açık erişim ve türkiye’de son durum
DESCRIPTION
Ankaref & MikroBilgi Eğitim Çalıştayı 20 Mart 2014, AntalyaTRANSCRIPT
Açık Erişim ve Türkiye’de Son Durum Ankaref & MikroBilgi Eğitim Çalıştayı 20 Mart 2014, Antalya
İlkay Holt, Kütüphane Direktörü
1
Ne Konuşacağız?
¨ Neden açık erişim? ¨ Yeşil yolda neler oldu? ¨ AlBn yol neler geDrdi? ¨ Dünya hangi soruları soruyor? ¨ Türkiye hangi yolda ilerliyor? ¨ Bizi neler bekliyor?
KAPALI ?
AÇIK ?
Yayın potansiyeli vs açık erişim 3
Yayınlanan akDf bilimsel dergi sayısı 28.000+
Yıllık yayınlanan makale sayısı 1.9M+
Dergi ve makale sayısı yıllık büyüme oranı %3-‐3,5
Yıllık yayınlanan makalelerin açık erişim oranı %20
ISI’da indekslenen dergi yayıncılarının yaktığı yeşil ışıkta geçilseydi, bu oran %85’i bulabilirdi
Sayılarla devam 4
Kişisel arşivlemeye yeşil ışık yakan yayıncı oranı %72
DOAJ’a kayıtlı açık erişim dergi sayısı 9.744
OpenDOAR’a kayıtlı arşivlerde toplam kayıt sayısı 57M+
MIT Dspace arşivinde doküman sayısı 60.000+
MIT Dspace arşivinde aylık indirilen doküman sayısı 1M
Açık erişimin yayın etki değerini arBrma oranı %50-‐300
Konusal açık arşivler
(ArXiv.org)
Kurumsal arşivler
(RepositoriUM)
Harmanlayıcı portallar
(DARTEurope)
Ulusal açık arşiv portalları (RCAAP)
Yeşil yolda neler oldu? 5
Açık erişim poliDkaları 6
¨ Kurumsal, ulusal zorunlu arşivleme poliDkaları ¨ Fon sağlayıcıların (ambargolu) açık erişim koşulu ¨ Bildirgeler-‐ hemen depolama/opsiyonlu erişim ¨ Finch Raporu-‐ alBn yol için fon kaynakları ¨ Avrupa AraşBrma Alanı ¨ Ufuk (Horizon) 2020 ¨ Açık veri-‐açık bilim
Uluslarası projeler 7
OpenAIRE • OpenAIREplus: altyapı
MEDOANET • PASTEUR4OA: poli*ka
AlBn yol neler geDrdi?
¨ Yeni iş modelleri: ¤ Hybrid dergi/yayıncı ==> makale işlem ücreD (APC) ¤ Açık erişim dergi/yayıncı ==> makale işlem ücreD (APC)
8
AlBn yol neler geDrdi?
¨ YaraBcı projeler: ¤ SCOAP3: Yüksek enerji fiziği alanındaki dergilerin açık erişimli hale geDrilmesi ile oluşan proje CERN liderliğinde yürütülüyor. hop://scoap3.org
¤ PeerJ: Biyoloji ve Bp alanında yayın yapan PeerJ plapormuna bir defa ve cüzi bir ücret ödeyerek yayın yapılabiliyor. hop://peerj.com
9
Dünya hangi sorunları konuşuyor?
¨ AraşBrma verisinin arşivlenmesi, saklanması ¨ Ambargo sürelerinin minimuma indirilmesi ¨ Telif hakları & lisans sorunları ¨ Makale işlem ücretleri ¨ Dublike ödeme yapılan dergiler (double dipping) ¨ Yayıncılarla veri madenciliği konusunda anlaşmalar ¨ Yağmacı dergiler (predatory; Beall’s List)
10
Türkiye hangi yolda ilerliyor? 11
OpenDOAR-‐ Türkiye 12
ROARMAP-‐ Türkiye 13
DOAJ’da 260 Türkiye adresli dergi 14
ANKOS Açık Erişim ve Kurumsal Arşivler Grubu 15
¨ 2006’dan bugüne ¨ Klavuzlar & rehberler ¨ Yayınlar & sunumlar ¨ EğiDm toplanBları & çalıştaylar ¨ İşbirlikleri: OpenAIREplus & SCOAP3 & DergiPark ¨ Sözlük ¨ Blog ¨ hop://acikerisim.ankos.gen.tr ¨ Açık erişim tarBşma listesi
Avrupa Birliği projeleri
İzmir Yüksek Teknoloji EnsDtüsü
Haceoepe Üniversitesi
16
YÖK Ulusal Akademik Arşiv Projesi
¨ Ocak –Ekim 2014 ¨ YÖK Kurumsal Arşivler Çalışma Grubu ¨ Kurumsal poliDka oluşturma ¨ Kurumsal arşivlerin oluşturulması ¨ YÖK validasyon & harmanlama
17
Son Söz
Dünya
Açık veriyi konuşuyor
APC finansman modellerini tarBşıyor
Türkiye Yayın
arşivlerini oluşturuyor
Açık erişim dergi
yayınlıyor
18
Açık Erişim ve Türkiye’de Son Durum Ankaref & MikroBilgi Eğitim Çalıştayı 20 Mart 2014, Antalya
Teşekkürler
www.ozyegin.edu.tr
19