

2-Organizim 4Orientim 6Kontrollim

1-Planifikim =percaktimi i qellimit :Planifikimi tregon rrugen sjelljen qe duhet te

ndiqet ne arritjen e nje qellimi te caktuar .Planifikimi i jep mundesi te mira nje

administratori te eci perpara ne proçesin e punes te tij .

2-Organizim : Personel te nevojshem per zbatimin e planit ,kapitalit dhe materiale e

sherbimeve te tjera q ete jene te gatshem per kete sherbim

3-Orientim : Perdorimi optimal i burimeve qe ka ne duar per te arritur sa me shpejte

objektivat qe jane percaktuar

4Kordinim :Perpjekje integrimi i veprimeve te ndryshem brenda struktures

Administrative .

5-Kontrollim :Mbikqyrja e vazhdueshme e objekteve te percaktuara dhe realizimin e

tyre .

Menaxheret efikase mbikqyrin vazhdimisht objektivat e percaktuara dhe realizimin e

tyre .

-Per te arrtitur nje qellim te caktuar ne menaxhim duhet te zbatohen keto substanca

themelore .

A-Planifikim

B-Menaxhim Strategik

C-Planifikim

D-Zbatim

E-Veshtrim

5

F-Vleresim

ZHVİLLİMİ HİSTORİK İ ADMİNİSTRİT PUBLİK

Administrimi Publik per te permbushur detyrat e rendesishme te shtetit ka funksionuar

deri ne lashtesi .

Administrimi Publik ka patur nje rendesi te veçante nga filozofet dhe drejtuesit e

shtetit .Filozofet dhe menaxheret me te mire te shtetit per te drejtuar sam e mire

instituconet jane bazuar tek rregullat e sjelljes ,etikes dhe tek politikat e filozofise

.Keta filozof jane Sokrates ,Platon,İbni Haldun Machoveli etj .

Administrimi Publik per her ete pare ne drejtimin e konceptit shkencor eshte perdorur

nga shkrimtari farancez Charle Jen Bonin .

Bonin ne vitin 1812 shkroi librin e pare ne fushen e Administrimit Publik .Titulli i

librit tij ishte ‘’Parimet e zakonshme te Administrates ublike “.

-Sipas Boninit subjektet me te rendesishme te Administrates Publike jane.

A-Autoriteti

B-Pushteti Publik

C-Sherbimet Publike

-Ne shekullin e 19 pas Boninit Literatura e Administrimit Publik fillon te zgjerohet

nga shkrimtaret e tjere .Mbi te gjitha keto shkrime shekulli i 19 per Shkencen e

Administrimit Publik mbeti i zbehte .Shkaku kryesor qendronte tek zhvillimi i se

Drejtes Administratve .Çeshtjet qe kishin te benin me Administaraten Publike

shqyroheshin nga Avokatet e Administrates .

-Si rezultat i ketyre zhvillimeve ne France ,Gjermani dhe ne vendet e tjera te Europes

ne qender nuk rezultonte me Administrimi Publik ai u zvendesua nga ligji

Administrativ .

-Ne vitin 1887 Presidenti Amerikan Shkruan Artikkullin e pare me titullin Rishikimi i

Menaxhimit .

Per Sh.B.A.Shkenca e Administrimit Pub mori nje rendesi te veçante .

-Sipas Willsonit =Fusha e Administrimit eshte nje adrese pune .Ajo qendron larg nga

politika .

6

Çeshtjet Administrative nuk jane çeshtje politike

-Skrimet e Presidentit Amerikan Wilson paten vleresime te ndryshme nga Akademiket

e tjere .Disa prej tyre mbeshteten fuqishem shkrimet e tij duke then se willson ishte

personi i pare qe ndau fushen e politikes me Administrimin Publik..

-Gjate kesaj kohe jane shkruar shume literatura te ndryshme per shkencen e

Administrimit Publik .Nje nga literaturat e tjera te rendesishme ka qen Franje

Goodnovum (Politika dhe Qeveria )

Ne tjeter literatur Rishikim ne Administrim Publik .

-Pas vitit 1920 shkenca e Administrimit Publik pati nje permiresim .

Ne studimet e vitit 1927 ka patur ndarje te thekesuar ne ndarjet qeveri dhe

politikes.Ne kete periudhe ne vemendje e Administarates Publike jane Vleresuar keto

terma

-Teoria e organizates

-Teknikat e buxhetit

-Menaxhimi i personelit

Ne vitin 1927 ne Amerike u vlersuan idendifikimi iprimit menaxherial .Keto parime

zbatoheshin nga menaxheret e specilizuar .

-Ne vitin 1937 jepet nje tjeter rendesi per shkencen e Administ Publik (Menxhim

shenimesh )

Guick dhe Vrcik te cilet ishin keshilltaret e Presidentit Amerikan Roosvelt ne fushen e

menaxhimit .

Keta keshilltare 6 parime e menaxhimit

1 Planifikim

2 Organizim

3Marrja ePersonelit

4 Qeverisje

7

5 Raportim

6 Buxhetim

Keto parime kane qene te rendesishem ne Administraten Publ Amerikane

-Ne zhvillimin e Shkences Adm Pub ka dhe emra te tjere te rendesishem

Federik Taylor 1911

Henry Faylor 1916

Taylori eshte i shquar ne llogaritjen e menaxhimit te kohes dhe punes .

Sot shkenca e Administrimit publik eshte e ndare nga shkencat politike,juridike

,filozofike .

MENAXHİMİ TRADİCİONAL DHE MENAXHİMİ İ Rİ

Menaxhimi Tradicional Menaxhim i Ri

Qender centralizuar Qender e dencentralizuar

Hierarki e kontrolluar Hierarki e bute

Qender e gjere Qender e ngushte

Burokrasi te orientuar Orientim drejte tergut

Rolet parimet dhe politika

Drejtuesit Menaxhim

Organizatat Qytetari ne qender

Tarif fikse page Pagese sipas performanses

Fshehtesi Trasparence

İnformacion i mbyllur İnformacion i hapur

Urrejtje rreziku per nje ekonomi liberale Pranim rreziku

8

Menaxhim İndivdualisht Menaxhim ekipi

Fuqi autoriteti Ndan autoritetin

Qasja e re Menaxhimit Publik kerkon permiresimin e sherbimeve dhe thekson nje

metod me efikase dhe me efektive .

-Per te eshte e rendesishme funksionimi i mekanizmit te tergut te lire dhe perdorimi i

burimeve

SHFAQA E MENAXHİMİT TE Rİ DHE ZHVİLLİMİT TE TİJ

Siç dihet nga politika ne vitet 1930 Kontrolli i qeverive shteterore e vendeve te

zhvilluara filloi te dominoj ose tem ari nje rol me katif ne menaxhimin e ekonomise

dhe politikave sociale .

-Ne vitin 1970 shperthimi i krizes te arit te zi demtoj shume sherbimet publike dhe

ekonomine globale .

Zvogelimi i buxhetit dhe borxhet detyruan qeverite te marin masa radikale ndaj kesaj

situate .

-Kriza ekonomike globale kishte falementuar ekonomine e drejtuar nga shteti dhe

shteti u detyrua te hiqte dore nga nje pjese e madhe te sherbimeve publike .

- Ketu duhet te kuptojme se shteti kishte humbur plotesisht fuqine tregetare qe kryente

vete.

-Fuqia ekonomike e orjentuar nga shteti kishte marre fund vendi i saj ishte zvendesuar

me trgun e lire .

-Ne vitin 1970 fitorja Thecher +Reganit ristrukturuan tkurrjen e politikave shteterore .

-E djathte eshte nje term i gjere

1Zvogelim i qeverise

2Mekanizmat e tregut profesional

3 Rikthimi e refugjateve ne vendin e tyre

A E Djathta Liberale

9

B E Djathta Konservatore

Liberalet

1-Ekonomi te integruar

2-Kundershtim i nderhyrjes shteterore

3 -Ne vend te shtetit besim ne ekonomi

4 -Ne qender individi dhe tregu i lire

5-Konsumatoret nuk duhen te jene vetem konsumatore duhet te jene dhe prodhues

Konservatoret

1-Ligjshmeri

2-Morali Politik

3-İdentiteti Kombetar

Ne vitin 1960 rezulton se shoqeria perendimore kishte nje boshllek ne autoritetin e saj

.Shoqeria perendimore kerkonte te dinte me teper per jeten e tyre ose me mire per

hapat qe merreshin dhe ndikonin jeten e perditeshme te qytetareve .

-Por ky ofrim sigurie qenrdonte tek familja ,asrimi ,pronaret .

Vlerat e normave dhe moralit jane thelbesore per te çuar nje shoqeri drejt stabilitetit .

Vlerat e trazhgimuara mundesojne nje shoqeri me standarte .

Ekzistonte nje lidhje e forte midis konceptit dhe ideve te menaxhimit publik te ri dhe

praktikat e te djathteve ne pushtet

Menaxhimi i ri nuk konsiderohesh si nje ideologji por nje menaxhim i mire i shoqerise

Qasja e re emenaxhimit Publik u miratua dhe nga shume ideologji politike dhe u

forcave e qeverive ne pushtet .

Ne Suedi =Sosjal Demokratet ne Spanje dhe ne France sosyalistet pranuan reformat e

menaxhimit te ri publik .

10

Menaxhimi i Ri i dha nje dinamizem teri ekonomise globale.Reformat e marra ne

administraten pblike paten dhan nje rezultat pozitiv ne sektorin publik .

-Administrata eshte syperiori i qeverise

-Nje qeverisje e mire zgjidh te gjitha problemet ekonomike dhe sociale .

-Zhvillimin e Menaxhimit te r ite ri mund ta ndajme ne tre faza

1Faza e pare =1979-1980 (Kursimi )

2Faza e dyte =Fokusohet ne pershtatjen e ekonomise publike . Politikat e efikasitetit

.(shkurt Prodhimtari )

3 Faza e trete pas 1990

a)Cilesi e sherbimeve publike

b)Rendesi ne qytetari

c)Qeverisje

d)Pjesemarrje

e)Dhogaridhenie

f)Performansa

g)Trasparenca

Administrata Qendrore

Administrata qendrore ndan politiken dhe Administraten

-Menaxhimi i autoritetit politik qendror politikisht eshte tersisht relativ i qeverise

qendrore .Qe do te thote mbledhja e pushtetit dhe bashkimin e ligjeve .Shqiperia

,Fransa ,Turqi dhe Japonia perbehen nga nje sitem politik qendror

-Vendimarrja ne sherbimet publike dhe praktikimi i politikave orintohet gjithmon nga

qendra .

Veçorite e Qeverise Qendrore

11

A-Percaktimi i politikave dhe vendimarrjes ne sherbimet publike jane te perqendruar

ne duart e organeve qendrore

B- Te ardhurat dhe shpenzimet e sherbimeve publike menaxhohen nga qendra

C-Emerimi i stafit behet nga qendra

Perfitimet e Menaximit Qendror

1-Ofron mundesi per te forcuar kushtet politike dhe administrative

2-Siguron ne menyre te balancuar zhvillimin ekonomik dhe social te rajonit

3-Sherbime si mbrojties dhe dipllomacise

Te Metat e Menaxhimit Qendror

1-Mund te sjelli vonesa ne sherbimet publike

2-Sherbimet qe ofron qendra mund mos te jete e pershtateshme per nevojal lokale

3-Vendimet e marra mund te bjene ne kundershtim me popullsine lokale ketu mund te

kemi shperdorim ekonomie .

4-Per te marre vendimet dhe monitorimin duhet te kete nje burokraci te forte .

BUROKRACİA

Burokracia luan nje rol te rendesishem ne jeten tone te perditeshme .Si ne sektorin

publik dhe ate privat .Ne ditet e sotme burokracia eshte politizuar ashti si politika

eshet burokratizuar .

-Te gjitha partite politike nga shume aspekte jane vartes nga burokracia dhe burokratet

.Burokracia ka nje bashkepunim te ngushte me politiken si hartimi i ligjeve deri tek

miratimi i tyre .

Vecorite Negative te Burokracise

-Nuk deshiron te marri pergjegjesi

-Ne punet e brendeshme eshte e mbyllur

-Nuk deshiron Dorzimin e detyres

12

-Eshet shume e lidhur me autoritetin

Cilat jane Burimet qe Fuqizojne Burokracine

1-Burimi me i rendesishem qe fuqizon burokracine eshte asrimi dhe profesjonalizmi i

tyre .Shuma e institucioneve politike e kan te nevojshme profesjonalizmin e

burokrtateve

2-Burimii fuqise se dyte i burokracise eshte mbizoterimi i fuqise ne institucionet

politike .

3-Burimi i trete :Statusi i perhershem

4- Burimi i kater :Brendesa ose informimi i plote ne vendimet (kararet) e marra nga

politikanet .

5-Burimi i petse :Planet dhe buxheti i shtetit miratohen ose rishikohen me pare nga

burokratet psataj kalohn ne parlament per miratimin e tyre .Planifikimi i buxhetit

kerkon nje profesjonalizm te mire dhe ky profesjonalizm gjendet tek burokratet .

-Duke patur parasysh se burokracia dhe politika kane lidhje te ngushte me njera

tjetren eshte me mire te dime se politika ku i mer fuqite e saj

1-Politika e merr fuqine e saj nga ligjet dhe kushtetuta .

A1-Politika drejton burokracine

A2-Ta menaxhoj

A3-Ta udhezoj

A4-Ta kontrolloj

Keto duhen te behen vetem me kontrollin e institucioneve politike .

2-Burimi i dyte i fuqise politike :Vjen nga parate

3Burimi i trete ifuqise politike: Populli (Te gjithe e dime se institucionet politike

perfaqesojne popullin )

BUUROKACİA DHE DEMOKRACİA

Kush kontrollon burokracin perfiton nje autoritet te rendesishem ne pushtet

13

-Burokratet nuk kane pergj direkte me popullin jane politikanet ata qe kane

pergjegjesi me popullin

Trajtat Burokratike qe bien kunder parimeve demokratike

-Burokracia perben nje fuqi te rendesishem ne shoqerine civile nese kjo fuqi nuk

perdoret per sherbimin e shoqerse mund te shkaketoj shume pabarazi .

Fuqezimi ose kontrollimi i burokracise nuk demton vetem shoqerine por demton dhe

proçesin politik

.2-Burkracia nese arin te kontrolloj sistemin politik mund te krijoj nje sistem

antidemokratik .

3-Burokracia mund te dali jashte kontrollit te asja force politike qe drejton .Nje force

politik

enese nuk kontrollon sherbimin sekret ajo force politike shperbehet shume shpejte .

4-Burokracia duhet te jete nje organ i pavarur .Nuk duhet te perzihet me ngjyrat

politike profesjonalizmin e saj duhet ta perdor vetem dhe vetem per zhvillimin e

shoqerise .

5-Burokracia ne çdo aspekt mund te demtoj proçesin demokrtaik te nje shoqerie civile

.

NDİKİMİ BUROKRATİK NE DEMOKRACİ (POZİTİVİSHT )

Pak me pare shprehem se burokracia demtonte sistemin demokratik demdonte

shoqerine civile .

1-Nese burokracia funksionon pa ndikim politik ajo luan nje rol te rendesishem ne

demoktatizimin e shoqerise civile .

-Ne nje shoqeri demokratike burokracia nuk demton por mundeson nje sistem sam e

te shendeteshem per qytetaret e asja shoqerie .Burokracia vepron pra ligjit dhe nuk

ben dallime politike

-Sipas kesaj nuk mbrohen intersat personale dhe grupeve por mbrohen interesat

demokratik te nje kombit .

2-Teorikisht burokracia mund te pakesoj pabarazine politike

14

3-Pa patur nje burokraci moderne nuk mund te kemi nje shoqeri moderne .Nuk mund

te kemi nje demokraci te reflektoj ne fjalen e lire .

CİLAT JANE BAZAT E DEMOKRACİSE DHE BUROKRACİSE

Bazat e Demokracise

1-Barazia 2-Pjesemarrje 3-shumice 4-E hapur 5-zgjedhet dhe vota e lire

Bazat e Burokracise

1-Hiyerarshi 2-Urdher 3-İnformacion i kufizuar 5-Status i perhershem

Demokracia ka nje perberje shumice dhe politikat qe ndiqen duhen ti perkasin asaj

shumice .Demokracia nuk eshte e kufizuar por brenda saj permban disa rregulla .Ne

sistemet demokratike nese qytetari nuk qendron ne qender asnje force politike nuk

duhet te drejtoj .Ne sistemet demokratike eshte shumica ajo qe vendos .Kontrolli i

burokracise eshte i domosdoshem per nje demokraci .

Burokacia e vendeve te zvvilluara dhe vendeve ne zhvillim

-Ne vendet e zhvilluara funksionimi i Administrates eshte i ndryshem nga vendet ne

zhvillim por dhe aq me e profesionalizuar .Krahesimet ne Administraten publike dhe

ne polite jane krahesuar vetem nga shoqerite moderne .

-Rolet politike nuk dallohen sipas gjinise ngjyres dhe races por sipas suksesit

(testimit).Zgjedhjet ne sistemin politik jane gjithepershirese .Ne sistemet demokratike

populli eshte shume aktiv me proçesin politik por kjo nuk do te thote se qytetaret

merren me politike .Demokracia ,te drejtat e njeriut shteti ligjor ,ligjet dhe ekonomia e

trgut te lire kane modernizuar ose zhvilluar keto shoqeri .

Ne 1993 kriteret e Kopenhagut shteti ligjor ,te drejtat e njeriuta dhe tergu i lire

mundesoi zgjerimin e familjes europiane .

Ne shoqerite e zhvilluara shembujt burokratik kane disa ndryshime nga njeri tjetri por

kane dhe shume pergjasa me nejri tjetrin .

1Sherbimet e institucioneve perbehen nga nje sistem modern politik .Drejti i

Adminstrates Publike funksionon sipas ligjit

2-Burokracia ka nje asrim dhe profesjonalizm te veçante .Burokracia eshte ne gjendje

tu sherbej te gjithave klasave ose grupeve pa cinuar sistemin demokratik

15

3-Profesjonalizmi eshte nje nga faktoret me te rendesishem per burokracine e

shoqersie moderne .

4-Çdo fuqi politike qe vjen ne pushtet ka nje bashkpunim te perkryer me burokracine .

5-Ne shoqerite e zhvilluara vendimet e administrates nuk jane vendime politike por

vendime qe i sherbejne shoqerise .Ne gjermani France burokratet perbejne nje status

te veçante ketu dueht te kuptojme asrimin dhe jo ngjyrat politekes qe ka personi

Ne vtitin 1945 Franca hapi shkollen e pare te Administrimit publik Kjo shkolle

pranonte vetem ata persona qe ishin dipllomuar ne gushen e Adm Pub .Drejtesi,Financ

Reforma dhe reforma e administraes Publike .

Planifikimi i reformes eshte quajtur nje perpjekje e vetdijshme per te ndryshuar ate qe

eshte e mundur me nje ndryshim te caktuar .

-Reforma sherben ose eshte e nevojshme per te korigjuar nje situate qe eshte e semure

dhe per ta peremisuar ate

-Reforma sipas nje kufizimi tjeter ka funksionalitetin e saj per nje sistem dhe

menaxhim sam e te shpejte

-Reforma sherben per te permiresuar ose per te rregulluar nje situate te perkeqesuar

ose te keqmenaxhuar.

-Reforma mundeson cilesine e sherbimeve publike per ti dhen fund problematikave te

tyre .

_Ndryshimet qe vijne nga reformat duhen te perputhen me strukturen e shoqerise te

atij vendi dhe sistemit aktual .Pra duhet te kete nje ndryshim brenda normave dhe ne

te njejetn kohe keto reforma te jene sam e praktike nga institucionet .

-Çfare eshte me e rendesishme ne reformat e nderrmara

Ne qender duhet te jete ndryshimi i jetes ose permiresimi i jetes qytetarit .

Organizatat dhe shoqerite civile ne fusha te ndryshme planifikojne dhe nderrmarin

hapa per te riformuar organizimin dhe menaxhimin e personelitAdministrativ ashtu si

ne menaxhimin financiar .

-Te gjitha keto jane subjektet e reformes .

16

Reformat e ndermarra ne administraten publike duhet te plotesojne detyrat e

nevojshme te qytetareve .Pra te gjitha aktivitet e kryera nga institucionet dhe

organizatat duhet te jene te pershtateshme me jeten ose nevojate qytetareve .

Fitimete pandershme te politikave dhe keqmenaxhimi ekonomik bejne te ndjeshem

qytetarin meç do kusht kerkohet ndryshim .Nese reformat e nderrmara jane te

pershtateshme me qellimin e sherbimeve publike shihet si nje mase ne

percaktimsukses ose deshtimin e administrates publike .

-Ndryshimet mund te ecin paralelisht me zhvillimin shoqeror dhe ekonomik

.Ndryshimi mund te sjelli shfaqen e problemeve te reja qe lishen me ndryshimin e

kushteve ne kete proçes .Per permiresimin e kapacitetit dhe per tu pergjigjur sfidave te

reja ngre nevojen e riformimit te Administrates publike .

Reformat ne Administarten Pub rrjedhin nga nje histori e gjate por dhe me shume

mangesi .Por duke folur per reformat e administrates pub kemi te bejme me komb me

qeverite kalimtare .

Ne shek e 19 ne Franc .Angli dhe Gjermani reformat e nderrmara ne Adm Pub jane

konsideruar te rendesishme dhe ne zgjidhjen e problemeve te qytetarise .

Nese flasim per reformat duhet te kemi nje efekt pozitiv ne rritjen e cilesise te

sherbimit publik.Prandaj reforma nuk eshte e kufizuar ne nje periudhe te caktuar

kohor por duhet te jete ne nje proçes vazhdimesie per te ofruar ose prodhuar cilesi te

larte sherbimi sipas kushteve ne ndryshim .Nismat reformuese ne lidhjen me reformen

e Adm Pub mbartin disa karakteristika te perbashketa .si me poshte

1Reformat jane te lidhura ngushte me ndryshimet shoqeror

2Reformat duhe te jene te planifikuara ne perpjekje te ndryshoj dhe te organizoj .

3Qellimi i reformes duhet ti japi pergjigje problemeve te sistemit menaxhimit .

4Reforma administrative e motivuar plotesisht si nga ana e menxhimit dhe ngjarjeve

5Reforma e Adm Pub ne kontekstin strukturor dhe funksional fokusohet ne

permiresimin e problemeve dhe mungesave ajo ben planifikimin e caktuar dhe

perpjekje te vetedijshme per ndryshim .

Ne vitin 1980 eshte e mundur te flasim per disa faktor qe e bene te nevojshem

riformimine Aministrates Pub .

17

1 Hyrja ne krize finaciare

2Renja e shrbimeve publike

3Perkeqesimi i kontrollit te shpenezimeve .

4Konkurenca globale

5Zhvillimet ne teknologji

Ndikimi ne rritjen e nivelit te rasimit dhe jetes sociale .

Dinamikat themelore ireferuar Adm Pub

1Dnamikat themelore qe detyrojne Adm Pub mund te ndryshojne ne varesi te

shoqerise dhe problemeve qe ata perballen brenda periudhes dhe nevojave te caktuara

.

2-Reformat ndryshojne sipas kerkesave te nje komitet ose kombit

3-Sipas kerkesave nderrmeren dhe reformat e nevojshme qe ka ajo shoqeri

4Zhvillimi dhe ndryshimi i kushteve ekonomik ndryshojne menaxhimin dhe

llogaridhenien e çdo administrate .

5Arsyet e zhvilimit ekonomike rrisin e kerkesen e trasparences ne administraten

publike duke ndryshuar faktoret social

6-Zhvillimete shpejta te teknologjise dhe informacionit aktoret nderkombetare dhe

konkurenca e globalizmit ndikimi i sektorit privat ,qasja e aktive e menaxhimit dhe

performanses jane pare si ne ser faktoresh dinamik themelor per reformat e

adminstrates

Publike .

Globalizmi

Historiku i globalizimit.Si një term “globalizimi” ka filluar të përdoret qysh në vitin

1944, mirëpo ekonomistët kanë filluar ta aplikojnë aty kah viti 1981. Termi “fshat

global

Globalizmi është një dukuri me ndikim shumë të madh në të gjitha zhvillimet

ekonomike, sociale, politike, karakteristike për dhjetëvjecarët e fundit të shekullit XX.

18

Ai përbën një realitet të ri. Globalizmi është zhvillim i tregut dhe ekonomisë botërore

dhe nënkupton të ashquajturën “botë pa kufi”.Globalizimi nuk mund të trajtohet si një

dukuri e cila ka një moment fiks fillimi dhe nuk ka një përkufizim të

sakte.Shpërndarja e pabarabartë e burimeve natyrore bënë që të gjitha vendet e botës

të jenë gjithmonë e më të ndërvarura ndaj prodhimeve dhe shërbimeve që ofrohen nga

vëndet e tjera të cilat ato vetë nuk i zotërojnë dhe për pasojë nuk mund ti prodhojnë.

Ai nxiti levizshmërinë e madhe të njerëzve nga njeri vend në një vend tjetër dhe kjo

ka bërë që të kemi një ndërthurje të kulturave nëpërmjet përshtatjes kulturore dhe

sociale të

Një rol tepër të rëndësishëm në globalizimin e vendeve luajnë edhe emigrantët, të cilët

kontribuojnë si në nivelin ekonomik të vendeve pritëse të tyre, por edhe të vendeve

përkatëse nga ata vijnë po ashtu dhe në nivelin social, kulturor gjë që sjell dhe

përfitime. Dhe vetë fjala “globalizëm” nuk përfshin disa vende me karakteristika ose

tipare specifike, por nga vetë emri do të thotë se perfshin të gjitha vendet e globit.

Globalizmi si dukuri ka nisur të ekzistojë në formën e shkëmbimeve të thjeshta

tregëtare por sot është shndërruar në një dukuri komplekse që përfshin të gjitha sferat

e jetës të njerezve dhe të shteteve në të gjithë botën duke filluar nga më të mëdhatë

dhe më të zhvilluarat, që përfshijnë brenda tyre miliona banorë, deri në ato vende me

disa mijra banorë dhe me sipërfaqe të vogël. Përfitimet e kësaj dukurie janë universale

dhe të shumëllojshme duke nisur me përfitimet politike, ekonomike, sociale,

kulturore, teknologjike, shkëmbimit të eksperiencave në të gjitha aspektet, difuzioni si

dukuri brenda së cilës përfshihet ëëdo nivel bashkëveprimi, mundësi në shfrytëzimin e

të gjitha të mirave dhe shërbimeve të ofruara, ristrukturimin e jetës, hapja e rrugës për

veprimtari të cilat ende nuk janë eksploruar etj.

globalizmi ka mbetur pa institucione dhe pa qeveri globale. Për hir të së vërtetës më

duhet të theksoj se institucionet globale ekzistojnë, paçka se ato nuk kanë as cilësitë

funksionale, as përfaqësimin, as autoritetin për të zgjidhur problemet që janë objekt i

vendimeve të tyre. Le të marrim në një analizë të shpejtë Fondin Monetar

Ndërkombëtar dhe Bankën Botërore, dy organizma mbikombëtare, të cilat ushtrojnë

pushtetin e tyre nëpërmjet instrumenteve të presionit aktiv mbi të gjithë partnerët e

tyre. Me të drejtë ndokush do të vinte në dukje faktin se ky është një menaxhim

ekonomik e jo politik

Një tjetër problem, në të cilin globalizmi luan një rol jo të papërfillshëm, është

terrorizmi. Në kuadrin e globalizmit shoqëritë janë të prirura të shkëmbejnë më tepër

informacion se më parë. Të gjithë mund të jemi pjesë e një rrjeti gjigant të dhënash,

aksesi në të cilin na sigurohet nga një sërë

produktesh teknologjike, interneti, telefonat mobile, televizioni, produktet e fundit të

komunikimit satelitor. E gjitha kjo e lehtëson shumë herë më tepër punën e grupeve

19

ekstremiste, të cilat mund të përdorin këtë informacion, dhe aksesi në teknologjinë e

fundit luan një rol fundamental në kërcënimin e vlerave të diskutueshme të shoqërisë

sonë globale.

Njëkohësisht globalizmi ndikon pozitivisht edhe në financa, duke krijuar

infrastrukturën e duhur, që investitorët e huaj të investojnë në vendet më pak të

zhvilluara, duke krijuar vende pune, duke mundësuar lëvizjen e lirë të kapitaleve (free

capital flow), duke u ofruar ekonomive kombëtare një dinamizëm të brendshëm, i cili

varej jo vetëm nga ndryshimet që hasen me monedhën vendase, por edhe me atë të

huaj. Sepse në rastin e investimeve të huaja, transaksionet bankare do të kryhen

gjithaq në valutë të huaj, duke bërë të mundur integrimin e ekonomisë vendase, në

kuadrin e një ekonomie me karakter mbikombëtar.

Globalizmi synon një treg të përbashkët, i cili do të bazohet në shkëmbimin e lirë të të

mirave materiale dhe kapitalit, çka do të ofrojë më tepër oportunitete për kompanitë e

vendeve më pak të zhvilluara. Pikërisht duke konkurruar në një treg global këto

produkte u nënshtrohen rregullave të saj dhe konkurrojnë me produktet e vendeve të

zhvilluara duke u përpjekur të përmirësojnë cilësinë dhe të rishqyrtojnë kostot. Në

këtë pikë, përveç kompanive përfitojnë edhe konsumatorët. Dhe në një shoqëri të

tregut të lirë, treguesi i lartë i benefiteve të konsumatorit është gjithaq edhe tregues i

mirëqenies së vendit në të cilin këta konsumatorë jetojnë.

Pikërisht dëshira për ekzistencën e këtij tregu të përbashkët i ka bërë shpeshherë

studiuesit të mendojnë se globalizmi në aspektin politik do të duhej të nënkuptonte

edhe ekzistencën e një qeverie globale, por si gjithnjë edhe kjo qeveri globale do të

duhej të dominohej nga influenca e një shteti më të fuqishëm se të tjerët. Pikërisht

konkurrenca për të fituar këtë pozicion do të rriste produktivitetin dhe do të

ndihmonte në ndërmarrjen e hapave me një karakter me të theksuar progresist

Nga njëra anë globalizmi si proces na ka mësuar të vlerësojmë diferencat, por nga ana

tjetër unifikimi kulturor është një rrjedhojë organike e pashmangshme e tij. Gjithnjë e

më tepër sot po përballemi me kulturën urbane të "Mc Donalds" dhe “Nike”, por

ndoshta kjo është edhe derivat i komunitetit global të informacionit, i cili në fund të

fundit është edhe një prej të mirave kryesore të globalizimit. Tanimë më lehtë sesa

kurrë më parë mund të ruajmë kontaktet me të njohurit tanë anembanë botës. Mund të

jemi në koherencë me ndryshimet që ndodhin sot në botë, dhe falë transmetimeve

satelitore mund të shikojmë cilindo event që ndodh në çdo pjesë të botës në kohë

reale. Falë konkurrencës, këto shërbime po bëhen dita-ditës edhe më të lira dhe të

përballueshme për ekonominë e një familjeje mesatare. Ky është një tregues i qartë i

rritjes së mirëqenies, si rezultat i rrjetit të ndërlikuar të marrëdhënieve interkulturore.

20

Një tjetër problem që shoqëron procesin e globalizmit është fakti se në marrjen e

mendimeve me rëndësi kolektive, cilat do të jenë interesat të cilat do të merren në

konsideratë. Duke i konsideruar shtetet si individë, do të pyesja se cila do të kishte më

tepër rëndësi: vota e një miliarderi apo ajo e një fshatari pa tokë? Teorikisht vlera e

votës përcaktohet ekskluzivisht nga përmbajtja e përfaqësimit demokratik. Si në

nivelin

individual ashtu edhe në nivelin e përfaqësimit, çdo votë është e barabartë për aq kohë

sa është e lirë. Në fakt, në këto tri dekadat e fundit, vendimet më të rëndësishme u

janë besuar ministrave të Financave të anëtarëve të G-7 dhe guvernatorëve të bankave

qendrore, por a mund të themi në këtë pikë se këto të fundit janë në gjendje të

interpretojnë nevojat popullsisë më mirë se qeveritë lokale? Nuk është e

domosdoshme të kesh lexuar Weber, Rikardon apo Marksin për të kuptuar se interesat

konkrete ndikojnë gjithmonë mbi vendimet. Eksperienca empirike konfirmon një gjë

të tillë çdo ditë. Do të mjaftonte të përmendim këtu rastin e produkteve bujqësore në

Meksikë, të cilat rrezikohen nga prodhimet amerikane të subvencionuara.

Pra, jo gjithmonë vendimet e marra në kuadrin e globalizimit, u japin të njëjtën

përparësi të gjitha shteteve. Dhe pikërisht kjo mundësi ekuilibri në shpërndarjen e

përparësive vë në dyshim drejtësinë sociale dhe dislokon besimin nga komuniteti

ndërkombëtar (tregu i lirë dhe koncepti i dorës së padukshme të A. Smithit)

përkundrejt qeverive kombëtare. Globalizmi, në fakt, është duke dobësuar pozitën e

vendeve të varfra, duke i ekspozuar ato përkundrejt një konkurrence të dëmshme, gjë

e cila mund të provohet edhe duke parë statistikat që tregojnë se varfëria ka ardhur

duke u rritur. Vendet e punës nuk janë të sigurta, si rezultat i një konkurrence

konfrontuese në tregun global. Sepse, nëse fuqia punëtore e dy vendeve me një

shkallë të ndryshme zhvillimi do të konkurronte për të njëjtat vende pune, cili

mendohet se do të fitojë? Pa dyshim punëtorët me përgatitjen më të mirë. Dhe cili e ka

përgatitjen (specializimin) e fuqisë punëtore më të mirë? Sigurisht që vendi me nivelin

më të lartë të zhvillimit. Kjo do të na çonte drejt një strukturalizimi dhe monopolizimi

të vendeve të punës, ku punëtorët nga vendet e varfra në tregun ndërkombëtar vijojnë

të jenë të pambrojtur përkundrejt politikave ndërkombëtare të punës.

Por ekziston edhe një tjetër rrezik, i cili importohet së bashku me globalizmin, një

rrezik me të cilin ne ende nuk jemi mësuar dhe të cilin nuk mundemi ta përcaktojmë

drejt, megjithëse ai është thelbësor për mbijetesën tonë si gjallesa

Si shumë shtete të tjera në zhvillim, edhe Shqipëria nuk ka mundur të mos

kushtëzohet nga ekzistenca e një procesi të tillë siç është globalizmi, me të vetmin

ndryshim se shteti ynë u përball me të në një kohë më të vonë se shumë shtete të tjera.

Në fakt, globalizmi e gjeti shtetin tonë si një vend postkomunist, që në vitet 90 sapo

ishte konfrontuar me sfidat që demokracia e brishtë i ofronte pa rezerva. Një shtet me

21

një demokraci të pakonsoliduar, një shtet me një ekonomi tregu kaotike, një shtet në të

cilin shumë pak mund ta bënin ndryshimin e mirëfilltë midis emancipimit shoqëror

dhe procesit të kundërt të tij. Të ndodhur krejtësisht të pambrojtur përballë

ndryshimeve dhe trysnive që komuniteti ndërkombëtar na ofronte, shoqëria jonë e

humbi aftësinë e selektimit. Ne filluam të adaptojmë modele të gatshme perëndimore,

duke shpresuar që kjo ishte rruga më e shpejtë për afrimin me vlerat ndërkombëtare.

Dhe në fakt, ishte më e shpejta, por jo më e mira. Pikërisht kjo zgjedhje e shpejtë dhe

joadekuate do të na shoqëronte për shumë kohë në vitet në vijim.

Pra, globalizmi në shtetin tonë nuk pati një implementim gradual, por u përplas

furishëm me të në një kohë kur vendi ynë nuk ishte gati. Nuk ishte gati për të

menaxhuar në mënyrën e duhur oportunitetet që i ofroheshin. Kjo vinte si rezultat i

mungesës së eksperiencës, informacionit dhe mjeteve financiare. Për këtë procesi i

globalizmit për shtetasit shqiptarë

ishte një dukuri e beftë, të cilën e gjetën në klimaksin e saj, dhe duke mos mundur ta

interpretojnë drejt, e keqkuptuan atë. Pavarësisht kësaj, globalizmi solli në Shqipëri

një mënyrë të re të menduari, larg konvencioneve dhe skemave ideologjike. Për

shqiptarët globalizmi raprezentonte lirinë për të zgjedhur, për të vendosur dhe për të

ëndërruar, lirinë për të prekur nga afër ëndrrën ndërkombëtare, e cila vijon të

shoqërojë edhe sot shumë nga ne.

Globalizmi ne literature eshte is shprehur ne koncepte te ndryshme

Me një rrëfimeve shumë të shkurter dhe të thjeshte per globalizimin " të gjithë njerëzit

e botes jane shndërruar në një njeri universal"

Me konceptin e globalizimit ka humbur sot distanca dhe rëndësia kulturore, zonat

politike, ekonomike dhe sociale bota është bërë një vend i vetëm. Në ditët e

sotme,.Koncepti i kohës dhe hapësirës kanë humbur kuptimin e tyre të vjetër. Kufijtë

kanë filluar të zhduken dhe kane rritur ndërvarësine e shteteve.

Siç mund të kuptohet nga përkufizimi i globalizmit kemi te bejme me nje bote pa kufi.

Globalizimi ka lehtësuar përhapjen e ideve me administratën publike, kanë rritur

presionet e zhvillimit teknologjik dhe kufijtë mes vendeve.

Kufijtë politike, sociale, kulturore dhe ekonomike midis vendeve të ruhen vetëm si një

koncept.

Faktori me kryesor i zhvilimit i botes globale qendron te zhvilimi i teknologjise dhe i

informacionit. Për shkak të informacionit të marrë nga individë të cilët janë në gjendje

22

për të vlerësuar politikat dhe praktikat e administratës së tyre kombëtare publike dhe

duke vënë në dyshim punën tyre jane , duke kërkuar cilësi më të lartë dhe nje shërbim

me efikas .

Kanalet televizive veçanërisht në ditët e sotme jane nje nga mjetet me te rendesishem

te komunikimit dhe informacionit siapas inormatat e tyre mund te japin nje ushqim

pozitiv ose negativ per njerezimin

Për shkak të të gjitha politikat dhe praktikat e vendeve të botës me globalizimin janë

duke u bërë më të hapur ndaj presioneve globale. Në ditët e sotme politikanët

kombëtarë të përcaktuar nga politikat dhe agjendat sipas dëshirave janë të kufizuara

Gjithashtu, politika publike jane te ndikuara nga sitemete e politikave nderkombetrae

Në veçanti, efektet e globalizimit filloi të tregojë shpejt pas 1980 me shpërbërjen e

Bashkimit Sovjetik. Globalizmi në vitet 1990 filloje të mbulojë një zonë më të madhe.

Këto zhvillime kane rritur rolin e administratës publike në konkurrencën ekonomike

dhe rëndësia e saj në politikat dhe praktikat e qeverisë ka qenë faktori kryesor

përcaktues dhe e konkurrences në ekonominë globale.

Kryesisht nga shërbimet publike të ofruara në nivelet e punësimit , trajnimi i fuqisë

punëtore, efektiviteti i administratës tatimore, bizneset e vogla dhe të mesme

Inkurajimi për të dhënë inkurajim dhe zhvillim janë faktorët kryesorë që përcaktojnë

konkurrencën e ekonomisë së një vendi

Një nga sfidat me të cilat përballemi sot shpesh faktoret përcaktues e konkurrencës

ndikojnë drejtpërdrejt në ekonomine e vendit dhe te asja qe ne e quajme

administrimim publik (Sherbimet publike

Për shembull, të dhënat e papunësisë ose të dhënat mbi punësimin në SHBA është

monitoruar nga afër. Ekonomia botërore dhe ajo e konkurrencës apo menaxhimit

publik jane të bazuara në rezultatet e të dhënave drejtpërdrejt të prekura indirekt nga

ekonomisa botërore dhe ky efekte luan nje rëndësi në politikat e menaxhimit publik.

Pas vitit 1980 tergjet dhe medolet financiare dhe ekonomise nderkombetare filuan te

thyenin barrierat e tyre nderkontinentale .

Së bashku me investimet e ekonomine globale Ligjet dhe praktikat ka patur nevoj

regullim kombetra dhe ndrkombetar

Të gjitha këto zhvillime, monopol komb-shtet e fuqive vendim-marrje filloi te rris

numrikisht dhe korporatat multi nacinanlet .

23

Ndikimi dhe rezultatet globale lehtësojnë vendet dhe institucionet në të mësuarit e

reformave të menaxhimit,. organizatat supranacionale për të rritur presionin e

reformave në qeveri si rezultat i ndikimit të sindikatave dhe kërkesa të komunitetit për

administratën publike dhe tha se çuar në ndryshime në pritjet

Klasa ke leksioni "Aftesite Menaxheriale " keni:

Fq; 8-32 Fq; 77-122 Faq 173-193 keto jane temat qe duhet te perqendroheni provimi juaj vetem i

grupit tuaj do te behet me mbrapa ende nuk eshte nedosur por ka me shume mundesi te behet ne

javen e 10.

.Leksioni Administrimi publik, i nisur me pare me emal;

2.Leksioni "Procesi politik", ne "Studime te thelluara administrative", fq 45-52;

3.Leksioni etika, nisur me emal; 4.Andri Koxhaj :Aftesite Menaxheriale, keni:

Faq; 8-32

Fq; 77-100

Faq 176-193.

Etika ne Adminıstraten Publike

Deri tani jemı perqendruar ne zhvillimin etik e Adaministrimit Publik dhe reformat e

duhura qe nevoiten per Administraten Publike .Reformat e nderrmara ne Adm Pub

duhet te kene nje shtytes dhe kjo eshte e tika .Karakteri etik eshte nje mekaniz

thelbesor qe mundeson zbatimin e reformave .

-Etika ne sherbimin publik nuk ta bej me gjetjen e pergjigjeve te duhura ne nomentin

e duhur por na mundeson te jemi te gatshem per te ber mire dhe per ta vepruar ate

miresi .

-Ne rolin e menaxhimit publik ndeshen shume dilema te veshtira etike te cilat mund te

jene te ndryshme .

Veprimet e nderrmara ne Adm Publike mund te kushtezohet nga arsyet e ndryshme .

E dime shume mire se gjithçka nuk varet nga ne

Duhet te jemi te aft ete kuptojme konteksin si lindin problemet Publike dhe si do te

jete rrugezgjidhja e ketyre problemeve .

-Ne zgjidhjen e ketyere problemeve etika morale dhe personale luan nje rol te

rendesishem .

24

Genjeshtrat ,mashtrimet ,vjedhjet ,moszbatimi i urdherave lidhen drejte persedrejti me

vlerat e veçanta te cilat qendrojne ne themel te sherbimit publik .

Bota qe jetojme eshte nje bote qe eshte e perbere nga shume grup ete ndryshme .

Kjo bote eshte kur disa her ete kerkohet te vendosesh te analizosh dhe te mbijetosh .

Eshte nje bote e sakrifices

Bota qe jetojme eshte nje vend kur i forti fiton .

Ecuria e dites tone varet nga personta qe ne kemi lidhjet ose merrdheniet tona me

shoqerin qe na rrethon

Pra a qendron realiteti i bazuar seç do veprim dhe çdo vendim qe merret ka dhe

pasojat te cilat prekin direkt jeten tone dhe te ardhmen tone njerezore .

Per te thjeshtuar keto probleme mendoj se etika dhe morali na mundeson dhe na

thjeshteson jeten tone .

-Etika Sigurisht eshte nje dege e filozofise qe trajton studimin e parimeve dhe morale .

-Morali kat e bej me aktivitete qe konsiderohen te drejta apo te gabuara .

-Vlerat zbatohen brenda brenda nje kuadri te caktuar

Morali i nje shoqerie i nje sistemi politik apo nje organizate publike ne thelb ka te bej

me perceptimin seç fare e shte e drejte apo e gabuar brenda nje grupimi .

-Morali dhe vlerat konsiderohen te rendesishme nga shoqeria dhe reflektohen nga

politikat.

Etika mund te perkufizohet si nje perpjekje nepermjet perdorimit te arsyes qe i jep

kuptim eksperiences morale individuale dhe asaj shoqerore .

-Etika percakton rregulla te cilat drejtojne sjelljen e njeriut

Etik ana jep mundesi ose na qarteson se çfare eshte me e mire apo e gabuar dhe

veprojme ne perputhje me ate qe konsiderojme te drejte .

Etika eshte kerkimi i standareteve morale .

25

-Etika na ben thirrje per veprim .Ajo kerkon te arsyetojme te analizojme dhe te

kerkojme drejtimin e duhur te veprimit .

-Diskutimi mbi etiken eshte i rendesishem çeshtjet me te cilat perballemi ne

organizatat publike rralle shfaqen bardhe e zi .

A duhet te shkelni rregullat per te ndihmuar nje klient tjeter.

-A duhet tu bindeve urdherave te dikujjt dhe ku ne jemi ne djeni qe eshte e gabuar per

ate qe ne do te veprojme .

-keto pyetje dhe shume te tjera mund te ndeshemi ne organizatat publike por ne te

njejten kohe nuk eshte e lehte per pergjigjen e ketyre pyetjeve .

-Morali etik ndryshon nga cdo shoqeri

Çeshtjete pergjitheshme te administrates publike

İndividet qe punojne ne administraten publike perballen çdo dite me dilema etike .si

genjeshtart mashtrimet vjedhjet etj .

-Nje nga çeshtjet me shqetesuese ne fushen e administrimit publike eshte

pergjegjshmeria e administrative

-Nje nga rendesite e historikut ne zhvillimin e administrimit publik qendron çeshtja e

politikes dhe administrimit si dhe çeshtja e burokracise ndaj demokracise .

Studjuesit e hershem shikonin nje dllim te qarte mes politikes dhe administrimit duke

argumentuar se aktivitetet administrative duhet te shkeputen nga ndikimi pontencial

korruptiv i politikes

-politikberja eshte i ndar nga zbatimi politik .

Keshtu mund te zgjidhim lehte çeshtjet e pergjeshmerise demokratike .

-Agjencite Administrative te ngarkuara me zbatimin e politikave duhet te pergjigjet

tek legjslativi.

Kerkesat e demokracise mund te plotesohen nepermjet nje burokracie publike neutrale

dhe qe eshte kompetente e trup legjislativ dhe jo publike

PJESMARRJA E GJYTETAREVE

26

Pjesmarrja e qytetareve eshte nje pjese e nje familje idesh demokratike .

_politikat dhe programet e pjesemarrjeve se qytetareve reflektojne ne besnikerine ndaj

ketij parimi

-Qytetaret kan ete drejte te marrin pjese ne vendimet qe ndikojne ne jeten e tyre

Aktivitetete pjesemarrjes qytetareve kane keto qellime kryesore

1-Te informojne dhe te e dukojne publikun mbi çeshtjet e rendesishme te politikave

2-Te permiresojme vendimet e qeverise duke percjell me shume informacion nga

shtetasit tek vendimarresit

3-Tu japim mundesi shtetaseve qytetareve ne rast ete caktuara te percaktojne politikat

publike

4-Ti legjitimojme vendimet e qeverise duke siguruar qe zeri i atyre qe preken prej tyre

te degjohet ,te shqyrtohet dhe te trjatohet .

5-Te perfshihen qytetaret ne monitorimin e rezultateve te politikave per te bere

vleresimin e tyre

6-Te permiresojme cilesine e jetes publike duke ringjallur besimin dhe nxitur

perfshirjen e qytetareve ne jeten publike kur ne çastin pjesmarrja e qytetareve merr

pjese ne vendimarrje e politikave kerkohet me teper per nje pozicion ma aktif dhe me

nje sitem demokratik .

Roli i pjesmarrjes te qytetareve eshte nje mjete per te permiresuar cilesine dhe

legjitimitetin e veprimeve te qeverise .

Qyetri duhet te marre persiper nje rol pozitiv ne permiresimin e shoqerise ne teresi

duke vepruar keshtu ai ndjek tem iren e pebashket dhe vlerave si drejtesia pjesmarrjen

dhe barazia politike

Pra nga njera ane qytetare dhe nga ana tjeter administratore .

-Detyrimi me i larte i administratorit eshte ofrimi i shrbimeve publike .

SHOQERİA İNFORMATİKE ,PERPARİMET NE İNTERNET DHE

TEKNOLOGJİSE İNFORMATİKE

27

Zhvillimi i teknologjise ka luajtur nje rol te rendesishem ne sherbimin e sktorit publik

.

Vitet e fundit perdorimi i gjere i teknologjise dhe informacionit ka peshpejtuar dhe ka

lehtesuar prosedurat administrative

Sot teknologjia e informacionit eshte perdorur si nje faktor i rendesishem ne te gjitha

fushat dhe sistemet administrative .

Proçesi i restruktimit i administrates publike ka filluar paralisht me zhvillimet e

teknologjise dhe informacionit .

Ne 10 vitet e fundit kane ndikuar ne ndryshim dhe zhvillim e administrimit publik

-Sistemi elektronik eshte nja nga shtyallat ryesore i ofrimeve te sherbimit publik .

Qeveri qytetare jane me afer nga njeri tjeterdhe ne te njejeten kohe ky zhvillim

mundeson nje bashkpunim sam e efektiv .

Zhvillimi i teknologjise dhe informacionit luan nje rendesi te veçante per te eleminuar

problemet e administrates publike ne te njejten kohe ka thjeshtuar jeten e qytetearise .

Si rezultat teknologjia e informacionit ka zvendesuar strukturen e rende burokratıke te

Adm publike dhe ka permiresuar zhvillmin ekonomik –social –dhe kulturor te

shoqerise .

Etika ne Adminıstraten Publike

Deri tani jemı perqendruar ne zhvillimin etik e Adaministrimit Publik dhe reformat e

duhura qe nevoiten per Administraten Publike .Reformat e nderrmara ne Adm Pub

duhet te kene nje shtytes dhe kjo eshte e tika .Karakteri etik eshte nje mekaniz

thelbesor qe mundeson zbatimin e reformave .

-Etika ne sherbimin publik nuk ta bej me gjetjen e pergjigjeve te duhura ne nomentin

e duhur por na mundeson te jemi te gatshem per te ber mire dhe per ta vepruar ate

miresi .

-Ne rolin e menaxhimit publik ndeshen shume dilema te veshtira etike te cilat mund te

jene te ndryshme .

Veprimet e nderrmara ne Adm Publike mund te kushtezohet nga arsyet e ndryshme .

E dime shume mire se gjithçka nuk varet nga ne

28

Duhet te jemi te aft ete kuptojme konteksin si lindin problemet Publike dhe si do te

jete rrugezgjidhja e ketyre problemeve .

-Ne zgjidhjen e ketyere problemeve etika morale dhe personale luan nje rol te

rendesishem .

Genjeshtrat ,mashtrimet ,vjedhjet ,moszbatimi i urdherave lidhen drejte persedrejti me

vlerat e veçanta te cilat qendrojne ne themel te sherbimit publik .

Bota qe jetojme eshte nje bote qe eshte e perbere nga shume grup ete ndryshme .

Kjo bote eshte kur disa her ete kerkohet te vendosesh te analizosh dhe te mbijetosh .

Eshte nje bote e sakrifices

Bota qe jetojme eshte nje vend kur i forti fiton .

Ecuria e dites tone varet nga personta qe ne kemi lidhjet ose merrdheniet tona me

shoqerin qe na rrethon

Pra a qendron realiteti i bazuar seç do veprim dhe çdo vendim qe merret ka dhe

pasojat te cilat prekin direkt jeten tone dhe te ardhmen tone njerezore .

Per te thjeshtuar keto probleme mendoj se etika dhe morali na mundeson dhe na

thjeshteson jeten tone .

-Etika Sigurisht eshte nje dege e filozofise qe trajton studimin e parimeve dhe morale .

-Morali kat e bej me aktivitete qe konsiderohen te drejta apo te gabuara .

-Vlerat zbatohen brenda brenda nje kuadri te caktuar

Morali i nje shoqerie i nje sistemi politik apo nje organizate publike ne thelb ka te bej

me perceptimin seç fare e shte e drejte apo e gabuar brenda nje grupimi .

-Morali dhe vlerat konsiderohen te rendesishme nga shoqeria dhe reflektohen nga

politikat.

Etika mund te perkufizohet si nje perpjekje nepermjet perdorimit te arsyes qe i jep

kuptim eksperiences morale individuale dhe asaj shoqerore .

-Etika percakton rregulla te cilat drejtojne sjelljen e njeriut

29

Etik ana jep mundesi ose na qarteson se çfare eshte me e mire apo e gabuar dhe

veprojme ne perputhje me ate qe konsiderojme te drejte .

Etika eshte kerkimi i standareteve morale .

-Etika na ben thirrje per veprim .Ajo kerkon te arsyetojme te analizojme dhe te

kerkojme drejtimin e duhur te veprimit .

-Diskutimi mbi etiken eshte i rendesishem çeshtjet me te cilat perballemi ne

organizatat publike rralle shfaqen bardhe e zi .

A duhet te shkelni rregullat per te ndihmuar nje klient tjeter.

-A duhet tu bindeve urdherave te dikujjt dhe ku ne jemi ne djeni qe eshte e gabuar per

ate qe ne do te veprojme .

-keto pyetje dhe shume te tjera mund te ndeshemi ne organizatat publike por ne te

njejten kohe nuk eshte e lehte per pergjigjen e ketyre pyetjeve .

-Morali etik ndryshon nga cdo shoqeri

Çeshtjete pergjitheshme te administrates publike

İndividet qe punojne ne administraten publike perballen çdo dite me dilema etike .si

genjeshtart mashtrimet vjedhjet etj .

-Nje nga çeshtjet me shqetesuese ne fushen e administrimit publike eshte

pergjegjshmeria e administrative

-Nje nga rendesite e historikut ne zhvillimin e administrimit publik qendron çeshtja e

politikes dhe administrimit si dhe çeshtja e burokracise ndaj demokracise .

Studjuesit e hershem shikonin nje dllim te qarte mes politikes dhe administrimit duke

argumentuar se aktivitetet administrative duhet te shkeputen nga ndikimi pontencial

korruptiv i politikes

-politikberja eshte i ndar nga zbatimi politik .

Keshtu mund te zgjidhim lehte çeshtjet e pergjeshmerise demokratike .

-Agjencite Administrative te ngarkuara me zbatimin e politikave duhet te pergjigjet

tek legjslativi.

30

Kerkesat e demokracise mund te plotesohen nepermjet nje burokracie publike neutrale

dhe qe eshte kompetente e trup legjislativ dhe jo publike

PJESMARRJA E GJYTETAREVE

Pjesmarrja e qytetareve eshte nje pjese e nje familje idesh demokratike .

_politikat dhe programet e pjesemarrjeve se qytetareve reflektojne ne besnikerine ndaj

ketij parimi

-Qytetaret kan ete drejte te marrin pjese ne vendimet qe ndikojne ne jeten e tyre

Aktivitetete pjesemarrjes qytetareve kane keto qellime kryesore

1-Te informojne dhe te e dukojne publikun mbi çeshtjet e rendesishme te politikave

2-Te permiresojme vendimet e qeverise duke percjell me shume informacion nga

shtetasit tek vendimarresit

3-Tu japim mundesi shtetaseve qytetareve ne rast ete caktuara te percaktojne politikat

publike

4-Ti legjitimojme vendimet e qeverise duke siguruar qe zeri i atyre qe preken prej tyre

te degjohet ,te shqyrtohet dhe te trjatohet .

5-Te perfshihen qytetaret ne monitorimin e rezultateve te politikave per te bere

vleresimin e tyre

6-Te permiresojme cilesine e jetes publike duke ringjallur besimin dhe nxitur

perfshirjen e qytetareve ne jeten publike kur ne çastin pjesmarrja e qytetareve merr

pjese ne vendimarrje e politikave kerkohet me teper per nje pozicion ma aktif dhe me

nje sitem demokratik .

Roli i pjesmarrjes te qytetareve eshte nje mjete per te permiresuar cilesine dhe

legjitimitetin e veprimeve te qeverise .

Qyetri duhet te marre persiper nje rol pozitiv ne permiresimin e shoqerise ne teresi

duke vepruar keshtu ai ndjek tem iren e pebashket dhe vlerave si drejtesia pjesmarrjen

dhe barazia politike

Pra nga njera ane qytetare dhe nga ana tjeter administratore .

-Detyrimi me i larte i administratorit eshte ofrimi i shrbimeve publike .

31

SHOQERİA İNFORMATİKE ,PERPARİMET NE İNTERNET DHE

TEKNOLOGJİSE İNFORMATİKE

Zhvillimi i teknologjise ka luajtur nje rol te rendesishem ne sherbimin e sktorit publik

.

Vitet e fundit perdorimi i gjere i teknologjise dhe informacionit ka peshpejtuar dhe ka

lehtesuar prosedurat administrative

Sot teknologjia e informacionit eshte perdorur si nje faktor i rendesishem ne te gjitha

fushat dhe sistemet administrative .

Proçesi i restruktimit i administrates publike ka filluar paralisht me zhvillimet e

teknologjise dhe informacionit .

Ne 10 vitet e fundit kane ndikuar ne ndryshim dhe zhvillim e administrimit publik

-Sistemi elektronik eshte nja nga shtyallat ryesore i ofrimeve te sherbimit publik .

Qeveri qytetare jane me afer nga njeri tjeterdhe ne te njejeten kohe ky zhvillim

mundeson nje bashkpunim sam e efektiv .

Zhvillimi i teknologjise dhe informacionit luan nje rendesi te veçante per te eleminuar

problemet e administrates publike ne te njejten kohe ka thjeshtuar jeten e qytetearise .

Si rezultat teknologjia e informacionit ka zvendesuar strukturen e rende burokratıke te

Adm publike dhe ka permiresuar zhvillmin ekonomik –social –dhe kulturor te

shoqerise .