แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12

(พ.ศ. 2560 - 2564)

คณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564) กระทรวงสาธารณสข

ค าน า

รฐบาล (พลเอกประยทธ จนทรโอชา) ไดจดท ายทธศาสตรชาต 20 ป(พ.ศ.2560 -2579) เปนแผนแมบทหลกของการพฒนาประเทศ และส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดจดท าแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบทสบสอง พ.ศ. 2560 – 2564 เพอเปนกลไกขบเคลอนเปาหมายยทธศาสตรชาตสการปฏบตเพอวางรากฐานการพฒนาใหประเทศไทยมความมนคง มงคง และยงยน นน กระทรวงสาธารณสข เปนองคกรหลกในการพฒนาระบบสขภาพของประเทศ ไดมการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาตภายใตภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ควบคกนมาในแตละชวงป เมอแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ.2555 – 2559) ไดสนสดลง จงไดจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) ซงเปนแผนพฒนาระยะ 5 ป เพอเปนกลไกเชอมตอเปาหมายยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 ดานสขภาพ ใหสามารถน าสการปฏบตไดอยางเปนรปธรรม เกดประสทธผลตามเปาหมายการพฒนาดานสขภาพของประเทศตอไป คณะรฐมนตรไดมมตเมอวนท 9 ธนวาคม 2559 อนมตรางแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) และเหนชอบใหหนวยงานทเกยวของใชแผนฯ ดงกลาวเปนกรอบแนวทางในการด าเนนงานพฒนาดานสขภาพของประเทศตามหวงระยะเวลาของแผนตอไป กระทรวงสาธารณสข จงหวงเปนอยางยงวา แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) น จะเปนประโยชนตอหนวยงาน องคการทเกยวของกบสขภาพ สามารถน าไปปฏบตไดอยางเปนรปธรรม เพอสงผลใหระบบสขภาพของประเทศมความเขมแขง เปนเอกภาพ ประชาชนไทยมสขภาพดตอไป

คณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 กระทรวงสาธารณสข

ตลาคม 2559

ก

สารบญ

หนา

ค าน า ก

สรปสาระส าคญ 1

สวนท 1 ทบทวนแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 1 – 11 7

สวนท 2 บทสงทายแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ.2555 - 2559) 11

สวนท 3 สถานการณและปจจยทมผลตอการพฒนาสขภาพ 16

สวนท 4 ทศทางของแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) 4.1 หลกการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 37 4.2 วสยทศน 39 4.3 พนธกจ 39 4.4 เปาประสงค 39 4.5 ยทธศาสตรการพฒนา 40 สวนท 5 ยทธศาสตรการพฒนาในระยะแผนพฒนาสขภาพแหงชาต

ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) ยทธศาสตรท 1 เรงการเสรมสรางสขภาพคนไทยเชงรก 42 ยทธศาสตรท 2 สรางความเปนธรรม ลดความเหลอมล าในระบบบรการสขภาพ 45 ยทธศาสตรท 3 พฒนาและสรางกลไกเพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการ ก าลงคนดานสขภาพ 49 ยทธศาสตรท 4 พฒนาและสรางความเขมแขงในการอภบาลระบบสขภาพ 51 สวนท 6 การบรหารจดการแผนพฒนาสขภาพแหงชาต

ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) สการปฏบต 54

เอกสารอางอง 56 ภาคผนวก 58

- 1 -

สรปสาระส าคญ แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564)

1) หลกการของแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 - 2564) อยภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 เปนแผนพฒนาระยะ 5 ป และเปนกลไกเชอมตอเปาหมายยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 ดานสขภาพ ใหสามารถน าสการปฏบตอยางเปนรปธรรม จงไดยดหลกการ ดงน (1) ยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (2) ยดคนเปนศนยกลางการพฒนา เพอใหคนไทยมสขภาวะทด (3) ยดเปาหมายอนาคตประเทศไทยป 2579 ควบคกบกรอบ เปาหมายการพฒนาทยงยน (SDGs) (5) การปรบโครงสรางประเทศไทยไปสประเทศไทย 4.0 (6) ประเดนการปฏรปประเทศดานสาธารณสข (7) ธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต ฉบบท 2 (8) กรอบแนวทางแผนระยะ 20 ป ดานสาธารณสข เพอวางฐานรากของระบบสขภาพในระยะ 5 ปใหเขมแขงเพอคนไทยมสขภาพแขงแรง สามารถสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศไดทงทางตรงและทางออม

2) สถานการณและปจจยทมผลตอการพฒนาสขภาพ การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรเขาสสงคมผสงอายอยางรวดเรวของประเทศไทยอนเนองมาจากการลดลงของภาวะเจรญพนธหรอการเกดนอยลง และภาวการณตายลดลง คนไทยอายคาดเฉลยยนยาวขนการเปลยนแปลงทางระบาดวทยาท าใหรปแบบของภาระโรคเปลยนจากโรคตดเชอไปเปนโรคไมตดตอเรอรง และยงมปญหาสขภาพจาก อบตเหต ภยพบตและภยสขภาพ รวมทงโรคจากการประกอบอาชพและโรคจากสงแวดลอมสงขน การจดการก าลงคนดานสขภาพยงไมสามารถตอบสนองตอการสรางประสทธภาพของระบบบรการสขภาพ ระบบการเงนการคลงดานสขภาพกยงมปญหาในการจดการ ระบบขอมลขาวสารและการวจยดานสขภาพยงไมสามารถใชประโยชนจากขอมลและงานวจยทมไดอยางเพยงพอ ความรอบรดานสขภาพ (Health Literacy) ของประชาชนยงไมเพยงพอในการปองกนปจจยเสยงตางๆดานสขภาพ กลไกการอภบาลระบบสขภาพในระดบชาตและระบบธรรมาภบาลยงไมชดเจน การปรบโครงสรางประเทศไปส “ประเทศไทย 4.0” กรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDGs) และการปฏรปประเทศดานสาธารณสข ประเดนสถานการณและปจจยทมผลตอการพฒนาสขภาพสขภาพเหลาน การวางแผนเตรยมพรอมรองรบและเผชญกบสภาพปญหาจะชวยใหสามารถรบมอกบความเสยงและภยคกคามดานสขภาพทจะเกดไดอยางมประสทธภาพ

3) วสยทศนและพนธกจ วสยทศน: ระบบสขภาพไทยเขมแขง เปนเอกภาพ เพอคนไทยสขภาพดสรางประเทศใหมนคง มงคงและยงยน พนธกจ: เสรมสราง สนบสนนและประสานใหเกดการมสวนรวมของทกภาคสวน ทง ภาครฐ เอกชน นกวชาการและภาคประชาสงคม ในการอภบาลและพฒนาระบบสขภาพไทยใหเขมแขง รองรบกบบรบทของการเปลยนแปลงในอนาคต

4) เปาประสงค (Goals) 1. ประชาชน ชมชน ทองถน และภาคเครอขาย ม ความรอบรดานสขภาพเพมมากขน สงผลใหการ

เจบปวยและตายจากโรคทปองกนไดลดลง 2. คนไทยทกกลมวยมสขภาวะทด ลดการตายกอนวยอนควร

- 2 -

3. เพมขดความสามารถของระบบบรการสขภาพทกระดบ ใหประชาชนสามารถเขาถงบรการไดอยางสะดวก เหมาะสม

4. มบคลากรดานสขภาพทดแลประชาชน ในสดสวนทเหมาะสม 5. มกลไกการอภบาลระบบสขภาพแหงชาต ทเหมาะสม มประสทธภาพและประสทธผล

5) ยทธศาสตรการพฒนาสขภาพ ก าหนดไว 4 ยทธศาสตร แตละยทธศาสตรประกอบดวย วตถประสงค ตวชวด มาตรการและแนวทางการพฒนา ดงน

วตถประสงค เปาหมายและตวชวด มาตรการและแนวทางพฒนา ยทธศาสตรท 1: เรงการเสรมสรางสขภาพคนไทยเชงรก 1) เพอสรางความเขมแขงของบคคล ชมชน ประชาชน องคกรปกครองสวนทองถน ภาคเครอขายภาคประชาชนและภาคประชาสงคมดานสขภาพ ใหมศกยภาพ มความรและทศนคตทถกตองดานพฤตกรรมสขภาพ มการเรยนร มพฤตกรรมเสยงทางสขภาพลดลง สามารถชวยเหลอ ดแลตนเองและชมชน ตลอดจนมสวนรวมในการสรางและจดการระบบสขภาพ 2) เพอสรางระบบสขภาพเชงรก ทมงสรางเสรมใหคนไทยทกชวงวยมสขภาพด มระบบการปองกนควบคมโรคและปจจยเสยงดานสขภาพ มการคมครองผบรโภคดานสขภาพทด มสภาพแวดลอมทเออตอการมสขภาพด 3) เพอพฒนาระบบการดแลผสงอายระยะยาวทเกดจากความรวมมอของครอบครว ชมชน และสถานพยาบาล ใหมความพอเพยงและเหมาะสมตอการเขาถงบรการของผสงอาย สงผลใหผสงอายมคณภาพชวตทด เขาสสงคมสงวยไดอยางมความสข

1) ระดบพฒนาการเดกไทยสมวย ( ไมนอยกวารอยละ 85) 2) IQ เฉลยเดกไทย (ไมต ากวา 100) 3) EQ เดกไทย สงกวาคะแนนมาตรฐาน (รอยละ 70) 4) อตราการเสยชวตจากการบาดเจบทางถนน (ไมเกน 16 คน ตอประชากรแสนคน) 5) อตราตายกอนวยอนควรจากโรคNCD (เบาหวาน ความดนโลหตสง หลอดเลอดหวใจ หลอดเลอดสมอง ปอดเรอรง) (ลดลงจากป 2559 รอยละ 25) 6) อตราของ Healthy Ageing เพมขน (ADL มากกวา 12 คะแนน) 7) อตราการเจบปวยจากผลตภณฑสขภาพและสงแวดลอม (ลดลงรอยละ 5 เมอเปรยบเทยบกบป 2559) 8) ระดบความรอบรดานสขภาพของคนไทย (ระดบดมาก เพมขนรอยละ 25) 9) พฤตกรรมสขภาพของคนไทย (เปรยบเทยบจากขอมลการส ารวจสขภาพคนไทยครงท 5) 9.1 อตราการออกก าลงกาย (เพมขนรอยละ 50) 9.2 อตราการบรโภคผกผลไม (เพมขนรอยละ 10)

1) เสรมสรางภาคเครอขายและพนธมตรดานสขภาพ (1) สรางศกยภาพของภาคเครอขายและพนธมตร (2) บรณาการองคกรทกภาคสวน (3) เชอมโยงระบบสขภาพไทยกบนานาชาต 2) พฒนากระบวนการก าหนดนโยบายและกฎหมายดานสขภาพตามหลก Health in All Policy 3) สรางความรอบรดานสขภาพเพอการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ 4) พฒนาระบบเพอจดการกบปจจยทก าหนดสขภาพ (1) พฒนาระบบการสงเสรมสขภาพ ปองกน ควบคมโรค และภยสขภาพ (2) พฒนาและยกระดบมาตรฐานอนามยสงแวดลอม (3) พฒนาระบบการดแลผสงอายระยะยาว (4) ลดการตายกอนวยอนควร (5) สรางความเขมแขงของระบบสขภาพอ าเภอ (District Health System) (6) เสรมสรางความเขมแขงของระบบการคมครองผบรโภคดานผลตภณฑสขภาพและบรการสขภาพ (7) พฒนาการสาธารณสขมลฐาน

- 3 -

วตถประสงค เปาหมายและตวชวด มาตรการและแนวทางพฒนา 9.3 ความชกของการสบบหร

และบรโภคแอลกอฮอล (ลดลงรอยละ 5)

ยทธศาสตรท 2: สรางความเปนธรรม ลดความเหลอมล าในระบบบรการสขภาพ 1) เพอสรางและพฒนาระบบบรการปฐมภมทมแพทยเวชศาสตรครอบครวประจ าใหครบทกแหง เพอ เพมความเปนธรรมในการเขาถงบรการและคณภาพในการดแลประชาชน 2) เพอยกระดบขดความสามารถของหนวยบรการทกระดบใหมคณภาพ ตามมาตรฐาน มความเปนธรรม ตอบสนองตอความตองการของประชาชนและสามารถเขาถงบรการไดอยางทวถง ทดเทยมกน 3) เพอสรางความเขมแขงและสามารถในการแขงขนใหกบระบบสขภาพของประเทศ 4) เพอลดความเหลอมล าในการไดรบบรการดานการแพทยและสาธารณสข

1) ความครอบคลมของหนวยบรการปฐมภม (PCC) ทมทมแพทยเวชศาสตรครอบครว (รอยละ 100) 2) จ านวนศนยแพทยเชยวชาญเฉพาะทาง 4 สาขาหลก (มะเรง หวใจ อบตเหต ทารกแรกเกด) ใน 12 เขตสขภาพ (มครบทง 4 สาขาทกเขตสขภาพ) 3) อตราสวนเตยง (ในระบบประกนสขภาพภาครฐ)ตอประชากรภาพรวมทงประเทศ (ไมนอยกวา 2 : 1,000) และการกระจายระหวางพนท (แตกตางกนไมเกน รอยละ 10) 4) ระยะเวลารอคอยในการรบการรกษาพยาบาลทแผนกผปวยนอก (ลดลงรอยละ 30 จากคาเฉลยของป 2557, 2558, 2559) 5) อตราการสงตอออกนอกเขต

สขภาพ (ลดลงรอยละ 50) 6) อตราตายจากโรคทส าคญ (มะเรงตบ หลอดเลอดหวใจ หลอดเลอดสมอง) (ลดลงรอยละ 5 จากคาเฉลยของป 2557, 2558, 2559) 7) ความพงพอใจของผรบบรการสขภาพ (ไมนอยกวารอยละ 90) 8) ความพงพอใจของผใหบรการสขภาพ (ไมนอยกวารอยละ 90)

1) จดกลมหนวยบรการปฐมภม (Primary Care Cluster) 2) เพมขดความสามารถของหนวยบรการทกระดบ (1) พฒนาระบบบรการตามแผนพฒนาระบบบรการสขภาพ (Service Plan) (2) พฒนาระบบบรการดานสขภาพทมความจ าเพาะและเหมาะสมกบปญหาสขภาพในทกระดบ (3) พฒนาระบบเครอขายการสงตอทกระดบ (4) พฒนาระบบบรการแพทยแผนไทยและการแพทยผสมผสาน (5) สงเสรมการจดบรการสขภาพนานาชาต (Medical & Wellness Hub) ทไมกอใหเกดผลกระทบตอบรการสขภาพโดยรวมของคนไทย 3) พฒนาความรวมมอกบภาคเครอขายและพนธมตร (1) บรณาการการจดท าแผนงาน/โครงการพฒนาดานการแพทยและสาธารณสข (2) สรางกลไกประชารฐ ในการจดบรการดานสขภาพ 4) สรางระบบคณภาพและความปลอดภยของผปวย (Patient Safety) และการลดปญหาการฟองรอง 5) พฒนาระบบการประเมนเพอการตดสนใจในการใชเทคโนโลยดานสขภาพ (HTA) 6) สงเสรมและสนบสนนการวจยดานสขภาพ

- 4 -

วตถประสงค เปาหมายและตวชวด มาตรการและแนวทางพฒนา ยทธศาสตรท 3: พฒนาและสรางกลไกเพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการก าลงคนดานสขภาพ 1) เพอวางแผนก าลงคนดานสขภาพทสอดรบกบการออกแบบระบบสขภาพและความจ าเปนดานสขภาพของประชาชนแตละพนท และทศทางระบบสขภาพของประเทศ 2) เพอบรณาการระบบการผลตก าลงคนดานสขภาพของประเทศใหตงอยบนฐานของความรวมมอระหวางผผลต และผใชก าลงคนดานสขภาพทงภาครฐและเอกชน 3) เพอสรางกลไกและระบบการบรหารจดการก าลงคนดานสขภาพ รวมทงระบบการตดตามและประเมนผลการบรหารจดการก าลงคนดานสขภาพในทกระดบ 4) เพอสรางเครอขายก าลงคนดานสขภาพ ทประกอบดวยภาครฐ เอกชน องคกรปกครองสวนทองถน และภาคประชาชน

1) อตราสวนก าลงคนดานสขภาพตอประชากร

แพทย 1 : 1,800 ทนตแพทย 1 : 3,600 เภสชกร 1 : 2,300 พยาบาลวชาชพ 1 : 300

2) สดสวนแพทยตอประชากรระหวางพนท (แตกตางกนไมเกนรอยละ 20) 3) ขดความสามารถของบคลากรดานสขภาพ (อยในระดบ 1 ใน 3 ของเอเชย) 4) ระดบความสขในการปฏบตงานของบคลากรดานสขภาพ (ไมนอยกวารอยละ 80)

1) พฒนาระบบและกลไกการขบเคลอนการบรหารจดการและการบรณาการ (1) วางแผนก าลงคนดานสขภาพ (2) พฒนาระบบขอมลสารสนเทศดานก าลงคน (3) พฒนาระบบการธ ารงรกษาก าลงคนดานสขภาพ (4) สรางสภาพแวดลอมใหเออตอการปฏบตงานและเปน happy work place (5) ปรบปรงกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบตางๆทเกยวของ 2) เรงผลตและพฒนาก าลงคนดานสขภาพ (1) วางแผนการผลต (2) สนบสนนใหมกลไกประชารฐ รวมในการบรหารจดการก าลงคนดานสขภาพในเขตสขภาพ (3) พฒนากลไกการดแลการผลตและการประกอบวชาชพ ใหไดมาตรฐาน มคณธรรมจรยธรรม (4) สรางความเขมแขงของบคลากรดานสขภาพ โดยการพฒนาศกยภาพ เสรม ทกษะ มการจดการความรอยางเปน ระบบและตอเนองใหทนตอสถานการณการเปลยนแปลง 3) สรางกลไกการสอสารและภาคเครอขายก าลงคนดานสขภาพ (1) พฒนาระบบการสอสารองคกร เพอสงเสรมการรบรและความเขาใจในทศทางเดยวกน (2) พฒนาเครอขายก าลงคนดานสขภาพใหเขมแขง และยงยน

- 5 -

วตถประสงค เปาหมายและตวชวด มาตรการและแนวทางพฒนา ยทธศาสตรท 4: พฒนาและสรางความเขมแขงในการอภบาลระบบสขภาพ 1) เพออภบาลระบบสขภาพอยางมธรรมาภบาล เปนเอกภาพ อนจะสงผลใหมความมนคง ยงยนของระบบสขภาพ 2) เพอพฒนาระบบสนบสนนการบรการสขภาพ ระบบขอมลขาวสารดานสขภาพ การเงนการคลงดานสขภาพ รวมถงยาและเทคโนโลยดานสขภาพ

1) ความครอบคลมของหนวยงานดานสขภาพทผานเกณฑการประเมน ITA (Integrity and Transparency Assessment) (รอยละ 93) 2) ระดบการใชประโยชนไดทงการบรหารจดการและบรการประชาชนของระบบขอมลสขภาพ ครอบคลมประเดนขอมลทส าคญ (ใชประโยชนไดในระดบนโยบายและการปฏบต) 3) จ านวนผลงานวจย/ นวตกรรม ดานสขภาพทสามารถน าไปใชประโยชนได (เพมขนรอยละ 5) 4) สดสวนมลคาการน าเขายาและเทคโนโลยดานสขภาพ (ไมเพมขน) 5) รายจายดานสขภาพตอผลตภณฑมวลรวมของประเทศ (ไมเกนรอยละ 5) 6) มกลไกทสามารถสรางความเปนเอกภาพดานสขภาพอยางยงยน

1) สรางระบบธรรมาภบาลและการจดการความร (1) สรางกลไกระดบชาตในการดแลระบบบรการสขภาพใหเกดเอกภาพ (2) สงเสรมการบรหารจดการทรพยากรสขภาพอยางมธรรมาภบาล (3) สงเสรมใหเกดกลไกประชารฐ ในการรวมลงทนดานการใหบรการทางการแพทยและสาธารณสข บนพนฐานประโยชนของประชาชน (4) ปรบปรงกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ 2) สงเสรมระบบการวจยและการสรางนวตกรรมดานสขภาพ (1) สนบสนนการวจยและการสรางนวตกรรมสอดคลองกบสภาพปญหาทส าคญ (2) สงเสรมและสนบสนนการวจยสมนไพรไทยอยางครบวงจร 3) พฒนาระบบยา เวชภณฑและเทคโนโลยทางการแพทยของประเทศ 4) เสรมสรางกลไกและกระบวนการในการบรหารจดการขอมล (1) สรางมาตรฐานระบบขอมล สขภาพทสามารถแลกเปลยนและเชอมโยงกน (2) พฒนาคลงขอมลสขภาพ (3) พฒนาระบบขอมลสขภาพสวน บคคล (Personal Health Record: PHR) (4) พฒนาเทคโนโลยดจทลดานสขภาพ 5) ปรบปรงและพฒนาระบบหลกประกนสขภาพถวนหนา 6) สรางและพฒนากลไกการดแลดานการเงนการคลงสขภาพของประเทศ ใหม S A F E

- 6 -

6) การขบเคลอนแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) สการปฏบต 1. ด าเนนการสอสาร ประชาสมพนธ สรางความรความเขาใจ ใหประชาคมสาธารณสข องคกร ภาค

สขภาพ ตระหนกและเขาใจในสาระส าคญของแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) และพรอมเขารวมในการขบเคลอนแผนสการปฏบต

2. สรางความเชอมโยงระหวางแผนพฒนาฯ 12 และนโยบายรฐบาล เขาสแผนการบรหารราชการแผนดน และแผนระดบอนๆ

3. ผบรหารทกระดบของหนวยงานทเกยวของ ใหความส าคญใชเปนกรอบแนวทางด าเนนงาน 4. จดตงคณะกรรมการก ากบทศทางการขบเคลอนแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560

– 2564) เพอก ากบการด าเนนงาน ตดตามประเมนผลแผนฯ เปนระยะและตอเนอง 5. จดใหมกลไกในการพฒนาวธหรอกระบวนการยกรางแผนพฒนาสขภาพฯ ฉบบตอไป

- 7 -

สวนท 1 ทบทวน

แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 1 ถง ฉบบท 11

นบตงแต พ.ศ.2475 หลงเปลยนแปลงการปกครอง ประเทศไทยไดเรมยกรางเคาโครงการเศรษฐกจแหงชาต มการจดตงสภาเศรษฐกจแหงชาตและคณะกรรมการด าเนนการ ในปพ.ศ.2502 ไดมการตราพระราชบญญตพฒนาเศรษฐกจแหงชาต เปลยนชอสภาเศรษฐกจแหงชาต เปนสภาพฒนาการเศรษฐกจแหงชาตเปนหนวยงานถาวร (ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ในปจจบน) จดท าแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาต หรอ ผงเศรษฐกจแหงชาต และพจารณาโครงการเสนอรฐบาล และในป พ.ศ.2504 ไดเรมมแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ.2504 -2509) ซงเนนการเตบโตทางเศรษฐกจดวยการพฒนา(ลงทน) โครงสรางพนฐานตางๆ การคมนาคมและขนสง สรางเขอนเพอการชลประทานและพลงงานไฟฟา และกระทรวงสาธารณสข ไดรเรมจดท าแผนพฒนาการสาธารณสขภายใตแผนพฒนาเศรษฐกจแหงชาต ฉบบท 1 (พ.ศ.2504 - 2509) ควบคกนตงแตนนเปนตนมา

แผนพฒนาการสาธารณสข ฉบบท 1 (2504 – 2509) เนนการขยายสถานบรการสาธารณสขไดแก โรงพยาบาลและสถานอนามยใหเปนพนฐานในการพฒนาประเทศ มการกอสรางโรงพยาบาลใหมๆเพมขนหลายแหง แตยงไมเนนหนกในสวนภมภาคเทาทควร ส าหรบงานดานอนามย ปราบปรามและควบคมโรคตดตอนน ไดด าเนนการไดตามเปาหมายทก าหนดไว ยกเวนในเรองการแกไขปญหาการขาดแคลนแพทยและพยาบาลในชนบทหางไกล แผนพฒนาการสาธารณสข ฉบบท 2 (2510 – 2514) เนนการวางแผนก าลงคนและการกระจายการพฒนาสชนบท เรงรดการผลตบคลากรทางการแพทยและการสาธารณสข การปรบปรงบรการสาธารณสขโดยขยายขอบเขตการบรการดานสาธารณสขแกประชาชนในชนบทหางไกล มการบงคบนกศกษาแพทยใหท าสญญาปฏบตงานชดใชทนเปนครงแรกใน พ.ศ. 2508 ผลการด าเนนงานพบวาการผลตแพทยและพยาบาลยงไมเปนไปตามเปาหมายทก าหนดไวในแผน การสงเสรมสขภาพมอตราความกาวหนาสงกวาชวงแผน ฯ 1 เชน ผลงาน BCG เพมเปน 3 เทา การรกษาพยาบาลครอบคลมประชากรไดรอยละ 11 สถานบรการระดบอ าเภอเพมจากรอยละ 42.3 เปนรอยละ 54.9 ของจ านวนอ าเภอทงหมด แผนพฒนาการสาธารณสข ฉบบท 3 (2515 – 2519) เนนการพฒนาคณภาพชวตมากยงขน ก าหนดนโยบายประชากรเปนครงแรก มงเนนการอนามยแมและเดก การวางแผนครอบครว การควบคมโรคตดตอ การปรบปรงและขยายการบรการ รกษา มการทดลองรปแบบการพฒนาอนามยสงแวดลอมดวย พฒนาความรวมมอของประชาชนและมนโยบายการใหบรการรกษาพยาบาลฟรแกผรายไดนอยเปนครงแรก พ.ศ. 2518 อตราเพมของประชากรลดลง 31.5 ตอพนเปน 26.1 ตอ 1,000 อตราตายของประชากรลดลงจาก 11.6 ตอพนเปน 10.9 ตอพน การผลตบคลากรสาธารณสขยงต ากวาเปาหมาย แพทยใชทนเรมปฏบตงานใน พ.ศ. 2515 ท าใหมแพทยในชนบทมากกวาขน ในสวนของการขยายบรการในลกษณะจ านวนเตยง จ านวนสถานบรการและการใหภมคมกนโรคยงไมเปนไปตามเปาหมาย

- 8 -

แผนพฒนาการสาธารณสข ฉบบท 4 (2520 – 2524) มงเนนทการแกไขและลดชองวางของปญหาสาธารณสข การใหบรการสาธารณสขแบบผสมผสานแกประชาชนอยางทวถงโดยเรมตงเปาหมายสขภาพดถวนหนาใน ป 2543 ดวยกลยทธสาธารณสขมลฐานใน พ.ศ. 2522 โรคตดตอบางอยางลดลงจนไมเปนปญหา เชน กาฬโรค ไขทรพษ ประชาชนในชนบทยงมสขภาพอนามยไมด เนองจากอยในสภาพแวดลอมทไมถกสขลกษณะขาดแคลนน าสะอาดในการบรโภคและมพฤตกรรมทเสยงตอการเกดโรค ดานสถานบรการเรมมโรงพยาบาลประจ าอ าเภอแทนศนยการแพทยและอนามยและมโครงการสรางเสรมภมคมกนโรคขนพนฐานเปนครงแรกใน พ.ศ. 2521 มการอบรม ผสส./อสม. ครงแรกใน พ.ศ. 2520 แผนพฒนาการสาธารณสข ฉบบท 5 (พ.ศ. 2525 – 2529) เนนการปรบโครงสรางทางเศรษฐกจ ใหความส าคญกบการพฒนาอตสาหกรรมโดยเฉพาะอตสาหกรรมสงออก เนนการพฒนาชนบทอยางผสมผสานโดยชมชนมสวนรวมภายใตระบบของคณะกรรมการพฒนาชนบทแหงชาต (กชช.) ใหประชาชนมสวนรวมในการสาธารณสขมลฐาน การจดตง โรงพยาบาลระดบอ าเภอใหครบทกอ าเภอรวมทงยกฐานะส านกงานผดงครรภใหเปนสถานอนามยทงหมด และการตงเปาหมายทางสงคมระยะยาว (20 ป) “สขภาพดถวนหนา 2543” จดตงโรงพยาบาลชมชนในระดบอ าเภอไดครอบคลมรอยละ 85.2 และสถานอนามยไดครอบคลมรอยละ 97.9 การผลตแพทยและพยาบาลสามารถด าเนนการไดรอยละ 93.6 และรอยละ 93.8 ของเปาหมายตามล าดบ การฝกอบรมอาสาสมครสาธารณสขประจ าหมบานไดถงรอยละ 126.9 ของเปาหมาย การอบรมผสอขาวสาธารณสขไดถงรอยละ 119.6 ของ เปาหมาย รวมทงจดตงกองทนยาไดถงรอยละ 232.2 แผนพฒนาการสาธารณสข ฉบบท 6 (2530 – 2534) ขยายสถานบรการสาธารณสขใหครบตามเปาหมาย การยดหลกการมสวนรวมของประชาชนในการพฒนาและการรณรงคควบคมโรคเอดสเพอมใหกระทบตอความมนคงของชาต และ เรมแนวคดเรองหลกประกนสขภาพ ประชาชนมอายยนยาวขนเปน 60.8 ป และ 64.8 ป ในเพศชายและเพศหญงตามล าดบ อตราการตายของมารดาและทารกลดลง สถานบรการสาธารณสขครอบคลมครบจนถงระดบอ าเภอ / ต าบล ใหความส าคญกบปญหาสาธารณสขใหม คอ เอดส อบตเหต หวใจ มะเรง สขภาพจต แผนพฒนาการสาธารณสข ฉบบท 7 (2535 – 2539) เนนการพฒนาสถานอนามยใหเปนจดเชอมของงานสขภาพดถวนหนาและการพฒนาสถานบรการสาธารณสขใหมคณภาพมาตรฐาน เนนความพยายามในการสรางหลกประกนดานสขภาพแกคนไทยทกคนเรมหนมาเนนการพฒนาคณภาพบรการและการแกปญหาขาดแคลนบคลากรทลาออกไปอยภาคเอกชน สถานบรการสาธารสขทกระดบมการกระจายครอบคลมพนทตางๆอยางทวถง ทงในเมองและชนบทแตมปญหาการขาดแคลนก าลงคนโดยเฉพาะแพทยอยางรนแรง อตราการเพมลดลงเหลอรอยละ 1.3 ใน พ.ศ. 2537 การสรางหลกประกนสขภาพไดครอบคลมรอยละ 72 ของประชาชนทงหมด การสรางเสรมภมคมกนโรคตดตอโดยเฉพาะการใหวคซนขนพนฐานในเดกอายต ากวา 1 ป มความครอบคลมเพมขนมากกวารอยละ 80 จงท า ใหอตราการปวยจากโรคดงกลาวลดลง

- 9 -

แผนพฒนาการสาธารณสข ฉบบท 8 (2540 – 2544) เนนการพฒนาทรพยากรมนษยเปนวตถประสงคหลก เนนการพฒนาศกยภาพของคนในดานสขภาพโดยเฉพาะพฤตกรรมสขภาพ เนนเรองความครอบคลมหลกประกนสขภาพดวยบรการทมคณภาพและประสทธภาพ เนนการพฒนาอตสาหกรรมดานสขภาพ มการปรบแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 8 ดานสาธารณสขใหสอดคลองกบวกฤตทางดานเศรษฐกจ แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 9 (2545 – 2549) เนน สขภาพคอสขภาวะ พฒนาระบบสขภาพทงระบบ ยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงกบสขภาพ: ระบบสขภาพพอเพยง ภาพลกษณของสงคมและระบบสขภาพทพงประสงค เรมก าหนดวสยทศนและยทธศาสตรการพฒนาสขภาพ โดยมวสยทศนวา “คนในสงคมไทยทกคนมหลกประกนทจะด ารงชวตอยางมสขภาวะ และเขาถงบรการสขภาพทมคณภาพ อยางเสมอภาค รวมทงอยในครอบครว ชมชนและสงคมทมความพอเพยงทางสขภาพ มศกยภาพ มการเรยนร และมสวนรวมในการจดการสขภาพ โดยสามารถใชประโยชนทงจากภมปญญาสากลและภมปญญาไทยไดอยางรเทาทน” พนธกจหลก: การระดมพลงทงสงคมเพอสรางสขภาพ (All for Health) ระดมพลงทงสงคมเพอรวมสรางสขภาพโดยจะตองท าใหเกดส านกสขภาพในสงคมทกสวนอยางทวถง และเปดโอกาสใหสวนตางๆ ในสงคมมบทบาทและไดใชศกยภาพของตนในการพฒนาเพอบรรลสสงคมแหงสขภาวะ ม 10 เปาหมาย คอ 1) การสรางเสรมสขภาพและการปองกนโรค 2) คนไทยทกคนมหลกประกนสขภาพ 3) การสรางความเสมอภาคทางดานสขภาพ 4) การปรบบทบาทภารกจและโครงสรางองคกร/กลไกของรฐในการพฒนาสขภาพ 5) การสนบสนนการกระจายอ านาจดานสขภาพ 6) การพฒนาศกยภาพดานสขภาพของประชาชน/ครอบครว/ชมชน/ประชาคม 7) การพฒนาสถานบรการสาธารณสขระดบตนทงเขตเมองและชนบท โดยเชอมโยงกบระบบบรการขนสง 8) การพฒนาคณภาพสถานบรการสาธารณสข 9) การสนบสนนการพฒนาศกยภาพทางปญญาของระบบสขภาพ โดยเนนการแพทยแผนไทย สมนไพร และการแพทยทางเลอกทงจากภมปญญาไทยและสากล 10) การสนบสนนอตสาหกรรมสขภาพ ยทธศาสตรการพฒนาม 6 ยทธศาสตร 1) เรงการสรางสขภาพเชงรก 2) การสรางหลกประกนการเขาถงบรการสขภาพถวนหนา 3) ปฏรประบบ โครงสราง และกลไกการบรหารจดการระบบสขภาพ 4) การสรางความเขมแขงของภาคประชาสงคมเพอสขภาพ 5) การบรหารจดการความรและภมปญญาเพอสขภาพ 6) การพฒนาก าลงคนดานสขภาพเพอรองรบการเปลยนแปลงและระบบสขภาพใหม แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 10 (2550 – 2554) แนวคดนอมน า ปรชญาของเศรษฐกจพอเพยงเปนแนวทางการพฒนาสขภาพ และยดหลกการ สขภาพดเปนผลจากสงคมด วสยทศน มงสระบบสขภาพพอเพยง เพอสรางใหสขภาพด บรการด สงคมด ชวตมความสขอยางพอเพยง พนธกจ สรางเอกภาพทางความคด สรางจตส านกสขภาพใหม สรางระบบจดการทโปรงใส สรางกลไกการมสวนรวมในการพฒนา ยทธศาสตร 6 ยทธศาสตร ไดแก 1) การสรางเอกภาพและธรรมาภบาลในการจดการระบบสขภาพ 2) การสรางวฒนธรรมสขภาพและวถชวตทมความสขในสงคมแหงสขภาวะ 3) การสรางระบบบรการสขภาพและการแพทยทผรบบรการอนใจ ผใหบรการมความสข 4) การสรางระบบภมคมกนเพอลดผลกระทบจากโรคและภยคกคามสขภาพ 5) การสรางทางเลอกสขภาพทหลากหลายผสมผสานภมปญญาไทยและสากล 6) การสรางระบบสขภาพฐานความรดวยการจดการความร

- 10 -

แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 11 (2555 – 2559) หลกการมงพฒนาภายใตหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง สรางเอกภาพและธรรมาภบาลในการ

อภบาลระบบสขภาพ ใหความส าคญกบการสรางกระบวนการการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคมมงเนนการสรางหลกประกนและการจดบรการทครอบคลมเปนธรรมเหนคณคาของการสรางความสมพนธทดระหวางผใหและผรบบรการ วสยทศน: “ประชาชนทกคนมสขภาพด รวมสรางระบบสขภาพพอเพยง เปนธรรมน าสสงคมสขภาวะ” พนธกจ: พฒนาระบบสขภาพพอเพยงโดยยดหลกธรรมาภบาล สรางภมคมกนตอภยคกคาม และสรางเสรมการมสวนรวมของทกภาคสวน รวมถงการใชภมปญญาไทย ม 5 ยทธศาสตร ไดแก 1) ยทธศาสตรเสรมสรางความเขมแขงของภาคสขภาพในการสรางสขภาพ ตลอดจนการพงพาตนเองดานสขภาพบนพนฐานภมปญญาไทย 2) ยทธศาสตรพฒนาระบบเฝาระวง เตอนภย และการจดการภยพบต อบตเหตและภยสขภาพ 3) ยทธศาสตรมงเนนการสงเสรมสขภาพ การปองกน ควบคมโรค และคมครองผบรโภคดานสขภาพ เพอใหคนไทยแขงแรงทงรางกาย จตใจ สงคม และปญญา 4) ยทธศาสตรเสรมสรางระบบบรการสขภาพใหมมาตรฐานในทกระดบเพอตอบสนองตอปญหาสขภาพในทกกลมเปาหมาย และพฒนาระบบสงตอทไรรอยตอ 5) ยทธศาสตรสรางกลไกกลางระดบชาตในการดแลระบบบรการสขภาพ และพฒนาระบบบรหารจดการทรพยากรใหมประสทธภาพ

- 11 -

สวนท 2 บทสงทายแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ.2555-2559)

ในชวงแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ.2555-2559) ประเทศไทยไดลงทน

ดานสขภาพ ไดแก โครงสรางพนฐานการบรการในระดบตางๆ เพอกาวสความเปนเลศ ในการเปนผน าในภมภาคอาเซยน ผลตและพฒนาทรพยากรบคคล พฒนาวชาการ องคความรในการพฒนาสขภาพอนามยของประชากร การจดระบบบรการสขภาพใหครอบคลมทกกลมวย โดยเฉพาะ กลมผสงอาย ผพการ และกลมดอยโอกาสอนๆ ซงลวนมผลตอเปาหมายการบรรล ดานสขภาพ

ประเทศไทยถกจดอยในประเทศทมความกาวหนาในการด าเนนการเพอบรรลเปาหมายของ MDGS และเนองจากสวนใหญบรรลเปาหมายแลว ความทาทายส าคญในเรองการการตายของเดกอายต ากวาหาปประมาณ 8.5 เหลอ 4.3 ตอประชากรหนงพน ในชวง 2533-2558 การทไมบรรลเปาหมายน จากปจจยหลายประการโดยเฉพาะการตงครรภไมพรอม มารดาวยรน ประเทศไทยสามารถบรรลเปาหมายการลดอตราการตายของทารกใหเหลอ 15 ตอการเกดมชพพนคนภายในป 2559 ยกเวนในเขตพนทสงในบางจงหวดในภาคเหนอและสามจงหวดชายแดนภาคใต มโอกาสต าในการบรรลเปาหมาย การพฒนาสขภาพสตรมครรภ มโอกาสไมบรรลเปาหมายการลดอตราสวนตายของมารดาลงสามในส หรอลดลงประมาณ 31.5 ตอการเกดมชพแสนคน ใหเหลอ 18 ตอการเกดมชพแสนคน ปญหามารดาตายในประเทศไทยม 2 เรอง คอเรองขอมลทมหลายแหลงแตกตางกนซงหนวยงานตางๆ ก าลงศกษาเปรยบเทยบและปรบระบบขอมลใหมมาตรฐาน ครอบคลม และ มประสทธภาพยงขน อกเรองคอการด าเนนงานในพนทเฉพาะบางพนทซงยงมความกาวหนาลาชากวาพนทอนๆ ส าหรบหญงมครรภเปนจดเรมตนของการพฒนาคน และเปนเรองส าคญทหนวยงานและภาคสวนตางๆ ตองรวมมอกนในทกระดบ

อยางไรกดประเทศไทยยงจะตองพฒนานโยบายและยทธศาสตรโดยเฉพาะการพฒนาทรพยากรบคคลดานสขภาพใหสามารถพฒนาคณภาพในการดแลสขภาพ และสรางหลกประกนสขภาพในระยะยาวส าหรบสงคมผสงอายในอนาคต การพฒนาสขภาพมารดาและเดก โดยเฉพาะอยางยงในจงหวดภาคเหนอบนพนทสงและสามจงหวดชายแดนภาคใต การสงเสรมใหประชากรทกกลมเขาถงอนามยการเจรญพนธ การยบยงและปองกนการแพรระบาดครงใหมของโรคเอดสและวณโรค การสงเสรมสขภาพเพอลดและปองกนการเกดโรคมะเรงและหลอดเลอดหวใจ

ระบบบรการสาธารณสขไทยในปจจบนถงแมจะประสบผลส าเรจในการขยายความครอบคลมของสถานบรการสาธารณสข โดยมโครงสรางหนวยบรการตงแตระดบปฐมภม ทตยภม และตตยภม กระจายครอบคลมทกจงหวด และมการจดหลกประกนสขภาพถวนหนาแกประชาชนไทย โดยมเปาหมายหลกเพอใหเกดความเปนธรรมในการเขาถงบรการสาธารณสขทจ าเปน อยางไรกด ยงพบวาความไมเปนธรรมในการเขาถงบรการสาธารณสขยงคงด ารงอย อนเนองมาจากการขาดความเปนธรรมในการกระจายของบคลากรสาธารณสข การกระจายเทคโนโลยทางการแพทย รวมถงการกระจายของโรงพยาบาลตตยภมขนสงทมการกระจกตวบางพนท เชน กรงเทพมหานคร ในขณะทบางเขตพนทไมมบรการดงกลาว การบรการทจ าเปนส าหรบปญหาสขภาพใหม เชน บรการระยะกลางและบรการระยะยาวส าหรบผสงอายทอยในวยพงพง ผมภาวะทพพลภาพหรอพการ ทงในชมชนและในสถาบนยงไมไดรบการพฒนาเทาทควร บรการฟนฟสมรรถภาพทางกายทงชวคราวและถาวรเกอบทงหมดจ ากดอยในโรงพยาบาลใหญ ซงเปนขอจ ากดในการเขาถงบรการส าหรบผปวยทมภาวะทพพลภาพโดยเฉพาะส าหรบผปวยทอยในชนบท ระบบบรการปฐมภมขาดคณภาพและ

- 12 -

ไมเขมแขง แมวาจะมแนวคดในการผลกดนใหเกดบรการปฐมภมซงครอบคลมบรการสาธารณสขมลฐานดวย สถานบรการปฐมภมของรฐซงสวนใหญอยในสงกดกระทรวงสาธารณสขมบคลากรไมเพยงพอ ประชาชนยงไมเขาใจและขาดความเชอมนตอระบบบรการปฐมภม ศกยภาพของบคลากรยงมจ ากดในการจดการกบปญหาสขภาพทเปลยนแปลงไป มความซบซอนมากขนและตองการความรวมมอจากภาคสวนอนและชมชน

สรปสาระส าคญการประเมนผลแผนพฒนาสขภาพ ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 - 2559) แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 11 เปนแผนยทธศาสตรทจดท าขนเพอชน าทศทางการ

พฒนาดานสขภาพ และเปนแผนทอยในชวงแผนพฒนาพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 (พ .ศ. 2555 - 2559)

วสยทศนของแผนพฒนาสขภาพในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 - 2559) ทก าหนด “ประชาชนทกคนมสขภาพด รวมสรางระบบสขภาพพอเพยง เปนธรรม น าสสงคมสขภาวะ” ภายใตหลกการสรางเอกภาพและธรรมาภบาลของระบบสขภาพ ใหความส าคญกบการสรางกระบวนการการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคม มง เนนการสรางหลกประกนและการจดบรการทครอบคลม เปนธรรม เหนคณคาของการสรางความสมพนธทดระหวางผใหและผรบบรการ

ระบบสขภาพพอเพยง หมายถง “กระบวนการพฒนาสขภาพของประชาชนใหไปสการม สขภาวะทงมตทางกาย จต สงคมและปญญา โดยมระบบบรการสขภาพทมคณภาพ มาตรฐาน เขมแขง เพยงพอ และเขาถงไดสะดวก ตอบสนองตอปญหาและความตองการทแทจรงของประชาชน บนตนทนทเหมาะสม”

แผนพฒนาสขภาพแหงชาตฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 - 2559) มเปาหมายส าคญคอการพฒนาสขภาพไทยไปสระบบสขภาพพอเพยง เปนธรรม น าสสงคมสขภาวะ สอดคลองกบปรชญาเศรษฐกจพอเพยงอนเปนนโยบายส าคญของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 - 2559)

การประเมนผลจะครอบคลมการออกแบบของแผนและการด าเนนการตามแผนตงแตป พ .ศ. 2555 ถงตนป 2559 การประเมนผลจะดกจกรรมทมการด าเนนการภายใตยทธศาสตรทง 6 ของแผน โดยมงเนนโครงการและแผนงานดานการพฒนาสขภาพในระดบชาตในภาพรวม และระดบภาค เพอสะทอนแนวโนมของปญหาสขภาพทส าคญ รวมทงปจจยตาง ๆ ทเกยวของอนจะน าไปสการปรบปรงการด าเนนงานเพอใหสามารถบรรลตามเปาหมายของแผนและการก าหนดแผนพฒนาสขภาพแหงชาตฉบบท 12 (2560 - 2564)

ผลการประเมนในแตละยทธศาสตรสขภาพทใชในการพฒนา มดงน

ยทธศาสตรท 1 : เสรมสรางความเขมแขงของภาคสขภาพในการสรางสขภาพ ตลอดจน การพงพาตนเองดานสขภาพบนพนฐานภมปญญาไทย

ผลการประเมนพบวา ทกจงหวดไมไดน าแผนฯ 11 มาเปนกรอบการพฒนาโดยตรง แตผานการก าหนดเปาหมายของกระทรวงสาธารณสขเปนหลก ผลของการประเมน มรายละเอยดดงตอไปน 1) นโยบายไมชดเจน ไมตอเนอง การขบเคลอนไมสามารถด าเนนการครอบคลมทกพนท 2) การด าเนนงานสวนใหญยงไมเปนทยอมรบของผใชยา(แพทย) แพทยแผนปจจบนไมสงยา สถานทผลตมนอย ราคาแพง 3) การเผยแพรองคความรไมทวถง ขาดความร/คมอ ส าหรบประชาชน ควรบรรจหลกสตรแพทยแผนไทยลงในหลกสตรแพทย 4) การสนบสนนเครอขาย ชมชน ทองถน กระทรวง ทบวง กรมตางๆ ใหความส าคญกบนโยบาย การประสานงาน และการขบเคลอน 5) ควรฟนฟและพฒนาแกนน าเครอขายเพมขน เนองจาก อสม. มภาระงานมากและเปลยนตวบอยขาดความตอเนอง 6) ขาดจ านวนผมจตอาสาทแทจรงในการท างาน

- 13 -

ทงในเชงปรมาณและคณภาพ 7) บทบาทสมชชาไมชดเจน ไมเขมแขง และขาดความตอเนอง 8) การขบเคลอนนโยบายสาธารณะ ไมชดเจนในรปแบบสาธารณะ

ยทธศาสตรท 2 : พฒนาระบบเฝาระวง เตอนภย และการจดการภยพบต อบตเหต และภยสขภาพ

ผลการประเมนพบวา 1) ขอมลในการวเคราะหสถานการณ ขาดความครบถวน ท าใหการวางแผนการเตอนภยไมมประสทธภาพ 2) การซอมแผนในหนวยยอย ขาดการบรณาการกบหนวยงานอนๆ 3) การจดโครงการความรบผดชอบ ขาดเอกภาพและการบรณาการ และ 4) การบรหารจดการ งบประมาณ ทรพยากร คน เงน ของ ระเบยบการเบกจายยงยาก

ยทธศาสตรท 3 : มงเนนการสงเสรมสขภาพ การปองกน ควบคมโรค และคมครองผบรโภค

ดานสขภาพ เพอใหคนไทยแขงแรงทงรางกาย จตใจ สงคม และปญญา ผลการประเมนพบวา 1) นโยบายมความหลากหลายในทางปฏบต ขาดองคกรทรบผดชอบท

ชดเจนในกระทรวงสาธารณสขนโยบายเปลยนแปลงบอย ขาดความตอเนอ ง ไมยงยน 2) ชองทางการประชาสมพนธมนอย ไมครอบคลม ไมสามารถปรบเปลยนพฤตกรรมในวถชวตได 3) การบงคบใชกฎหมายไมมประสทธภาพ 4) การเฝาระวง การคดกรองโรคเรอรง การเชอมโยงฐานขอมล ไมทราบขอมลทชดเจน ขอมลไมครบถวน 5) ขาดบคลากรทดแลโรคเรอรง เจาหนาทรพ.สต.มภาระงานมาก ดแลกลมเปาหมายไมทวถง 6) การสงเสรมสขภาพแมและเดก การเขาถงบรการไมครอบคลม ไมไดมาตรฐาน 7) การใชยาเสพตดผดประเภท 8) การลงทนดานการสงเสรมสขภาพ ต ากวาดานอนๆ โดยเฉพาะดานการรกษาพยาบาล

ยทธศาสตรท 4 เสรมสรางระบบบรการสขภาพใหมมาตรฐานในทกระดบเพอตอบสนองตอปญหาสขภาพในทกกลมเปาหมาย และพฒนาระบบสงตอทไรรอยตอ

ผลการประเมนพบวา 1) เพมขดความสามารถของบรการปฐมภมใหมมาตรฐานและสอดคลองกบปญหาของชมชน งานฟนฟสขภาพยงท าไดไมครอบคลม ขาดอปกรณ เงนงบประมาณ ด าเนนการไดไมครบตาม Core package ขาดอตราก าลง (นกกายภาพบ าบด ทนตแพทย พยาบาลวชาชพ) และ การวเคราะหปญหาชมชนไมชดเจน 2) พฒนาระบบมาตรฐานบรการดานการแพทยและสาธารณสข และความเชยวชาญเฉพาะในแตละระดบ ขาดบคลากรทจ าเปน ไดแก เจาหนาทบางสายงาน ขาดขอมลน าเขา Service plan แตละสาขา และ ขาดความเชอมโยงระหวาง ระบบบรการตตยภม ทตยภม และปฐมภม 3) จดสรรทรพยากรโดยยดแผนการพฒนาระบบบรการสขภาพ (Service Plan) เปนกรอบในการกระจายทรพยากร พบวา 1. การสรางศนยทเปนเลศ ไมเหมาะสมกบระยะทางของผรบบรการในพนท เชน ประจวบครขนธ 2 . การจดการระดบเขต ในการกระจายทรพยากรทง คน เงน ของ ยงเปนแบบแยกสวน ไมสอดคลองกบบรบท 3 . การจดการระดบจงหวด ไมสอดคลองกบบรบทการใหบรการ เชน การพฒนาบคลากรเพ อรองรบศนยใหบรการ 4. การก าหนดสถานบรการในการเปนศนยบรการเฉพาะทาง (Excellence) 5. ขาดการบรณาการระหวางหนวยงานทเกยวของ เชน พม. อปท. สภากาชาดไทย ฯลฯ 6. การสงตอผสงอายทคดกรองพบปญหาสขภาพ ขาดการสงตอทเปนระบบ จากชมชนเขาสสถานบรการ 7. สถานบรการสวนใหญ ขาดการจดระบบรองรบการดแลผสงอายทเปนกลมเสยงโดยเฉพาะท าใหไดรบการบรการลาชา 8. นโยบายเรองศนยดแลผสงอายกลางวน ยงไมชดเจน (ไมก าหนดวาควรเปนบทบาทใคร ไมมการขบเคลอน) 4) พฒนาระบบบรการฟนฟสมรรถภาพผพการใหสามารถเขาถงบรการไดครอบคลมมากขน ยงมปญหา ขาดบคลากรดานการฟนฟ การขนทะเบยนผพการยงไมครอบคลม ท าใหผพการไมสามารถเขาถงบรการ 5)ขยายขดความสามารถในการบ าบดรกษาและ

- 14 -

ฟนฟผเสพ ผตด ยาและสารเสพตด พบวา ไมมผสมครใจเขารบการบ าบด เนองจากหลกเกณฑของต ารวจ ถาจบผเสพได ตองจบผคาดวย และ ตองอาศยความรวมมอจากหนวยงานอน 6) สรางระบบความปลอดภยของผปวยและกระบวนการสรางความสมพนธทด มการด าเนนงานอยางตอเนองและเปนรปธรรม 7) พฒนาระบบบรการแพทยฉกเฉนใหมความครอบคลม ประชาชนสามารถเขาถงบรการไดทงภาวะปกตและภาวะภยพบต พบวา ประชาสมพนธยงไมครอบคลมพนท และขาดการซอมแผนระดบชมชน ในกรณเตรยมพรอมรบภยพบต และขาดการบรณาการกบหนวยงานทเกยวของ 8) สงเสรมการจดบรการสขภาพนานาชาต (Medical Hub) ทไมกอใหเกดผลกระทบตอบรการสขภาพโดยรวมของคนไทย โดยเนนการสนบสนนกจการสปา การสงเสรมสขภาพ การแพทยแผนไทย ผลตภณฑสขภาพและสมนไพรไทย

ยทธศาสตรท 5 : สรางกลไกกลางระดบชาตในการดแลระบบบรการสขภาพ และพฒนาระบบบรหารจดการทรพยากรใหมประสทธภาพ

ผลการประเมนพบวา ยงไมมความกาวหนาในสรางกลไกกลางระดบชาต เปนสงทตองพฒนารปแบบและแนวทางในการด าเนนการตอไป การน านโยบายไปสการปฏบตในชวงแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 11 ภายใตสถานการณทางการเมองการปกครองทงรฐบาลพลเรอนและคณะรกษาความสงบแหงชาต มผลตอความตอเนองของนโยบาย มขอสงเกต ดงน

1. ความตงใจจรงของผก าหนดนโยบายในการใชยทธศาสตรตามแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 11 ในการขบเคลอนมพลงไมเพยงพอ และขาดกลไกทเปนเอกภาพในการบรหารทรพยากรของหนวยงานดานสขภาพ

2. ปญหาการบรณาการระหวางภาคสวนตางๆ โดยเฉพาะภาครฐ และภาคเอกชน เนองจากความชดเจนของนโยบายมไมเพยงพอ

ประเดนทยงคงตองพจารณาตอไปในเรองสาระส าคญทยงคงเปนปญหาดานสขภาพ คอ 1. ยงคงพบปญหาพฤตกรรมทไมเหมาะสมของคนไทยซงเปนสาเหตทส าคญของโรค

เรอรงซงเปนโรคทปองกนไดหากมการปรบเปลยนพฤตกรรมทเหมาะสม ไดแก การสบบหรลดลงเลกนอย ทงเพศหญงและชาย แตการรบควนบหรมอสองยงมปรมาณสง ถงแมจะลดลงจากเดม รอยละ 78 เปน รอยละ 73 การดมแอลกอฮอลลดลงในระดบการดมปานกลาง แตพบการดมอยางหนก เพมขน สดสวนของกจกรรมทางกายไมเพยงพอ เพมขนจากรอยละ 17 เปน รอยละ 20 สดสวนการกนผกผลไมไมเพยงพอเพมขน

2. การขาดแคลนก าลงคนดานสาธารณสข โดยเฉพาะปญหาการขาดแคลนบคลากร ดานปองกนและสงเสรมสขภาพ ระบบบรการเชงรกและหนวยบรการปฐมภมทดแลผปวยแบบองครวมในระดบชมชนและครอบครว 3. การขาดแคลนบคลากรทางการแพทยยงเกดจากภาวะสมองไหลทแพทยลาออกจากโรงพยาบาลรฐทใหบรการแกสาธารณชนไปท างานในระบบเอกชนมากขน ธรกจทางการแพทยทเตบโตอยางรวดเรวไดท าใหมการขยายตวของโรงพยาบาลเอกชนในพนททมความเจรญทางดานเศรษฐกจ โดยเฉพาะในเขตเศรษฐกจพเศษ นโยบายสงเสรมการเปนศนยกลางทางการแพทย ทมงท าการแพทยใหเปนการคาเพอหารายไดจากการใหบรการทางการแพทยแกผปวยทมฐานะดจากตางชาต ไดท าใหเกดสมองไหลของแพทยจากภาครฐไปสภาคเอกชน 4. การสรางสขภาพดถวนหนา (Health for All) ไมไดมแตบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขเทานน แตเปนเรองของทกคน ทกภาคสวนจะตองชวยกน “การระดมพลงทงสงคมเพอสรางสขภาพ” (All for Health) ซงตองสรางภาวะผน าทางการเมองและพนธมตรใหม ทงภาครฐ ธรกจเอกชน และ

- 15 -

ประชาสงคม ตองเขามามสวนรวมมากขนในการชวยสรางวฒนธรรมทเออตอสขภาพและพฒนาการเรยนรของคนในสงคมไทยใหสามารถปรบตวอยางรเทาทนการเปลยนแปลง ตลอดจนการสรางความรวมมอและรวมรบผดชอบตอการพฒนาทสงผลกระทบตอสขภาพ และการพฒนานโยบายสขภาพนานาชาตและธรรมาภบาล ในแวดวงสขภาพโลก โดยเฉพาะอยางยงการพฒนาดานสขภาพอนามยของประชากรตามเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ (Millennium Development Goals - MDGs) ของประเทศไทย ทสวนใหญบรรลเกณฑทก าหนดไว

5. ปญหาการจดสรรงบประมาณใหแกสถานพยาบาลโดยการค านวณอตราเหมาจายรายหวต ากวาตนทนทแทจรงท าใหงบประมาณทไดรบจดสรรไมเพยงพอโดยเฉพาะในระบบบรการภาครฐนน งบประมาณเกอบรอยละ 40 ถกใชเปนงบบคลากร ท าใหสถานพยาบาลจ านวนมากอยในสภาพมหนสนตองแบกรบภาระทางการเงนและขาดสภาพคลองทางการเงน ซงจะเปนภาระงบประมาณคาใชจายดานสาธารณสขของรฐบาลตอไปในอนาคต นอกจากนหากขยายความครอบคลมสทธประโยชนทเพมมากขนจะท าใหมคาใชจายทเพมขนโดยเฉพาะผปวยโรคไตวายเรอรงระยะสดทาย

6. แนวโนมภาระคาใชจายทางการแพทยในอนาคตจะเพมมากขนจากปจจยหลายประการไดแก (1) การบบคนจากการคาเสรทจะบงคบใชขอตกลงทางการคาทท าใหตองซอยาในราคาทแพงขน ในขณะทประเทศไทยไมสามารถผลตวตถดบดานยาได (2) การเพมขนของสดสวนผสงอายทมความเจบปวยเรอรง เชน โรคเบาหวาน ความดนโลหตสง มะเรง โรคกระดกและขอ โรคตอกระจก และทนตกรรม (3) พฤตกรรมการสงจายยาของแพทยทมแนวโนมใชยาราคาแพงและเทคโนโลยชนสงมากขน (4) การฟองรองแพทยทเพมมากขน ท าใหแพทยสงการรกษาและการตรวจทมากเกนจ าเปนปองกนการถกฟองรองวาไมท าการตรวจรกษาใหครบถวน (5) การแพทยแนวพาณชยทใชเทคโนโลยการแพทยทฟมเฟอยและไมมความจ าเปน

- 16 -

สวนท 3

สถานการณและปจจยทมผลตอการพฒนาสขภาพ

3.1 สถานการณภายนอกประเทศ

3.1.1 ปจจยระดบโลกทส าคญ

1) ภาวะเศรษฐกจโลก: เศรษฐกจโลกขยายตวชา ผนผวนทางการเงน กดกนการคา คาเสรเฉพาะกลม เศรษฐกจโลกมแนวโนมขยายตวชา มความผนผวนในระบบเศรษฐกจและการเงนสง เกดตลาดใหมทมก าลงซอสง เชน อนเดย แอฟรกาใต รสเซย เกดการรวมกลมทางเศรษฐกจรปแบบใหมทวโลกเพ อสรางอ านาจตอรอง เชน Tran-Pacific Partnership (TPP) และ Regional Comprehensive Economic Partnership (RCEP) ท าใหรปแบบการคามความเปนเสรและแขงขนกนมากขน เกดการเคลอนยายทนและแรงงาน กอใหเกดมาตรการกดกนทางการคาทไมใชภาษเพมมากขน เชน การออกกฎระเบยบ มาตรฐานสนคาและบรการ มาตรฐานดานสงแวดลอม และสทธมนษยชน ซงประเทศไทยตองพฒนาเศรษฐกจและสงคมบนฐานความรทางวทยาศาสตร เทคโนโลยและนวตกรรม ปรบปรงระเบยบกฎหมายใหสอดรบกบขอตกลงระหวางประเทศรวมทงสรางสภาพแวดลอมใหเกดการแขงขนทเปนธรรม

2) ภาวะโลกรอน/Climate change ž ภาวะภมอากาศเปลยนแปลง (Climate Change) หรอภาวะ “โลกรอน” สงผลใหสภาพภมอากาศ

แปรปรวน ภเขาน าแขงละลายท าใหเกดน าทวมหลายประเทศอยางรนแรง เกดภยพบตทางธรรมชาตทบอยครงและรนแรงขนไปทวโลก ทงวาตภย อทกภย ภยแลง ความหลากหลายทางชวภาพถกท าลาย การสญเสยพนทบรเวณชายฝงทะเลเนองจากระดบน าทะเลทสงขน ผลกระทบทเกดขนมผลตอสขภาวะทงทางตรงและทางออม รวมทงตอนเวศวทยา เศรษฐกจ สงคมและการเมอง ทงในระดบพนท ระดบชาตและระดบโลก รวมทงกอใหเกดภาวะโรคระบาด ปจจยจากภาวะโลกรอน มผลใหแมลงพาหะน าโรคตางๆ สามารถแพรขยายพนธ ไดมากขน และขยายพนทอาศยขามประเทศหรอทวปได ขณะเดยวกนจลชพกอโรคตางๆ กพฒนาเตบโต ไดรวดเรวขนอกดวย สงผลกระทบโดยตรงตอการเกดโรคตดตอทงในคนและสตวเชน โรคตดตอระหวาง สตวและคน และโรคตดตอน าโดยแมลง และสงผลกระทบทางออมโดยท าใหเกดภยพบตทางธรรมชาต ทมผลกระทบใหเกดโรคระบาดตางๆตามมา เชน โรคระบาดทสมพนธกบการบรโภคอาหารและน าดมทไมสะอาด ภาวะโลกรอนท าใหสงแวดลอมเปลยนแปลง การด ารงชวตของสตวทเปนพาหะของโรค เปลยนแปลงตามไปดวย ท าใหมโอกาสทจะแพรเชอไดงายหรอแพรเชอขามสายพนธได อาจสงผลใหเชอโรคทวความรนแรงมากขน กลายเปนโรคตดตออบตใหมซงคนไมมภมคมกน อกทงเชอโรค ทเจรญไดดในอณหภมสง เชน เชอโรคไขเลอดออก เชอโรคมาลาเรยทมยงเปนพาหะจะแพรพนธและเจรญเตบโตไดดขน หรออาจท าใหฤดกาลระบาดยาวนานมากขน

3) สงคมผสงอายโลก องคการสหประชาชาตไดประเมนสถานการณวาป พ.ศ. 2544-2643 (2001-2100) จะเปนศตวรรษแหงผสงอาย หมายถงการมประชากรอาย 60 ปขนไปมากกวารอยละ 10 ของประชากรรวมทวโลกและมแนวโนมวาประชากรผสงอายเหลานจะมฐานะยากจน ความตองการสนคาและบรการส าหรบผสงอายจะมากขน โดยประเทศทพฒนาแลวเชน ฝรงเศส อเมรกา สวเดน จะมระยะเวลาเตรยมตวส าหรบการเปนสงคมสงวยคอนขางนานเมอเทยบกบประเทศทก าลงพฒนา ส าหรบประเทศไทยมระยะเวลาทเขาสสงคมสงวยท

- 17 -

คอนขางเรวประมาณ 16 ป ซงจะสงผลตอการออม การลงทน และการคลงของประเทศ แนวโนมการเปลยนแปลงและกระจายตวของประชากรโลกพบวาสวนใหญมากกวารอยละ 50 จะอาศยอยในเขตเมอง ซงมสดสวนการบรโภคมากกวารอยละ 80 ของประชากรทงหมด การบรโภคสนคาและบรการดานสขภาพจะเพมมากขน การพฒนาบรการทางการแพทยและการดแลผสงอายเพอรองรบความตองการของกลมผสงอายทเพมขน เปนประเดนทาทายทงทางสงคมและเศรษฐกจทประเทศตองเตรยมพรอมรบมอ

4) ความกาวหนาและการเปลยนแปลงทางเทคโนโลย ความกาวหนาและการเปลยนแปลงทางเทคโนโลยดานการโทรคมนาคมและการตดตอสอสารทรวดเรวท าใหน าไปสความเปนหนงเดยวของสงคมโลกหรอโลกาภวตน กอใหเกดเทคโนโลยทางดานการคาขายการเงน การบรการทไรพรมแดน สงคมโลกเรมเขาสยคระบบเศรษฐกจและสงคมดจตลมากขน เทคโนโลยดจทลจะไมไดเปนเพยงเครองมอสนบสนนการท างานหรอการสอสารเทานน ในอนาคตเทคโนโลยดจทลจะหลอมรวมเขากบชวตประจ าวน (Internet all of things) โครงสราง รปแบบกจกรรมทางเศรษฐกจ กระบวนการผลต การคา การบรการ กระบวนการทางสงคม และมนวตกรรมใหมๆเพมขน รวมถงการใหบรการทางดานสขภาพซงจะมผลตอภาระคาใชจายดานสขภาพทเพมมากขน

5) วาระการพฒนาของโลกภายหลง ค.ศ.2015 ประเทศไทยไดลงมตรบรองเปาหมายการพฒนาอยางยงยนป 2559-2573 (Sustainable Development Goals : SDGs) ภายใตความรวมมอของสหประชาชาต ในเดอนกนยายน 2558 โดยตองบรรลในอก 15 ปขางหนา (ในป 2573) SDGs เปนวาระการพฒนาใหมของโลก ทก าหนดขนแทนเปาหมายการพฒนาแหงสหสวรรษ (Millennium Development Goals: MDGs) ทหมดอายลงเมอสนป 2558 (2015) SDGs มงเนนใหมความเชอมโยงมตการพฒนาทงดานเศรษฐกจ สงคม และสงแวดลอม ใหความส าคญใน 4 ประเดนหลก ไดแก 1) การยดมนในหลกการพฒนาทยงยน 2) การสรางภมคมกน 3) การลดความเหลอมล าและใหความส าคญกบสทธมนษยชน 4) รปแบบการด าเนนงานตองเรมจากการวางกรอบกตกาสงคมใหมนคงและเปนธรรมใหทกคนมความเสมอภาค มโอกาสเขาถงทรพยากรและการบรการภาครฐอยางเทาเทยม และใหความส าคญกบการเสรมสรางความเปนหนสวนการพฒนาทงในประเทศและระหวางประเทศ SDGs ประกอบดวย 17 เปาหมายหลก และเปาหมายยอย 169 ขอ ททกประเทศในอก 15 ปขางหนาไมวาจะเปนประเทศทพฒนาแลวหรอก าลงพฒนาจะบรรลเปาหมายสงคมทเจรญแลว 17 เปาหมาย ซงเปาหมายท 3 เปนเรองสขภาพ “การมสขภาพดในทกชวงอาย” (Ensure healthy life and promote wellbeing for all at all ages) มเปาประสงคใหประชาชนทกคนในทกชวงวยมสขภาพด มเปาหมายยอย 13 เปาหมาย ประกอบดวย 1) ลดการตายของมารดาทเกยวของกบการคลอดใหไมเกน 70 ตอการคลอดมชพ 100,000 คน 2) ลดการตายของเดกทารกไมเกน 12 และเดกอายต ากวาหาปใหไมเกน 25 ตอพนเดกเกดมชพ 3) หยดยงการระบาดของโรคเอดส มาลาเรย วณโรค โรคตดตอในกลมประเทศเขตรอน โรคไวรสตบอกเสบ โรคตดตอทเกดจากการบรโภคน า อาหารทไมสะอาดและโรคตดตอตางๆ 4) ลดการตายกอนวยอนควรจากโรคไมตดตอลงหนงในสามของการตายในป 2558และแกไขปญหาสขภาพจต 5) เสรมสรางความเขมแขงในการการปองกนและบ าบดรกษาผตดยาและสารเสพตด และเครองดมแอลกอฮอล

- 18 -

6) การลดการตายและบาดเจบจากอบตเหตทางถนนลงใหนอยกวาครงหนงของการบาดเจบและเสยชวตในป พ.ศ.2558 (ภายในป 2020) 7) การเขาถงบรการดานอนามยเจรญพนธอยางทวถง 8) ใหประชาชนเขาถงหลกประกนสขภาพถวนหนา เพอไดรบการดแลรกษาดวยยาหลกและวคซน 9) ลดการปวยและการตายจากการปนเปอนสารเคมอนตราย และมลพษในดน น าและอากาศ รวมทงมลพษในสภาวะแวดลอมตางๆ 10) การน าหลกการในกรอบอนสญญาควบคมยาสบของ WHO ไปปฏบตอยางมประสทธภาพ 11) สนบสนนการวจยและพฒนาการผลตวคซน ยา เวชภณฑ เทคโนโลยทางสขภาพ 12) เพมการลงทนดานสขภาพอยางมนยส าคญ 13) เสรมสรางศกยภาพในการเตอนภย เฝาระวงและลดความสญเสยทเกดจากภยพบตและภยคกคามตางๆ รวมทงโรคตดตออบตใหม ทงน นอกเหนอจากเปาหมายหลกในขอ 3 นแลว ยงมเปาหมายอนทเกยวของดานสขภาพ เชน เปาหมายยอยท 5.6 เรองสทธของสตรและเดกผหญง เปาหมายยอยท 6.1 เรองการเขาถงน าสะอาดส าหรบบรโภคอยางถวนหนา เปนตน จากเปาหมายยอยทง 13 ขอของเปาหมายหลกขอ 3 มประเดนทาทาย คอ ขอ 3 4 และ 6 เปนประเดนทคอนขางยาก ซงจะสงผลตอการวางแผนการพฒนาประเทศทตองเนนการพฒนาเพอใหบรรลตามเปาหมายการพฒนาทยงยนตอไป

6) ความมนคงทางอาหาร พลงงาน ความมนคงทางอาหารและพลงงานโลก ความตองการพชพลงงาน สนคาเกษตรและอาหารมแนวโนมเพมขน แตการผลตพชอาหารลดลงจากขอจ ากดดานพนท เทคโนโลยทมอย และการเปลยนแปลงของภมอากาศ ท าใหเกดความขดแยงระหวางการผลตพชอาหารและพชพลงงานในอนาคต นอกจากนความวตกกงวลในเรองความปลอดภยของโรงไฟฟานวเคลยร จากกรณสารกมมนตรงสรวไหลจากโรงไฟฟานวเคลยรฟกชมะ ประเทศญปน ท าใหในหลายประเทศตองทบทวนโครงการสรางโรงไฟฟานวเคลยร และกลบมาใชพลงงานอยางอนแทน โดยเฉพาะอยางยงพลงงานชวมวล ซงสงผลตอความมนคงทางอาหารเชนกน

7) การกอการรายสากลและขอพพาทระหวางประเทศ การกอการรายสากล เปนภยคกคามประชาคมโลก ทขยายตวและมความรนแรงสงผลกระทบตอความมนคงของประเทศ รวมถงการมขอขดแยงระหวางประเทศ ขอพพาทระหวางประเทศ เชน กรณพพาททะเลจนใตระหวางจน-เวยดนาม ความขดแยงของจนและญปน ปญหาความขดแยงในคาบสมทรเกาหลระหวางเกาหลเหนอและเกาหลใต ซงมผลกระทบตอเศรษฐกจ การคา การลงทนของโลกดวย

8) การคกคามของโรคระบาด การแพรระบาดของโรคตดตออบตใหมในภมภาคทวโลก เปนภยคกคามตอภาวะสขภาพในทกประเทศทวโลก ในชวงหลายทศวรรษทผานมา ไดเกดการระบาดของโรคตดตออบตใหมขนทวโลกอยาง ตอเนอง ทงโรคตดเชอชนดใหมทเพงคนพบการระบาดในมนษยหรอโรคตดเชอทพบในพนทใหม เชน โรคเอดส โรคซารส โรคตดเชอไวรสนปาห (Nipah viral disease) และไวรสเฮนดรา โรคตดเชอไวรสอโบลา-มาร โรคไขเวสต ไนล โรคสมองฝอ หรอเกดจากเชอโรคทกลายพนธเชน เชอไขหวดนก (H5N1) เชอไขหวดใหญ A (H1N1) pdm09 ทระบาดใหญในปพ.ศ.2552 เชออโคไลโอ 104 โรคไขกาฬหลงแอนจากเชอสายพนธ ใหม เชอโรคดอยา รวมทงโรคตดตออบตซ า ซงเปนโรคตดเชอทเคยแพรระบาดในอดตและสงบไป แลว แตกลบระบาดขนใหม เชน โรคไขปวดขอยงลาย กาฬโรค รวมถงความเสยงจากโรคตดเชอทใช เปนอาวธชวภาพ เชน แอน

- 19 -

แทรกซไขทรพษ ดงนน ทกประเทศทวโลกจ าเปนตองเตรยมการเฝาระวง ปองกนการระบาดของโรคตดตออบตใหม รวมถงประสานขอมลระหวางประเทศตางๆ อยางใกลชด เพอปองกนและสกดกนการแพรระบาดของโรคอยางเตมท

3.1.2 ปจจยในระดบภมภาค การรวมตวเปนประชาคมอาเซยนของ 10 ประเทศในภมภาค ซงเปนภมภาคทมความอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาต เปนการเสรมแรงและอ านาจตอรองทส าคญในการแขงขนเชงสรางสรรคกบภมภาคและกลมมหาอ านาจอนๆของโลกและเพอความมนคงของภมภาคดานเศรษฐกจ การเมอง สงคมและวฒนธรรม แตในระบบสขภาพของแตละประเทศ ยงคงมความแตกตางกนอยางมาก ทงระดบการพฒนาของระบบบรการสขภาพ ทรพยากรสขภาพ สภาพพนฐานดานสขภาพ สภาวะสขภาพของประชาชน จงอาจสงผลกระทบตอประเทศไทยซงมภมศาสตรทตงอยบนภาคพนทวปตรงกลางภมภาคและเปนเสนทางส าคญของการเดนทางเคลอนยายในภมภาคอาเซยน ทงการมาอยอาศยและการผานแดนของประชาชนจากประเทศเพอนบานทงทถกกฎหมายและผดกฎหมาย การเพมขนของการขนสงสนคาตางๆ หรอผลตภณฑซงอาจกอใหเกดอนตรายตอสขภาพ การลกลอบขนสงยาเสพตดและสารตงตนในการผลต รวมถงโรคระบาดและโรคตดตอขามแดน โรคอบตใหมและอบตซ า ตลอดจนผลกระทบจากการพฒนาเสนทางคมนาคมทอาจกอใหเกดปญหาอบตเหตจากการจราจรทเพมขน ปญหาตางๆเหลานเปนความเสยงทางสขภาพทประเทศไทยไมอาจหลกเลยงได แตตองปรบตวโดยการท างานเชงบรณาการรวมกนระหวางสวนราชการและภาคสวนทเกยวของอยางเปนระบบและมกลไกขบเคลอนทเหมาะสมเพอใหประเทศมภมคมกนในตนเองและมความมนคงทางสขภาพในระยะยาว ขณะเดยวกนกสามารถใชโอกาสจากการรวมตวเปนประชาคมในการแสดงบทบาทเชงสรางสรรคและเปนผน าดานสขภาพในอาเซยน รวมทงพฒนาขดความสามารถและยกระดบคณภาพบรการทางการแพทยและการสาธารณสขเพอประชาชนไทย 3.2 ปจจยภายในประเทศทส าคญ

3.2.1 โครงสรางประชากร ป พ.ศ.2559 ประเทศไทยมประชากรทงหมด 65.72 ลานคน ชาย 32.28 ลานคน หญง 33.44 ลานคน (ขอมลตามประกาศกระทรวงมหาดไทย ณ วนท 25 กมภาพนธ พ.ศ.2559) มสดสวนวยเดกรอยละ 17.82 วยแรงงานรอยละ 65.67 และวยสงอายรอยละ16.90 อตราการเจรญพนธรวมของประชากรไทยในป 2560 อยท 1.59 ซงต ากวาระดบทดแทน โดยคาดวาจะมแนวโนมลดลงตลอดชวงแผนพฒนาฯ ฉบบ 12- 15 (พ.ศ.2560-2579) เหลอเพยง 1.35 ในป 2579 หากไมมการด าเนนการใดๆในการเพมอตราการเกดของประชากรจะสงผลใหโครงสรางประชากรไทยเปลยนแปลงเขาสการเปนสงคมสงวยอยางสมบรณเมอสนสดแผนพฒนาฯ ฉบบท 12 ประเทศไทยเปนประเทศล าดบทสามในทวปเอเชยทโครงสรางประชากรสงอายเพมขนอยางรวดเรว (รองจากประเทศญปนและเกาหลใต) สาเหตส าคญของการเพมสดสวนประชากรผสงอายอยางรวดเรวเนองมาจากปจจยส าคญ 2 ประการ คอ (1) การลดลงของภาวะเจรญพนธหรอการเกดนอยลง จากขอมลอตราเจรญพนธรวม ทสตรคนหนงมตลอดวยเจรญพนธไดลดลงเปนล าดบ จาก 4.9 คน ตอสตร 1 คนในป2517 เหลอเพยงประมาณ 1.6 คน ตอสตร 1 คน ในป2556 และเหลอประมาณ 1.3 คน ในป2576 (2) การลดภาวะการตาย ท าใหอายคนไทยยนยาวขน ดไดจากอายคาดเฉลยเมอแรกเกดของคนไทย เมอ 50 ปกอน อายคาดเฉลยฯ ของเพศชายประมาณ 55 ป เพศหญงประมาณ 62 ป แตปจจบน (2557) อายคาด

- 20 -

เฉลยฯ ไดเพมสงขน โดยเพศชายประมาณ 72 ป เพศหญง ประมาณ 79 ป ในอนาคต สดสวนประชากรวยเดก วยแรงงานจะลดลง คนสงอายเพมมากขน สงผลใหอตราสวนการพงพงมแนวโนมเพมขน อตราการพงพงของประชากรสงอายตอคนวยท างาน พบวา พ.ศ. 2553 วยท างาน 100 คน ตองดแลผสงอาย 19.7 คน พ.ศ. 2563 วยท างาน 100 คน ตองดแลผสงอาย 30.3 คน และมแนวโนมทเพมขนเรอยๆ จากสถานการณนจะสงผลตอการเปลยนแปลงรปแบบการจดบรการสขภาพ การเตรยมก าลงคนดานสขภาพทตองการความเฉพาะทางมากขน ภาวะพงพงตอวยท างานเพมขน คาใชจายในการดแลสขภาพสงขนตามการสงวยของประชากร (การเปนสงคมสงวย) ซงมการคาดการณวาคาใชจายสขภาพของผส งอายในอก 12 ปขางหนา เพมขน 3.6 เทาและสงกวาคาใชจายสขภาพโดยรวมทกอายจาก 63,565.1 ลานบาท ใน พ.ศ. 2553 เปน 228,482.2 ลานบาท ในพ.ศ. 2565 หรอจากรอยละ 2.1 ตอ GDP เปนรอยละ 2.8 ตอ GDP ในชวงเดยวกน

3.2.2 การเปลยนแปลงดานเศรษฐกจ การเมอง สงคม 3.2.1.1 ประเทศไทยจดอยในประเทศทมรายไดระดบปานกลางขนสง (Upper middle-income country)ดวยเหตทวาประเทศไทยประสบความส าเรจในการพฒนาประเทศในระดบหนงแลว ตวอยางเชน อตราการขยายตวของผลผลตมวลรวมในระยะเวลากวา 5 ทศวรรษทผานมา (ป 2504-2552) เฉลยอยทระดบ 6.2 เปอรเซนตตอป และคนไทยอยเหนอระดบจากความยากจนเปนจ านวนกวา 80 เปอรเซนตของคนไทยทงประเทศ อนดบความสามารถในการแขงของประเทศโดยรวมดขน จากการจดล าดบของ World Economic Forum ในป 2558 อยในอนดบท 32 จาก 140 ประเทศ แตการพฒนาดานโครงสรางพนฐานการขนสงและ โลจสตกส ยงขาดประสทธภาพและขาดการเชอมโยงอยางเปนระบบ ท าใหตนทนสงเมอเทยบกบตางประเทศ 3.2.1.2 ประเทศไทย 4.0 ปจจบนการพฒนาอตสาหกรรมของประเทศไทยอยระหวางยคอตสาหกรรม 2.0 ทใชพลงงานไฟฟาและสายพานรวมกบแรงงานมนษยในกระบวนการผลตกบอตสาหกรรม 3.0 ทเปนยคของการใชเครองจกรอตโนมตหรอหนยนตในกระบวนการผลต ในขณะทประเทศทพฒนาแลวมงสอตสาหกรรม 4.0 ทเปนยคของการน าเทคโนโลยดจทลและอนเทอรเนตมาใชในกระบวนการผลต ซงตองใชแรงงานทมผลตภาพสง แตผลตภาพแรงงานไทยในชวงป 2544-2557 เพมขนเพยงรอยละ 2.9 ตอป และเปนแรงงานทกษะต า จงมโอกาสสงทแรงงานทกษะและศกยภาพสงจะไหลเขามาท างานในประเทศ แตกมโอกาสไหลออกไปสประเทศทมคาตอบแทนสงกวาไดเชนกน รฐบาล (พลเอกประยทธ จนทรโอชา) ไดตงเปาหมายเปลยนแปลงประเทศไปส “ประเทศไทย 4.0” เพอกาวขามกบดกรายไดปานกลางทก าลงเผชญอย เปนการปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจไปส “Value-base Economy”หรอ “เศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม”โดยการแปลงความไดเปรยบของประเทศใน 2 ดาน คอ ความหลากหลายเชงชวภาพ และ ความหลากหลายเชงวฒนธรรม ใหเปนความไดเปรยบในเชงแขงขน เตมเตมดวยนวตกรรม ความคดสรางสรรค วทยาศาสตร เทคโนโลยและการวจยและพฒนา ตอยอดดวย 5 กลมเทคโนโลยและอตสาหกรรม ไดแก 1) กลมอาหาร เกษตร และเทคโนโลยชวภาพ 2) กลมสาธารณสข สขภาพ และเทคโนโลยทางการแพทย 3) กลมเครองมออปกรณอจฉรยะ หนยนต และระบบเครองกลทใชระบบอเลคทรอนกสควบคม 4) กลมดจตอล เทคโนโลยอนเตอรเนตทเชอมตอและบงคบอปกรณตางๆ ปญญาประดษฐและเทคโนโลยสมองกลฝงตว 5) กลมอตสาหกรรมสรางสรรค วฒนธรรม และบรการทมมลคาสง ทง 5 กลม ตองเรงพฒนาตอยอดใหเกดมลคาเพมและฐานเศรษฐกจใหม

- 21 -

3.2.1.3 ยงมความเหลอมล าทางสงคมและความยากจน ความเหลอมล าทางดานรายไดระหวางคนจนกบคนรวยมแนวโนมดขนเลกนอย คาสมประสทธความไมเสมอภาคดานรายได (Gini Coefficient) ลดลงจาก 0.484 ในป 2554 เหลอ 0.465 ในป 2556 ยงมความเหลอมล าในมตตางๆ เชน ความเหลอมล าในการเขาถงเทคโนโลย โครงสรางพนฐาน อนเนองมาจากความแตกตางทางความร การกระจายรายไดสง ทกษะดานแรงงาน เปนตน ความเหลอมล าจะมแนวโนมรนแรงมากขนจากกระแสโลกาภวฒน ความกาวหนาทางเทคโนโลยสมยใหมในหลากหลายสาขา การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรเขาสการเปนสงคมผสงอายอยางรวดเรว การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทผนผวนรนแรง ทรพยากรธรรมชาตทเส อมโทรม ปญหามลพษ ความเหลอมล าจากการเขาถงและการจดสรรการใชประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต

3.2.1.4 สงคมเมองเพมขน การขยายตวของเมองเกดขนอยางรวดเรวจากขอมลส ามะโนประชากรและเคหะในรอบ 40 ป (พ.ศ.2523-2553) พบวาจ านวนประชากรเมองเพมขนจากรอยละ 26.4 ในป 2523 เปนรอยละ 44.1 ในป 2553 และคากวาในอก 10 ป ประชากรเมองของประเทศไทยจะเพมเปนรอยละ 60 ซงการวางแผนพฒนาโครงสรางพนฐานตางๆและการบรหารจดการทมประสทธภาพเปนสงจ าเปน เพอรองรบและอ านวยความสะดวกส าหรบคนทกกลมในการขยายตวของเมองในอนาคต

3.2.1.5 ปจจยทก าหนดสขภาพ (Determinants of health) ปจจยทเปนตวก าหนดสขภาพ มทงทใกลตวทมผลตอสขภาพของบคคล ครอบครวและชมชน ไดแก ปจจยทางปจเจกบคคล ปจจยดานสงแวดลอมทอยรอบตว ปจจยดานระบบบรการสขภาพ และยงมปจจยทอยไกลตวออกไป เชน ปจจยทางดานเศรษฐกจและสงคม การเมอง และการกระจายทรพยากร ในระดบทองถน ระดบชาต และระดบโลก ซงจะมผลหรอเปนตวก าหนดปจจยใกลตวอกทหนง ซงในแตละดานมความเชอมโยงและมอทธพลตอกนอยางเปนองครวม แยกกนไมออก และมความเปนพลวตเคลอนไหวเปลยนแปลงอยตลอดเวลา ปจจยเหลาน มผลท าใหบคคลมความแตกตางกนในเชงสงคม และท าใหเกดความไมเปนธรรมในดานสขภาพ ปจจยทเปนตวก าหนดสขภาพนน ตองมหลายหนวยงาน/หลายกระทรวงเขามาเกยวของ เนองจากมตของเศรษฐกจ สงคม เชน เรองความยากจน การจางงาน การกดกนทางสงคม โลกาภวตน หรอภยทางธรรมชาต หรอภาวะโรครอน ซงเปนเรองระดบโลก และสามารถสงผลกระทบตอสขภาพตอคนทวโลก แมจะไมไดเปนประเทศทเปนตนเหตหลกของปญหา ระบบบรการสขภาพ ถอเปนปจจยก าหนดสขภาพทส าคญดวย การพฒนาระบบบรการสขภาพเพอใหเกดความเทาเทยม ประชาชนทกคนสามารถเขาถงระบบบรการสขภาพทไดมาตรฐาน และมความยงยน ไมเปนภาระงบประมาณจนไมสามารถทจะด าเนนการไดอยางมประสทธภาพในระยะยาวได

3.2.1.6 สถานการณทางการเมองและความมนคงภายในประเทศ ปญหาความมนคงภายในประเทศมความซบซอน สะสมมาอยางยาวนาน ความขดแยงทางการเมองรกลามถงสถาบนหลกของชาต ถงแมวาจะมคณะรกษาความสงบแหงชาต (ตงแต 22 พฤษภาคม 2557) และมรฐบาลปกครองประเทศ แมวาสถานการณความขดแยงจะเบาบางลง แตกยงคงมการแบงฝกฝายทางการเมอง แบงส ซงไดขยายไปทวทกภมภาคของประเทศและขยายลงลกถงระดบครอบครว ชมชน สถานการณความไมสงบในจงหวดชายแดนใตยงเกดขนอยางตอเนองและรนแรง ปญหายาเสพตด แรงงานขามชาต ปญหาการทจรตคอรปชน เหลานสงผลกระทบตอการพฒนาสขภาพในดานตางๆ เปนปญหาอปสรรคตอการบรรลเปาหมาย สงผลตอภาพลกษณและความมนคงของประเทศ 3.2.1.7 การปฏรปประเทศดานสาธารณสข แผนการปฏรปประเทศดานสาธารณสข มแผนการปฏรปใน 3 เรอง ไดแก

- 22 -

1) ปฏรประบบบรการสขภาพ เพอใหมระบบบรการสขภาพทเปนมาตรฐาน ครอบคลมและเชอมโยงทกระดบ มความเปนธรรม ยดผรบบรการเปนศนยกลาง มประสทธภาพ ภายใตงบประมาณทเหมาะสม ประเดนในการปฏรป คอ ระบบบรการปกต (ระดบปฐมภม ทตยภม ตตยภม และตตยภมขนสง) การสรางเสรมสขภาพและปองกนโรค การแพทยฉกเฉน การพฒนาก าลงคนดานสขภาพแบบองครวม การพฒนายทธศาสตรเรองยา การแพทยแผนไทยและสมนไพร และการสอสารดานสขภาพ 2) ปฏรปการอภบาลระบบสขภาพ เพอใหมหนวยงานกลางระดบชาต ทจะก าหนดนโยบาย ยทธศาสตร บทบาทหนาทของหนวยงานในระบบสขภาพใหมเอกภาพและเก ดประสทธภาพ ตลอดจนตรวจสอบ ประเมนผล ใหเปนไปตามกฎหมายและธรรมาภบาล โดยมประเดนการปฏรป คอ จดตงคณะกรรมการก าหนดนโยบายสขภาพแหงชาต การปรบบทบาท Regulator/Provider จดตงส านกงานมาตรฐาน และจดการขอมลสารสนเทศระบบสขภาพแหงชาต 3) ปฏรปการเงนการคลงและการประกนสขภาพ เพอใหเกดความมนคงและยงยนของระบบการเงนการคลงดานสขภาพ ประชาชนตองมหลกประกนดานสขภาพ โดยมประเดนการปฏรป คอ

(1) สรางหลกประกนความมนคงและแกไขความเหลอมล าในระบบสขภาพ โดย - ปรบสทธประโยชนพนฐานดานสขภาพใหเปนมาตรฐานเดยวกนส าหรบประชาชนทงประเทศ - ประชาชน/ทองถนทมศกยภาพมสวนรวมรบผดชอบคาใชจายดานสขภาพเชน การประกนสขภาพ

สวนบคคลเพมเตมจากสทธประโยชนพนฐาน - จดตงกองทนสขภาพแหงชาต เพอเปนทรวมของงบประมาณ คาใชจายตอหวประชากร และจากการ

ประกนสขภาพสวนบคคล - จดตงส านกงานประกนสขภาพแหงชาต (รวมส านกงานประกนสงคมและ สปสช.) อยภายใต

คณะกรรมการนโยบายสขภาพแหงชาต เพอท าหนาทบรหารจดการกองทนสขภาพ เพอใหประชาชนไดรบและเขาถงบรการสขภาพทมคณภาพอยางมประสทธภาพ

- ประชาชน/ทองถน มสวนรวมรบผดชอบคาใชจายดานสขภาพ - จดใหมระบบฐานขอมลดานการเจบปวย และคาใชจายดานสขภาพระดบประเทศ

(2) สรางความยงยนของระบบการเงนการคลงดานสขภาพ โดย - การประกนสขภาพสวนบคคล - การประกนสขภาพแรงงานตางดาว/นกทองเทยว - เพมภาษอาหาร/เครองดมทเปนภยตอสขภาพ - สงเสรม สนบสนนการแพทยแผนไทยคขนานไปกบระบบปจจบน - สงเสรม สนบสนนธรกจสขภาพภาคเอกชน และความรวมมอระหวางรฐและเอกชน

3.2.3 สถานสขภาพคนไทย คนไทยมอายยนยาวขน แตสญเสยปสขภาวะเพมขน ปวยและตายดวยโรคทปองกนได

3.2.3.1 อายคาดเฉลยเมอแรกเกด (Life Expectancy at birth) ของคนไทยมแนวโนมเพมขนเรอยๆ ทงเพศหญงและชาย โดยเพศชายเพมจาก 70.4 ในป 2553 เปน 71.3 ในป 2557 และคาดวาจะเพมเปน 75.3 ในป 2583 ส าหรบเพศหญงเพมจาก 77.5 ในป 2553 เปน 78.2 ในป 2557 และคาดประมาณวาจะเพมเปน 81.9 ในป 2583 (ขอมลจากการคาดประมาณประชากรของประเทศไทย 2553-2583 โดยส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต)

- 23 -

3.2.3.2 อายคาดเฉลยของภาวะสขภาพด (Health Adjusted Life Expectancy: HALE) เพมขนในชวง 5 ปทผานมา (พ.ศ. 2552 - 2556) จาก 62 ปในป 2552 เปน 66 ปในป2556 (ทมา: World Health Statistic 2013-2015) สาเหตการสญเสยปสขภาวะจากการตายกอนวยอนควรของประชากรไทย ในป 2556 ทงในชายไทยและหญงไทยมาจากโรคไมตดตอและโรคเรอรง ผชายไทยสญเสยปสขภาวะสงสดจากอบตเหตทางถนน โรคหลอดเลอดสมอง โรคมะเรงตบ และโรคหวใจขาดเลอด สวนหญงไทยสญเสยปสขภาวะสงสดจาก โรคหลอดเลอดสมอง โรคเบาหวาน โรคหวใจขาดเลอดและการตดเชอเอชไอว/เอดส ตามล าดบ 3.2.3.3 คนไทยปวยและตายดวยโรคทปองกนได จากขอมลผปวยในรายบคคลทมารกษาและนอนในโรงพยาบาลและมหลกประกนสขภาพจาก 3 กองทนหลก (หลกประกนสขภาพถวนหนา สวสดการรกษาพยาบาลขาราชการและครอบครวและประกนสงคม) ในชวง 10 ป ทผานมาพบวา แนวโนมการเกดโรคไมตดตอของคนไทยเพมขนอยางตอเนอง และสวนใหญปวยจากโรคความดนโลหตสง โรคหวใจ โรคเบาหวาน โรคมะเรง และโรคไตวาย สาเหตการตายของคนไทยจากขอมลการตายในฐานขอมลทะเบยนราษฎรกระทรวงมหาดไทย วเคราะหโดยส านกนโยบายและยทธศาสตร กระทรวงสาธารณสข พบวา โรคทเปนสาเหตการตายทส าคญและมแนวโนมสงขน ไดแก กลมโรคไมตดตอและอบตเหต โดยเฉพาะกลมโรคมะเรงทมอตราการตายเพมสงขนอยางตอเนอง รองลงมาไดแกโรคหลอดเลอดสมอง โรคหวใจขาดเลอด อบตเหตทางถนน และโรคเบาหวาน ส าหรบโรคเอดสมแนวโนมการตายลดลงตงแต พ.ศ. 2553 เปนตนมา (ภาพท 1) เนองจากรฐบาลมนโยบายในการใหยา ARV ฟรในหลกประกนสขภาพถวนหนาจงท าใหการตายในผปวยกลมนดขน ซงสอดคลองกบการศกษาภาระโรคในป 2556 (Burden of diseases Study) ทพบวาการสญเสยปทมสขภาพด (DALYs loss) จากโรคไมตดตอสงกวาโรคตดตอกวา 5 เทาในเพศชาย และมากกวา 8 เทาในเพศหญง

ภาพท 1 อตราการตายตอประชากร 100,000 คนจากสาเหตส าคญ พ.ศ. 2548-2557

ทมา: ส านกนโยบายและยทธศาสตร ส านกปลดกระทรวงสาธารณสข

ส าหรบสถานการณโรคตดตออบตใหมมแนวโนมเพมขน ประกอบกบโลกยคโลกาภวตน ทเปนปจจยส าคญท าใหการแพรระบาดของโรคเปนไปอยางรวดเรวและกวางขวาง กอใหเกดผลกระทบรนแรงตอระบบสาธารณสข ปจจบนสถานการณโรคตดตออบตใหมมแนวโนมของอบตการณและความรนแรงเพมมากขน มการระบาดในหลายพนท ทงในและตางประเทศทวโลก เชน การแพรระบาดของโรคไขหวดนก (H5N1) การแพรระบาดของโรคไขหวดใหญ Pandemic (H1N1) 2009 การแพรระบาดของโรคซารส การแพรระบาดของโรคทางเดนหายใจตะวนออกกลางในทวปตะวนออกกลาง และในป2557 มโรคตดเชอไวรสอโบลา

- 24 -

ส าหรบประเทศไทย มการเกดโรคตดตออบตใหมในบางชวง เชน ในป พ.ศ. 2546 พบผปวยโรคซารสเปนครงแรกและพบการระบาดของโรคไขหวดนกในสตวปก ระหวางป พ.ศ. 2547 – 2551 ซงท าใหพบผปวยและเสยชวตในชวงป 2547 - 2549 นอกจากนนการระบาดของโรคไขหวดใหญ Pandemic (H1N1) 2009 หรอไขหวดใหญ 2009 ในป พ.ศ. 2552 ท าใหมผปวยและผเสยชวตจ านวนมาก ส าหรบโรคมอ เทา ปาก (Hand, Foot and Mount disease; HFMD) ทเกดจากเชอทมความรนแรงกพบบอยขนในประเทศไทยและมการแพรระบาดในป 2555 ส าหรบโรคอน ๆ ลาสดในชวงเดอนกรกฎาคม พ.ศ. 2558 ไดพบผปวยโรคทางเดนหายใจตะวนออกกลางหรอโรคเมอรสเปนรายแรกในประเทศไทย โดยเปนชาวตางชาตทเดนทางมาจากพนททมการระบาดของโรค สวนโรคตดเชอไวรสอโบลายงไมเคยมรายงานการพบโรคนในประเทศไทย

คนไทยตายจากอบตเหตทางถนนมากเปนอนดบ 2 ของโลก ขอมลจากการเกบสถตของสถาบนวจยดานการคมนาคม มหาวทยาลยมชแกน สหรฐอเมรกา รวมกบขอมลจากองคการอนามยโลก ระบวา สถตการเสยชวตจากอบตเหตบนทองถนนทวโลก มคาเฉลยอยท 18 คน ตอประชากร 100,000 คนตอป แตส าหรบนามเบย ไทย และอหราน ซงเปน 3 อนดบตน ๆ มสถตมากกวาคาเฉลยเกน 2 เทา คอ 45 คน, 44 คน, และ 38 คนตอประชากร 100,000 คนตอป ตามล าดบ

3.2.3.4 ภาระโรคเปลยนจากโรคตดเชอเปนโรคไมตดตอเรอรง การเปลยนแปลงทางระบาดวทยาท าใหรปแบบของภาระโลกเปลยนจากโรคตดเชอไปเปนโรคไม

ตดตอเรอรง ซงมแนวโนมเพมขนเกอบ 2 เทาจาก 1,682,281 ราย ในป 2548 เปน 3,099,685 ราย ในป 2555 สาเหตการตายสวนใหญของประชากรไทยอายตงแต 30 ปขนไปมสาเหตมาจากกลมโรคไมตดตอเรอรง ขอมลการส ารวจสขภาพประชากรไทยครงท 5 พ.ศ.2557 พบวา

- ความชกของโรคเบาหวานในประชากรไทยอาย 15 ปขนไปมรอยละ 8.9 ความชกในผหญงสงกวาผชาย รอยละ 9.8 และรอยละ 7.9 ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบกบผลการส ารวจครงท 4 ในป 2552 (มรอยละ 6.9) พบวาความชกในป 2557 เพมขน และสดสวนของผเปนเบาหวานทไมไดรบการวนจฉยเพมจากรอยละ 31.2 เปนรอยละ 43.1 ในสวนของการรกษาและสามารถควบคมน าตาลในเลอดไดตามเกณฑ (FPG<130มก./ดล.) ลดลงจากรอยละ 30.6 เปนรอยละ 23.5 ตามล าดบ

- ความชกของโรคความดนโลหตสงในประชากรไทยอาย 15 ปขนไปมรอยละ 24.7 ผชายรอยละ 25.6และผหญงรอยละ 23.9 เมอเปรยบเทยบกบผลการส ารวจครงท 4 ในป 2552 (ภาพรวมรอยละ 22.0 : ผชายรอยละ 23.3 ผหญงรอยละ 20.9) พบวาความชกในป 2557 เพมขน แตการเขาถงบรการดขน โดยในจ านวนคนทเปนความดนโลหตสงนน สดสวนของผทไมไดรบการวนจฉยวาเปนความดนโลหตสงลดลงจากรอยละ 50.3 เปนรอยละ 44.7 สดสวนทไดรบการรกษาแตควบคมไมไดตามเกณฑลดลงจากรอยละ 23.6 เปน20.1 และสดสวนของผทสามารถคมความดนโลหตไดตามเกณฑสงขนกวาเดมจากรอยละ 8.6 เปนรอยละ 20.9 ตามล าดบ

- ความชกของภาวะอวน(BMI≥25 กก./ตร.เมตร) ในประชากรไทยอาย 15 ปขนไปมรอยละ 37.5 (ชายรอยละ 32.9 และหญงรอยละ 41.8) เมอเปรยบเทยบกบผลการส ารวจครงท 4 เมอป 2552 ความชกของภาวะอวน (BMI≥25 กก./ตร.เมตร) มแนวโนมสงขนอยางชดเจน โดยเฉพาะผหญงความชกเพมจากรอยละ 40.7 ในป 2552 เปนรอยละ 41.8 สวนผชายเพมจากรอยละ 28.4 เปนรอยละ 32.9

- ความชกของโรคเรอรงในประชากรไทยอาย 15 ปขนไป ทเคยไดรบการวนจฉยจากแพทยและบคลากรสาธารณสข พบวาเปนขออกเสบรอยละ 11.4 โรคหอบหดรอยละ 3.5 นวทางเดนปสสาวะ รอยละ

- 25 -

3.0 โรคเกาท รอยละ 2.4 ไตวาย รอยละ 1.0 ธาลสซเมย รอยละ 0.7 และหลอดลมปอดอดกนเรอรงรอยละ 0.6 (ขอมลจากการสมภาษณ)

แนวโนมขนาดของปญหาเพมขนเรอยๆ อาจเปนอปสรรคตอการพฒนาประเทศและภมภาค หากไมสามารถสกดกนหรอหยดยงปญหาโรคไมตดตอเรอรงได จะท าใหเกดการเจบปวย มภาวะแทรกซอน พการ และเสยชวตกอนวยอนควร สงผลใหภาระคาใชจายทางดานสขภาพและการสญเสยทางเศรษฐกจอยางมหาศาล ส านกโรคไมตดตอ กรมควบคมโรค ไดคาดการณวาในป 2558 ประเทศไทยจะสญเสยรายไดเนองจากโรคไมตดตอเรอรง 52,150 ลานบาท แตหากคนไทยชวยกนปองกนตนเองจะชวยลดการสญเสยไดถง รอยละ 10 – 20 3.2.3.5 คนไทยขาดความรอบรดานสขภาพ จากการศกษาความรอบรดานสขภาพ (Health Literacy) ของประชาชนไทย เรอง ๓ อ ๒ ส พบวาความรอบรดานสขภาพในภาพรวม โดยสวนใหญรอยละ 59.4 ของประชาชนทงหมดมระดบความรอบรดานสขภาพไมเพยงพอตอการปฏบตตนตามหลก 3 อ 2 ส และขอมลการส ารวจสขภาพประชากรไทยครงท 5 พ.ศ.2557 ดานพฤตกรรมสขภาพ พบวา - ความชกของการสบบหรเปนประจ ารอยละ 16.0 (ชายรอยละ 31.1 และ หญงรอยละ 1.8) - สดสวนของประชาชนไทยอาย 15 ป ขนไป ทมกจกรรมทางกายไมเพยงพอมรอยละ 19.2 (ชาย 18.4 หญง 20.0) การมกจกรรมทางไมเพยงพอมมากในผสงอาย รอยละ 31.3 - พฤตกรรมการกน พบวา ประชากรไทยอาย 15 ปขนไป รอยละ 76 กนอาหารครบ 3 มอตอวน กลมทกนอาหารครบ 3 มอนอยทสดคอ กลมอาย 15-29 ป มรอยละ 69.9 และ กนผกและผลไม ปรมาณเพยงพอตอวนตามขอแนะน ามเพยงรอยละ 25.9 กนยาแกปวดทกวน รอยละ 2.4 และรอยละ 2.7 กนยาคลายเครยดหรอยานอนหลบเปนประจ า โดยผหญงกนยาดงกลาวมากกวาผชาย 3.2.3.6 ปญหาสขภาพตามกลมวย

(1) กลมเดกปฐมวย (0 - 5 ป ) สาเหตการตายของมารดา 1 ใน 3 เกดจากการบรหารจดการการคลอด และ 2 ใน 3 มารดาตายมโรคหรอภาวะโรคบางอยางอยกอน เชน ความดนโลหตสง เบาหวาน โรคหวใจ ฯลฯ อตราสวนการตายของมารดา ในป 2555 เทากบ 17.6 ตอการเกดมชพแสนคน และเพมขน ในป 2556 และ 2557 เทากบ 22.3 และ 23.3 ตอการเกดมชพแสนคน ซงยงสงกวาเปาหมายการพฒนาสหสวรรษ (MDGS) ทก าหนดใหลดอตรามารดาตาย เหลอ 13 ตอการเกดมชพแสนคน ใน พ.ศ.2558 ซงแสดงวาแมตายยงเปนปญหาของประเทศไทย แตเมอเปรยบเทยบกบประเทศในกลมอาเซยน พบวา ประเทศไทยมอตราตายของมารดานอยกวาประเทศอนๆ เปนอนดบ 2 รองจากประเทศสงคโปร (แตส าหรบเปาหมายของ SDGs ประเทศไทยไดบรรลแลว) ส าหรบกลมเดก 0 – 5 ป อตราตายมแนวโนมลดลงและต ากวาคาเฉลยโลก แตยงสงกวาประเทศในอาเซยน เชน สงคโปร มาเลเซยและบรไน สวนปญหาพบวา ทารกแรกเกดน าหนกนอยกวา 2,500 กรม มรอยละ 9.0 ใน พ.ศ. 2556 ซงสงกวาเปาหมายทกระทรวงสาธารณสขก าหนด ไมเกนรอยละ 7 การขาดออกซเจนในทารกแรกเกดพบ 25.6 ตอเดกเกดมชพพนคน ใน พ.ศ. 2555 การเลยงลกดวยนมแมอยางเดยว พบรอยละ 47.5 ในพ.ศ. 2555 รวมทงปญหาพฒนาการของเดก พบวา เดกปฐมวย (0 - 5 ป) มพฒนาการลาชากวารอยละ 27.5

- 26 -

(2) กลมวยเรยน (5 - 14 ป) พบภาวะเรมอวนในเดกวยเรยน รอยละ 12.2 (ขอมล HDC สนย, 2559) จากการคดกรองภาวะสายตาผดปกตในเดกกอนประถมศกษาและมธยมศกษาโดยครในโรงเรยน 17 แหง พบวา เดกมภาวะสายตาผดปกต รอยละ 6.6 และจ าเปนตองใสแวนสายตา รอยละ 4.1 การส ารวจทางสตปญญาและความฉลาดทางทางอารมณ พบวา เดก ป.1 มระดบสตปญญาเฉลย 93.1 และความฉลาดทางอารมณเทากบ 45.1 ซงต ากวามาตรฐาน ( กรมสขภาพจต,2557) สวนสาเหตการตายของเดกไทยอายต ากวา 15 ป พบวา การจมน าตายเปนสาเหตอนดบหนง ในป 2557 พบอตราเดกเสยชวตจากการจมน า 6.8 ตอ ประชากรเดกอายต ากวา 15 ปแสนคน

(3) กลมวยรน (15 - 21 ป) การดมแอลกอฮอลในวยรน 15 - 24 ป เพมขนจากรอยละ 21.6 ในพ.ศ. 2544 เปนรอยละ 23.7 ในพ.ศ. 2554 หรอเพมขน รอยละ 9.5 อายเฉลยทดมสรา 20.3 ปและมสดสวนการดมหนกมากกวากลมอายอนๆ และความชกของการสบบหรของวยรนเปนรอยละ 22.4 โดยวยรนชาย สบบหร สงกวาเพศหญง 17.2 เทา (รอยละ 39.5 และ 2.3 ตามล าดบ) อายเฉลยทเรมสบบหรเทากบ 15.3 ป และเกอบครงหนงสบบหรทกวนหรอเกอบทกวนและประมาณ 3 ใน 4 มอาการตดบหร และมพฤตกรรมเส ยงทางเพศของวยรน โดยพบวา อายเฉลยของการมเพศสมพนธครงแรกมอายนอยลงจาก 15 -16 ป ในพ.ศ. 2545 - 2552 เปนอาย 12 - 15 ป ใน พ.ศ. 2554 โดยพบการตงครรภของวยรนไทยในชวง 14 ป ทผานมาเพมสง ขน 1.4 เทาจาก 36 ตอประชากร 1,000 คน ใน พ.ศ. 2540 เปน 51.2 ตอประชากร 1,000 คน ใน พ.ศ. 2556 มแมอาย ต ากวา 20 ป 133,176 คน หรอรอยละ 16.6 ของแมทกกลมอาย พบวยรนท าแทงปละ 300,000 คน และมเดกก าพราถกทอดทง 88,730 คน และอตราโรคตดตอทางเพศสมพนธในวยรนและเยาวชนอาย 15-24 ป เพมสงขนเกอบ 2 เทาจาก 46.2 ตอประชากร 100,000 คน ใน พ.ศ. 2547 เปน 95 ตอประชากร 100,000 คน ใน พ.ศ. 2556

(4) กลมวยท างาน (15 - 59 ป) ประชากรวยท างานปวยและตายดวยโรคไมตดตอเรอรงมากขน โดยในชวง 5 ปทผานมา (2552 – 2556) อตราตายดวยโรค NCD ทส าคญ พบวาอตราการตายจากโรคหลอดเลอดหวใจ รอยละ 20.43 และอบตเหตทางถนนมแนวโนมเพมสงขน ซงปจจยเสยงทเปนสาเหตส าคญของการสญเสยปสขภาวะของคนไทย 5 อนดบแรก เครองดมแอลกอฮอล, บหร/ยาสบ, HT, ไมสวมหมวกนรภย และคอเลสเตอรอลในเลอดสง อตราตายจากอบตเหตทางถนน พบวาอตราตาย 3 ป (54 - 56) ยอนหลง ในภาพรวมของประเทศยงคงเพมขน มเพยงบางเขตทมอตราตายใกลเคยงหรอต ากวาเปาหมายประเทศ นอกนนสงกวา และพบอตราตายอยางหยาบรวมทกกลมอายดวยโรค CHD ใน 9 เดอน เมอเทยบกบเปาหมายทงป (ไมเกน 23 ตอแสน) เขต 3, 4, และกทม. จะมอตราตายสงกวาเปาหมายของทงปคอนขางมาก และเมอดขอมลยอนหลง 3 ป กพบวามอตราตายสงกวาประเทศคอนขางมากและมแนวโนมเพมขน สาเหตยงอธบายไมไดชดเจน แตพบวาทง 3 เขตมความชกของ HT สง และออกก าลงกายนอย

(5) กลมสงอาย (60 ปขนไป) สาเหตหลกของการสญเสยปสขภาวะของผสงอาย พ.ศ. 2556 ในเพศชาย 3 ล าดบแรก คอ โรคหวใจและหลอดเลอด โรคมะเรงและความผดปกตทางการรบร สวนเพศหญง 3 ล าดบแรก คอ โรคหวใจและหลอดเลอด ความผดปกตทางการรบรและโรคมะเรง และพบโรคทผสงอายตายเรยงล าดบ คอ มะเรงหลอดเลอดสมอง ปอดอกเสบ ไต และเบาหวาน โดยพบวาผสงอายตายดวยโรคมะเรงเพมขน การเขาสสงคม

- 27 -

ผสงอายอยางสมบรณ เมอสนแผนฯ 12 โดยจ านวนประชากรจะเพมจาก 65.5 ลานคนในป 2560 เปน 66.1 ลานคน ในป 2564 สดสวนผสงอายจะเพมขนจากรอยละ 17.1 เปน 19.8 ขณะทสดสวนวยเดกและวยแรงงานจะลดลงจากรอยละ 17.5 และ 65.3 เหลอรอยละ 16.6 และ 64.1 ตามล าดบในชวงเวลาเดยวกน แสดงถงความจ าเปนทตองปรบระบบบรการรองรบผสงอาย และการเตรยมความพรอมประชากรในการเขาสสงคมสงอายอยางมคณภาพ ลดภาระคาใชจายดานสขภาพในอนาคต 3.2.4 สถานการณระบบบรการสขภาพ ระบบบรการสขภาพของประเทศไทย ไดมการพฒนาและขยายการใหบรการในทกมตอยางตอเนองในชวงหลายทศวรรษทผานมา มหนวยบรการครอบคลมทกพนท โครงสรางระบบสขภาพ มองคประกอบทส าคญประกอบดวย การจดบรการในระดบปฐมภม ระดบทตยภม ระดบตตยภม การจดบรการเฉพาะทางและระบบการสงตอ นอกจากน ยงมระบบสนบสนนทส าคญ คอ ระบบสนบสนนทรพยากร(คน เงน ของ) วชาการ การวจย และระบบขอมลขาวสารสขภาพ

3.2.4.1 หนวยบรการสขภาพ จากขอมลการส ารวจทรพยากรดานสาธารณสข ป 2557 ของส านกนโยบายและยทธศาสตร ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข มหนวยบรการสขภาพของรฐตามระดบของเขตการปกครอง ดงน ในเขตกรงเทพมหานคร มโรงพยาบาลโรงเรยนแพทย 5 แหง โรงพยาบาลทวไป 26 แหง โรงพยาบาลเฉพาะโรคและสถาบนเฉพาะโรค 18 แหง และศนยบรการสาธารณสขครบทกเขต รวม 132 ศนย / 5 สาขา ระดบภาค มโรงพยาบาลโรงเรยนแพทย 6 แหง โรงพยาบาลศนย 28 แหง โรงพยาบาลเฉพาะทาง 49 แหง ระดบจงหวด มโรงพยาบาลทวไปครอบคลมครบทกจงหวดรวม 88 แหง ระดบอ าเภอ มโรงพยาบาลชมชนครอบคลมอ าเภอรอยละ 88.8 รวม 780 แหงและศนยบรการสาธารณสขเทศบาล 295 แหง ระดบต าบล มโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (สถานอนามย) 9,777 แหง ครอบคลมครบทกต าบลแลว และหลายต าบลมโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล มากกวา 1 แหง ระดบหมบาน มสถานบรการสาธารณสขชมชน 125 แหง ศนยสาธารณสขมลฐานชมชนในเขตชนบท 48,049 แหง ศนยสาธารณสขมลฐานชมชนในเขตเมอง 3,108 แหง สรปจ านวนโรงพยาบาล(ทมเตยงรบผปวยไวคางคน) ทงประเทศ 1 ,303 แหง จ านวนเตยง 150,350 เตยง เปนภาครฐ 1,019 แหง (78 %) 120,322 เตยง (80 %) เอกชน 284 แหง ( 22 %) 30,028 เตยง (20 %) 3.2.4.2 แนวโนมจ านวนเตยงโรงพยาบาล ในการขยายสถานบรการสขภาพในสวนของโรงพยาบาล จะมการขยายทงจ านวนโรงพยาบาล และการเพมขนของจ านวนเตยงในโรงพยาบาลเพอรองรบการใหบรการผปวยในทมจ านวนเพมมากขน จากจ านวนประชากรและภาวการณเจบปวยทจ าเปนตองนอนโรงพยาบาลทเพมขน ท าใหจ านวนโรงพยาบาลเพมจาก 671 โรงพยาบาลในปพ.ศ.2522 เปน 1,303 โรงพยาบาลในป พ.ศ.2557 และจ านวนเตยงเพมจาก 61,274 เตยงในป พ.ศ.2522 เปน 150,035 เตยงในปพ.ศ.2557 โดยอตราสวนประชากรตอเตยงลดจาก 752:1 ในปพ.ศ.2522 เหลอ 432:1 ในปพ.ศ.

- 28 -

2557 และอตราสวนเตยงตอแพทยลดลงจาก 9.3:1 ในปพ.ศ.2522 เหลอ 5:1 ในปพ.ศ.2557 ทงนเนองจากการเพมขนของแพทยมากกวาการเพมขนของเตยงโรงพยาบาลในภาพรวม ป 2557 มอตราการครองเตยงภาพรวมทงประเทศรอยละ 74 3.2.4.3 แนวโนมสถานบรการดานสขภาพ จ าแนกตามสงกด สดสวนของโรงพยาบาลและสดสวนของเตยงโรงพยาบาล จ าแนกตามสงกด สดสวนของโรงพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสขเพมขนจากรอยละ 34.6 ในปพ.ศ.2516 เปนรอยละ 69.38 ในปพ.ศ.2557 ในขณะทเตยงโรงพยาบาลสงกดกระทรวงสาธารณสขอยทรอยละ 65.97 ในปพ.ศ.2557 ในขณะทสดสวนโรงพยาบาลสงกดกระทรวงอนๆ ลดลงจากรอยละ 20.1 ในปพ.ศ.2516 เหลอรอยละ 7.37 ในปพ.ศ.2557 โดยมเตยงอยทรอยละ 10.7 ในปพ.ศ.2557 และโรงพยาบาลเอกชน มสดสวนทลดลงจากรอยละ 39.2 ในปพ.ศ.2516 เหลอรอยละ 21.8 ในปพ.ศ.2557 โดยมเตยงอยทรอยละ 19.97 ในปพ.ศ.2557 3.2.4.4 แนวโนมสถานบรการดานสขภาพ รายภาค ส าหรบการกระจายเตยงโรงพยาบาลระหวางภาค พบวาอตราสวนประชากรตอเตยง ลดลงในทกภาค โดยในปพ.ศ.2557 อตราสวนประชากรตอเตยง ของกรงเทพฯ เทากบ 203:1 ภาคกลางเทากบ 374:1 ภาคเหนอเทากบ 443:1 ภาคใตเทากบ 476:1 และภาคตะวนออกเฉยงเหนอเทากบ 606:1 ความแตกตางระหวางกรงเทพฯกบภาคตะวนออกเฉยงเหนอลดลงจาก 4.5 เทา ในปพ.ศ.2522 เหลอ 2.8 เทา ในปพ.ศ. 2557 ส าหรบอตราสวนประชากรตอรพ.สต.เพมขนเลกนอยในทกภาคแสดงวาประชากรเพมขนเรวกวาการเพมขนของรพ.สต. โดยในแตละภาคมอตราสวนประชากรตอรพ.สต.ทใกลเคยงกนมาก ระหวาง 4,623:1 ถง 5,725:1 ในปพ.ศ.2557 3.2.4.5 การเขาถงบรการสขภาพ (1) ความครอบคลมหลกประกนสขภาพ

ความครอบคลมของการมหลกประกนสขภาพของคนไทยเพมมากขนอยางตอเนอง หลงจากการสรางหลกประกนสขภาพถวนหนาตงแตปพ.ศ.2545โดยมความครอบคลมเพมขนจากรอยละ 92.47 ในปพ.ศ.2545 เปนรอยละ 99.84 ในปพ.ศ.2557 โดยมสทธประกนสขภาพแหงชาต 48.31 ลานคน สทธประกนสงคม 11.07 ลานคน และสทธสวสดการขาราชการและรฐวสาหกจ 4.84 ลานคน (2) แนวโนมสดสวนผปวยนอก จ าแนกตามสงกด สดสวนผปวยนอกจ าแนกตามสงกดระหวางปพ.ศ. 2546-2556 มความเปลยนแปลงไมมากนก โดยกระทรวงสาธารณสขมสดสวนผปวยนอกประมาณรอยละ 60-65 ของผปวยนอกทงหมด รองลงมาคอ โรงพยาบาลเอกชน รอยละ 20-25กระทรวงศกษาธการ รอยละ 5 และกระทรวงกลาโหม รอยละ 3 (3) แนวโนมอตราการใชบรการผปวยนอก รายภาค อตราการใชบรการผปวยนอกตอประชากร จะชวยสะทอนการเขาถงบรการสขภาพ หากภาวะการเจบปวยไมเปลยนแปลง ทงนอตราการใชบรการผปวยนอกในภาพรวมระดบประเทศ มแนวโนมทเพมขนจาก 1.9 ครงตอคนตอป ในปพ.ศ.2546 เปน 2.8 ครงตอคนตอปในปพ.ศ.2556 ในขณะทแตละภาคกมอตราการใชบรการเพมขนเชนกน โดยกรงเทพฯเพมขนจาก 4.4 ครงตอคนตอปในปพ.ศ.2546 เปน 6.1 ครงตอคนตอปในปพ.ศ.2556 ภาคกลางเพมขนจาก 2.3 ครงตอคนตอปในปพ.ศ.2546 เปน 3.3 ครงตอคนตอปในปพ.ศ.2556 ภาคเหนอเพมขนจาก 1.7 ครงตอคนตอปในปพ.ศ.2546 เปน 2.6 ครงตอคนตอปในปพ.ศ.2556 ภาคใตเพมขนจาก 1.7 ครงตอคนตอปในปพ.ศ.2546 เปน 2.4 ครงตอคนตอปในปพ.ศ.2556 และภาคตะวนออกเฉยงเหนอเพมขนจาก 1.3 ครงตอคนตอปในปพ.ศ.2546 เปน 1.9 ครงตอคนตอปในปพ.ศ.

- 29 -

2556 โดยความแตกตางระหวางกรงเทพฯกบภาคตะวนออกเฉยงเหนออยทประมาณ 3 เทาในปพ.ศ.2556 (ภาพท 2 ) ภาพท 2 แนวโนมอตราการใชบรการผปวยนอก (จ านวนครงผปวยนอกตอประชากร) รายภาค พ.ศ. 2546-2556

ทมา: รายงานทรพยากรสาธารณสข ส านกนโยบายและยทธศาสตร

(4) การใชบรการผปวยใน การใชบรการผปวยใน เปนสวนหนงทสะทอนถงการเขาถงบรการสขภาพ โดยมขอมลไดแก สดสวน

ของผปวยในจ าแนกตามสงกด และอตราการใชบรการผปวยในตอประชากรจ าแนกตามภาค (5) แนวโนมสดสวนผปวยใน จ าแนกตามสงกด สดสวนผปวยในจ าแนกตามสงกดระหวางปพ.ศ. 2546-2556 มความเปลยนแปลงไมมากนก โดยกระทรวงสาธารณสขมสดสวนผปวยในประมาณรอยละ 70-75 ของผปวยในทงหมด รองลงมาคอ โรงพยาบาลเอกชน รอยละ 20-25 กระทรวงศกษาธการ รอยละ 4 และกระทรวงกลาโหม รอยละ 1.5 (ภาพท 3)

ภาพท 3 แนวโนมสดสวนผปวยใน (รอยละ) จ าแนกตามสงกด พ.ศ. 2546-2556

ทมา: รายงานทรพยากรสาธารณสข ส านกนโยบายและยทธศาสตร

(6) แนวโนมอตราการใชบรการผปวยใน รายภาค อตราการใชบรการผปวยในตอประชากรในภาพรวมระดบประเทศ มแนวโนมทเพมขนจาก 13.3 ครง

ตอ 100 คนตอป ในปพ.ศ.2546 เปน 15.1 ครงตอ 100 คนตอปในปพ.ศ.2556 ในขณะทแตละภาคกมอตราการใชบรการเพมขนเลกนอย โดยกรงเทพฯเพมขนจาก 20.3 ครงตอ 100 คนตอปในปพ.ศ.2546 เปน 22 ครงตอ 100 คนตอปในปพ.ศ.2556 ภาคกลางเพมขนจาก 14.4 ครงตอ 100 คนตอปในปพ.ศ.

- 30 -

2546 เปน 16.7 ครงตอ 100 คนตอปในปพ.ศ.2556 ภาคเหนอเพมขนจาก 13.1 ครงตอ 100 คนตอปในปพ.ศ.2546 เปน 14.9 ครงตอ 100 คนตอปในปพ.ศ.2556 ภาคใตเพมขนจาก 13.5 ครงตอ 100 คนตอปในปพ.ศ.2546 เปน 16.1 ครงตอ 100 คนตอปในปพ.ศ.2556 และภาคตะวนออกเฉยงเหนอเพมขนจาก 10.7 ครงตอ 100 คนตอปในปพ.ศ.2546 เปน 11.8 ครงตอ 100 คนตอปในปพ.ศ.2556 ความแตกตางระหวางกรงเทพฯกบภาคตะวนออกเฉยงเหนออยทประมาณ 2 เทา ในปพ.ศ.2556

3.2.4.6 การสงตอมทงไมยอมท าเองและปฏเสธการรบ มความพยายามพฒนาระบบสงตอผปวยอยางตอเนอง แตยงพบการปฏเสธการสงตอผปวยภายในเขต

ขามเขตและสวนกลาง มมากในเกอบทกจงหวด ตองใชเวลาการประสานงานนาน โดยเฉพาะในกรงเทพมหานครพบอตราการปฏเสธคอนขางสง ในทางตรงขามสถานบรการทควรมศกยภาพในการดแลผปวยไดกลบท าไดนอยลง

3.2.5 สถานการณก าลงคนดานสขภาพ ปจจบนสถานการณก าลงคนดานสขภาพ ยงเปนปญหาทส าคญของระบบสขภาพของประเทศ โดยเฉพาะอยางยงปญหาดานจ านวนทไมเพยงพอและการกระจายบคลากรทไมเหมาะสมกยงคงเปนปญหา มความแตกตางระหวางเมองและชนบท แมวากระทรวงสาธารณสขไดมนโยบายการเพมการผลตก าลงคนอยางตอเนอง การใชมาตรการเพมแรงจงใจ ทงในรปแบบคาตอบแทนประเภทตางๆ และความกาวหนาในอาชพราชการ แตปญหากยงคงมอย 3.2.5.1 แนวโนมก าลงคนดานสขภาพ ก าลงคนดานสขภาพ 5 สาขาหลก ไดแก แพทย ทนตแพทย เภสชกร พยาบาลวชาชพ และพยาบาลเทคนค มแนวโนมทดขนตลอดชวงเวลากวา 3 ทศวรรษทผานมา ยกเวนกรณของพยาบาลเทคนค ทมการเปลยนไปเปนพยาบาลวชาชพตงแตประมาณปพ.ศ.2546 ท าใหจ านวนพยาบาลเทคนคลดลงอยางตอเนอง อตราสวนประชากรตอแพทย ลดลงจากประมาณ 7,000:1 ในป พ.ศ.2522 เหลอประมาณ 2,521:1 ในป พ.ศ. 2556 ในขณะทอตราสวนประชากรตอทนตแพทย ลดลงจากประมาณ 45,000:1 ในปพ.ศ.2522 เหลอประมาณ 10,580:1 ในปพ.ศ.2556 อตราสวนประชากรตอเภสชกร ลดลงจากประมาณ 18,000:1 ในปพ.ศ.2522 เหลอประมาณ 6,352:1 ในปพ.ศ.2556 และอตราสวนประชากรตอพยาบาลวชาชพ ลดลงจากประมาณ 2,600:1 ในปพ.ศ.2522 เหลอประมาณ 500:1 ในปพ.ศ.2556 แตอตราสวนประชากรตอพยาบาลเทคนค กลบเพมขนจากประมาณ 2,900:1 ในปพ.ศ.2531 เปน ประมาณ 9,400:1 ในปพ.ศ.2556 (ภาพท 4) ภาพท 4 แนวโนมอตราสวนประชากรตอก าลงคนดานสขภาพ พ.ศ. 2522-2556

ทมา: รายงานทรพยากรสาธารณสข ส านกนโยบายและยทธศาสตร

- 31 -

3.2.5.2 แนวโนมก าลงคนดานสขภาพ จ าแนกตามสงกด สดสวนก าลงคนดานสขภาพจ าแนกตามสงกด จะสะทอนการเจรญเตบโตทงภาครฐและเอกชน ทมบทบาทในการใหบรการสขภาพทเพมมากขนและการขยายสถานบรการสขภาพในระดบพนททวทงประเทศ ท าใหก าลงคนดานสขภาพในสวนของกระทรวงสาธารณสขมสดสวนสงทสด ส ด ส ว น ข อ ง แ พ ท ย ส ง ก ดกระทรวงสาธารณสข มแนวโนมทเพมขนจากรอยละ 37.1 ในป พ.ศ.2514 เปนรอยละ 58.8 ในป พ.ศ.2556 ในขณะทสดสวนของแพทยสงกดกระทรวงอนๆนน ลดลงจากรอยละ 44.8 ในป พ.ศ.2514 เหลอรอยละ 19.5 และสดสวนของแพทยโรงพยาบาลเอกชน เพมขนจากรอยละ 6.7 ในป พ.ศ.2514 เปนรอยละ 18 ในปพ.ศ.2556 ซงมสดสวนทคอนขางคงทนบตงแตปพ.ศ.2537 เปนตนมา สดสวนของทนตแพทยสงกดกระทรวงสาธารณสขมแนวโนมทเพมขนจากรอยละ 27.5 ในปพ.ศ.2514 เปนรอยละ 60.7 ในปพ.ศ.2556 ในขณะทสดสวนของทนตแพทยสงกดกระทรวงอนๆนน ลดลงจากรอยละ 55.7 ในปพ.ศ.2514 เหลอรอยละ 13.3 และสดสวนของทนตแพทยโรงพยาบาลเอกชน เพมขนจากรอยละ 3.8 ในปพ.ศ.2514 เปนรอยละ 23 ในปพ.ศ.2556 สดสวนของเภสชกรสงกดกระทรวงสาธารณสข มแนวโนมทเพมขนจากรอยละ 18.9 ในปพ.ศ.2514 เปนรอยละ 65.7 ในปพ.ศ.2556 ในขณะทสดสวนของเภสชกรสงกดกระทรวงอนๆนน ลดลงจากรอยละ 17.8 ในปพ.ศ.2514 เหลอรอยละ 9.6 และสดสวนของเภสชกรโรงพยาบาลเอกชน ลดลงจากรอยละ 57 ในปพ.ศ.2514 เปนรอยละ 22.3 ในปพ.ศ.2556 โดยมสดสวนทคอนขางคงทตงแตปพ.ศ.2543

สดสวนของพยาบาลวชาชพสงกดกระทรวงสาธารณสข มแนวโนมทเพมขนจากรอยละ 42.9 ในปพ.ศ. 2514 เปนรอยละ 72.4 ในปพ.ศ.2556 ในขณะทสดสวนของพยาบาลวชาชพสงกดกระทรวงอนๆนน ลดลงจากรอยละ 39.7 ในปพ.ศ.2514 เหลอรอยละ 13.4 และสดสวนของพยาบาลวชาชพโรงพยาบาลเอกชน เพมขนจากรอยละ 6.8 ในปพ.ศ.2514 เปนรอยละ 10.9 ในปพ.ศ.2556 3.2.5.3 การกระจายก าลงคนดานสขภาพ

การตดตามสถานการณการกระจายก าลงคนดานสขภาพระหวางภมภาค เปนประเดนดานความเสมอภาคในการเขาถงบรการสขภาพ โดยเฉพาะความเสมอภาคระหวางพนททมภาวะเศรษฐกจทแตกตางกน เชน ระหวางกรงเทพมหานครกบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ นอกจากนยงมประเดนการกระจายของก าลงคนดานสขภาพระหวางระดบของบรการ โดยเฉพาะอยางยงการกระจายของแพทยระหวางโรงพยาบาลระดบตางๆ และประเดนผลกระทบตอภาระงานของก าลงคนดานสขภาพ โดยเฉพาะแพทย ทดแลผปวยนอกและผปวยในระหวางโรงพยาบาลระดบตางๆ 3.2.5.4 แนวโนมการกระจายก าลงคนดานสขภาพ รายภาค การกระจายก าลงคนดานสขภาพ ระหวางภมภาค ประกอบดวยบคลากร 6 สาขา ไดแก แพทย ทนตแพทย เภสชกร พยาบาลวชาชพ พยาบาลเทคนค และบคลากรทท างานทโรงพยาบาลสงเสรมสขภาพต าบล (รพ.สต.) ดงน อตราสวนประชากรตอแพทย ลดลงในทกภาค โดยอตราสวนประชากรตอแพทย ในปพ.ศ.2556 ของกรงเทพฯ เทากบ 886:1 ภาคกลาง เทากบ 2,220:1 ภาคเหนอ เทากบ 2,821:1 ภาคใต เทากบ 2,792:1 และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เทากบ 3,763:1 โดยความแตกตางระหวางกรงเทพฯกบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ลดจาก 21.3 เทา ในปพ.ศ.2522 เหลอ 4.2 เทา ในปพ.ศ.2556 (ภาพท 5)

- 32 -

ภาพท 5 แนวโนมอตราสวนประชากรตอแพทยรายภาค พ.ศ. 2522-2556

ทมา รายงานทรพยากรสาธารณสข ส านกนโยบายและยทธศาสตร

อตราสวนประชากรตอทนตแพทย ลดลงในทกภาค โดยอตราสวนประชากรตอทนตแพทย ในปพ.ศ. 2556 ของกรงเทพฯ เทากบ 2,932:1 ภาคกลาง เทากบ 8,499:1 ภาคเหนอ เทากบ 9,147:1 ภาคใต เทากบ 9,300:1 และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เทากบ 13,783:1 โดยความแตกตางระหวางกรงเทพฯกบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ลดจาก 40.2 เทา ในปพ.ศ.2522 เหลอ 4.7 เทา ในปพ.ศ.2556 อตราสวนประชากรตอเภสชกร ลดลงในทกภาค โดยอตราสวนประชากรตอเภสชกร ในปพ.ศ.2556 ของกรงเทพฯ เทากบ 2,465:1 ภาคกลาง เทากบ 4,717:1 ภาคเหนอ เทากบ 6,548:1 ภาคใต เทากบ 6,330:1และภาคตะวนออกเฉยงเหนอเทากบ 8,237:1 โดยความแตกตางระหวางกรงเทพฯกบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ลดจาก 98.1 เทา ในปพ.ศ.2522 เหลอ 3.3 เทา ในปพ.ศ.2556

อตราสวนประชากรตอพยาบาลวชาชพ ลดลงในทกภาค โดยอตราสวนประชากรตอพยาบาลวชาชพ ในปพ.ศ.2556 ของกรงเทพฯ เทากบ 240:1 ภาคกลาง เทากบ 497:1 ภาคเหนอ เทากบ 543:1 ภาคใต เทากบ 466:1 และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เทากบ 646:1 โดยความแตกตางระหวางกรงเทพฯกบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ ลดจาก 18.2 เทา ในปพ.ศ.2522 เหลอ 2.7 เทา ในปพ.ศ.2556

อตราสวนประชากรตอพยาบาลเทคนค ในปพ.ศ.2556 ของกรงเทพฯ เทากบ 1,880:1 ภาคกลาง เทากบ 13,279:1 ภาคเหนอ เทากบ 17,656:1 ภาคใต เทากบ 16,782:1 และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เทากบ 15,482:1 โดยความแตกตางระหวางกรงเทพฯกบภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เพมขนจาก 1.4 เทา ในปพ.ศ.2522 เปน 8.2 เทา ในปพ.ศ.2556 ทงนเนองจากการลดลงอยางมากของพยาบาลเทคนคในแตละภมภาค

อตราสวนประชากรตอเจาหนาทรพ.สต. คอนขางคงทในทกภาค โดยอตราสวนประชากรตอเจาหนาทรพ.สต. ในปพ.ศ.2556 ของภาคกลาง เทากบ 1,754:1 ภาคเหนอ เทากบ 1,595:1 ภาคใต เทากบ 1,461:1 และภาคตะวนออกเฉยงเหนอ เทากบ 1,626:1 โดยมคาเฉลยระดบประเทศ เทากบ 1,624:1 แสดงใหเหนวาบคลากรในรพ.สต. มความใกลเคยงกนมากในแตละภาค

3.2.6 การเงนการคลงดานสขภาพ แนวโนมรายจายสขภาพในภาพรวมระดบประเทศ มแนวโนมทเพมขนจาก 127,655 ลานบาท (2,160 บาทตอคน) ในป พ.ศ.2537 เปน 513,213 ลานบาท (7,962 บาทตอคน) ในป พ.ศ.2555 หรอเพมขนประมาณ 4 เทา โดยรอยละของรายจายสขภาพ เมอเทยบกบมลคาผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (GDP)

- 33 -

คดเปนรอยละ 3.5 ของ GDP ในปพ.ศ.2537 แลวเพมขนอยางชาๆ เปนรอยละ 4.5 ของ GDP ในปพ.ศ. 2555 ทงนสดสวนรายจายสขภาพทเปนภาครฐ เพมขนจากรอยละ 45 ในปพ.ศ.2537 เปนรอยละ 75.8 ในปพ.ศ. 2555 (ภาครฐสวนกลางรอยละ 63.0 สวนทองถนรอยละ 5.5และกองทนประกนสงคมรอยละ 7.3) ในขณะทสดสวนรายจายสขภาพทเปนภาคเอกชน ลดลงจากรอยละ 55 ในปพ.ศ.2537 เหลอรอยละ 24.2 ในปพ.ศ. 2555 (ครวเรอนจายเองรอยละ 11.6 การประกนสขภาพเอกชน 8.8 ความชวยเหลอจากตางประเทศ 3.8) ซงเปนผลมาจากนโยบายการสรางหลกประกนสขภาพถวนหนาตงแตปพ.ศ.2545 ทท าใหภาครฐมบทบาท ตอรายจายสขภาพมากขนอยางตอเนอง รายจายสขภาพป พ.ศ.2555 รอยละ 69.6 เพอซอสนคาและบรการสขภาพสวนบคคล รายจายอกรอยละ 12.6 เพอการบรหารจดการดานระบบและการคลงสาธารณสข รอยละ 6.3 เพอกจกรรมดานการสงเสรมสขภาพและปองกนโรค และอกรอยละ 11.6 เปนการลงทนดานสขภาพ

3.2.7 ระบบขอมลขาวสารสขภาพ ระบบขอมลขาวสารสขภาพ มความส าคญตอการก าหนดทศทางนโยบายสขภาพทอาศยหลกฐานสนบสนนทางวชาการ ทสอดคลองกบสถานการณปญหาสขภาพปจจบน และแนวโนมของปญหาสขภาพในอนาคต รวมทงยงมความส าคญตอการพฒนาระบบบรการสขภาพ และการจดการกบปญหาสขภาพเฉพาะตางๆ เพอการพฒนาระบบและวธการในการจดการกบปญหาและเพมคณภาพบรการใหดยงขน ตลอดจนการตดตามประเมนผลระบบสขภาพ สถานะสขภาพของประชาชน ฯลฯ ระบบขอมลดานสขภาพยงมปญหาความครบถวน ถกตองของขอมล ขอมลกระจดกระจายไมสามารถน ามาใชประโยชนได ขาดกลไกในการบรหารจดการขอมลสขภาพในระดบประเทศ ภาครฐ (กระทรวงสาธารณสข) ขาดก าลงคนและผเชยวชาญในการบรหารจดการและพฒนาระบบ เปนตน ปญหาตางๆดงกลาว จ าเปนตองอาศยความรวมมอของภาคทเกยวของ โดยเฉพาะผใชขอมล และผจดท าขอมล ซงประกอบดวย กระทรวงสาธารณสข กองทนดานสขภาพ กระทรวงอนๆ ส านกงานสถตแหงชาต สถานพยาบาลภาครฐและภาคเอกชน รวมทงภาคประชาชน โดยตองมกลไกการสนบสนน ทงดานงบประมาณและดานวชาการ ทเพยงพอและเหมาะสม ประกอบกบการมบคลากรทมศกยภาพ ภายใตการจดการทเปนระบบและตอเนอง และมการประสานความรวมมอกน ทงแบบทเปนทางการ และไมเปนทางการ โดยอยในรปแบบของเครอขาย เพอการเรยนรและพฒนาระบบรวมกน

3.2.8 ระบบยาและเทคโนโลยดานสขภาพ ยาและเทคโนโลยดานสขภาพ ไดแก ยา เวชภณฑ และอปกรณทางการแพทยในการรกษาพยาบาล ม

ความส าคญในการจดบรการสขภาพ นอกเหนอจากก าลงคนดานสขภาพและสถานบรการสขภาพ 3.2.8.1 ยาและเวชภณฑ

ยาและเวชภณฑ มความจ าเปนในการใหบรการสขภาพ ซงตองมคณภาพไดมาตรฐาน และสามารถกระจายไปยงประชาชนในภมภาคตางๆไดอยางทวถง ผานการผลตและน าเขามาจากตางประเทศ แนวโนมสถานทผลตยาทไดมาตรฐาน ยาทผลตในประเทศสวนหนงมาจากโรงงานผลตยาทไดรบการสงเสรม หลกเกณฑและวธการทดในการผลต (Good Manufacturing Practice: GMP) ในพ.ศ.2546 กระทรวงสาธารณสขไดออกกฎหมายใหโรงงานผลตยาทกแหงตองไดมาตรฐานตามหลกเกณฑวธการทดในการผลต ซงแนวโนมของสถานทผลตยาทไดมาตรฐาน GMP เพมขนจากรอยละ 30.4 ในปพ.ศ.2532 เปนรอยละ 75.6 ในปพ.ศ.2546 และเพมเปนรอยละ 95.2 ในปพ.ศ.2556 โดยลาสดปพ.ศ.2558 สถานทผลตยาไดมาตรฐาน GMP รอยละ 86.9 (ภาพท 6)

- 34 -

ภาพท 6 แนวโนมรอยละของสถานทผลตยาทได GMP พ.ศ. 2532-2556

ทมา: ส านกยา ส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา

แนวโนมมลคาการผลตและน าเขายาแผนปจจบน นอกจากการผลตยาไวใชเองภายในประเทศแลว ยงมยาและเวชภณฑทตองน าเขามาจากตางประเทศ โดยมลคาการผลตยาและน าเขายา มแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง แตแนวโนมการเพมขนของมลคาการน าเขายา เพมขนเรวกวาการผลตยา ท าใหสดสวนของมลคาการผลตยาลดลงจากรอยละ 76.5 ในปพ.ศ.2527 เหลอรอยละ 33 ในปพ.ศ.2556 ในขณะทมลคาการน าเขายาเพมขนจากรอยละ 23.5 ในปพ.ศ.2527 เปนรอยละ 67 ในปพ.ศ.2556 หรอคดเปนประมาณ 2 เทาของมลคาการผลต 3.2.8.2 เทคโนโลยทางการแพทยและการสาธารณสข

สถานการณเทคโนโลยทางการแพทยและสาธารณสขทส าคญ จะหมายถงอปกรณการทางแพทยทส าคญ โดยเฉพาะทมราคาแพง ทงในดานแนวโนมและการกระจายระหวางภมภาคตางๆ แนวโนมอปกรณการแพทยทส าคญ อปกรณเครองมอแพทยทส าคญ มสวนในการใหบรการสขภาพทจ าเปน ไมวาจะเปนการวนจฉย หรอการรกษาโรค โดยเฉพาะเครองมอแพทยทมราคาแพง หากพจารณาจากแนวโนมจะพบวามการเพมขนของเครองมอแพทยราคาแพงอยางตอเนอง โดยเครองเอกซเรยคอมพวเตอร (CT-scanner) เพมขนจาก 266 เครองในป พ.ศ. 2546 เปน 553 เครองในปพ.ศ.2556 เชนเดยวกบเครองตรวจอวยวะภายในดวยสนามแมเหลกไฟฟา (MRI) เครองสลายนว (ESWL) และเครองตรวจมะเรงเตานม (Mammogram) ซงสะทอนถงการเตบโตของการลงทนในดานบรการสขภาพ โดยเฉพาะในดานการรกษาพยาบาล การกระจายอปกรณการแพทยทส าคญ การกระจายของอปกรณการแพทยทส าคญ ระหวางภมภาคตางๆ จะพบวาเครองมอแพทยราคาแพงสวนใหญยงกระจกตวอยทกรงเทพฯ โดยกรงเทพฯ มอตราสวนเครองมอแพทยตอประชากรลานคน ทสงกวาคาเฉลยระดบประเทศอยทประมาณ 2-4 เทา ตวอยางเชนเครอง Mammogram ทกรงเทพฯมมากกวาคาเฉลย 4.2 เทา หรอมากกวาภาคตะวนออกเฉยงเหนอ 8 เทา ในสวนของเครองเอกซเรยคอมพวเตอร (CT-scanner) จะพบวาถงแมแนวโนมของอตราสวนตอประชากรลานคนของเครองCT-scanner จะเพมขนในทกภมภาค แตความแตกตางระหวางภมภาคกยงคงอย โดยกรงเทพฯยงคงมเครองCT-scannerทมากกวาคาเฉลยประเทศอยประมาณ 3-4 เทา มาตลอดตงแตปพ.ศ.2542 เปนตนมา

- 35 -

3.2.9 การอภบาลในระบบสขภาพไทย การพฒนาระบบสขภาพ ไมไดเปนบทบาทของกระทรวงสาธารณสขแตเพยงล าพง ยงมกระทรวงอนๆ

ทงทมบทบาทโดยตรงเชน โรงเรยนแพทยสงกดกระทรวงศกษา และสวนทเกยวของกนเชนกระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงมนษย กระทรวงการทองเทยวและกฬา เปนตน และมหนวยงานดานสขภาพเกดขนใหมตามกฎหมายอาท สวรส.(2537) สสส.(2544) สปสช.(2545) สช.(2550) สพฉ.(2551) สรพ.(2552) แตประเทศกลบขาดกลไกระดบชาตในการสรางเอกภาพในการก าหนดทศทางนโยบาย ยทธศาสตรและมาตรการทไมทบซอนหรอไปคนละทางอยางในปจจบน หลายๆเรองคนคดไมไดท า คนท าไมไดคด ตางคนตางท า ขาดการก าหนดเปาหมายรวม ความเปนคขดแยง ความไมไววางใจระหวางกนในระดบนโยบายท าใหขาดความรวมมอ ขาดการประสานงาน ตลอดจนหนวยงานดานสขภาพทตงขนตามพรบ.ตางๆ ไมมกลไกกลางในการเชอมรอยระหวางองคกร ท าใหเกดการแตกแยกในแนวคดและการกระท าทน ามาสนบสนนความคดของตน น าไปสการขาดประสทธภาพ ประสทธผล ทงทหลายๆกรณทเกดขนมเปาหมายสดทายไมแตกตางกน

บทสรป การเปลยนแปลงดานสงคม เศรษฐกจและการเมองของประเทศ เปนปจจยทส าคญและสงผลใหเกด

การปฏรปในระบบสขภาพของประเทศ รฐบาล(พลเอกประยทธ จนทรโอชา) ไดวางยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป (พ.ศ.2560 – 2579) เพอเปนกรอบแนวทางในการพฒนาประเทศใหมความตอเนองเพอใหบรรลวสยทศน “ประเทศมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” ในชวงระยะ 5 ปแรก เปนชวงเปลยนผานทส าคญ การวางแผนพฒนาตองมงตอบสนองตอเปาหมายชาตทตองบรรลและวางรากฐานการพฒนาทมงผลสมฤทธสามารถสานตอการพฒนาไดในแผนพฒนาสขภาพฯฉบบตอๆไป จากสถานการณและปจจยทมผลตอการพฒนาสขภาพดงกลาวมาแลวนน สรปปจจยทเปนจดเปลยนทส าคญ ดงน

(1) เปาหมายการพฒนาทยงยนป 2559-2573 (Sustainable Development Goals: SDGs) ม 17 เปาหมายหลก ททกประเทศจะตองบรรลในอก 15 ปขางหนา ดงนนทศทางการพฒนาเศรษฐกจ สงคมและสงแวดลอมตางๆ ตองปรบตวเพอตอบสนองตอเปาหมาย SDGs ใหบรรล (2) การปรบโครงสรางประเทศไทย ไปส “ประเทศไทย 4.0” เพอกาวขามกบดกรายไดปานกลางทก าลงเผชญอย เปนการปรบเปลยนโครงสรางเศรษฐกจไปส “Value-base Economy”หรอ “เศรษฐกจทขบเคลอนดวยนวตกรรม” การพฒนาดานสขภาพจะปรบตวอยางไร เพอใหเกดมลคาเพมทางเศรษฐกจของประเทศได (3) การเปลยนแปลงโครงสรางประชากรเขาสสงคมผสงอายอยางรวดเรวของประเทศไทย อนเนองมาจากการลดลงของภาวะเจรญพนธหรอการเกดนอยลง และภาวการณตายลดลง คนไทยอายคาดเฉลยยนยาวขน (4) การเปลยนแปลงทางระบาดวทยาท าใหรปแบบของภาระโรคเปลยนจากโรคตดเชอไปเปน โรคไมตดตอเรอรง และยงมปญหาสขภาพจาก อบตเหต ภยพบตและภยสขภาพ รวมทงโรคจากการประกอบอาชพและโรคจากสงแวดลอมสงขน (5) โลกาภวตน และความรวดเรวของการพฒนาเทคโนโลยดานการแพทย สงผลตอพฤตกรรม

- 36 -

สขภาพของประชาชนรวมถงพฤตกรรมการใหบรการสขภาพ การขาดการประเมนเทคโนโลยสขภาพ (Health Technology Assessment) อยางเพยงพอ จะท าใหประเทศไมสามารถเลอกลงทนใชทรพยากรทมอยางจ ากดไดอยางคมคา (6) สดสวนคาใชจายดานการสงเสรมสขภาพและการปองกนโรคมเพยงรอยละ 9 ทเหลอเปนการใชจายส าหรบการรกษาพยาบาล ทงๆ ทแนวคดเรอง “ปองกนดกวารกษา” มมานานมาก บรการสขภาพในระดบปฐมภมจงมความส าคญเพยงในระดบหลกการหรอนโยบาย แตไมเปนจรงในระดบการปฏบตและการสนบสนน (7) การจดการก าลงคนดานสขภาพ ยงไมสามารถตอบสนองตอการสรางประสทธภาพของระบบบรการสขภาพ เกดวกฤตขาดแคลนผน าและนกวชาการทมคณภาพ (8) ระบบการเงนการคลงดานสขภาพกยงมปญหาในการจดการ ความเหลอมล าระหวางกองทนประกนสขภาพทง 3 ระบบยงคงอย มความคดเหนทแตกตาง ขดแยง และมโรงพยาบาลหลายแหงมปญหาวกฤตทางการเงน (9) ระบบขอมลขาวสารและการวจยดานสขภาพ ยงไมสามารถใชประโยชนจากขอมลและงานวจยทมไดอยางเพยงพอในการบรหารงานของรฐ และการเขาถงของประชาชนในลกษณะประโยชนสาธารณะ (10) กลไกการอภบาลระบบสขภาพในระดบชาต และระบบธรรมาภบาลยงไมชดเจน (11) ความรอบรดานสขภาพ (Health Literacy) ของประชาชนยงไมเพยงพอในการ ปองกนปจจยเสยง และประชาชน ชมชน องคการตางๆสวนหนงยงขาดการมสวนรวมในการพฒนาและพงพาตนเองไมได

- 37 -

สวนท 4 หลกการของแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12

(พ.ศ. 2560 – 2564)

หลกการของแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 การพฒนาดานสขภาพในชวงแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 11 (2555 - 2559) สถานการณภายในประเทศทมผลกระทบจากมหาอทกภยชวงปลายป2554 ทตอเนองมาถงป 2555 ในป 2556 มเหตการณประทวงทางการเมองของมวลมหาประชาชน จนกระทงชวงเดอนพฤษภาคม 2557 เกดคณะรกษาความสงบแหงชาต ความกดดนจากภาวะเศรษฐกจโลก กระแสการเขาสประชาคมอาเซยน การเปดการคาเสร การเขาสสงคมผสงอาย การกอการรายขามชาต การเปลยนแปลงดานเทคโนโลยและอนๆ ประกอบกบการพฒนาดานสขภาพทผานมา ยงคงประสบปญหาดานการเงนการคลงสขภาพ การขาดเอกภาพเชงนโยบาย ตางคนตางท า ขาดการก าหนดเปาหมายรวม ขาดความรวมมอ โครงสรางการท างานทมความซ าซอน และทส าคญในชวงทายของแผนฯเปนหวงระยะเวลาแหงการปฏรปประเทศไปสความ “มนคง มงคง และยงยน” เพอความสขของคนไทยทกคน ประเดนปญหาดานสขภาพทยงคงอย ตองไดรบการแกไขและพฒนาในแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 ตอไป รฐบาล (พลเอกประยทธ จนทรโอชา) ไดก าหนดยทธศาสตรชาต 20 ป (พ.ศ.2560 – 2579) เพอเปนกรอบในการพฒนาประเทศใหมความตอเนอง เพอใหบรรลวสยทศน “ประเทศมความมนคง มงคง ยงยน เปนประเทศทพฒนาแลว ดวยการพฒนาตามปรชญาเศรษฐกจพอเพยง” น าไปสการพฒนาใหคนไทยมความสขและตอบสนองตอการบรรลซงผลประโยชนแหงชาต ในการทจะพฒนาคณภาพชวต สรางรายไดระดบสง เปนประเทศทพฒนาแลว และสรางความสขของคนไทย สงคมมความมนคง เสมอภาคและเปนธรรม ประเทศสามารถแขงขนไดในระบบเศรษฐกจ ซงประกอบดวย 6 ยทธศาสตร ไดแก (1) ยทธศาสตรดานความมนคง (2) ยทธศาสตรดานการสรางความมนคงในการแขงขน (3) ยทธศาสตรการพฒนาและเสรมสรางศกยภาพคน (4) ยทธศาสตรดานการสรางโอกาสความเสมอภาคและเทาเทยมกนในสงคม (5) ยทธศาสตรดานการสรางการเตบโตบนคณภาพชวตทเปนมตรกบสงแวดลอม (6) ยทธศาสตรดานการปรบสมดลและการพฒนาระบบบรหารจดการภาครฐ

- 38 -

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ไดจดท า (ราง)แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564) ทมความสอดคลองเชอมโยงกบยทธศาสตรชาต 20 ป โดยมงใหมการบรรลเปาหมายในระยะ 5 ป และสามารถตอยอดในระยะตอไปตามเปาหมายยทธศาสตรชาต 20 ปได ซงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (2560 – 2564 ) มหลกการส าคญของแผน คอ (1) ยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยง (2) ยดคนเปนศนยกลางการพฒนา (3) ยดวสยทศนภายใตยทธศาสตรชาต 20 ป (4) ยดเปาหมายอนาคตประเทศไทยป 2579 ควบคกบกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDGs) (5) ยดหลกการน าไปสการปฏบตใหเกดผลสมฤทธอยางจรงจงใน 5 ปทตอยอดไปสผลสมฤทธทเปนเปาหมายระยะยาว โดยใชแผนพฒนาฯเปนกลไกเชอมตอในล าดบแรกทจะก ากบและสงตอแนวทางการพฒนาและเปาหมายในยทธศาสตรชาต 20 ป ใหเกดการปฏบตในทกระดบและในแตละดานอยางสอดคลองกน การจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาตในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564 ) จงไดยดหลกการพฒนาและเชอมโยงภายใตกรอบของยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) เปนหลก ตลอดจนเชอมโยงกรอบเปาหมายการพฒนาทยงยน (SDGs) การปรบโครงสรางประเทศไทยไปสประเทศไทย 4.0 ธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต ฉบบท 2 พ.ศ.2559 การปฏรปประเทศไทยดานสาธารณสข แผนระยะ 20 ป ดานสาธารณสข และใหความส าคญกบการอภบาลระบบสขภาพใหยงยน ลดความเหลอมล า จดระบบบรการสขภาพใหครอบคลม เปนธรรม เพอคนไทยมสขภาพแขงแรง สามารถสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจของ ประเทศไดทงทางตรงและทางออม

- 39 -

แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560-2564) เปนแผนพฒนาระยะ 5 ป จะเปนกลไกเชอมตอเปาหมายยทธศาสตรชาตระยะ 20 ป และแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 ใหสามารถน าสการปฏบตอยางเปนรปธรรม ดงนน การก าหนดทศทางเปาหมายการพฒนาและประเดนยทธศาสตร ไดพจารณาจากการประเมนสถานการณและปจจยแวดลอมทมผลตอการพฒนาสขภาพ ซงแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 เปนชวงระยะเวลาของการปฏรปประเทศในระยะ 5 ปแรก และจะเปนการวางรากฐานของระบบสขภาพใหเขมแขง มเอกภาพ สามารถตอยอดใหเกดผลสมฤทธไดอยางตอเนองภายใตแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบตอๆไป จงก าหนดเปาประสงค วสยทศน พนธกจ และยทธศาสตร ดงน

วสยทศน

ระบบสขภาพไทยเขมแขง เปนเอกภาพ เพอคนไทยสขภาพด สรางประเทศใหมนคง มงคงและยงยน

พนธกจ

เสรมสราง สนบสนนและประสานใหเกดการมสวนรวมของทกภาคสวน ทง ภาครฐ เอกชน นกวชาการและภาคประชาสงคม ในการอภบาลและพฒนาระบบสขภาพไทยใหเขมแขง รองรบกบบรบทของการเปลยนแปลงในอนาคต

เปาประสงค 1. เพอใหคนไทย ชมชน ทองถน ภาคเครอขายภาคประชาชนและภาคประชาสงคมดานสขภาพ มความรอบร ดานสขภาพ มพฤตกรรมสขภาพทด สามารถชวยเหลอ ดแลตนเอง ครอบครวและชมชนดานสขภาพได 2. เพอใหคนไทยทกชวงวย ไดรบการพฒนาศกยภาพและสรางเสรมใหมสขภาวะทด ไดรบการสงเสรมสขภาพ ปองกนโรค และปจจยเสยงดานสขภาพ มการคมครองดานสขภาพทด มสภาพแวดลอมทเออตอการม สขภาพด มระบบการดแล ผสงอายทเออตอการเขาถงบรการไดสะดวกสงผลใหผสงอายมคณภาพชวตทด เขาสสงคมสงวยไดอยางมความสข ลดการตายกอนวยอนควร 3. เพอใหระบบบรการสขภาพทกระดบมการเพมขดความสามารถ มคณภาพ มาตรฐาน มระบบบรการท ทนสมย มความพอเพยง มการกระจายทเปนธรรม มเทคโนโลยทางการแพทยขนสงทคนไทยสามารถเขาถง บรการไดสะดวก เหมาะสม ทงนโดยการบรณาการและการมสวนรวมจากทกภาคสวน 4. เพอใหมระบบการบรหารจดการก าลงคนดานสขภาพทมประสทธภาพ มแผนความตองการอตราก าลงคน ดานสขภาพทชดเจน มการผลตและพฒนาก าลงคนดานสขภาพทตอบสนองตอปญหาและความตองการ ของประเทศ 5. เพอใหมระบบการอภบาลดานสขภาพมประสทธภาพและประสทธผล โดยมกลไกทงระดบชาตและระดบ พนท ทจะท าใหการด าเนนงานงานดานสขภาพมการบรณาการ มการก าหนดเปาหมายรวมกน มการ จดสรรและใชทรพยากรรวมกนอยางเหมาะสม สงผล ใหระบบสขภาพมความยงยน คนไทยไดรบบรการทด มคณภาพ

- 40 -

ยทธศาสตรการพฒนา

ยทธศาสตรท 1: เรงการเสรมสรางสขภาพคนไทยเชงรก (P3: Health Promotion + Disease Prevention + Consumer & Environmental Protection Excellence) ใหความส าคญกบการปฏรปดานสขภาพเพอใหคนไทยทกชวงวยมสขภาพแขงแรง เรงรดพฒนาระบบการดแลเดกใหมพฒนาการทสมวย เสรมสรางความรวมมอในการดแลใหเดกเกดอยางมคณภาพ เจรญเตบโตเตมศกยภาพ แขงแรง พรอมทจะเรยนร สงเสรมการเลยงลกดวยนมแมและอาหารตามวยทถกหลกโภชนาการ เตบโตอยางมคณภาพทกชวงวย มความฉลาดทางสตปญญาและอารมณ ดแลผสงอายไดอยางเหมาะสม สรางความตระหนกรเพอการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ ลดปจจยเสยงและผลกระทบดานสขภาพ สงเสรมใหบคคล ชมชน และประชาชนกลมตางๆมความร และทศนคตทถกตองดานสขภาพ เพอใหมพฤตกรรมสขภาพทถกตอง ไมกอใหเกดโรค ไมปวยและตายดวยโรคทปองกนได มจตส านกและรวมสรางสงแวดลอมทดตอสขภาพ สงเสรมใหเกดกระบวนการพฒนานโยบายสาธารณะอยางมสวนรวมของประชาชนและทกภาคสวน พฒนาระบบสขภาพเชงรกโดยการสงเสรมสขภาพ การปองกนควบคมโรคและระบบการคมครองผบรโภคทมประสทธผล มความปลอดภยดานอาหาร พฒนาและสงเสรมการใชแนวปฏบตดานพฤตกรรมสขภาพของประชาชน สรางมาตรการทางสงคมในการควบคมพฤตกรรมเสยงทางสขภาพทส าคญ สงเสรมการออกก าลงกายและการมสขภาพทด ยทธศาสตรท 2: สรางความเปนธรรม ลดความเหลอมล าในระบบบรการสขภาพ (Service Excellence)

ใหความส าคญกบการปฏรประบบบรการปฐมภมทมแพทยเวชศาสตรครอบครวกระจายครอบคลมทกพนทเพอดแลประชาชนในสดสวนทเหมาะสม เรงรดพฒนาระบบบรการปฐมภมทงในเขตเมองและชนบท พฒนาความรวมมอในดานวชาการ การวจย และการจดบรการดานการแพทยและสาธารณสขทกระดบกบมหาวทยาลย องคกรปกครองสวนทองถนในพนทและหนวยงานอนๆทใหบรการสขภาพ ยกระดบการใหบรการดานสขภาพโดยการพฒนาและขยายขดความสามารถของหนวยบรการทกระดบตงแตปฐมภม ทตยภม ตตยภม และตตยภมขนสง ตลอดจนความเชยวชาญดานการแพทยเฉพาะทาง สรางศนยความเชยวชาญระดบสงกระจายในพนทเขตสขภาพ พฒนาโครงสรางพนฐานของการใหบรการดานการแพทยและสาธารณสขใหมความทนสมยมากขน มเทคโนโลยทางการแพทยทเหมาะสมและคมคาในทกพนทเขตสขภาพ มระบบสงตอทรวดเรวมประสทธภาพ พฒนาระบบการแพทยฉกเฉนใหประชาชนสามารถเขาถงบรการไดสะดวก ไมเปนภาระเรองคาใชจาย พฒนาศนยกลางดานสขภาพ บรการ และผลตภณฑสขภาพนานาชาต พฒนาบรการในเขตเศรษฐกจพเศษและการเขาถงบรการดานสขภาพในพนทชายแดนใต สรางความสมพนธทดและการไกลเกลย ลดความขดแยงระหวางผรบบรการและผใหบรการเมอเกดภาวะไมพงประสงค สรางความเขาใจทถกตองตรงกนระหวางบคลากรทางการแพทยและประชาชนในเรองกระบวนการรกษา สทธประโยชน และความคาดหวง เพอผใหบรการสามารถปฏบตงานอยางมความสข ผรบบรการมความพงพอใจ

- 41 -

ยทธศาสตรท 3: พฒนาและสรางกลไกเพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการก าลงคน ดานสขภาพ (People Excellence) ใหความส าคญกบการปฏรประบบและกลไกการบรหารจดการก าลงคนดานสขภาพในทกระดบ พฒนาระบบขอมลสารสนเทศดานก าลงคน การวางแผนก าลงคนดานสขภาพ สนบสนนการวางแผนผลตและพฒนาก าลงคนใหมความเปนเลศ เชยวชาญในวชาชพ มทกษะการท างานเปนทมสขภาพ มคณธรรมและจรยธรรม เคารพศกดศรความเปนมนษย มคณภาพชวตและมความสขในการท างาน ใสใจในการเรยนรตอเนองตลอดชวต สอดคลองกบการศกษาวชาชพแบบTransformative Learningในศตวรรษท 21 สงเสรมความรวมมอระหวางภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน สภาวชาชพ หนวยผลตและพฒนาก าลงคนดานสขภาพ ภาคเอกชนและภาคประชาสงคม ใหมบทบาทรวมกนในการวางแผนการผลต เรงผลตและพฒนาก าลงคนดานสขภาพใหมปรมาณเพยงพอและมคณภาพ มการกระจายก าลงคนทเหมาะสมเปนธรรมและทวถง การธ ารงรกษาและการบรหารจดการก าลงคนดานสขภาพใหมความเพยงพอ ความเปนธรรม ตอบสนองตอความตองการดานสขภาพของประชาชนอยางแทจรง ยทธศาสตรท 4: พฒนาและสรางความเขมแขงในการอภบาลระบบสขภาพ (Governance Excellence ) ใหความส าคญกบการปฏรปกลไกการบรหารจดการระบบสขภาพใหเกดความเปนเอกภาพ มธรรมาภบาล จดตงกลไกทมหนาทในการก าหนดนโยบายและก ากบทศทางดานสขภาพของประเทศ ปรบปรงระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาใหมประสทธภาพมากยงขน สรางความสมดลระหวางผซอและผใหบรการ ก าหนดทศทางการเงนการคลงดานสขภาพของประเทศไดอยางมประสทธภาพ บรหารจดการทรพยากรใหมการกระจายอยางเหมาะสม มระบบขอมลสขภาพทแมนย า ครบถวน ทนเวลา สามารถใชประโยชน ได สรางระบบยา เวชภณฑและเทคโนโลยทางการแพทยทมประสทธภาพและประสทธผล พฒนาระบบการคมครองผบรโภคดานสขภาพ สรางระบบงานใหสามารถสรางก าลงใจและแรงจงใจใหบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขมความสขและเหนคณคาของการท างาน สงเสรมใหมกลไประชารฐ เขามามสวนรวมในการบรการดานสขภาพ สรางกลไกการบรณาการแผนงาน/โครงการ กจกรรม และการใชทรพยากรรวมกนระหวางหนวยงานดานสขภาพทงภาครฐและเอกชน รวมถงองคกรตางๆในระดบทองถน สนบสนนการวจยดานการแพทยและสาธารณสขทเปนปญหาทส าคญของประเทศ ใหสามารถน าผลการวจย/นวตกรรมมาใชในการพฒนางานบรการ

- 42 -

สวนท 5 ยทธศาสตรการพฒนาในระยะแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12

(พ.ศ. 2560 – 2564)

ยทธศาสตรท 1: เรงการเสรมสรางสขภาพคนไทยเชงรก (P3: Health Promotion + Disease Prevention + Consumer & Environmental Protection Excellence) คนไทยมอายยนยาวขน แตสญเสยปสขภาวะเพมขน ปวยและตายดวยโรคทปองกนได สาเหตหลกของการสญเสยปสขภาวะทงในชายไทยและหญงไทยมาจากโรคไมตดตอและโรคเรอรง ผชายไทยสญเสยปสขภาวะสงสดจากการตดสรา อบตเหตจราจรและโรคหลอดเลอดสมอง สวนหญงไทยสญเสยปสขภาวะสงสดจากโรคเบาหวาน โรคหลอดเลอดสมอง และภาวะซมเศรา ตามล าดบ ในชวง 10 ป ทผานมาพบวา แนวโนมการเกดโรคไมตดตอของคนไทยเพมขนอยางตอเนอง และสวนใหญปวยจากโรคความดนโลหตสง โรคหวใจ โรคเบาหวาน โรคมะเรง และโรคไตวาย และถงแมวาอายคาดเฉลยเมอแรกเกด (Life Expectancy at birth) ของคนไทยมแนวโนมเพมขนเรอยๆ ทงเพศหญงและชาย โดยเพศชายมอายคาดเฉลย 71.6 เพศหญง 78.4 แตคนไทยกยงปวยและตายดวยโรคทปองกนได โดยคนไทยตายจากอบตเหตทางถนนมากเปนอนดบ 2 ของโลก เดกปฐมวยยงมปญหาพฒนาการลาชากวารอยละ 27.5 ปญหาแมตาย ลกตายยงมอยแตไมมาก ปญหาเดกวยเรยนอวน น าหนกเกน ผลการเปลยนแปลงโครงสรางประชากรทเขาสสงคมผสงอาย โดยคาดวาการเขาสสงคมผสงอายอยางสมบรณเมอสนป 2564 (สนแผนฯ 12) สดสวนผสงอายจะเพมขนเปนรอยละ 19.8 ในขณะทวยเดกและวยแรงงานลดลง สงผลตอการเปลยนแปลงรปแบบการจดบรการสขภาพ ภาวะพงพงและความตองการการบรการดานสขภาพในกลมผสงอายเพ มสงขน ท าใหสงผลตอการเตรยมบคลากรทางการแพทยและสาธารณสขทมความเฉพาะทางมากขน ภาระคาใชจายดานสขภาพของภาครฐเพมขน ดงนนจงใหความส าคญกบการปฏรปดานสขภาพเพอใหคนไทยทกชวงวยมสขภาพแขงแรง เรงรดพฒนาระบบการดแลเดกใหมพฒนาการทสมวย เสรมสรางความรวมมอในการดแลใหเดกเกดอยางมคณภาพ เจรญเตบโตเตมศกยภาพ แขงแรง พรอมทจะเรยนร สงเสรมการเลยงลกดวยนมแมและอาหารตามวยทถกหลกโภชนาการ เตบโตอยางมคณภาพทกชวงวย มความฉลาดทางสตปญญาและอารมณ ดแลผสงอายไดอยางเหมาะสม ลดปจจยเสยงและผลกระทบดานสขภาพ สงเสรมใหบคคล ชมชน และประชาชนกลมตางๆมความร และทศนคตทถกตองดานสขภาพ เพอใหมพฤตกรรมสขภาพทถกตอง ไมกอใหเกดโรค ไมปวยและตายดวยโรคทปองกนได มจตส านกและรวมสรางสงแวดลอมทดตอสขภาพ สงเสรมใหเกดกระบวนการพฒนานโยบายสาธารณะอยางมสวนรวมของประชาชนและทกภาคสวน พฒนาระบบสขภาพเชงรกโดยการสงเสรมสขภาพ การปองกนควบคมโรคและระบบการคมครองผบรโภคทมประสทธผล เฝาระวงและตรวจสอบผลตภณฑสขภาพในตลาดใหมความปลอดภย ความปลอดภยดานอาหาร พฒนาและสงเสรมการใชแนวปฏบตดานพฤตกรรมสขภาพของประชาชน สรางมาตรการทางสงคมในการควบคมพฤตกรรมเสยงทางสขภาพทส าคญ สงเสรมการออกก าลงกายและการมสขภาพทด

- 43 -

1.1 วตถประสงค 1.1.1 เพอสรางความเขมแขงของบคคล ชมชน ประชาชน องคกรปกครองสวนทองถน ภาคเครอขายภาคประชาชนและภาคประชาสงคมดานสขภาพ ใหมศกยภาพ มความรและทศนคตทถกตองดานพฤตกรรมสขภาพ มการเรยนร มพฤตกรรมเสยงทางสขภาพลดลง สามารถชวยเหลอ ดแลตนเองและชมชน ตลอดจนมสวนรวมในการสรางและจดการระบบสขภาพ 1.1.2 เพอสรางระบบสขภาพเชงรก ทมงสรางเสรมใหคนไทยทกชวงวยมสขภาพด มระบบการปองกนควบคมโรคและปจจยเสยงดานสขภาพ มการคมครองผบรโภคดานสขภาพทด มสภาพแวดลอมทเออตอการมสขภาพด 1.1.3 เพอพฒนาระบบการดแลผสงอายระยะยาวทเกดจากความรวมมอของครอบครว ชมชน และสถานพยาบาล ใหมความพอเพยงและเหมาะสมตอการเขาถงบรการของผสงอาย สงผลใหผสงอายมคณภาพชวตทด เขาสสงคมสงวยไดอยางมความสข

1.2 เปาหมายการพฒนา 1.2.1 คนไทยทกชวงวยมสขภาพด แขงแรง 1.2.2 มนโยบายสาธารณะทเออตอการสงเสรมสขภาพ และลดปจจยเสยงตอการท าลายสขภาพ 1.2.3 มการสอสารสาธารณะ ในการลดปจจยเสยงทางสขภาพ เพอการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพของประชาชน 1.2.4 มการบรณาการระหวางหนวยงานตางๆ และองคกรดานสขภาพ ในการด าเนนงานสงเสรมสขภาพ ปองกน ควบคมโรคและคมครองผบรโภคดานผลตภณฑและบรการสขภาพมากขน

1.3 ตวชวด 1.3.1 ระดบพฒนาการเดกไทย (สมวยไมนอยกวารอยละ 85) 1.3.2 IQ เฉลยเดกไทย (ไมต ากวา 100) 1.3.3 EQ เดกไทยสงกวาคะแนนมาตรฐาน (รอยละ 70) 1.3.4 อตราการเสยชวตจากการบาดเจบทางถนน (ไมเกน 16 คน ตอประชากรแสนคน) 1.3.5 อตราตายกอนวยอนควรจากโรคNCD (ลดลงจากป 2559 รอยละ 25) (เบาหวาน ความดนโลหตสง หลอดเลอดหวใจ หลอดเลอดสมอง ปอดเรอรง) 1.3.6 อตราของ Healthy Ageing เพมขน (ADL มากกวา 12 คะแนน) 1.3.7 อตราการเจบปวยจากผลตภณฑสขภาพและสงแวดลอม (ลดลงรอยละ 5 เมอเปรยบเทยบกบ ป 2559) 1.3.8 ระดบความรอบรดานสขภาพของคนไทย (ระดบดมาก เพมขนรอยละ 25) 1.3.9 พฤตกรรมสขภาพของคนไทย (เปรยบเทยบจากขอมลการส ารวจสขภาพคนไทยครงท 5) 1.3.9.1 อตราการออกก าลงกาย (เพมขนรอยละ 50) 1.3.9.2 อตราการบรโภคผก ผลไม (เพมขนรอยละ 10) 1.3.9.3 ความชกของการสบบหร และ บรโภคแอลกอฮอล (ลดลงรอยละ 5)

- 44 -

1.4 มาตรการ / แนวทางการพฒนา

1.4.1 เสรมสรางภาคเครอขายและพนธมตร (1) สรางศกยภาพของภาคเครอขายและพนธมตร พฒนาศกยภาพของบคคล ชมชน ประชาชนกลมตางๆ องคกรปกครองสวนทองถน ภาคเครอขายภาคประชาชนและภาคประชาสงคมดานสขภาพ ใหมความสามารถในการดแลสขภาพตนเอง สามารถแสดงบทบาทในการสรา งเสรมสขภาพและปองกนโรคของตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคม ตลอดจนสามารถน าแนวคด และประสานการด าเนนงานดานสขภาพเชงรกในพนท (2) บรณาการองคกรทกภาคสวน ทงภาครฐ เอกชน และองคกรปกครองสวนทองถน ใหมการด าเนนงานดานสขภาพทหนนเสรมซงกนและกน ไมซ าซอน สามารถใชทรพยากรรวมกน (3) เชอมโยงระบบสขภาพไทยกบนานาชาต โดยพฒนาความรวมมอกบนานาชาต ทงดานวชาการและทรพยากร พฒนาระบบการบรการสงเสรมสขภาพและขอมลสขภาพสประชาชนอยางเปนระบบ 1.4.2 พฒนากระบวนการก าหนดนโยบายและกฎหมายดานสขภาพ สงเสรมใหเกดกระบวนการพฒนานโยบายสาธารณะและกฎหมายเพอสขภาพอยางมสวนรวมของประชาชนและองคกรทกภาคสวน ตามหลกการ “ทกนโยบายหวงใยสขภาพ” (Health in All Policy) 1.4.3 สรางความรอบรดานสขภาพเพอการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ โดยใหความส าคญกบการสรางชองทางการสอสาร เผยแพรความรทประชาชนเขาใจไดงาย เพอใหเขาถงขอมลดานสขภาพอยางทวถง สรางกจกรรมการเรยนรรปแบบตางๆ เพอใหประชาชนมความเขาใจในพฤตกรรมสขภาพทถกตอง สงเสรมการน าขอมลขาวสาร ความรดานสขภาพ เขาไปประสมประสานกบกจกรรมของชมชนเพอใหเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพและการชวยเหลอในการดแลสขภาพรวมกน 1.4.4 พฒนาระบบเพอจดการกบปจจยทก าหนดสขภาพ (1) พฒนาระบบการสงเสรมสขภาพ ปองกน ควบคมโรค และภยสขภาพ โดยพฒนาศกยภาพคนไทย ใหความส าคญกบการดแลเดกปฐมวยใหมพฒนาการทสมวย เตบโตอยางมคณภาพทกชวงวยมความฉลาดทางสตปญญาและอารมณ (พฒนาเดกไทย 4.0 IQ ด EQ เดน) สงเสรมสขภาพจตทดในประชาชนทกกลมวย ลดปจจยเสยงตางๆดานสขภาพ สนบสนนการสรางเสรมสขภาวะประชากรกลมเฉพาะ (2) พฒนาและยกระดบมาตรฐานอนามยสงแวดลอม มระบบบรหารจดการสงแวดลอมทเออตอสขภาพของประชาชนทกชวงวย (3) พฒนาระบบการดแลผสงอายระยะยาวแบบบรณาการโดยการสรางCare giverในชมชน สนบสนนใหชมชนมระบบการดแลผสงอายในชมชน สงเสรมใหประชาชนทกวยมความรและมสวนรวมในการดแลรบผดชอบผสงอายในครอบครวและชมชน ตระหนกในคณคาและศกดศรของผสงอาย (4) ลดการตายกอนวยอนควร โดยใหความส าคญกบการปองกนควบคมการบาดเจบเพอลดจ านวนการตายและการบาดเจบทางถนนของคนไทย ควบคมการบรโภคเครองดมแอลกอฮอลและยาสบ (5) สรางความเขมแขงของระบบสขภาพอ าเภอ (District Health System) เพอบรณาการและด าเนนงานดานสขภาพในพนทระดบอ าเภอ สามรถจดการปญหาในพนทไดอยางมประสทธผล ซงเปนจดคานงดของการพฒนาระบบสขภาพไทย

(6) เสรมสรางความเขมแขงของระบบการคมครองผบรโภคดานผลตภณฑสขภาพและบรการสขภาพ ใหสามารถคมครองดแลความปลอดภยดานสขภาพใหกบประชาชนไดอยางมประสทธผล ลด

- 45 -

ขนตอนเงอนไขในระบบทไมจ าเปน มระบบการเฝาระวงตรวจสอบหลงผลตภณฑออกสตลาด มชองทางการสอสารขอมลใหประชาชนไดรบรอยางสะดวก รวดเรว (7) พฒนาการสาธารณสขมลฐาน สงเสรมใหอาสาสมครสาธารณสข สามารถปฏบตงานไดอยางมประสทธผล และชมชนมความเขมแขง

1.5 แผนงาน/ โครงการทเกยวของ 1) แผนงานพฒนาคณภาพชวตคนไทยทกกลมวย

1.1 โครงการพฒนาและสรางเสรมศกยภาพคนไทย - กลมสตรและเดกปฐมวย - กลมวยเรยนและวยรน - กลมวยท างาน - กลมวยผสงอาย

2) แผนงานปองกนควบคมโรคและภยสขภาพ 2.1 โครงการพฒนาระบบการตอบโตภาวะฉกเฉนและภยสขภาพ

2.2 โครงการควบคมโรคตดตอ 2.3 โครงการควบคมโรคไมตดตอและภยสขภาพ

3) แผนงานลดปจจยเสยงดานสขภาพ 3.1 โครงการสงเสรมและพฒนาความปลอดภยดานอาหาร 3.2 โครงการลดปจจยเสยงดานสขภาพ 3.3 โครงการคมครองผบรโภคดานผลตภณฑสขภาพและบรการสขภาพ

4) แผนงานบรหารจดการสงแวดลอม 4.1 โครงการบรหารจดการขยะและสงแวดลอม 4.2 โครงการคมครองสขภาพประชาชนจากมลพษสงแวดลอมในพนทเสยง (Hot Zone)

ยทธศาสตรท 2: สรางความเปนธรรม ลดความเหลอมล าในระบบบรการสขภาพ (Service Excellence)

ระบบบรการสขภาพของไทยมการพฒนาและขยายการใหบรการในทกมตอยางตอเนอง ในชวงหลายทศวรรษทผานมา มหนวยบรการครอบคลมทกพนทเชอมตอกนตงแตปฐมภม ทตยภม ตตยภม บรการเฉพาะทาง เครอขายระบบการสงตอ และมระบบสนบสนนทส าคญ คอ ระบบก าลงคน ยาและเทคโนโลยทางการแพทย และระบบการเงนการคลง แตในชวงระยะเวลาทผานมา ระบบบรการสขภาพของไทยยงประสบปญหาทส าคญหลายอยาง เชน ประสทธภาพการรกษา คณภาพบรการ ความเปนธรรม การจดสรรทรพยากรและบคลากรทางการแพทย การกระจายบคลากรทไมสอดคลองกบระบบบรการของพนท ความไมเปนธรรมในการกระจายเครองมอแพทยทมราคาแพงและเทคโนโลยชนสง ท าใหการเขาถงเทคโนโลยราคาแพงมความแตกตางระหวางกลมคนและภมภาคอยคอนขางมาก ความแออดของผปวยทมารอรบบรการ โดยมผปวยมารบบรการเพมขนจาก 125.5 ลานครงในป 2555 เปน 292.6 ลานครง ในป 2558 สงผลใหระยะเวลารอคอยการบรการบางโรคยงมควยาวนาน ผดอยโอกาสไมไดรบการตอบสนองอยางทวถง ไดยาทคณภาพแตกตางกน และเกดปญหาขอรองเรยนบอย และการเปลยนแปลงทเกดขนทงดานสงคมและเศรษฐกจ เทคโนโลยดานตางๆ การด ารงชวตทเปลยนแปลงไปสสงคมเมอง สงผลกระทบตอสขภาพทงรางกายและสขภาพจต ในป 2556

- 46 -

ประชากรเขตเมองมสงถง รอยละ 53.55 และมแนวโนมเพมขนเรอยๆ ในขณะทการใหบรการสาธารณสขขนพนฐานในเขตเมองยงเปนปญหา คนในเขตเมองเขาถงบรการเพยงบางสวน ดงนนจงใหความส าคญกบการปฏรประบบบรการปฐมภมทมแพทยเวชศาสตรครอบครวกระจายครอบคลมทกพนทเพอดแลประชาชนในสดสวนทเหมาะสม เรงรดพฒนาระบบบรการปฐมภมทงในเขตเมองและชนบท พฒนาความรวมมอในดานวชาการ การวจย และการจดบรการดานการแพทยและสาธารณสขทกระดบกบมหาวทยาลย องคกรปกครองสวนทองถนในพนทและหนวยงานอนๆทใหบรการสขภาพ ยกระดบการใหบรการดานสขภาพโดยการพฒนาและขยายขดความสามารถของหนวยบรการทกระดบตงแตปฐมภม ทตยภม ตตยภม และตตยภมขนสง ตลอดจนความเชยวชาญดานการแพทยเฉพาะทาง สรางศนยความเชยวชาญระดบสงกระจายในพนทเขตสขภาพ จดท าแผนการลงทนเพอพฒนาโครงสรางพนฐานของการใหบรการดานการแพทยและสาธารณสขใหมความทนสมยมากขน มเทคโนโลยทางการแพทยทเหมาะสมและคมคาในทกพนทเขตสขภาพ มระบบสงตอทรวดเรวมประสทธภาพ พฒนาระบบการแพทยฉกเฉนใหประชาชนสามารถเขาถงบรการไดสะดวก ไมเปนภาระเรองคาใชจาย พฒนาศนยกลางดานสขภาพ บรการ และผลตภณฑสขภาพนานาชาต พฒนาบรการในเขตเศรษฐกจพเศษและการเขาถงบรการดานสขภาพในพนทชายแดนใต สรางความสมพนธทดและการไกลเกลย ลดความขดแยงระหวางผรบบรการและผใหบรการเมอเกดภาวะไมพงประสงค สรางความเขาใจทถกตองตรงกนระหวางบคลากรทางการแพทยและประชาชนในเรองกระบวนการรกษา สทธประโยชน และความคาดหวง เพอผใหบรการสามารถปฏบตงานอยางมความสข ผรบบรการมความพงพอใจ

2.1 วตถประสงค 2.1.1 เพอสรางและพฒนาระบบบรการปฐมภมทมแพทยเวชศาสตรครอบครวประจ าใหครบทกแหง เพอ เพมความเปนธรรมในการเขาถงบรการและคณภาพในการดแลประชาชน 2.1.2 เพอยกระดบขดความสามารถของหนวยบรการทกระดบใหมคณภาพ ตามมาตรฐาน มความเปนธรรม ตอบสนองตอความตองการของประชาชนและสามารถเขาถงบรการไดอยางทวถง ทดเทยมกน 2.1.3 เพอสรางความเขมแขงและสามารถในการแขงขนใหกบระบบสขภาพของประเทศ 2.1.4 เพอลดความเหลอมล าในการไดรบบรการดานการแพทยและสาธารณสข

2.2 เปาหมายการพฒนา 2.2.1 จดกลมหนวยบรการปฐมภม (Primary Care Cluster) 1 Cluster ประกอบดวย ทมแพทยเวชศาสตรครอบครว 3 ทม ใหการดแลรบผดชอบประชากรประมาณ 30,000 คน (1 ทม : 10,000 คน) และขยายความครอบคลมและยกระดบคณภาพบรการของหนวยบรการปฐมภมทงในเขตเมองและเขตชนบท โดยใหมแพทยเวชศาสตรครอบครว และทมสขภาพประจ าใหครบทกแหง เพอการบรการทงเชงรบ เชงรก และการบรการตอเนอง 2.2.2 ลดความเหลอมล าและเพมโอกาสในการเขาถงบรการดานสขภาพทกระดบ ทตอบสนองตอความจ าเปนดานสขภาพของประชาชนทกกลม 2.2.3 สรางความรวมมอทางวชาการและการใชทรพยากรรวมกน ในการจดบรการดานสขภาพทกระดบตงแตปฐมภม ทตยภมและตตยภม ของทกภาคสวน ทงภาครฐ เอกชน องคกรปกครองสวนทองถนและภาคสวนอนๆ เพอการใหเกดนวตกรรมและการใชทรพยากรทคมคา เกดประโยชนสงสด 2.2.4 จดบรการดานการแพทยและสาธารณสขใหกบประชากรทเปนกลมเปาหมายเฉพาะและ ประชากรทอยในพนทหางไกลทรกนดาร เชน ประชากรในพนทสง พนทเกาะ พนทชายขอบของประเทศ Stateless คนพการ เปนตน

- 47 -

2.3 ตวชวด 2.3.1 ความครอบคลมของหนวยบรการปฐมภม (PCC) ทมทมแพทยเวชศาสตรครอบครว (รอยละ 100) 2.3.2 จ านวนศนยแพทยเชยวชาญเฉพาะทาง 4 สาขาหลก (มะเรง หวใจ อบตเหต ทารกแรกเกด) ใน 12 เขตสขภาพ (มครบทง 4 สาขาทกเขตสขภาพ) 2.3.3 อตราสวนเตยง(ในระบบประกนสขภาพภาครฐ)ตอประชากรภาพรวมทงประเทศ (ไมนอยกวา 2 : 1,000) และการกระจายระหวางพนท (แตกตางกนไมเกน รอยละ 10) 2.3.4 ระยะเวลารอคอยในการรบการรกษาพยาบาลทแผนกผปวยนอก (ลดลงรอยละ 30 จากคาเฉลยของป 2557, 2558, 2559) 2.3.5 อตราการสงตอออกนอกเขตสขภาพ (ลดลงรอยละ 50) 2.3.6 อตราตายจากโรคทส าคญ (มะเรงตบ หลอดเลอดหวใจ หลอดเลอดสมอง) (ลดลงรอยละ 5 จากคาเฉลยของป 2557, 2558, 2559) 2.3.7 ความพงพอใจของผรบบรการสขภาพ (ไมนอยกวารอยละ 90) 2.3.8 ความพงพอใจของผใหบรการสขภาพ (ไมนอยกวารอยละ 90)

2.4 มาตรการ/ แนวทางการพฒนา 2.4.1 จดกลมหนวยบรการปฐมภม (Primary Care Cluster) ใหเปนเครอขายการดแลประชาชนทอยในเขตรบผดชอบรวมกน เปนการประจ า ตอเนอง ดวยทมสขภาพ (สหสาขาวชาชพ) โดยให Primary Care Cluster 1 Cluster ประกอบดวย ทมแพทยเวชศาสตรครอบครว 3 ทม ใหการดแลรบผดชอบประชากรประมาณ 30,000 คน (1 ทม ตอประชากร 10,000 คน) ใหบรการทกคน ทกท ทกเวลา ดวยเทคโนโลยทเหมาะสม

2.4.2 เพมขดความสามารถของหนวยบรการทกระดบใหเปนไปตามมาตรฐานบรการดานการแพทยและสาธารณสข และความเชยวชาญแตละระดบ

(1) พฒนาระบบบรการตามแผนพฒนาระบบบรการสขภาพ (Service Plan) โดยเชอมโยงทกระดบบรการใหไรรอยตอ ลดชองวางของการบรการสขภาพ (Service Gap) เพอลดปญหาสขภาพ

(2) พฒนาระบบบรการดานสขภาพทมความจ าเพาะและเหมาะสมกบปญหาสขภาพในทกระดบ เชน ระบบการแพทยฉกเฉน ระบบการดแลระยะยาวในคนสงวย คนพการและผปวยเรอรง การดแลประคบประคอง การดแลผปวยในระยะสดทายของชวต

(3) พฒนาระบบเครอขายการสงตอทกระดบใหมประสทธภาพ

(4) พฒนาระบบบรการแพทยแผนไทยและการแพทยผสมผสาน ใหมการจดบรการ OPD แพทยแผนไทยคขนาน OPD ปกตในโรงพยาบาลทกระดบ (รพศ./รพท./รพช.) มระบบการแพทยแผนไทยและการแพทยผสมผสานในการดแลผปวยโรคเรอรงและผสงอายในหนวยบรการปฐมภม มการใชยาสมนไพรทไดคณภาพและมาตรฐานทดแทนการน าเขายาจากตางประเทศ

(5) สงเสรมการจดบรการสขภาพนานาชาต (Medical & Wellness Hub) ทไมกอใหเกดผลกระทบตอบรการสขภาพโดยรวมของคนไทย โดยเนนการสนบสนนกจการสปา การสงเสรมสขภาพ การแพทยแผนไทย ผลตภณฑสขภาพและสมนไพรไทย

- 48 -

2.4.3 พฒนาความรวมมอกบภาคเครอขายและพนธมตรในการจดบรการดานสขภาพ เพอสรางความเขมแขงใหกบระบบสขภาพ สามารถแขงขนไดในเวทระหวางประเทศ (1) บรณาการการจดท าแผนงาน/โครงการพฒนาดานการแพทยและสาธารณสข รวมกนระหวางกระทรวงสาธารณสข มหาวทยาลยทมโรงพยาบาล สถาบนและหนวยงานบรการทางการแพทยและสาธารณสข ตลอดจนสถานพยาบาลภาคเอกชน เพอการจดสรรและกระจายทรพยากรไดอยางคมคา ไมซ าซอน (2) สรางกลไกประชารฐ ในการจดบรการดานสขภาพ ใชทรพยากรทมอยใหเกดความคมคา

2.4.4 สรางระบบคณภาพและความปลอดภยของผปวย(Patient Safety) และการลดปญหาการฟองรอง ในหนวยบรการทกระดบ

2.4.5 พฒนาระบบการประเมนเพอการตดสนใจในการใชเทคโนโลยดานสขภาพ (HTA)

อยางมประสทธผล

2.4.6 สงเสรมและสนบสนนการวจยเพอพฒนาเทคโนโลยและผลตภณฑสขภาพ ใหมนวตกรรมใหมๆเพอการพงพาตนเองดานสขภาพ

2.5 แผนงาน/ โครงการทเกยวของ 1) แผนงานพฒนาระบบการแพทยปฐมภม (Primary Care Cluster) 1.1 โครงการพฒนาระบบการแพทยปฐมภมและเครอขายระบบสขภาพระดบอ าเภอ (DHS) 2) แผนงานพฒนาระบบบรการสขภาพ (Service Plan) 2.1 โครงการพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขาโรคไมตดตอเรอรง 2.2 โครงการปองกนและควบคมการดอยาตานจลชพและการใชยาอยางสมเหตสมผล 2.3 โครงการพฒนาศนยความเปนเลศทางการแพทย 2.4 โครงการพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขาทารกแรกเกด 2.5 โครงการดแลผสงอาย ผพการและผดอยโอกาส แบบประคบประคอง 2.6 โครงการพฒนาระบบบรการการแพทยแผนไทยฯ 2.7 โครงการพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขาสขภาพจตและจตเวช 2.8 โครงการพฒนาระบบบรการสขภาพ 5 สาขาหลก 2.9 โครงการพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขาโรคหวใจ 2.10 โครงการพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขาโรคมะเรง 2.11 โครงการพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขาโรคไต 2.12 โครงการพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขาจกษวทยา 2.13 โครงการพฒนาระบบการดแลสขภาพชองปาก 2.14 โครงการพฒนาระบบบรการสขภาพ สาขาปลกถายอวยวะ 3) แผนงานพฒนาระบบบรการการแพทยฉกเฉนครบวงจรและระบบการสงตอ 3.1 โครงการพฒนาระบบบรการการแพทยฉกเฉนครบวงจรและระบบการสงตอ 4) แผนงานพฒนาคณภาพหนวยงานบรการดานสขภาพ 4.1 โครงการพฒนาและรบรองคณภาพตามมาตรฐาน (HA) ส าหรบสถานพยาบาล 4.2 โครงการพฒนาคณภาพ รพ.สต.

- 49 -

5) แผนงานพฒนาตามโครงการพระราชด ารและพนทเฉพาะ 5.1โครงการพฒนา รพ.เฉลมพระเกยรต 80 พรรษา และรพ.สมเดจพระยพราช 5.2 โครงการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษและสขภาพแรงงานขามชาต (Migrant Health) 5.3 โครงการเพมการเขาถงบรการดานสขภาพในชายแดนใต 6) แผนงานพฒนาประเทศไทย 4.0 ดานสาธารณสข 6.1 โครงการพฒนาสถานบรการดานสขภาพ 6.2 โครงการพฒนาผลตภณฑสขภาพและเทคโนโลยทางการแพทย

ยทธศาสตรท 3 พฒนาและสรางกลไกเพอเพมประสทธภาพการบรหารจดการก าลงคน ดานสขภาพ (People Excellence)

ก าลงคนดานสขภาพ เปนองคประกอบทส าคญในระบบสขภาพเปนกลไกหลกในการบรรลเปาหมายการมสขภาพดของประชาชน ปญหาในระบบบรการสขภาพทส าคญประการหนงคอ ความเปนธรรมในการกระจายก าลงคนดานสขภาพ แมสถานการณการกระจายก าลงคนจะไดรบการแกปญหาไประดบหนงแลว แตพบวาในบางสายงานยงมปญหาความไมเหมาะสมของการกระจายตว นอกจากนปญหาการสญเสยก าล งคนดานสขภาพออกจากระบบยงมอยางตอเนอง การผลตและพฒนาก าลงคนดานสขภาพไมสอดคลองกบความตองการของระบบสขภาพ ปญหาผลตภาพของก าลงคนและการธ ารงรกษา ปญหาความเหลอมล าเรองคาตอบแทนทมความไมเปนธรรมระหวางวชาชพ ปญหาดานขอมลก าลงคนทยงไมสามารถเชอมโยงฐานขอมลกนในทกภาคสวนทงภาครฐ ภาคเอกชน องคกรวชาชพตางๆ จงท าใหไมมขอมลทถกตอง ครบถวนเปนปจจบน และเปนขอมลทมประสทธภาพเพยงพอเพอการวางแผนและบรหารจดการก าลงคนดานสขภาพ ดงนนจงใหความส าคญกบการปฏรประบบและกลไกการบรหารจดการก าลงคนดานสขภาพในทกระดบ พฒนาระบบขอมลสารสนเทศดานก าลงคน การวางแผนก าลงคนดานสขภาพ สนบสนนการวางแผนผลตและพฒนาก าลงคนใหมความเปนเลศ เชยวชาญในวชาชพ มทกษะการท างานเปนทมสขภาพ มคณธรรมและจรยธรรม เคารพศกดศรความเปนมนษย มคณภาพชวตและมความสขในการท างาน ใสใจในการเรยนรตอเนองตลอดชวต สอดคลองกบการศกษาวชาชพแบบTransformative Learningในศตวรรษท 21 สงเสรมความรวมมอระหวางภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน สภาวชาชพ หนวยผลตและพฒนาก าลงคนดานสขภาพ ภาคเอกชนและภาคประชาสงคม ใหมบทบาทรวมกนในการวางแผนการผลต เรงผลตและพฒนาก าลงคนดานสขภาพใหมปรมาณเพยงพอและมคณภาพ มการกระจายก าลงคนทเหมาะสมเปนธรรมและทวถง การธ ารงรกษาและการบรหารจดการก าลงคนดานสขภาพใหมความเพยงพอ ความเปนธรรม ตอบสนองตอความตองการดานสขภาพของประชาชนอยางแทจรง

3.1 วตถประสงค 3.1.1 เพอวางแผนก าลงคนดานสขภาพทสอดรบกบการออกแบบระบบสขภาพและความจ าเปนดานสขภาพของประชาชนแตละพนท และทศทางระบบสขภาพของประเทศ 3.1.2 เพอบรณาการระบบการผลตก าลงคนดานสขภาพของประเทศใหตงอยบนฐานของความรวมมอระหวางผผลต และผใชก าลงคนดานสขภาพทงภาครฐและเอกชน 3.1.3 เพอสรางกลไกและระบบการบรหารจดการก าลงคนดานสขภาพ รวมทงระบบการตดตามและประเมนผลการบรหารจดการก าลงคนดานสขภาพในทกระดบ

- 50 -

3.1.4 เพอสรางเครอขายก าลงคนดานสขภาพ ทประกอบดวยภาครฐ เอกชน องคกรปกครองสวนทองถน และภาคประชาชน 3.2 เปาหมายการพฒนา 3.2.1 มการวางแผนและการกระจายก าลงคนดานสขภาพทเหมาะสม ครอบคลมตามความตองการ เชอมโยงการผลต การพฒนาศกยภาพและการประเมนผล 3.2.2 มกลไกในการบรณาการระดบประเทศ ในการก าหนดนโยบายและยทธศาสตรก าลงคนดานสขภาพของประเทศอยางเปนรปธรรม 3.2.3 มระบบการบรหารจดการก าลงคนและการธ ารงรกษาก าลงคนดานสขภาพทมประสทธภาพ 3.2.4 มเครอขายก าลงคนดานสขภาพเขมแขง

3.3 ตวชวด 3.3.1 อตราสวนก าลงคนดานสขภาพตอประชากร แพทย 1 : 1,800 ทนตแพทย 1 : 3,6 00 เภสชกร 1 : 2,300 พยาบาลวชาชพ 1 : 300 3.3.2 สดสวนแพทยตอประชากรระหวางพนท (แตกตางกนไมเกนรอยละ 20) 3.3.3 ขดความสามารถของบคลากรดานสขภาพ (อยในระดบ 1 ใน 3 ของเอเชย) 3.3.4 ระดบความสขในการปฏบตงานของบคลากรดานสขภาพ (ไมนอยกวารอยละ 80)

3.4 มาตรการ/ แนวทางการพฒนา 3.4.1 พฒนาระบบและกลไกการขบเคลอนการบรหารจดการ การบรณาการ เพอก าหนดทศทางการจดการก าลงคนดานสขภาพในภาพรวมของประเทศไดอยางเปนระบบและมประสทธผล (1) วางแผนก าลงคนดานสขภาพ โดยค านงถงความแตกตางของบรบทและความตองการดานสขภาพของแตละพนท และสอดรบกบ แผนการพฒนาระบบบรการสขภาพ (Service Plan) (2) พฒนาระบบขอมลสารสนเทศดานก าลงคนใหครบถวน ครอบคลม เปนปจจบน สามารถเชอมโยงระหวางหนวยงาน เพอใหไดขอมลก าลงคนระดบประเทศทถกตอง ครบถวน เปนปจจบน สามารถน าไปใชประโยชนในการวางแผนและบรหารระบบก าลงคนดานสขภาพ (3) พฒนาระบบการธ ารงรกษาก าลงคนดานสขภาพ โดยปรบคาตอบแทนทเปนธรรม สะทอนผลการปฏบตงาน สามารถสรางแรงจงใจในการท างานไดอยางมประสทธภาพ มระบบการวางแผนบนไดความกาวหนาอาชพ และรปแบบการจางงานทยดหยน (4) สรางสภาพแวดลอมใหเออตอการปฏบตงาน และเปน happy work place (5) ปรบปรงกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบตางๆทเกยวของกบการบรหารจดการก าลงคน

3.4.2 เรงผลตและพฒนาก าลงคนดานสขภาพ (1) วางแผนการผลต ใหมปรมาณทเพยงพอ พฒนากระบวนการผลต(หลกสตร การรบและคดเลอกนกศกษา)ใหมประสทธภาพ มการกระจายก าลงคนทเหมาะสมเปนธรรมและทวถง (2) สนบสนนใหมกลไกประชารฐ รวมในการบรหารจดการก าลงคนดานสขภาพในเขตสขภาพ

- 51 -

(3) พฒนากลไกการดแลการผลตและการประกอบวชาชพ ใหไดมาตรฐาน มคณธรรมจรยธรรม (4) สรางความเขมแขงของบคลากรดานสขภาพ โดยการพฒนาศกยภาพ เสรมทกษะ มการจดการความรอยางเปนระบบและตอเนองใหทนตอสถานการณการเปลยนแปลง

3.4.3 สรางกลไกการสอสารและภาคเครอขายก าลงคนดานสขภาพ (1) พฒนาระบบการสอสารองคกร เพอสงเสรมการรบรและความเขาใจในทศทางเดยวกน (2) พฒนาเครอขายก าลงคนดานสขภาพใหเขมแขง และยงยน

3.5 แผนงาน/ โครงการทเกยวของ แผนงานการพฒนาระบบบรหารจดการก าลงคนดานสขภาพ 1. โครงการพฒนาการวางแผนก าลงคนดานสขภาพ 2. โครงการผลตและพฒนาก าลงคนดานสขภาพสความเปนมออาชพ 3. โครงการเพมประสทธภาพการบรหารจดการก าลงคน 4. โครงการพฒนาเครอขายก าลงคนดานสขภาพ

ยทธศาสตรท 4 พฒนาและสรางความเขมแขงในการอภบาลระบบสขภาพ (Governance Excellence) สถานการณปญหาการอภบาลในระบบสขภาพเกดขนและสะสมเรอยมา การขาดเอกภาพเชงนโยบาย ตางคนตางท า ขาดการก าหนดเปาหมายรวม ความเปนคขดแยง ความไมไววางใจระหวางกนในระดบนโยบาย ทงฝายการเมอง และขาราชการประจ า ท าใหขาดความรวมมอ ขาดการประสานงาน ตลอดจนกลไกตางๆทตงขนตามกฎหมายขาดประสทธภาพ ไมมประสทธผล โครงสรางการท างานทมความซ าซอน ปญหาธรรมาภบาลในการแตงตงโยกยายยงมปรากฏอยเนองๆ การจดซอจดจางทถกแทรกแซง ขาดกลไกการเฝาระว งตรวจสอบ ถวงดลและทดทานเมอมสงไมถกตองเกดขน ระบบขอมลสารสนเทศดานสขภาพมความซ าซอน กระจดกระจาย ไมสามารถน ามาใชประโยชนได ผบรหารไมสามารถน าขอมลมาใชในการตดสนใจไดอยางมประสทธภาพ ขาดการก าหนดมาตรฐานดานขอมลทส าคญ การบรหารจดการระบบเทคโนโลยสารสนเทศขาดความเชยวชาญ ขาดกลไกในการดแลการเงนการคลงดานสขภาพ ประกอบในปจจบน ประเทศไทยอยในชวงของการปฏรปประเทศใหมความมนคง มงคง ยงยน มการจดท าแผนการปฏรปดานสาธารณสข ดงนนจงใหความส าคญกบการปฏรปกลไกการบรหารจดการระบบสขภาพใหเกดความเปนเอกภาพ มธรรมาภบาล จดตงกลไกทมหนาทในการก าหนดนโยบายและก ากบทศทางดานสขภาพของประเทศ ปรบปรงระบบหลกประกนสขภาพถวนหนาใหมประสทธภาพมากยงขน สรางความสมดลระหวางผซอและผใหบรการ ก าหนดทศทางการเงนการคลงดานสขภาพของประเทศไดอยางมประสทธภาพ บรหารจดการทรพยากรใหมการกระจายอยางเหมาะสม มระบบขอมลสขภาพทครบถวน ครอบคลม ทนเวลา สามารถใชประโยชนได สรางระบบยา เวชภณฑและเทคโนโลยทางการแพทยทมประสทธภาพและประสทธผล สงเสรมการใชยาอยางสมเหตผล สงเสรมใหมกลไประชารฐเขามามสวนรวมในการบรการดานสขภาพ สรางกลไกการบรณาการแผนงาน/โครงการ กจกรรม และการใชทรพยากรรวมกนระหวางหนวยงานดานสขภาพทงภาครฐและเอกชน รวมถงองคกรตางๆในระดบทองถน สนบสนนการวจยดานการแพทยและสาธารณสขทเปนปญหาท ส าคญของประเทศ ใหสามารถน าผลการวจย/นวตกรรมมาใชในการพฒนางานดานสขภาพ

- 52 -

4.1 วตถประสงค 4.1.1 เพออภบาลระบบสขภาพอยางมธรรมาภบาล เปนเอกภาพ อนจะสงผลใหมความมนคง ยงยนของระบบสขภาพ 4.1.2 เพอพฒนาระบบสนบสนนการบรการสขภาพ ระบบขอมลขาวสารดานสขภาพ การเงนการคลงดานสขภาพ รวมถงยาและเทคโนโลยดานสขภาพ

4.2 เปาหมายการพฒนา 4.2.1 มการจดตงกลไกทท าหนาทก าหนดนโยบายดานสขภาพระดบชาต 4.2.2 มกลไกบรหารจดการทรพยากรสขภาพทเหมาะสม และเปดโอกาสใหภาคเอกชนเขามามสวนรวมในการพฒนาระบบสขภาพของประเทศ

4.3 ตวชวด 4.3.1 ความครอบคลมของหนวยงานดานสขภาพทผานเกณฑการประเมน ITA (Integrity and Transparency Assessment) (รอยละ 93) 4.3.2 ระดบการใชประโยชนไดทงการบรหารจดการและบรการประชาชนของระบบขอมลสขภาพ ครอบคลมประเดนขอมลทส าคญ (ใชประโยชนไดในระดบนโยบายและการปฏบต) 4.3.3 จ านวนผลงานวจย/ นวตกรรม ดานสขภาพทสามารถน าไปใชประโยชนได (เพมขนรอยละ 5) 4.3.4 สดสวนมลคาการน าเขายาและเทคโนโลยดานสขภาพ (ไมเพมขน) 4.3.5 รายจายดานสขภาพตอผลตภณฑมวลรวมของประเทศ (ไมเกนรอยละ 5) 4.3.6 มกลไกทสามารถสรางความเปนเอกภาพดานสขภาพอยางยงยน

4.4 มาตรการ/ แนวทางการพฒนา 4.4.1 สรางระบบธรรมาภบาลและการจดการความร (1) สรางกลไกระดบชาตในการดแลระบบบรการสขภาพใหเกดเอกภาพ (2) สงเสรมการบรหารจดการทรพยากรสขภาพ อยางมธรรมาภบาล สนบสนนใหมการบรณาการแผนงาน/โครงการ กจกรรม และการใชทรพยากรรวมกนระหวางหนวยงานดานการแพทยและสาธารณสขทงภาครฐ เอกชน และทองถน (3) สงเสรมใหเกดกลไกประชารฐ ในการรวมลงทนดานการใหบรการทางการแพทยและสาธารณสข บนพนฐานประโยชนของประชาชน

(4) ปรบปรงกฎหมาย ระเบยบ ขอบงคบ ทเกยวของดานสขภาพใหทนตอสถานการณ และสามารถบงคบใชไดอยางมประสทธผล

4.4.2 สงเสรมระบบการวจยและการสรางนวตกรรมดานสขภาพ (1) สนบสนนการวจยและการสรางนวตกรรม ใหสอดคลองกบสภาพปญหาทส าคญ อาทเชน

การวจยดานยาและวคซน การวจยในมนษยและการจดการความรเพอน ามาใชพฒนางานดานการแพทยและการสาธารณสข

(2) สงเสรมและสนบสนนการวจยสมนไพรไทยอยางครบวงจร เพอสรางมลคาเพมใหแกผลตภณฑแปรรปจากสมนไพรไทย ใหเกดผลดตอเศรษฐกจของประเทศอยางชดเจน

- 53 -

4.4.3 พฒนาระบบยา เวชภณฑและเทคโนโลยของประเทศ สรางเสรมความเขมแขงของระบบขอมลขาวสารดานยาและเวชภณฑและระบบขนสง ใหประชาชนสามารถรบรขอมล ใหสามารถพงพาตนเองได ประชาชนสามารถเขาถงยาและเวชภณฑ เทคโนโลยไดอยางเหมาะสม ใหมการใชยาอยางสมเหตผล (Rational Drug Use: RDU) มProduct champion สงเสรมการใชยาสมนไพรไทยทดแทนยาแผนปจจบน

4.4.4 เสรมสรางกลไกและกระบวนการในการบรหารจดการขอมลสขภาพ (1) สรางมาตรฐานระบบขอมลสขภาพทสามารถแลกเปลยนและเช อมโยงกนไดอยางม

ประสทธภาพ มาตรฐานโครงสรางชดขอมลสขภาพ มาตรฐานระบบรายงาน มาตรฐานของData ItemและData Value มาตรฐานการแลกเปลยนขอมลสขภาพและเครองมอทใชเชอมโยงในหนวยบรการทกระดบ

(2) พฒนาคลงขอมลสขภาพ ก าหนดรปแบบการบรหารจดการคลงขอมลในระบบบรการสขภาพ (Big Data Management in Healthcare System) และมาตรฐานความปลอดภยขอมลสขภาพ

(3) พฒนาระบบขอมลสขภาพสวนบคคล(Personal Health Record: PHR) สรางและเชอมตอระบบทะเบยนอเลคทรอนกสสขภาพสวนบคคล เชอมโยงการใหบรการในโรงพยาบาลทกระดบ เพอใหประชาชน/ผปวยสามารถใชประโยชนได (4) พฒนาเทคโนโลยดจทลดานสขภาพ เชน Digital Health, Smart Device และน ามาใชในการใหบรการประชาชน/ผปวย เพอเพมประสทธภาพในการรกษาพยาบาล 4.4.5 ปรบปรงและพฒนาระบบประกนสขภาพ ใหมประสทธภาพมากยงขน ทบทวนปรบปรงชดสทธประโยชน ลดความเหลอมล าของ 3 กองทน และใหความส าคญกบการบรการสขภาพในระดบปฐมภม

4.4.6 สรางและพฒนากลไกการดแลดานการเงนการคลงสขภาพของประเทศ ใหม S A F E: (มความยงยน (Sustainability) มความเพยงพอ (Adequacy) มความเปนธรรม (Fairness) และ มประสทธภาพ (Efficiency)) ตลอดจนมระบบเฝาระวงตดตามประเมนผลทมประสทธภาพ

4.5 แผนงาน/ โครงการทเกยวของ 1) แผนงานการพฒนาระบบธรรมาภบาลและคณภาพการบรการจดการภาครฐ 1.1 โครงการประเมนคณธรรมและความโปรงใส 1.2 โครงการพฒนาระบบควบคมภายในและบรหารความเสยง 2) แผนงานการพฒนาระบบขอมลสารสนเทศดานสขภาพ 2.1 โครงการพฒนาระบบขอมลขาวสารเทคโนโลยสขภาพแหงชาต (NHIS) 2.2 โครงการพฒนาสขภาพดวยเศรษฐกจดจทล (Digital Economy) 3) แผนงานการบรหารจดการดานการเงนการคลงสขภาพ 3.1 โครงการลดความเหลอมล าของ 3 กองทน 3.2 โครงการบรหารจดการดานการเงนการคลง 4) แผนงานการพฒนางานวจยและองคความรดานสขภาพ 4.1 โครงการพฒนางานวจย 4.2 โครงการสรางองคความรและการจดการความรดานสขภาพ 5) แผนงานการปรบโครงสรางและการพฒนากฎหมายดานสขภาพ 5.1 โครงการปรบโครงสรางและพฒนากฎหมายดานสขภาพ

- 54 -

สวนท 6 การขบเคลอนแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12

(พ.ศ.2560 – 2564) สการปฏบต

จากขอมลการประเมนผลแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559) การน านโยบายไปสการปฏบตในชวงแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 11(พ.ศ.2555 – 2559) ภายใตสถานการณทไมปกตทางเมองของประเทศ ท าใหความตอเนองของนโยบายมนอยกวาทควรจะเปน นโยบายบางอยางถกยกเลกหรอเปลยนแปลงสาระส าคญบางอยางไป ปจจยทคนพบเกยวของกบการน านโยบายไปสการปฏบตในชวงแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 11(พ.ศ.2555 – 2559) มดงตอไปน

1. ผก าหนดนโยบายไมเหนความส าคญของแผน 2. กระบวนการบรหารและการสอสารแผนสการปฏบตมไมเพยงพอ 3. ขาดการเชอมโยงระหวางแผนพฒนาสขภาพแหงชาต กบแผนพฒนาปกตอนๆ 4. ขาดการสนบสนนขององคกรในใชแผนพฒนาสขภาพแหงชาต

แนวทางการขบเคลอนแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) สการปฏบต

การน ายทธศาสตรการพฒนาสขภาพในชวงแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) ไปปฏบตใหบรรลตามเปาหมายทวางไวไดอยางเปนรปธรรม เกดประโยชนตอการพฒนางานดานการแพทยและสาธารณสขของประเทศอยางแทจรง จ าเปนตองมกระบวนการหรอขนตอน /แนวทางการขบเคลอนแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) และการบรหารความเสยง สการปฏบต ทส าคญ ดงน 1. ด าเนนการสอสาร ประชาสมพนธ สรางความรความเขาใจ ใหประชาคมสาธารณสข องคกร ภาคสขภาพ ตระหนกและเขาใจในสาระส าคญของแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) และพรอมเขารวมในการขบเคลอนแผนสการปฏบต แมวาระหวางกระบวนการยกรางจะมการระดมความเหน สรางความเขาใจในการรางเนอหาสาระของแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) รวมกนกบภาคเครอขายจ านวนมาก แตกคงไมสามารถเขาถงทกคนทเกยวของส าคญได ความพยายามทจะสรางความเปนเจาของรวมจงท าไดระดบหนงเทานน การท าความเขาใจตอทศทางและสาระหลกของการพฒนาสขภาพ จงมความจ าเปนโดยอาจมแนวทางดงน 1.1 จดสงเอกสารใหไปถงภาคเครอขายทงสถาบนและไมใชสถาบนทนาจะเปนผเลน (Player) ในการขบเคลอนแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) ใหกวางขวางมากทสด รวมถงการสอสารชองทางอนๆ เชน Social network ใน website, web link รปแบบตางๆนอกจากการเผยแพรทางเอกสาร 1.2 จดเวทสรางความเขาใจ หาประเดนและมาตรการทมล าดบความส าคญ (Priority) เพอเสนอฝายก าหนดนโยบายขบเคลอนผานชองทางตางๆหรอน าไปด าเนนการในสวนทเกยวของตามบรบทของพนท 1.3 ประสานกบสถาบนการศกษาโดยเฉพาะทเกยวของกบการเรยน การสอน เรองสขภาพหรอการสาธารณสขเพอใหมเนอหาเรองแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) ในทกหลกสตร โดยการจดสอทจ าเปนเหมาะสม สนบสนนสถาบนตางๆ

- 55 -

1.4 จดฝกอบรมวทยากรแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) ใหมจ านวนเพยงพอตอการเปนคร ก. ในการขยายความรความเขาใจตอทศทางและเนอหาสาระของแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) ในการฝกอบรมพฒนาหลกสตรตางๆทงภายในกระทรวงสาธารณสขและภาคเครอขายอนทเกยวของ จะท าใหเกดการเรยนรอยางกวางขวางโดยเฉพาะชวงแรกของการใชแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) 2. สรางความเชอมโยงระหวางแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) และนโยบายรฐบาล เขาสแผนการบรหารราชการแผนดน แผนปฏบตราชการ แผนค าของบประมาณ และแผนระดบอนๆ เชน แผนการลงทน แผนพฒนาระบบขอมล แผนการผลตบคลากร เปนตน โดยการวเคราะหใหเหนความเชอมโยงอยางเปนรปธรรมวาแผนตางๆทด าเนนการโดยเฉพาะการของบประมาณหรอก าหนดยทธศาสตรของหนวยงานตางๆสอดคลองกบทศทางและสาระหลกของแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12(พ.ศ.2560 – 2564) หรอไมเพยงใด หากไมมความสอดคลองในยทธศาสตรใดมากๆอาจจะตองมเวทแลกเปลยนเรยนรเปนระยะเพอน าไปสการปรบแผนในอนาคต แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) จงจะมความเปนพลวต ไมแขงทอ แผนขนพนฐานของการพฒนาแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) ควรเรมจากแผนพฒนาสขภาพระดบต าบล ซงมกระบวนการท าใหเกดความเชอมโยงจากทศทางกรอบของการพฒนาระดบชาตลงไปถงจดเรมตน ในกรณการจดท าแผนพฒนาสขภาพระดบต าบลจะเปนการหนนเสรมซงกนและกนในการขบเคลอนงานดานสขภาพเพอแกปญหาของประเทศอยางเปนรปธรรมและยงยนตามหลกการของแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) 3. ผบรหารทกระดบของหนวยงานทเกยวของใหความส าคญและใชยทธศาสตรการพฒนาของแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) เปนกรอบแนวทางด าเนนงานพฒนาดานสขภาพของหนวยงาน มกลไกทชวยใหเกดการน าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) ไปใชวางแผนขององคกร ภาคเครอขายตางๆ โดยการใชเวทตางๆทมผบรหารองคกรเขารวม รวมถงการท าใหทศทางและสาระหลกของแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) เขาถงผบรหารมากทสด 4. จดตงคณะกรรมการก ากบทศทางการขบเคลอนแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) เพอก ากบการด าเนนงาน ตดตามประเมนผลแผนฯ เปนระยะและตอเนอง จดท าระบบการรายงานผลการประเมนใหรวดเรว ทนเหตการณ เพอเปนขอมลในการพฒนาปรบปรงการด าเนนงานใหบรรลตามเปาหมายไดอยางมประสทธภาพ และจดใหมการประเมนผลแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ.2560 – 2564) รอบระยะเวลาครงแผนและมการน าเสนอในเวททเหมาะสมในการแสวงหาแนวทางแกไข หรอปรบจดออนทเกดขนระหวางการน าแผนไปสการปฏบตในระดบและมตตางๆ หรอแมกระทงหากม ความจ าเปนตองปรบทศทางหรอยทธศาสตร มาตรการทก าหนด หากมความจ าเปนตามสภาวการณทเปลยนแปลงไป 5. จดใหมกลไกในการพฒนาวธหรอกระบวนการยกรางแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบตอไป โดยการศกษากระบวนการจดท ายทธศาสตรระดบชาตระยะยาวหรอระยะปานกลาง ในการบรหารของประเทศตางๆเพอน ามาเปนแนวทางการเตรยมการในการยกรางแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 13 (พ.ศ.2565 – 2569) ใหเกดกระบวนการการมสวนรวมและเปนเจาของอยางกวางขวาง หลากหลาย และไดรบการยอมรบมากทสด

- 56 -

เอกสารอางอง กรมการพฒนาชมชน กระทรวงมหาดไทย. (2558) รายงานคณภาพชวตของคนไทย จากขอมลความ

จ าเปนพนฐาน (จปฐ.)และขอมลพนฐานป 2558. กรงเทพฯ: หางหนสวนอดมศกษา.

คณะอนกรรมการวางแผนพฒนาการสาธารณสข ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเสรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2524). แผนพฒนาการสาธารณสขตามแผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 5 (พ.ศ.2525-2529). กรงเทพฯ: โรงพมพส านกขาวพาณชย กรมพาณชยสมพนธ.

คณะกรรมการวางแผนพฒนาการสาธารณสข กระทรวงสาธารณสข. (2530). แผนพฒนาการสาธารณสขตามแผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 6 (พ.ศ.2530-2534). กรงเทพฯ: โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก.

คณะกรรมการวางแผนพฒนาการสาธารณสข กระทรวงสาธารณสข. (2535). แผนพฒนาการสาธารณสขตามแผนพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 7 (พ.ศ.2535-2539). กรงเทพฯ: โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก.

คณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนพฒนาการสาธารณสข กระทรวงสาธารณสข.(2539). แผนพฒนาการสาธารณสข ในชวง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 8 (พ.ศ. 2540 -2544). กรงเทพฯ: โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศก.

คณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต กระทรวงสาธารณสข. (2544). แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 9 พ.ศ. 2545 -2549. กรงเทพฯ: โรงพมพองคการรบสงสนคาและพสดภณฑ.

คณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต กระทรวงสาธารณสข. (2544). แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 10 พ.ศ. 2550-2554. กรงเทพฯ: โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศกในพระบรมราชปภมถ.

คณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต กระทรวงสาธารณสข. (2555). แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ในชวงแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 -2559). กรงเทพฯ: โรงพมพองคการสงเคราะหทหารผานศกในพระบรมราชปภมถ.

คณะท างานขบเคลอนและปฏรปดานระบบบรการ กระทรวงสาธารณสข. (2559). แนวทางการด าเนนงาน Primary Care Cluster ส าหรบหนวยบรการ. นนทบร: เอกสารอดส าเนา.

ส านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ กระทรวงสาธารณสข. (2558). บญชรายจายสขภาพแหงชาตของประเทศไทย พ.ศ. 2555. นนทบร.

- 57 -

ส านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ กระทรวงสาธารณสข. (2558). รายงานภาระโรคและการบาดเจบของประชากรไทย พ.ศ. 2556. นนทบร: บรษท เดอะ กราฟโก ซสเตมส จ ากด.

ศวนารถ เยยงสวาง และคณะ. (2556). ระบบบรการสขภาพคนตางดาวในประเทศไทย: สถานการณ การตอบสนองและขอทาทายในอนาคตในบรบทประชาคมเศรษฐกจอาเซยน 2558. นนทบร.

ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ส านกงานปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย. (2557) ประชากรสงอายไทย: ปจจบนและอนาคต. กรงเทพฯ.

สถาบนวจยประชากรและสงคม มหาวทยาลยมหดล. (2559). สขภาพคนไทย 2559. นครปฐม:อมรนทรพรนตงแอนดพบลชชง จ ากด.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2558). รายงานผลการพฒนาเศรษฐกจและสงคมของประเทศ 3 ปของแผนพฒนาฯ ฉบบท 11 . กรงเทพฯ: บรษท ศรเมองการพมพ จ ากด.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2559). ราง แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564). กรงเทพฯ.

ส านกงานคณะกรรมการพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2558). ทศทางแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560-2564). กรงเทพฯ.

ส านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต. (2559). ธรรมนญวาดวยระบบสขภาพแหงชาต ฉบบท 2 พ.ศ. 2559. นนทบร.

ส านกนโยบายและยทธศาสตร ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. (2557). รายงานขอมลทรพยากรสาธารณสข ประจ าป 2557. นนทบร.

ส านกนโยบายและยทธศาสตร ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. (2558). สรปสถตทส าคญ พ.ศ.2558. นนทบร.

ส านกวชาการสาธารณสข ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. (2558). แนวโนมการเปลยนแปลงดานสาธารณสขหลง...2015. นนทบร: โรงพมพชมนมสหกรณการเกษตรแหงประเทศไทย จ ากด.

- 58 -

ภาคผนวก

- 59 -

(ส าเนา) ค าสงกระทรวงสาธารณสข

ท 128 /๒๕๕9 เรอง แตงตงคณะกรรมการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564)

ดวยแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ. 2555 – 2559) ไดด าเนนการมาตงแต ป พ.ศ. 2555 และจะสนสดในป พ.ศ. 2559 โดยจะมการประกาศใชแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) ในเดอนตลาคม พ.ศ. 2559 ซงอยภายใตการก าหนดทศทางและยทธศาสตร การพฒนาประเทศของแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) เพอใหการด าเนนงานเปนไปดวยความเรยบรอย มประสทธภาพ เกดการมสวนรวมของทกภาคสวนทเกยวของ เปนทยอมรบของผทเกยวของในการดแลพฒนาสขภาพอนามยของประชาชน และสามารถน าไปสการปฏบตได อาศยอ านาจตามความในมาตรา ๒๐ แหงพระราชบญญตระเบยบบรหารราชการแผนดน พ.ศ. ๒๕๓๔ และทแกไขเพมเตม (ฉบบท 5) พ.ศ. ๒๕๔๕ รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข จงแตงตงคณะกรรมการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) โดยมองคประกอบและอ านาจหนาท ดงน 1. คณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) 1.1 องคประกอบ

1) รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข ประธานกรรมการ 2) ผชวยรฐมนตรประจ ากระทรวงสาธารณสข รองประธานกรรมการ 3) เลขาธการคณะกรรมการสขภาพแหงชาต กรรมการ 4) เลขาธการคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต กรรมการ 5) เลขาธการคณะกรรมการขาราชการพลเรอน กรรมการ 6) ผอ านวยการส านกงบประมาณ กรรมการ 7) ปลดกระทรวงสาธารณสข กรรมการ 8) ปลดกรงเทพมหานคร กรรมการ 9) ปลดกระทรวงกลาโหม กรรมการ 10) ปลดกระทรวงแรงงาน กรรมการ 11) ปลดกระทรวงพาณชย กรรมการ 12) ปลดกระทรวงมหาดไทย กรรมการ 13) ปลดกระทรวงศกษาธการ กรรมการ 14) ปลดกระทรวงอตสาหกรรม กรรมการ 15) ปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ กรรมการ 16) ปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม กรรมการ 17) ปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย กรรมการ

18) นายกสมาคม...

- 60 -

18) นายกสมาคมคนพการแหงประเทศไทย กรรมการ 19) ประธานสมาคมสภาผสงอายแหงประเทศไทย

ในพระราชปถมภ สมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน กรรมการ

20) รองปลดกระทรวงสาธารณสข (กลมภารกจดานพฒนาการแพทย)

กรรมการ

21) รองปลดกระทรวงสาธารณสข (กลมภารกจดานพฒนาการสาธารณสข)

กรรมการ

22) รองปลดกระทรวงสาธารณสข (กลมภารกจดานสนบสนนงานบรการสขภาพ)

กรรมการ

23) เลขาธการส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต กรรมการ 24) เลขาธการสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต กรรมการ 25) ผอ านวยการสถาบนวจยระบบสาธารณสข กรรมการ 26) ผจดการกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ กรรมการ 27) ผอ านวยการองคการเภสชกรรม กรรมการ 28) รองปลดกระทรวงสาธารณสข (ดานบรหาร) กรรมการและเลขานการ 29) ผตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข

เขตสขภาพท 2 กรรมการและผชวยเลขานการ

30) ผอ านวยการส านกนโยบายและยทธศาสตร ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข

กรรมการและผชวยเลขานการ

1.2 อ านาจหนาท

1) ก าหนดนโยบาย กรอบทศทางการพฒนาสาธารณสขของประเทศ เพอเปนแนวทาง ในการวางแผนจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564)

2) พจารณาใหความเหนชอบ ใหขอเสนอแนะตอยทธศาสตรการพฒนาสาธารณสข 3) พจารณาใหความเหนชอบ ใหขอเสนอแนะในการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต

ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) กบหนวยงานทเกยวของทงภาครฐและเอกชน 4) แตงตงคณะอนกรรมการ และคณะท างานตามความเหมาะสม

2. คณะกรรมการด าเนนงานจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) 2.1 องคประกอบ

1) ปลดกระทรวงสาธารณสข ประธานกรรมการ 2) รองเลขาธการคณะกรรมการสขภาพแหงชาต (ทไดรบมอบหมาย) กรรมการ 3) รองเลขาธการคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต

(ทไดรบมอบหมาย) กรรมการ

4) รองผอ านวยการส านกงบประมาณ (ดานสงคม 2) ส านกนายกรฐมนตร

กรรมการ

5) รองปลดกรงเทพมหานคร (ฝายการแพทยและอนามย) กรรมการ

6) รองปลดกระทรวง...

- 61 -

6) รองปลดกระทรวงการพฒนาสงคมและความมนคงของมนษย (ทไดรบมอบหมาย)

กรรมการ

7) รองปลดกระทรวงทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (ทไดรบมอบหมาย)

กรรมการ

8) รองปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ (ทไดรบมอบหมาย) กรรมการ 9) รองปลดกระทรวงศกษาธการ (ทไดรบมอบหมาย) กรรมการ 10) หวหนาผตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข กรรมการ 11) อธบดกรมการแพทย กรรมการ 12) อธบดกรมควบคมโรค กรรมการ 13) อธบดกรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก กรรมการ 14) อธบดกรมวทยาศาสตรการแพทย กรรมการ 15) อธบดกรมสนบสนนบรการสขภาพ กรรมการ 16) อธบดกรมสขภาพจต กรรมการ 17) อธบดกรมอนามย กรรมการ 18) เลขาธการคณะกรรมการอาหารและยา กรรมการ 19) ผแทนส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต กรรมการ 20) ผแทนสถาบนพฒนาและรบรองคณภาพโรงพยาบาล กรรมการ 21) ผแทนองคการเภสชกรรม กรรมการ 22) ผแทนส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ กรรมการ 23) ผแทนสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต กรรมการ 24) ผแทนสถาบนวคซนแหงชาต กรรมการ 25) ผแทนโรงพยาบาลบานแพว กรรมการ 26) ผแทนสถาบนวจยระบบสาธารณสข กรรมการ 27) รองปลดกระทรวงสาธารณสข (ดานบรหาร) กรรมการและเลขานการ 28) ผตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข

เขตสขภาพท 2 กรรมการและผชวยเลขานการ

29) ผอ านวยการส านกนโยบายและยทธศาสตร ส านกงานปลดกระทรวงสาธารณสข

กรรมการและผชวยเลขานการ

2.2 อ านาจหนาท

1) เสนอแนวทางและขนตอนในการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564)

2) พจารณาเอกสารและขอมลประกอบการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564)

3) ประสานการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) กบหนวยงานทเกยวของ

4) พจารณา...

- 62 -

4) พจารณาและใหขอเสนอแนะตอการจดประชมระดมสมอง ประชมสมมนาตางๆ เพอการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564)

5) รายงานความกาวหนาในการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) ตอคณะกรรมการอ านวยการฯ เปนระยะๆ ตามความเหมาะสม

6) จดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) เสนอตอผบรหาร 7) แตงตงคณะอนกรรมการ และคณะท างานตามความเหมาะสม 8) อนๆ ตามทไดรบมอบหมาย

ทงน ตงแตบดนเปนตนไป สง ณ วนท 21 มกราคม พ.ศ. ๒๕๕9

(ลงชอ) ปยะสกล สกลสตยาทร (นายปยะสกล สกลสตยาทร)

รฐมนตรวาการกระทรวงสาธารณสข

ส าเนาถกตอง

(นางสาวดารณ คมภระ)

นกวชาการสาธารณสขเชยวชาญ

- 63 -

(ส าเนา) ค าสงคณะกรรมการด าเนนงานจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564)

ท 1 /๒๕๕9 เรอง แตงตงคณะท างานจดท ารางแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564)

ตามท กระทรวงสาธารณสข ไดมค าสงกระทรวงสาธารณสข ท 128/2559 ลงวนท 21 มกราคม 2559 แตงตงคณะกรรมการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) เพอใหการด าเนนงานจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 เกดการมสวนรวมของทกภาคสวน ทเกยวของ และเปนไปดวยความเรยบรอย จ านวน 2 คณะ ประกอบดวย 1) คณะกรรมการอ านวยการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) 2) คณะกรรมการด าเนนงานจดท าแผน พฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) เพอใหการด าเนนงานมความคลองตวและมประสทธภาพยงขน ประธานคณะกรรมการด าเนนงานจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาตฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) จงแตงตงคณะท างานจดท ารางแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) อาศยอ านาจในการแตงต งคณะอนกรรมการและคณะท างานตามความเหมาะสม โดยมองคประกอบและอ านาจหนาท ดงน 1. องคประกอบ

1.1 ปลดกระทรวงสาธารณสข ทปรกษา 1.2 นายสมศกด อรรฆศลป

รองปลดกระทรวงสาธารณสข (ดานบรหาร) ทปรกษา

1.3 นายศภกจ ศรลกษณ ผตรวจราชการกระทรวงสาธารณสข เขตสขภาพท 2

ประธานคณะท างาน

1.4 นายพงศธร พอกเพมด ผอ านวยการส านกนโยบายและยทธศาสตร

รองประธานคณะท างาน

1.5 นางสาวศรวรรณ พทยรงสฤษฏ ผอ านวยการส านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ

คณะท างาน

1.6 นายยศ ตระวฒนานนท หวหนาโครงการประเมนเทคโนโลยและนโยบายดานสขภาพ

คณะท างาน

1.7 นายอภชย ลมานนท ส านกนโยบายและยทธศาสตร คณะท างาน 1.8 นายสภโชค เวชภณฑเภสช ส านกนโยบายและยทธศาสตร คณะท างาน 1.9 นายจกรรฐ พทยาวงศอานนท ส านกนโยบายและยทธศาสตร คณะท างาน 1.10 นายขวญประชา เชยงไชยสกลไทย

ส านกงานพฒนานโยบายสขภาพระหวางประเทศ คณะท างาน

1.11 นางณชากร ศรกนกวไล ส านกนโยบายและยทธศาสตร คณะท างาน 1.12 นางสาวสกลยา คงสวสด ส านกนโยบายและยทธศาสตร คณะท างาน 1.13 นางล าพน องคภากร ส านกนโยบายและยทธศาสตร คณะท างาน

1.14 นางมะลวลย...

- 64 -

1.14 นางมะลวลย ยนยงสวรรณ ส านกนโยบายและยทธศาสตร คณะท างาน 1.15 นางธตภทร คหา ส านกนโยบายและยทธศาสตร คณะท างาน 1.16 นางอาร สทธอาจ ส านกนโยบายและยทธศาสตร คณะท างาน 1.17 นางระววรรณ จารพรประสทธ ส านกนโยบายและยทธศาสตร คณะท างาน 1.18 นายสมลกษณ ศรชนวจตร ส านกนโยบายและยทธศาสตร คณะท างาน 1.19 นางชจตร นาชวะ ส านกนโยบายและยทธศาสตร คณะท างาน 1.20 ผแทนกรมการแพทย คณะท างาน 1.21 ผแทนกรมกรมควบคมโรค คณะท างาน 1.22 ผแทนกรมพฒนาการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลอก คณะท างาน 1.23 ผแทนกรมวทยาศาสตรการแพทย คณะท างาน 1.24 ผแทนกรมสนบสนนบรการสขภาพ คณะท างาน 1.25 ผแทนกรมสขภาพจต คณะท างาน 1.26 ผแทนกรมอนามย คณะท างาน 1.27 ผแทนส านกงานคณะกรรมการอาหารและยา คณะท างาน 1.28 นางสาวดารณ คมภระ

ส านกนโยบายและยทธศาสตร คณะท างานและเลขานการ

1.29 นางร าไพ แกววเชยร ส านกนโยบายและยทธศาสตร

คณะท างานและผชวยเลขานการ

1.30 นางนยดา สขขะ ส านกนโยบายและยทธศาสตร

คณะท างานและผชวยเลขานการ

1.31 นางสาวนรศรา เสนารนทร ส านกนโยบายและยทธศาสตร

คณะท างานและผชวยเลขานการ

2. อ านาจหนาท 2.1 ก าหนดกรอบประเดน แนวทางของแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) 2.2 จดท าและวเคราะหขอมลดานสขภาพทเกยวของเพอเปนขอมลในการจดท า แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) 2.3 จดเตรยมเอกสารและขอมล เพอประกอบการพจารณาของคณะกรรมการจดท า แผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) 2.4 จดเวทการมสวนรวมจากหนวยงานทเกยวของและภาคเครอขาย เพอพจารณา ใหขอเสนอแนะตอแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) 2.5 ยกรางแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) เพอเสนอตอคณะกรรมการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564)

2.6 จดท า…

- 65 -

2.6 จดท าและเผยแพรแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564) 2.7 ปฏบตหนาทอนๆ ตามทไดรบมอบหมาย ทงน ตงแตบดนเปนตนไป สง ณ วนท 3 กมภาพนธ พ.ศ. ๒๕๕9

(ลงชอ) โสภณ เมฆธน (นายโสภณ เมฆธน)

ปลดกระทรวงสาธารณสข ประธานคณะกรรมการด าเนนงาน

จดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564)

ส าเนาถกตอง

(นางสาวดารณ คมภระ)

นกวชาการสาธารณสขเชยวชาญ

- 66 -

(ส าเนา) ค าสงคณะกรรมการด าเนนงานจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 - 2564)

ท 2 /๒๕๕9 เรอง แตงตงองคประกอบเพมเตมในคณะท างานจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12

(พ.ศ.2560 - 2564) ตามค าสงคณะกรรมการด าเนนงานจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2565) ท 1 /2559 ลงวนท 3 กมภาพนธ 2559 เรอง แตงตงคณะท างานจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2565) นน เพอใหองคประกอบของคณะท างานมความครอบคลมและสมบรณยงขน อาศยอ านาจ ตามความในขอ 7 ของคณะกรรมการด าเนนงานจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) ในค าสงแตงตงคณะกรรมการจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 25560 – 2564) ท 128/2559 ลงวนท 21 มกราคม 2559 จงแตงตงองคประกอบเพมเตม ในคณะท างานจดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564) ดงน 1. องคประกอบ

1.1 ผแทนส านกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต คณะท างาน 1.2 ผแทนสถาบนการแพทยฉกเฉนแหงชาต คณะท างาน 1.3 ผแทนสถาบนวคซนแหงชาต คณะท างาน 1.4 ผแทนส านกงานคณะกรรมการสขภาพแหงชาต คณะท างาน 1.5 ผแทนส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ คณะท างาน 1.6 ผแทนองคการเภสชกรรม คณะท างาน 1.7 ผแทนสถาบนวจยระบบสาธารณสข คณะท างาน 1.8 ผแทนสถาบนรบรองคณภาพสถานพยาบาล คณะท างาน 1.9 ผแทนโรงพยาบาลบานแพว คณะท างาน

1.10 ผแทนคณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล คณะท างาน 1.11 ผแทนคณะแพทยศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย คณะท างาน 1.12 ผแทนคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร คณะท างาน 1.13 นายกสมาคมโรงพยาบาลเอกชน คณะท างาน

ทงน ตงแตบดนเปนตนไป สง ณ วนท 10 มนาคม พ.ศ. ๒๕๕9 (ลงชอ) โสภณ เมฆธน (นายโสภณ เมฆธน) ปลดกระทรวงสาธารณสข

ประธานคณะกรรมการด าเนนงาน จดท าแผนพฒนาสขภาพแหงชาต ฉบบท 12 (พ.ศ. 2560 – 2564)

ส าเนาถกตอง

(นางสาวดารณ คมภระ)

นกวชาการสาธารณสขเชยวชาญ