adegan frasa sifat dina novÉl sabobot sapihanÉan...

22
ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA MH. RUSTANDI KARTAKUSUMAH (Ulikan Struktural jeung Semantik) SKRIPSI diajukeun pikeun nyumponan salasahiji sarat nyangking gelar Sarjana Pendidikan ku Elih Halimatus Sa’diyah NIM 1607931 DEPARTEMEN PENDIDIKAN BAHASA SUNDA FAKULTAS PENDIDIKAN BAHASA DAN SASTRA UNIVERSITAS PENDIDIKAN INDONESIA 2020

Upload: others

Post on 18-Dec-2020

11 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

ADEGAN FRASA SIFAT

DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN

KARYA MH. RUSTANDI KARTAKUSUMAH

(Ulikan Struktural jeung Semantik)

SKRIPSI

diajukeun pikeun nyumponan salasahiji sarat

nyangking gelar Sarjana Pendidikan

ku

Elih Halimatus Sa’diyah

NIM 1607931

DEPARTEMEN PENDIDIKAN BAHASA SUNDA

FAKULTAS PENDIDIKAN BAHASA DAN SASTRA

UNIVERSITAS PENDIDIKAN INDONESIA

2020

Page 2: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

ADEGAN FRASA SIFAT

DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN

KARYA MH. RUSTANDI KARTAKUSUMAH

oleh

Elih Halimatus Sa’diyah

Sebuah skripsi yang diajukan untuk memenuhi salah satu syarat memperoleh gelar

Sarjana Pendidikan pada Fakultas Pendidikan Bahasa dan Sastra

© Elih Halimatus Sa’diyah

Universitas Pendidikan Indonesia

Februari 2020

Hak Cipta dilindungi undang-undang.

Skripsi ini tidak boleh diperbanyak atau sebagian,

dengan dicetak ulang, difoto kopi, atau cara lainnya tanpa ijin dari penullis.

Page 3: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA
Page 4: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

Nya ni’mat Pangéran maranéh nu mana anu ku maranéh dibohongkeun

téh? Maha berkah asma Pangéran manéh, nu kagungan kaagungan jeung

kamulyaan.

(Q.S Ar-Rahmaan ayat 77-78)

Kahatur Mamah sareng Ayah,

tur pangjurung léngkah kanggo pun adi

Page 5: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

iv

PERNYATAAN

Dengan ini saya menyatakan bahwa skripsi yang berjudul “Sabobot

Sapihanéan Sabata Sarimbagan Karya Mh. Rustandi Kartakusumah (Ulikan

Struktural jeung Semantik)” ini seluruh isinya adalah benar-benar karya saya

sendiri. Dan saya tidak melakukan penjiplakan atau pengutipan dengan cara-cara

yang tidak sesuai dengan etika keilmuan yang berlaku dalam masyarakat keilmuan.

Atas pernyataan ini saya siap menanggung resiko/ sanski yang dijatuhkan kepada

saya apabila di kemudian hari ditemukan adanya pelanggaran terhadap keaslian

karya saya ini.

Bandung, 20 Januari 2020

Yang membuat pernyataan,

Elih Halimatus Sa’diyah

NIM 1607931

Page 6: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

v

PANGJAJAP

Puji sinareng sukur ka Allah Swt. anu parantos masihan rahmat sareng

hidayah-Na. Sholawat sarta salam mugia teras ngocor ngagolontor ka jungjunan

urang sadaya, Nabi Muhammad saw., ka para kulawargana, ka para sahabatna, tug

nepi ka urang salaku umatna.

Alhamdulillahirabbil’alamiin, ku kawasa tur kersaning Allah Swt., panyusun

tiasa ngaréngsékeun ieu skripsi anu judulna “Adegan Frasa Sifat dina Novel

Sabobot Sapihanéan Sabata Sarimbagan Karya Mh. Rustandi Kartakusumah

(Ulikan Struktural jeung Semantik)”. Ieu skripsi diajukeun pikeun nyumponan

salah sahiji sarat nyangking gelar Sarjana Pendidikan di Departemen Pendidikan

Bahasa Sunda. Eusi tina ieu skripsi ngawengku frasa sifat, wanda frasa, adegan

frasa sifat, jeung patali harti antarunsur frasa sifat nu kapanggih dina novel Sabobot

Sapihanéan Sabata Sarimbagan karya Mh. Rustandi Kartakusumah.

Ieu skripsi tangtos jauh tina kasampurnaan, ku kituna panyusun miharep saran

sareng kritik anu tiasa ngeuyeuban kanggo ka payunna. Mugia ieu skripsi janten

pangdeudeul kanggo kamekaran élmu pangaweruh hususna dina widang sintaksis.

Bandung, 20 Januari 2020

Panyusun,

Elih Halimatus Sa’diyah

NIM 1607931

Page 7: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

vi

ADEGAN FRASA SIFAT

DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN

KARYA MH. RUSTANDI KARTAKUSUMAH1

ELIH HALIMATUS SA’DIYAH2

ABSTRAK

Kasang tukang ieu panalungtikan nya éta konstruksi frasa salaku salasahiji bagéan tina

widang sintaksis nu miboga analisis nu kawilang hésé, boh dina struktur frasana sorangan

boh dina patalina jeung struktur predikatif. Tujuan tina ieu panalungtikan pikeun

ngadéskripsikeun frasa sifat dumasar kana wanda frasa, adegan frasa sifat, jeung patali harti

antarunsur frasa sifat. Sumber data dina ieu panalungtikan nya éta novél Sabobot

Sapihanéan Sabata Sarimbagan karya Mh. Rustandi Kartakusumah. Métode nu

digunakeun dina ieu panalungtikan nya éta métode déskriptif kalayan téhnik ngumpulkeun

data téhnik dokuméntasi jeung téhnik ngolah data ngagunakeun téhnik analisis unsur

langsung. Hasil ieu panalungtikan, nya éta (1) frasa sifat nu kapanggih, (2) wanda frasa

sifat, (3) adegan frasa sifat, jeung (4) patali harti antarunsur frasa sifat. Kacindekan tina ieu

panaluntikan, kapanggih aya 137 frasa sifat dina novél Sabobot Sapihanéan Sabata

Sarimbagan karya Mh. Rustandi Kartakusumah. Wanda frasa nu kapanggih aya 2 nya éta

frasa éndoséntrik koordinatif jeung frasa éndoséntrik atributif. Adegan frasa sifat

kapanggih aya IX pola, data nu kapaluruh lolobana kaasup kana pola IV nya éta 70 frasa,

hartina dina ieu novél lolobana ngagunakeun frasa sifat anu ngagunakeun kecap panambah

nu nuduhkeun tingkatan. Patali harti antarunsur frasa sifat, kapanggih aya frasa sifat

jumlah, frasa sifat pamilih-, frasa sifat tingkat-1, frasa sifat tingkat-3, frasa sifat undak,

frasa sifat pamungkir, jeung frasa sifat aspék, data nu kapaluruh lolobana kaasup kana frasa

sifat tingkat-1 nya éta aya 70 frasa, hartina dina ieu novél lolobana ngagunakeun frasa sifat

nu ngagunakeun kecap panambah nu nuduhkeun tingkatan, nya éta rada, leuwih, mani,

naker, pisan, jeung teuing.

Kecap Galeuh: frasa, frasa sifat, novél

1 Ieu skripsi dibimbing ku Dr. H. Usep Kuswari, M.Pd. jeung Hernawan, S.Pd., M.Pd. 2 Mahasiswa Departemen Pendidikan Bahasa Sunda FPBS UPI Entragan 2016.

Page 8: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

vii

STRUKTUR FRASA SIFAT

DALAM NOVEL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN

KARYA MH. RUSTANDI KARTAKUSUMAH1

ELIH HALIMATUS SA’DIYAH2

ABSTRAK

Penelitian ini dilatarbelakangi oleh konstruksi frasa sebagai salah satu bagian dalam

bidang sintaksis yang mempunyai analisis yang cukup rumit baik dalam struktur frasa itu

sendiri, maupun keterikatannya dalam struktur predikatif. Teori yang digunakan dalam

penelitian ini adalah teori Sudaryat. Tujuan dari penelitian ini untuk mendeskripsikan

frasa sifat berdasar tipe frasa, pola frasa sifat, dan keterkaitan arti antarunsur frasa sifat.

Sumber data dalam penelitian ini adalah novel Sabobot Sapihanéan Sabata Sarimbagan

karya Mh. Rustandi Kartakusumah. Metode yang digunakan dalam penelitian ini adalah

metode deskriptif dengan menggunakan teknik pengumpulan data dengan teknik

dokumentasi dan teknik pengolahan data menggunakan teknik analisis unsur langsung.

Hasil dari penelitian, adalah (1) frasa sifat yang terdapat dalam novel, (2) tipe frasa sifat,

(3) pola frasa sifat, dan (4) keterkaitan arti antarunsur frasa sifat. Kesimpulan dari

penelitian ini, ditemukan ada 137 frasa sifat dalam novel Sabobot Sapihanéan Sabata

Sarimbagan karya Mh. Rustandi Kartakusumah. Tipe frasa yang ditemukan ada 2 tipe,

yaitu frasa endosentrik koordinatif dan frasa endosentrik atributif, itu artinya dalam novel

ini lebih banyak frasa yang tidak menggunakan kata sambung. Pola frasa sifat, terdapat

ada IX pola, data yang terdapat lebih banyak menggunakan pola IV yaitu ada 70 frasa,

artinya dalam novel ini banyak terdapat frasa sifat yang menggunakan kata tambahan

yang menunjukan tingkatan. Berdasarkan keterkaitan arti antarnsur frasa sifat, terdapat

frasa sifat jumlah, frasa sifat pilihan-1, frasa sifat tingkat-1, frasa sifat tingkat-3, frasa

sifat penambahan atau peningkatan, frasa sifat penolak dan frasa sifat aspek. Data yang

terdapat dalam novel ini lebih banyak menggunakan frasa sifat yang menggunakan kata

penambah dan menunjukan tingkatan, yaitu rada, leuwih, mani, naker, pisan dan teuing.

Kata kunci: frasa, frasa sifat, novel

1 Skripsi ini di bawah bimbingan Dr. H. Usep Kuswari, M.Pd. dan Hernawan, S.Pd.,

M.Pd. 2 Mahasiswa Departemen Pendidikan Bahasa Sunda FPBS UPI Angkatan 2016.

Page 9: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

viii

ADJECTIVE PHRASE STRUCTURE

IN NOVEL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN

BY MH. RUSTANDI KARTAKUSUMAH1

ELIH HALIMATUS SA’DIYAH2

ABSTRACT

This research is motivated by the construction of phrases as one part in the field of syntax

that has a fairly complex analysis both in the structure of the phrase itself, as well as its

attachment in the predictive structure. The theory used in this research is Sudaryat

theory.The purpose of this study is to describe the adjektival of the phrases based on the

type of phrase, the pattern of the adjektival of the phrase, and the relationship between the

meaning of the elements of the adjektival of the phrase. The data source in this study is the

Sabobot Sapihanéan Sabata Sarimbagan novel by Mh. Rustandi Kartakusumah. The

method used in this research is descriptive method using data collection techniques with

documentation techniques and data processing techniques using direct element analysis

techniques. The results of the study, are (1) the adjektival of the phrases contained in the

novel, (2) the type of the adjektival of the phrase, (3) the pattern of the adjektival of the

phrase, and (4) the relationship of meaning between the elements of the adjektival of the

phrase. The conclusion of this study, found 137 adjektival phrases in the novel Sabobot

Sapihanéan Sabata Sarimbagan by Mh. Rustandi Kartakusumah. There are two types of

phrase types, namely coordinative endocentric phrases and attributive endocentric

phrases, meaning that in this novel more phrases do not use conjunctions. Patterns of

adjektival phrases, there are IX patterns, there are more data using pattern IV, there are

70 phrases, meaning that in this novel there are many adjektival phrases that use additional

words that indicate levels. Based on the relationship between the meaning of the adjektival

phrase, there are number adjektival phrases, choice-1 adjektival phrases, level-1 adjektival

phrases, level-3 adjektival phrases, addition or increase adjektival phrases, repellent

adjektival phrases and aspect properties phrases. The data contained in this novel uses

more adjective phrases that use the word enhancer and indicate levels, namely rada,

leuwih, mani, naker, pisan and teuing.

Keyword: phrases, adjektival phrases, novel.

1 Final Paper is guided by Dr. H. Usep Kuswari, M.Pd. and Hernawan, S.Pd., M.Pd. 2 Student of Pendidikan Sunda Departement FPBS UPI 2016.

Page 10: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

ix

TAWIS NUHUN

Alhamdulillahirabbilalamin kalawan ridho ti pangersa nu Mahakawasa

sanajan seueur pisan bangbaluh sareng hahalangna, ieu panalungtikan tiasa réngsé

dina waktosna. Pangrojong ogé pangdeudeul ti sadaya pihak nu teu weléh

nyarengan sarta janten motivator dina prosés, utamana du’a ti sepuh anu teras

ngocor ngagolontor dugi ka réngséna ieu panalungtikan. Sim kuring ngahaturkeun

nuhun. Tawis nuhun nu teu aya papadana pinuh ku rasa sukur baris disanggakeun

ka Allah Swt., anu maparin kaasih sareng rahmat tur hidayah kanggo sim kuring.

Salajengna ngahaturkeun nuhun laksaketi kabingahan ka:

1. Dr. H. Usep Kuswari, M.Pd., salaku pangaping I anu parantos sabar ngaping,

masihan pangdeudeul, ogé teu hilap élmu pangaweruh nu tos dipasihkeun

salami bimbingan anu kalintang pentingna dugi ka réngséna ieu skripsi;

2. Hernawan, S.Pd., M.Pd., salaku pangaping II anu tos kersa mantosan sim

kuring, ngaping ogé maparin pangrojongna dugi réngséna ieu skripsi;

3. Dr. H. Dingding Haerudin, M.Pd., salaku dosen pembimbing akademik nu

parantos ngaping sim kuring ti semester hiji dugi ka ahir;

4. Dr. Hj. Ruhaliah, M.Hum., salaku pupuhu Departemen Pendidikan Bahasa

Sunda anu teu weléh mantosan sim kuring dina nyusun ieu skripsi;

5. Dr. Dede Kosasih, M.Si., salaku Girang Serat Departemen Pendidikan Bahasa

Sunda anu teu weléh mantosan sim kuring dina nyusun ieu skripsi;

6. Bapa miwah Ibu dosén Departemen Pendidikan Bahasa Sunda FPBS UPI, nya

éta: Prof. Dr. H. Rahman, M.Pd., Prof. Dr. H. Yayat Sudaryat, M.Hum., Prof.

Dr. Hj. Nunuy Nurjanah, M.Pd., Dr. Usep Kuswari, M.Pd., Dr. Dedi Koswara,

M.Hum., Drs. H. O. Solehudin, M.Pd., Dr. Dede Kosasih, M.Si., Dr. Ruswendi

Permana, M.Hum., Dr. Retty Isnendes, S.Pd., M.Hum., Hernawan, S.Pd.,

M.Pd., Ade Sutisna, S.Pd., M.Pd., Agus Suherman, S.Pd. M.Hum., Haris

Santosa Nugraha, S.Pd., M.Pd., Yatun Romdonah Awaliah, S.Pd., M.Pd., Dian

Hendrayana, S.S., M.Pd., jeung Temmy Widyastuti, S.Pd., M.Pd., anu parantos

maparin élmu salami perkuliahan. Mugia ku ngamalirna élmu tiasa janten

dunya akhérat;

7. staf Tata Usaha Departemen Pendidikan Bahasa Sunda nya éta Pa Taryana;

Page 11: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

x

8. Pun biang, Empon Mimin, S.Pd. sareng pun bapa, Misbah anu teu kendat-

kendat ngamalirkeun du’a, kanyaah, sarta kadeudeuhna dina unggal waktu, anu

jadi pamecut sim kuring sangkan sumanget dina kuliah sareng nyusun skripsi.

Mugia tiasa janten barokah tina tisuksruk tijungjungna kanggo ngabiayaan sim

kuring sareng adi-adi. Sing panjang yuswa dugi ka abdi tiasa ngabagéakeun

mamah sareng ayah anu dipikanyaah salawasna. Aamiin;

9. Pun adi, Elsa Noer Sa’diyah sareng Azzam Dhiafakhri Firdaus anu teu weléh

jadi panyumanget sim kuring dina kuliah sareng nyusun skripsi, anu matak

nineung unggal waktos;

10. Ibu sareng Bapa Guru di TKIT Al-Aqsho, SDN Cijerokaso 1, SMPN 29

Bandung, jeung SMA Pasundan 8 Bandung nu parantos ngatik, ngadidik,

sareng masihan élmuna;

11. sobat dalit ti tingkat hiji Tiara Regita Maulina, Kaffa Kupita Robby, Nurul

Rahmi Widiawati, Rany Alya Pratiwi, Nuke Virginia Yuanto, jeung Shidqi

Rizqullah, nu teu weléh marengan dina sagala kasusah jeung kasenang salila

kuliah. Nu teu weléh silih nyumangetan jeung ngabantosan dina sagala rupa

hal nu karandapan salila kuliah;

12. Aisyiah Mega Yassinta sareng Teh Atin Supriatin nu teu weléh nyumangetan

ogé ngadu’akeun sim kuring dina nyusun ieu skripsi;

13. Noviana Indah Sari, sobat ti SMP tuluy di SMA ogé anu teu weléh

nyumangetan ogé maturan sim kuring salami ngerjakeun ieu skripsi;

14. Amelisa Sarinayasa jeung Ken Nilla trah Qirana, sobat ti PPL nu ayeuna asa

jadi dulur. Nu teu weléh nyumangetan ogé ngingetan sim kuring dina

kahirupan sapopoé;

15. Dede Fuji Nooraini, Erna Sri Listiana, jeung Sinthia Gustiani nu tos janten

babaturan pakumaha salami nyusun ieu skripsi;

16. Indriana Shinuranti, Julianti Anjani, Febriyani Aditya, Novia Septiani, jeung

Mugi Destia Shifa Rahayu, sobat ti SMP nu sok silih sumangetan;

17. Delia Restiani, Chita Fasha, jeung Adesta Bella sobat ti SMA anu ayeuna asa

geus jadi dulur, babaturan pakumaha ogé nu sok ngingetan sim kuring dina

kahirupan sapopoé.

Page 12: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

xi

18. Lisda Laula Saidah jeung Cantika Cahyani, nu tos nyumangetan salami nyusun

skripsi, hayu sumanget kuliahna!

19. barudak kelas A “Sundayana”. Anu ngabaturan salila nyuprih élmu

babarengan, masihan seueur pangalaman, ogé nu jadi hiburan jeung

sumangetan nalika ngarandapan bangbaluh kuliah;

20. barudak Sunda entragan 2016 “paribasa 16”, anu tos babarengan salami kuliah,

gogonjakan, nyumangetan dina nyusun ieu skripsi;

21. BEM Hima Pensatrada periode 2018-2019 utamina Sub Bidang Sosial

Kawijakan, nu tos masihan élmu sareng pangalaman di saluareun bangku

kuliah;

22. réréncangan KKN Désa Jayagiri Kabupaten Bandung Barat, nya éta: Megi,

Tiara, Helmina, Iin, Fitria, Tata, Alya, Rizki, Ivan, jeung Dimas. Hatur nuhun

tos masihan pangalaman hirup babarengan salila opat puluh poéna ngabdi di

Désa, mugia urang sadaya tiasa ngajagi tali silaturahmi;

23. réréncangan PPL SMPN 29 Bandung, nya éta: Ali Mufti, Amel, Ken Nilla,

Akmal, Hani, Silvia, Ikbal, Dina, Mega, Hendra, Teh fadhillah, Neng Rika,

Euis, jeung Alden, anu jadi batur susah salila ripuhna PPL, sami-sami

ngalaman riweuhna PPL jeung bimbingan, hatur nuhun tos jadi bagian carita

kuliah sim kuring;

24. sareng sadaya pihak anu teu tiasa disebatkeun hiji-hiji, anu parantos ngarojong

salami nyuprih élmu sareng pangalaman nalika kuliah dugi ka nyusun ieu

skripsi. Mugia pangrojong sareng pangdeudeulna janten amal kasaéan,

diganjar ku rupi-rupi hormat ti Gusti Nu Mahasuci tur aya dina karidoan Allah

Swt. Aamiin.

Bandung, 20 Januari 2020

Elih Halimatus Sa’diyah

NIM 1607931

Page 13: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

xii

DAPTAR EUSI

PERNYATAAN ..................................................................................................... iv

PANGJAJAP ........................................................................................................... v

ABSTRAK ............................................................................................................. vi

DAPTAR EUSI ..................................................................................................... xii

DAPTAR TABÉL ................................................................................................ xiv

DAPTAR BAGAN ............................................................................................... xv

DAPTAR LAMPIRAN ........................................................................................ xvi

DAPTAR SINGGETAN ..................................................................................... xvii

BAB 1 BUBUKA ................................................................................................... 1

1.1 Kasang Tukang Panalungtikan .......................................................................... 1

1.2 Rumusan Masalah ............................................................................................. 5

1.3 Tujuan Panalungtikan........................................................................................ 5

1.3.1 Tujuan Umum ................................................................................................ 5

1.3.2 Tujuan Husus ................................................................................................. 5

1.4 Mangpaat Panalungtikan ................................................................................... 6

1.4.1 Mangpaat Tioritis ........................................................................................... 6

1.4.2 Mangpaat Praktis ............................................................................................ 6

1.5 Raraga Tulisan .................................................................................................. 6

BAB II ULIKAN TIORI, PANALUNGTIKAN SAMÉMÉHNA, JEUNG

RARAGA MIKIR ................................................................................................... 7

2.1 Ulikan Tiori ....................................................................................................... 7

2.1.1 Wangenan Frasa ............................................................................................. 7

2.1.2 Ciri-Ciri Frasa ................................................................................................ 9

2.1.3 Wanda Frasa ................................................................................................. 10

2.1.4 Frasa Sifat (Adjéktival) ................................................................................ 21

2.2 Panalungtikan Saméméhna ............................................................................. 26

2.3 Raraga Mikir ................................................................................................... 28

BAB III MÉTODE PANALUNGTIKAN ............................................................ 30

3.1 Desain Panalungtikan ...................................................................................... 30

3.2 Sumber Panalungtikan .................................................................................... 32

Page 14: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

xiii

3.3 Instrumén Panalungtikan ................................................................................. 32

3.4 Téhnik Ngumpulkeun Data ............................................................................. 34

3.5 Téhnik Ngolah Data ........................................................................................ 35

BAB IV HASIL PANALUNGTIKAN JEUNG PEDARAN ............................... 37

4.1 Hasil Panalungtikan ........................................................................................ 37

4.1.1 Data Frasa Sifat ............................................................................................ 37

4.1.2 Wanda Frasa Sifat ........................................................................................ 38

4.1.3 Adegan Frasa Sifat ....................................................................................... 40

4.1.4 Patali Harti Antarunsur Frasa Sifat .............................................................. 45

4.2 Pedaran Panalungtikan .................................................................................... 51

BAB V KACINDEKAN, IMPLIKASI, JEUNG RÉKOMÉNDASI .................... 56

5.1 Kacindekan ...................................................................................................... 56

5.2 Implikasi .......................................................................................................... 57

5.3 Rékoméndasi ................................................................................................... 57

DAPTAR PUSTAKA ........................................................................................... 58

LAMPIRAN .......................................................................................................... 61

RIWAYAT HIRUP ............................................................................................... 95

Page 15: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

xiv

DAPTAR TABÉL

Tabél 3.1 Kartu Data Digital ................................................................................. 33

Tabél 3.2 Data Frasa Sifat ................................................................................... 332

Tabél 3.3 Data Wanda Frasa..................................................................................32

Tabél 3.4 Data Pola Adegan Frasa Sifat ............................................................. 343

Tabél 3.4 Data Patali Harti Antarunsur Frasa Sifat............................................. 343

Tabél 4.1 Data Frasa Sifat…..................................................................................37

Tabél 4.2 Data Frasa Koordinatif .......................................................................... 38

Tabél 4.3 Data Frasa Atributif .............................................................................. 39

Tabél 4.4 Pola 1: KS-1 + Konj (katut/jeung/tur) + KS-2 ...................................... 40

Tabél 4.5 Pola II: KS-1 + Konj (atawa) + KS-2 ................................................... 41

Tabél 4.6 Pola IV: KP (rada/leuwih/mani) + KS + (naker/pisan/teuing) .............. 42

Tabél 4.7 Pola VI: KP (kacida/pohara) + KS + (-na) ............................................ 43

Tabél 4.8 Pola VII: KP (beuki/tambah) + KS ....................................................... 43

Tabél 4.9 Pola VIII: KP (henteu/acan/moal) + KS ............................................... 44

Tabél 4.10 Pola IX: KP Asp + KS ........................................................................ 45

Tabél 4.11 Frasa Sifat Jumlah ............................................................................... 46

Tabél 4.12 Frasa Sifat Pamilih-1 ........................................................................... 47

Tabél 4.13 Frasa Sifat Tingkat-1 ........................................................................... 47

Tabél 4.14 Frasa Sifat Tingkat-3 ........................................................................... 48

Tabél 4.15 Frasa Sifat Undak ................................................................................ 49

Tabél 4.16 Frasa Sifat Pamungkir ......................................................................... 50

Tabél 4.17 Frasa Sifat Aspék ................................................................................ 51

Page 16: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

xv

DAPTAR BAGAN

Bagan 2. 1 Raraga Mikir ....................................................................................... 29

Bagan 3.1 Desain Panalungtikan............................................................................30

Page 17: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

xvi

DAPTAR LAMPIRAN

Lampiran 1 Surat Keputusan ................................................................................. 62

Lampiran 2 Data Frasa Sifat ................................................................................. 64

Lampiran 3 Data Wanda Frasa .............................................................................. 73

Lampiran 4 Data Adegan Frasa Sifat .................................................................... 79

Lampiran 5 Data Patali Harti Antarunsur Frasa Sifat ........................................... 85

Lampiran 6 Novél Sabobot Sapihanéan Sabata Sarimbagan Karya Mh. Rustandi

Kartakusumah..................................................................................... 92

Page 18: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

xvii

DAPTAR SINGGETAN

SSSS : Sabobot Sapihanéan Sabata Sarimbagan

Fkoor : Frasa Koordinatif

UN : Unsur

Pus : Puseur

Fapo : Frasa Apositif

Apo : Apositif

FAtr : Frasa Atributif

Fob : Frasa Objéktif

Kom : Kompleméntatif

Pok : Poko

Pan : Panambah

FRéla : Frasa Rélatif

Dir : Diréktif

Réla : Rélatif

Aks : Aksis

FKon : Frasa Konéktif

FRél : Frasa Rélatif

Rél : Relatif

KS : Kecap Sifat

KP : Kecap Panambah

FS : Frasa Sifat

Jum : Jumlah

Pil : Pilihan

Ting : Tingkat

Und : Undak

Pamung : Pamungkir

Asp : Aspék

BEM : Badan Eksekutif Mahasiswa

Dr. : Doktor

FPBS : Fakultas Pendidikan Bahasa dan Sastra

Jst. : Jeung saterusna

Kc. : kaca

KKN : Kuliah Kerja Nyata

M.Hum. : Magister Humaniora

M.Pd . : Magister Pendidikan

NIM : Nomor Induk Mahasiswa

NIP : Nomor Induk Pegawai

Pensatrada : Pendidikan Basa jeung Sastra Sunda

PPL : Program Pengenalan Lapangan

Page 19: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

xviii

Prof. : Profesor

S.Pd. : Sarjana Pendidikan

SD : Sekolah Dasar

SMP : Sekolah Menengah Pertama

SMA : Sekolah Menengah Atas

Swt. : Subhanahuwata’ala

saw. : Solallohu Alaihi Wassalam

TKIT : Taman Kanak-kanak Islam Terpadu

TU : Tata Usaha

S.S : Sarjana Sasta

Page 20: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

58 Elih Halimatus Sa’diyah, 2020 ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANAÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA MH. RUSTANDI KARTAKUSUMAH Universitas Pendidikan Indonesia | repository.upi.edu | perpustakaan.upi.edu

DAPTAR PUSTAKA

Arikunto, Suharsimi. (2006). Prosedur Penelitian. Jakarta: PT Rineka Cipta.

Arikunto, Suharsimi. (2010). Prosedur penelitian. Jakarta: PT Rineka Cipta.

Arikunto, Suharsimi. (2013). Prosedur Penelitian Suatu Pendekatan Praktik.

Jakarta: Rineka Cipta.

Aristia, Puti Novianti. (2017). Frasa Adjektiva Bahasa Jepang: Analisis X BAR.

Journal of Language, Literatue and Teaching 14 (2), 295-308.

Chaer, Abdul. (2015). Sintaksis Bahasa Indonesia: Pendekatan Proses. Jakarta: PT

Rineka Cipta.

Dwaiskurny. (2017). Analisis Frasa Endosentris dan Frasa Eksosentris dalam

Kumpulan Puisi "Malu Aku Jadi Orang Indonesia" Karya Taufiq Ismail.

Jurnal, 1-9.

Fadillah, Anggi. (2014). Wanda Frasa Endoséntrik dina Kumpulan Carita Pondok

Nu Harayang dihargaan Karangan Darpan. (Skripsi). Jurusan Pendidikan

Bahasa Daerah, Universitas Pendidikan Indonesia. Bandung.

Kartakusumah, R. (2018). Sabobot Sapihanéan Sabata Sarimbagan. Bandung: PT

Kiblat Buku Utama.

Kridalaksana, Harimurti. (2008). Kamus Linguistik Edisi Keempat. Jakarta: PT

Gramedia.

Kurniati, Titin. (2015). Frasa Endoséntrik Koordinatif dina Fiksimini Basa Sunda.

(skripsi). Departemen Pendidikan Bahasa Daerah, Universitas Pendidikan

Indonesia. Bandung.

Kuswari & Hernawan. (2014). Sintaksis Basa Sunda. Bandung: Jurusan Pendidikan

Bahasa Daerah FPBS UPI.

Kushartati, dkk. (2005). Pesona Bahasa Langkah Awal Memahami Linguistik.

Jakarta: Gramedia Pustaka Utama.

Maryanika, Leni. (2019). Frasa Eksoséntrik dina Novél Kembang-kembang

Petingan karya Holisoh M.E (Ulikan Struktur jeung Semantik). (Skripsi).

Page 21: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

59

Departemen Pendidikan Bahasa Sunda, Universitas Pendidikan Indonesia.

Bandung.

Munirah. (2017). Perilaku Sintaksis Frasa Adjektiva Sebagai Penguat Jati Diri

Bahasa Indonesia. Jurnal Konferensi Nasional Bahasa dan Sastra III, 106-111.

Mulyadi. (2008). Struktur Frasa Adjektival dalam Bahasa Indonesia. Jurnal Ilmiah

Bahasa dan Sastra Volume. IV No.1 April 2008, 22-30.

Nasution, Andi Hakim. (2009). Panduan Berpikir dan Meneliti secara Ilmiah bagi

Remaja. Jakarta: Gramedia Widia Sarana Indonesia.

Ningsih, S.L. (2017). Fungsi dan Kategori Frasa Preposisional pada Kalimat

Sederhana dalam Novel Brandsetters Karya Natasha Alessandra. (Skripsi).

Jurusan Sastra Inggris, Universitas SAM Ratulangi. Manado.

Parera, J.D. (2009). Dasar-dasar Analisis Sintaksis. Jakarta: Penerbit Erlangga.

Parera, Jos Daniel. (1988). Sintaksis. Jakarta: PT Gramedia.

Ramlan. (2001). Ilmu Bahasa Indonesia Sintaksis. Yogyakarta: CV. Karyono

Ratnasari, D. (2009). Perilaku Adjektiva Terhadap Nomina dalam Frasa dan Klausa

Bahasa Jerman dan Bahasa Indonesia. Jurnal Humaniora volume 21 No. 3

Oktober 2009, 285-293.

Rehatta, Bethlina. (2014). Frase Preposisi dalam Artikel Jurnal Akademik pada

English Teaching Forum. Volume 41, No.4, Tahun 2003, 1-13.

Setyadi, A. (2017). Unsur Tambahan dalam Frase Adjektiva NUSA, Vol.

12, No. 4 November 2017, 186-195.

Sudaryat, dkk. (2013). Tata Basa Sunda Kiwari. Bandung: Yrama Widya.

Sudaryat, dkk. (2007). Tata Basa Sunda Kiwari. Bandung: Yrama Widya.

Supriyadi. (2014). Sintaksis Bahasa Indonesia. Gorontalo: UNG Press.

Utami, dkk. (2019). Fungsi dan Kategori Frasa Adjektival Pada Kalimat

Sederhana dalam Novel Sense and Sensibility Karya Jane Austen. (Skripsi).

Jurusan Sastra Inggris, Universitas SAM Ratulangi. Manado.

Sulistyowati, Heny. (2019). Hubungan Makna Atributif Frasa Ajektival dalam

Wacana Naratif Lecture Repostirory. jurnal [online]

https://repository.stkipjb.ac.id/index.php/lecturer/article/view/184.

Page 22: ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN …repository.upi.edu/47201/1/S_BD_1607931_Title.pdf · ADEGAN FRASA SIFAT DINA NOVÉL SABOBOT SAPIHANÉAN SABATA SARIMBAGAN KARYA

60

Yuniawan & Firmonsari. (2001). Tipe Frasa Endosentrik Apositif dalam Bahasa

Indonesia: Suatu Pendekatan Sintaksis. Jurnal Humaniora VIII, No.2/2001,

172-181.