Adapazarı, 1438 / 2017

YEDİ AÇIDAN

NAMAZ

k

Ahmet Tomor

© Copyright Ahmet Tomor

16. BASKI

ISBN978-605-86261-9-5

Baskı, Cilt Erkam Yayın San. ve Tic. A. Ş. Tel: (0212) 671 07 00 İsteme Adresi Tel: (0264) 278 9 278Tel: (0264) 274 1 631 info@tomorhoca.cominfo@okumayitesvik.com

www.tomorhoca.com İnternet ortamında Ahmet Tomor’unsohbetlerine ve bütün eserlerine ulaşabilirsiniz.

iPhone, iPod Touch, iPad App store > Books > Okumayi Tesvik Dernegi

AndroidGoogle Play > Arama > Okumayi Tesvik Dernegi

İÇİNDEKİLER

Mukaddime (Sunuş) ............................................................................. 7

İbadet Açısından Namaz .................................................................... 12

Mîrâc Açısından Namaz ..................................................................... 23

Günahlardan Korunma Açısından Namaz .......................................... 34

Sevap Açısından Namaz .................................................................... 45

Günah Açısından Namaz.................................................................... 58

Sağlık Açısından Namaz .................................................................... 66

Fıkıh Açısından Namaz ...................................................................... 73

Abdest Bölümü ................................................................................... 75

Abdesti Bozan Şeyler ......................................................................... 79

Özür Sahibi Olma ............................................................................... 80

Büyük Hades (Gusül) Bölümü ............................................................ 82

Sargı Üzerine Mesh ............................................................................ 84

Sularla İlgili Bölüm .............................................................................. 85

Teyemmümle İlgili Bölüm .................................................................... 86

Kadınlarla İlgili Bölüm ......................................................................... 89

Mestler Üzerine Mesh......................................................................... 94

Necasetten Taharet Bölümü ............................................................... 96

Setr-i Avret Bölümü ............................................................................. 99

İstikbâl-i Kıble Bölümü ...................................................................... 102

Ezan ................................................................................................. 105

Namaz Vakitleri Bölümü ................................................................... 107

Niyet Bölümü .....................................................................................113

Namazın Rükünleri ............................................................................115

Namaz Nasıl Kılınır?......................................................................... 121

Cemaat ile Namaz ............................................................................ 132

Namazı Bozan Şeyler ....................................................................... 137

Namazın Mekruhları ......................................................................... 141

Hastaların Namazı ............................................................................ 144

Namazda Sehiv Secdesi .................................................................. 146

Yolcu ve Yolcu Namazı ..................................................................... 150

Kazâ Namazı .................................................................................... 153

Cuma Namazı................................................................................... 157

Terâvih Namazı................................................................................. 161

Bayram Namazları ............................................................................ 164

Cenaze ve Cenaze Namazı.............................................................. 167

Kefen ................................................................................................ 172

Cenaze Namazı ................................................................................ 173

Cenazenin Taşınması ....................................................................... 175

Mezara Defin .................................................................................... 176

7

MUKADDİME(SUNUŞ)

k

Yüce Al lah, ha dî s-i kud sî’de: “Giz li ha zi ne idim. Bi lin­mek is te dim ve mah lû ka tı (var lık la rı) ya rat tım.” bu yu ru yor.

Bu kud sî ha dis te, var lık la rın ya ra tıl ma sın da ki ama cın Mâ ri fe tul lah (bi lin me) ol du ğu bil di ril mek te dir.

Bi lin me, bi linç le ol du ğu na gö re var lık la rın ya ra tıl ma sın-da ki asıl amaç bi linç li var lık lar dır. Di ğer var lık lar, bi linç li var-lık la rın ya ra rı için ya ra tıl mış lar dır.

Ruh ile son suz laş tı rı lan ve bi linç li var lık la rın en üs tün le-rin den olan in san la rın as li ve te mel gö rev le ri, Al lah’ı bil mek, Al lah’ı ta nı mak ve yal nız ca Al lah’a kul ol mak tır.

İn san la rın Al lah’ı bil me le ri, ta nı ma la rı, iman et me le ri ve yal nız ca Al lah’a kul ol ma la rı; hu râ fe le re da ya lı bâ tıl inanç lar, sa pık ide olo ji ler, sa pık sis tem ler ve din kar şı tı sa pık re jim ler gi bi ya pay, zor la ma, bas kı ve zor ba lık ol ma yıp in sa nın fıt ra-tı na, duy gu la rı na ve do ğal ya pı sı na ve sağdu yu su na uy gun dur.

Çün kü de mi rin, çi men to nun, mil yar lar ca kum ta ne cik le-ri nin ve di ğer ya pı mal ze me le ri nin ken di liğinden var olup plân sız, pro je siz, us ta sız, mü hen dis siz, te sa düf ve rast lan-tı lar la bir ara ya ge le rek ko ca man sa ray la rı oluş tur duk la rı nı id di aya kal kış mak; ne de re ce de li lik ve saç ma lık ise...

Mil yar lar ca yıl dız ın ken diliğinden var olup plân sız, pro-je siz, ya ra tı cı sız, yö ne ti ci siz, te sa düf ve rast lan tı lar la bir

8

ara ya ge le rek ka inat ta ki den ge ve dü ze ni oluş tur duk la rı nı id di aya kal kış mak; da ha de li lik ve da ha saç ma lık tır.

Dün ya, ay, gü neş ve yıl dız lar ara sın da ki me sa fe den ge-si ni ko ru yan çe kim gü cü, ken di li ğin den olu şan bir güç mü dür?

Bir tek in sa nın be de nin de ay rı ay rı tür ler den olu şan 30.000.000.000.000’a ya kın can lı hüc re le ri kim ya rat mış tır?

Bir be den de çift olan or gan la ra me se la iki gö ze, iki ku la ğa, iki böb re ğe, iki ko la, iki aya ğa eşit sa yı da ve ay nı tür hüc re le ri sevk ve ida re eden kim dir?

Hay van la rı yön len di ren iç gü dü ne dir?

Yu mur ta dan çı kan pi liç, düş man la rı nı na sıl ta nır?

Ko ca man inek ten kork ma yıp ke di den kork ma sı ve uçan kuş lar ara sın da kar tal ve do ğan gi bi kuş la rı ayırt edip ta nı-ma sı ve kork ma sı, han gi ilim ve han gi man tık la açık lı ğa ka vuş tu ru la bi lir?

İn san la rı yön len di ren akıl ve ruh ne dir?

Kan pıh tı sı ile baş la yan, çe şit li kim ya sal ve fi zik sel de ği-şi me uğ ra dık tan son ra ge nel ana to mi si olu şan be den sel ya pı mı zın in san şek li ni alı şın da, cin si ye ti mi zin be lir le ni şin de, saç la rı mı zın, göz le ri mi zin ren gin den par mak iz le ri mi ze ka dar be den sel ya pı mı zın olu şu mun da zer re ka dar et ki, yet ki ve se çe ne ği miz var mı dır?

Ya ra tı lı şı, do ğu mu, ya şa mı ve ölü mü elin de ol ma yan ve ken di ka de ri ni ken di be lir le ye me yen in sa nın, mad de ve mad de öte si bü tün var lık la rı ya ra tan, yö ne ten ve di le di ği gi bi yön len di ren Yüce Al lah’a “KUL” ol mak tan baş ka bir se çe ne ği var mı dır?

9

Bu apa çık ger çek ler kar şı sın da put la rı nı sa vu na ma yan-la rın, fi kir öz gür lük le ri ni kı sıt la ya rak ve hu ku ku kul la na rak Müslüman la rı sus tur ma ya kal kış ma la rı nın an la mı ne dir?

Es ki çağ lar da ya şa yan müş rik le rin, inkar cı lık ve put çu-luk ha re ket le ri, “küf r-ü ceh lî” den (bil gi siz lik ten) kay nak la nı-yor du. Bi lim ve tek no lo ji den yok sun olan o dev rin müş rik le ri, bil me dik le ri için inkar edi yor lar dı.

Ama inkar la iş bit mi yor du. Çün kü fıt rat la rın dan kay nak-la nan inanç bas kı sı ve bun dan olu şan ruh sal bu na lım, on la rı inan ca zor lu yor du.

Yo ğun inanç bas kı sın dan ve ruh sal bu na lım dan kur tul-mak için yağ mur dan ka çar ken do lu ya tu tul muş lar ve gök yü-zün de ki par lak yıl dız la rı, ayı ve gü neşi yer yü zü nü yö ne ten ilâh lar ola rak ka bul len miş ler ve on la rın adı na dik tik le ri taş-la ra ta pın ma ya baş la mış lar.

Ça ğı mız da ki put çu luk ha re ket le ri ise küf r-ü ceh lî den, ya ni bil gi siz lik ten de ğil; küf r-ü inâ dî den, inat çı lık tan kay nak-lan mak ta dır.

Es ki çağ müş rik le ri nin çar pı lı rım kor ku su ile baş la rı nı kal dı rıp bak ma ya kork tuk la rı yer le re, ça ğın in sa nı bi lim ve tek no lo ji ile çık mış tır.

Uza ya yer le şen, ayda yü rü yen ve yıl dız la ra doğ ru tır-ma nan ça ğın in sa nı; ayın, gü neşin ve yıl dız la rın ilâh ol ma-dı ğı na ve ol ma ya ca ğı na ke sin lik le inan mış tır.

Ta pı nı lan taş la rın ve di ğer mad de le rin as lı nı oluş tu ran ele ment le ri ve ele ment le ri oluş tu ran atom yı ğın la rı nı di dik di dik araş tır mış ve ato mun çe kir de ği ni par ça la ya rak yer yü-zü nün ha li fe si ol du ğu nu ve mad de üze rin de ki ha ki mi ye ti ni ka nıt la mış tır.

10

Akıl, bi linç ve ira de gü cün den yok sun olan ve in sa nın elin de bir oyun cak olan mad de nin ilâh ol ama ya ca ğı ger çe-ği ni açık ça or ta ya çı kar mış tır.

Bu il mî ger çek le re ve ke sin bel ge le re rağ men hâ lâ put-çu luk ta di re nen ve taş la rın önün de say gı du ru şu ya pan ça ğın müş rik le ri, ger çek te Taş Dev ri in sa nı nın çok ge ri sin de kal mak ta dır lar.

Taş Dev ri müş rik le ri, dünyadan da ha bü yük ve da ha güç lü ener ji kay nak la rı olan güneşi ve yıldızla rı ilâh laş tı rıp on la rın adı na dik tik le ri taş la ra ta pı nır ken...

Ça ğın müş rik le ri, ken di le ri gi bi hüc re yı ğı nın dan olu şan ve ölün ce çü rü yüp top ra ğa dö nü şe cek olan ki şi le ri ve on la-rın gö rüş le ri ni ilâh laş tı rıp, on la rın adı na dik tik le ri taş la ra tap mak ta dır lar.

Bu dün ya im ti han ala nı dır. İman ise gay bî dir. Ba zı ger-çek ler giz li dir, ge lip in sa nın yü zü ne çarp maz lar; dü şü nen ler, an cak akıl duy gu su ile o ger çek le re ula şa bi lir ler.

Yü ce Al lah, Kur’ân’da; “Ey akıl sa hip le ri...” di ye akıl la rı, dü şün me ye ve giz li ger çek le re ulaş ma ya da vet edi yor.

Evet, bu dün ya im ti han ala nı dır ve âhiretin tar la sı dır. Ger çek te ce za ve ya ödül len dir me ye ri de ğil dir. Bu ne den le kıyâmete ka dar iman ve kü für ke sin ti siz de vam ede cek tir.

Yü ce Al lah, inkar cı kâ fir le rin ne rız kı nı ke ser ne de on la-rı he men ce za lan dı rır.

An cak, Yü ce Al lah’ın ke sin lik le affet me di ği, âhirete er te le me di ği ve bu dün ya da şid det le ce za lan dır dı ğı bir suç var dır: O da zu lüm dür. Kü für de vam eder ama zu lüm de vam et mez.

11

Hı ris ti yan ve ya hu di fa na tik le rin baş lat tı ğı İs lâm düş-man lı ğı nı, hal kı Müslüman olan ül ke ler de söz ve yet ki sa hi-bi olan sah te lâ ik ler uy gu la ma ya kal kı şır sa ve Müslüman la-ra zu lüm ve zor ba lı ğa yel te nir ler se...

Şu ger çe ği unut ma sın lar! Bu zu lüm hem in san lı ğın hem de dün ya nın fe la ket le re uğ ra ma sı na ne den olur.

Çün kü, Pey gam ber imiz den (s.a.v.) ön ce ki dö nem ler de her kav me (top lu ma) ay rı ay rı pey gam ber ler ge lir di.

Han gi top lum, pey gam be ri ne ve o pey gam be re iman eden le re bas kı, zu lüm ve zor ba lı ğa kal kı şır sa, Al lah (c.c.) yal nız ca o top lu mu he lâk eder di.

Ni te kim Lût kav mi ni he lâk et me ye gi den me lek ler, Hz. İb ra him’e uğ ra mış lar ve Lût kav mi nin he lâk edi le ce ği ni bil-dir miş ler di.

İn san lar ister ka bul len sin ister ka bul len me sin, Al lah’ın (c.c.) şa hit li ği ye ter li dir ve Hz. Mu ham med (s.a.v.), tüm in san la ra gön de ri len son pey gam ber dir ve gü nü mü zün ko şul la rı çok fark lı dır.

He pi miz ay nı uzay ge mi sin de ya şa ma zo run lu lu ğun da-yız. Lüt fen, yan ya na ve bir lik te ya şa ma sı nı öğ re ne lim!

Ke ser gi bi yon ga la rı yal nız ken di mi ze yont ma ya lım. Bal ta gi bi or ta dan ke se lim. Ya ni ada le ti eşit uy gu la ya lım.

Kim se nin inan cı na, inan cı nı öğ ren me si ne ve inan cı doğ rul tu sun da ya şa ma sı na ka rış ma ya lım ve “Si zin di ni niz si zin ve bi zim di ni miz bi zim.” ilâhî em ri ni uy gu la ya lım.

12

İBADET AÇISINDAN NAMAZk

Mad de ve mad de öte si var lık la rı, kainat ta ki den ge ve dü ze nin ge re ği bir bir le ri nin ya ra rı için ya ra tan Yü ce Al lah, in sa nı ken di si için, ken di si ne bi linç li ibadet et me si için ya rat mış tır.

Ana to mi si ve fi zik sel ya pı sı ile “Ah se n-i Tak vim” (en gü zel şe kil) de ya rat tı ğı in sa nı, “Ruh” ile son suz laş tır mış, “Akıl” ile bi linç len dir miş tir.

Nur’ dan ya rat tı ğı me lek le ri ni, Âdem’e sec de (say gı) yap tı ra rak, in sa nın di ğer var lık la ra kar şı olan üs tün lü ğü nü ve ken di ka tın da ki de ğe ri ni fi ilen ka nıt la mış tır.

An cak, mey ve ağa cı nın de ğe ri, mey ve si ile oran tı lı ol du ğu gi bi;

İn sa nın, Al lah ka tın da ki de ğe ri de iba de ti ile oran tı lı dır.

Yü ce Al lah bu yu ru yor:

Cin le ri ve in san la rı an cak ba na iba det yap ma la rı için ya rat tım. (Zâ ri yat, 56)

İn sa nın, yal nız ca Al lah’a iba det ede bil me si için ön ce nef si ni (ken di ni) bil me si ge re kir.

Di rek si yon ba şın da ba ba sı nın ku ca ğı na otu ran ço cuk, kü çü cük el le ri ile di rek si yo nu ha fif çe sa ğa so la çe vi rin ce “Ara ba yı ben gö tü rü yo rum.” di ye se vi nir.

Oy sa kon ta ğı açan, mo to ru ça lış tı ran, vi te si ayar la yan, ga za, deb ri ya ja ve fre ne ba san ve ger çek te di rek si yo nu kul-la nan ba ba sı dır.

13

Di rek si yo nu ha fif çe sa ğa so la çe vir mek le, “Ara ba yı ben gö tü rü yo rum.” di ye se vi nen ve şı ma ran ço cu ğun ara ba üze-rin de ki ha ki mi ye ti ne ka dar sı nır lı ve kı sıt lı ise...

Do ğu mu, ya şa mı ve ölü mü elin de ol ma yan, ken di ka de-ri ni ken di ya za ma yan ve be de nin de ki tril yon lar ca hüc re den bir tek hüc re ye sö zü nü ge çi re me yen in sa nın, ken di be de ni üze rin de ki ha ki mi ye ti de ay nı de re ce de sı nır lı ve kı sıt lı dır.

Gü neşe oran la bir atom ka dar kü çük ve bir hiç ol du ğu-nu bi len ki şi nin dün yayı, ayı, gü neşi ve yıl dızla rı ya ra tan, yö ne ten ve yön len di ren Yü ce Al lah’a kul ol mak tan ve yal-nız ca Al lah’a iba det et mek ten baş ka bir se çe ne ği yok tur.

İba det ne de mek tir?

“Abd” kö ke nin den ge len iba det; kul luk, tam tes li mi yet çi-lik ve ke sin ita at de mek tir.

İbadet ede ne “Âbid”, iba det edi le ne “Ma’bud” de nir. İba-det ede nin -Âbi d’in- bi linç li ve sa mi mi ol ma sı ve iba det edi-len Ma’bud’un ger çek ve hak Ma’bud ol ma sı şart tır.

Ger çek ve hak Ma’bud ola rak, âlem le rin Rab bi olan Al lah’a ina nan ve iman eden le rin ilk gö re vi beş va kit na maz dır.

İşi ni gü cü nü bı ra kan, tat lı uy ku sun dan fır la yan, ab des-ti ni alıp Al lah (c.c.) hu zu run da el bağ la yıp, tes lim olan ve sec de ye ka pa nan ki şi, iba de tin zir ve si ne ulaş mış ve Al lah’a ger çek kul ol muş tur.

Sev gi li Pey gam be ri miz: “Na maz di nin di re ği dir. Na ma-zı nı kı lan, di nin di re ği ni dik miş ve na ma zı terk eden, di nin di re ği ni yık mış tır.” bu yur muş tur.

14

Na maz la il gi li Kur’ân’da, yü ze ya kın âye t-i ke rî me ve sa yı sız hadis-i şe rifler var dır. An cak bu hadis-i şe rif na ma-zın öne mi ni be lirt me açı sın dan ye ter li dir.

Evet, di nin di re ği ni yık mak is te me yen ler ve din siz kal-mak is te me yen ler, beş va kit na ma za can si mi di gi bi sa rıl-ma lı ve na ma zı se ve se ve kıl ma lı dır lar.

Beş va kit na maz en bü yük ilâhî emir dir ve far z-ı ayındır. Far z-ı ayın de mek, üzer le ri ne na maz farz olan la rın, bu na ma zı biz zat ken di le ri nin kıl ma la rı şart de mek tir.

Bir top lum da yal nız ca ha cı la rın, ho ca la rın, emek li le rin ve ai le için de eş ler den bi ri nin na maz kıl ma sı ye ter li de ğil dir. Ni te kim top lum da ve ai le için de ba zı la rı nın ye di ği ye mek le di ğer le ri nin ka rın la rı doy ma dı ğı gi bi...

Na maz da ve ka let ge çer siz dir. Bir ki şi nin işi, gü cü, gö re-vi, ma ka mı ve rüt be si ne olur sa ol sun beş va kit na ma zı ken di si nin kıl ma sı şart tır.

“Biz gö rev ba şın da yız. Bi zim ça lış ma la rı mız da iba det-tir.” gi bi İs lâm’la bağ daş ma yan, tu tar sız şey tan fet va la rı ile oya lan ma ya lım. Beş va kit na ma zı terk ede rek, Al lah’a (c.c.) is yan et me ye lim ve di ni mi zin di re ği ni yık ma ya lım.

Sev gi li Pey gam be ri miz; “Her şe yin bir alâ me ti (be lir ti si) var dır. İmâ nın alâ me ti, na maz dır.” bu yur muş tur.

Na maz kıl mak, ima nın en açık be li rti si ol du ğu na gö re na maz kıl ma mak da iman sız lı ğın be lir ti si de mek tir.

Beş va kit na maz, ger çek ten imanın en açık be lir ti si dir. Gay rimüs lim le rin (Müs lü man ol ma yan la rın) yo ğun ol du ğu yer ler de ve ya ban cı dış ül ke ler de, na maz kı lan bir ki şi, açık-ça “Ben Müslümanım.” de mek te ve ima nı nı fi ilen ka nıt la-mak ta dır.

15

Beş va kit na maz, her in sa na farz mı dır?

Beş va kit na ma zın farz ol ma sı için ön ce lik le in san ol mak ge rek li ama ye ter li de ğil dir. İn san ol ma nın dı şın da;

1- Müs lü man ol mak.

2- Akıl lı ol mak.

3- Bü lû ğa (er gen lik ça ğı na) er mek.

4- Ka dın lar için âdet ve ni fas tan te miz len miş ol mak.

Bu dört ko nu yu bi raz da ha açık lı ğa ka vuş tu ra lım:

1­ İs lâm di ni ni ka bul eden le re “Müs lü man” de nir.

İs lâm di ni, kı yâ me te ka dar ge le cek olan bü tün in san la rı ve tüm dün ya yı kap sa yan son ilâhî din dir. Bu ne den le dil, renk ve ırk ay rı mı yap mak sı zın her ke si ka bul eden, ku cak-la yan ve kar deş ya pan bir din dir.

Bir ki şi nin da ha ön ce ki inan cı ve ya şa mı ne olur sa ol sun İs lâm’ı ka bul eden ler, Müs lü man ’dır, kar deş tir ve ay nı hak la ra sa hip tir.

Bir ki şi nin Müs lü man ola bil me si için an la mı nı bi le rek, ina na rak kal bi ile onay la ya rak, di li ile bir de fa, “Eş he dü en lâ ilâ he il lâl lah ve eş he dü en ne Mu ham me den ab dü hû ve Re sû lühü” di ye ke li me-i şehadeti ge tir me si ye ter li dir.

Al lah’tan baş ka hak ve ger çek ilâh (Ma’bud) ol ma dı ğı na ve Hz. Mu ham med’in (s.a.v.), Al lah’ın ku lu ve pey gam be ri ol du ğu na ina nan ve Müs lü man olan ki şi, bu inan cı na bağ lı kal dı ğı sü re ce Müs lü man ’dır ve ke sin lik le cen ne te gi re cek tir.

Cen ne te gi riş iki çe şit tir:

Bi rin ci si: Mah şer ye rin de ya hiç sor gu ya çe kil me den ve ya sor gu la ma dan son ra pey gam ber ler, sıd dık lar, şe hid ler,

16

ev li ya lar ve sa lih ler le bir lik te ma ne vi fe yiz ler, ruh sal zevk ler ve bü yük coş ku ile hiç azap gör me den cen nete gir mek.

İkin ci si: Mah şer ye rin de ki sor gu la ma da, se va bı az ve gü na hı çok ge len ler, gü nah la rı ka dar yan mak üze re ce hen-neme atı la cak lar; gü nah la rın dan arın dık tan ve cen net ha ya-tı na uyum sağ la ya cak du ru ma gel dik ten son ra cen nete gi re cek ler dir.

Al lah’tan baş ka rabbler edi nen ler, İs lâm kar şı tı ki şi le ri ve on la rın gö rüş le ri ni ilâh laş tı rıp, put laş tı ran lar ve İs lâm dı şı ide olo ji ve sis tem le ri be nim se yip, bun la rın kur ba nı olan lar; inanç açı sın dan İs lâm di nin den çık tık la rı için bun la rın cen nete gir me le ri ha ram dır ve ce hen nemde sü rek li ka la cak lar dır.

2­ Al lah’ın (c.c.) en bü yük ni met le rin den bi ri olan “Akıl”, ilâhî bir lü tuf tur. Ya ni Yüce Al lah di le di ği var lık la rı na bu ni me ti ver miş tir.

İlâhî emir le re mu ha tap olan; bi linç siz hüc re ler, et ve ke mik yı ğın la rı de ğil an cak “akıl ”lar dır.

Yü ce Al lah, Kur’ân’da: “Ey akıl sa hip le ri...” di ye akıl la ra hi tap et mek te, emir ve ya sak la rı nı on la ra bil dir mek te dir.

Ma lı ol ma yan fa kir le re, ze kat ve hac gi bi ibadet ler farz ol ma dı ğı gi bi ak lı ol ma yan la ra da na maz ve oruç gi bi iba-det ler farz de ğil dir.

Do ğuş tan ak lı ol ma yan la ra, son ra dan ak lı nı yi ti ren le re ve ya yaş lı lık ne de niy le ağır bu na ma dö ne mi ne gi ren le re beş va kit na maz ve oruç farz de ğil dir. Ay rı ca bir gün, bir ge ce den (24 sa at ten) faz la ve al tı na maz vak ti ka dar ve ya da ha faz la bay gın hal de ve ko ma da ka lan la ra da bu has ta-

17

lık la rı de vam et ti ği sü re ce na maz farz ol ma dı ğın dan, bu has ta lar sağ lı klarına ka vuş tuk tan son ra da bu na maz la rı ka zâ et mez ler.

Eğer bay gın lık ve ko ma ha li, 24 sa at (beş na maz vak ti) ve ya da ha az olur sa, bu has ta lar sağ lı klarına ka vuş tuk la rı za man ba ygın ve ko ma ha lin de kı la ma dık la rı na maz la rı nı ka zâ eder ler.

“Ak lın yo lu bir dir.” der ler, doğ ru dur. Çün kü en akıl lı ve en bi linç li var lık lar olan ve nef sa ni duy gu la rı ol ma yan me lek le rin ara sın da hiçbir gö rüş ay rı lı ğı ve gö rüş ay rı lı ğın-dan kay nak la nan tar tış ma lar ol maz.

İn san la rın ve cin le rin ken di ara la rın da ki gö rüş ay rı lık la rı ve gö rüş ay rı lı ğın dan kay nak la nan tar tış ma lar, kav ga lar ve sa vaş lar; şeh vet, öf ke, ih ti ras, kin ve ben lik gi bi nef sa ni duy-gu la rın akıl la rı dev re dı şı bı rak ma sın dan ile ri ge len olay lar-dır.

Din siz ve den ge siz bir ya şa mın kur ba nı olan la rın ve şeh vet gi bi nef sa ni duy gu la rı nın et ki ve bas kı sı ile akıl la rı dev re dı şı ka lan la rın, çıp lak lı ğı sa vun ma la rı ve başör tü sü ne kar şı ol ma la rı, on la rın açı sın dan do ğal dır.

3­ Bü lû ğ (er gen lik) ça ğı na er me yen ço cuk la ra beş va kit na maz farz de ğil dir. Ço cuk la rın bü lû ğa er me si be den sel ya pı la rı na, psi ko lo jik du yar lı lık la rı na ve ya şa dık la rı ik lim şart la rı na gö re fark lı ola bi lir.

Ge nel de kız lar 9 ya şın dan ve er kek ler 12 ya şın dan son-ra bü lû ğa erer ler.

15 ya şı na ge len kız ve ya er kek ler de bü lû ğa er me be lir-ti le ri ol ma sa da bu yaş tan son ra şer’an (dî nî açı dan) bü lû ğa er miş olur lar.

18

Er kek ler ilk ih ti lâm ol ma la rı ile ve kız lar, 3 gün den az ol ma mak üze re ilk âdet ka nı nı gör me le ri ile bü lû ğa er miş olur lar.

Bü lû ğa eren kız la ra ilk âdet ka nın dan te miz len dik le ri an da, beş va kit na ma zı kıl ma la rı ve ör tün me le ri farz olur.

Bü lû ğa eren, ya ni ge ce ilk de fa ih ti lâm (rü ya da cü nüp) olan er kek le re, o ge ce nin yat sı na ma zın dan baş la mak üze-re beş va kit na maz farz olur.

Ço cuk lar, ana ba ba nın elin de ilâhî emanet tir. İs lâm fıt-ra tı üze re do ğan ve ter te miz bir hal de ana ba ba ya tes lim edi len yav ru la rı ko ru mak, kol la mak ve Al lah’ın (c.c.) em ri doğ rul tu sun da ye tiş tir mek, ana ba ba nın üze ri ne farz dır.

Ço cuk la rın sağ lı ğı nı ko ru mak da ana ba ba nın gö re vi dir. Özel lik le ge be lik ve em zir me dö nem le rin de si ga ra, al kol ve uyuş tu ru cu kul la nan lar ve ço cuk la rın yat tı ğı ka pa lı oda lar da si ga ra içen ler, yav ru la rı nın sağ lı ğı na za rar ver dik le ri için Al lah ka tın da so rum lu dur lar.

Ço cu ğun sağ ku la ğı na ezan ve sol ku la ğı na kâ met oku-ya rak, İs lâm’a uy gun ve an la mı gü zel olan bir isim tak ma lı ve ko nu şa ca ğı za man, ön ce Al lah de me si ni öğ ret me li ve sık sık tek rar la ma lı dır.

Yav ru nun do ğal gı da sı, ilâ hî for mü le da ya lı ana sü tü dür. Zo run lu ne den le re da yan ma dık ça ana sü tün den ay rıl ma-ma lı dır.

Çün kü el değ me den, p las tik ve me tal kap la ra gir me-den, elekt ro nik ci haz lar dan geç me den, ha va dan et ki len me-den ve dış ısı ile be sin kay bı na uğ ra ma dan, tap ta ze ve âb-ı ha yat (ha yat su yu) gi bi ana la rın göğ sün den fış kı ran ana sü tü, do ğal ve ge nel bes le yi ci li ği ya nın da has ta lık la ra kar şı ko ru yu cu özel lik le ri de var dır.

19

He lâl lok ma yi yen, iyi huy lu ve sağ lık lı bir an ne den iki ya şı na ka dar süt emen yav ru la ra, her açı dan ana sü tü ye ter li dir.

Yav ru su nu se ven, onun ger çek ve ka lı cı ge le ce ği ni dü şü nen ve cen ne te ha zır la mak is te yen ana ba ba lar, yav-ru la rı nı her tür lü kö tü ve çir kin söz ler den, gü nah iş le nen ve özel lik le be lir li ka nal la rı iz le mek ten ateş ten ko rur gi bi ko ru-ma lı dır lar.

Yü ce Al lah bu yu ru yor:

Ey mü’min ler! Ke ndi ni zi ve eh li ni zi (eş ve ço cuk la­rı nı zı) ya ka ca ğı taş ve in san olan ateş ten ko ru yun. (Tah ri m-6)

Ço cuk lar 7 ya şı na yak la şın ca na ma zın öne mi vur gu lan-ma lı, na maz la il gi li ön bil gi le rin ve kı sa sû re ler le du ala rın öğ re til me si ne baş lan ma lı dır.

Pey gam be ri miz (s.a.v.) bu yu ru yor:

“Ço­cuk­la­rı­nız­ 7­ ya­şı­na­ ge­lin­ce,­ on­la­ra­ na­ma­zı­em­re­din­ ve­ 10­ ya­şı­na­ ge­lin­ce­ kıl­maz­lar­sa­ (ha­fif­çe)­vu­run.” (Ebû Dâvud)

En bü yük mür şid ve en bü yük eği tim ci olan Pey gam-be ri mi zin bu em ri doğ rul tu sun da yav ru la rı mı zı 7 ya şın da na ma za baş la ta lım. Se ve rek, ok şa ya rak ve ba zen sev dik-le ri şey le ri ala rak, ödül len di re rek na ma za alış tı ra lım ve na ma zı sev dir me ye ça lı şa lım.

Sün net ce mi ye ti do la yı sı ile bir ev soh be tin de, ço cuk la-rın di ni eği tim le ri ve 7 ya şın da na ma za baş la tıl ma la rı ko nu-su nu an la tı rken, il ko kul mü dü rü ol du ğu nu söy le yen bi ri sö zü mü ke se rek ay nen şun la rı söy le di:

20

“Ço cuk la rın 7 ya şın da na ma za baş la tıl ma la rı ve 10 ya şın dan son ra bas kı uy gu la na rak na ma za zor lan ma la rı; ço cuk la rın öz gür lük hak la rı na, in san lık hak la rı na ve ge nel ahlak ve hu kuk ku ral la rı na say gı sız lık de ğil mi dir?”

Mü dür be yin bu in san cıl (!) yak la şım lı so ru su üze ri ne ko nu yu de ğiş tir mek zo run da kal dım ve mü dür be yin içe ri-sin de bu lun du ğu, ya şa dı ğı, uy gu la dı ğı ama far kın da ol ma-dı ğı sis te mi ör nek ve re rek ce vap lan dır ma ya ça lış tım;

“Mü dür bey!” de dim. “Beş yıl lık (O za man öy le idi.) ilk öğ re tim ya sa lar la be lir len miş, zo run lu ve te mel bir eği tim dir.

7 ve da ha yu ka rı yaş ta ki ço cuk lar, sa ba hın kör ka ran lı-ğın da, tat lı uy ku la rın dan zor la uyan dı rıl mak ta ve sı cak ya tak la rın dan zor la kal dı rıl mak ta dır lar.

Tat lı uy ku la rın dan ve sı cak ya tak la rın dan zor la kal dı rı-lan ço çuk lar; ya rı aç, ya rı uy ku lu bir hal de ve kı şın so ğuk gün le rin de kar, ti pi, yağ mur ve fır tı na al tın da üşü ye rek ve ıs la na rak oku la git me zo run lulu ğun da dır lar.

Ay rı ca bü yük kent ler de o sa at te ki yo ğun tra fi ğin ara sın-da kö re be gi bi ka ça rak, ko şa rak ve tra fik ca na va rın dan kıl pa yı kur tu la rak oku la git mek te dir ler.

Ve li ler bu uy gu la ma yı yü rüt me ve ge rek li hal ler de zor kul lan ma ve bas kı yap ma zo run lulu ğun da dır lar.”

Mü dür be ye dö ne rek, “Sa yın mü dür bey!” de dim.

“Do ğum la ölüm ara sın da sı nır lı ve kı sıt lı olan kı sa cık dün ya ha ya tı için çe ki len bun ca çi le le ri, sı kın tı la rı ve hat ta ölüm teh li ke le ri ni hoş gö rü ile ve do ğal kar şı lı yor su nuz.

Di ğer yan da, Al lah’ın İs lâm fıt ra tı (İs lâ mi ya şan tı) üze re ya rat tı ğı yav ru la rın, do ğal ya şam la rı nın bir ge re ği olan beş

21

va kit na ma zı, ana ba ba la rı nın ya nı ba şın da ve sı ca cık oda-da kıl ma la rı nı, ne den bu de re ce abart tı ğı nı zı ve ya dır ga dı-ğı nı zı an la ya ma dım.” de dim.

Mü dür bey, doğ ru su ken di sin den hiç bek le me di ğim bir ol gun luk la boy nu ma sa rıl dı ve be nim gi bi bir âciz den özür di le di.

Sev gi li Din Kar deş le rim! Bin bir güç lük le ye tiş tir me ye ça lış tı ğı mız ve üze ri ne tit re-

di ği miz yav ru la rı mı zın hay dut, te rö rist ol ma la rı nı is te mi yor-sak ile ri de biz le ri sev me le ri ni, say ma la rı nı, va ta na, mil le te ya rar lı ol ma la rı nı ve en önem li si mah şer ye rin de ya ka la rı mı-za ya pı şıp biz ler den da va cı ol ma ma la rı nı is ti yor sak, çok sev di ği miz yav ru la rı mı zı, pey gam be ri mi zin emir ve ir şad la rı doğ rul tu sun da ye tiş tir me ye ça lı şa lım.

Mü nâ fık lar gi bi ön ce ek mek, son ra din de me ye lim ve sa hâ be ler gi bi her yer de, her ko nu da ve her za man di ni ön plan da tu ta lım.

Yav ru la rı mı zı 7 ya şın da na ma za baş la ta lım. 10 ya şı na gel dik le ri za man da ha du yar lı ola lım ve baş ta Kur’ân ol mak üze re ge rek li te mel ve ge nel dî nî bil gi le ri öğ re te lim.

4­ Âdet ve ni fas (lo hu sa lık) ha lin de ka dın la ra, bu hal le ri de vam et ti ği sü re ce na maz farz de ğil dir.

Ruh la son suz laş tı rı lan ve son suz luk âle mi için ya ra tı lan in san la rın öz lem le rin de ve bi linçalt la rın da do ğal ola rak ölüm süz bir ya şa mın, öz le mi ve is te ği var dır.

Genç, sağ lık lı, di na mik, so run suz ve ha yat do lu in san-lar da bu öz lem ve is tek da ha güç lü dür.

Şey tan, Hz. Âdem ile Hz. Hav va’ya iş te bu açı dan yak-laş tı. Uzun yıl lar cen net te kal dı ğı için yal nız ca ken di si nin bil di ği bir sır rı if şâ edi yor muş gi bi dav ran dı ve Al lah (c.c.)

22

adı na ye min ede rek, o ya sak lan mış ağa cın mey ve sin den yi yen le rin ölüm süz ha ya ta ka vu şa ca ğı nı söy le di.

Hz. Âdem kork tu ve ir kil di ama genç, di na mik, sağ lık lı, so run suz ve ha yat do lu bir ka dın olan Hz. Hav va, he men o ağa cın mey ve sin den ye di; eli ile Hz. Âdem’in ağ zı na gö tü re-rek ye me si için ıs rar et ti ve ye dir di.

Al lah (c.c.) ta ra fın dan ce za lan dı rı lan Hz. Âdem ve Hz. Hav va, cen net ten sü rü lüp ya şam şart la rı en güç olan dün ya ge ze ge ni ne in di ril di ler. Su çu ön ce iş le yen ve eşi Hz. Âdem’i suç iş le me ye teş vik eden Hz. Hav va, ay rı ca her ay âdet ka nı gör mek le ce za lan dı rıl dı.

Ka dın lar dan her ay ge len ağır ko ku lu, ka ra, kır mı zı ve sa rı renk li ka na, âdet (ay ba şı) ka nı de nir.

Âdet ka nı 3 gün den az ve 10 gün den faz la ol maz.Aşa ğı da ki kan lar, âdet ve ni fas ka nı ol ma yıp bu run dan

ve ke si len par mak tan ge len kan lar gi bi yal nız ca ab des ti bo zar lar.

İs ti hâ ze adı ve ri len bu kan lar na ma za, oru ca, Kur’ân oku ma ya en gel ol ma dı ğı gi bi ha nım la rın eş le ri ile mü na se-bet te bu lun ma la rı na da en gel ol maz lar.

3 gün den az ge lip ke si len kan lar.Âdet gün le rin de, 10 gün den faz la ge len kan lar.İki âdet ara sın da, 15 gün geç me den ön ce ge len kan lar.9 ya şın dan kü çük kız lar dan ge len kan lar.Âdet ten ke sil miş ka dın lar dan ge len kan lar.Ge be ka dın lar dan ge len kan lar.Do ğum dan son ra 40 gün den faz la ge len kan lar.

] ] ]

23

MÎRÂC AÇISINDAN NAMAZk

Mîrâc ne dir?

Mîrâc; yü cel di, yük sek le re çık tı an la mın da ki “are ce” fi ili-nin mif tah vez nin de is m-i âle ti dir.

Mif tah; (anah tar) ka pa lı ka pı la rı açan bir alet ol du ğu gi bi Mîrâc da mad de öte si me le kût âle mi nin ka pı la rı nı açan ma ne vi araç tır.

Mad de öte si bir var lık olan ve âle m-i er vah tan ge len ru hun, mad de öte si âlem ler de mâ ne vî fe yiz ler ve ruh sal zevk ler le hu zur bul ma sı ve tat min ol ma sı dır.

Mîrâc, pey gam ber le rin ve ev li ya la rın “sey r-i sü lûk”u ya ni Al lah (c.c.) yo lun da ma ne vi ve rû hâ nî yol cu lu ğu dur.

Bü tün pey gam ber le rin ve ev li ya la rın ruh sal ol gun luk la-rı na ve Al lah (c.c.) ka tın da ki de re ce le ri ne gö re rû hâ nî mîrâc-la rı var dır.

Ruh ve be den le bir lik te ya pı lan ve Mek ke’de ki Mes ci d-i Ha ram’dan ön ce Ku düs’te ki Mes ci d-i Ak sâ’ya ve ora dan ye di kat gök le ri, Sid retü’l Mün te ha’yı ve Me lek ler Âle mi ni aşa rak “Ka be Kav seyn” ma ka mı na ka dar uza nan Mîrâc, Hâ te mü’l En bi yâ ve Ma kâ m-ı Mah mud sa hi bi olan sev gi li Pey gam be ri mi ze lüt fe di len özel bir Mîrâc’ tır.

Hz. Ceb râ il’in, “İle ri ge çer sem ya na rım.” di ye ac zi ni iti-raf et ti ği ve pey gam ber le rin gıb ta et ti ği bu Mîrâc, akıl ve ha yal ler öte si bir olay ol du ğu için müş rik le ri çıl dır tıp es fe l-i sâ fi lî n’e yu var la mış ve Hz. Ebû Be kir’i sıd dî kı yet ma ka mı na yü celt miş tir.

24

Son suz mer ha met sa hi bi olan Yüce Al lah, biz le ri de bu kut sal Mîrâc ni me tin den yok sun bı rak ma mış ve pey gam be-ri mi zin di li ile bu nu ha ber ver miş tir.

Sev gi li pey gam be ri miz; “Na­maz,­mü’min­le­rin­mîrâcı­dır.” hadis-i şe rî fi ile çok sev di ği üm me ti ne bu müj de yi ver miş tir.

“Her şey as lı na dö ner.” top rak tan ya ra tı lan be den sel ya pı mızın ölün ce çü rü yüp tek rar top ra ğa dö nüş tü ğü gi bi,

Mîrâc ge ce si farz kı lı nan ve Mîrâc’ dan ge len na maz da, kı lan ki şi le ri tek rar Mîrâc’a ta şır.

Evet, na maz mü’min le rin mîrâcı dır. Mü’min’ ler, an cak na maz ile Mîrâc’ın mâ ne vi fazilet le rin den ve ruh sal zevk le-rin den ya rar la nır lar ve na maz ile mad de öte si âlem le re yü ce le bi lir ler.

Beş va kit na ma zı kı lan la rın her bi ri, Mîrâc’ın mâ ne vî fa zi let le rin den ve ruh sal zevk le rin den ya rar la nır mı?

“Na maz, mü’min le rin mîrâcı dır.” hadisi nin as lı; “Es sa lâ-tu Mîrâcu’l mü’mi nîn”dir. Es sa lâ tü’de ki lâm ile El mü’mi-nîn’de ki lâm, cins için de ğil ahd (be lir li lik) için dir.

Her na maz, Mîrâc ol ma dı ğı gi bi her mü’mi nin kıl dı ğı na maz da Mîrâc ol maz de mek tir.

Na ma zın ger çek ten Mîrâc ola bil me si ve kı lan ki şi yi mâ ne vî fe yiz le re, ruh sal zevk le re ve mad de öte si âlem le re ta şı ya bil me si için ön ce na maz kı lan ki şi nin ger çek mü’min ol ma sı, tev hid inan cı nı kal bi ne yer leş tir me si ge rek li dir.

Tev hid ve şirk bir bi ri nin zıd dı dır. Tev hi din ol du ğu yer de şirk ve şir kin ol du ğu yer de tev hid ol maz.

25

Din kar şı tı ki şi le ri ilâh laş tı ran lar, avuç la rı şi şin ce ye ka dar on la rı al kış la yan lar ve on la rın, dinin te me li ne di na mit koy ma la rı nı kıl la rı nı kı pır dat ma dan, bo ya lı ba sın da ve ka nal lar da zevk le iz le yen ler...

Son ra ale la ce le al dık la rı ab dest le ya tıp kal kıp na maz la-rı nı kı lı ve ren ler, ne ima nın ta dı nı ne na ma zın ta dı nı ve ne de Mîrâc’ın ta dı nı ala ma dık la rı gi bi cen netin ko ku su nu da ala-maz lar.

Yü ce Al lah bu yu ru yor:Ger­çek­mü’minler,­kur­tu­lu­şa­er­di­ler.­On­lar­na­maz­

la­rın­da­hu­şû­edi­ci­ler­dir.­ (Na­maz­la­rı­nı­hu­şû­ve­hu­zur­la­kı­lı­cı­lar­dır.) (Mü’mi nûn 1-2)

Ger çek mü’min – ger çek na maz. Ar tı – ek si uç la rı gi bi bu iki si bir ara ya ge lin ce, ni ce ni ce ma ne vi ener ji ler, ma ne vi fe yiz ler ve ruh sal zevk ler olu şur ve kı lı nan na maz ger çek ten Mîrâc olur.

Sev gi li Din Kar deş le rim! Na ma zı mı zın ger çek Mîrâc ol ma sı ve biz le ri ma ne vi

fe yiz le re, ruh sal zevk le re ve ilâhî hu zu ra ta şı ya bil me si için ön ce lik le na ma zın altya pı sı nı oluş tu ran ön şart la rı ye ri ne ge ti re lim. İnanç, bi linç ve ih lâ sı ken di mi ze il ke edi ne lim.

Na ma zın ön şart la rı tu va let te baş lar. Çün kü tu va le ti ne sı kı şan kim se nin, tu va le te git me den na maz kıl ma sı mek-ruh tur.

Amel ler (iş ler) ni ye te bağ lı dır. Na ma zı hu şû ve hu zur la kı la bil mek ve ke râ het ten sa kın ma ama cı ile tu va le te gi ren-le rin, na maz la il gi li se vap la rı ya zıl ma ya baş lar.

Ab dest, na ma zın anah ta rı ve Müslüman la rın şey ta na kar şı en et ki li si la hı dır.

26

Ön ce den ab dest ala rak na ma zın vak ti ni bek le yen le re, şey tan yak la şa maz. On la rı önem siz iş ler le oya la yıp na ma-zın vak ti ni ge çir te mez.

Bu ne den le gü cü mü zün yet ti ği öl çü de va kit ten ön ce ab dest ala lım ve ken di mi zi na ma za ha zır la ya lım.

Ab dest ve ya gu sül gi bi mad di ve ma ne vi te miz lik ler ya pıl dık tan ve üst baş te miz li ği göz den ge çi ril dik ten son ra na maz va kit le ri ni ilâhî ran de vu ola rak al gı la ma lı, ruh sal ve psi ko lo jik açı dan na ma za gi ri şe ha zır lan ma lı dır.

İlâhî ran de vu nun baş lan gı cı nı bil di ren ‘ezanlar’ okun ma-ya baş la yın ca mü ez zin ler, “Al lâ hü Ek ber, Al lâ hü Ek ber” de yin ce gö nül ler duy gu lan ma lı, iş güç bı ra kıl ma lı, ya şam dur ma lı ve tüm ina nan lar na ma za koş ma lı dır.

Ezan du asın dan son ra aya ğa kal kı lır, kıb le ye dö nü lür ve na maz için ni yet edi lir.

Na ma zın akı şı nı et ki le ye cek olan ni yet ger çek ten çok önem li dir. Bu ne den le kalp ile ya pıl ma sı farz dır.

Ni yet, ki şi ile Al lah (c.c.) ara sın da bir söz leş me dir. Ni yet ile âdet ve ibadet ay rı lır ve ki şi nin se va bı ni ye ti ile oran tı lı olur.

Ni yet, ki şi nin ken di ne ge li şi, Al lah (c.c.) hu zu run da ol du ğu nu ha tır la yı şı ve gaf let ten sıy rı lıp çı kı şı dır.

Ni yet, ki şi ile dün ya sı ara sı na çe ki len ka lın bir du var dır. Du va rın dış ta ra fın da bit me yen tü ken me yen dün ya iş le ri, ih ti ras, tar tış ma, kav ga ve gaf let...

Du va rın be ri ta ra fın da yal nız ca Al lah’a iba det.“Ni yet et tim Al lah rı za sı için fi lan na ma zı kıl ma ya.” der-

ken, ağ zın dan çı kan söz le ri ku la ğı duy ma lı ve an la mı nı kal-bin den ge çir me li dir. Na ma zı ger çek ten Al lah rı za sı için kıl-ma ya özen gös ter me li ve Al lah’ın rı za sı nı amaç edin me li dir.

27

Ni yet ten son ra el ler kal dı rı la rak “Al lâ hü Ek ber” (En bü yük Al lah’tır.) di ye tek bir alı nır.

Tek bir den son ra Yüce Al lah’a ka yıt sız şart sız, tam tes-li mi yet an la mın da el ler bağ la nır.

Sol el, bu run te miz le me ve ta ha ret gi bi aşa ğı lık ve nef-sâ ni iş ler de kul la nıl dı ğı için ru hun nef se ve hak kın bâ tı la kar şı üs tün lü ğü nü ka nıt la mak için sağ el, sol elin üze ri ne ko nur.

Na ma za, “Al lâ hü Ek ber” (En bü yük Al lah’tır.) di ye gi ri lir ve Al lah’tan baş ka her şey öne mi ni yi ti rir ve na ma zın dı şın-da ka lır.

Na ma za gi riş tek bi ri farz dır ve bu tek bi re, “Tah rî me Tek-bi ri” ve “İf ti tah Tek bi ri” de nir.

Tah rî me Tek bi ri: Ha ram kı lan tek bir de mek tir. Bu tek-bir den ön ce ken di ne he lâl olan ye me, iç me, ko nuş ma, iş, güç gi bi şey ler ar tık ha ram kı lın mış ve ki şi ade ta me lek leş-miş tir.

İf ti tah Tek bi ri: Açış ve fü tû hât tek bi ri de mek tir. “Al lâ hü Ek ber” di ye tek bir alan ve el bağ la yıp Yüce Al lah’a tes lim olan ki şi ye, mad de öte si me le kût âle mi nin ka pı la rı açı lır ve rûhânî Mîrâcı baş lar.

Dün ya açı sın dan hiç bir bas kı ve da yat ma ol ma dı ğı hal-de yal nız ca Al lah’ın em ri ni ye ri ne ge tir mek ve Yüce Al lah’ın rı za sı nı ka zan mak için işi ni gü cü nü bı ra kan, tat lı uy ku su nu ve sı cak ya ta ğı nı terk eden ve ge re ğin de bas kı la ra kar şı di re ne rek ab dest alan ve el bağ la yıp ilâhî hu zu ra yö ne len ki şi; ye me, iç me gi bi be şe ri sı fat lar dan arı nıp me lek ler gi bi ruh sal ha le dö nü şün ce...

Ön ce, me lek le rin do ğal ve te mel gı da sı olan tes bih, hamd ve tev hid an la mı nı ta şı yan Süb hâ ne ke’yi okur.

28

Süb hâ ne ke’nin so nun da “Ve lâ ilâ he ğay rük” (Sen den baş ka ilâh yok tur.) der ken put çu lu ğa da ya lı sa pık ide olo ji le-ri, sa pık sis tem le ri ve sah te ilâh la rı yok sa ya rak tev hid inan-cı nı ta ze ler.

“Su uyur, düş man uyu maz.” der ler. En teh li ke li ve en bi linç li düş ma nı mız olan şey tan, kalp ve da mar la rı mız da elekt rik akı mı gi bi do la şır ken, nef sâ ni duy gu la rı mı zı tah rik eder ken ve kal bi mi ze kö tü lük le ri fı sıl dar ken, hu zur lu na maz kı la ma ya ca ğı mız için “Eû zü bil lâ hi min’eş-şey tâ nirra cîm” di ye, (Her şe yi bi len, her şe yi gö ren ve son suz kud ret sa hi-bi olan Al lah’a (c.c.) şey ta nın şer rin den sı ğı nı rız.)

Son ra, “Bis mil lâ hir rah mânir ra hîm” di ye, Al lah’ın hu zu-run da ol du ğu muz bi lin ci ve Al lah’ın biz le ri gör dü ğü, bil di ği ve din le di ği inan cı ile ya vaş ya vaş içi mi ze sin di re sin di re ve az çok an la mı nı dü şü ne rek Fâtiha ve zam m-ı sû re yi oku ruz.

Özel lik le, “İy yâ ke na’bu dü ve iy yâ ke nes te ıyn” (An cak sa na iba det ede riz ve an cak sen den yar dım is te riz.) âye ti ni okur-ken, ger çek çi ve sa mi mi ola lım. Na maz da ve na ma zın dı şın da bu âye tin an la mı na bağ lı ka la lım. Yal nız Al lah’a iba-det ede lim, baş ka ilâh lar edin me ye lim. Yal nız Al lah’tan yar-dım is te ye lim ve sah te kur ta rı cı la rı put laş tır ma ya lım.

Fâ ti ha ve zam m-ı sû re den son ra Al lah’ın son suz ve sı nır sız kud re ti ve bü yük lü ğü kar şı sın da say gı ile eğil mek için rükûya gi di lir.

Rükûya gi der ken yi ne “Al lâ hü Ek ber” di ye tek bir alı rız. Rü kû da en az üç de fa, ama ya vaş ya vaş “Süb hâ ne Rab bi-yel Azîm” (Bü yük ve aza met sa hi bi olan Rab bim! Se ni nok-san sı fat lar dan ten zih ede rim.) de dik ten son ra...

“Se mi ’al lâ hü li men ha mi deh” (Al lah, ken di si ne ham d e den le rin ham dini, öv gü sü nü ka bul eder.) di ye rek rü kû dan doğ ru lu ruz.

29

Rü kûdan doğ rul duk tan son ra ayak ta ve dim dik bir va ziy et te “Rab be nâ le kel hamd” (Ey Rab bi miz! Hamd, öv gü, şü kür sa na mah sus tur.) der ve son ra “Al lâ hü Ek ber” di ye sec de ye ka pa nı rız.

Yü ce Al lah buyuruyor: “Sec de et, ya kın ol.” (Alak - 19)

Sec de, iba det le rin özü ve ku lun Al lah’a en ya kın ol du ğu, ruh sal ve ma ne vi ha li dir.

Sec de, top rak tan ya ra tı lan in sa nın tek rar top ra ğa dö nü şü, bir dev ra nın, bir öm rün ve bir rekatın ta mam la nı şı de mek tir.

Sec de, alın ve top ra ğın, onur ve te vâ zu nun bir leş me si dir.Sec de, Mîrâc açı sın dan sıç ra ma nok ta sı dır.Taş dev ri müş rik le ri ne öze nen ler, tö ren ve kut la ma adı

al tın da put laş tı rı lan taş la rın önün de eği lir ken biz ler, yal nız ca Al lah’a sec de edi lir inan cı ve Al lah hu zu run da ol du ğu muz bi lin ci ile sec de ye var dı ğı mız za man..

En az üç de fa ama ya vaş ya vaş “Süb hâ ne Rab bi yel Â’lâ” (Yü ce ler Yüce si Rab bi mi nok san sı fat lar dan ten zih ede rim.) de dik ten son ra sec de den ba şı mı zı kal dı rıp otu ru ruz.

Sec de et me di ği için la net le nen şey ta nı kah ret mek için “Si zi top rak tan ya rat tık, tek rar top ra ğa dön dü re ce ğiz.” âye ti ni uy gu la mak için ve sec de ha lin de ki ruh sal zevk le re doy-ma dı ğı mız için “Al lâ hü Ek ber” di ye ikin ci sec de ye gi de riz.

İkin ci sec de den son ra, “Al lâ hü Ek ber” di ye aya ğa kal-kış, kı yâ mette ye ni den di ri lip ka bir den kal kış de mek tir.

İkin ci re kat ta el bağ la yıp ayak ta ki du ruş, sor gu lan mak üze re mah şer ye rin de ki bek le yiş de mek tir.

Her iki re kat, Mîrâc açı sın dan ye ni bir ma ka ma yük se-liş tir. Bu ne den le her na ma zın ikin ci rekatın so nun da ki otu-

30

ruş ta, sev gi li Pey gam be ri mi zin Mîrâc’ ta oku du ğu, “Et te hıy-yâ tü lil lâ hi ves sa lâ va tü vet tay yi bât” [Söz ile (me dih, öv gü, şü kür, zi kir) be den ile ve mal ile ya pı lan iba det le rin hep si yal nız ca Yüce Al lah’adır.]

“Es se lâ mu aley ke ey yü hen ne biy yü ve rah me tül lâ hi ve be ra kâ tüh” [Ey Al lah ka tın da ki de re ce si yüce olan Ne biy (Haz re ti Mu ham med) Al lah’ın selamı, rah me ti ve be re ket le-ri sa na ol sun.]

“Es se lâ mu aley nâ ve alâ ibâ dil lâ his sâ li hîn” [Dün ya, âhi-ret selameti biz le re ve Al lah’ın sa lih (iyi) kul la rı na ol sun.]

“Eş he dü en lâ ilâ he il lâl lah ve eş he dü en ne Mu ham me-den ab dü hû ve Re sû lühü” [Şehadet ede rim ki Al lah’tan baş-ka hak ve ger çek ilâh (ma’bud) yok tur. Ve yi ne şehadet ede rim ki Haz re ti Mu ham med, O’nun ku lu ve pey gam be ri-dir.]

Kıl mak ta ol du ğu muz na maz üç ve ya dört rekat lı na maz ise Yüce Al lah’a ta hıy ye ler sun duk tan, sev gi li Pey gam be ri-miz’e Al lah’ın se la mı nı, rah me ti ni ve be re ket le ri ni di le dik ten son ra ken di mi ze, bir lik te ol du ğu muz ce ma ate ve Hz. Âdem’den gü nü mü ze ka dar ge lip geç miş Al lah’ın sa lih (iyi) kul la rı na se lam ve dua et tik ten son ra ke li me-i şehadet’ten al dı ğı mız iman gü cü ve ma ne vi ener ji ile aya ğa kal kar ve Mîrâc yol cu lu ğu mu za de vam ede riz.

Ka ’de-i Âhi re de ni len son otu ruş lar da, Et te hıy yâ tü’den son ra “Al lâ hü mme sal li alâ” ve “Al lâ hüm me bâ rik alâ” di ye baş la yan Sa lâ vât-ı Şe rî fe le ri oku ya rak Al lah’ın em ri ni ye ri ne ge tir me ye ça lı şır ve Pey gam be ri mi ze olan sev gi, bağ lı lık ve ve fa bor cu mu zu ye ri ne ge ti rme ye ça lı şı rız.

Son ra, “Rab be nağ fir lî” du ası ile ken di mi zin, ana ba ba-mı zın ve tüm mü’min le rin he sap gü nü affedi lip ba ğış lan ma-sı nı son suz mer ha met sa hi bi olan Rab bi miz’den di le riz.

31

Na ma za baş lar ken Tah rî me Tek bi ri ile biz le re ha ram kı lı nan ye me, iç me ve ko nuş ma gi bi şey le rin te krar he lâl ol ma sı ve me le kût âle min den, dün ya âle mi ne dö ne bil me-miz için ön ce sa ğı mız da ki ve son ra so lu muz da ki me lek le re se lam ve re rek na maz dan çı ka rız.

“El kab rü san dû kul amel” (Ka bir amel san dı ğı dır). Dün-ya nın en var lık lı ve en ün lü ki şi le ri, mad de ola rak me za ra be yaz bir ke fen den baş ka bir şey gö tür mez ken, in san la rın iyi ve çir kin amel le ri (iş le ri) o ki şi ile bir lik te me za rı na gi re-cek tir.

İn sa nın iyi amel le ri (se vap la rı) çok gü zel, çok se vim li ve nû râ nî şe kil ler de me za ra ge le cek ler ve kı yâ me te ka dar o ki şi ile ar ka daş lık ede cek ler dir.

Kö tü amel ler (gü nah lar) de ka ra, kor kunç, yı lan, ak rep ve ej der ha şek lin de me za ra ge le cek ler ve kı yâ me te ka dar o ki şi ye azap ede cek ler dir.

İyi gü zel amel le rin ba şın da farzlar ge lir. Farz ların ba şın-da her gün beş de fa tek rar la nan Na maz ge lir. Na maz ne de re ce inanç lı, bi linç li, ih lâs lı, dos doğ ru ve gü zel kı lı nır sa o de re ce gü zel le şir, nur la nır ve in sa nın me za rın da en ya kın ve en sa mi mi ar ka da şı olur.

Na maz, ma na âlemin de bir in sa na ben zer. Na ma zın farz la rı o in sa nın kalp, be yin, ci ğer ve böb rek le ri gi bi ha ya ti or gan la rı dır. Vâcib ler kol, ba cak, göz, ku lak gi bi dış or gan-la rı dır. Sün net ler el ve ayak par mak la rı dır. Müs te hap lar kaş, kir pik ve saç la rı dır.

Farz la rın ter ki, ha ya ti or gan la rın ölü mü de mek tir. Vâcib-le rin ter ki kol suz, ba cak sız ve göz süz kal mak de mek tir. Sün net le rin ter ki par mak sız kal mak de mek tir. Müs te hap la-rın ter ki saç la rın dö kü lüp kel kal ma sı de mek tir.

32

Na maz la rı mı zın, Al lah (c.c.) ka tın da ka bul ol ma sı, me zar da ve âhi ret te kar şı mı za se vim li, nur lu ve düz gün bir şe kil de çık ma sı için bi d’at ve hu râ fe ler den ka çın ma ko şu lu ile na ma zın farz la rı nı, vâcib le ri ni, sün net le ri ni ve müs te hap-la rı nı en in ce ay rın tı la rı na ka dar ye ri ne ge tir me ye ça lı şa lım.

Unut ma ya lım! Her şe yin bir özü var dır. Gü lün özü ko ku, şe ke rin özü tat ve sü tün özü yağ ol du ğu gi bi in sa nın özü ruh, na ma zın özü ise hu şû’dur.

Hu şû suz na maz, ruh suz be den gi bi dir.

Hu şû ne dir?Hu zur ve sü kûn de mek tir. Ya ni iç duy gu lar Al lah hu zu-

run da, be den ha re ket siz ve sakin de mek tir.

Kalp; yer le ri, gök le ri ve bü tün var lık la rı ya ra tan, yö ne-ten ve yön len di ren Yüce Al lah’ın hu zu run da.

Akıl; na maz da ve na maz da ol du ğu nun bi lin cin de.

Ha yal; cen net le ce hen ne min tam or ta sın da.

Göz ler; ön de sec de ma hal lin de.

Dil; Kur’ân oku mak ta ve zi kir et mek te.

Ku lak lar; dil de ve di lin oku du ğu nu din le me de.

El ler; sa ğı so lu ka şı mak sı zın ha re ket siz ve üst üs te.

Ayak lar; dağ lar gi bi sa bit, ha re ket siz ve yan ya na.

Gö nül; ma ne vi fe yiz ler ve ruh sal zevk ler le do lup taş ma da.

Ruh; ilâ hî cez be ile me le kût âle min de ve Mîrâc yo lun da.

İş te, na ma zın ca nı ve rû hu olan hu şû...

İş te, ki şi yi Mîrâc’a, cen ne te ve Ce mâ lul la h’a ta şı ya cak olan na maz.

33

Yü ce Al lah bu yu ru yor:Ger çek mü’min ler fe lâ ha (Ce hen nem ’den kur tu lup

Cen ne t’e) ka vuş tu lar. On lar, na ma zı hu şû için de kı lı cı­lar dır. On lar, lağ vi yat tan (gü nah lar dan ve boş şey ler­den) ka çı nır lar. (Mü’minun 1,2,3)

Âlem le rin Rab bi olan Al lah’a ina nan ger çek ve ke sin imana eri şen ler, gaf let per de le ri ni par ça la dık la rı için na maz-la rı nı hu şû, hu zur, mâ ne vi fe yiz ler ve ruh sal zevk ler le kı lar lar.

Na ma zın dı şın da da Al lah’ın (c.c.) hu zu run da ol du ğu bi lin ci ni sür dü ren ler, sü rek li Al lah’ı anan lar, zi kreden ler ve Al lah yo lun da, Al lah’ın dini için ça lı şan lar, her an ma ne vi fe yiz ler ve ruh sal zevk ler le do lup taş tık la rı için her tür lü gü nah lar dan ve ge rek siz boş şey ler den ka çı nır lar.

] ] ]

34

GÜNAHLARDAN KORUNMA AÇISINDAN NAMAZ

k

Gü nah ne de mek tir?

Gü na hın ge nel an la mı ce hen neme gi den yol de mek tir. Bu yo lun baş lan gı cın da Al lah’a, Pey gam ber’e is yan ve nef-sa ni duy gu la rın is te ği doğ rul tu sun da çıl gın ca ve hay van ca bir ya şam var dır.

Gü nah la rın kö ke ni; öf ke, şeh vet, onur, kin, ih ti ras ve ben lik gi bi nef sa ni, hay van sal duy gu lar dır.

Ruh ve ne fis de ni len iki kar şıt tan ya ni me lekle hay van-sal ha ya tın bir le şi min den ya ra tı lan in san la rın hem se vap hem de gü nah iş le me yö nün de eşit oran da eği lim, is tek ve ye te nek le ri var dır.

İn sa nı et ki le yen ruh ve ne fis, iki ay rı uç ta bu lu nan zıt güç ler dir. Bun lar dan bi ri ni se vin di ren di ğe ri ni gü cen dir miş ve bi ri ne yak la şan di ğe rin den uzak laş mış olur. İn san, han-gi si ne yak la şır sa onun et ki ala nı na gir miş olur.

Mad de öte si, ölüm süz bir var lık olan “RUH”, in sa nın as lı ve de ğiş me yen ger çek ki şi li ği dir.

Be den sel ya pı da ki hüc re sel ve or ga nik de ği şik lik ler, ruhu et ki le mez. Baş ka sı nın gö zü ile gö ren, baş ka sı nın böb-re ği ve kal bi ile ya şa yan la rın ruh la rın da bir de ği şim ol maz.

Âhiret âle min de ye ni be den le ri ile bir le şe cek olan ruh-la rın ger çek ve ge nel ki şi lik le rin de hiçbir de ği şim ol ma ya-cak tır.

35

Be den sel ya şam la sı nır lı olan nef sa ni duy gu lar, in sa nın dün ya sı dır. Be den sel ya şa mın so na er me si, nef sa ni duy gu-la rın da so nu dur.

Pey gam be ri miz (s.a.v.) buyuruyor:

Dün­ya­sı­nı­ se­ven­âhireti­ne­ve­âhireti­ni­ se­ven­dün­ya­sı­na­za­rar­ve­rir.­Ama­siz,­ (iki­si­ça­tış­tı­ğı­za­man)­son­suz­ola­nı­ge­çi­ci­ola­na­ter­cih­edi­niz.­(Hâkim - Ahmed İbni Hanbel)

Sev gi li Pey gam be ri mi zin ir şâ dı doğ rul tu sun da ha re ket ede lim ve ruh – ne fis ça tış ma sın da tav rı mı zı sü rek li ruh tan ya na ko ya lım. So nu piş man lık olan ge çi ci nef sa ni zevk ler için âhi re ti mi ze za rar ver me ye lim.

Hay van sal nef sa ni duy gu lar, akarsu la ra ben zer ler. Akarsu lar de re ya tak la rı nın dı şı na çık ma dık la rı sü re ce çev re için ha yat ve ener ji kay nak la rı dır lar.

Eğer de re ya tak la rı nı aşar, çev re ye ya yı lır ve se le dö nü-şür ler se çev re için fe la ket olur lar.

Nef sa ni duy gu lar da kalp ve da mar lar da do laş tık la rı sü re ce be den sel ya şam için ha yat ve ener ji kay na ğı dır lar.

Nef sa ni duy gu lar bir uya rı ve ya tah rik so nu cu ge niş le-yip dış or gan la ra yan sır ve ey le me dö nü şür ler se, in sa nın hem dün ya sı na hem de âhi re ti ne kor kunç za rar lar ve rir ler.

Özel lik le nef sin en du yar lı ve en güç lü duy gu la rı olan ve her tür lü fuh şi ya tın (yüz kı zar tı cı, çir kin gü nah ların) ve mün-ke ra tın (kö tü lük le rin) kö ke ni olan şeh vet ve ga zap (öf ke), ha fif bir uya rı ve ya tah rik so nu cu he men et ki le nir ve ge niş-ler ler.

Bu et ki len me ve ge niş le me ile kalp te ey le me dö nüş me yö nün de bir is tek ve eği lim baş lar.

36

Bu is tek ve eği lim, inanç tan kay nak la nan Al lah kor ku su ile anın da ön len mez se güç le ne rek ge ri lim ve bas kı ya dö nü-şür. Bu ge ri lim ve bas kı ira de gü cü nü aşa rak ve ak lın kont-ro lün den çı ka rak dış or gan la ra yan sır ve ey le me (gü na ha) dö nü şür se, fre ni pat la yan ara ba gi bi so nu cun ne ola ca ğı bi li ne mez.

Ger çek te be den sel ya şa mı mız için ha yat ve ener ji kay-nak la rı olan nef sani duy gu la rın, dış or gan la ra yan sı ya rak gü na ha dö nüş me le ri ni ön le mek için can si mi di miz olan beş va kit na ma za sa rıl ma mız şart tır.

Ne den mi? Çün kü di ğer iba det ler sü rek li ol ma dı ğı için nef sa ni duy gu la rın ani den gü na ha dö nüş me sin de ye ter siz ka lır lar.

Beş va kit na ma zı vak tin de ve dü zen li bir şe kil de kı lan-la rın gö nül le ri; ab dest, na maz ve tes bi hat gi bi ibadet ler le sü rek li nur lan dı ğı için ka ran lı ğı se ven ve ka ran lık or tam da ge li şen nef sa ni güç ler, ey le me ge çe cek gü ce eri şe mez ler.

Yü ce Al lah bu yu ru yor:“Sa na vah yo lu nan ki ta bı (Kur’ân’ı) oku ve (beş

va kit) na ma zı nı dos doğ ru ve gü zel ce kıl! Ke sin lik le na maz, (her tür lü) fuh şi yat tan ve mün ke rat tan ko rur.” (An ke bût, 45)

Beş va kit na ma zı vak tin de, dos doğ ru ve gü zel ce kı lan-la rın, her çe şit fuh şi yat tan ve mün ke rat tan (kö tü lük ler den) ko ru na ca ğı, Yü ce Al lah’ın ke sin te mi na tı al tın da dır.

Yü ce Al lah bu âye tin de, ön ce lik le Kur’ân oku ma mı zı em ret mek te dir. Çün kü Kur’ân’a uy ma yan, Kur’ân dı şı iba-det ler, bi d’at ve ge çer siz ol du ğu gi bi Kur’ân kar şı tı iş ler de ha ram dır.

Kur’ân ’sız ya şam; din siz, den ge siz ve dü zen siz bir ya şam dır.

37

Pey gam be ri miz (s.a.v.) buyuruyor:

Si­zin­en­ha­yır­lı­nız,­Kur’ân’ı­öğ­re­nen­ve­(baş­ka­la­rı­na)­öğ­re­ten­dir.­(Tir mî zî)

Kur’ân, va hiy yo luy la ve Ceb ra il (a.s.) ara cı lı ğı ile pey gam be ri mi ze in di ri len son ilâ hî ki tap tır ve Al lah’ın (c.c.) ko ru ma sı al tın da dır.

Yüce Al lah’ın il mi ve kud re ti, son suz ve sı nır sız ol du ğu gi bi Al lah’ın ke lâ mı da son suz ve sı nır sız dır ve Kur’ân, Al lah ke lâ mı dır.

Bu ne den le Yüce Al lah’ın ki ta bı olan Kur’ân’ı oku yan lar, öğ re nen ler, öğ re ten ler, Kur’ân için ça lı şan lar ve Kur’ân ’da ki ilâ hî emir le rin doğ rul tu sun da ya şa yan lar, Al lah ka tın da in san la rın en ha yır lı sı dır lar.

An cak hadisi şe ri fin mef hûm-u mu hâ li fi ne (kar şıt an la-mı na) ge lin ce, ya ni Kur’ân’ı oku ma yan lar, oku ma sı nı öğ ren-me yen ler ve bil dik le ri hal de baş ka la rı na öğ ret me yen ler, ne ya zık ki, in san la rın en ha yır sı zı dır lar de mek tir.

Sev gi li Din Kar deş le rim!İn san la rın en ha yır sı zı ol ma mak, Kur’ân’ dan kop ma-

mak, me za ra Kur’ân ’sız gir me mek ve mah şer ye rin de Yü ce Al lah’a kar şı be lir li ka nal lar da ki sa pık ve müs teh cen film le ri sey ret mek ten, fut bol maç la rı nı iz le mek ten, sa pık sis tem le-rin, sa pık ide olo ji le ri ni bil gi di ye oku mak tan ve okut mak tan, se nin ki ta bın olan Kur’ân’ı oku ma ya va kit bu la ma dım de me-mek için,

Lüt fen ve Al lah rı za sı için Kur’ân’a sa hip çı ka lım ve Kur’ân’a yö ne le lim.

Âye t-i ke ri me ’de, “Kur’ân oku!” em rin den son ra, “Ekı mis sa lâh” (Na maz kıl!) em ri gel mek te dir.

38

Her emir de bir şart ve her şar tın bir kar şı lı ğı var dır. “Na maz kıl!” em rin de ki şart; “Ku lum, sen beş va kit na ma zı-nı kı lar san”dır ve bu şar tın kar şı lı ğı; “Kıl dı ğın beş va kit na maz se ni her tür lü fuh şi yat tan ve mün ke rat tan ke sin lik le ko ru ya cak tır.” de mek tir.

Şart ye ri ne ge ti ril di ği an da, şar tın kar şıl ığı oto ma tik man ye ri ne ge lir.

Ça ma şır ma ki ne si nin ça lış ma sı için düğ me ye ba sıl ma sı şart tır. Düğ me ye ba sı la rak şart ye ri ne ge ti ri lir se ma ki ne ça lış ma ya baş lar.

Her na maz ki şi yi kö tü lük ler den ko ru ya bi lir mi?Ab dul lah İb ni Ab bas haz ret le ri nin soh be ti ne ge len ler-

den bi ri göz le ri ni ha ram dan ko ru ya ma dı ğı nı, bir di ğe ri di li ni ya lan dan ve gıy bet ten ko ru ya ma dı ğı nı, bir di ğe ri kız dı ğı za man öf ke si ne ha kim ola ma dı ğı nı ve bir di ğe ri de aşı rı dün ya sev gi sin den do la yı ha ram ka zanç tan ken di ni ko ru ya-ma dı ğı nı söy le di ler ve kur tu luş için bir çö züm öner me si ni ri ca et ti ler.

Ab dul lah İb ni Ab bas, her bi ri ne “Na ma zı da ha gü zel, da ha doğ ru kıl!” di ye ce vap ve rin ce din le yen ler den bi ri; “Ya Ab dul lah! Ar ka daş la rı mız sa na ay rı ay rı şi ka yet ler de bu lun-du lar, sen ise her bi ri ne na ma zı da ha gü zel ve da ha doğ ru kı lın di ye ce vap ver din. Da yan dı ğın kay nak ne dir?” de yin ce,

“Sa na va hiy olu nan ki ta bı (Kur’ân’ı) oku ve na ma zı­nı dos doğ ru ve gü zel ce kıl. Kuş kus uz na maz (her tür lü) fuh şi yat tan ve mün ke rat tan ko rur.” (An ke bût-45) âye ti ni oku-yun ca din le yen le rin hep si tat min ol du lar ve Al lah’ın (c.c.) ke sin te mi na tı na gü ven di ler.

Na ma zın, sa hi bi ni (kı lan ki şi yi) her tür lü kö tü lük ler den ko ru yu ca ğı ke sin dir ve Yüce Al lah’ın te mi na tı al tın da dır.

39

An cak, Al lah’ın te mi na tı şar tın tam ve nok san sız ol ma-sı na bağ lı dır.

Ma ki ne nin düğ me si ne ha fif çe do ku nu lur ve gü zel ce ba sıl maz sa ma ki ne ça lış maz.

Na maz da tem bel tem bel ve ge li şi gü zel kı lı nır sa, sa hi-bi ni kö tü lük ler den ko ru ya maz.

Çün kü “Es sa lâ tü”de ki Lâm, ahd (be lir li lik) için dir. Ya ni Kur’ân’ın ve Sün ne t’in be lir le di ği ku ral lar çer çe ve sin de inanç, bi linç, hu şû ve ih lâs la na ma zı nı dos doğ ru ve gü zel ce kıl de mek tir.

Bu şart la rın doğ rul tu sun da kı lı nan na ma zın, sa hi bi ni (kı lan ki şi yi) her tür lü fuh şi yat tan (yüz kı zar tı cı, çir kin gü nah lar dan) ve mün ke rat tan (di ğer kö tü lük ler den) ko ru ya-ca ğı, Yüce Al lah’ın ke sin te mi na tı al tın da dır.

Hz. Enes bil di ri yor: “En­sar­dan­bir­genç­hak­kın­da­pey­gam­be­ri­mi­ze,­‘Ya­Re­sû­lâl­lah!­Fi­lan­genç­bu­ra­da­(mes­cid­de)­beş­va­kit­na­ma­zı­nı­çok­gü­zel­kı­lı­yor­ama­ge­ce­le­ri­­de­ba­zı­fuh­şi­yat­tan­ge­ri­kal­mı­yor.’­di­ye­şi­ka­yet­te­bu­lun­du­lar.­

Pey gam be ri miz: ‘Onun­(gü­zel­kıl­dı­ğı)­na­ma­zı,­ya­kın­da­onu­her­tür­lü­fuh­şi­yat­tan­alı­ko­ya­cak­tır.’ de­di­ve­ger­çek­ten­öy­le­ol­du.”

Yü ce Al lah, Mü’mi nû n Sû re si’nin ba şın da; kur tu lu şa eren ger çek mü’min le rin na maz la rı nı hu şû ile kıl dık la rı nı ve lağ vi yât tan, boş söz ler den ve ge rek siz iş ler den ka çın dık la-rı nı bil di ri yor.

Ce hen nem den kur tu la rak, cen ne te ve Ce mâ lûl la h’a ka vu-şan ve ebe di kur tu lu şa, mut lu lu ğa eren ger çek mü’min ler, na maz la rı nı hu şû, hu zur ve ih lâs la dos doğ ru ve gü zel ce kı lıp gü nah ol ma dı ğı hal de her tür lü boş söz ler den, ge rek siz

40

ve an lam sız iş ler den ka çı nıp Al lah (c.c.) yo lun da din için ça lı şır ken,

Al tın lı, dövizli gün ya pıp do ya sı ya eğ le nen le rin, be lir li kan al la rda ki sa pık ya yın la rı ve müs teh cen film le ri ka çır ma-yan la rın, beş yıl dız lı otel ler de eğ le nen le rin, fut bol maç la rı nı ne fes le ri ni ke se rek iz le yen le rin, Kur’ân kurs la rını ka pa tıp Kur’ân öğ re ni mi ni en gel le yen le ri, İmam Ha tip le ri ka pa tıp inanç lı, ah lak lı ve dü rüst bir genç li ğin ye tiş me si ni en ge le-yen le ri ve inanç lı kız la rı mı zı, eli kan lı te rö rist ler gi bi yer ler de sü rük le yen le ri al kış la yan la rın ku lak la rı çın la sın.

Sev gi li Din Kar deş le rim!

Beş va kit na maz da hu zur var dır. Ma ne vi fe yiz ler ve ruh-sal zevk ler var dır. Bun la rın da öte sin de, ni ce sır lar ve ni ce hik met ler vard ır ki dil ile an la tı la maz, ka lem ile ya zı la maz ve akıl bun la rı kav ra ya maz.

Dost ve düş ma nın bil di ği bir ger çek var dır. Beş va kit na maz la rı nı Kur’ân’ın ve Sün ne t’in be lir le di ği ku ral lar içe ri-sin de inanç, bi linç, hu şû ve ih lâs ile dos doğ ru kı lan lar; alk ol, ku mar, uyuş tu ru cu, fu huş, hır sız lık, do lan dı rı cı lık, rüş vet, fa iz ve adam öl dür me gi bi bü yük ve çir kin suç la rı iş le me dik-le ri gi bi güç le ri nis be tin de kü çük gü nah lar dan da sa kı nır lar.

Tüm bun la ra rağ men, in san bir be şer dir ve be şer ha ta-sız ola maz. Bu açı dan ba kıl dı ğın da, beş va kit na ma zı kı lan Müslüman la rın da ya nıl gı ya dü şe bi le ce ği ve kü çük de ol sa ba zı gü nah la rı iş le ye bi le ce ği bir ger çek tir.

Gü nah lar dan ko run ma açı sın dan en et ki li ve en gü ve ni-lir si lah, na maz ol du ğu gi bi gü nah la rın im ha ve yok edil me-sin de en et ki li ve en gü ve ni lir si lah, yi ne na maz dır.

41

Pey gam be ri miz (s.a.v.) buyuruyor:

Bir­ ki­şi­ gü­zel­ce­ ab­dest­ al­sa,­ tır­nak­ alt­la­rı­na­ka­dar­ be­de­nin­de­ki­ (Ab­dest­ or­gan­la­rın­da­ki)­ gü­nah­la­rı­dö­kü­lür.­(Müslim)

Pey gam be ri miz (s.a.v.) buyuruyor:

Bü­yük­gü­nah­lar­dan­sa­kı­nıl­dı­ğı­sü­re­ce,­beş­va­kit­na­maz­ile­Cuma­na­ma­zı,­di­ğer­Cuma­’ya­ka­dar­ara­da­iş­le­nen­ gü­nah­la­ra­ kef­fâ­ret­tir­ (on­la­rı­ ör­ter,­ giz­ler.)­(Müs lim-Tir mî zî-İb ni Mâ ce)

Pey gam be ri miz (s.a.v.) buyuruyor:

“Siz­den­ bi­ri­ni­zin­ ka­pı­sı­ önün­den­ bir­ ne­hir­ ak­sa­ve­ (o­ ki­şi)­her­ gün­ beş­ de­fa­ bu­ ne­hir­de­ yı­kan­sa,­ o­ki­şi­de­kir­di­ye­bir­şey­ka­lır­mı?”­(di­ye­so­run­ca)­Sa­ha­be ler: “Ha­yır,­kir­di­ye­bir­şey­kal­maz.”­de­di­ler.

Pey gam be ri miz, “Beş­va­kit­na­maz­da­böy­le­dir.­Al­lah,­na­maz­ile­gü­nah­la­rı­gi­de­rir.” (Bu hâ rî-Müs lim)

Sa ha be ler den bi ri, bi ze gö re kü çük ama ona gö re dağ-lar gi bi bü yük bir gü na hın için de ken di ni bu lu ver miş ti.

Al lah’ı (c.c.) ha tır la dı, he men tev be ye baş la dı ve ağ la ya-rak mes ci de git ti. Al lah kor ku sun dan tir tir tit re ye rek ve ağ la-ya rak ikin di na ma zı nı güç lük le kıl dı.

Na maz dan son ra Pey gam be ri mi ze yak laş tı, ağ la ya rak su çu nu an lat tı ve ne yap ma sı ge rek ti ği ni sor du.

Pey gam be ri miz da ha ce vap ver me den Ceb ra il gel di ve “Ha se ne ler sey yi âtı gi de rir.” âye ti ni ge tir di.

Bu nun üze ri ne Pey gam be ri mi zin yü zü gül dü ve ağ la-mak ta olan sa ha be ye, “Kıl­dı­ğın­ikin­di­na­ma­zı­ile­o­gü­na­hın­ba­ğış­lan­dı.” müj de si ni ver di.

42

Na maz kıl ma yan la rın ku lak la rı çın la sın ve Al lah (c.c.) on la ra da beş va kit na ma zı dü zen li bir şek li de kıl ma yı na sip ey le sin. Amin.

Beş va kit na ma zı inanç, bi linç ve ih lâs la kı lan lar, bü yük gü nah lar dan sa kın ma la rı ko şu lu ile ab dest al ma ya baş la-dık la rı an da dam la yan ab dest su la rı ile bir lik te gü nah la rı dö kül me ye baş lar.

Na maz için el bağ la yıp Al lah (c.c.) hu zu run da di kil dik le ri ve gö nül le ri Yü ce Mev lâya yö nel di ği za man, gü nah la rı in ce-le in ce le yok olur gi der.

Gü nah la rı yok sa?Al dık la rı se vap la rı kat la na kat la na amel def ter le ri ne

ya zı lır, gö nül le ri nur la nır ve on lar da ha kâr lı çı kar lar.Ya na maz kıl ma yan lar?On la rın işi ger çek ten zor, hem de çok zor. Ne den mi? Ab dest, na maz gi bi gü nahsa var si lah lar dan ve iba det-

ler den yok sun olan la rın, en kü çük gü nah la rı affedil mek si zin zer re zer re amel def ter le ri ne ya zı lır ve gö nül le ri gü nah lar la ka ra rır.

Sü rek li bi ri ken ve bü yü ye bü yü ye al tın dan çı kı la maz ha le ge len gü nah la rı na, her gün gün de beş va kit kıl ma dık-la rı na maz la rın bü yük ve kor kunç gü nah la rı da ek le nin ce, Sı rat Köp rü sü bu yü kü çe ke mez ve bun lar ce hen ne me yu var la nır gi der ler.

İşin çok da ha acı bir yö nü var.Alın la rı sec de gör me yen ler, gün de beş de fa Yüce

Al lah’a is yan eden ler, Kur’ân’a sırt çe vi ren ve eza na ku lak tı ka yan lar... San ki on la ra gü nah iş le me hak kı ve im ti ya zı ve ril miş gi bi ken di le ri gü le oy na ya ve açık ça gü nah iş ler ken,

43

Ha cı la rın, ho ca la rın ve beş va kit na ma zı kı lan Müslüman la rın en kü çük gü nah la rı nı eleş ti rir du rur lar.

Yü ce Al lah in san la rı İs lâm fıt ra tı üze re ve eşit şart lar da ya rat mış tır. Di li, ren gi ve ır kı ne olur sa ol sun, her kes Al lah’ın ku lu dur ve Hz. Âdem ile Hz.Hav va’nın to ru nu dur.

Ruh be den de ve can ten de ol du ğu sü re ce, tev be ka pı sı her ke se açık tır.

Ey İn sa noğ lu!

Ma ka mın, mev ki in ve rüt ben ne olur sa ol sun,

İşin, gü cün, ya şa mın, çev ren ne olur sa ol sun,

Te pe den tır na ğa gü na ha bat mış da ol san,

Sa pı tıp taş la ra, put la ra, tap mış da ol san,

Al ko lün, ku ma rın, fuh şun, kur ba nı da ol san,

Uyuş tu ru cu nun ba ğım lı sı, sa tı cı sı da ol san,

Çağ daş lık adı na çı rılçıp lak so yun muş da ol san,

Ha yân, if fe tin, ör tün, zor la alın mış da ol san,

Al da tıl mış, pav yon la ra sa tıl mış da ol san,

Al lah’tan ümi di ni kes me, se ni O ya rat tı.

Sen onu unut san da, O se ni unut ma dı.

Sa yı sız ni met le ri hep se nin için ya rat tı.

Yer le ri, gök le ri, cen neti se nin için ya rat tı.

Sa yı lı ne fes le rin dam la dam la tü ken me den,

Az ra il, ya ka na ya pı şıp işi ni bi tir me den,

Tev be et, koş, Al lah’a koş!

44

Ab dest al; na ma za, fe lâ ha koş!Yü zü nü Kıb le’ye, gön lü nü Rab bi ne dön.Sec de’ye ka pan, Yü ce Al lah’a dön.Her ara dı ğı nı na maz da bu la cak sın.Tüm duy gu la rın la tat min ola cak sın.Val la hi ken di ni baş ka dün ya lar da bu la cak sın...

] ] ]

45

SEVAP AÇISINDAN NAMAZk

Cen net – ce hen nem gi bi, se vap – gü nah da bir bi ri nin tam zıddı dır. Se va bın ge nel an la mı, cen nete gi den yol de mek tir. Bu yo lun baş lan gı cın da ya ni dün ya bö lü mün de, İs lâm düş man la rı nın zu lüm, bas kı ve zor ba lık la rı var dır.

İki yüz lü mü nâ fık la rın sa pık lık ha re ket le ri ve sah te din is tis mar cı la rı nın çı kar kav ga la rı var dır.

Di ğer yan dan, in sa nın ken di nef si nin hay va ni duy gu la-rı nın, gü nah iş le me yö nün de is tek, eği lim ve ha tta bas kı sı var dır.

Tüm bu olum suz luk la ra rağ men Al lah’ın inanç lı, bi linç li ve ih lâs lı kul la rı, baş ta beş va kit na maz ol mak üze re iba det-ler den al dık la rı ma ne vi fe yiz ler ve ruh sal zevk ler le bu en gel le ri aşar ve di ğer in san la rı da kur tar ma ya ça lı şır lar.

Aşı rı so ğuk lar dan ko run mak için da ha faz la gi yin me ye ve da ha faz la ka lo ri ye ih ti ya cı mız ol du ğu gi bi,

Gü nü müz de so ka ğa ta şan ha ram lar dan ko ru na bil mek için da ha güç lü ve da ha bi linç li ima na ve da ha faz la se va ba ih ti ya cı mız var dır.

Al lah’ın (c.c.) emir le ri ne ve rı za sı na uy gun ol ma ko şu lu ile ve Al lah rı za sı için ya pı lan her iba de tin bir se va bı var dır.

An cak se vap la rın ba şın da Yü ce Al lah’ın ke sin emir le ri olan farz lar ge lir. Farz la rın ba şın da da beş va kit na maz ge lir.

Her gün beş de fa tek rar la nan ve sü rek li bir iba det olan na maz, Yüce Al lah’ı ha tır la tır ve ki şi yi Al lah’ın hu zu ru na ta şır.

46

Yü ce Al lah bu yu ru yor:

Kuşkusuz, Al lah be nim. Ben den baş ka ilâh yok tur. Yal nız ba na ibadet et ve be ni ha tır la man için na maz kıl! (Tâhâ, 14)

Dinin di re ği olan na maz, in san la ra Al lah’ı (c.c.) ha tır la tır. Al lah’ın emir le ri ni, ya sak la rı nı ha tır la tır ve in san la rı ha ram-lar dan ko rur.

Ya rı çıp lak ka dın la rın ve al ko lik er kek le rin top lan dı ğı saz lı caz lı dü ğün sa lon la rın da ve ga zi no lar da caz ta kım la rı, oyun ha va la rı ça lar ken ve ya çıp lak dan söz ler gös te ri ya par-ken hiç kim se Al lah’ı ve Al lah’ın emir ve ya sak la rı nı ha tır la maz.

Ak si ne al ko lün et ki si, caz la rın coş ku su ve cin sel ar zu-la rın ge ri li mi ile da ha faz la gü nah iş le me yö nün de bir bir le ri ile ya rı şır lar.

Sev gi li Kar deş le rim!

Bu dün ya ve fa sız dır. Hiç kim se ye yâr ol ma mış tır, biz le re de ol ma ya cak tır.

En üst ma kam lar da otu ran lar, tüm yet ki le ri el le rin de top la yan lar ve el le rin de de mir gi bi sağ lam ta pu la rı bu lu nan-lar; tüm mal la rı nı, mülk le ri ni bı ra kıp git miş ler dir.

Ölüm, yal nız on la rın de ğil he pi mi zin ve tüm can lı la rın müş te rek ka de ri dir.

Vak ti miz ge lin ce, sa yı lı ne fes le ri miz tü ke nin ce dev le tin te pe sin de de ol sak, tıp pro fe sö rü de ol sak, be yaz ke fe ne bü rü nüp bu ve fa sız dün ya dan gö çüp gi de ce ğiz.

Ya şam bo yu hırs la, ih ti ras la di di nip bi rik tir di ği miz mal lar, ar ka mız da kav ga dö vüş ve mah ke me ka ra rı ile pay la şı lır ken, se vap ve gü nah la rı mız bi zim le bir lik te kab re gi re cek tir.

47

Beş va kit na ma zı vak tin de, dü zen li bir şe kil de, dos doğ ru ve gü zel ce kı lan la rın gün lük ya şam la rı nın bü yük bir ço ğun-lu ğu iba det le ge çer.

Pey gam be ri miz (s.a.v.) buyuruyor:

Amel­ler­ (iş­ler)­ ni­yet­le­re­ bağ­lı­dır­ ve­ her­ ki­şi­ için,­ni­ye­ti­nin­kar­şı­lı­ğı­var­dır. (Buhârî - Müslim)

Sa bah na ma zı na kalk ma ni ye ti ile ya tan ve saat alarmını ayar la ma gi bi ge rek li ön lem le ri alan la rın, na maz la il gi li se vap la rı baş la mış tır.

Tat lı uy ku la rın dan ve sı cak ya tak la rın dan Al lah rı za sı için ve na maz kıl ma ni ye ti ile kal kan lar, tu va let da hil na ma-zın ön ha zır lık la rı na baş lar ken at tık la rı adım la rı nın ve ha re-ket le ri nin ay rı ay rı se vap la rı ya zı lır.

Ab dest al ma ya baş la dık la rı an, yı ka dık la rı or gan la rın-dan dam la yan su dam la cık la rı ile bir lik te, kü çük gü nah la rı dö kül me ye baş lar.

Sev gi li Pey gam be ri miz (s.a.v.) buyuruyor:

Bir­Müslüman­kul­(ki­şi),­ab­dest­al­ma­ya­baş­la­yın­ca­ağ­zı­nı­yı­kar­ken­ağ­zın­da­ki­gü­nah­la­rı,­bur­nu­nu­yı­kar­ken­bur­nun­da­ki­gü­nah­la­rı,­yü­zü­nü­yı­kar­ken­göz­ka­pak­la­rı­nın­al­tı­na­ka­dar­yü­zün­de­ki­gü­nah­la­rı,­kol­la­rı­nı­yı­kar­ken­tır­nak­ alt­la­rı­na­ ka­dar­ kol­la­rın­da­ki­ gü­nah­la­rı,­ ba­şı­nı­mesh­eder­ken­ku­lak­alt­la­rı­na­ka­dar­ba­şın­da­ki­gü­nah­la­rı­ve­ayak­la­rı­nı­yı­kar­ken­tır­nak­alt­la­rı­na­ka­dar­ayak­la­rın­da­ki­gü­nah­la­rı­dö­kü­lür.­(Müslim - Tir mî zî)

Na ma zın anah ta rı olan ab dest le il gi li pek çok ha disi şe rif ler ve se vin di ri ci müj de ler var. Anah ta rı bu de re ce de ğer li olan ha zi ne yi dü şü ne lim ve bu dü şün ce nin ışı ğı al tın da na ma zın se vap la rı nı dü şü ne lim.

48

Beş va kit na ma zı vak tin de ve dü zen li bir şe kil de kı lan, Yüce Al lah’ın inanç lı, bi linç li ve ih lâs lı kul la rı, her gün tam kırk re kat na maz kıl mak ta dır lar.

Bu kırk re kat na maz da;Kırk kı yam (Al lah hu zu run da ayak ta di kil me),Kırk rü kû (Al lah hu zu run da ayak ta eğil me),Sek sen sec de (Al lah hu zu run da yer le re ka pan ma),Yir mi bir kâ’ de (Al lah hu zu run da otur ma) vardır.Na ma zın te mel ya pı sı nı ve ge nel ana to mi si ni oluş tu ran

bu be den sel iba det ler, na ma zın as lı ve rü kûn la rı dır.Pey gam be ri miz (s.a.v.) buyuruyor: Al­lah,­ ya­rat­tı­ğı­ var­lık­la­rı­na­ tev­hid­den­ (iman­dan)­

son­ra­na­maz­dan­da­ha­se­vim­li­bir­şe­yi­farz­kıl­ma­mış­tır.­Eğer­Al­lah­ka­tın­da­na­maz­dan­da­ha­se­vim­li­bir­şey­ol­sa­idi,­me­lek­le­ri­öy­le­ibadet­ya­par­lar­dı.­Me­lek­ler­den­ba­zı­la­rı­(sü­rek­li)­rü­kû­da,­ba­zı­la­rı­(sü­rek­li)­sec­de­de,­ba­zı­la­rı­(sü­rek­li)­ kı­yam­da­ ve­ ba­zı­la­rı­ (sü­rek­li)­ kâ’de­ (otur­ma)­ha­lin­de­dir­ler.­(Ta be râ nî-Hâ kîm)

Na maz, iman dan son ra bü tün iba det le rin as lı ve kö ke ni ol du ğu gi bi kı yam, rü kû, sec de ve kâ’de de na maz ın as lı ve kö ke ni dir.

Kur’ân, “Al lah için kı yam edin, Al lah için rü kû ve sec de edin.” emir le ri ni tek rar la ma kta ve özel lik le “Sec de et, ya kın ol.” em ri ile sec de nin eş siz bir iba det şek li ol du ğu nu vur gu-la mak ta dır.

Eş ya lar zıd dı ile bi li nir. Put laş tı rı lan taş la rın önün de say gı ama cı ile di ki len ler ve amaç la rı ne olur sa ol sun put laş tı rı lan taş la rın önün de rü kû ve sec de eder ce si ne eği len ler, en bü yük gü na ha gir miş ve Al lah’a şirk koş muş ol duk la rı gi bi...

49

Al lah hu zu run da ol du ğu inan cı ve bi lin ci ile kı yam, rü kû, sec de ve ku ûd (oturuş) ya pan lar da en bü yük se va bı ka zan-mış ve imanın zir ve si ne ulaş mış olur lar.

Pey gam be ri miz (s.a.v.) buyuruyor:

Kim­ ki,­ Al­lah’ın­ ki­ta­bın­dan­ bir­ harf­ okur­sa,­ onun­için­ bir­ ha­se­ne­ var­dır.­ Bir­ ha­se­ne­ye­ on­ ka­tı­ (se­vap)­ve­ri­lir.­(Tir mî zî)

Âdet, ni fas ve cü nüp ha lin de ol ma ma ko şu lu ile na ma-zın dı şın da Kur’ân ’dan bir harf oku ya na on se vap ve ri lir.

Na maz da kı ra ât (Kur’ân oku ma) farz dır ve na ma zın bir rük nü dür. Bu ne den le na maz da oku nan Kur’ân’ın se va bı kat kat art tı rı lır.

Pey gam be ri miz (s.a.v.) buyuruyor:

Kim­ ki­ (âdet,­ ni­fas­ ve­ cü­nüp­lük­ten)­ te­miz­ ol­du­ğu­hal­de­ Al­lah’ın­ ki­ta­bın­dan­ bir­ harf­ din­ler­se­ 10­ se­vap­ya­zı­lır,­10­gü­na­hı­si­li­nir­ve­de­re­ce­si­10­ka­tı­art­tı­rı­lır.

­ Kim­ ki­ Al­lah’ın­ ki­ta­bın­dan­ (Kur’ân’dan)­ bir­ har­fi,­na­ma­zı­ otu­ra­rak­ kı­lar­ken­ okur­sa­ 50­ se­vap­ ya­zı­lır,­ 50­gü­na­hı­si­li­nir­ve­de­re­ce­si­50­kat­art­tı­rı­lır.

Kim­ ki­ Al­lah’ın­ ki­ta­bın­dan­ bir­ har­fi­ ayak­ta­ na­maz­kı­lar­ken­okur­sa­100­se­vap­ya­zı­lır,­100­gü­na­hı­si­li­nir­ve­de­re­ce­si­100­kat­art­tı­rı­lır.­(İmam Bey hâ kî)

Bir gün lük beş va kit (40 re kat) na maz da, 40 Fâ ti ha ile 33 zamm-ı sû re oku nur.

Hâ zin Tef si ri’ne gö re bir Fâ ti ha’da (Bes me le da hil) 140 harf var dır. 40 Fâ ti ha’nın top lam harf sa yı sı 5.600 eder.

33 zamm-ı sû re de ki top lam harf sa yı sı ise kı sa sû re le-rin okun du ğu nu ka bul eder sek 3.800 eder.

50

Bir gün lük beş va kit na maz da, Fâ ti ha ve zamm-ı sû re ola rak oku nan top lam harf sa yı sı 9.400 ve bir ay lık beş va kit na maz da oku nan top lam harf sa yı sı tam 282.000 eder.

Na maz da oku nan Kur’ân’ın her har fi ne 100 se vap ya zıl-dı ğı na gö re bir ay lık na maz da ki yal nız Fâ ti ha ve zamm-ı sû re le rin top lam se va bı 28.200.000 eder.

Al lah ’ın (c.c.) ve re ce ği se vap bu nun la sı nır lı de ğil dir. Yü ce Al lah, di le di ği ne kat kat faz la sı nı da ve rir.

Ay rı ca her na ma zın so nun da tes bi ha ta baş la ma dan ön ce bir Âyet-el Kür sî oku nur.

Bir Âyet-el Kür sî’de 170 harf ve 5 Âyet-el Kür sî’de 850 harf var dır.

Bir ay da oku nan Âyet-el Kür sî’nin top lam harf sa yı sı tam 25.500 eder.

Her gün beş va kit na maz da dualar dan son ra da bi rer Fâ ti ha oku nur. Beş Fâ ti ha’nın top lam harf sa yı sı 700 ve bir ay da oku nan Fâ ti ha’nın top lam harf sa yı sı 21.000 eder.

Bir ay lık na maz da Fâ ti ha ve zamm-ı sû re ola rak oku-nan 282.000 har fe, bir ay lık Âyet-el Kür sî ’nin 25.500 ve bir ay lık Fâ ti ha’nın 21.000 har fi ni de ila ve eder sek tam 328.500 harf eder.

Mü fes sir le rin sul ta nı Ab dul lah İb ni Ab bas’a gö re Kur’ân’ın top lam harf sa yı sı 323.671’dir.

Dü zen li bir şe kil de beş va kit na ma zı kı lan ger çek Müslüman lar, her ay Kur’ân-ı Ke ri mi bir de fa ha tim et mek le bir lik te, ge ri ye faz la ola rak 4.829 harf le ri de kal mak ta dır.

Pey gam be ri mi ze (s.a.v.) ge len ilk ilâhî emir ler den bi ri, “Ve rab be ke fe keb bir.” (Müd des sir-4)

51

“Rab bi ni bü yük le, Rab bi ni tek bir le an” an la mın da ki bu ilâhî em ri uy gu la mak için na ma za tek bir le gi ri lir.

13’ü farz olan “İf ti tah Tek bir le ri” ve 201’i sün net olan “İn ti kal Tek bir le ri” ol mak üze re bir gün lük beş va kit na maz-da 223 defa “Al la hü Ek ber” di ye tek bir alı nır.

Pey gam be ri miz (s.a.v.) buyuruyor:

Tes­bih­(Süb­hâ­nal­lah)­mî­zâ­nın­ya­rı­sı­nı­ve­“El­ham­dü­lil­lâh”­mî­zâ­nın­ di­ğer­ ya­rı­sı­nı­ dol­du­rur.­ Tek­bir­ ise­ yer­le­gök­ara­sı­nı­dol­du­rur. (Tir mî zi)

Na ma zın dı şın da ina na rak ve Al lah’ı bü yük le me ama cı ile alı nan bir tek bir (Al la hü Ek ber)’in se va bı yer le gök ara sı nı dol dur du ğu na gö re, bir gün lük na maz da alı nan 223 tek bi rin se va bı nı dü şü ne lim.

Di ğer yan dan, farz olan 13 if ti tah tek bi ri nin ay rı bir özel-li ği var dır.

Pey gam be ri miz (s.a.v.) buyuruyor:İmam­la­ bir­lik­te­ alı­nan­ if­ti­tah­ tek­bi­ri,­ bin­ de­ve­den­

ha­yır­lı­dır.­(Râ muz)

Maden ler; ağır lık la rı açı sın dan, pa ra sal de ğer le ri açı-sın dan, kul lan ıl dı ğı yer ler açı sın dan ve in san la ra se vim li lik-le ri açı sın dan fark lı de ğer ler ta şı dık la rı gi bi,

Ma ne vi yat da ay nen böy le dir. Ba zı ke li me ler (zi kir ler); se vap açı sın dan, ağır lık la rı açı sın dan, iba det ler de ki yer le ri açı sın dan ve Al lah’a (c.c.) se vim li lik le ri açı sın dan fark lı de ğer le re ve özel lik le re sa hip tir ler.

Pey gam be ri miz (s.a.v) buyuruyor:İki­ke­li­me­var­dır­ki­dil­de­ha­fif,­mî­zân­da­ağır­ve­Rah­

man­(olan­Al­lah’a)­çok­se­vim­li­dir­ler.­(Bun­lar)­‘Süb­hâ­nal­lâ­hi­vebi­ham­di­hî­ve­Süb­hâ­na­llâ­hil­azîm’dir.­(Bu hâ rî-Müs lim)

52

Pey gam be ri miz (s.a.v.) buyuruyor:

­Al­lah’a­en­se­vim­li­ke­lâm­­dört­tür.­Süb­hâ­nal­lâ­hi­vel­ham­dü­lil­lâ­hi­ve­lâ­ilâ­he­il­lal­lâ­hü­val­lâ­hü­ek­ber­’dir.­(Müs lim)

Bir gün lük beş va kit na maz da, 15 de fa Süb hâ ne ke’nin ba şın da, 120 de fa “Süb hâ ne Rab bi yel Azîm” di ye rü kûda ve 240 de fa “Süb hâ ne Rab bi yel A’lâ” di ye sec de de ol mak üze re, 375 de fa Azîm ve A’lâ isim le ri ile bir lik te Yü ce Al lah tes bih, ten zih edi lir.

Yi ne bir gün lük beş va kit na maz da, 15 de fa Süb hâ ne-ke’de “ve bi ham dik” di ye, 40 de fa Fâ ti ha’nın ba şın da “El ham dü Lil lâ hi Rab bil Âle mîn” di ye, 40 de fa rü kûdan doğ ru lur ken “Se mi ’al lâ hü li men ha mi deh” di ye ve 40 de fa rü kû dan doğ rul duk tan son ra “Rab be nâ le kel hamd” di ye 135 de fa Yü ce Al lah’a ham de di lir.

Na mazın dı şın da bir de fa “Süb hâ nal lah ve El ham dü­lil lah” de me nin se va bı nı dü şü ne lim ve na maz da bu se va-bın on lar ca, yüz ler ce de fa kat lan dı ğı nı unut ma ya lım.

Yü ce Al lah bu yu ru yor:

Ye di kat gök ler ve arz (dün ya) ve bun lar da bu lu nan­lar, Al lah’ı tes bih eder ler. Al lah’ı hamd ile tes bih et me­yen bir şey yok tur. Ama siz, on la rın tes bi hi ni an la ya­maz sı nız. (İs ra, 44)

İş te! Beş va kit na ma zı kı lan ve Yü ce Al lah’a kul olan ger çek Müslüman lar, kainatı kap sa yan bu zi kir hal ka sı na da hil ol mak ta ve tüm var lık lar la bir lik te Al lah’ı tes bih, hamd ve tek bir ile zi kret mek te dir ler.

Al lah’a ina nan, iman eden ve inan cı doğ rul tu sun da ya şa-yan ger çek Müslüman lar; kıl dık la rı her iki re ka tın so nun da ve

53

gün de 21 de fa Yü ce Al lah’ın lü tuf ve rah met ka pı sın da otu rup “Ettehıyyâtü Lil lâ hi ve ssa lâ vâ tü vet ta yyi bât” yani “Sö z ile be den ile ve mal ile ya pı lan bü tün iba det ler yal nız ca Yü ce Al lah’adır.” di ye Rab b’ul âle min olan Al lah’a teh i yye ler su nar lar.

“Es se lâ mü aley ke ey yü hen ne biy yü ve rah me tul lâ­hi ve be ra kâ tü hû” di ye çok sev gi li Pey gam be ri mi ze se lam ve rirler ve Yü ce Al lah’ın se la mı nı, rah me ti ni ve be re ket le ri ni di ler ler.

“Es se lâ mu aley nâ ve alâ ibâ dil lâ his sâ li hîn” di ye, ge lip geç miş ve ha len ha yat ta olan bü tün sa lih (iyi) kul la ra ve ken di le ri ne, Al lah’tan se la met di ler ler.

Ve so nun da Ke li me-i Şehadet’i ge ti re rek, Al lah’tan baş-ka ilâh ol ma dı ğı nı ve Haz re ti Mu ham med’in Al lah’ın ku lu ve pey gam be ri ol du ğu nu tüm var lık la ra ilan eder ler.

Ka’de-i âhi re de ni len son otu ruş lar da, Ettehıyyâtü’den son ra Al lâ hüm me sal li alâ ve Al lâ hüm me bâ rik alâ di ye baş-la yan en de ğer li sa lâ vât-ı şe rî fe ler oku nur.

Yü ce Al lah bu yu ru yor:

Kuş ku suz Al lah ve me lek le ri, o ne bî ye (Haz re ti Mu ham med’e) sa lât eder ler. Ey iman eden ler, siz de ona sa lât edin ve tam tes li mi yet ile selam ve rin. (Ah zap, 56)

Pey gam be ri miz (s.a.v.) buyuruyor:

Kim­ba­na­ bir­ sa­lât­ı­ şe­rî­fe­ ge­ti­rir­se,­Al­lah­ ona­on­sa­lât­(rah­met)­eder. (Müs lim)

Pey gam be ri miz (s.a.v.) buyuruyor:

Kim­ba­na­bir­sa­lât­eder­se,­Al­lah­ona­on­sa­lât­(rah­met)­eder,­on­gü­na­hı­nı­si­ler­ve­de­re­ce­si­ni­on­kat­art­ı­rır.­(Bey ha kî)

54

Tir mî zî’nin rivayet et ti ği bir ha dis te Pey gam be ri miz (s.a.v.), “Kıyâmet­gü­nü­ba­na­en­ya­kın­ola­nı­nız,­ba­na­en­çok­sa­lâ­vât­ı­şe­rî­fe­ge­ti­re­ni­niz­dir.”­bu yu ru yor.

Ebû Dâ vud’un ri va yet et ti ği bir ha dis te Pey gam be ri miz (s.a.v.), “Kab­ri­mi­bay­ram­(pik­nik,­eğ­len­ce)­ye­ri­yap­ma­yın.­ Ama­ ba­na­ sa­lât­ edin.­ Ne­re­de­ olur­sa­nız­ olu­nuz,­sa­lâ­tı­nız­ba­na­ula­şır.” bu yu ru yor.

Na maz la bağ lan tı lı her tür lü iba det le rin se vap la rı kat kat ço ğal tıl dı ğı gi bi na maz da oku nan sa lâ vat-ı şe rî fe le rin se vap la rı da kat kat ço ğal tı lır.

Beş va kit na maz da, 15’i Al lâ hüm me sal li A’lâ ve 15’i Al lâ hüm me bâ rik A’lâ ol mak üze re her gün tam 30 ve ay da 900 ta ne en de ğer li sa lâ vât-ı şe rî fe ler okun mak ta dır.

Son otu ruş ta sa lâ vat-ı şe rî fe ler den son ra na maz kı lan ki şi ken di si için, ana ba ba sı için ve tüm din kar deş le ri için dua ve is tiğ far an la mı nı ta şı yan, Rab be nâ âti na ve Rab be-nağ fir lî gi bi duala rı okur.

Ay nı inan cı pay la şan, ay nı yo lun yol cu su olan ve son-suz luk âle mi olan cen nette ebe diy yen bir lik ve be ra ber lik içe ri sin de yan ya na ya şa ya cak olan bü tün mü’min ler (ina-nan lar) kar deş tir.

Bu ne den le beş va kit na maz kı lan yüz mil yon lar ca Müslüman dan her bi ri bü tün din kar deş le ri ne dua eder ve ken di si de yüz mil yon la rın du ası na or tak olur.

Na ma zı nı kı lıp uyu yan lar, iş le ri güç le ri ile uğ ra şan lar ve ya ka ra top ra ğın al tın da me zar la rın da yat mak ta olan lar, na maz kıl mak ta olan din kar deş le ri nin du ala rın dan yar ar la-nır lar.

Unut ma ya lım! Dün ya da sü rek li ezan lar okun mak ta ve 24 sa at hiç ke sin ti siz na maz kı lın mak ta dır.

55

İn kar cı lık ta inat la di re nen le re ve çağ daş lık adı al tın da Taş Dev ri in sa nı ile ay nı inan cı pay la şan ve ay nı taş la ra ta pı nan la ra bir sö zümüz yok.

Ama in an dı ğı hal de, nef sin den kay nak la nan tem bel lik ne de ni ile na ma zı ih mal eden le ri Al lah rı za sı için uya rı yo rum.

Ge lin! Siz de ge lin! Al lah’a (c.c.) ina nan, kıb leye yö ne len ve sec de ye ka pa nan yüz mil yon la rın ara sı na siz de ka tı lın.

Pey gam ber le rin ba şı nı çek ti ği bu top lum da ni ce ni ce ev li ya lar var, ku tup lar var, ye di ler var, kırk lar var, üç yüz ler var, ri câ lul lah var ve Al lah ka tın da de ğer li ni ce sa lih kul lar var.

Kıb le ye yö ne le rek ve al nı nı zı sec de ye ko ya rak bu top-lu ma ka tı lır sa nız, hem dün ya da ya şa dı ğı nız sü re ce hem de kab ri niz de ya şa dı ğı nız sü re ce, bu kut sal ve seç kin top lu-mun du ası na or tak olur su nuz.

Ne sâî, Ta be râ nî ve Dâ r-e Kut nî’nin rivayet et tik le ri bir ha dis te Pey gam be ri miz (s.a.v.), “Kim­ki­farz­(va­kit)­na­maz­la­rı­nın­ so­nun­da­ Âyet­el­ Kür­sî’yi­ okur­sa,­ o­ ki­şi­nin­ (o­an)­cen­nete­ gir­me­si­ne­ ölüm­den­ baş­ka­ en­gel­ yok­tur.”­buyuruyor.

Müs lim’in ri va yet et ti ği bir ha dis te Pey gam be ri miz (s.a.v.), “Kim­ ki­ va­kit­ na­maz­la­rın­ın­ so­nun­da­ 33­ de­fa­Al­lah’ı­ tes­bih­eder­se,­33­de­fa­Al­lah’a­hamd­eder­se­ve­33­de­fa­Al­lah’ı­tek­bir­eder­se­ve­yü­zü­ta­mam­la­mak­için­“Lâ­ilâ­he­il­lâl­la­hü­vah­de­hû­lâ­şe­rî­ke­leh.­Le­hül­mül­kü­ve­le­hül­ham­dü­ve­hü­ve­alâ­kül­li­şey’in­ka­dîr”­der­se,­de­niz­kö­pük­le­ri­ka­dar­gü­nah­ları­ba­ğış­la­nır.”­buyuruyor.

Na ma zın farz ve sün net le ri ni kı lan ki şi, otur du ğu yer de ön ce Âye tel Kür sî’yi okur ve son ra 33 de fa “Süb hâ nal­lah”, 33 de fa “El ham dü lil lah” ve 33 de fa “Al la hü ek ber”

56

der ve yü zü ta mam la mak için bir de fa “Lâ ilâ he il lâl la hü vah de hû lâ şe rî ke leh, le hül mül kü ve le hül ham dü ve hü ve alâ kül li şey’in ka dîr” yani “Şe rî ki, or ta ğı ve den gi ol ma yan Yü ce Al lah bir dir, O’n dan baş ka ilâh yok tur. Mülk O’nun dur. Me dih, öv gü yal nız O’na dır ve O Yü ce Al lah, her şe ye kâ dir dir.” der se, yap rak dö kü mü gi bi gü nah la rı dö kü lür ve mî zan da ağır ge len se vap lar ka za nır.

“Ha yır lar baş ka ha yır la rı ve şer ler baş ka şer le ri çe ker.” Di nin di re ği ve en bü yük ha yır olan na maz da bu gi bi ha yır-la rı çe ker.

Bu gi bi bü yük ha yır lar ve bü yük se vap lar, beş va kit na ma zı dü zen li bir şe kil de kı lan ger çek Müslüman la rın na ma zın dı şın da ki yan ge lir le ri dir.

Na ma zın se vap la rı ile il gi li bir şey ler yaz ma ya ça lış tım. Ger çe ği söy le mek ge re kir se bu yaz dık la rım, Al lah (c.c.) ka tın da ka bul olu nan bir va kit na ma zın se va bı ya nın da, de niz den bir dam la ni te li ğin de ka lır.

Çün kü Rab b’ul âle min olan O Yü ce Al lah’ın ha zi ne si o ka dar bol dur ki şu kı sa cık dün ya ha ya tın da hik me ti nin ge re-ği, en sev me di ği kul la rı na, to run la rı nın bi le asır lar ca yi yip tü ke te me ye ce ği mal la rı, mülk le ri ve kat ril yon lar la ifa de edi-le me ye cek ser vet le ri ver mek te dir.

İna nan, iman eden, em ri ni tu tan, el bağ la yıp bo yun bü ken ve hu zu run da sec de ye ka pa nan sev di ği kul la rı na, son suz luk âle mi olan cen nette ni ye kat kat faz la sı nı ver me-sin?

Ye re atı lan bir tek buğ day, bir tek mı sır ta ne si ni yüz ler-ce ka tı ço ğal ta rak sa pı ile, sa ma nı ile ve ta la şı ile tek rar in san la ra ve hay van la ra rı zık ola rak ve ren O Yü ce Al lah...

57

Bir tek ki raz çe kir de ğin den, bir tek in cir çe kir de ğin den, ön ce kos ko ca man ağaç la rı ya ra tan, yem ye şil yap rak lar la do na tan ve son ra her yıl yüz ler ce, bin ler ce mey ve yi kul la rı na rı zık ola rak ve ren O Yü ce ler Yü ce si Al lah (Cel le Ce lâ lü hû);

Na maz da oku nan Kur’ân’ın her bir har fi ni, Tek bir’in, Tes bih’in, Tev hîd’in, Hamd’ın, Te hıy yat’ın ve Sa lâ vat’ın her bir har fi ni; yüz ler ce, bin ler ce, on bin ler ce ka tı ço ğal ta rak ni ye mah şer ye rin de ki mî za nı mı za koy ma sın?

İnan cın dan do la yı, İs lâ mî ya şan tı sın dan do la yı, bu ge çi ci dün ya da ezi len, aşa ğı la nan ve zul me uğ ra yan maz-lum kul la rı nı ni ye cen ne tin de ebe di mut lu et me sin?

] ] ]

58

GÜNAH AÇISINDAN NAMAZk

Ruh la so nsuz laş tı rı lan ve akıl la bi linç len di ri len in san, ölün ce bir sa man çö pü gi bi çü rü yüp yok ol ma ya cak ve mah şe re ka dar, dün ya da ki inan cı ve ya şan tı sı ile oran tı lı ola rak, ya cen net bah çe si ne dö nü şen kab rin de ra hat ve mut lu ola cak ve ya ce hen nem çu ku ru na dö nü şen kab rin de azap olunacak tır.

Hz. İs ra fil, sû r’a üfü rüp, “Ey çü rü yen ke mik ler, kal kın!” di ye ba ğı rın ca, ken di ni mah şer de bu la cak tır.

Kı yâ met de ni len o kor kunç an da, mad de sel ve fi zik sel açı dan baş ka şek le dö nü şen ve çok bü yü yen dün ya, ye ni dü zen de gü neşin çok ya kı nın da ola cak. Bu ne den le dün-yayı, ce hen ne mî bir sı cak lık ka sıp ka vu ra cak.

Yü ce Al lah bu yu ru yor:O gün (kıyâmet ola yın da) dün ya, baş ka bir dün ya ya

ve gök ler de (baş ka dü ze ne) dö nüş tü rü le cek. (İb ra him, 48)

İş te, öy le bir or tam da dün yanın en az gü nah iş le nen, en az kan dö kü len ve o gün kü dü zen de dün yanın gü neşe en ya kın ol du ğu ye rin de mah şer ye ri ku ru la cak ve sor gu la ma baş la ya cak.

(Hiçbir kay na ğa da yan ma yan aci za ne ka na ati me gö re mah şer ye ri gü ney kut bun da ola bi lir.)

İlâhî ada le tin ke sin lik le ger çek le şe ce ği, maz lum la rın za lim ler den hak kı nı al aca ğı, her çe şit bas kı cı sis tem le rin ve zor ba la rın şid det le ce za lan dı rı la ca ğı mah şer ye rin de ki Mah ke me-i Küb râ’da, ön ce amel def ter le ri da ğı la cak ve İlâ hî Mî zan (tar tı) ku ru la cak.

59

Yü ce Al lah bu yu ru yor:

O gün, ve zin (tar tı) hak tır (ger çek le şe cek tir). Ki min mî zan la rı (se vap la rı) ağır ge lir se, kur tu lu şa eren ler on lar dır. (Araf, 8)

Mah şer ye rin de ki se vap ve gü nah la rı be lir le yen ilâ hî mî zan da se vap la rı ağır (çok) ge len ler; hiç kor ku ve hü zün duy ma dan pey gam ber ler, sıd dık lar, şe hid ler, ev li ya lar ve sa lih mü’min ler le bir lik te ma ne vi fe yiz ler, ruh sal zevk ler ve son suz coş ku ile cen nete gi re cek ler dir.

Se vap la rı ha fif ka lıp gü nah la rı ağır ba san lar da; şey tan-larla, nem rut larla, fi ra vun lar la, ebu ce hil ler le ve gü nü müz-de ki on la rın uzan tı la rıy la bir lik te, ateş ten zin cir le re bağ la nıp ce hen neme atı la cak lar dır.

Sev gi li kar deş le rim!

El le ri miz en se le ri mi ze bağ la nıp, ayak la rı mı za ateş ten zin cir ler vu ru lup ve kor kunç ze bâ niler ta ra fın dan yer ler de sü rük le nip ce hen neme atıl mak is te mi yor sak, Al lah rı za sı için can si mi di miz olan beş va kit na ma za sa rı la lım.

Ne den mi?

Zer re zer re (en kü çük) gü nah la rın ve zer re zer re se vap-la rın mî za na kon du ğu gün de, ka bul olu nan bir va kit na ma zın se va bı mî zan da ki gü nah – se vap den ge si ni altüst ede ce ği gi bi, kı lın ma yan bir va kit na ma zın gü na hı da gü nah – se vap den ge si ni altüst ede cek tir.

Ta be râ nî’nin ri va yet et ti ği bir ha dis te Pey gam be ri miz (s.a.v.), “Kı­yâ­met­ (mah­şer)­ gü­nü,­ ku­lun­ sor­gu­la­ma­sı­na­maz­dan­baş­la­ya­cak­tır.­Eğer,­beş­va­kit­na­ma­zı­ta­mam­ise­ fe­lâ­ha­ (cen­nete)­ ka­vu­şa­cak,­ na­ma­zı­ nok­san­ ise­hâb­ü­hüs­ran­da­(ce­hen­nemde)­ka­la­cak­tır.” buyuruyor.

60

Müs lim’in ri va yet et ti ği bir ha dis te Pey gam be ri miz (s.a.v.), “Ki­şi­ ile­ kü­für­ (kâ­fir­lik)­ara­sın­da­ki­ fark,­ na­ma­zı­terk­et­mek­tir.” bu yur muş tur.

İs lâ mın te mel il ke le ri nin ikin ci si olan beş va kit na maz, ima na en ya kın bir iba det ol du ğu gi bi,

Beş va kit na ma zı terk et mek de küf re (kâ fir li ğe) en ya kın bir gü nah tır.

Beş va kit na ma zı kıl mak ve kıl ma mak, bir bi ri nin tam zıd dı iki kar şıt uç lar dır.

Tek bir le baş la yıp se lam la nok ta la nan na ma zın son uzan tı sı cen net ve Cemâlul lah’tır.

Gaf let le baş la yıp inat la nok ta la nan na maz sız lı ğın son uzan tı sı ce hen nem ve azap tır.

Yü ce Al lah bu yu ru yor:

Mü’min ler, ke sin lik le fe lâ ha (cen nete ve Cemâlul lah’a) ka vuş tu lar. On lar, na maz la rın da hu şû edi ci ler dir (Na maz­la rı nı inanç, bi linç, ih lâs ve hu şû ile kı lı cı lar dır.) (Mü’mi nûn, 1-2)

Al lah’a ina nan ve na maz la rı nı dos doğ ru, gü zel ce ve hu şû, hu zur ile kı lan lar ke sin lik le cen nete ve Cemâlul lah’a ka vu şa cak lar dır.

Ya na maz kıl ma yan lar?

Cen net eh li cen nete ve ce hen nem eh li ce hen neme gir-dik ten son ra, cen nette ki ler müc rim le re (gü nah kar la ra) so ra-cak lar;

“Siz le ri (en kız gın) Sa kar Ce hen nemi’ne so kan ne dir? Di ye cek ler ki, biz ler na maz kı lı cı lar dan de ğil dik.” (Müd des sir, 42-43)

61

En kız gın ve en kor kunç Sa kar Ce hen nemi’n de ya na ya na ka ra kö mü re dö nen gü nah kar la ra suç la rı so rul du ğu za man, ön ce lik le na maz kıl ma dık la rı nı söy le ye cek ler ve na maz sız lı ğın en bü yük suç ve gü nah ol du ğu nu iti raf ede-cek ler.

İş te, na maz sız lı ğın son uzan tı sı olan ce hen nem ve kor-kunç azap lar.

Yü ce Al lah bu yu ru yor:

On lar dan (Pey gam ber ler den ve pey gam ber le re tâ bî olan lar dan) son ra öy le bir ne sil gel di ki, na maz la rı nı kıl ma dı lar ve şeh vet le ri ne (hay van sal duy gu la rı na) tâ bi ol du lar. On lar ya kın bir ge le cek te (ce hen nemde ki) gay­ya ya atı la cak lar dır. (Mer yem, 59)

Di nin di re ği ve mü’min le rin mîrâcı olan ve in san la rı gü nah lar dan ko ru yu cu özel li ği bu lu nan beş va kit na maz dan ko pan lar, şeh vet le ri nin ve hay van sal duy gu la rı nın tut sa ğı ola rak her tür lü ha ram la ra yö ne lir ler ve so nuç ta ce hen-nemde ki gay ya der ya sın da fo kur fo kur kay nar lar.

Na ma zın ye ri ne, baş ka ha yır lar ve baş ka se vap lar ya pıl sa ol maz mı? Beş va kit na maz şart mı dır?

Ken di sin den tra fik eh li ye ti is te nen ki şi nin, bu nun ye ri ne sağ lık cüz da nı gös ter me si ne de re ce ge çer siz, gü lünç ve ah mak lık ise Yü ce Al lah’ın “Na maz kıl!” em ri ne kar şı, “Ben na maz kıl mam ama baş ka ha yır lar ya pa rım.” de me si da ha ge çer siz, da ha gü lünç, da ha ah mak lık ve apa çık bir sa pık lık tır.

İs lâ mın şar tı beş tir. Bu beş şar tın ikin ci si na maz dır. De mek ki beş va kit na ma zın kı lın ma sı şart tır ve şar tın ge nel an la mı, ol maz sa ol maz de mek tir.

62

Sev gi li Pey gam be ri miz (s.a.v.), “Na­maz­ di­nin­ di­re­ği­dir.­Na­ma­zı­kı­lan,­di­nin­di­re­ği­ni­dik­miş­ve­na­ma­zı­terk­eden,­di­nin­di­re­ği­ni­yık­mış­tır.”­(Halebî Sagîr) bu yur muş tur.

Di nin di re ği ni yı kan ki şi nin, nef si nin is te ği doğ rul tu sun-da bir ha yır yap mak la övün me si ve ona gü ven me si akıl cı bir iş ve çı kar bir yol de ğil dir.

Na maz dan ko pan lar ve na ma zın ma ne vi fe yiz le rin den, ruh sal zevk le rin den yok sun ka lan lar, den ge siz ve dü zen siz bir ya şa mın kur ba nı olur lar. Ken di le ri ni tat min ede bil mek, gö nül dar lı ğın dan ve ruh sal bu na lım lar dan kur tul mak için ne fis le ri nin hay van sal duy gu la rı na tâ bi ve tes lim olur lar.

Gün lük beş va kit na ma zı kıl ma yan lar, her gün beş de fa Yü ce Al lah’a is yan ede rek en bü yük gü na hı iş le yen ler, di ğer gü nah la rı iş le me de bir sa kın ca gör mez ler ve so nuç ta, akan kan la rın ve irin le rin topl an dı ğı gay yada fo kur fo kur kay na ya-rak ce za la rı nı çe ker ler.

An cak, tev be edip na ma za baş la yan lar ve dü zen li bir şe kil de ka zâ na maz la rı nı kı lan lar, gü nah la rın dan kur tu lun ca dün yada ruh sal hu zu ra ve âhi ret te cen nete ka vu şur lar.

Na ma za baş la mak is te di ği hal de bir tür lü baş la ya ma-yan, nef si ne ve şey ta na ye ni len kar deş le ri me tav si yem, “Siz, na ma zı dü şün me yin. Ön ce lik le na ma zın anah ta rı nı ele ge çir me ye ça lı şın. Ya ni ab dest alın.”

Ab dest, na ma zın anah ta rı ve mü’min le rin si la hı dır. Bir eli niz de anah tar ve di ğer eli niz de si lah ol du ğu za man şey-tan ya nı nı za yak la şa ma dı ğı gi bi nef si ni zin tem bel li ği, mis-kin li ği gi der ve ra hat ça na ma zı kı lar ve ger çek mü’min ler-den olur su nuz.

63

Pe ki, ger çek mü’min ler kim ler dir?

Yü ce Al lah bu yu ru yor:

Ger çek mü’min ler an cak şun lar dır ki, Al lah’ın is mi anıl dı ğı za man (say gı ve sev gi den) kalp le ri ür pe rir.

On la ra Al lah’ın âyet le ri okun du ğu za man iman la rı (da ha) güç le nir ve on lar, yal nız ca Rab’ le ri ne te vek kül eder ler.

On lar (beş va kit) na maz la rı nı dos doğ ru, gü zel ce kı lar lar ve ken di le ri ne ver di ği miz rı zık (mal) dan Al lah yo lun da in fak eder ler.

İş te on lar, ha ki ki ve ger çek mü’min ler dir. On lar için Rab ’le ri ka tın da (ma ne vi) de re ce ler, gü nah la rı nın ba ğış lan ma sı ve (cen nette) son suz, tü ken mez ni met ler var dır. (En fal, 2-3-4)

Alın la rı sec de gör me yen, di ne ir ti ca ve din dar la ra mür-te ci di yen, ger çek Müs lü man la rı din is tis mar cı lı ğı ile suç la-yıp ken di le ri din siz li ği is tis mar eden ler ve bun dan bir çı kar sağ la yan la ra bir sö züm yok.

An cak, ön ce nef si me ve son ra be nim gi bi yat tı ğı yer de cen neti is te yen Müslüman la ra so ru yo rum;

O Yü ce ler Yü ce si Gü zel Al lah’ın (Cel le Ce lâ lü hû) is mi anıl dı ğı za man, ger çek ten duy gu la nı yor ve kalp le ri-miz de bir tit re şim olu şu yor mu?

Ya nı mız da, O Gü zel Al lah’ın ki ta bı Kur’ân okun du ğu za man, Kur’ân kurs la rın da oku yan yav ru la rı gör dü ğü müz za man, gö ğüs le rim iz ka ba rı yor ve ima nı mız da ha güç le ni-yor mu?

64

Ge le ce ği miz açı sın dan hiç kuş ku duy ma dan ka de re iman edip, yal nız ca Al lah’a (c.c.) gü ve nip te vek kül ede bi li yor mu yuz?

Bas kı, zu lüm ve zor ba lık lar kar şı sın da Al lah’ın (c.c.) di nin den ta viz ver me den na ma zı mı zı kı la bi li yor ve ba şı mı zı ör te bi li yor mu yuz?

Beş va kit na ma zı hiç ak sat ma dan, vak tin de, dos doğ ru ve en gü zel bir şe kil de kıl ma ya özen gös te ri yor mu yuz?

İs lâ mın güç len me si ve bi linç li Müslüman la rın ye tiş me si için Al lah yo lun da ma lı mı zı in fak ede bi li yor mu yuz?

İnan cı mız ve ya şa mı mız, bu âyet ler le uyum lu ve pa ra lel ise “El ham dü lil lâh” di ye Al lah’a (c.c.) şü kür ler ede lim.

Ak si dav ra nış ta olan lar, Al lah’ın (c.c.) adı anıl dı ğı ve ezan lar okun du ğu za man kıl la rı kı pır da ma yan lar ve kalp le ri taş gi bi du yar sız olan lar,

Yan la rın da Kur’ân okun du ğu za man sı kı lan lar ve ezan se sin den ra hat sız olan lar,

Ka pa nan Kur’ân kurs la rın dan, İmam Ha tip okul la rın dan ve baş la rı zor la açı lan kız lar dan do la yı kı vanç du yan lar,

İs lâ ma sal dı ran bo ya lı ba sı nı oku yup içi ne sin di ren ler,

Lüt fen akıl cı ol sun lar, ger çek çi ol sun lar, geç mi şi unut-ma yıp ge le ce ği dü şün sün ler.

Yok tuk, ya ra tıl dık, var ol duk.

Be bek tik, emek le dik, yü rü dük, koş tuk, ye tiş kin ol duk.

Ev len dik; eşi miz, ço cuk la rı mız ol du.

Ça lış tık; ma lı mız, mül kü müz, ser ve ti miz ol du.

65

Unut tuk dün yanın ge çi ci ol du ğu nu, zevk le re dal dık.Yaş la nın ca, es ki gün le ri has ta ne ka pı la rın da ara dık.Az ra il ya pı şın ca ya ka mı za, iş iş ten ge çe cek.En ya kın dost lar, ölün ce biz den ür pe re cek.Ka ra top rak tan baş ka ya ta cak ye ri miz yok.Al lah bir dir, baş ka Rab bi miz yok.

] ] ]

66

SAĞLIK AÇISINDAN NAMAZk

Can lı var lık la rın be den sel ve duy gu sal açı dan sağ lık la-rı nı ko ru ya bil me le ri, fıt rat la rı na (ya ra tı lış amaç la rı na) uy gun bir or tam da ya şa ma la rı na bağ lı dır.

Tat lı su da ya şa ma sı ge re ken ba lık lar de ni ze açı lır lar sa ve ye rin al tın da ka ran lık ta ya şa ma sı ge re ken hay van tür le ri top ra ğın üze ri ne, ışı ğa çı kar lar sa ön ce den ge le ri son ra sağ-lık la rı bo zu lur.

Mad de âle min de ki tüm can lı lar için ge çer li olan bu ilâ hî ku ral, in san lar için de ge çer li dir.

An cak, ruh lar âle mi ile mad de âle mi nin (ruh ve be de-nin) bir le şi min den ya ra tı lan in san la rın fark lı bir özel li ği var dır.

İn san lar do ğal den ge le ri ni ve sağ lık la rı nı ko ru ya bil me-le ri için hem mad de âle min de ki hem de ruh lar âle min de ki ku ral la ra uy ma zo run lu lu ğun da dır lar.

Mad de âle min de, ato mun çe kir de ği et ra fın da dö nen elekt ron lar dan yıl dız la ra ka dar can lı ve can sız tüm var lık lar, ilâ hî ira de nin em ri doğ rul tu sun da be lir li ha re ket le ri ya par lar.

Mad de âle min den olan be den sel ya pı mı zın da ilâ hî ira-de nin em ri doğ rul tu sun da ve ilâ hî ira de nin be lir le di ği za man lar da kı yam, rü kû ve sec de gi bi be den sel ibadet le ri yap ma sı do ğal sağ lı ğı ve âhi ret te ki mut lu lu ğu açı sın dan zo run lu dur.

Na maz dan ko pup aşı rı hırs la dün yaya sa rı lan la rın ve al kol, ku mar, fu huş ve uyuş tu ru cu gi bi ha ram la ra ba ğım lı olan la rın do ğal den ge ve sağ lık la rı nın bo zul du ğu bir ger-çek tir.

67

Mad de öte si ruh lar ve me lek ler âle min de ise hu zur ve is tik rar var dır. On la rın do ğal gı da la rı ilâ hî aşk, ilâ hî sev gi ve ilâ hî cez be den kay nak la nan ma nevi fe yiz ler ve ruh sal zevk-ler dir.

Mad de öte si ölüm süz bir var lık olan ruh la rı mı zın do ğal den ge le ri ni ko ru ya bil me le ri için sü kûn ve is tik rar or ta mın da kı lı nan bir na ma za, ilâ hî hu zu ra, ma ne vi fe yiz le re ve ruh sal zevk le re ih ti yaç la rı var dır.

Ak si hal de, ruh la rı mı zın do ğal den ge ve do ğal sağ lı ğı bo zu lur. Sı kın tı, ge ri lim, ka ram sar lık ve gö nül dar lı ğı ile baş-la yan ruh sal den ge siz lik –Al lah ko ru sun– ruh sal bu na lı ma dö nü şür se in sa nın hem dün ya sı hem âhi re ti gi der.

Ge nel de in san la rın ço ğun lu ğu be den sel sağ lı ğa ve be den sel gı da la ra özen gös ter mek le bir lik te, ruh sal sağ lı ğı ve ruh sal gı da la rı ih mal eder ler.

On la ra gö re in san de ni len var lık, bi linç siz hüc re ler den olu şan et ve ke mik yı ğın la rı dır.

Unut tuk la rı bir nok ta var ki ruh suz be de ne in san de nil-mez. Ölen ki şi ye ya ni ruh suz be de ne fi la nın ce na ze si, ce se di ve ya naa şı de nir.

Be den ler ruh ile gö rür, ruh ile işi tir, ruh ile ko nu şur ve ruh ile se vi lir.

Ruh suz bir be den (ce na ze), ki şi nin en ya kı nı da ol sa so ğuk, se vim siz ve ür per ti ci olur.

Eşi ni aşı rı de re ce de se ven bir er kek ve ya ka dın, eşi nin ruh suz be de ni ile ay nı ya tak ta kaç ge ce bir lik te ya ta bi lir?

Di nin di re ği ve mü’min le rin mîrâ cı olan beş va kit na maz; be den le ri, ruh la rı ve tüm duy gu la rı kap sa yan ve tat min eden ge nel an lam lı bir iba det tir.

68

İnanç, bi linç, ih lâs ve hu şû ile dos doğ ru ve gü zel ce kı lı-nan na maz lar da ruh lar; sü kûn ve is tik rar or ta mın da ilâ hî hu zu ra, ma ne vi fe yiz le re ve ruh sal zevk le re ka vu şur lar.

Akıl, ha yal, gör me ve işit me gi bi duy gu lar bir nok ta da top la nır. Ki şi da ğı nık lık tan kur tu lur ve be yin din le nir.

Gö nül se vap lar la nur la nır, ge niş ler, dar lık tan ve sı kın tı-dan kur tu lur.

Be den de ki tüm ek lem ler ça lı şır, gö bek yağ la rı erir, kan do la şı mı den ge le nir, be yin sel duy gu lar ve tüm or gan lar zin-de lik ka za nır.

Be den sel ve ruh sal sağ lık açı sın dan, hu zur ve sü kûn açı sın dan ve psi ko lo jik duy gu lar açı sın dan beş va kit na maz; tüm ina nan la rın do ğal, te mel gı da sı ve ener ji kay na ğı dır.

Han gi açı dan ba kı lır sa ba kıl sın, beş va kit na maz ger-çek ten di nin di re ği ve mü’min le ri ilâ hî hu zu ra ta şı yan bir mi râc tır.

Di rek siz ve te mel siz bir ya pı ola ma ya ca ğı gi bi na maz-sız bir din ola maz.

Bir va kit na ma zı ka çı ran lar, tüm ser ve ti ni ve mut lu lu ğu-nu kay bet miş gi bi hü zün duy ma lı lar ve he men o na ma zı ka zâ ede rek ser vet le ri ni ve mut lu luk la rı nı ye ni den ka zan-ma ya ça lış ma lı dır lar.

Çok önem li bir ger çe ği al tı nı çi ze rek be lir te lim. İba det-ler de ki asıl amaç ve te mel il ke ih lâs tır. Ya ni her tür lü ibadet-le ri yal nız ca Al lah rı za sı için yap mak tır.

İba det le rin Al lah (c.c.) ka tın da ki de ğe ri ve ge çer li li ği, ki şi nin ih lâ sı ile oran tı lı dır.

69

Asıl amaç tan sa pıl ma ma sı, ih lâ sın ze de len me me si ve ni ye tin bö lün me me si için çok de ğer li İs lâm âlim le ri ibadet le-ri sağ lık açı sın dan faz la ele al ma mış lar ve bu ko nu yu gün-dem de tut ma mış lar dır.

Biz ler de on la rın yo lu nu iz le ye rek ve on la rın him met ve şe fa ât le ri ni Yü ce Mev lâdan di le ye rek bu ko nu yu bu ra da nok ta la ya lım.

Sev gi li Kar deş le rim!

Ken di araş tır ma sı ile İs lâ mı ta nı yan ve Müs lü man olan bir Fran sız dok to r, 1962 yı lın da um re için Mek ke’ye gel miş ti. Bir ge ce yat sı na ma zın dan son ra Ha rem-i Şe rif ’te, al tın olu-ğun kar şı sın da, ne den ve na sıl Müs lü man ol du ğu nu an lat-mış tı. An la tır ken çok duy gu la nan ve za man za man ağ la yan dok tor, din le yen le ri de duy gu lan dır mış ve ağ lat mış tı.

Unu ta ma dı ğım o ge ce yi ye ni den ya şa mak ve siz okur-la rım la pay laş mak is te dim.

Ara dan uzun yıl lar geç ti ği için an lat tık la rı nı ay nen ak tar-mam im kan sız. Ak lım da kal dı ğı öl çü de yaz ma ya ça lı şa ca ğım.

1950-1954 yıl la rı ara sın da Ce za yir’de ki bir Fran sız has-ta ne sin de ça lı şan dok tor, ba zı Müslüman has ta la rın be lir li va kit ler de la va bo nun ba şın da ay rı bir tür te miz lik yap tık la rı-nı gör müş ve il gi si ni çek miş.

İçin den ge len bir duy gu ile hiç gör me di ği bu te miz lik tü rü nü ay rın tı la rı ile in ce le me ye ka rar ve ren dok tor bak mış ki; ön ce el ler, son ra sı ra sı ile ağız, bu run, yüz ve kol lar dir-sek le ri ile bir lik te üçer de fa yı ka nı yor .

Baş, ku lak lar ve en se ıs lak el ile bi rer de fa sı vaz la nı yor ve son ola rak ayak lar, par mak ara la rı ve to puk la rı ile bir de fa yı ka nı yor .

70

Bu gör dük le ri ni ay rın tı la rı ile iz le yen ve ge rek li not la rı alan dok tor, işi bi raz da ha ile ri gö tür me ye ka rar ver miş ve Müs lü man la rın bu te miz lik ten son ra ne yap tık la rı nı araş tır mış.

Kar şı laş tı ğı gö rün tü ler dok to ru şaş kı na uğ rat mış. Ay nı yö ne dö nen Müs lü man lar, ses siz ve sa kin bir or tam da el le-ri ni bağ la yıp Al lah’a (c.c.) iba det edi yor lar.

Bu gör dük le rin den et ki le nen dok tor, o ge ce he men uyu ya ma mış ve el ler de baş la yıp ayak lar da ta mam la nan bu de ği şik tür te miz lik sis te mi ni dü şün me ye baş la mış.

Ön ce el ler, ne den?

El ler, te miz lik ale ti ol du ğu na ve di ğer or gan lar on lar la te miz le ne ce ği ne gö re ön ce lik le el le rin te miz len me si do ğal ve zo run lu.

Son ra ağız?

Bal gam ve tük rük gi bi sal gı la rın ve bu sal gı lar la, diş ara la rın da yu va la nan mik rop la rın bol su ile üç de fa çal ka la-nıp dı şa rı atıl ma sı çok ye rin de ve ge rek li bir te miz lik.

Son ra bu run?

Üç de fa bol su ile yı ka nan ve her yı ka ma da sert süm-kür me ile mik rop lar dan ve sü mük de ni len pis ve ya pış kan sal gı dan arı nan bu run, so lu num gö re vi ni ra hat lık la ya pa bi li yor.

Gün de beş de fa tek rar la nan ve dün ya da yalnız Müs lü-man lar ca uy gu la nan bu te miz lik sis te mi ile bu run sü rek li te miz le ni yor ve so lu num yo lu açık tu tu lu yor.

Son ra yüz?

Ağız ve bu run yü ze da hil ol mak la bir lik te, ön ce on la rın yı kan ma sı, ön ce alt ya pı nın te miz len me sin den kay nak la nı yor.

71

İki avuç la yı ka nan yüz; sı cak ha va lar da aşı rı tuz lu ve mik rop lu ter den arın dı rı lı yor, so ğut ma ey le mi ile aşı rı ter le-me ön le ni yor ve kan ba sın cı baş ka nok ta la ra çe ki li yor. So ğuk ha va lar da, so ğuk su ile yı ka nan yüz le rin di ren ci ar tı yor.

Son ra kol lar?

En çok ça lı şan, en çok kir le nen ve yo ru lan kol lar, üç de fa yı ka nın ca hem te miz le ni yor hem de su ma sa jı ile din-len di rili yor.

Son ra baş?

Dok tor bu ra da du ru yor ve dü şü nü yor. Di ğer or gan lar yı kan dı ğı hal de baş ne den yı kan mı yor?

So ğuk ha va lar da ve özel lik le so ğuk ül ke ler de ya şa yan Müs lü man la rın gün de beş de fa baş la rı nı yı ka ma la rı ha lin de bu nun çok sakıncalı ola bi le ce ği ni ve en gü zel uy gu la na bi lir sis te min, baş la rın mesh edil me si ol du ğu nu ka bul le ni yor.

Son ra ayak lar?

Tüm dün ya da önem sen me yen ve ih mal edi len te miz lik-le rin ba şın da ayak te miz li ği nin gel di ği ni dü şü nü yor.

“Müs lü man la rın dı şın da, be lir li ara lık lar la ve dü zen li bir şe kil de ayak te miz li ği ya pan la rı gör me dim.” di yor.

Müs lü man la rın ab dest de di ği bu te miz lik sis te mi nin tüm in san lar ca uy gu lan ma sı nın çok ya rar lı ola ca ğı ka nı sı na va ran dok tor, sa bah ya ta ğın dan kal kın ca tüm ay rın tı la rı na özen gös te re rek ab dest alı yor ve uy gu la ma ya ilk ken din den baş lı yor.

Ab dest al dı ğı an da ba şın da ha fif lik, be de nin de zin de lik, si nir sis te min de ra hat lık, kal bin de sük ûn ve gön lün de hu zur oluş tu ğu nu gö ren dok tor; Müs lü manla rın ab dest de di ği bu

72

te miz lik sis te mi nin te miz li ğin ve sağ lı ğın öte sin de ruh sal ve psi ko lo jik açı lar dan da ya rar lı ol du ğu na ina nı yor.

Ab des tten al dı ğı ruh sal güç le adım adım İs lâ m’a yak la-şan ve de mir gi bi sağ lam ira de gü cü ne sa hip olan dok tor, din de ği şi mi gi bi en bü yük ruh sal dev ri mi ba şar ma da çok zor la nı yor.

Ak lı ile fa na tik hıris ti yan lı ğın ara sın da gi dip ge lir ken ve ka rar sız lık tan bu na lı ma sü rük le nir ken, Al lah’ın (c.c.) hi da ye ti eri şi yor ve eli ne Fran sız caya çev ri li bir Kur’ân me âli ge çi yor.

Eli ne al dı ğı Kur’ân me âli ni ge li şigü zel açın ca, Mâide Sû re si ’nin 75. âyeti ile kar şı la şı yor:

Mer yem oğ lu Me sih (Hz. İsa) an cak bir pey gam ber dir. On dan ön ce de pey gam ber ler ge lip geç miş tir. An ne si (Mer yem) sıd dı ka dır. İki si de ye mek yer ler di. Bak! Âyet­le ri mi zi on la ra na sıl açık lı yo ruz. Son ra yi ne bak! (dü­şün) On lar ger çek ler den na sıl çev ri li yor lar.

Dok tor bu âyetin kar şı sın da şaş kı na uğ ru yor. O âna ka dar ilâh ola rak ka bul len di ği Hz. İsa ve An ne sinin ye mek ye dik le ri ni, su iç tik le ri ni ve son ra bun la rı tu va le te bo şalt tık-la rı nı dü şü nü yor.

Ek me ğe, ye me ğe, su ya ve ha va ya muh taç olan la rın ilâh ola ma ya ca ğı ka nı sı na va rı yor.

Gön lün den kay nak la nan ve ira de gü cü nü aşan bir ka rar la doğ ru ca Ce za yir müf tü lü ğü ne gi di yor. An la mı nı bi le-rek ve ina na rak Ke li me-i Şehadet ge ti re rek Müs lü man olu-yor ve Tal ha adı nı alı yor ve son ra otu rup do ya sı ya ağ lı yor.

] ] ]

73

FIKIH AÇISINDAN NAMAZk

Fı kıh; bil mek, an la mak, me se le nin in ce lik le ri ni ve de tay-la rı nı kav ra mak de mek tir.

Bu ne den le fı kıh il mi nin ay rı bir özel li ği var dır. Çok dik-kat is te yen, ke li me ke li me okun ma sı, dü şü nül me si ve üze-rin de ti tiz lik le du rul ma sı ge re ken bir ko nu dur.

An la şıl ma dan oku nan fı kıh ki tap la rı nın hiç bir ya ra rı ol ma dı ğı gi bi yan lış an la ma la ra ve ters yo rum la ra ne den ola bi le ce ğin den dî nî açı dan bü yük za ra rı ola bi lir.

Vi raj sız, en gel siz, ten ha ve düz yol la rda uzun sü re araç kul la nan sü rü cü le rin be yin sel duy gu la rı ener ji ve du yar lı lı ğı-nı kay be din ce, bak tık la rı hal de gör mez ve işit tik le ri hal de duy maz olur lar.

Uzun sü re zik zak sız, he ye can sız ve an lam sız ki tap la rı oku yan la rın da be yin sel duy gu la rı ener ji ve du yar lı lı ğı nı kay-be der.

Bun lar da ya zı la rı ka rış tır ma ya ve oku duk la rı nı an la ma-ma ya baş lar lar.

Bu eser de ki fı kıh bö lü mü nün, ko lay lık la an la şı la bil me si ve da ha ya rar lı ola bil me si için vi raj lı ve zik zak lı bir yol iz le-me yi dü şün düm ve bu ne den le “Fı kıh Açı sın dan Na maz” bö lü mü nü so ru lu ce vap lı yaz ma yı uy gun gör düm.

S­ Na mazın özü ne dir?

C- Na mazın özü ya ni ge nel ana to mi si, farz la rı dır.

74

S­ Na mazda kaç ta ne farz var dır?C- Üze rin de it ti fak olu nan 12 farz var dır. Bun lar dan al tı-

sı na mazın dı şın da olup bun la ra “Şart” de nir. Di ğer al tı sı na mazın için de olup bun la ra da “Rü kûn” de nir.

S­ Şart ne de mek tir ve bu şart lar ne ler dir?C- Şart, ol maz sa ol maz an la mın da olup şart ol ma dan

meş rut (na maz) ol maz de mek tir.Şart lar,1- Ha des ten Ta ha ret 2- Necaset ten Ta ha ret 3- Set r-i Av ret 4- İs tik bâ l-i Kıb le 5- Va kit 6- Ni yet S­ Ha des ten ta ha ret ne de mek tir?C- Ab dest siz lik ve ya cü nüp lük ha li ne, “Ha des” de nir.

Ab dest ve ya gu sül al ma ya da “Ha des ten ta ha ret” de nir. Ab dest siz lik ha li ne kü çük ha des ve cü nüp lük ha li ne bü yük ha des de nir.

] ] ]

75

ABDEST BÖLÜMÜk

S­ Han gi hal ler de ab dest alın ma sı farz olur?C- Farz ol sun na fi le ol sun na maz kıl mak için, ce na ze

na ma zı kıl mak için, ti lâ vet sec de si yap mak için, Kur’ân-ı Ke rîm’e do kun mak içi n ab dest al mak farz olur.

S­ Ab des tin farz la rı ne ler dir?C- Bir de fa yü zü yı ka mak. Bi rer de fa iki ko lu dir sek le ri

ile bir lik te yı ka mak. Bir de fa ba şı nın dört te bi ri ni ıs lak eli ile mesh et mek. Bi rer de fa iki aya ğı nı to puk la rı ile bir lik te yı ka-mak farz dır.

S­ Ab des tin yalnız ca farz la rı nı ye ri ne ge ti ren ki şi bu ab des ti ile na maz kı la bi lir mi?

C- Su la rın bol ol du ğu yer ler de, ab des tin sün net le ri ni terk eder se mek ruh olur.

Çeş me le rin ak ma dı ğı ve su la rın kıt ol du ğu yer ler de ke râ het siz (sa kın ca sız) kı la bi lir.

S­ Ab des te baş la ma dan ön ce ya pıl ma sı ge re ken ler ne ler dir?

C- Tu va le te git me zo run lu lu ğu var ken, ab dest alın ma sı ve na maz kı lın ma sı mek ruh ol du ğu için ön ce tu va le te gi dil-me si, gü zel ce is tin câ ve is tib râ yap tık tan son ra ab dest alın-ma sı ge re kir.

S­ İs tin câ ve is tib râ ne de mek tir?C- Tu va let te ön ve ar dın dan ge len necaseti (pis li ği)

te miz le me ye “İs tin câ” de nir ve id rar sı zın tı sı nın ke sil me si ni bek le me ye “İs tib râ” de nir.

76

Ge rek tu va let te ve ge rek dı şa rı da ayak ta iş e mek mek-ruh tur ve tıb bi açı dan za rar lı dır.

Ki şi nin önü ve ar ka sı kıb le ye gel me ye cek şe kil de tu va-let te otur ma lı ve sol eli ile edep yer le ri ni yı ka dık tan son ra ök sü re rek, ha re ket ede rek ve ya ayak la rı nı sert çe ye re vu ra-rak id rar sı zın tı sı nın ke sil me si ni bi raz bek le me li dir.

Tu va let ten çı kar çık maz ab dest al ma ya baş la yan ki şi-den, ab dest alır ken ve ya ab dest al dık tan son ra bir dam la cık id rar sı zın tı sı ge lir se ab des ti bo zu lur.

İle ri yaş lar da olan lar dan da ha faz la ve genç ler de da ha az ol mak la bir lik te, her ki şi den id rar dan son ra akın tı ge le bi lir.

S­ Farz la rı, sün net le ri ve âdap la rı ile ab dest na sıl alı nır?

C- Ab dest al ma ya “Bes me le” ile ni yet ede rek baş la mak sün net tir. Ab dest alır ken kıb le ye dön mek, dün ya ke lâ mı ko nuş ma mak ve özür süzken baş ka la rın dan yar dım is te me-mek ab des tin âdap la rın dan dır. Ab dest alır ken su yu is raf et mek mek ruh tur.

Ön ce el le ri bi lek le re ka dar üç de fa yı ka mak sün net tir. Par mak ara la rı nın ku ru kal ma ma sı için par mak lar la ara la rı hilâl le nir (sı vaz la nır) ve yü zük oy na tı la rak al tı ıs la tı lır. (Er kek le rin al tın yü zük ta kma la rı ha ram dır.)

Sağ eli ile üç de fa ağ zı na su ve rir ve her se fe rin de ağ zı-nın içi ni gü zel ce çal ka lar. Oruç lu ol du ğu za man, bo ğa zı na su kaç ma sın di ye dik kat li dav ra nır.

Ağız yı ka nır ken mis vak kul lan mak sün net tir. Mis vak ol ma dı ğı za man par mak la rı ile ve ya te miz (do muz kı lın dan ol ma yan) diş fır ça sı ile diş le ri ni fır ça lar.

77

Üç de fa sağ eli ile bur nu na su ve rir ve her se fe rin de sol eli ile bur nu nu te miz ler.

Alın da saç bi ti min den çe ne al tı na ve iki ku lak ara sı na yüz de nir.

Yü zü bir de fa yı ka mak farz dır. İlk yı ka ma da yü zün ta ma mı ıs la nır ve ku ru yer kal maz sa farz ye ri ne ge lir. İkin ci ve üçün cü yı ka ma lar sün net ye ri ne ge çer.

Yüz yı ka nır ken kaş la rın, bı yık la rın ve sey rek sa ka lın ha fif çe ovul ma sı ve göz çu kur la rı nın ıs lan ma sı ge rek li dir.

Kol la rı dir sek le ri ile be ra ber bi rer de fa yı ka mak farz, ikin ci ve üçün cü yı ka ma lar sün net tir. Ay rı ca sağ dan baş la-mak ve ön ce sağ ko lu yı ka mak da sün net tir.

Dir sek le rin ta ma mı nın yı kan ma sı farz ol du ğu için kol la rı sı var ken bu na dik kat edil me si ve özel lik le kış gün le rin de ka lın ka zak lar gi yil di ği için da ha dik kat li dav ra nıl ma sı ge rek li dir.

Ba şın dört te bi ri ni mesh et mek, (Ha ne fî’de) farz dır. Her-ke sin avuç içi ba şı nın dört te bi ri ka dar dır.

Par mak lar la bir lik te avuç içi nin ta ma mı ıs la tı la rak alın ta ra fın dan ba şın üs tü ne ko nu lur ve ha fif çe oy na tı la rak farz ye ri ne gel miş olur.

Di le yen iki avu cu nu ıs la ta rak, iki eli ile ba şı nın ta ma mı-nı mesh eder se hem farz hem de sün net se va bı alır. Bu na “Kap la ma mesh” de nir. Ha ne fî’de sün net, Ma li kî’de farz ’dır.

Ba şı nı mesh et tik ten son ra, par mak la rı nın uç ve iç ta raf la rı ile ku lak la rı nı ve par mak la rı nın dış ta ra fı ile en se si ni mesh eder. Bo yun mesh edil mez.

Son ola rak, ön ce sağ ve son ra sol aya ğı nı yı kar. Sık olan ayak par mak la rı nın ara la rı nı, eli nin par mak la rı ile hi lâ ller

78

ve aya ğı nın ta ba nı nı avu cu ile ova lar. Ök çe le ri ni ve Kur’ân ’da “Kâ’beyn” de ni len, ayak bi lek le rin de şiş li ği oluş tu ran ke mik-le rin üs tü ne ka dar her ta ra fı nı gü zel ce yı kar.

Ab dest alır ken ara ver me mek, sı ra sı ile yı ka mak ve ov mak sün net tir.

] ] ]

79

ABDESTİ BOZAN ŞEYLERk

S­ Alı nan ab dest ne za ma na ka dar ge çer li dir?

C- Bo zu lun ca ya ka dar ge çer li dir.

S­ Ab dest na sıl bo zu lur?

C- İn sa nın ön ve ar dın dan ge len necaset ve yel len me,

Be de nin dı şı na çı kan akı cı kan, irin ve sa rı su,

Ağız dan ge len kan tü kü rük ten faz la ve ya tü kü rük le eşit olur sa ab des ti bo zar, tü kü rük ten az olur sa boz maz,

Ağız do lu su kus ma ab des ti bo zar. Ay nı yer de azar azar ge lip top la mı ağız do lu su na ula şır sa yi ne bo zar,

Ağ rı lı göz den ge len yaş, irin ve sa rı su,

Ye re uza na rak ve ya bir şe ye kuv vet li ce yas la na rak uyu ma,

Ba yıl ma, cin net ge çir me ve sar hoş ol mak da abdesti bozar.

S­ Ağ la mak ab des ti bo zar mı?

C- Ağ la mak ab des ti boz ma dı ğı gi bi ge rek ağ la ma ve ge rek gül me so nu cu ağ rı lı ol ma yan göz ler den ge len yaş lar da ab des ti boz maz.

An cak, na maz da ya nın da ki ki şi du ya cak ka dar ses li gül me, hem na ma zı hem de ab des ti bo zar.

Bir ye re da yan ma dan ve na maz da ki uyu ma ab des ti boz maz. Bu run akın tı sı, tü kü rük, bal gam, ya ra dan çı kan kurt ve ço cu ğu em zir me de ab des ti boz maz.

] ] ]

80

ÖZÜR SAHİBİ OLMAk

S­ Özür sa hi bi ne de mek tir?

C- Ya ra sın dan, çı ba nın dan ve ya ame li yat ol du ğu yer-den sü rek li kan ve irin gi bi akın tı lar ge len ler,

Sü rek li id ra rı dam la yan ve ya sürekli yel le nen ler,

Nor mal âdet gün le ri nin dı şın da sü rek li ka na ma sı olan-la ra, özür sa hi bi de nir.

S­ Özür sa hi bi olan lar na sıl ab dest alır lar?

C- Özür sa hi bi olan lar vak tin gi ri şin de (ezan oku nun ca) ab dest alır lar ve bu ab dest le ri ile o vak tin içe ri sin de di le dik-le ri ka dar farz, sün net ve na fi le na ma zı kı lar ve Kur’ân oku-ya bi lir ler.

Bu vak tin çı kı şı ile ab dest le ri bo zu lur ve öbür vak tin na ma zı nı kı la bil me le ri için ye ni den ab dest al ma la rı ge re kir.

Ör ne ğin; ak şam eza nın da ab dest alan özür sa hi bi, bu ab des ti ile yat sı vak ti ne ka dar di le di ği iba det le ri ya par. Yat-sı vak ti nin gir me si ile bu ab des ti bo zul muş olur.

S­ Özür sa hip li ği na sıl baş lar ve ne za man so na erer?

C- Baş lan gıç ta ki şi nin özür sa hi bi ola bil me si için öz rü-nün (akın tı sı nın) sü rek li gel me si ve ab dest alıp na ma zı nı kı la cak ka dar dur ma ma sı ge re kir.

Da ha son ra ki va kit ler de öz rün sü rek li ve ke sin ti siz gel-me si şart de ğil dir. Her na maz vak ti içe ri sin de, bir de fa bile gel me si ye ter li dir.

81

Eğer bir na maz vak ti içe ri sin de, mesela öğ le – ikin di ve ya ikin di – ak şam ara sın da bir dam la akın tı sı gel mez se, o za man özür sahibi ol mak tan çı kar ve son ra ki va ki tler de ab dest alır ken ve ya na maz kı lar ken öz rün den bir dam la akın tı gel se, ab des ti ve na ma zı bo zul muş olur.

S­ Özür sa hi bi olan lar dan sü rek li akın tı gel di ği hal­de ab dest le ri bo zul maz mı?

C- Özür sa hi bi ol ma nın özel li ği bu dur. Özür lü ol duk la rı yer den ge len kan, irin ve ya id rar ab dest le ri ni boz maz. An cak özür lü ol duk la rı ye rin dı şın da, baş ka yer le rin den bir dam la ab dest le ri ni bo zar.

Ör ne ğin; sü rek li id rar akın tı sın dan özür lü olan ki şi nin bur-nun dan bir dam la kan gel se ve ya yel len se ab des ti bo zu lur.

S­ Özür sa hi bi olan lar kan lı, id rar lı ça ma şır la rı ile na maz kı la bi lir ler mi?

C- Akın tı la rı ara lık lar la du ru yor sa ve na maz kı lar ken gel me ye ce ği ka na ati ne va rır lar sa ve ça ma şır la rı nı de ğiş me im kan la rı var sa, na maz kı lar ken ça ma şır la rı nı de ğiş tir me le ri ge re kir.

Ak si hal de, ya ni na maz da akın tı nın de vam ede ce ği kuş ku su var sa ve ya de ğiş tir me im ka nı yok sa kan lı, irin li, id rar lı ça ma şır la rı ile na maz kıl ma la rın da hiçbir sa kın ca yok tur.

“Böy le ya rım ab dest le, kan lı, irin li ve id rar lı ça ma şır lar-la na maz kıl mak tan sa, yı ka nıp te miz len dik ten son ra ka zâ ede rim.” di ye sakın bir va kit na ma zı ka za ya bı rak ma ma lı, şey ta nın oyun ca ğı ol ma ma lı ve gö nül hu zu ru ile na maz la rı vak tin de kıl ma lı dır.

] ] ]

82

BÜYÜK HADES (GUSÜL) BÖLÜMÜ

k

S­ Gu sül ab des ti kim le re farz olur?

C- Gu sül ab des ti nin farz ol ma sı için,

1­ Er ke ğin te nâ sül or ga nı nın ha şe fe si (sün net olan mik-ta rı) ka dı na da hil ol mak la, in zal (bo şal ma) ol sun ya da ol ma sın hem er ke ğe hem de ka dı na gu sül farz olur.

2­ İh ti lâm (rü ya da cü nüp) olan er ke ğe ve ka dı na gu sül farz olur.

Uyan dı ğı za man külo tun da ve ya edep yer le rin de cü nüp lük ese ri (yaş lık) gö ren ki şi, rü ya da ih ti lâm ol du ğu nu ha tır la sın ve ya ha tır la ma sın, ken di si ne gu sül farz olur.

Rü ya da ih ti lâm ol du ğu nu gö ren ama uyan dı ğı za man üze rin de hiç bir yaş lık izi ne rast la ma yan ki şi ye gu sül farz ol maz.

3­ Âdet ka nın dan te miz le nen ka dın la ra gu sül farz olur.4­ Ni fas (do ğum) ka nın dan te miz le nen ka dın la ra gu sül

farz olur.S­ Gus lün farz la rı kaç tır?C- Gus lün farz la rı üç tür.1­ Ağız içi nin ta ma mı nı bir de fa yı ka mak2­ Bu run içi ni üst kıs mı na ka dar bir de fa yı ka mak

3­ Bü tün be de ni ni hiç ku ru yer kal ma ma ko şu lu ile bir de fa yı ka mak.

83

S­ Farz la rı ve sün net le ri ile gu sül ab des ti na sıl alı nır?

C- İh ti lâm olan ve ya eşi ile mü na se bet te bu lu nan ki şi, ön ce tu va le te gi der, id ra rı nı ya par ve te nâ sül yo lu nu te miz ler.

Ban yo ya sol ayak la gi ri lir, önü ve ar ka sı kıb le ye gel me-ye cek şe kil de otu ru lur.

Ön ce eli ni yı kar, son ra sol eli ile edep yer le ri ni ve neca-set bu la şan yer le ri gü zel ce yı kar.

Be de ni nin her han gi bir ye rin de, al tı na su ge çir me yen yağ lı bo ya tü rü ve ya sa kız gi bi bir şey ya pış mış sa, on la rı te miz ler ve son ra Bes me le’ yi için den söy le ye rek, gu sül ab des ti al ma ya ni yet eder ve na maz ab des ti gi bi, gü zel ce ab dest alır.

Ab dest al dık tan son ra ön ce ba şı nı, son ra sağ omu zun-dan baş la ya rak sağ ta ra fı nı ve sol omu zun dan baş la ya rak sol ta ra fı nı yı kar.

Gu sül de, baş tan aya ğa ka dar be de nin her ta ra fı nı bir de fa yı ka mak farz, ikin ci ve üçün cü yı ka ma lar sün net tir.

Gu sül ab des tin de be den de ki tüm kıl la rın dip le ri nin ıs lan ma sı şart tır. Bu ne den le saç, kaş, bı yık ve sa kal bu lu-nan yer le rin ovul ma sı ge rek li dir.

Gö be ğin içi kü çük par mak la ıs la tı lır, kü pe ler ve yü zük-ler ha fif çe oy na tı la rak alt la rı ıs la tı lır.

Gu sülden ön ce ab dest alan, ağ zı na, bur nu na üçer de fa su ve ren ve be de ni nin ta ma mı nı üç de fa yı ka yan ki şi hem farz la rı hem de sün net le ri ye ri ne ge tir miş ve en gü zel bir şe kil de gu sül ab des ti al mış tır.

Var sa yı ma da ya lı ev ham lar la, zan lar la ve aca ba lar la oya lan ma ma lı, za ma nı ve su yu bo şa har ca ma ma lı ve şey-ta nın oyun ca ğı ol ma ma lı dır.

84

S­ Ve di ve me zi ne dir ve bun lar dan do la yı gu sül ge re kir mi?

C- Ve di, bo za kı va mın da be yaz bir su olup id rar dan son ra ge len bir akın tı dır.

Me zi, ve di’den da ha in ce be yaz bir su olup eş ler ara-sın da ki oy naş ma dan son ra ge len ha fif bir akın tı dır.

Ge rek ve di ve ge rek me zi nin gel me si ile ki şi cü nüp ol maz, gu sül ge rek mez, yal nız ca na maz ab des ti bo zu lur.

] ] ]

SARGI ÜZERİNE MESHk

S­ Ko lun da, aya ğın da sar gı bu lu nan lar na sıl ab dest alır lar?

C- Ko lun da, aya ğın da ve ya be de nin başk a yer le rin de ya ra ban dı, sar gı ve ya al çı bu lu nan lar bun la rı sö küp alt la rı nı yı ka ma la rı sa kın ca lı ise ve ya sar gı la rın sö kül me si zor ve sa kın ca lı ise ge rek ab dest ve ge rek gu sül de sağ lam yer le-ri ni yı kar lar ve sar gı nın üze ri ne mesh eder ler.

Açık ta olan ya ra la rın yı kanm a sı, üze ri ne ıs lak el ile mesh edil me si sa kın ca lı ise ya ra la rın et ra fı yı ka nır ve ya ra-la ra do ku nul maz.

] ] ]

85

SULARLA İLGİLİ BÖLÜMk

S­ Han gi su lar la ab dest ve gu sül ca iz (ge çer li) olur?C- Su lar, “mut lak su” ve “mu kay yed (ka yıt lı) su” ol mak

üze re iki kı sım dır.Mut lak su lar; yağ mur su la rı, de niz su la rı, göl su la rı,

de re su la rı, ku yu su la rı, mem ba su la rı ve eri yen kar su la rı gi bi do ğal su lar dır.

Bu gi bi su lar do ğal özel lik le ri ni ko ru duk la rı sü re ce, bun-lar la ab dest alı nır ve gu sül ya pı lır.

Akarsu la ra, göl su la rı na ve yü ze yi ona on (10x10=100) zi ra dan (or ta par ma ğın ucu ile dir sek ara sı na zi ra de nir) bü yük olan ha vuz la ra, ne cis (pis) mad de ler ka rı şır sa, o ne cis mad de ler su yun do ğal özel li ği olan ren gi ni, ta dı nı ve ko ku su nu de ğiş tir me di ği sü re ce, o su lar te miz sa yı lır.

Yü ze yi ona on (10x10=100) zi ra dan kü çük olan ha vuz-la ra, dur gun su la ra, ku yu la ra ve her çe şit su kap la rı na kan, irin, id rar ve al kol gi bi ne cis mad de ler ka rı şır sa, bu gi bi su la-rın ta ma mı ne cis olur ve bu su lar la ab dest alın ma sı, gu sül ya pıl ma sı ca iz ol maz.

Mu kay yed su; saf ve do ğal ol ma yan su lar dır. Por ta kal su yu, üzüm su yu ve kar puz gi bi mey ve su la rı ile fa sul ye, no hut ve etin kay na tıl dı ğı su lar dır.

Bu gi bi su lar la ab dest ve gu sül ol maz.

] ] ]

86

TEYEMMÜMLE İLGİLİ BÖLÜMk

S­ Ab dest ve ya gu sül ge re ken ki şi su bu la maz sa ne ya par?

C- Te yem müm ya par.S­ Te yem müm ne de mek tir?C- Söz lük te, bir şe yi kast et mek tir. Şe ri at ta, ha des ten

te miz len me ama cı ile te miz top rak tan ya rar lan mak tır.S­ Te yem müm ne gi bi du rum lar da ya pı lır?C- Su yun ha ki ka ten (ger çek ten) ve ya hük men bu lun-

ma dı ğı du rum lar da ya pı lır.S­ Su yun ha ki ka ten bu lun ma ma sı ne de mek tir? C- Ab dest al ma sı ve ya gu sül yap ma sı ge re ken bir yol-

cu, bu lun du ğu yer de su yun ola bi le ce ği ka na ati ne va rır sa, sa ğa ve so la doğ ru 300’er adım ka dar gi de rek araş tır ma sı ve ya yö re hal kın dan bi ri ni gö rür se o ki şi ye sor ma sı ge re kir.

İs ter araş tı rıp so ruş tur duk tan son ra, is ter araş tır ma ya ge rek duy ma dan o yö re de su yun ol ma ya ca ğı ka na ati ne var dık tan son ra,

Ya da su yun bu lun du ğu ye re, en azın dan bir mil (yak la-şık iki ki lo met re) uzak lık ta ol du ğu nu öğ ren dik ten son ra, bir mil yü rü me zo run lu lu ğu ol ma dı ğı için ab dest ve ya gu sül için te yem müm ya par ve na ma zı nı kı lar.

S­ Su yun hük men bu lun ma ma sı ne de mek tir?C- De re le rin, çeş me le rin şa rıl şa rıl ak tı ğı bir ye rin ya kı-

nın da tu tuk lu bu lu nan ki şi nin, o su lar dan ab dest al ma sı en gel le ni yor sa, o ki şi için hük men su yok de mek tir.

87

Ab dest al ma sı ge re ken ki şin in, ab dest âzâ la rı nın ya rı-dan ço ğu ve gu sül yap ma sı ge re ken ki şi nin be de ni nin ya rı-dan ço ğu ya ra lı olup su değ dir me si sa kın ca lı ise o ki şi için hük men su yok de mek tir.

İh ti lâm olan, eşi ile mü nase bet te bu lu nan ve ya âdet ka nın dan te miz le nen ka dı na, be de ni ne su değ dir me si tıb bi açı dan ya sak lan mış ve bu ya sak la ma, Müs lü man olan uz man dok tor lar ta ra fın dan ya pıl mış sa bun lar için de hük-men su yok de mek tir.

Özür le ri ne de ni ile su lar dan ya rar lan ma im kanı ol ma-yan lar, ge rek ab dest ve ge rek gu sül için te yem müm ya par-lar ve gö nül hu zu ru ile na maz la rı nı kı lar lar.

S­ Te yem müm ya pıl ma sı ca iz olan mad de ler ne ler dir?

C- Ter te miz ku ru top rak la ve top rak cin sin den sa yı lan taş, kum, tuğ la ve ki re mit gi bi şey ler le te yem müm ya pı lır.

Ya nın ca kül olan ağaç tü rü bit ki ler le ve aşı rı ısı tı lın ca eri yen de mir tü rü ma den ler le te yem müm ca iz ol maz.

S­ Te yem müm na sıl ya pı lır?

C- Te yem müm ya pa cak olan ki şi, ön ce iki ko lu nu dir-sek le ri nin üs tü ne ka dar gü zel ce sı var, par ma ğın da ki yü zü-ğü çı ka rır ve ni yet eder.

Na maz kıl mak için ve ya iba det yap mak için ni yet eden ki şi, bu te yem mü mü ile di le di ği iba de ti ya par.

Cü nüp olan bir ki şi ve ya âdet ka nın dan te miz le nen bir ka dın, “Ni yet et tim ha des ten taharete.” der se hem cü nüp-lük ten te miz len miş olur hem de bu te yem mü mü ile na maz kı la bi lir.

88

Ni yet ten son ra iki avu cu nun ta ma mı nı top ra ğın üze ri ne ha fif çe vu rur, ile ri ge ri ha re ket et ti rir ve eli ne ya pı şan toz la-rın dö kül me si için iki eli nin baş par mak la rı nı bir bi ri ne çır par.

Ve iki eli ile yü zü nü yı kı yor muş gi bi her ta ra fı nı gü zel ce bir de fa mesh eder.

Son ra iki eli ni tek rar top ra ğa vu rur ve sol eli nin dört par-ma ğı ile sağ ko lu nun par mak uç la rın dan baş la ya rak dir se-ği ne ka dar ya vaş ça mesh eder.

Dir se ği de mesh et tik ten son ra sağ ko lu nu çe vi rir ve sol eli nin avu cu ile sağ ko lu nu bi le ğe ka dar mesh eder ve sol eli nin baş par ma ğı nı, sağ eli nin baş par ma ğı nın dış ta ra fın-dan gez di re rek sağ ko lu nun mes hi ni ta mam lar.

Son ra sağ eli ile ay nı şe kil de sol ko lu nu mesh eder ve te yem müm ta mam lan mış olur.

S­ Te yem müm ab des ti ne za ma na ka dar ge çer li dir?

C- Bo zu lun ca ya ka dar ge çer li dir.

S­ Te yem müm ab des ti na sıl bo zu lur?

C- Ab des ti bo zan her şey, te yem mü mü de bo zar. Ay rı-ca, su dan ya rar lan ma im ka nı olan bir ki şi nin ye ter li mik tar-da su yu gör me si ile de te yem müm ab des ti bo zu lur.

] ] ]

89

KADINLARLA İLGİLİ BÖLÜMk

S­ Ka dın lar dan kaç çe şit kan ge lir?C- Âdet (ay ba şı) ka nı, ni fas (do ğum) ka nı ve is ti hâ ze

(özür) ka nı ol mak üze re üç çe şit kan ge lir.S­ Âdet ka nı ne dir?C- 9 ya şı nı dol du ran kız lar la 55 yaş ara sın da ki ka dın-

lar dan, has ta lık dı şı, ra him le rin den ge len ağır ko ku lu kan dır.S­ Ka dın la rın âdet gün le ri kaç gün dür?C- En azı, ge ce le ri ile bir lik te üç gün ve en ço ğu on

gün dür. Üç gün den az ge lip ke si len ve ya on gün den faz la ge len kan lar, âdet ka nı ol ma yıp is ti hâ ze ka nı dır.

S­ İki âdet ara sın da kaç gün geç me si ge rek li dir?C- İki âdet ara sın da ge be lik ol ma dı ğı hal de ba zen

ay lar ca za man ge çe bi lir. Ço ğun lu ğun sı nı rı yok tur.An cak, iki âdet ara sın da 15 gün dol ma dan ön ce ge len

kan lar, âdet ka nı ol ma yıp is ti hâ ze ka nı dır.S­ İki âdet ara sın da 15 gün geç me den ka na ma sı

olan ka dın na sıl ha re ket eder?C- Ge len kan, âdet ka nı ol ma yıp is ti ha ze ka nı ol du ğu

için na ma zı nı kı lar, oru cu nu tu tar ve eşi ile mü nâ se bet te bu lu na bi lir.

S­ Ni fas ka nı ne dir?C- İs ter can lı is ter ölü doğ sun, do ğum dan son ra ge len

ka na, ni fas ka nı de nir.

90

S­ Dü şük ler den son ra ge len kan da ni fas ka nı mı dır?

C- El, ayak ve par mak gi bi or gan la rı be lir gin leş miş dü şük ler den son ra ge len kan lar, ni fas ka nı olup ka dın da lo hu sa hük mün de dir.

S­ Ni fas ka nı kaç gün dür?

C- Azın da sı nır la ma yok tur. Te miz len di ği gün yı ka nır ve na ma zı nı kı lar.

Ni fa sın en ço ğu ise 40 gün dür. 40 gün den son ra ge len kan lar ni fas ka nı ol ma yıp is ti hâ ze ka nı dır.

S­ İs ti hâ ze ka nı ne dir?

C- Âdet ve ni fas ka nı gi bi ra him den gel me yip ay rı bir da mar dan ge len, te miz ve ko ku suz bir kan dır.

S­ İs ti hâ ze ka nı nın hük mü ne dir?

C- İs ti hâ ze ka nı, bu run dan ve ya ke si len par mak tan ge len kan lar gi bi yal nız ca ab des ti bo zar.

Ka dın la rın na maz kıl ma la rı na, oruç tut ma la rı na, Kur’ân oku ma la rı na ve eş le ri ile cin sel mü na se bet te bu lun ma la rı na en gel ol maz.

S­ Ka dın lar dan ge len han gi kan lar, is ti hâ ze ka nı dır?

C- 9 ya şı nı dol dur ma yan kız lar dan ge len kan lar, âdet-ten ke si len ka dın lar dan ge len kan lar, ge be ha nım lar dan ge len kan lar, iki âdet ara sın da 15 gün geç me den ge len kan-lar, 3 gün den az ge lip ke si len ve ya 10 gün den faz la ge len kan lar ve do ğum dan son ra 40 gün den faz la ge len kan lar is ti hâ ze ka nı dır.

91

S­ Âdet ve ni fas ha lin de ki ka dın la ra ne gi bi şey ler ya sak tır?

C- Na maz kıl ma la rı, oruç tut ma la rı, Kur’ân oku ma la rı, Kur’ân’a ve ya Kur’ân’dan âyet ler ya zı lı ka ğıt la ra do kun ma la rı, cami le re, mes cit le re gir me le ri, ta vaf et me le ri ve eş le ri ile cin sel mü na se bet te bu lun ma la rı ha ram dır.

S­ Âdet ve ni fas ha lin de ki ka dın lar han gi iba det le ri ya par lar?

C- Kur’ân oku ma nın dı şın da dil ile ya pı lan iba det le rin her bi ri ni ya pa bi lir ler. “Lâ ilâ he İl lâl lah” ve “Al lah, Al lah” di ye Yü ce Al lah’ı sü rek li zi kreder ler. “Süb hâ nal lâ hi ve bi ham di hî, Süb hâ nal lâ hi vel ham dü lil lâ hi ve lâ ilâ he il lâl lâ hü val lâ hü ek ber” gi bi tes bi hat lar la Yü ce Al lah’ı tes bih eder ler.

Sev gi li Pey gam be ri mi ze bol bol sa lâ vât-ı şe rî fe ge ti rir ve her tür lü duala rı okur lar.

Ay rı ca Kur’ân’a do kun ma ma ko şu lu ile yav ru la rı na he ce he ce Kur’ân oku ma sı nı öğ re tir ler.

S­ Âdet ve ni fas ha lin de ki ka dın la rın, eş le ri ile bir­lik te yat ma la rın da bir sa kın ca var mı dır?

C- Gö bek le ri ile diz le ri ara sı nı sı cak lı ğı his set tir me ye-cek bir şey ile ört me le ri, ka lın pi ja ma tü rü bir şey giy me le ri ko şu lu ile eş le riy le bir lik te yat ma la rın da hiç bir sa kın ca yok tur.

S­ Âdet ka nın dan te miz le nen ka dın lar, yı kan ma dan ön ce eş le ri ile cin sel mü na se bet te bu lu na bi lir ler mi?

C- Âdet le ri tam on gün olan lar, yı kan ma dan ön ce eş le-ri ile cin sel mü na se bet te bu lu na bi lir ler.

Âdet gün le ri on gün den da ha az olan la rın, âdet ka nın-dan te miz len dik ten son ra, ya üze rin den bir na maz vak ti

92

ka dar za ma nın geç me si ve ya yı kan ma şar tı ile eş le ri ile cin sel mü na se bet te bu lu na bi lir ler.

S­ Âdet ve ni fas gün le rin de kı lın ma yan na maz la rın ka zâ sı ge re kir mi?

C- Ha yır, ge rek mez. Âdet li ve ni fas lı ka dın lar dan na ma-zın far ziy ye ti sâ kıt ol du ğu için farz ol ma yan bir şe yin ka zâ sı da ol maz.

S­ Ra ma zan oru cu nun ka zâ sı ge re kir mi?C- Evet, ge re kir. Ra ma zan oru cu nun far zi yye ti sâ kıt

ol maz. An cak o du rum da tut ma la rı ha ram ol du ğu için, bay-ram dan son ra ka zâ edil me si farz olur.

S­ Be lir li âde ti on gün den az olan bir ka dın dan, âdet gü nün den faz la kan ge lir se, ne ya par?

C- Âdet gün le ri de ği şe bi le ce ğin den, on gü nün ta mam-lan ma sı nı bek ler.

On gün den ön ce ve ya tam on gün de te miz le nir se, âde ti te miz len di ği gü nün sa yı sı na çık mış olur.

Eğer on gün ta mam ol du ğu hal de ka na ma de vam eder-se ve o ka dı nın âdet gün le ri mesela 7 gün ise, 7. gün den son ra ge len kan lar is ti hâ ze ka nı ol du ğu için, yı kan dık tan son ra o gün le rin na ma zı nı ka zâ et me si ge re kir.

S­ İçin de bu lun du ğu vak tin na ma zı nı kıl ma dan, o vak tin so nu na doğ ru âde ti ni gö ren ka dın, te miz len dik­ten son ra o vak tin na ma zı nı ka zâ eder mi?

C- Ha yır, et mez. Çün kü na maz la il gi li hü küm ler, na ma-zın son vak ti ne bağ lı dır.

Ör ne ğin; ikin di vak tin de te miz olan ama iş le güç le uğ ra-şıp he men na ma zı nı kı la ma yan bir ka dın, vak tin so nun da

93

ya ni ak şam üze ri âde ti ni gö rür se, vak tin so nun da âdet li ol du ğu için o gü nün ikin di na ma zı nı ka zâ et mez.

Eğer bu nun ak si olur sa ya ni ikin di vak tin de âdet ha lin-de bu lu nan bir ka dın, ak şam üze ri âde tin den te miz le nir se, vak tin so nun da te miz ol du ğun dan, o gün kü ikin di na ma zı nı ka zâ et me si ge re kir.

] ] ]

94

MESTLER ÜZERİNE MESHk

S­ Mest ne dir?C- De ri ve ke çe gi bi şey ler den ya pı lan ve bi le ğe ka dar

aya ğın her ta ra fı nı ör ten iç ayak ka bı la ra mest de nir.S­ Han gi tür mestle rin üze ri ne mesh ya pı la bi lir?C- Mestle rin üze ri ne mesh ya pı la bil me si için;Mestin ab dest te ayak la rın yı ka nıl ma sı farz olan yer le ri

ört müş ol ma sı,Mestin, ab dest alı nıp ve ayak lar yı kan dık tan son ra gi yil-

miş ol ma sı,Mestin bağ lan mak sı zın dik du ra bi le cek şe kil de ka lın

ol ma sı,Mestin en azın dan üç mil (yak la şık 6 km) lik bir yü rü yü şe

da ya nık lı ol ma sı,Mestin, al tı na su ge çir me yen de ri tü rü şey ler den ya pıl-

mış ol ma sı,Mestler de, en kü çük ayak par mak la rı na gö re üç par-

mak mik ta rı sö kük ve de lik ol ma ma sı ge rek li dir.S­ Mestle rin üze ri ne na sıl mesh ya pı lır?C- Sağ eli ile sağ aya ğı nı ve sol eli ile sol aya ğı nı mesh

et mek için ön ce iki eli ni ıs la tır.Is lak par mak la rı nı aça rak ve ya tı ra rak mestle rin üze ri ne

ve par mak ucun dan bi le ğe doğ ru bas tı ra rak ıs lak par mak-la rı ile bir de fa mesh eder.

95

S­ Mestler üze ri ne mesh yap ma sü re ci ne ka dar dır?

C- Ge ce ya tar ken mestle ri ni çı kar ma yan mu kîm ler için

bir gün bir ge ce (24 sa at) ve 90 km’yi aşan yol cu lu ğa çı kan lar

için üç gün üç ge ce (72 sa at) dir.

S­ Bu sü reç, mestle rin gi yil di ği an da mı baş lar?

C- Ha yır. Mestle ri giy me den ön ce, ab dest alıp ayak la rı nı

yı ka dı ğı ab des tin bo zul du ğu an dan iti ba ren baş lar.

S­ Mes hi bo zan şey ler ne ler dir?

C- Mu kîm ve yol cu lar için be lir li sü re cin dol ma sı ile ya da

ayak lar dan her iki si nin, bi ri nin ve ya bir aya ğı nın ya rı dan

ço ğu nun mes tin dı şı na çık ma sı ile,

Mestin iç ine su gir me si ha lin de her iki aya ğı nın, bir aya-

ğı nın ve ya bir aya ğı nın ya rı dan ço ğu nun ıs lan ma sı ile,

Gus lü icab et ti ren cü nüp lük ha li nin mey da na gel me si

ile mestler üze ri ne mesh yap ma nın hük mü bo zu lur.

Ab dest alı nır ken her iki mest de çı ka rı lıp ayak lar yı ka nır.

] ] ]

96

NECASETTEN TAHARET BÖLÜMÜ

k

S­ Ne ca set ten taharet ne de mek tir?C- Şer’an (dî nî açı dan), ne cis (pis) olan şey ler den

te miz len me ye, necaset ten taharet de nir.S­ Kaç çe şit necaset var dır?C- Necaset-i gâ li za (ağır necaset) ve necaset-i ha fî fe

(ha fif necaset) ol mak üze re iki çeşit necaset var dır.S­ Necaset­i gâ li za (ağır necaset ler) ne ler dir?C- İn sa nın be de nin den çı kan ve ab des ti bo zan her şey

necaset-i gâ li za dır.İn sa nın ön ve ar dın dan ge len id rar ve pis lik ler, me ni,

me zi, ve di, kan, irin, ağız do lu su kus ma ve ka dın lar dan ge len her çe şit kan lar necaset-i gâ li za dır.

Baş ta do muz, fil ve kö pek ol mak üze re eti yen me yen hay van la rın ön ve ar ka la rın dan ge len pis lik ler,

Eti ye nen hay van lar dan inek, man da, ta vuk, ör dek, kaz ve hin di le rin ters le ri (ar ka dan ge len pis lik le ri) ve şa rap gi bi al kol lü iç ki ler de necaset-i gâ li za dır.

S­ Necaset­i gâ li za nın hük mü ne dir?C- Na maz kı la cak kim se nin be de nin de, ço ra bın dan

tak ke si ne ve ya başör tü sü ne ka dar tüm ça ma şır la rın da ve na maz kı la ca ğı yer de bir dir hem (2,8 gr) den faz la ka tı necaset ve ya par mak lar ha riç, avuç içi (el ayası) yü ze yin-den faz la sı vı ha lin de necaset var sa, bun la rın te miz len me si farz olur.

97

Ka tı necaset bir dir hem (2,8 gr) veya sı vı ha lin de ki necaset par mak lar ha riç avuç içi yü ze yi ka dar olur sa bu mik tar necasetin te miz len me si vâcib olur.

Bu mik tar necaset le kı lı nan na maz tah rimen mek ruh olup bu na ma zın tek rar kı lın ma sı vâcib olur.

Eğer necaset bu öl çü den da ha az olur sa te miz li ği sün-net olur.

S­ Necaset­i ha fî fe (ha fif necaset) ler ne ler dir?

C- Atın ve eti ye nen sı ğır, man da, de ve, ko yun ve ke çi-nin id rar la rı ile eti yen me yen kuş lar la, ko yun ve ke çi nin ar ka dan ge len pis lik le ri de ne ca se t-i ha fîfe dir.

S­ Ne ca se t­i ha fî fe nin hük mü ne dir?

C- Sü rek li hay van lar la uğ ra şan la rın, at ve de ve üze rin de Al lah (c.c.) yo lun da ci had eden le rin, özel lik le hay van la rın id ra rın dan sa kın ma la rı im kan sız dır. Bu ne den le yü ce di ni-miz on la ra ko lay lık sağ la mış ve necaset-i ha fî fe de ni len pis lik ler, be de nin ve ya gi yi len ça ma şır la rın dört te bi ri ni kap-la ma yın ca, na ma za en gel ol ma ya ca ğı bil di ril miş tir.

S­ Necaset ler ne ile ve na sıl te miz le nir ler?

C- De niz, göl, de re ve yağ mur su la rı gi bi her tür lü te miz su lar la te miz le nir ler. Ay rı ca süt gi bi yağ lı sı vı la rın dı şın da sir ke, gül su yu ve mey ve su la rı ile de te miz le nir ler.

Bir ça ma şı ra bu la şan necaset, kan gi bi gö rü nür cins ten ise o necasetin izi ese ri kay bo lun ca ya ka dar yı kan ma sı ge re kir ve bu yı kan ma da be lir li bir sa yı yok tur.

Necaset id rar ve al kol gi bi gö rün me yen cins ten ise üç de fa yı ka nır ve her yı ka ma da, yı ka yan ki şi nin gü cü nis be tin de dam la lar ke si lin ce ye ka dar sı kı lır.

98

Ha lı, ki lim, bat ta ni ye, man to ve pal to gi bi, sı kıl ma yan

eş ya la ra necaset bu la şır sa, bun lar da üç de fa yı ka nır ve her

yı ka ma da bir ye re ası la rak dam la la rın ke sil me si bek le nir.

S­ Ne cis ça ma şır lar la te miz ça ma şır lar bir lik te

yı ka na bi lir mi?

C- Ça ma şır le ğe ni ne ve ya ça ma şır ma ki ne si ne bir

dam la kan, irin ve id rar gi bi necaset bu la şır sa ça ma şır le ğe-

ni, ça ma şır ma ki ne si için de ki su yun ta ma mı ve ça ma şır la rın

hep si ne cis olur lar.

Ne cis le ğen de ve ya ne cis ma ki ne de yı ka nan ça ma şır-

lar te miz le ne mez ler. Çün kü le ğen ve bi don gi bi kap la ra

necaset bu la şır sa, bun la rın üç de fa yı kan ma sı ve her yı ka-

ma da ters çev ri lip dam la ma nın ke sil me si ni bek le mek ve ya

ku ru te miz bez le ku ru la mak ge rek ti ğin den, ne cis ça ma şır la-

rın necaset de ğen yer le ri ay rı bir yer de üç de fa yı ka nır ve

her yı ka ma da sı kı la rak şart la nır sa di ğer ça ma şır lar la bir lik te

yı ka na bi lir ler.

] ] ]

99

SETR-İ AVRET BÖLÜMÜk

S­ Setr­i av ret ne de mek tir?C- Baş ka la rı nın bak ma sı ha ram olan yer le re “av ret”

(edep) ye ri ve bu yer le rin ör tül me si ne “setr-i av ret” de nir.S­ Na maz da setr­i av ret ne dir?C- Na maz da setr-i av ret farz dır ve na ma zın ön şart la-

rın dan bi ri dir.S­ Er kek le rin av ret (müs teh cen) ye ri ne re si dir?C- Gö be ğin al tın dan diz ka pak la rı nın al tı na ka dar olan

yer er kek ler de av ret ye ri dir ve ör tül me si farz dır.S­ Yalnız ca av ret ye ri ni ör ten bir er kek, bu şe kil de

na maz kı la bi lir mi?C- Baş ka gi ye cek le ri var ken, bu şe kil de na maz kıl ma sı

mek ruh tur. Baş ka gi ye cek le ri yok sa ya da tüm el bi se le ri necasete bu laş mış ise ne cis te ol sa yalnız av ret ye ri ni ör ter ve na ma zı nı kı lar.

S­ Ka dın la rın av ret ye ri ne re si dir?C- Ka dı nın yü zü, el ve ayak la rı nın bi lek ten aşa ğı kı sım-

la rı av ret de ğil dir. Bun la rın dı şın da bü tün be de ni av ret tir ve ör tün me si farz dır.

S­ Ka dın la rın dar ve in ce el bi se ler le na maz kıl ma la rı caiz mi dir?

C- De ri nin ren gi ni be lir le ye cek şe kil de in ce ve şef faf giy si ve başör tü sü ile na maz kıl ma la rı caiz (ge çer li) de ğil dir.

100

Dar ve sı kı pi ja ma tü rü şey ler le na maz kıl ma la rı mek-ruh tur.

S­ Na ma zın dı şın da setr­i av ret (ör tün me) farz mı dır?

C- Bir ki şi ka pa lı bir yer de ve yal nız bu lun du ğu sü re ce, bu ki şi ye setr-i av ret farz de ğil dir.

Eğer ya nı na bi ri ge lir ve ya ken di si dı şa rı çı ka cak olur sa, o za man setr-i av ret farz olur.

S­ Bir er ke ğe evin de ve en ya kın la rı nın ya nın da setr­i av ret farz mı dır?

C- Evet, farz dır. Meş ru ni kah lı eşi nin dı şın da an ne si nin, ba ba sı nın, er kek ve kız kar deş le ri nin ve ye tiş kin ço cuk la rı-nın ya nın da kı sa şort la do laş ma sı ha ram dır.

Bir er ke ğe kı sa şort la do laş mak, diz le ri ni ve diz le ri nin üst kı sım la rı nı aç mak ha ram ol du ğu gi bi baş ka la rı nın bu yer le re bak ma sı da ha ram dır.

S­ Ka dın la ra kaç çe şit setr­i av ret (ör tün me) farz dır?

C- Ka dın la ra meş ru ni kah lı eş le ri nin dı şın da üç çe şit ör tün me farz dır.

1- Bir ka dı nın, baş ka ka dın la ra gö be ği nin al tın dan, di zi-nin al tı na ka dar olan yer le ri ni gös ter me si ha ram dır.

Bir genç kı zın, yal nız ca an ne si nin ve ya kız kar deş le ri nin bu lun du ğu oda da, di zin den yu ka rı kı sa etek le, şort la do laş-ma sı ha ram dır. Açan ve ba kan lar gü nah ta or tak tır.

2- Ka dın lar, mah re mi olan (ebe di ni ka hı düş me-yen) er kek le rin ya nın da baş la rı nı, kol la rı nı ve diz den aşa ğı ayak la rı nı ört me den otu ra bi lir ler.

3- Ka dın lar, mah re mi ol ma yan er kek le re yüz ve avuç la-

101

rın dan baş ka yer le ri ni gös ter mez ler ve on lar la yal nız olarak bir ara da otu ra maz lar.

S­ Ka dın la ra mah rem olan er kek ler kim ler dir?

C- Öz ba ba, süt ba ba, ka yın ba ba, üvey ba ba ve de de-ler. Öz oğul, süt oğul, da mat, üvey oğul ve to run lar. Öz kar-deş, süt kar deş ve ye ğen ler. Öz am ca, öz da yı, süt am ca, süt da yı.

Bu er kek ler, ka dı nın mah re mi dir. Ka dın, mah re mi olan er kek le rin ya nın da kı sa kol lu ve ba şı açık ol du ğu hal de otu-ra bi lir, on lar la yal nız ka la bi lir, yol cu luk ya pa bi lir ve Hacc’a gi de bi lir.

S­ Am ca oğ lu, da yı oğ lu, tey ze oğ lu, ha la oğ lu ve eniş te ler, ka dı na mah rem de ğil mi dir?

C- Ha yır, mah rem de ğil dir. Bun lar şer’an (dî nî açı-dan) ya ban cı hük mün de dir ler. Ka dı nın bun la rın ya nın da ba şı nı, boy nu nu aç ma sı, bi le ği ni ve bi le zik le ri ni gös ter me si ve bun lar la bir lik te yal nız olarak bi r a ra da otur ma sı ha ram dır.

Çağ daş ka dın lar(!) plaj lar da ya rı çıp lak do la şır ken, ya tak kı ya fet le ri ile so kak lar da do la şır ken; bar lar da, pav-yon lar da ve iç ki li ga zi no lar da er kek ler le ka deh to kuş tu rur-ken, her tür lü fu huş ser best bı ra kıl sın ve zina suç sa yıl ma-sın di ye med ya da ya zı lar çı kar ken ve inanç lı ha nım la ra bas kı ya pı lıp ba şör tü sü ya sak la nır ken,

İnanç, bi linç ve ih lâs la, İs lâ mî te set tü re bü rü nen ler ve ai le içi mü na se bet ler de mah rem ve gay r-i mah re mi uy gu la-yan lar, hiç kuş ku suz Al lah’ın (c.c.) en sev gi li kul la rı ve cen-net bül bül le ri dir ler.

] ] ]

102

İSTİKBÂL-İ KIBLE BÖLÜMÜk

S­ İs tik bâl­i Kıb le ne de mek tir?

C- Kıb leye, kıb le ci he ti ne dön me ye “İs tik bâl-i Kıb le” de nir.

S­ Kıb le ne dir?

C- Mek ke’de bu lu nan ve Kâ be de ni len kut sal bi na Müs-lü man la rın kıb le sidir.

S­ Na maz da, kıb leye dön mek ne dir?

C- Na maz da, kıb leye dön mek farz dır ve na ma zın ön şart la rın dan bi ri dir.

S­ Kâ be’nin çev re sin de ki yük sek bi na lar da ve Mek­ke’nin dağ la rın da na maz kı lan lar, Kâ be’nin üze rin de ki ha va ya ve çu kur yer ler de ki ze min kat lar da na maz kı lan­lar da Kâ be’nin al tın da ki top ra ğa doğ ru na maz kıl dık la­rı na gö re, Kâ be’nin alt ve üst kı sım la rı da kıb le mi dir?

C- Yü zey ola rak ha tim de ni len kı sım da hil, Kâ be’nin kap sa dı ğı yer kıb lenin sı nı rı dır.

Üst te ye di kat gök le re ve alt ta ye di kat ye rin al tı na (dün-yanın mer ke zi ne) ka dar olan yer ler, kıb le hük mün de dir.

S­ Kâ be de ni len kut sal bi na, tüm özel lik le ri ko ru na­rak dün ya nın baş ka bir ye ri ne gö tü rül se, ora sı kıb le olur mu?

C- Ha yır, ol maz. Çün kü asıl kıb le, Kâ be’nin ya pı sı de ğil, ye di kat gök le re ve ye di kat yer le re ka dar olan Kâ be’nin bu lun du ğu yer dir.

103

S­ Na maz kı lar ken, Kâ be’ye tam isa bet şart mı dır?

C- Mes cid-i Ha ram’da ve Mek ke’de, Kâ be’yi gö re rek na maz kı lan la rın, Kâ be’nin bir nok ta sı na tam isa bet et me le ri şart tır.

Mek ke’nin dı şın da bu lu nan la rın ve Kâ be’yi gör me yen le rin, kıb le ci he ti ne dön me le ri ye ter li dir.

S­ Ya ban cı bir yer de kıb le ci he ti ni bi le me yen ki şi nin ne yap ma sı ge re kir?

C- Ya kı nın da yö re hal kın dan sö zü ne gü ve ni lir bir Müs-lü man var sa ona sor ma sı, böy le bir kim se yok sa ken di gö rü şü ne gö re araş tır ma sı ve ka rar ver di ği ci he te dö nüp na ma zı nı kıl ma sı ge re kir.

S­ Ge rek li so ruş tur ma yı ve ya araş tır ma yı ya pa rak na ma zı nı kı lan ki şi na maz dan son ra ya nıl dı ğı nı öğ re­nir se ne yap ma sı ge re kir?

C- Na ma zı ta mam dır, hiçbir şey ge rek mez. An cak so ra-cak ki şi ol du ğu hal de sor ma dan ve ya araş tır ma dan na ma-zı nı kı lar ve son ra dan ya nıl dı ğı nı öğ re nir se, o na ma zın ia de si farz olur.

S­ Kıb le ci he tin de gö rüş ay rı lı ğı na dü şen yol cu lar ne ya par lar?

C- Ay nı ci het te an la şan lar, ken di ara la rın da ce ma at ya par lar. Ay rı gö rüş te olan la rın her bi ri, ken di gö rü şü ne gö re ay rı ci het le re dö ne rek, na ma zı ay rı ay rı kı lar lar.

Ken di gö rü şü ne ters düş tü ğü hal de, ce ma ate uyan ki şi-nin na ma zı sa hih ol maz ve ia de si ge re kir.

S­ Has ta lık gi bi ne den ler le kıb leye dön me ye gü cü yet me yen ler, na ma zı na sıl kı lar lar?

104

C- Bir has ta nın ken di li ğin den kıb leye dön me ye gü cü yet mi yor sa ve kıb leye çe vi re cek bir yar dım cı sı da yok sa, bu lun du ğu hal de kıb leye dön me den na ma zı nı kı lar.

Kıb leye dön dü ğü tak dir de, ar ka dan düş man ve ya yır tı cı hay van sal dı rı sın dan kor kan lar da kıb leye dön me den na maz la rı nı kı la bi lir ler.

Oto büs, tren, va pur ve uçak gi bi araç lar da na maz kı lan-lar da güç le ri yet ti ği öl çü de kıb leye dön me ye ça lı şa rak na maz la rı nı kı lar lar.

] ] ]

105

EZANk

S­ Ezan ne dir?C- Na maz va kit le ri ni bil dir mek için be lir li va kit ler de ve

be lir li ke li me ler le oku nan özel bil di ri ye ezan de nir.

S­ Ezan okun ma sı ne dir?

C- İçin de ce ma at ile na maz kı lı nan ca mi ve mes cidler-de beş va kit farz na ma zı ile Cuma na ma zı için ezan okunma sı sün ne ti mü ek ked’dir.

Ca mi ler de, mes cid lerde ve yer le şim böl ge le rinin dı şın-da ezansız ve ka metsiz na maz kı lın ma sı mek ruhtur.

S­ Ezanı kim lerin oku ma sı da ha se vap tır?

C- Sev gi li Pey gam be ri miz (s.a.v.),“Ezanı­ sizin­ için­ha­yır­lı­nız­oku­sun...” (Ebû Davud) bu yur muş tur ki bu ne den le,

Al lah’tan (c.c.) kor kan, ha ramlar dan sa kı nan, İs lâ mî ya şan tı sı na özen gös te ren ve ay rı ca na maz va kit le ri ile ezanın sün net le ri ni iyi bi len ki şi ler ta ra fın dan okun ma sı da ha se vap tır.

Fâ sık ların ya ni açık ça gü nah iş le yen le rin ve ca hil le rin ezan oku ma sı mek ruhtur.

S­ Ezan, ne re de ve na sıl oku nur?

C- Ca mi ve mes cidler de mi na re le rin şe re fe sin den, mi na-re ol ma yan yer ler de ise yük sek çe bir yer de, ayak ta ve kıb-leye kar şı, an cak “hay ya alâs-sa lah”ta sağ ta ra fa ve “hay ya alel fe lâh”ta sol ta ra fa dö nü le rek okun ma sı sün net’tir.

106

Ezanın ca minin için de ya da mi na re ye çık ma dan aşa-ğı da ve otu ra rak okun ma sı mek ruhtur.

S­ Ezan oku nur ken Müs lü manla rın ne yap ma sı ge re kir?

C- Oku nan ezanı say gı ile din le mek ve oku yan la bir lik-te ay nı ke li me le ri tek rar la mak, yal nız ca “hay ya alâs-sa lah” ile “hay ya alel-fe lâh”ta “Lâ hav le ve lâ kuv ve te il la bil lâh” de mek, ezan du ası nı oku mak ve son ra na ma za koş mak, bü tün Müs lü man la rın dînî gö re vi dir.

S­ Her ezan say gı ile din le nir ve ezan du ası oku nur mu?C- Ha yır! An cak dînî açı dan ge çer li olan ezanlar say gı

ile din le nir ve so nun da ezan du ası oku nur.S­ Dînî açıdan ge çer siz ezanlar han gi le ri dir?C- Ezanın dînî açı dan ge çer li ola bil me si için oku yanın: a- İn san ol ma sı, b- Er kek ol ma sı, c- Akıl lı ol ma sı şart tır.Eği til miş pa pa ğan ku şunun oku du ğu ezan, banttan

oku nan ezan ve mer ke zi sis temler de mi na re lerde ki tel siz ci haz ların dan yan kı şek lin de oku nan ezan lar ile ka dının, de linin, sar hoşun ve ak lı ge liş memiş ço cu ğun oku du ğu ezanlar dînî açı dan ge çer siz dir.

Bu ezanla rın say gı ile din len meme si, ak si ne kal ben bu ğuz edil me si (kı zıl ma sı) ge re kir.

Ta bi în’den bi ri Ab dul lah bin Ömer’e, “Ben se ni Al lah için se vi yo rum.” de yin ce, Ab dul lah bin Ömer, “Ben de sa na Al lah için bu ğuz edi yo rum (kı zı yo rum).” de di. Ne de ni ni so run ca “Çün kü sen ezanı, te gan ni ile oku yor sun!” di ye ce vap ver di (Ri yâ züs sâ li hin).

107

NAMAZ VAKİTLERİ BÖLÜMÜk

S­ Na maz va kit le ri ne dir?

C- Na maz va kit le ri, na ma zın farz ol ma sı nın şar tı dır. Şart ol ma dan, ya ni na ma zın vak ti gel me den na maz farz ol maz.

Na ma zın şar tı olan va kit ge lin ce, o an da ha yat ta bu lu-nan, er gen lik ça ğı na eren ve akıl lı olan bü tün Müs lü man la ra, o vak tin na ma zı nı kıl ma la rı farz-ı ayın olur.

S­ Na maz la rı vak tin de kıl mak farz mı dır?

C- Beş va kit na ma zın her bi ri ni vak tin de kıl mak farz dır. Na maz va kit le ri, şey tan la ra ve nef sa ni duy gu la ra kar şı ilan edil miş, ma ne vi se fer ber lik an la mın da dır. Bu ne den le tüm ina nan la rın iş le ri ni güç le ri ni bı ra ka rak, uy ku la rı nı ve ta til le ri ni ya rı da ke se rek na ma za koş ma la rı ge re kir.

S­ Sa bah na ma zı nın vak ti ne za man dır?

C- Tak vim ler de im sak vak ti de ni len fecr-i sâ dık’ın, (do-ğu uf kun da et ra fa ya yı lan be yaz lı ğın) baş la ma sı ile gü ne şin do ğu şu ara sın da ki za man, sa bah na ma zı nın vak ti dir.

Gü ne şin doğ ma sı ile sa bah na ma zı nın vak ti ge çe ce ği ve gü neş do ğar ken na maz kı lı na ma ya ca ğı için sa bah na ma zı nı gü neş doğ ma dan ön ce kıl mak farz dır.

Gü neş doğ ma dan ön ce na ma zı nı ta mam la yan ve se lam ve rip na maz dan çı kan ki şi, tes bi hat ve du ası nı gü neş do ğar ken de ya pa bi lir.

108

Gü ne şin doğ ma sı ile sa bah na ma zı nın vak ti çı kar ve o âna ka dar kı lın ma yan sa bah na ma zı ka zâ ya kal mış olur.

Sa bah na ma zı vak tin de uyu mak ve özür süz olarak sa bah na ma zı nı ka zâ ya bı rak mak ha ram dır.

Güç lü ira de ta şı ma dan, ge rek li ön lem le ri al ma dan yat-mak ve sa bah na ma zı na kalk ma ma yı âdet ha li ne ge tir mek, dî nî du yar sız lı ğın ve iman zafi ye ti nin gös ter ge si dir.

Ar zu et me di ği hal de uyu ya ka lan ve üze ri ne gü neş do ğan ki şi, o gün öğ le ye ka dar sün ne tiy le bir lik te sa bah na ma zı nın far zı nı ka zâ ola rak kı lar, öğ le den son ra ya ka lır sa yal nız ca far zı nı ka zâ eder ve sün net ten yok sun ka lır.

S­ Öğ le na ma zı nın vak ti ne za man dır?

C- Do ğu dan sü rek li yük se li şe ge çen gü neş, en te pe nok ta ya ulaş tık tan son ra ini şe geç mek üze re ba tı ya ka yar. Gü ne şin ba tı ya kay ma sı na “ze val vak ti” de nir. Ze val vak ti öğ le na ma zı nın baş lan gıç vak ti dir.

Ze val vak tin de gü neş tam te pe de ol du ğu için göl ge le rin en kı sa ol du ğu za man dır ve bu göl ge ye “fey-i ze val” de nir.

Fey-i ze val de ni len göl ge nin dı şın da, her cis min göl ge si ken di bo yun da olun ca, “asr-ı ev vel” de ni len ikin di vak ti gi rer ve öğ le nin vak ti çı kar. İmâm-ı Ebû Yu suf ile İmâm-ı Mu ham-med’in ve üç mez heb ima mı nın iç ti ha dı böy le dir ve tak vim-ler de ki ikin di vak ti bu iç ti ha da gö re dir.

İmâm-ı Âzam’a gö re, fey-i ze valin dı şın da her cis min göl ge si ken di si nin iki ka tı olun ca ikin di vak ti gi rer ve bu na “asr-ı sâ nî” de nir.

109

S­ İkin di na ma zı nın vak ti ne za man dır?C- Bu iki iç ti ha da gö re öğ le vak ti nin çık ma sı ile ikin di

na ma zı nın vak ti baş lar ve gü neş ba tın ca ya ka dar ikin di nin vak ti de vam eder.

İs fi râ rüş şems’e (gü ne şin sa rar ma sı na) yak la şık ola rak gü ne şin ba tı şı na 40-50 da ki ka ka lın ca ya ka dar ikin di na ma-zı nı ge cik tir mek tah ri men mek ruh tur.

Tah rimen mek ruh da ol sa ikin di na ma zı nı gü neş bat ma-dan ön ce vak tin de kıl mak, “Ak şam dan son ra kı la rım.” di ye ka zâ ya bı rak mak tan da ha eh ven dir.

S­ Ak şam na ma zı nın vak ti ne za man dır?C- Gü ne şin ba tı şı ile ak şam na ma zı nın vak ti baş lar ve

gü ne şin bat tı ğı ufuk ta ki kır mı zı lık kay bo lun ca ya ka dar ak şam na ma zı nın vak ti dir.

Bu va kit İmâm-ı Ebû Yu suf, İmâm-ı Mu ham med ve üç mez heb ima mı nın iç ti ha dı na gö re dir.

İmâm-ı Âzam’a gö re ufuk ta ki kır mı zı lık tan son ra çı kan be yaz lı ğın kay bol ma sı na ka dar dır.

Ak şam na ma zı nı ace le edip ilk vak tin de kıl mak sün net-tir, yıl dız la rın ço ğal ma sı na ka dar ge cik tir mek mek ruh tur.

S­ Yat sı na ma zı nın vak ti ne za man dır?C- İki gö rü şe gö re, ak şam vak ti nin çık ma sı ile yat sı

na ma zı vak ti gi rer ve fecr-i sâ dı k’a ka dar de vam eder.Fecr-i sâ dık de ni len im sak vak ti ile yat sı, vi tir ve te hec-

cüd na maz la rı nın ve oruç lu lar için ye me iç me za ma nı bi ter ve sa bah na ma zı nın vak ti baş lar.

Yat sı na ma zı nı ge ce nin üç te bi ri ne ka dar te hir et mek, müstehabdır, ge ce nin ya rı sın dan son ra ya bı rak mak mek-ruh tur.

110

S­ Han gi va kit ler de na maz kı lın maz?

C- Üç vâ kit te farz, vâcib, na fi le ve ka zâ na ma zı kı lın ma-sı tah rimen mek ruh tur:

1. Gü neş do ğar ken ve gü neşin doğ uşun dan son ra 40-45 da ki ka lık bir za man ge çin ce ye ka dar,

2. Gü neş te pe nok ta sın da iken ze val vak ti ne ka dar, yak la şık ola rak öğ le eza nı na ya rım sa at ka la,

3. Gü ne şin sa rar ma sı ve ba ka nın göz le ri ni ka maş tır-maz ha le gel me sin den, gü ne şin ba tı şı na ka dar olan za man da hiç bir na maz kı lın maz.

İs ter ka zâ ve is ter edâ ol sun bu üç va kit te kı lı nan farz-la rın ia de si ge re kir. Yal nız o gü nün ikin di na ma zı ke râ he t-i tah ri me ile de ol sa kı lı nır ve ia de si ge rek mez.

Ay rı ca na fi le na maz kı lın ma sı mek ruh olan iki va kit da ha var dır. Bu iki va kit te farz ve ka zâ kı lın ma sı ge çer li dir, na fi le kı lın ma sı mek ruh tur:

1. İm sak vak ti ile gü ne şin doğ ma sın dan 40-45 da ki ka ge çin ce ye ka dar, sa bah na ma zı nın sün ne tin den baş ka na fi le na maz kı lın maz, farz ve ka zâ na maz la rı kı lı nır.

2. İkin di na ma zı nın far zı nı kı lan ki şi ye, ikin di na ma zı nın far zın dan son ra na fi le kıl ma sı mek ruh olur. An cak gü ne şin sa rar ma sı vak ti ne ka dar ka zâ na ma zı kı la bi lir.

] ] ]

111

112

113

NİYET BÖLÜMÜk

S­ Ni yet ne de mek tir?

C- Söz lük te; di le di ği bir şe yi yap ma yı kal ben az met-me ye ni yet de nir. Şe ri at ta; bir işi, bir iba de ti Al lah’ın rı za sı nı ka zan mak için kal ben az met me ye ni yet de nir.

S­ Na maz da ni yet ne dir?

C- Na ma za ni yet ede rek baş la mak farz dır ve na ma zın ön şart la rın dan bi ri dir.

S­ Ni yet kalp ile mi ya da dil ile mi ya pıl ma lı dır?

C- Ni yet, Ef’âli Ku lûb (kalp fi ilin) den ol du ğu için, kalp ile ya pıl ma sı ya ni kal bin ya pa ca ğı işi bil me si ve bu na az met-me si farz dır. Dil ile söy len me si müs te hab (gü zel) dır.

S­ Farz na maz lar da na sıl ni yet edi lir?

C- Farz na maz lar da; vi tir, bay ram, ne zir (adak) gi bi vâcib na maz lar da ve ti lâ vet sec de sin de bun la rın be lir til me si la zım dır.

Ör ne ğin; “Ni yet et tim Al lah rı za sı için bu gün kü sa bah na ma zı nın far zı nı kıl ma ya.” di ye ni yet edi le bil di ği gi bi vak-tin de kı lı nan farz na ma zı için “Ni yet et tim Al lah rı za sı için bu vak tin far zı nı kıl ma ya.” di ye de ni yet edi le bi lir.

Cu ma na ma zın da; “Bu vak tin far zı na...” de nil me yip, “Cu ma na ma zı nın far zı na...” de nil me si ge rek li dir.

Na ma zın rekat la rı be lir li dir, söy len me si ne ge rek yok tur.

114

S­ Na fi le na maz lar da na sıl ni yet edi lir?

C- Sün net ve tüm nâ fi le na maz lar da mut lak ni yet ya ni

“Al lah rı za sı için na maz kıl ma ya ni yet et tim.” de mek ye ter li dir.

An cak “Sa bah na ma zı nın sün ne ti ne...” ve ya “Öğ le

na ma zı nın ilk sün ne ti ne, son sün ne ti ne...” di ye kıl dı ğı

na ma zı be lir le mek da ha iyi dir.

S­ İma ma uyan ki şi na sıl ni yet eder?

C- Nor mal ni ye ti ni yap tık tan son ra “Uy dum ha zır olan

ima ma.” de nir.

S­ İmam olan ki şi na sıl ni yet eder?

C- İmam da nor mal ni ye tin den son ra “Ene İmâ mun

Li men Te bi’at niy” (Ba na uyan la ra imam ol dum.) der.

S­ Ni yet ne za man ya pıl ma lı dır?

C- Ni ye tin, if ti tah tek bi ri ne ya kın ol ma sı ve ni yet ile if ti-

tah tek bi ri nin ara sı na ye me, iç me ve ko nuş ma gi bi dün ya

iş le ri nin gir me me si ge rek li dir.

] ] ]

115

NAMAZIN RÜKÛNLERİk

S­ Rü kûn ne de mek tir?C- Söz lük te; bir şe yin ya nı na, cüz’üne (par ça sı na) ve

yas la nı lan güç lü bir şe ye rü kûn de nir.Fı kıh ta; na ma zın dı şın da ki farz la ra “şart” de nil di ği gi bi

na ma zın için de ki farz la ra da “rü kûn” de nir.S­ Şart ile rü kûn ara sın da ki fark lar ne ler dir?C- Şart lar, na ma zın alt ya pı sı ve te me li dir. Na maz dan

ön ce bu şart la rın ye ri ne ge ti ril me si farz (şart) ol du ğu gi bi na maz sü re sin ce de bu şart la rın bu lun ma sı yi ne şart tır.

Ör ne ğin; na maz dan ön ce ha des ten taharet (ab dest al mak) şart ol du ğu gi bi na ma zın so nu na ka dar ab dest li ol mak da şart tır. Bu ne den le na maz es na sın da ab des ti bo zu lan ki şi nin na ma zı da bo zu lur.

Şart ve rü kûn ara sın da ki bir di ğer fark lı lık da şart la rı ye ri ne ge ti ren ler –mesela ab dest alan, necaset ten arı nan ve setr-i av ret ya pan lar– ye me, iç me ve ko nuş ma gi bi dün ya iş le ri ni ya pa bi lir ler. Hal bu ki na maz ara sın da bun la rın ya pıl-ma sı ha ram dır ve na ma zı bo zar.

S­ Na ma zın rü kûn la rı ne ler dir?C- İf ti tah tek bi ri, kı yam, kı ra’at, rü kû, sec de ve na ma zın

so nun da te şeh hüd (Et tet hiy yâ tü oku ya cak) mik ta rı otur-mak tır.

S­ İf ti tah tek bi ri ne dir?C- Na ma za gi riş tek bi ri ne if ti tah ve ya tah ri me tek bi ri

de nir. Bu tek bi rin “Al la hü Ek ber” di ye alın ma sı, tek bir ala cak

116

ki şi nin –dil siz lik gi bi bir öz rü yok sa– ken di si işi te cek ka dar ses li al ma sı, farz ve vâcib olan na maz lar da bu tek bi ri ayak-ta ala cak ka dar gü cü olan la rın if ti tah tek bi ri ni ayak ta al ma-la rı farz dır.

İma ma rü kûda ye ti şen bir ki şi, if ti tah tek bi ri ni ayak ta alır ve son ra tekbir alarak rü kûya gi der. Eğer if ti tah tek bi ri ni rü kûya gi der ken alır sa na ma za gir me miş olur ve o na ma zın ia de si ge re kir.

S­ Kı yam ne dir?

C- Na maz da ayak ta dur ma ya “Kı yam” de nir. Farz, vâcib ve ce na ze na maz la rın da kı yam farz dır.

Bir âyet oku ya cak ka dar ayak ta du rul ma sı farz, Fâ ti ha ve zamm-ı sû re oku ya cak ka dar ayak ta du rul ma sı vâcib dir.

İlk re ka tın ta ma mın da ve ya bir kıs mın da ayak ta du ra-cak ka dar gü cü olan la rın, farz ve vâcib na maz lar da otu ra-rak baş la ma la rı sa hih (ge çer li) ol maz.

Sün net ve nafi le na maz lar da kı yam farz ol ma dı ğı için has ta ve özür lü ol ma yan lar da bu na maz la rı otu ra rak kı la bi-lir ler.

An cak ayak ta kıl mak da ha se vap tır. Gü cü yet ti ği hal de otu ra rak kı lan la rın se vap la rı aza lır.

S­ Kı ra’at ne dir?

C- Kur’ân oku ma ya kı ra’at de nir. Na maz da kı ra’at ya ni Kur’ân oku mak farz dır.

İmâm-ı Âzam’a gö re bir âyet, İmâm-ı Ebû Yu suf ile İmâm-ı Mu ham med’e gö re ise üç kı sa âyet ve ya bir uzun âyet okun ma sı farz dır.

117

Oku ma nın sa hih (ge çer li) ol ma sı için oku yan ki şi nin ken di si işi te cek mik tar da ses li oku ma sı lazım dır. Ak si hal de kı ra’at ye ri ne geç mez, te fek kür an la mı na ge lir.

Farz na maz la rı nın yal nız iki re katın da; vâcib, sün net ve nafi le na maz la rın her re katın da kı ra’at farz dır.

Yal nız ca Fâ ti ha Sû re si ’ni ve ya yal nız ca bir âyet ez ber le-yen ki şi, baş ka sû re le ri ez ber le yin ce ye ka dar her re kat ta bil di ği ni okur ve na ma zı ta mam dır.

S­ Rü kû ne dir?C- Na maz da ayak ta ki eğil me ye rü kû de nir. Rü kû; kı yam

ile sec de ara sı be den sel bir iba det ve mâ nen Al lah hu zu-run da say gı ile eğil mek tir.

Rü kûda par mak lar açık ol du ğu hal de el ler, diz ka pa ğı-nın üze ri ne ko nur ve kol lar dir sek ten bü kül mez.

Er kek ler 90 de re ce lik açı oluş tu ra cak şe kil de eği lir ler, sırt ve baş la rı ay nı hi za da düm düz du rur.

Ka dın lar da ha az eği lir ler.

S­ Sec de ne dir?C- Na maz da, Al lah’ın (c.c.) hu zu run da ol du ğu bi lin ci ve

Yü ce Al lah’a say gı ama cı ile eği lip yü zü ye re koy ma ya sec-de de nir.

Sec de ye di âzâ ile ya pı lır. Bu âzâ lar; iki ayak, iki diz, iki el ve yüz dür. Yüz den mak sat alın ve bu run dur. Çün kü ya nak lar ve çe ne ile sec de ya pıl ma sı ca iz (ge çer li) ol maz.

Al nın ye re ko nul ma sı farz dır. Al nın da ya ra sı olan lar, bu run la rı ile sec de ya par lar. Al nın da ve bur nun da ya ra sı olan lar ve ya sağ lık açı sın dan sec de yap ma la rı sa kın ca lı olan lar îmâ ile ya ni eği le rek boş lu ğa sec de eder ler.

118

Pa muk, sün ger ve ka ba yün gi bi yu mu şak ve es nek mad de ler üze ri ne sec de ya pıl ma sı ca iz ol maz. Sec dede, al nın ye rin sert li ği ni duy ma sı ve ora da ka rar kıl ma sı şart tır.

Sec dede iki aya ğın ve ya bi ri nin yer de ol ma sı şart tır. Sec de eden ki şi, diz le ri ne yas la nıp aya ğı nın bi ri ni kal dı rır sa mek ruh olur. Eğer iki aya ğı nı sec de sü re sin ce yer den ke sip kal dı rır sa, sec de si ge çer siz olur. Bu sec de nin tek rar ya pıl-ma sı ge re kir, ak si hal de na ma zın ia de si ya ni tek rar kı lın ma sı ge re kir.

S­ Ka’de­i Âhire ne dir?

C- Farz, vâcib, sün net ve na fi le gi bi her na ma zın so nun da ki otu ru şa Ka’de-i âhi re de nir.

S­ Ka’de­i Âhi re ’de ne mik tar otur ma farz dır?

C- Ka’de-i âhi re ’de (son otu ruş ta) te şeh hüd mik ta rı ya ni “Ettehıyyâtü” duası nı so nu na ka dar oku ya cak mik ta rı otur-mak farz dır, “Ettehıyyâtü” du ası nı oku mak vâcibdir.

S­ Na ma zın baş ka farz la rı var mı dır?

C- Evet, bi ri İmâm-ı Âzam’a ve bi ri İmâm-ı Ebû Yu suf’a gö re ol mak üze re iki far zı da ha var dır.

S­ İmâm­ı Âzam’a gö re farz olan şey ne dir?

C- İmâm-ı Âzam’a gö re na maz kı lan ki şi nin ken di ira de-si ne bağ lı bir fi il ile na maz dan çık ma sı farz dır. İmâ meyn’e gö re yani Ebû Yu suf ve İmâm-ı Mu ham med’e gö re ise farz de ğil dir.

Ör ne ğin; na ma zın son otu ru şun da, Ettehıyyâtü’yü oku-duk tan ve se lam ver me den ön ce ab des ti bo zu lan ki şi nin, İmâm-ı Ebû Yu suf ve İmâm-ı Mu ham med’e gö re na ma zı ta mam dır.

119

İmâm-ı Âzam’a gö re ira de si dı şın da na maz dan çık tı ğı ve bir far zı terk et ti ği için na ma zı ta mam de ğil dir.

S­ İmâm­ı Ebû Yu suf’a gö re farz olan şey ne dir?

C- Tâ’di li er kân dır. Ya ni rü kûn lar da ve rü kûn lar ara sın da it mi nan farz dır.

S­ Rü kûn lar da it mi nan ne de mek tir?

C- Rü kûda ve iki sec dede, rü kû ve sec de ha li ni al dık tan son ra tüm âzâ la rın ve ek lem le rin sü kûn bul ma sı ve en azın-dan bir de fa “Süb hâ nal lah” di ye cek mik ta rı du rul ma sı dır.

Rü kûda en azın dan üç de fa “Süb hâ ne rab bi yel azîm” de nil me si sün net tir.

S­ Rü kûn lar ara sı it minan ne de mek tir?

C- Rü kû dan, “Se mi’ al lâ hü li men ha mi deh” di ye rek doğ-rul duk tan son ra en azın dan bir de fa “Süb hâ nal lah” di ye cek mik ta rı ayak ta dim dik dur mak tır.

Ayak ta “Rab be nâ le kel hamd” de mek sün net tir.

Ve bi rin ci sec de den “Al la hü Ek ber” di ye rek kal kıp otur-duk tan son ra bir de fa “Süb hâ nal lah” di ye cek mik ta rı otur-mak tır.

S­ Ta’dil­i er kân sız, ta vu ğun yem ye me si gi bi alelace le kı la nan na mazın hük mü ne dir?

C- İmâm-ı Ebû Yu suf ile İmâm-ı Şâ fî, İmâm-ı Mâ li kî ve İmâm-ı Han be lî haz ret le ri ne gö re ta’dil-i er kân farz dır.

Ta’dil-i er kân sız, alelace le kı lı nan na maz da farz terk edil di ği için bu na maz sa hih (ge çer li) de ğil dir. Bu na ma zın ia de si ya ni tek rar kı lın ma sı farz dır.

120

İmâm-ı Âzâm ve İmâm-ı Mu ham med’e gö re ta’dil-i er kân, vâcib ol du ğu için seh ven (dal gın lık la) terk edi lir se, sehiv (yanılma) sec desi ya pıl ma sı ge rek li dir.

Kas ten terk edil me si ise tahrimen mek ruh ol du ğu için na ma zın iade si vâcib olur.

Not: İşi ni gü cü nü, sı cak ya ta ğı nı ve tat lı uy ku su nu bı ra-kıp na ma za ko şan be nim sev gi li din kar deş le rim! Lüt fen, Al lah rı za sı için na ma zı gü zel kıl ma ya özen gös te re lim. Ke sin lik le ace le et me ye lim ve ta ’dil-i er kâ na dik kat ede lim.

Önem li uya rı!

İna nan, inan cı doğ rul tu sun da ya şa yan ve na ma zı bi linç li kıl mak is te yen Müs lü man la rın na ma zın farz la rı nı, vâcib le ri ni ve âdap la rı nı öğ ren me le ri ve bel le me le ri üç açı-dan zo run lu dur.

1. Na ma zın farz la rın dan bi ri nin özür süz ter ki ile na maz ge çer siz olur ve bu na ma zın ye ni den kı lın ma sı farz olur.

2. Vâcib ler den bi ri nin kas ten ter ki, tahrimen mek ruh olur ve bu na ma zın ye ni den kı lın ma sı vâcib olur.

3. Na ma zın için de ki farz lar dan bi ri nin te hi ri (ge cik ti ril-me si) vâcib ler den bi ri nin ve ya bir ka çı nın seh ven (yan lış lık-la) ter ki ve ya tehi ri ile na ma zın so nun da se hiv sec de si vâcib olur.

Na ma zın farz la rı nı, vâcib le ri ni, sün net le ri ni ve âdap la rı-nı iyi bi len ler; na maz la il gi si ol ma yan her tür lü hu ra fe ler den ve bid’at ler den sa kı nıp Kur’ân ve Sün ne t’e gö re na maz la rı nı kı lar lar.

] ] ]

121

NAMAZ NASIL KILINIR?k

S­ Farz la rı, vâcib le ri, sün net le ri ve âdap la rı ile na maz na sıl kı lı nır?

C- Her ye ni gü ne sa bah na ma zı nın sün ne ti ile baş lan-dı ğı için biz de bu ko nu ya sa bah na ma zı nın sün ne ti ile baş-la ya lım.

Ab dest, necaset ten taharet ve set r-i av ret gi bi ön ha zır-lık lar ta mam lan dık tan son ra va kit ge lin ce aya ğa kal kı lır ve kıb le ye dö nü lür.

Kı yam da ayak lar bir bi ri ne pa ra lel ola rak yan ya na ko nur ve iki ayak ara sın da dört par mak mik ta rı ara lık bu lun du ru lur ve ni yet edi lir. “Ni yet et tim Al lah rı za sı için bu gün kü sa bah na ma zı nın sün ne ti ni kıl ma ya, dön düm kıb le ye.”

Ni yet ten son ra tek bir al mak için el ler kal dı rı lır. El le ri kal-dır mak sün net tir. Özür ne de ni ile el le ri ni kal dı ra ma yan lar, el le ri ni kal dır ma dan tek bir alır lar.

Er kek ler, baş par mak uç la rı ku la ğın yu mu şa ğı na de ğe-cek ka dar el le ri ni kal dı rır lar. Par mak lar ne açık ne bi ti şik ken di ha lin de ve avuç lar kıb le ye dö nük olur.

Ka dın lar, par mak uç la rı omuz hi za sı na ge le cek ka dar el le ri ni kal dı rır lar ve “Al la hü Ek ber” (En Bü yük Al lah’tır.) di ye tek bir alır lar. Tek bir alır ken “Al lah” de mek farz, “Ek ber” de mek vâcibdir.

Tek bir den son ra sağ el, sol elin üze ri ne ko nu la rak el ler bağ la nır.

122

Er kek ler, sağ elin baş ve kü çük par ma ğı nı hal ka ya pa-rak sol elin bi le ği ni kav rar lar. Avuç içi ve di ğer üç par mak sol elin üze ri ne ko nur ve gö bek al tın da el ler bağ la nır. Ka dın-lar, par mak la rı nı hal ka yap mak sı zın, sağ el le ri ni sol elin üze ri ne ko yar ve gö ğüs üze rin de el le ri ni bağ lar lar.

El ler sün ne te uy gun bir şe kil de bağ lan dık tan son ra “Süb hâ ne ke” tes bi ha tı oku nur.

“Süb hâ ne ke’llâ hüm me ve bi ham dik, ve te bâ re kes mük, ve teâlâ ced dük, ve lâ ilâ he ğay rük”

“Ey Al la hım! Sa na hamd eder, se ni her tür lü nok san sı fat lar dan ten zih ede rim. Se nin adın mü ba rek tir ve se nin azametin ve şâ nın pek yü ce dir. Sen den baş ka ilâh yok tur.”

Bu “Süb hâ ne ke” tesbihatı nın farz, vâcib, sün net ve her tür lü nâ fi le na maz la rın ba şın da okun ma sı sün net tir.

Son ra “Eû zü bil lâ hi mi n’eş- şey tâ nir ra cîm” (Al lah’ın rah-me tin den ko vul muş olan şey ta nın şer rin den Al lah’a sı ğı nı-rım.) der ve “Bis mil lâ hir rah mâ nir ra hîm” (Rah man ve Ra hîm olan Al lah’ın adı ile baş lı yo rum.) di ye Fâ ti ha’ yı oku ma ya baş lar.

Eû zü Bes me le’ yi söy le mek sün net tir. Fâ ti ha’ yı farz na maz la rı nın ilk iki re ka tın da ve di ğer na maz la rın her re ka-tın da zamm-ı sû reden ön ce oku mak vâcib dir.

Farz na maz la rı nın ilk iki rekatın da ve di ğer na maz la rın her re ka tın da, Fâ ti ha’dan son ra zamm-ı sû re oku mak vâcibdir.

S­ Zamm­ı sû re ne de mek tir?C- Fâ ti ha’dan baş ka, Kur’ân ’dan di le di ği bir sû re yi ve ya

âye ti oku mak vâcibdir.Fâ ti ha’dan baş ka sadece bir sû re bi li yor sa, her re kat ta

Fâ ti ha’dan son ra onu okur.

123

Fâ ti ha ve zamm-ı sû reden son ra “Al la hü Ek ber” di ye tek bir ala rak rü kûya gi der.

Rü kûda par mak la rı açık ola rak el le ri ni diz le ri ne ko yar, sır tı nı ve ba şı nı ay nı hi za da düz tu tar ve kol la rı nı be de nin-den ay rı tu tar.

Ka dın lar, er kek ler ka dar eğil mez ler, par mak la rı nı aç maz lar ve kol la rı nı be den le ri ne ya pış tı rır lar.

Rü kûda en az üç de fa ama ace le et me den ya vaş ya vaş “Süb hâ ne Rab bi yel Azîm” (Bü yük ve azamet sa hi bi olan Rab bim, se ni nok san sı fat lar dan tenzih ede rim.) de dik ten son ra, rü kûdan doğ ru lur ken “Se mi’al lâ hü li men ha mi deh” [Al lah, ken di si ne hamd ede nin ham di ni işi tir (ka bul eder).] der ve rü kûdan doğ rul duk tan son ra “Rab be nâ le ke’l-hamd” ve ya “Rab be nâ ve le ke’l-hamd” (Ey Rab bi miz hamd, öv gü yal nız sa na ait tir.) der.

Rü kûya gi der ken tek bir al mak, rü kûda “Süb hâ ne Rab-bi yel Azîm” di ye tes bih et mek, rü kûdan kal kar ken, “Se mi ’al-lâ hü li men ha mi deh” ve “Rab be nâ le ke’l-hamd” de mek sün nettir.

Rü kûdan doğ ru lup âzâ la rı sü kûn bul duk tan ve “Rab be nâ le ke’l-hamd” de dik ten son ra tek bir ala rak sec deye gi der.

Sec deye gi der ken ön ce diz ler, son ra el ler, son ra alın ve burun ye re ko nur. Ayak lar di ki lir ve par mak lar kıb le yö nü ne çev ri lir.

El ler, par mak lar ka pa lı (bi ti şik) ve uç la rı baş hi za sı na ge le cek şe kil de yan ya na ko nur ve iki elin ara sı na sec de ya pı lır.

Er kek ler ka rın la rı nı uy luk la rı na ya pış tır ma yıp ara da boş luk bı ra kır lar. Kol la rı nın bi lek ten yu ka rı sı nı da yer den ve iki yan la rın dan ayı rır lar.

124

Ka dın lar da ha top lu ola bil mek için ka rın la rı nı uy luk la rı-na ya pış tı rır ve kol la rı nı da yan la rı na ya naş tı rır lar.

Sec dede en az üç de fa “Süb hâ ne rab bi yel âlâ” (En Yüce olan Rab bi mi nok san sı fat lar dan ten zih ede rim.) di ye Yü ce Al lah’ı tes bih et tik ten son ra tek bir ge ti re rek sec de den doğ ru lup otu rur.

İki sec de ara sın da ki otu ruş lar da, Ka’de-i ûlâ ve Ka’de-i âhi re de ni len na ma zın ilk ve son otu ruş la rın da er kek ler sol ayak la rı nı ya tı rıp üze ri ne otu rur lar, sağ ayak la rı nı di ker ve par mak la rı nı bü ke rek kıb le yö nü ne çe vi rir ler.

Ka dın lar te ver rük ya par lar. Ya ni ayak la rı nı sağ ta raf tan dı şa rı çı ka rır lar ve ka ba yer le ri ile ye re otu rur lar.

Son ra tek bir alı na rak ikin ci sec de ye gi di lir ve bi rin ci sec de de oku du ğu tes bi ha tı oku duk tan son ra tek bir alı na rak aya ğa kal kı lır.

Aya ğa kal kış ta ön ce ba şı nı, son ra el le ri ni ve da ha son-ra diz le ri ni yer den kal dı rır.

İkin ci re ka ta kal kın ca he men el le ri ni bağ lar ve “Süb hâ-ne ke” ile “Eû zü” yü oku maz. Bes me le ile Fâ ti ha’yı ve ar dın-dan zamm-ı sû re yi okur ve son ra tek bir alıp ikin ci rekatın rü kûsuna gi der.

İkin ci re ka tın rü kûsunu ve iki sec de si ni ta mam la dık tan son ra aya ğa kalk maz, otu rur ve “Ettehıyyâtü” yü okur.

“Ettehıyyâtü li’l lâ hi ve’s­ sa lâ vâ tü ve’t­ tay yi bât. Es ­se lâ mü aley ke ey yü he’n ne biy yü ve rah me tu’l lâ hi ve be re kâ tüh. Es ­se lâ mü aley nâ ve alâ ibâ di’l lâ hi’s­sâ li hin. Eş he dü en lâ ilâ he il lâl lah ve eş he dü en ne Mu ham me den ab dü hü ve Re sû lühü.”

125

An la mı, “Bü tün dualar, zi kir ler, öv gü ler, (söz lü) be de nî ve ma li iba det ler, Yü ce Al lah’a mah sus tur. Ey şa nı yü ce Pey gam ber, se lam sa na ol sun, Al lah’ın rah me ti ve be re ket-le ri üze ri ne ol sun. (Yü ce Al lah’ın) se la mı biz le re ve Al lah’ın sa lih kul la rı na ol sun. Şe ha det ede rim ki Al lah’tan baş ka ger çek ilâh yok tur. Ve şe ha det ede rim ki Haz re ti Mu ham-med, Al lah’ın ku lu ve pey gam be ri dir”.

Ko nu muz sa bah na ma zının sün ne ti idi. Sa bah na ma zı-nın sün ne ti iki re kat lı bir na maz ol du ğun dan, ikin ci re ka tın so nun da ki otu ruş ka’de-i âhi re, ya ni farz olan son otu ruş tur. Bu ne den le “Ettehıyyâtü” du asının ar dın dan he men sa la vat du ala rı oku nur.

“Al lâ hüm me sal li alâ Mu ham me din ve alâ âli Mu ham med. Ke mâ sal ley te alâ İb râ hî me ve alâ âli İb râ­hîm. İn ne ke ha mî dün Me cîd.

Al lâ hüm me bâ rik alâ Mu ham me din ve alâ âli Mu ham med. Ke mâ bâ rek te alâ İb râ hî me ve alâ âli İb râ­hîm. İn ne ke Ha mî dün Me cîd.”

An la mı, “Ya Al lah! Sev gi li Pey gam be ri miz Mu ham-med’e ve âli’ne (O’na ta bi olan la ra) sa lât et, on la ra rah me-tini ar ttır, On lar’ın şe ref ve iz ze ti ni yü celt. Haz re ti İb ra him’e ve âli’ne sa lât et ti ğin gi bi. Kuş ku suz Sen, Ha mîd’sin, Me cîd’sin.

Ya Al lah! Haz re ti Mu ham med’i ve âli’ni mübarek kıl, On la r’ın mad di, ma ne vi fe yiz le ri ni ve be re ket le ri ni sü rek li art tır. Haz re ti İb ra him ve âli’ni mü ba rek kıl dı ğın gi bi. Ke sin-lik le Sen, Ha mîd’sin, Me cîd’sin (Tüm me dih ler, öv gü ler, aza-met ve ce lâl yal nız sa na mah sus tur.)”

Farz olan son otu ruş ta “Ettehıyyâtü” duasını oku mak vâcib ve sa la vat-ı şe rî fele ri oku mak Ha ne fî’de sün nettir.

126

Sa la vat-ı şe ri feler den son ra na maz kı lan ki şi nin; ken di si, ebe vey ni ve bü tün mü’min ler için dua et me si de sün net tir.

Bu ne den le sa la vat-ı şe ri feler den son ra şu du alar oku nur.

“Rab be nâ âti’nâ fid dün yâ ha se ne ten ve fil’âhi re ti ha se ne ten ve kı nâ azâ ben nâr.

Rab be nağ fir lî ve li vâ li dey ye ve lil mü’mi nî ne yev me ye kû mül hi sâb.”

An la mı, “Ey Rab bi miz! Biz le re hem dün ya da ve hem âhi ret te her şe yin en gü ze li ni, en ha yır lı sı nı ver ve biz le ri ateş (ce hen nem)in aza bın dan ko ru.

Ey Rab bi miz! Be ni, ana ba ba mı ve bü tün mü’min le ri he sap gü nü (mah şer de) ba ğış la, gü nah la rı mı zı af fey le.”

Du alar dan son ra, “es ­Se lâ mü aley küm ve rah me tul lâh” di ye, ön ce sa ğa ve son ra so la se lam ve ri lir. Se lam ver mek vâcib ve se lam ve rir ken yü zü sa ğa ve so la çe vir mek sün-net tir.

Yal nız kı lan ki şi se lam ve rir ken, sa ğın da ki ve so lun da ki me lek le re ni yet eder.

Ce ma at le kı lan lar; ima mı, sağ ve sol da ki ce ma at le me lek le ri ni yet eder ler.

Tah rî me (na ma za gi riş) tek bi ri ile baş la yan ye me, iç me, ko nuş ma ve ge zin me gi bi na maz la il gi li ya sak lar, se lam la kal kar.

Se lam dan son ra, “Al lâ hüm me en tes se lâm ve min kes­se lâm te bâ rek te yâ zel ce lâ li vel ik râm”ı oku mak sün net tir.

“Ya Al lah! Se lam Sen’ sin. Ve se lam (sağ lık, selamet) Sen ’den dir. Ey ce lâl, aza met ve ik ram sa hi bi olan Al lah! Sen ne Yü ce sin.”

127

S ­ Sa bah na ma zı nın far zı na sıl kı lı nır?C - Farz na maz la rı için ezan okun ma sı vâ cibe ya kın

çok kuv vet li bir sün net-i mü ek keddir. Şe hir le rin ma hal le le rin de ve köy le rin de ezan okun maz sa,

tüm ma hal le ve köy hal kı gü nah kar olur lar.An cak, ezan okun ma sı ki fa ye yo luy la sün net-i mü ek ke de

ol du ğun dan, köy ler de ve ma hal le ler de ki ca mi ve mes cit ler-de ki ezan lar ye ter li olup ma hal le sa kin le ri so rum lu luk tan kur tul muş olur lar.

Ezan oku nan bir ma hal le de ki ev ve ya iş ye rin de na maz kı lan er kek le rin yal nız ca ka met ge tir me le ri sün net tir. Ka dın-lar ka met ge tir mez ler.

Sa bah na ma zının far zın dan ön ce ka met ge ti ri lir ve son-ra şöy le ni yet edi lir, “Ni yet et tim Al lah rı za sı için bugün kü sa bah na ma zı nın ve ya bu vak tin far zı nı kıl ma ya, dön düm kıb le ye.”

Ce ma at ile kı lı na cak sa bu ni ye tin so nun da, “Uy dum ha zır olan ima ma.” de nil me si şart tır. Ak si hal de ima ma uyul-ma mış ve na maz ge çer siz olur.

Sa bah na ma zının far zın da Fâ ti ha’dan son ra 40 âyet mik ta rı uzun ca zamm-ı sû re okun ma sı sün net tir. Bil me yen-ler, öğ re nin ce ye ka dar bil dik le riy le ye ti nir ler.

S ­ Öğ le na ma zı kaç re kat tır ve na sıl kı lı nır?C - Öğ le na ma zı on re kat tır. Ön ce dört re kat sün ne ti

kı lı nır. Ni ye ti şöy le ya pı lır, “Ni yet et tim Al lah rı za sı için öğ le na ma zı nın sün ne ti ni kıl ma ya, dön düm kıb leye.”

İkin ci re ka tın so nun da ki ilk otu ruş ta, yal nız Et te hıy yâ tü oku nup aya ğa kal kı lır. Üçün cü ve dör dün cü re kat lar da Bes-me le ile baş la na rak Fâ ti ha ve zamm-ı sû re ler oku nur.

128

Dör dün cü re ka tın so nun da ki otu ruş ta, Et te hıy yâ tü’den son ra “Al lâ hüm me sal li alâ” ile “Al lâ hüm me bâ rik alâ” oku-nur ve “Rab be nâ” du ala rın dan son ra se lam ve ri lir.

İlk sün net ten son ra öğ le na ma zı nın dört re kat far zı kı lı-nır. İlk iki re ka tın da, Fâ ti ha ile bir lik te zamm-ı sû re ler oku nur ve iki re ka tın so nun da ki ilk otu ruş ta yal nız “Et te hıy yâ tü” oku nur ve he men aya ğa kal kı lır.

Üç ve dört re kat lı na maz lar da ki ilk otu ruş vâcib dir. Bu otur ma da, “Et te hıy yâ tü” du ası nı so nu na ka dar oku mak vâcib dir. Et te hıy yâ tü bi tin ce, farz olan kı ya mı ge cik tir me-mek için, he men aya ğa kal kıl ma sı da vâcib dir.

Bu vâcib ler den bi ri ve ya bir ka çı terk edi lir se, na ma zın so nun da se hiv sec de si ya pıl ma sı vâcib olur.

Üç ve dört rekat lı farz na maz la rın, üçün cü ve dör dün cü re kat la rın da yal nız Fâti ha oku nur ve dör dün cü re ka tın so nun da ki otu ruş tan son ra se lam ve ri lir.

Öğ le na ma zı nın iki re kat son sün ne ti, sa bah na ma zının sün ne ti gi bi kı lı nır.

S ­ İkin di na ma zı kaç re kat tır ve na sıl kı lı nır?

C - İkin di na ma zı dör dü sün net ve dör dü farz ol mak üze re se kiz re kat tır.

Ön ce dört re kat sün net kı lı nır ve “Ni yet et tim Al lah rı za-sı için ikin di na ma zının sün ne tini kıl ma ya, dön düm kıb le ye.” di ye ni yet edi lir.

İkin di na ma zı nın sün ne ti “gayr-ı mü ek ked sün net” ol du-ğu için her iki re ka tı bi rer na maz sa yı lır. Bu ne den le ikin ci re ka tın so nun da ki otu ruş ta, Et te hıy yâ tü’den son ra “Al lâ-hüm me sal li alâ” ve “Al lâ hüm me bâ rik alâ” oku nur. An cak,

129

se lam ve ril me ye ce ği için “Rab be nâ” duala rı okun ma dan üçün cü re ka ta kal kı lır ve üçün cü re ka ta kal kış ta, “Süb hâ ne-ke” ile “Eû zü” oku nur ve son ra “Bes me le” ile baş la yıp “Fâ ti-ha” ve zamm-ı sû re oku nur.

Dör dün cü rekat ta “Bes me le” ile baş la nır, “Fâ ti ha” ve zamm-ı sû re okun duk tan son ra rü kûya gi di lir.

İkin di na ma zı nın far zı, ni yet dı şın da, ay nen öğ le na ma-zı nın far zı gi bi kı lı nır.

Ni ye ti şöy le ya pı lır, “Ni yet et tim, Al lah rı za sı için bugün-kü ikin di na ma zı nın far zı nı kıl ma ya, dön düm kıb leye.”

S ­ Ak şam na ma zı kaç re kat tır ve na sıl kı lı nır?C - Üçü farz ve iki si sün net ol mak üze re beş re kat tır.Ön ce farz kı lı nır ve ni ye ti şöy le ya pı lır, “Ni yet et tim Al lah

rı za sı için bugün kü ak şam na ma zı nın far zı nı kıl ma ya, dön-düm kıb le ye.”

Ak şam na ma zı nın far zın da da, ilk iki re kat ta “Fâ ti ha” ve zamm-ı sû re oku nur.

İkin ci re ka tın so nun da ki ilk otu ruş ta yal nız “Et te hıy yâ tü” oku nur ve he men aya ğa kal kı lır. Üçün cü re kat ta yal nız “Fâ ti ha” oku nur.

Ak şam na ma zının sün ne ti de ni ye tin dı şın da sa bah ve öğ le na ma zının sün net le ri gi bi kı lı nır.

S ­ Yat sı na ma zı kaç re kat tır ve na sıl kı lı nır?C - Yat sı na ma zı vi tir na ma zı ile bir lik te 13 re kat tır.

Ön ce dört re kat sün net kı lı nır.Yat sı na ma zı nın ilk sün ne ti, ikin di nin sün ne ti gi bi gayr-ı

mü ek ked ol du ğu için ni ye tin dı şın da ay nen ikin di na ma zı nın sün ne ti gi bi kı lı nır.

130

Sün net ten son ra, yat sı na ma zı nın dört re kat far zı kı lı nır ve ni ye ti şöy le ya pı lır, “Ni yet et tim, Al lah rı za sı için bugün kü yat sı na ma zı nın far zı nı kıl ma ya, dön düm kıb leye.”

Yat sı na ma zı nın far zı da ay nen öğ le ve ikin di na maz la-rı nın farz la rı gi bi kı lı nır.

Farz dan son ra yat sı na ma zı nın iki re kat son sün ne ti kı lı nır. Sa bah, öğ le, ak şam ve yat sı na ma zı nın iki re kat lı sün net le ri ile ta vaf na ma zı, ab dest na ma zı, mes cit na ma zı, iş rak ve te hec cüd na maz la rı tüm iki re kat lı na maz lar, ni ye tin dı şın da ay nen sa bah na ma zı nın sün ne ti gi bi kı lı nır lar.

Yat sı na ma zı nın son sün ne tin den son ra üç re kat vi tir na ma zı kı lı nır. Vi tir na ma zı; İmâm-ı Âzam Ebû Ha nî fe’ye gö re vâ cib, di ğer müc te hid le re gö re sün net-i mü ek ked dir.

Ni yet şöy le ya pı lır, “Ni yet et tim, Al lah rı za sı için bugün-kü vi tir na ma zı nı kıl ma ya, dön düm kıb le ye.”

Vi tir na ma zı da di ğer na maz lar gi bi kı lı nır. İlk otu ruş ta yal nız “Et te hıy yâ tü” oku nur ve üçün cü re ka ta kal kış ta, “Bes-me le” ile baş la na rak “Fâ ti ha” ve zamm-ı sû re oku nur.

Üçün cü re kt ta zamm-ı sû reden son ra, el ler kal dı rı la rak, “Al la hü Ek ber” di ye Ku nut Tek bi ri alı nır, el ler bağ la nır ve “Ku nut Du ala rı” oku nur.

“Al lâ hüm me in nâ nes teî nü ke ve nes tağ fi ru ke ve nes teh dîk. Ve nü’mi nü bi ke ve ne tû bü iley ke ve ne te­vek ke lü aley ke ve nüs nî aley kel hay re kül le hû neş kü­rük ve lâ nek fü rük ve nah leu ve net ru kü men yef cü rük.

Al la hüm me iy yâ ke na’bu dü ve le ke nu sal lî ve nes­cu dü ve iley ke nes’â ve nah fid. Ner cû rah me te ke ve nah şâ azâ bek. İn ne azâ be ke bil kuf fâ ri mül hik”

131

An la mı, “Al la hım! Biz Sen ’den yar dım, mağ fi ret ve hi dâ-yet di le riz. Sa na iman ede riz, Sa na tev be ede riz, Sa na gü ve nir, te vek kül ede riz. Bü tün ha yır lar üze ri ne Sa na hamd ede riz. Ni met le ri ne şü kür ede riz. Ni met le ri ni ve Se n’i in kar et me yiz. Sa na is yan eden ler den ko par, ay rı lır, on la rı terk ede riz.

Al la hım! Biz an cak Sa na iba det ede riz, Se n’in için na maz kı la rız ve Sa na sec de ede riz. Se n’in rı za nı ka zan-mak için ça lı şır ve ko şa rız. Se n’in rah me ti ni umar, aza bın-dan kor ka rız. Hiç kuş ku suz Se n’in azabın ka fir le re ula şı cı dır.

Ku nut du ala rını bil me yen ler, öğ re nin ce ye ka dar “Rab-be nâ âti nâ” ve “Rab be nağ fir liy” gi bi du ala rı oku ya bi lir ler.

Ku nut tek bi ri ni al ma yı unu ta rak rü kûya gi den ler, na ma-zın so nun da se hiv sec de si ya par lar.

] ] ]

132

CEMAATLE NAMAZk

S ­ Ce ma at le na maz ne de mek tir?

C - Müs lü man la rın be lir li va kit ler de bir ara ya ge le rek ve iç le rin den bi ri ni imam ta yin ede rek, bir lik te na maz kıl ma la-rı na cemaat le na maz kıl ma de nir.

S ­ Ce maat le na maz kıl ma nın hük mü ne dir?

C - Cemaat le na maz kıl mak, vâ cib de re ce sin de çok kuv vet li sün net-i mü ek ked’dir.

Ezan ve cemaat, İs lâm’ın var lı ğı nın ve ya şan tı sı nın en açık alâ me ti dir. Er kek le rin ge çer li öz rü ol mak sı zın cemaati terk et me le ri ha ra ma ya kın tah ri men mek ruhtur.

Te râ vih na ma zı nın ce ma at le kı lın ma sı sün ne t-i ki fâ yedir. Beş va kit na ma zın ce ma at le kı lın ma sı sün ne t-i ay nî dir. Ge çer li öz rü ol ma dı ğı hal de, cemaati terk edip mün fe ri den (tek ba şı na) kı lan lar so rum lu luk tan kur tu la maz lar.

Cemaat le kı lı nan bir va kit na maz, tek ba şı na kı lı nan na maz dan 27 de re ce da ha üs tün dür.

Ca mi le re na maz kıl ma ama cı ile gi den Müslüman la rın her adı mı na bir ha se ne (on se vap) ya zı lır ve bir gü nahı si li nir.

Na maz dan ön ce ve na maz dan son ra ca mi de otur duk la rı sü re ce amel def ter le ri ne se vap ya zı lır.

S­ Ca mi ve mes cid le re gi de me yen ler, ken di ara la­rın da ce ma at ya pa bi lir ler mi?

C- Yer yü zü Üm met-i Mu ham med’e mes cid kı lın mış tır. Ev ler de, iş yer le rin de, kır sal alan lar da ve her tür lü te miz

133

me kan lar da bir ara ya ge len Müs lü man lar ara la rın dan bi ri ni imam ta yin ede rek na maz la rı nı cemaat le kı lar lar.

S­ Kim ler imam ola bi lir ler?

C- İmâ me tin, ya ni imam ola bil me nin al tı şar tı var dır:

1. Müs lü man ol mak . İs lâm dı şı bâ tıl inanç la rı ve sa pık ide olo ji le ri be nim se yen ler imam ola maz lar.

2. Er kek ol mak . Ka dın lar imam ola maz lar.

3. Akıl lı ol mak . De li, bu nak ve ak li den ge si bo zuk olan-lar imam ola maz lar. Ken di ara la rın da ce ma at ya pa bi lir ler.

4. Bü lû ğa er mek . Bü lû ğa er me yen ço cuk lar bü lû ğa eren le re imam ola maz lar. Ken di ara la rın da ce ma at ya pa bi-lir ler.

5. Kur’ân’dan bir kaç âye ti ez ber den oku ya bil mek. An la mı de ğiş me ye cek şe kil de doğ ru ve düz gün ce bir kaç âye ti, mesela; Fâtiha ve İh lâs Sû re le ri ni bi len ler ve ez ber den oku-ya bi len ler baş ka la rı na imam ola bi lir ler.

6. Özür lü ol ma mak . Sü rek li akın tı sı olan lar, id ra rı dam-la yan lar ve ya ka na ma sı olan lar, özür lü ol ma yan la ra imam ola maz lar.

Ay rı ca üs tü ba şı te miz ol ma yan lar la, ba zı harf le ri düz-gün ce oku ya ma yan aşı rı de re ce de ke ke me ve pel tek olan-lar da imam ola maz lar.

İş te bu özel lik le ri ta şı yan her ki şi imam ola bi lir. An cak iç le rin den da ha âlim olan la rı, Kur’ân’ı da ha düz gün oku yan-la rı ve da ha tak va olan la rı ter cih et me li dir ler.

S­ Ce maat le na maz kı lı nır ken, saf lar na sıl dü zen le nir?

C- Eğer ce ma at ola rak yal nız bir er kek olur sa, to puk la rı

134

ima mın to pu ğu nun ge ri sin de ol ma ko şu lu ile ima mın sa ğın-da du rur.

Eğer ce ma at ola rak iki er kek olur sa bi ri ima mın tam ar ka sın da ve di ğe ri de onun sa ğın da du rur.

Eğer ce ma at üç ve da ha faz la sa yı da er kek ve ka dın lar-dan olu şur sa ön ce er kek ler ima mın ar ka sın da ve ima mı or ta la ya rak saf tu tar lar. Ka dın lar da er kek le rin ar ka sın da ay rı bir saf oluş tu rur lar.

Ka dın lar dan bi ri er kek le rin ara sı na ka rı şır sa, o ka dı nın sa ğın da ki, so lun da ki ve ar ka sın da ki ile beraber üç er ke ğin na ma zı bo zu lur.

Ka dı nın na ma zı bo zul maz. An cak baş ka la rı nın na ma zı-nın bo zul ma sı na se bep ol du ğu için gü na ha gir miş olur.

S­ Bir er kek yal nız ca eşi ile ce ma at ya pa bi lir mi?C- Yal nız ca eşi ile ce ma at ya pa bil di ği gi bi yal nız ca

an ne si, kı zı, kız kar de şi ve ge li ni gi bi mah rem le ri ile de cemaat ya pa bi lir.

S­ Bir er kek mah re mi ol ma yan ka dın la ra ev ler de imam ola bi lir mi?

C- Bir er ke ğin mah re mi ol ma yan ka dın la ra bir ev de imam ola bil me si için ya nın da baş ka bir er ke ğin de bu lun-ma sı ya da eşi nin ve ya an ne si, kı zı ve ha la sı gi bi bir mah-re mi nin bu lun ma sı ge rek li dir.

S­ Ce ma at le na maz da dik kat edil me si ge re ken ko nu lar ne ler dir?

C- Ön ce ima mın ab dest li ol ma sı, el bi se le ri nin necaset-ten te miz ol ma sı ve ce ma atin önün de dur ma sı şart tır.

Ce ma at te ka dın lar da var sa “Ba na uyan la ra imam ol dum.” di ye mut la ka ni yet et me si, tek bir le ri ce ma atin işi te-

135

ce ği de re ce de ses li ol ma sı ve Kur’ân’ı te gan nî siz oku ma sı la zım dır.

Sa bah na ma zı nın iki re ka tın da ve ak şam ile yat sı nın ilk iki rekatın da Fâtiha ile zamm-ı sû re le ri cemaatin işi te ce ği mik ta rda ses li oku ma sı vâ cib dir.

Ay rı ca Cu ma na ma zı ile iki bay ram na ma zın da, te râ vih na ma zın da ve Ra ma zan’daki vi tir na ma zın da da ses li oku-ma sı vâ cib dir.

Öğ le ve ikin di na maz la rın da, ak şa mın üçün cü re ka tı ile yat sı nın üçün cü ve dör dün cü re kat la rın da ken di işi te ce ği ka dar giz li oku ma sı vâ cib dir.

Bir imam ya nı la rak giz li okun ma sı ge re ken yer de ses li ve ses li okun ma sı ge re ken yer de giz li okur sa, na ma zın so nun da se hiv sec de si yap ma sı vâ cib olur.

İma ma uyan ce ma at, ayak tayken yal nız Süb hâ ne ke’yi okur . İmam ses li oku yor sa oku nan Kur’ân’ı din ler ler. Eğer giz li oku yor sa din ler gi bi sü kût eder ler.

İmam ses li okur ken Fâti ha’nın so nun da, “Ve led dâl lîn” de yin ce, hem imamın hem de ce ma atin giz li ce “Âmîn” de me le ri sün nettir.

İmam rü kûdan doğ ru lur ken, “Se mi’al lâ hü li men ha mi­deh” de yin ce, ce ma atin “Rab be nâ le kel hamd” de me si sün net tir.

İma ma uyan lar Fâ ti ha ve zamm-ı sû renin dı şın da bü tün tek bir le ri ge ti rir ler; rü kû ve sec de tesbihatı ile Et te hıy yâ tü, Sâl li, Bâ rik alâ ve Rabbena du ala rı nı okur lar.

Se lam dan son ra ce ma at ten her bi ri, “Al lâ hüm me en tes se lâm ve min kes se lâm” du ası nı okur lar. Ce ma at ten yal nız ca bir ki şi nin (mü ez zi nin) oku ma sı ye ter li de ğil dir.

136

S ­ Na mazın so nun da Âyet­el Kür sî’yi oku mak ve Süb hâ nal lah, El ham dü lil lâh, Al la hü Ek ber gi bi tes bi ha­tı imam ve ya mü ez zin ile bir lik te yap mak sün net mi dir?

C - Yal nız ca farz na maz la rı nı ve Ra ma zan’da te râ vih na ma zı ile vi tir na ma zı nı ce ma at ile kıl mak en fa zilet li sün-net-i mü ek ked’tir.

Ge rek sün net le ri ve ge rek na ma zın so nun da ki tes biha tı, imam ve ya mü ez zin ile bir lik te yap mak sün net de ğil dir.

] ] ]

137

NAMAZI BOZAN ŞEYLERk

S ­ Na ma zı bo zan şey ler ne ler dir?

C - Na ma zı bo zan şey ler, söz ve fi il (iş) ol mak üze re iki bö lüm den olu şur.

S ­ Na ma zı bo zan söz ler ne ler dir?

C - Bir an lam ta şı sın ve ya ta şı ma sın, na maz la il gi si ol ma yan ve en az iki harf ten olu şan ses ler, is ter dal gın lık la is ter ha ta ile is ter kas ten ol sun na ma zı bo zar.

Bir has ta lık tan ve ya ba şı na ge len mu si bet ten (fe la ket-ten) do la yı “ah, vah ve uf” gi bi ses ler çı ka ran ve ya ses li ağ la yan ki şi nin na ma zı bo zu lur.

Zo run lu luk ol mak sı zın ök sü ren ve ses ler çı ka ran ki şi nin de na ma zı bo zu lur.

An cak, elin de ol mak sı zın ök sü ren, ağır has ta lık ne de ni ile in le yen ve Al lah kor ku su ile ve ya cen ne ti, ce hen ne mi ha tır la ya rak ses li ce ağ la yan la rın na ma zı bo zul maz.

Göz ya şı ve ses siz ağ la ma, han gi ne den le olur sa ol sun na ma zı boz maz.

Na maz da okun ma sı meş rû olan Süb hâ nal lah, El ham-dü lil lah gi bi söz ler, na maz dı şı bir amaç la söy le nir se na ma-zı bo zar.

Ör ne ğin; na maz kı lar ken, se vinç li bir ha be ri işi ten ki şi El ham dü lil lah der se, önem li bir ola yı işi tin ce Süb hâ nal lah, Al la hü Ek ber der se ve ya ve ri len se la mı ses li ce alır sa na ma zı bo zu lur.

138

Ken di si ni ara yan la ra kar şı, na maz da ol du ğu nu bil dir-mek için ses li ce okur sa ve ya Süb hâ nal lah, Al la hü Ek ber der se na ma zı bo zul maz.

Ce ma at ile na maz kı lı nır ken imam kı ra’at te tu tu lur sa, eğer ye te ri mik ta rı oku muş ise he men rü kûya git me si ve ya baş ka âye te geç me si ge re kir. İmam baş ka âye te geç tik ten ve ya rü kûya git tik ten son ra ce ma at ten bi ri ima mın yan lı şı nı söy ler se o ki şi nin na ma zı bo zu lur.

İmam baş ka âyete geç tik ten son ra, o ki şi nin dü zelt me si ile ön ce ki oku du ğu ye re dö ner se, hem ima mın hem de ce ma atin na ma zı bo zu lur.

Eğer imam ta kıl dı ğı yer de du rak lar sa, ce ma at ten bi ri ya nıl dı ğı ye ri söy le ye bi lir ve na ma zı bo zul maz.

Mün fe ri den (tek ba şı na) na maz kıl mak ta olan ki şi, Kur’ân oku yan bir ki şi nin yan lı şı nı söy ler se ve ya ce ma at le na maz kıl mak ta olan bir ki şi, tâ bi ol du ğu ima mın dı şın da baş ka bi ri nin oku ma sı nı dü zel tir se na ma zı bo zu lur. İmam da ken di si ne tâ bi olan ce ma atın dı şın da baş ka bi ri nin sö zü ile kı ra atı nı dü zel tir se na ma zı bo zu lur.

İmam, fi ili bir yan lış lık ya par sa, mesela ikin ci re kata kal-ka ca ğı yer de otu rur ve ya dör dün cü re ka tın so nun da otu ra-ca ğı yer de aya ğa kal kar sa ce ma at ten bi ri, “Süb hâ nal lah” di ye ima mı uya rır. Bu uya rı ki şi nin ken di na ma zı ile il gi li ol du ğu için na ma zı bo zul maz.

S ­ Na ma zı bo zan fi il ler (iş ler) ne ler dir?C - Na maz da, amel-i ke sîr (çok iş) na ma zı bo zar.Amel-i ke sîrin yo ru mun da fu ka hânın çe şit li açık la ma la rı

var dır. An la şıl ma sı ve uy gu lan ma sı en ko lay ola nı şu dur: Na maz da iki el ile bir lik te ya pı lan iş (tak ke yi, başör tü yü dü zelt mek gi bi) amel-i ke sîrdir ve na ma zı bo zar.

139

Bir el le ya pı lan iş, bir rü kûnda bir ve ya iki de fa olur sa ame l-i ka lil’dir, mek ruh ol mak la bir lik te na ma zı boz maz. Bir rü kûnda üç de fa tek rar la nır sa amel-i ke sîrdir, na ma zı bo zar.

Vur ma; el ile de ol sa, bir de fa da ol sa na ma zı bo zar. Na maz da önü ne ge len ve ken di si ni ra hat sız eden ço cu ğu-na bir to kat vu ran ki şi nin na ma zı bo zu lur.

Saf la rı dü zelt mek ve ya ge çen le re yol ver mek için gö ğüs kıb le den ay rıl mak sı zın sağ ve ya sol ta ra fa bir sec de mik ta rı (yak la şık bir adım) ya naş mak ve kıb le ye doğ ru en faz la bir iki adım yü rü mek na ma zı boz maz.

Bu ha re ket le ri baş ka sı nın em ri ile ya par sa, na maz da Al lah’tan baş ka sı nın em ri ni din le di ği için na ma zı bo zu lur.

Na maz dan ön ce ye ni len ve diş le rin ara sın da ka lan no hut mik ta rı ve ya da ha bü yük bir şe yi yut mak, na ma zı bo zar. No hut tan kü çük olur sa na ma zı boz maz.

Na maz da iken su sam ta ne si ka dar bir şe yi ağ za alıp yut mak ve ya açık ta na maz kı lar ken ağ zı na dam la yan yağ-mu ru yut mak na ma zı bo zar. Has ta lık, ya ra, ya nık, sar gı ve al çı gi bi özür ler den do la yı ol ma yıp, su bu la ma dı ğı için te yem müm le na maz kıl mak ta olan ki şinin na maz da su gör-me si ile na ma zı bo zu lur. An cak gör dü ğü su yun, ab dest te yı kan ma sı farz olan or gan la rı nı bi rer de fa yı ka ma ya ye ter li mik tar da ol ma sı ve o su dan ya rar lan ma im ka nı nın bu lun-ma sı şart tır.

Sa bah na ma zında Et te hıy yâ tü okun ma dan ön ce gü neş do ğar sa na maz bo zu lur.

Bu na ma zın gü neş doğ duk tan 40-45 da ki ka son ra ka zâ edil me si farz olur.

140

Geçe ka lan o gü nün ikin di na ma zı nın far zı kı lı nır ken gü neş ba tar sa, na maz bo zul maz. Çün kü, gü ne şin ba tı şı ile meş rû bir va kit ya ni ak şam na ma zı nın vak ti gir miş tir. Meş rû bir vak tin gi ri şi ile na maz bo zul maz.

Sa bah na ma zın da bu nun ak si ol muş tur. Meş rû na maz vak ti çık mış ve ke ra hat vak ti gir miş tir.

Not: İkin di na ma zı nı zo run lu se bep ler ol mak sı zın, gü ne şin ba tı şı na ya kın bir za ma na ka dar er te le mek tah ri-men mek ruh tur.

Na maz da ve kab ris tan da gü len le re Al lah ga zâb eder. Na maz da te bes süm, ya ni ses siz ce gü lüm se me na ma zı boz-maz. Ki şi ken di si işi te cek de re cede ses li gü ler se na ma zı bo zu lur. Ya nın da ki ler işi te cek de re ce de kah ka ha ile gü ler se hem ab des ti hem de na ma zı bo zu lur.

] ] ]

141

NAMAZIN MEKRUHLARIk

S ­ Mek ruh ne de mek tir? C - Mek ruh, mah bûb’un (se vi le nin) kar şı tı olup, se vim-

siz, çir kin ve hoş ol ma yan bir şey de mek tir. Bi ri “Tah rimen” ve di ğe ri “Ten zi hen” ol mak üze re iki

çe şit mek ruh var dır.S ­ Tah rimen mek ruh ne de mek tir?C - Bir vâ ci bin terk edil me si ne “Tah rimen mek ruh” de nir ki

ha ra ma çok ya kın de mek tir.Bir vâ cib, seh ven (dal gın lık la) terk edi lir se, se hiv sec de-

si ge re kir, kas ten terk edi lir se na ma zın ye ni den kı lın ma sı vâ cib olur. Ak si hal de gü nah olur.

S ­ Ten zihen mek ruh ne de mek tir?C - Sün net le rin terk edil me si “Ten zihen mek ruh”tur.

Sün net, kuv vet li mü ek ked ise terk edil me si da ha kuv vet li mek ruh olur.

Sün net le rin ter kin den do la yı her ne ka dar se hiv sec de si ge rek mez ise de se va bın azal ma sı na ne den olur lar.

S ­ Na maz da ki mek ruh lar ne ler dir?C - Na maz da ki mek ruh la rın ba şın da tâ’dil-i er kânın terk

edil me si ge lir ki ha ra ma ya kın tah ri men mek ruh tur.S ­ Ta’dil­i er kân ne de mek tir?C - Ta’dil; bir şe yi yer li ye rin ce ve dos doğ ru yap mak tır.

Er kân; rükn’ün ço ğu lu dur. Ya ni na ma zın rü kûn la rı nı yer li ye rin ce ve dos doğ ru yap ma ya “Ta’dil-i Er kân” de nir.

142

Rü kûda, rü kûdan doğ ru lup aya ğa di ki lin ce, sec de ler de ve iki sec de ara sın da ki otu ruş ta ace le et me me li; sü kû net ve hu zur la na ma zı kıl ma lı dır.

İmam dan ön ce rü kû ve sec de ye var mak ve imam dan ön ce rü kû ve sec de den kalk mak mek ruh tur.

İs ter otu rur va zi yet te ol sun is ter ayak ta ol sun in san la rın yü zü ne kar şı, yan mak ta olan ate şe kar şı ve re sim le re kar şı na maz kıl mak mek ruh tur.

Üze rin de can lı tü rü, in san ve ya hay van res mi bu lu nan giy si ler le na maz kıl mak mek ruh tur.

Not: Can lı tü rü re sim, kö pek bu lu nan ev le re rah met me lek le ri gir mez.

Tu va le te git me ve ya yel len me zo run lu lu ğu var ken na maz kıl mak mek ruh tur. Va kit dar olur sa kı lı na bi lir.

Ye mek sof ra sı ha zır ken ve ye me ğe iş ta hı varken na ma za baş la mak mek ruh tur. Ön ce ye mek ye ni lir ve son ra na maz kı lı nır. An cak va kit dar sa ak si ya pı lır.

Na maz da göz ucu ile et ra fa ba kın mak ve ma ne vi cez be ol mak sı zın göz le ri yum mak mek ruh tur.

Na maz da bir sün ne ti terk et mek, mesela; Süb hâ ne ke’yi oku ma mak ve ya rü kû ve sec de tes bih le ri ni üç ten az yap-mak mek ruh tur.

Farz la rın bir re ka tın da ay nı sû re yi birkaç de fa tek rar oku mak mek ruh tur.

Na ma zların ikin ci re kat la rın da, bi rin ci re kat tan üç âyet mik ta rı da ha uzun oku mak mek ruh tur.

Na ma zın ikin ci re ka tın da, bi rin ci re kat ta oku du ğu sû re-nin da ha yu ka rı sın dan oku mak mek ruh tur. Ara da bir kı sa sû re yi at la mak da mek ruh tur.

143

Ör ne ğin; bi rin ci rekat ta, “İzâ câe” sû re si ni oku yan ki şi-nin, ikin ci rekat ta “Kâ fi rûn” sû re si ni oku ma sı mek ruh ol du ğu gi bi, “Teb bet” sû re si ni at la yıp “İh lâs” sû re si ni oku ma sı da mek ruh olur.

Not: Bu ko nu nun da ha iyi an la şı la bil me si, Kur’ân’da ki sû re le rin ter tip sı ra sı nı bil mek ve Kur’ân’la ba rı şık olun ma sı ile müm kün olur.

Er kek lerin sec de eder ken, kol la rı nı ve dir sek le ri ni ye re ya tır ma la rı ve yan la rı na ya pış tır ma la rı meh ruh tur. Ka dın lar da mek ruh de ğil dir.

Na maz da bir ye re da yan mak ve özür süz tek aya ğı üze-rin de na maz kıl mak mek ruh tur.

Na maz da ge rin mek ve es ne mek mek ruh tur. Ağ zı nı ka pa ya rak es ne me ye en gel ol ma ya ça lı şıl ma lı dır. Bu ye ter-siz olur sa, sağ avu cun içi ve ya sol elin ter si ile ağız ka pa tıl-ma lı dır.

] ] ]

144

HASTALARIN NAMAZIk

S ­ Ayak ta dur ma ya gü cü yet me yen ler, na ma zı na sıl kı lar lar?

C - Yü ce Al lah, kul la rı na ya pa ma ya cak la rı iba det le ri em ret mez. Has ta lık ve za fi yet ne de niy le ayak ta du ra ma-yan lar, aya ğa kal kın ca ba şı dö nen ler ve ya has ta lık sü re ci-nin uza ma sın dan kor kan lar na maz la rı nı otu ra rak kı lar lar.

Farz na maz la rı ile vâ cib olan na maz lar da kı yam (ayak ta dur ma) farz dır. Kı ra at’ın ya ni Fâtiha ve zamm-ı sû re nin ayak-ta okun ma sı ve if ti tah tek bi ri nin de ayak ta alın ma sı farz dır.

Bu üç farz dan bi ri ne gü cü ye ten le rin, mesela; İf ti tah tek bi ri ni ayak ta al ma ya gü cü ye ten le rin otu ra rak na ma za baş la ma la rı ca iz (ge çer li) ol maz.

Du va rın ya nın da, du va ra yas la na rak ayak ta dur ma ya gü cü olan la rın, otu ra rak na maz kıl ma la rı ca iz ol maz.

S ­ Sün net olan na maz lar da, kı yam farz mı dır?C - Ha yır. Farz de ğil dir. Bir özür ol mak sı zın sün net olan

na maz la rı otu ra rak kıl mak ca iz dir. An cak özür ol mak sı zın otu ru la rak kı lı nan na maz la rın se va bı aza lır.

S ­ Ayak ta du ra ma yan has ta lar na sıl otu rur lar?C - En gü zel otur ma şek li, er kek ler için sağ aya ğı nı

di kip, sol aya ğı üze ri ne otur ma ve ka dın lar için ka ba la rı üze-ri ne otu rup, ayak la rı nı sağ ta raf tan dı şa rı çı kar ma la rı dır.

Bu şe kil de otur mak ta zor la nan lar, di le dik le ri gi bi otu ra-bi lir ler. İs ter bağ daş ku ra rak, is ter ayak la rı nı kıb le ye doğ ru uza tır lar ve is ter sırt la rı nı du va ra yas lar lar.

145

Sec deye var ma ya güç le ri yet mez se, ön le ri ne yas tık gi bi şey ler koy ma yıp, boş lu ğa îmâ (işa ret) ile sec de ya par lar.

Sec de ile rü kûyu ayırt et mek için, rü kûda da ha az eği lir ler.S ­ Otur ma ya da gü cü ol ma yan lar, na ma zı na sıl

kı lar lar? C - Ayak la rı kıb leye doğ ru ol mak üze re sırt üs tü ya tar lar

ve baş la rı nın al tı na yük sek çe yas tık ko ya rak, yüz le ri ni kıb le ci he ti ne çe vi rir ler.

Rü kû ve sec de ya pa cak la rı za man, baş la rı nı ha fif çe kal dı ra rak, îmâ (işa ret) ile na maz la rı nı kı lar lar.

Sırt üs tü ya ta ma yan lar, ön le ri kıb le ye doğ ru ol mak üze-re sağ ta raf la rı na ya tar lar.

Sağ ta ra fı na ya ta ma yan lar da ön le ri kıb le ye doğ ru ol mak üze re, sol ta raf la rı na ya ta rak na ma zı îmâ ile ya ni baş ha re ke ti ile kı lar lar.

S ­ Kıb leye dö ne me yen has ta, na ma zı na sıl kı lar?C - Ya nın da bi ri var ise on dan ken di si ni kıb le ye çe vir-

me si ni is ter, ken di si ni kıb le ye çe vir mez ler se ya da ya nın da kim se yok sa bu lun du ğu hal de na ma zı nı kı lar.

S ­ Bi lin ci ka pa lı olan la ra na maz farz mı dır?C - İmâm-ı Âzam’a gö re, 24 sa at ten az ve İmâm-ı

Mu ham med’e gö re beş va kit na maz dan da ha az bir sü re bay gın ve ya ko ma da ka lan lar, iyi le şin ce bu na maz la rı nı ka zâ eder ler.

An cak, İmâm-ı Âzam’a gö re, 24 sa at ten faz la ve İmâm-ı Mu ham med’e gö re beş va kit ten faz la ko ma da ka lan lar dan na ma zın far ziye ti dü şer ve bun la ra, bu na maz la rın ka zâ sı ge rek mez.

] ] ]

146

NAMAZDA SEHİV SECDESİk

S ­ Se hiv sec de si ne de mek tir?C - Dal gın lık, gaf let ve ya nıl gı ya “Se hiv” de nir. Bun lar-

dan kay nak la nan nok san lı ğın gi de ril me si için ya pı lan sec-de ye “Se hiv sec de si” de nir.

S ­ Se hiv sec de si han gi tür nok san lık la rı gi de rir? C - Vâ cib le rin seh ven terk ve te hi rin den kay nak la nan

nok san lık lar la, farz la rın yal nız ca te hi rin den kay nak la nan nok san lık la rı gi de rir.

S ­ Na maz da ki han gi ya nıl gı lar da se hiv sec de si ge re kir?

C - Bu ko nu nun en gü zel şe kil de an la şıl ma sı ve uy gu-lan ma sı, ön ce lik le na ma zın farz la rı nı ve vâ cib le ri ni iyi bil-me ye bağ lı dır.

Bu nun la bir lik te ba zı ör nek ler ve re lim:Bü tün na maz lar da Fâ ti ha’nın, zamm-ı sû re den ön ce

okun ma sı vâcibdir.Dal gın lık la Fâ ti ha’yı oku ma dan zamm-ı sû re yi oku yan

ki şi ye, vâ ci bi terk et ti ği için se hiv sec de si ge re kir.Zamm-ı sû re den son ra Fâ ti ha’yı okur sa, yi ne se hiv

sec de si ge re kir. Bu ra da vâ ci bin te hi ri (er te len me si) söz ko nu su dur.

İmam, ses li okun ma sı vâ cib olan yer de giz li ve giz li okun ma sı vâ cib olan yer de ses li okur sa, mesela; İkin di na ma zın da ses li okur sa, vâ ci bi terk et ti ği için hem ima ma hem de ce ma ate se hiv sec de si ge re kir.

147

İkin ci ve ya dör dün cü re ka ta kalk ma sı ge re ken ki şi, ya nı la rak bir rü kûn mik ta rı (üç de fa Süb hâ nal lah di ye cek ka dar) otu rur sa, farz olan kı ya mı te hir et ti ği için se hiv sec-de si ya par.

Üç ve ya dört re kat lı na maz la rın ikin ci re ka tın da otur ma sı ge re ken ki şi, ya nı la rak aya ğa kalk ma ya ça ba lar sa ba kar, eğer otu ruş ha li ne da ha ya kın ise ve diz le ri yer den ke sil me-miş se he men otu rur, se hiv sec de si ge rek mez.

Eğer kı ya ma da ha ya kın sa ve ya dim dik ayak ta ise ge ri dö nüp otur maz. Vâ ci bi terk et ti ği için se hiv sec de si ya par.

Farz na maz la rın da ilk otu ruş ta Et te hıy yâ tü’yü oku duk-tan son ra he men aya ğa kal ka ca ğı yer de, dal gın lık la “Al lâ-hüm me sal li alâ Mu ham med” di ye cek ka dar ve ya da ha faz la otu rur sa, farz olan kı ya mı tehir et ti ği için se hiv sec-de si ya par.

Bü tün na maz lar da ka’de-i âhi re (son otu ruş) farz dır. Hiç otur ma dan aya ğa kal kan ki şi, al nı nı sec de ye koy ma dan ön ce dö nüp otu rur sa, far zı te hir et ti ği için se hiv sec de si ya par. Al nı nı sec de ye koy du ğu an, na ma zın far zi ye ti bâ tıl olup na fi le ye dö nü şür ve farz na ma zı nı ye ni den kı lar.

Ce ma at le na maz kı lar ken, imam ya nı la rak son otu ru şu terk ede rek aya ğa kal kar sa, ce maat aya ğa kalk ma yıp otu-ra rak ima mı bek ler ler. Ce ma atin, “Süb hâ nal lah” de me si ile imam ge ri dö nüp otu rur sa, se hiv sec de si ile na maz la rı ta mam la nır.

İmam ge ri dö nüp otur maz sa ve na ma za de vam eder se, al nı nı sec de ye koy du ğu an da, hem ima mın hem de ce ma-atin na ma zı bâ tıl olur.

148

S ­ Se hiv sec de si na sıl ya pı lır?C - Hanefî’de, son oturuşta Ettehiyyâtü’den sonra sağ

tarafa selâm verilip iki secde yapılır ve sonra Ettehiyyâtü, Allahümme salli, Allahümme bârik ve dualar okunup iki tarafa selâm verilir.

Şâfî’de, son oturuşta Ettehiyyâtü, Allahümme salli ile Allahümme bârik okunur, selâm vermeden önce iki secde yapılır ve secdelerden sonra bir şey okumadan hemen selâm verilir.

S ­Na maz da ki birkaç ya nıl gı için, bir se hiv sec de si ye ter li mi dir?

C - Evet, ye ter li dir.S ­ Ce ma at le na maz kı lar ken, ce ma at ten bi ri yan lış­

lık ya par sa mesela ilk otu ruş ta Ettehıyyâtü’den son ra Al la hüm me sal li duala rı nı okur sa, o ki şi ye se hiv sec de­si ge re kir mi?

C - Ha yır, ge rek mez.S ­ Na maz da re kat sa yı sın da çe liş ki ye dü şen ki şi

ne ya par?C- Ba şı na ilk de fa ge li yor muş gi bi çok en der kar şı laş tı-

ğı bir olay ise, he men se lam ve re rek na maz dan çı kar ve bu na ma zı ye ni baş tan kı lar.

Be yin sel yor gun luk ve ya aşı rı ev ham lı ol ma sın dan do la yı ara sı ra böy le bir du rum la kar şı la şı yor sa, zann-ı gâ li bi ile ya ni iki zan dan han gi si ağır lık ka za nır sa onun la amel eder.

Örneğin; ikin ci ve ya üçün cü re kat ta ol du ğu ko nu sun da çe liş ki ye dü şen ki şi, me se la üçün cü re kat ta ol du ğu ko nu-sun da ki zan nı ağır lık ba sar ve bu zan nı güç le nir se, üçün cü re kat ta ol du ğu nu ka bul eder ve na ma zı nı ona gö re ta mam lar.

149

Ka rar ver mek için bir rü kûn mik ta rı ya ni bir sec de ya pa-cak ka dar dü şün müş se, na ma zın so nun da se hiv sec de si ya par.

Eğer iki zan dan bi ri ağır lık ka zan maz ve ikin ci re kat ile üçün cü re kat hu su sun da eşit oran da çe liş ki de ka lır sa, az olan re kat sa yı sı nı esas alır. An cak çok olan re kat sa yı sı nı da gö zar dı et mez.

Ör ne ğin; ikin ci re kat ile üçün cü re kat ko nu sun da eşit oran da çe liş ki ye dü şen ki şi, ön ce az olan ikin ci re kata gö re otu rur ve “Ettehıyyâtü” okur, son ra aya ğa kal kar ve bir re kat da ha kı lın ca yi ne otu rur. Çün kü bu re ka tın üçün cü ol ma ih ti-ma li ol du ğu gi bi dör dün cü ol ma ih ti ma li de var dır.

Dör dün cü re kat ta ki otu ruş farz ol du ğu için far zı terk eder se na ma zın far ziye ti ip tal olur.

Eğer ger çek te üçün cü re kat ise yal nız ca farz olan kı ya-mı te hir et miş olur ki bu da se hiv sec de si ile ta mam la nır.

Ettehıyyâtüyü oku duk tan son ra, üçün cü re kat ol ma ih ti-ma li ne kar şı tek rar aya ğa kal kar, bir re kat da ha kı lar ve so nun da se hiv sec de si ya par.

S­ Se hiv sec de si yap ma sı ge re ken ki şi, se hiv sec­de si ni unu tur sa ne ge re kir?

C- Na ma zı ta mam dır ve hiç bir şey ge rek mez.

S­ İma ma son ra dan uyan ki şi, ima mın se la mın dan son ra na ma zı nı ta mam lar ken yan lış lık ya par sa se hiv sec de si ya par mı?

C- İma ma son ra dan uyan ki şi, imam se lam ver dik ten son ra tek ba şı na na maz kı lan gi bi dir, se hiv sec de si ya par.

] ] ]

150

YOLCU VE YOLCU NAMAZIk

S­ Ön ce mu kîm ne de mek tir?C- Mu kîm, yol cu nun kar şı tı olup va tan-ı as lî ve ya va-

tan-ı ikâ me’de otu ran la ra “mu kîm” de nir. S­ Va tan­ı as lî ne de mek tir?C- Bir kim se nin do ğup bü yü dü ğü ve ya ev le nip yer leş ti ği

ve ya as lî va tan edin mek üze re te mel li yer leş ti ği ye re va tan-ı as lî de nir.

S­ Va tan­ı ikâ me ne de mek tir?C- Bir kim se nin te mel li yer leş me ye ni ye ti ol ma dan iş,

güç, zi ya ret ve ya öğ ren ci lik gi bi ne den ler le en az 15 gün ve ya da ha faz la ka la ca ğı yer le re va tan-ı ikâ me de nir.

Ge rek va tan-ı as lîde otu ran lar ge rekse va tan-ı ikâ mede otu ran lar ve bun la rın çev re sin de 90 km’nin al tın da yol cu luk ya pan lar, mu kîm sa yı lır lar.

S­ Yol cu ki me de nir?C- Va tan-ı as lî ve ya va tan-ı ikâ meden en az 90 km’lik

bir yol cu lu ğa çı kan la ra yol cu de nir.S­ Yol cu luk ha li ne za man baş lar?C- Ni yet ve fi il ile baş lar. Yani en azın dan 90 km’lik bir

yol cu lu ğa çık ma ni ye ti ile bu lun du ğu şe hir, ka sa ba ve ya kö yün yer le şim böl ge le ri nin dı şı na çı kıl ma sı ile yol cu luk ha li baş lar.

S­ Yol cu lar yol cu luk sü re sin ce na ma zı na sıl kı lar lar?C- Bu lun duk la rı yer le şim böl ge le ri nin dı şı na çı kan lar,

dört rekat lı öğ le, ikin di ve yat sı na maz la rı nın farz la rı nı iki şer rekat ola rak kı lar lar.

151

Sa bah ve ak şam na ma zı nın farz la rı ile vi tir na ma zı nı ve di ğer sün net le ri tam kı lar lar.

Yol cu lar ken di ara la rın da cemaat ya par lar sa dört rekat lı farz la rı iki rekat kı lar lar, mukîm bir ima ma uyar lar sa imam la bir lik te dört rekat kı lar lar.

S­ Yol cu olan ki şi, dört rekat lı na ma zı tam kı lar sa ne olur?

C- Öğ le, ikin di ve yat sının far zı nı unu ta rak dört rekat kı lan ki şi eğer ikin ci rekat ta otur muş ise na ma zı ta mam dır. Bir şey ge rek mez.

Eğer kas ten dört rekat kı lar sa, sa bah na ma zı nın far zı nı dört rekat kıl mış gi bi yani far za na fi le yi ek le miş gi bi ke ra hat iş le miş olur.

S­ Yol cu lar baş ka ne gi bi ko lay lık lar dan ya rar la nır lar?C- Ra ma zan’ da oruç tut ma la rı güç ge lir se, yol cu luk

sü re sin ce oruç tut ma yıp bay ram dan son ra ka zâ eder ler.Yol cu la ra Cu ma na ma zı farz ol ma dı ğı gi bi bay ram

na maz la rı ile kur ban kes me le ri de vâcib ol maz. Mest ’le ri ni çı kar ma ma la rı ko şu lu ile 3 gün 3 ge ce üze-

ri ne mesh ya par lar.Ka dın lar yan la rın da eş le ri ve ya mah rem le ri ol ma dan 90

km’lik bir yol cu lu ğa çı ka maz lar.S­ Yol cu luk ha li ne za man so na erer?C- Va tan-ı as lî si ne dö nün ce ye ka dar ve ya git ti ği ka sa-

ba da en az 15 gün kal ma ya ni yet et ti ği za man yol cu luk ha li so na erer ve mu kîm sa yı lır.

İki ya kın ka sa ba da ve ya iki köy de 10’ar gün kal ma ya ni yet eden ki şi yi ne yol cu sa yı lır. Eğer ge ce le ri bi rin de ka lıp, gün düz le ri di ğe ri ne gi dip dö ner se o za man mu kîm olur.

152

S­ 15 gün ve ya ay lar ca, yıl lar ca kal dı ğı va tan­ı ikâ­me’ den ay rı lan ki şi, tek rar ora ya dö nün ce mu kîm sa yı­lır mı?

C- Va tan-ı ikâ me üç şey den bi ri ile bo zu lur: Va tan-ı ikâ-me den 90 km ay rıl mak la, va tan-ı as lî ye dön mek le ve ya baş ka bir ye ri va tan-ı ikâ me edin mek le.

Bu üç şey den bi ri mey da na gel dik ten son ra es ki va tan-ı ikâ me si ne dö nen ki şi, bu gi di şin de ora da 15 gün den da ha az ka la cak sa yol cu sa yı lır.

S­ Va tan­ı as lî na sıl bo zu lur?C- Va tan-ı as lî an cak mis li ile yani baş ka bir ye ri va tan-ı

as lî edin mek ile bo zu lur. Bir kim se va tan-ı as lîsi ni de ğiş tir me ye ve baş ka bir

ye re te mel li (sü rek li) yer leş me ye ka rar ve rir se ve ev li ise eşi ile bir lik te ora ya yer le şir se, ye ni yer leş ti ği yer va tan-ı as lîsi olur. Es ki va tan-ı as lî’si, ye ni yer leş ti ği ye re 90 km. uzak lık-ta ise ora ya gi din ce yol cu hük mün de olur.

Sev gi li Pey gam be ri miz ve mu ha ci rîn, hic ret ten son ra Mek ke’ye git tik le ri za man dört re kat lı farz la rı iki şer rekat kı lar lar dı.

S­ Yol cu luk ha lin de ka zâ ya ka lan na maz, mu kîm ha lin de na sıl ka zâ edi lir?

C- Yol cu luk ha lin de ka zâ ya ka lan na maz, mu kîm ha lin-de yi ne yol cu gi bi ka zâ edi lir. Yani ka zâ ya ka lan na maz öğ le, ikin di ve yat sının farz la rı gi bi dört rekat lı na maz ise iki rekat ola rak ka zâ edi lir. Mu kîm ha lin de ka zâ ya ka lan na maz lar da yol cu luk es na sın da ka zâ edi le cek olur sa, mu kîm gi bi dört rekat lı ola rak ka zâ edi lir.

] ] ]

153

KAZÂ NAMAZIk

S­ Ka zâ na ma zı ne de mek tir?

C- Vak tin de kı lı nan na maz la ra “edâ” ve va kit çık tık tan son ra kı lı nan na maz la ra “ka zâ” de nir.

S­ Na ma zı ka zâ ya bı rak mak gü nah mı dır?

C- Beş va kit na maz farz dır ve na ma zın her bi ri ni vak tin-de kıl mak da farz dır.

Farz, ilâhî emir de mek tir. Bir far zı terk et mek, yani bir va kit na ma zı ka zâ ya bı rak mak, ilâhî em re is yan dır ve en bü yük gü nah lar dan dır.

Al lah’a (c.c.) ve he sap gü nü ne ina nan Müslüman lar, bir va kit na ma zı ka zâ ya bı rak ma mak için el le rin den ge len gay-re ti son nok ta sı na ka dar kul lan ma lı dır lar.

S­ Ka zâ sı ge rek me yen na maz lar var mı dır?

C- Evet, var dır. Ka dın lar âdet ve ni fas gün le rin de kıl ma-dık la rı na maz la rı ka zâ et mez ler.

Yat tık la rı yer de baş la rı nı ha fif çe kı mıl da ta rak (ha re ket et ti re rek) îmâ ile na maz kıl ma ya gü cü yet me yen ağır has ta-lar, has ta lık la rı beş na maz vak ti ni aşan uzun bir sü re de vam eder se, has ta lık la rı süresince kıl ma dık la rı na maz la rı iyi leş-tik ten son ra ka zâ et mez ler.

Beş va kit ten faz la de li lik, ba yıl ma ve ko ma lık ha li de vam eden ler de iyi leş tik ten son ra bu na maz la rı ka zâ et mez ler.

154

An cak al kol ve uyuş tu ru cu gi bi ha ram şey ler le, beş va kit ten faz la ko ma da ka lan la rın, bu na maz la rı ka zâ et me-le ri ge re kir. Ak si hal de âhi re te na maz bor cu ile gi der ler.

Bir na maz vak ti çık ma dan o va kit için de ölen ler, âhi ret âlemin de o na maz dan so rum lu ol maz lar.

S­ Ka zâ sı ge re ken na maz lar ne ler dir?

C- Beş va kit ve ya da ha az bir za man ba yı lan, de li ren ve ko ma da ka lan lar la, yat tık la rı yer de baş la rı ile îmâ ede rek na maz kıl ma ya gü cü yet me yen ler, iyi leş tik le ri za man bu na maz la rı ka zâ eder ler. Çün kü bir kaç va kit ve ya en çok beş va kit na ma zı ka zâ et me de güç lük yok tur. Bu ne den le bun la rın ka zâ sı ge re kir.

Vak tin de kı lın ma yan tüm farz na maz la rı nın ka zâ edil-me si farz dır.

Vak tin de kı lın ma yan vi tir na ma zı, baş la nıp ya rı da ka lan sün net ve na fi le na maz la rı ile nez re di len (adak edi len) na maz la rın ka zâ sı vâcib dir.

Far zı ile bir lik te ka zâ ya ka lan sa bah na ma zı nın sün ne ti, ay nı gün öğ le na ma zın dan ön ce si ne ka dar far zı ile bir lik te ka zâ edi lir.

Cemaate ye tiş mek için terk edi len öğ le nin ilk sün ne ti, farz dan son ra ka zâ edi lir. Da ha sa hih gö rü şe gö re ön ce ilk sün net kı lı nır ve ar ka sın dan son sün net kı lı nır.

Cu ma ’nın ilk sün ne ti ni ka çı ran lar da farz dan son ra ka zâ ede bi lir ler.

S­ Ka zâ na maz la rı na sıl kı lı nır?

C- Ken di le ri ne na ma zın farz olu şu anın dan (bü lûğ ça ğın dan) iti ba ren üzer le rin de hiç ka zâ na ma zı bor cu ol ma-

155

yan lar la, ka zâ na ma zı bor cu hiçbir za man beş vak ti geç me-yen le re, “Sâ hib-i ter tip” de nir. Bun la rın özel du ru mu var dır.

Ne ya zık ki za ma nı mız da sâ hib-i ter tip ol ma özel li ğin de olan lar çok az ve hat ta az dan da az ol du ğu için bu ko nu nun üze rin de dur ma ya ca ğız.

Sâ hib-i ter tip ol ma özel li ğin den yok sun olan lar ve üzer-le rin de ay lar ca, yıl lar ca bi rik miş ka zâ na ma zı bor cu olan la-rın, en önem li ve en âcil iş le ri bir an ön ce ka zâ na ma zı bor cun dan ve ve ba lin den kur tul ma ktır.

Bu nun için ön ce otu rup ka zâ na ma zı borç la rı nı ke sin ra kam lar la he sap la ma ya ça lış ma lı dır lar.

Bun da ba şa rı lı ola maz lar sa, zann-ı gâ li be (var sa yı ma) da ya lı bir tah min le ve kalp le ri ni tat min ede cek şe kil de bir he sap çı kar ma lı ve bun la rı gün le re bö le rek, her gün dü zen li bir şe kil de ka zâ na ma zı nı kıl ma lı dır lar.

Sâ hib-i ter tip ol ma yan lar, yani üzer le rin de 6 va kit ve ya da ha faz la ka zâ na ma zı bor cu olan lar, di le dik le ri za man, di le dik le ri ka dar ve di le dik le ri şe kil de ka zâ la rı nı kı lar lar. Öğ le na ma zı nın ar dın dan ka zâ ya ka lan öğ le na ma zı nı ve ya ikin di nin ar dın dan ka zâ ya ka lan ikin di nin ka zâ sı nı kıl ma di ye bir usül ve ter tip yok tur.

Er kek ler ka zâ na ma zı için ön ce ses siz ce bir ezan okur-lar ve son ra her farz na ma zı için bir kâ met ge ti rir ler.

Di le yen en son ki ka zâ na ma zın dan baş lar ve ni ye ti şöy le ya par; “Ni yet et tim, üze rim de en son ka zâ ya kal mış sa bah na ma zı nın far zı nı kıl ma ya; en son ka zâ ya kal mış öğ le na ma zı nın far zı nı kıl ma ya.” gi bi.

Di le yen en ön ce ki ka zâ na ma zın dan baş lar ve ni ye ti ni şöy le ya par; “Ni yet et tim, üze rim de ka zâ ya kal mış en ön ce ki sa bah na ma zı nın far zı nı kıl ma ya.”

156

S­ Han gi va kit ler de ka zâ na ma zı kı lı na maz?

C- Yal nız ca üç va kit te ka zâ na ma zı kı lı na maz:

1. Gü neş do ğar ken ve gü ne şin do ğu şun dan 45 da ki ka ge çin ce ye ka dar,

2. Ze vâl vak ti yak la şın ca ya ni öğ le eza nın dan az ön ce-ki bir za man içe ri sin de,

3. Gü neş ba tar ken. Gü ne şin sa ra rıp al ça lı şa geç ti ği an dan ak şam eza nı na ka dar.

Bu üç va kit dı şın da ge ce ve gün düz her za man ka zâ na ma zı kı lı na bi lir.

S­ Ka zâ na ma zı cemaat le kı lı na bi lir mi?

C- Ay nı gü nün ve ay nı vak tin na ma zı nı kı la ma yan lar, yal nız ca o na ma zı cemaat le ka zâ ede bi lir ler.

Ca mi de gö rev li bir imam, bir vak tin na ma zı nı ab dest siz kıl dır dı ğı nı son ra dan ha tır lar sa, o na maz da ha zır bu lu nan-lar imam la bir lik te o na ma zı cemaat le ka zâ ede bi lir ler.

S ­ Ka zâ na ma zı cemaat le kı lı nır ken imam giz li mi, ses li mi okur?

C - Kı lı nan na ma za bağ lı dır. Ak şam, yat sı ve sa bah na ma zı gi bi vak tin de ses li kı lı nan bir na ma zı ka zâ edi yor lar-sa ve gü nün or ta sın da da ol sa lar, ima mın bu na maz la rı ses li oku ma sı vâcibdir.

Öğ le ve ya ikin di na ma zı nı ka zâ edi yor lar sa ve ge ce nin or ta sın da da ol sa lar, ima mın bu na maz lar da giz li oku ma sı vâcibdir.

] ] ]

157

CUMA NAMAZIk

S ­ Cu ma na ma zı nın di ğer na maz lar dan far kı ne dir? C - Di ğer na maz lar ev de, iş ye rin de, tar la da ve ya yol lar-

da kı lı na bil di ği hal de, Cuma na ma zı yal nız ca ca mi ler de ve cemaat le kı lı na bi lir.

Yü ce Al lah bu yu ru yor: Ey mü’min ler! Cu ma gü nü na maz için çağ rı ya pı lın­

ca (ezan oku nun ca) Al lah’ın zik ri olan na ma za ko şun ve alışve ri şi (her tür lü dün ya işi ni) bı ra kın. Eğer bil se niz si zin için en ha yır lı ola nı bu dur. (Cu ma, 9)

İlâ hî emir le ve dînî amaç la ca mi le re ko şan ve bü yük bir ka la ba lık oluş tu ran Müslüman lar na ma zı mü te akip Al lah için, din için ara la rın da gö rü şür ler; ko nu şur lar ve İs lâm için ya pıl ma sı ge re ken iş ler ko nu sun da bil gi ve fi kir alışve ri şin-de bu lu nur lar.

S ­ Cu ma na ma zı kim le re farz dır?C - 1- Er kek le re farz dır. Akıl lı olan ve bu lûğ ça ğı na eren

er kek le re farz olup, ka dın la ra farz de ğil dir.Cu ma na ma zı ka dın la ra farz ol say dı, genç ha nım lar

üç ay lık be bek le ri ni ve iki ya şın da ki ço cuk la rı nı ki me bı ra-ka bi lir ler di?

2- Hür olan la ra farz dır. Kö le le re, düş man elin de esir olan la ra, tu tuk lu ve mah küm olan la ra Cu ma na ma zı farz de ğil dir.

3- Mu kîm olan la ra Cu ma na ma zı farz dır. Yol cu la ra Cu ma na ma zı farz de ğil dir.

158

4- Sağ lık lı olan la ra Cuma na ma zı farz dır. Has ta la ra ve yaş lı olup ca mi ye git me ye gü cü ol ma yan la ra Cuma na ma zı farz de ğil dir.

Aci len mü da ha le ya pıl ma sı ve ya ame li ya ta alın ma sı ge re ken has ta lar la uğ ra şan dok tor ve yar dım cı la rı na da Cuma ’ya git me le ri farz de ğil dir.

5- Göz le ri kör olan la ra da Cuma na ma zı farz de ğil dir. İmâm-ı Ebû Yu suf ile İmâm-ı Mu ham med’e gö re gö tü rüp ge ti re cek ya kı nı var sa farz olur.

6- Ayak la rı kö tü rüm olan la ra da farz de ğil dir.Ken di le ri ne Cuma na ma zı farz ol ma yan lar, ca mi ye

gi der ler se Cuma na ma zı kı la bi lir ler.Ev le rin de, has ta ne ler de ve ya ce za ev le rin de bu lu nan lar,

imam Cuma na ma zı nı kıl dır dık tan son ra öğ le na ma zı nı kı lar lar.

Cu ma’ ya gi de me yen ler, Cuma kı lı nan bel de ler de o gün öğ le na ma zı nı cemaat le kı la maz lar.

S ­ Cuma na ma zı na sıl kı lı nır?C - Ön ce dört rekat Cu ma’ nın ilk sün ne ti kı lı nır.

Cu ma’nın sün net le ri, öğ le na ma zı nın ilk sün ne ti gi bi mü ek-ked olup, ilk otu ruş ta yal nız Et te hıy yâ tü oku nur ve ni ye ti şöy le ya pı lır; “Ni yet et tim, Al lah rı zâ sı için Cuma na ma zı-nın sün ne ti ni kıl ma ya.”

Son ra imam, hut be ye çı ka rak otu rur ve kar şı sın da iç ezan oku nur. Hut be farz dır. Bu ne den le imam hut be ye çık-tık tan son ra na maz kı lı yor muş gi bi ses siz ce otu ru lur ve oku nan hut be din le nir.

Hut be oku nur ken ko nuş mak ha ram dır. Hat ta ya nın da ko nu şan la ra “Sus” de mek bi le caiz de ğil dir.

159

Hut be den son ra Cuma na ma zı nın iki rekat far zı cemaat-le kı lı nır ve ni ye ti şöy le ya pı lır, “Ni yet et tim, Al lah rı zâ sı için Cuma na ma zı nın far zı nı kıl ma ya, uy dum ha zır olan imâ ma.”

Cu ma na ma zı nın far zın dan son ra, Cu ma’ nın ilk sün ne ti gi bi yi ne dört rekat sün net kı lı nır ve ni ye ti ilk sün net gi bi ya pı lır.

Son ra ih ti ya ti ted bir ola rak dört rekat zuhr-u âhir (âhir zu hur) na ma zı kı lı nır. Zuhr-u âhir, en son ki öğ le na ma zı de mek tir.

Kı lı nan Cuma na ma zın da bir nok san lık olur sa, zuhr-u âhir o gü nün öğ le na ma zı ye ri ne ge çer. Cu ma na ma zı ta mam ise, üze rin de ka zâ ya ka lan en son ki öğ le nin ka zâ sı ye ri ne ge çer. Üze rin de hiç ka zâ na ma zı yok sa, nâ fi le na ma zı ye ri ne ge çer ve ke sin lik le bo şa gitmez.

Ni ye ti şöy le ya pı lır, “Ni yet et tim, Al lah rı zâ sı için vak ti ne eri şip, üze rim den sa kıt ol ma yan âhir zuhur na ma zı na.”

Bu na maz farz na maz la rı gi bi kı lı nır. Ya ni üçün cü ve dördüncü rekat lar da yal nız Fâtiha oku nur.

An cak, üze rin de hiç ka zâ na ma zı bor cu ol ma yan la rın üçün cü ve dör dün cü re kat lar da, Fâtiha’dan son ra zamm-ı sû re le ri oku ma la rı da ha iyi dir.

En son ola rak vak tin sün ne ti ni kıl ma ya di ye ni yet edi le-rek iki rekat na maz kı lı nır ve Cuma na ma zı ta mam olur.

Not: Per şem be’yi Cu ma’ya bağ la yan ge ce ye Cu ma ge ce si de nir. Cu ma ge ce si ve Cuma gü nü Al lah ka tın da çok fazilet li dir. Cu ma ge ce si ve ya Cuma gü nü do ğan lar, Al lah’ın iz ni ile sa pık ide olo ji le rin ve sa pık sis tem le rin kur ba nı ol maz lar.

160

Cu ma gü nü içe ri sin de ke sin ola rak vak ti bi lin me yen ve icâ bet sa ati de ni len çok kıy met li bir an var dır ki, o an da tüm kâ inâ tı, Al lah’ın rah me ti kap sar ve kâ fir le rin bi le ka bir azâ bı du rur.

Bu vak ti ya ka la ya bil mek için Cuma na ma zın dan son ra da Al lah’ı (c.c.) çok çok zi kir et me li ve Pey gam be ri mi ze bol bol sa lâ vât-ı şe rî fe ge tir me li dir.

Ay rı ca vak ti mü sâ it olan lar, baş ta ana ba ba ve ya kın ak ra ba lar ol mak üze re sı la-i ra him ya pıl ma lı, has ta lar zi ya-ret edil me li ve ölü ler de unu tul ma yıp ka bir zi ya ret le ri ya pıl-ma lı dır.

] ] ]

161

TERÂVİH NAMAZIk

S ­ Te râ vih ne de mek tir?C - Te râ vih, ter vi hâ’nın ço ğu lu dur. Ter vi hâ ise hu zur la

otur mak, din len mek ve is ti ra hat et mek de mek tir.Te râ vih na ma zı nın her dört rekatı na ter vi hâ de nir. Çün-

kü, te râ vih na ma zı nın her dört rekatın da otur mak, din len-mek müs te hab dır.

S ­ Te râ vih na ma zı ne dir?C - Te râ vih na ma zı hem er kek le re hem de ka dın la ra

sün net-i mü ek ked ’tir. Yıl da bir de fa ge len mü ba rek Ra ma-zan ayı nın mâ ne vî ve fe yiz li ge ce le rin den ya rar lan mak için, Ra ma zan ge ce le rin de ya pıl ma sı ge re ken en fa zilet li ibadet tir.

S ­ Te râ vih na ma zı na sıl kı lı nır ?C - Te râ vih na ma zı hem cemaat le hem de mün fe ri den

(tek ba şı na) kı lı nır. Cemaat le kı lın ma sı sün net-i mü ek ked ol du ğu için çok da ha fa zilet li dir.

Cami ve mes cit le re er ken git mek, ön saf lar da otur mak, Kur’ân ve soh be t din le mek ve ya Yüce Al lah’ın zik ri ile meş-gul ola rak na maz vak ti ni bek le mek ih lâs lı ve bi linç li Müslüman la rın na maz dı şın da yan ge lir le ri dir.

Ezan dan son ra ön ce yat sı na ma zı nın ilk sün ne ti mün-fe ri den (tek ba şı na) kı lı nır.

Son ra mü ez zin kâ met ge ti rir ve imam la bir lik te cemaat le yat sı na ma zı nın dört rekat far zı kı lı nır.

Farz dan son ra yat sı na ma zı nın iki rekat son sün ne ti kı lı nır ve bi raz otu rul duk tan son ra te râ vih na ma zı için aya ğa kal kı lır.

162

Cemaat ten her bi ri hem te râ vih na ma zı na hem de ima ma uy ma ya ni yet eder ler.

Te râ vih na ma zı nın ta ma mı bir na maz hük mün de ol du ğu için ara da ki otu ruş lar da dün ya ke lâ mı ko nu şul maz sa, baş lan gıç ta ki ni yet ye ter li dir.

Tek bir den son ra imam ve cemaat ses siz ce Süb hâ ne-ke’yi okur lar. İmam ay rı ca Eû zü Bes me le’yi de ses siz ce oku duk tan son ra, Fâtiha ile zamm-ı sû re yi ses li ce okur ve son ra rükûya gi di lir.

Rü kûda ve sec de ler de, “Süb hâ ne Rab bi yel Azîm” ve “Süb hâ ne Rab bi yel Âlâ” tesbihatı nı en az üç de fa ama ya vaş ya vaş ve gü zel ce oku ma lı dır.

Rü kûdan doğ ru lup aya ğa di ki lin ce ve iki sec de ara sın-daki otu ruş lar da ke sin lik le ace le et me me li ve vâcib olan ta’di l-i er kâ nı terk ede rek gü nâ ha gir me me li dir.

Te râ vih na ma zı dört rekat ta bir selam ve ri le rek kı lın dı ğı za man ikin ci rekatın so nun da ki ilk otu ruş ta Ettehıyyâtü’den son ra “Al lâ hüm me sâl li alâ” ve “Al lâ hüm me bâ rik alâ” yı gü zel ce ve net bir şe kil de oku ma lı ve üçün cü rekata kal kıl-dı ğı za man Süb hâ na ke mut la ka okun ma lı dır.

Te râ vih na ma zın da sün net ler kır pı lıp atıl ma ma lı, vâcib olan ta’dil-i er kân ke sin lik le terk edil me me li ve na maz iba-deti ama cın dan sap tı rı lıp yat kalk oyu nu na dö nüş tü rül me-me li dir.

İs ter farz, is ter vâcib ve is ter sün net ol sun bü tün na maz lar da kı ra ât (Kur’ân oku ma) farz dır. Fâtiha ve zamm-ı sû re oku mak vâcib dir.

Kur’ân-ı Ke rîm’i “Ter til” ile oku mak da vâcib dir. Ter til de mek, harf le ri mah reç le rin den çı kar mak, tec vid ku ral la rı-na uy mak ve ke li me le ri açık ve net bir şe kil de ta ne ta ne oku mak tır.

163

Bir imam, te râ vih na ma zı nı ama cın dan sap tı ra rak, ta’dil-i er kâ nı terk ede rek ve Kur’ân’ı an la şı la maz de re ce de hız lı oku yor sa, o ca mi nin ih lâs lı ve bi linç li cemaati ta ra fın-dan uya rıl ma sı ge re kir.

Uya rı la ra rağ men imam bil di ği ni okur sa ve ço ğun luk böy le is ti yor di ye na ma zın far zı nı, vâ ci bi ni, sün ne ti ni, as lı nı ve ama cı nı bil me yen le ri ör nek gös ter me ye kal kı şır sa, ih lâs lı ve bi linç li Müslüman la rın baş ka ca mi le re git me le ri ve ya kın-la rın da baş ka ca mi yok sa ev le rin de kıl ma la rı ge re kir.

Te râ vih na ma zı nı ev le rin de eş le ri ve ço cuk la rı ile ce ma-at ha lin de kı lan lar ve ya mün fe ri den (yal nız ba şı na) kı lan lar iki rekat ta bir selam ve re rek kı lar lar sa da ha fa zi let li olur.

Çok acil ve önem li iş le ri ol ma yan lar ve gü nü müz de gü na hı, se vâ bın dan çok olan an lam sız if tar zi ya fet le ri ile uğ raş ma yan lar, mübarek Ra ma zan ge ce le ri ni fa zi let li bir ibadet le ge çir mek ve Ka dir Ge ce si’ni ya ka la ya bil mek için, te râ vih na ma zı nı ya vaş ya vaş ve uza ta rak kıl ma lı dır lar.

S­ Te râ vih na ma zı nı ha tim le kıl mak ne dir?C- Te râ vih na ma zı nı ha tim le kıl mak ve iki rekat ta bir

selam ver mek sün net tir.Her dört rekatın so nun da ses siz ce otu rup din len mek de

müs te hab dır.Kü çük ka sa ba lar da bir ca mi de ve bü yük şe hir ler de

de ği şik semt ler de bi rer ca mi de te râ vih na ma zı ha tim le kı lı-nır sa bu sün net ye ri ne ge ti ril miş olur.

Te râ vih na ma zı nın ha tim le kı lın dı ğı ca mi le re gi den ler, na maz ve ha tim dı şın da bu sün ne tin ya şa tıl ma sı na ve yay-gın laş ma sı na ne den ol duk la rı için bü yük ecir ler ve se vap lar alır lar.

] ] ]

164

BAYRAM NAMAZLARIk

S­ Bay ram na maz la rı ne dir?C- Yıl da birer de fa kı lı nan Ra ma zan ve Kur ban Bay ra mı

na maz ı vâcib dir.S­ Bay ram na maz la rı kim le re vâcib dir?C- Cu ma na ma zı farz olan la ra ya ni hür, mu kîm ve sağ-

lık lı olan er kek le re vâcib dir.Bay ram na ma zı na gi der ken gu sûl ab des ti al mak, te miz

el bi se gi yin mek, diş le ri mis vak la mak ve ya fır ça la mak, gü zel ko ku sü rün mek ve Ra ma zan Bay ra mı na ma zı na gi der ken tat lı bir şey ye mek müs ta habdır.

Ra ma zan Bay ra mı na ma zı na gi der ken yol bo yun ca ses siz ce tek bir ge tir mek ve Kur ban Bay ra mı na ma zı na gi der ken tek bi ri ses li ge tir mek de müs te habdır.

S­ Bay ram na ma zı ne za man kı lı nır?C- Bay ram sa ba hı gü ne şin do ğu şun dan 45 da ki ka son-

ra baş la mak üze re, ze vâ le (öğ le den az ön ce ki za ma na) ka dar kı lı nır.

Ra ma zan Bay ra mı na ma zı bir en gel den do la yı bi rin ci gü nü kı lı na maz sa, ikin ci gü nü ay nı za man için de kı lı na bi lir.

Kur ban Bay ra mı na ma zı ise bir en gel den do la yı bi rin ci gü nü kı lı na maz sa, ikin ci ve ya üçün cü gü nü ay nı za man da kı lı na bi lir.

S­ Bay ram na ma zı na sıl kı lı nır?C- Ön ce “Ni yet et tim, Al lah rı za sı için Ra ma zan (ve ya

Kur ban) Bay ramı na ma zı nı kıl ma ya, uy dum hazır olan ima-ma.” di ye ni yet edi lir.

165

İmam ile bir lik te if ti tah tek bi ri alın dık tan son ra el ler bağ-la nır ve Süb hâ ne ke oku nur.

Süb hâ ne ke’den son ra imam ve cemaat el le ri ni kal dı ra-rak ve “Al la hü Ek ber” di ye rek üç de fa tek bir alır lar. Bi rin ci ve ikin ci tek bir de kol la rı aşa ğı sa lı ve rir ler, üçün cü tek bir de kol-la rı nı bağ lar lar.

İmam ses li ce Fâtiha ve zamm-ı sû re yi oku duk tan son ra rü kûya gi di lir ve sec de ler ya pıl dık tan son ra ikin ci rekat için aya ğa kal kı lır.

İkin ci rekat ta imam he men Fâtiha ve zamm-ı sü re yi okur son ra rü kûya gi dil me den ön ce yi ne el ler kal dı rı la rak ve “Al la hü Ek ber” de ni le rek üç tek bir alı nır ve kol lar aşa ğı sa lı-nır.

Dör dün cü tek bir de kol lar kal dı rıl maz ve rü kûya gi di lir. Bay ram na ma zı nın ikin ci rekatı ta mam lan dık tan son ra hut-be oku mak üze re imam min be re çı kar.

Bay ram hut be si sün net tir ve na maz dan son ra oku nur. Hut be den son ra dua ya pı lır ve bay ram na ma zı ta mam lan-mış olur.

Bay ram na ma zı ön ce si ya pı lan soh bet ler de ve bay ram hut be le rin de alı şa ge lin miş bir âdet ola rak bay ra mın se vinç ve ne şe gü nü ol du ğu vur gu la nır. Dar gın la rın ba rış ma sın-dan, ak ra ba zi ya re tin den ve yok sul la ra yar dım dan bol bol an la tı lır.

Bay ram dan bay ra ma ca mi ye gi den ler ve yal nız ca bay-ram na ma zı nı kı lan lar, soh be ti ve hut be yi din le yin ce İs lâ-m’ın te mel il ke le ri nin bun lar dan oluş tu ğu nu ve bun la rı ya pan la rın he men cen ne te gi re ce ği ha ya li ne ka pı lır lar.

166

İç ki ar ka da şı ile ku mar ar ka da şı ile ba rı şan lar, ai le ce bay ram la şan lar ve bir bir le ri nin ha nım la rı na, kız la rı na sa rı lıp şa pur şu pur öpen ler, çok se vap ka zan dık di ye gök ler de uçu şur lar.

Al dı ğı rüş vet ten ve ha ram ka zan cın dan fa kir fu ka ra ya yar dım eden ler de “Cen ne tin anah ta rı nı ka zan dım.” di ye se vi nir ler.

Sev gi li Kar deş le rim!Ge çir di ği kor kunç tra fik ka za sı so nu cu ağır ya ra lı ve

ka na ma lı bir hal de has ta ne ye zor ye tiş ti ri len ve aci len ame-li ya ta alın ma sı ge re ken bir has ta nın ame li ya ta alın ma yıp, par ma ğın da ki çi zik le rin pan su ma nı ile oya la nıl ma sı ne de re ce cin net ve ci na yet ise,

Baş ta beş va kit na maz ol mak üze re, İs lâ m’ın te mel il ke-le rin den ko pan, şir kin, inkar cı lı ğın ve put çu lu ğun kur ba nı olan ve her tür lü ha ram la rı iş le ye rek Al lah’a is yan eden ve an cak bay ram dan bay ra ma ca mi ye ge len le ri hi ka ye ler le oya la yıp cen net le müj de le mek da ha kor kunç bir cin net ve ci na yet tir.

] ] ]

167

CENAZE VE CENAZE NAMAZIk

S­ Cenaze ne de mek tir?

C- Ruh suz be de ne, ya ni ölen ki şi ye cenaze de nir.

Rah met li Nas reddin Ho ca, es ki püs kü cüb be si ile bir ce mi ye te git miş, hiç kim se yü zü ne bak ma mış. Bu nu içi ne sin di re me yen ho ca, evi ne git miş ve en ye ni cüb be si ni gi ye-rek tek rar ce mi ye te git miş.

Bu de fa ho ca yı ka pı da kar şı la mış lar, içe ri al mış lar ve en üst kö şe ye otur ma sı nı ri ca et miş ler. Ho ca he men cüb be-si ni çı kar mış ve “Bu il ti fat lar sa na, sen otur.” di ye cüb be si ni ora ya koy muş.

Ma kam, mev ki ve ser vet sa hi bi olan ki şi le re ya pı lan il ti-fat lar da ger çek te on la rın ruh la rı na ya pı lan il ti fat lar dır. Çün-kü bir ki şi nin işi, gü cü, ser ve ti, ma ka mı, mev kii ve yet ki si ne olur sa ol sun, ru hu be den den ay rıl dı ğı an da adı cenaze olur ve son ra bir çu ku ra atı lır.

Her can lı öle cek tir. Her can lı ölü mü ta da cak tır. Bu de ğiş me yen ve de ğiş ti ri le me yen ilâ hî ka nun ve ku ra lın ge re ği her kes ecel şer be ti ni içe cek tir.

Ruh la son suz laş tı rı lan ve akıl la bi linç len di ri len in san lar, ölüm ger çe ği ni gö zar dı ede mez ler.

Sev gi li Pey gam be ri miz, “Na­sıl­ya­şar­sa­nız­öy­le­ölür­sü­nüz­ve­öl­dü­ğü­nüz­gi­bi­ka­bir­den­kal­kar­sı­nız.” bu yur-muş tur.

168

Ata la rı mız, “Su tes ti si, su yo lun da kı rı lır.” de miş ler dir.

Al kol, ku mar, fu huş ve uyuş tu ru cu ba ğım lı la rı nın, çıp lak dan söz le rin ve şar kı cı la rın, na maz kı lar ken ve Kur’ân okur-ken öl dük le ri gö rül me miş tir.

Al lah’ın rı za sı nı is te yen le rin, iman la öl mek is te yen le rin, cen neti ve Ce mâ lul lah’ı is te yen le rin, Al lah’ın di ni ne sım sı kı sa rıl ma la rı ve İs lâ mî ku ral la ra gö re ya şa ma la rı zo run lu dur.

S ­ Ölüm ha lin de ki ki şi ye, ya kın la rı na sıl yar dım cı ola bi lir ler?

C - Has ta, yü zü kıb leye ge le cek şe kil de sağ ya nı na çev ri lir ve ya ayak la rı kıb leye doğ ru ol mak üze re sırt üs tü ya tı rı lır ve yü zü kıb leye doğ ru ol ma sı için ba şı nın al tı na yas-tık ko nu lur.

Rah met me lek le ri nin has ta nın ya nı na ge le bil me si için oda da ki re sim ve hey kel tü rü şey ler dı şa rı atı lır. Âdet ve ni fas ha lin de olan ka dın la rın dı şa rı çık ma sı da ha uy gun olur.

Sev gi li Pey gam be ri miz, “Mev­tâ­la­rı­nı­za­ (ölüm­ ha­lin­de­ki­has­ta­la­ra)­Ke­li­me­i­Tev­hîd’i­(Lâ­ilâ­he­il­lal­lah)­tel­kin­edi­niz.”­ve­“Bir­kim­se­nin­dün­ya­da­ki­son­sö­zü­‘Lâ­ilâ­he­il­lal­lah’­olur­sa,­cen­nete­gi­der.” bu yur muş tur.

Has ta nın son sö zü nün Ke li me-i Tev hid ol ma sı ve âhi-rete iman la gi de bil me si için, ya kın la rın dan ve ya sev di ği ki şi-ler den bi ri, ara sı ra, ya vaş ya vaş ve has ta nın işi te ce ği ve an la ya ca ğı bir şe kil de “Lâ ilâ he il lal lah Mu ham me dün Re sû lul lah.” der.

Ağır has ta ya bu nu söy le me si tek lif edil mez. Ölüm ha lin-de ki ki şi Ke li me-i Tev hîd’i bir de fa söy ler ve son ra baş ka dün ya sö zü ko nuş maz sa ye ter li dir.

169

Has ta nın ağ zı na ara sı ra zem zem su yu, zem zem su yu yok sa baş ka su, ka şık ve ya pa muk la dam la tı lır.

Has ta nın ya nın da “Yâ sin” okun ma sı çok se vap tır. Rah-met me lek le ri ge lir, has ta nın sı kın tı ve ha ra re ti aza lır ve has ta çok ra hat lar.

Ölüm ha lin de ki has ta nın ya nın da ba ğır mak, ça ğır mak ve ses li ağ la mak çok za rar lı dır. Has ta nın ak lı nı ka rış tı rır ve son ne fe si ni et ki ler.

Tak dir olu nan va kit ge lin ce, sa yı lı ne fes ler tü ke nin ce, Al lah’ın (c.c.) em ri ile Azrail (a.s.) ca nı nı alır ve has ta ölür.

Ya kın la rın dan bi ri, “Bis mil lâ hi ve alâ mil le ti Re sû lil lah” di ye rek ölen ki şi nin göz le ri ni ka pa tır. Ağ zı açık kal ma ma sı için ge niş bir bez le alt çe ne si yu ka rı ya doğ ru çe ki le rek ba şı-nın üs tün den bağ la nır. Faz la ça ma şır la rı çı ka rı lır, kol la rı ya na ve ayak la rı aşa ğı doğ ru uza tı lır ve üze ri ör tü lür.

Ölü için ya pıl ma sı ge re ken iş le rin tü mü ne “Tec hiz”, yı kan ma sı na “Ga sil”, ke fen len me si ne “Tek fin”, ön ce mu sal-lâ ya ve ora dan kab re ta şın ma sı na “Teş yi” ve son ola rak ka ra top ra ğa gö mül me si ne “De fin” de nir.

Bü tün bu iş le rin ya pıl ma sı, ha yat ta bu lu nan Müslüman-la ra ki fâ ye yo lu ile farz dır. Bir kı sım Müslüman lar, bu iş lem-le ri ya pın ca, di ğer le ri so rum lu luk tan kur tu lur. Ak si hal de hep si gü nah kâr olur.

S ­ Kim le rin cenaze si yı ka nır?C - Ölen ki şi nin Müslüman ol ma sı şart tır. İs lâm inan cı na

ters dü şen le rin; İs lâm’a, Kur’ân’a sal dı ran la rın ve Kur’ân’da ki ilâ hî hü küm le re kar şı olan la rın cenaze le ri yı kan maz.

Ölen ki şi nin be de ni nin ya rı dan faz la sı nın bu lun ma sı ve ya ya rı sı ile bir lik te ba şı nın bu lun ma sı şart tır.

170

Bir be de nin par ça la rı top lan sa ve an cak ya rı sı ve ya da ha azı bu lun sa, bun lar bir or gan hük mün de ol duk la rı için yı kan ma dan bir be ze sa rı lır ve top ra ğa gö mü lür ler.

Ölü do ğan be bek ler le, or gan la rı tam te şek kül et miş (be lir gin leş miş) olan dü şük ler de yı ka nır lar, an cak bun la rın cenaze na ma zı kı lın maz.

S ­ Cenaze na sıl yı ka nır?C - Cenaze nin yı kan ma sı, ha yat ta olan in san la rın

yı kan ma sı gi bi dir. Yı kan ma sı nı ve gu sül ab des ti ni al ma sı nı bi len her kes, cenaze yi yı ka ya bi lir. Cenaze yı ka ma nın özel duala rı ve özel usül le ri yok tur.

Ölen ki şi yi en ya kın la rın dan bi ri nin yı ka ma sı da ha iyi dir. Ölen er ke ği eşi de yı ka ya bi lir. Çün kü, 4 ay 10 gün id det te bek le ye ce ğin den eşi nin nikahın da sa yı lır.

Er kek ise ölen eşi ni yı ka ya maz, be de ni ne ba ka maz ve do ku na maz.

Yı ka na cak olan cenaze, te ne şi rin üs tü ne ko nur, tüm ça ma şır la rı çı ka rı lır ve gö be ği ile diz le ri ara sı bir ör tü ile ka pa tı lır.

Cenaze yi yı ka ya cak olan ki şi, eli ne bez sa ra rak ön ce ölen ki şi nin edep yer le ri ni yı kar.

Son ra yü zün den baş la ya rak gü zel ce ab dest al dı rır. Ağ zı na ve bur nu na su ver me yip, bir bez par ça sı ve ya pa muk la du dak la rı nı ve bur nu nu mesh eder.

Son ra ılık su ve sa bun la ön ce ba şı nı ve ön ta ra fı nı yı kar. Son ra sol ta ra fa çe vi rip, sağ ya nı nı yı kar ve sağ ta ra-fa çe vi rip sol ya nı nı yı kar.

Cenaze yi baş tan aya ğa bir de fa yı ka mak farz ve üç de fa yı ka mak sün net tir.

171

Son ra cenaze ar ka sı na yas la nı la rak otur tu lur ve ha fif çe kar nı na ba sı lır. Eğer necaset gi bi bir şey çı kar sa, yal nız ca edep yer le ri te miz le nir. Tek rar ab dest al dır ma ya ve tek rar yı ka ma ya ge rek yok tur.

Yı ka nan cenaze bir hav lu ile ku ru la nır ve son göm le ği (giy si si) olan ke fe ni ne sa rı lır.

Cenaze nin sa çı ta ran maz, tır nak la rı ke sil mez. Kol tuk al tı ve ka sık kıl la rı tıraş edil mez.

Yı ka na ma ya cak de re ce de ya nan ve ya de ri si, et le ri dö kü len cenaze ler, üze ri ne su dö kü le rek yı ka nır.

] ] ]

172

KEFENk

S ­ Ke fen ne dir?C - Er kek ler için 3 ve ka dın lar için 5 par ça dan iba ret

olan be yaz bez par ça la rı dır.S ­ Cenaze na sıl ke fen le nir?C - Er kek le re ön ce “Ka mîs” giy di ri lir. Ka mîs; bo yun dan

aya ğa ka dar olan, ya ka sız, di kiş siz bir göm lek tir.Son ra sec de et ti ği yer le re pa muk ko nur, gül su yu ve

kâ fur gi bi gü zel ko ku lar ser pi lir.Ka mî sin üze ri ne izar sa rı lır. İzar; ölü yü baş tan aya ğa

ör ten bir düz par ça dır.İza rın üze ri ne li fâ’fe sa rı lır. Li fâ’fe; izar gi bi ölü yü baş tan

aya ğa ör ten bir düz par ça dır. An cak, îzar dan da ha uzun dur.Ke fe nin açıl ma ma sı için baş ucun dan, ayak ucun dan

ve or ta dan bağ la nır.Ka dın la ra da ön ce göm lek giy di ri lir ve hı mar de ni len

ör tü ile baş la rı ve yüz le ri ör tü lür.Son ra îzar ve li fâ’ fe ye sa rı lır lar ve li fâ ’fe nin üs tü ne

gö ğüs ör tü sü de ni len ge niş ce bez sa rı lır.İş te! Kı ya fet Ka nu nu’na uy ma dı ğı ge rek çe si ile ya sak çı-

lar ta ra fın dan ya sak la na ma yan ve ya sak çı la rın da birgün giy mek zo run lu ğun da ol du ğu ke fen...

Hol ding yö ne tim ku ru lu baş kan la rı nın ve ser vet ağa la rı-nın vâ ris le rin den ka çı rıp, kab re gö tü re bil dik le ri tek ve son ser vet le ri...

Dün ya da ki tüm ko şuş ma lar, di diş me ler, tar tış ma lar, çek ler ve se net ler, hep si hep si bir ke fen uğ ru na!..

] ] ]

173

CENAZE NAMAZIk

S ­ Kim le rin cenaze na ma zı kı lı nır?

C - Ölen bir ki şi nin cenaze na ma zı nın kı lı na bil me si için Müs lü man ol ma sı şart tır. İs lâm il ke le ri nin ta ma mı na ina nan ve şe ri ât de ni len dînî ku ral la ra kar şı ol ma yan la ra Müslüman de nir. Ölen bir Müslümanın cenaze na ma zı nın kı lın ma sı ki fâ ye yo lu ile farz dır. Müs lü man ol ma yan la rın ve İs lâm il ke-le ri ne kar şı olan la rın cenaze na ma zı nı kıl mak ha ram dır.

Cenaze nin yı kan mış ol ma sı şart tır. Yan lış lık la yı kan ma-dan na ma zı kı lı nan bir cenaze, me za ra ko nul muş bi le ol sa, üze ri top rak la ör tül me miş se çı ka rı lır, yı ka nır, na ma zı ye ni-den kı lı nır ve son ra me za ra gö mü lür.

Üze ri top rak la ör tül dük ten son ra an la şı lır sa, ar tık me zar dan çı ka rıl ma sı ha ram ol du ğu için, özür ne de ni ile yı ka ma zo run lu lu ğu kal kar ve çü rü yüp da ğıl ma dı ğı ka nı sı na va rı lır sa, me za rı nın ba şın da ye ni den cenaze na ma zı kı lı nır.

Cenaze nin ha zır ol ma sı şart tır. Cenaze nin ta ma mı ol ma sa bi le ya rı sın dan ço ğu nun ve ya ba şı ile bir lik te be de-ni nin en az ya rı sı nın ol ma sı şart tır.

Cenaze nin ye re (mu sal lâ ya) ko nul muş ol ma sı la zım dır. El de, omuz da tu tu lan cenaze nin na ma zı kı lın maz.

Cenaze nin cemaat önün de ol ma sı ge re kir.

Sağ ola rak do ğup ölen le rin ve do ğum es na sın da ha yat be lir ti si olan la rın cenaze na ma zı kı lı nır.

174

S ­ Cenaze na ma zı na sıl kı lı nır?C - Er kek ol sun, ka dın ol sun, imam cenaze nin gö ğüs

hi za sın da du rur. Cenaze na ma zın da ni yet şart, kı yam ve 4 tek bir rü kûn dur.

“Al lah için na ma za, şu er kek ve ya şu ka dın için duaya, uy dum ha zır olan ima ma.” di ye ni yet ed ilir.

Yal nız ilk tek bir de el ler kal dı rı lır. Bi rin ci tek bir den son ra “Süb hâ ne kal lâ hüm me ve bi ham dik ve te bâ re kes mük ve te-âlâ ced dük ve cel le se nâ ük ve lâ ilâ he ğay rük” oku nur.

İkin ci tek bir den son ra, Al la hüm me sal li alâ ve Al la hüm-me bâ rik alâ oku nur.

Üçün cü tek bir den son ra, bi len ler cenaze duası nı, bil-me yen ler Rab be na ğfir lî gi bi duala rı ve ya Fâtiha’yı oku ya bi-lir ler.

Dör dün cü tek bir den son ra selam ve ri lir.] ] ]

175

CENAZENİN TAŞINMASIk

S ­ Cenaze, sün net üze ri ne na sıl ta şı nır?C - Ta bu tun dört ki şi ta ra fın dan omuz lar üze rin de ta şın-

ma sı sün net tir. Zo run lu bir se bep ol ma dık ça, ta bu tun dört-ten az ve y a dört ten da ha çok ki şi ta ra fın dan ta şın ma sı mek ruh tur. Ay rı ca ta bu tun omuz dan yu ka rı el ler üze rin de ve ya omuz dan aşa ğı da ta şın ma sı da mek ruh tur.

Ta bu tu ön ta raf tan ve sağ omuz dan baş la ya rak, dört ta ra fın dan onar adım ta şı mak da sün net tir.

Kü çük ço cuk la rı bir ki şi ku ca ğın da ta şı ya bi lir.Cenaze gö tü rü lür ken boş şey ler ko nuş ma ma lı, yük sek

ses le zi kir yap ma ma lı ve bu gün ona ya rın ba na dü şün ce-siy le ha re ket ede rek, ölü mü ve me za rı ha tır la ma lı ve cenaze ye bol bol dua et me li dir.

Cenaze yi gö ren le rin say gı du ru şu için aya ğa kalk ma la-rı na ge rek yok tur. Otur duk la rı yer de bir Fâtiha okur lar sa, en bü yük ve en ger çek çi say gı yı yap mış olur lar.

] ] ]

176

MEZARA DEFİNk

S ­ Ölen ki şi, me za ra doğ ru gö tü rül dü ğü nü bi lir mi?

C - Ölen ki şi ken di si ni kim le rin yı ka dı ğı nı, ta bu tu nu kim-le rin ta şı dı ğı nı, na ma zı nı kim le rin kıl dı ğı nı çok iyi bil di ği gi bi me za ra doğ ru gö tü rül mek te ol du ğu nu ve ken di si ni bek le-yen me za rı nı da bi lir ve gö rür.

Buhârî’de ki bir ha dis te, “Eğer­ cenaze,­ salih­ (iyi)­ bir­ki­şi­ise,­“ac­ci­lû­ni,­ac­ci­lû­ni”­(Be­ni­ça­buk­gö­tü­rün.)­di­ye­yal­va­rır.”­bu yu ru lu yor.

Cen net bah çe si ne dö nü şen me za rı nı açık ve net bir şe kil de gö ren ve me za rın dan ge len cen net ko ku la rı nı alan-lar, ta bu tu nu ta şı yan la ra, “Be ni ça buk gö tü rün.” di ye sü rek li yal va rır lar.

An cak, bu dün ya da al da nan lar, ölü mü unu tan lar ve çağ daş lık adı na ha ram la ra da lan lar...

Ce hen nem çu ku ru na dö nü şen me zar la rı nı gö rün ce, “Be ni ne re ye gö tü rü yor su nuz.” di ye ağ la ma ya ve ba ğır ma ya baş lar lar.

İş iş ten geç tik ten son ra, bu ağ la ma ne ye ya rar ki?

S ­ Cenaze me za ra na sıl in di ri lir?

C - Me za ra va rıl dı ğın da, ta but me za rın kıb le ta ra fın da ye re bı ra kı lır ve işi olan la rın dı şın da ki ler ye re otu rur.

Cenaze yi en ya kın la rı nın me za ra in dir me si ve bun la rın ara sın da salih ve tak vâ olan la rın ter cih edil me si da ha iyi dir.

177

Ka dı nı an cak mah rem le ri me za ra in di re bi lir ler. Ölen ka dı nın mah re mi yok sa, ko ca sı ve di ğer Müslüman lar in di-rir ler.

Cenaze, kıb le ta ra fın dan me za ra in di ri lir. Cenaze nin yü zü kıb leye gel mek üze re sağ ya nı üze ri ne me za rı na ko nur.

Cenaze yi in di ren ler, “Bis mil lâ hi ve alâ mil le ti Re sû lil lah” di yerek din kar deş le ri ni ka ra top ra ğa tes lim eder ler.

Cenaze nin yan la rı top rak la des tek len dik ten son ra, ker-piç ve ya tah ta la rı di zi lir ve üze ri top rak la ör tü lür.

Me za ra kü rek ve ya avuç la top rak atan lar, ilk atış ta “Min hâ ha lek nâ küm” (Si zi top rak tan ya rat tık), ikin ci atış ta “Ve fî hâ nuî dü küm” (Si zi top ra ğa iâ de ede ce ğiz) ve üçün cü atış ta “Ve min’hâ nuh’ri cî küm tâ re ten uh râ” (Si zi tek rar top-rak tan çı ka ra ca ğız) an la mın da ki âyet le ri okur lar.

De fin işi ta mam lan dık tan son ra, ölen ki şi nin ilk şo ku at la tıp me za ra alı şın ca ya ka dar ya kın la rı nın ve sev di ği ki şi-le rin bir müd det me za rın çev re sin de otur ma la rı ve ölen ki şi için dua ve is tiğ far et me le ri müs te hab dır.

“İn nâ lil lâ hi ve in nâ iley hi râ ci ûn”(Az ya şa, çok ya şa, so nun ka ra top rak.)

] ] ]

178

Ak­ci­ğer­kan­se­ri­ne­ya­ka­la­nan­ve­ha­yat­tan­ümi­di­ni­ke­sen­ni­şan­lı­bir­kız,­ölüm­ya­ta­ğın­da­şun­la­rı­yaz­mış:

An ne be ni kal dır gez dir,Ta bu tu ma gül ler diz dir,İçi niz de öm rüm az dır,Be ni des tan la ra yaz dır.

Pen ce rem de si yah per de, Ye ni düş tüm ben bu der de, Ben bu dert ten ölür isem, Na sıl ya tam ka ra yer de?

Ya ta ğım da ya ta ya ta,Et ra fı ma ba ka ba ka,Ci ğer le rim par ça lan dı,Dok tor, ha pı yu ta yu ta.

San dı ğı mın ka pa ğı yok! Dert le rim çok, der ma nı yok! Gel me dok tor, gel me dok tor, Bu der di min der ma nı yok.

Bugün gün ler sa lı, pa zar,Ya ra la rım dur maz, azar,Söy le me yin ni şan lı ma,Za val lı ak lı nı bo zar.

San dı ğı mı aç tır sın lar, Çe yi zi mi çı kar sın lar, Çe yi zi min pa ra sıy la, Bir çeş me cik yap tır sın lar.

w w w . t o m o r h o c a . c o m

w w w . t o m o r h o c a . c o m

w w w . t o m o r h o c a . c o m