11

Onderzoek naar de positie van de bedrijfsarts

BA2020, de toekomst van ons vakRegionale nascholing

NVAB Kring Noord 19 april 2012

Bart de ZwartRienk Prins

AStri Beleidsonderzoek en –advies

Joost van der GuldenRadboud Universiteit

Onderzoek naar de positie van de bedrijfsarts

BA2020, de toekomst van ons vakRegionale nascholing

NVAB Kring Noord 19 april 2012

Bart de ZwartRienk Prins

AStri Beleidsonderzoek en –advies

Joost van der GuldenRadboud Universiteit

22

AanleidingAanleiding

SER-advies ‘Een kwestie van gezond verstand’ (2009):SER-advies ‘Een kwestie van gezond verstand’ (2009):gezondheidsbeleid in Nederland: aandacht positie gezondheidsbeleid in Nederland: aandacht positie bedrijfsarts bedrijfsarts

Evaluatie van de ArbowetEvaluatie van de Arbowet

Afgelopen jaren vele ‘visies’ over knelpunten in positie van Afgelopen jaren vele ‘visies’ over knelpunten in positie van de bedrijfsarts door alle betrokken actoren: onderbouwing? de bedrijfsarts door alle betrokken actoren: onderbouwing?

Onafhankelijk onderzoek: SZW & VWSOnafhankelijk onderzoek: SZW & VWS

33

DoelDoel

Objectivering van gesignaleerde knelpunten rond functioneren van bedrijfsartsen Objectivering van gesignaleerde knelpunten rond functioneren van bedrijfsartsen binnen de huidige (wettelijke) kadersbinnen de huidige (wettelijke) kaders

Vier thema’s centraal:Vier thema’s centraal:

- - toegankelijkheidtoegankelijkheid van bedrijfsarts van bedrijfsarts

- - onafhankelijkheid onafhankelijkheid van bedrijfsartsvan bedrijfsarts

- - preventieve taken preventieve taken van bedrijfsartsvan bedrijfsarts

- - samenwerkingsamenwerking met andere professionals met andere professionals

44

OnderzoeksmethodenOnderzoeksmethoden

Literatuuronderzoek: empirische gegevensLiteratuuronderzoek: empirische gegevens

Interviews met stakeholders (n=25)Interviews met stakeholders (n=25)

Enquête onder alle NVAB leden(n=591)Enquête onder alle NVAB leden(n=591)

Enquête onder werkgevers met contract (n=231)Enquête onder werkgevers met contract (n=231)

Enquête onder werknemers die afgelopen Enquête onder werknemers die afgelopen 12 maanden contact hadden met bedrijfsarts (n=220)12 maanden contact hadden met bedrijfsarts (n=220)

Versnellingskamer SZW: toetsen oplossingsrichtingenVersnellingskamer SZW: toetsen oplossingsrichtingen

55

ToegankelijkheidToegankelijkheid

‘‘Kunnen’, ‘weten’ & ‘willen’Kunnen’, ‘weten’ & ‘willen’

Afspraken over deskundige bijstandAfspraken over deskundige bijstand- 80-90% zeker afspraken- 80-90% zeker afspraken

Inhoud van het contractInhoud van het contract- 44% werkgevers basiscontract- 44% werkgevers basiscontract- bij 51% werkgevers inspraak werknemers- bij 51% werkgevers inspraak werknemers

Bekendheid met toegangBekendheid met toegang- 53% werknemers geïnformeerd over toegankelijkheid- 53% werknemers geïnformeerd over toegankelijkheid- 30% van bedrijfsartsen bij >75% bedrijven- 30% van bedrijfsartsen bij >75% bedrijven zichzelf geïntroduceerd zichzelf geïntroduceerd

66

ToegankelijkheidToegankelijkheid

Vrije toegangVrije toegang- volgens 76% werknemers en 79% werkgevers- volgens 76% werknemers en 79% werkgevers

VertrouwensrelatieVertrouwensrelatie- 63% werknemers bedrijfsarts nooit gezien voor- 63% werknemers bedrijfsarts nooit gezien voor bezoek afgelopen 12 maanden bezoek afgelopen 12 maanden- 80% bedrijfsarts nooit op werkvloer gezien- 80% bedrijfsarts nooit op werkvloer gezien

- 26% werknemers niet goed op de hoogte van taken- 26% werknemers niet goed op de hoogte van taken en bevoegdheden en bevoegdheden - opvatting onafhankelijke positie bedrijfsarts- opvatting onafhankelijke positie bedrijfsarts

77

ToegankelijkheidToegankelijkheid

Keuze huisarts versus bedrijfsartsKeuze huisarts versus bedrijfsarts - 50% kiest niet eerder voor bedrijfsarts bij- 50% kiest niet eerder voor bedrijfsarts bij

werkgerelateerde klachten werkgerelateerde klachten - 50% hecht niet meer belang aan advies bedrijfsarts - 50% hecht niet meer belang aan advies bedrijfsarts

Bedrijfsarts of arboartsBedrijfsarts of arboarts- 39% bedrijfsartsen geeft aan een of meerdere- 39% bedrijfsartsen geeft aan een of meerdere collega-artsen te hebben die geen bedrijfsarts zijn collega-artsen te hebben die geen bedrijfsarts zijn

Verschillen:Verschillen:- kleine versus grote organisaties- kleine versus grote organisaties

- zelfstandig werkende bedrijfsartsen versus- zelfstandig werkende bedrijfsartsen versus bij diensten bij diensten

88

OnafhankelijkheidOnafhankelijkheid

Ik kom regelmatig in situaties terecht dat ik niet meer Ik kom regelmatig in situaties terecht dat ik niet meer onafhankelijk kan handelen conform geldende beroeps- of onafhankelijk kan handelen conform geldende beroeps- of gedragscodes als gevolg van opstelling van:gedragscodes als gevolg van opstelling van:

Zelfstandig Intern Extern Totaal Zelfstandig Intern Extern Totaal

De werkgever De werkgever 14%14% 11% 11% 27% 27% 21%21% De werknemerDe werknemer 9% 4% 9% 9% 4% 9% 9%9%

De arbodienst De arbodienst - 8% 26% - 8% 26% 22%22%

99

OnafhankelijkheidOnafhankelijkheid

Wiens belangen dient de bedrijfsarts?Wiens belangen dient de bedrijfsarts?

Werkgever WerknemerWerkgever Werknemer - werkgever en werknemer: - werkgever en werknemer: 62% 62% 60% 60%

- met name werkgever: - met name werkgever: 18% 18% 31% 31% - met name werknemer: - met name werknemer: 20% 20% 8% 8%

Medische gegevens:Medische gegevens:- benaderd door partijen om medische gegevens te- benaderd door partijen om medische gegevens te verstrekken die vallen onder beroepsgeheim: verstrekken die vallen onder beroepsgeheim: 42% ‘soms’ en 22% ‘(zeer) vaak’ 42% ‘soms’ en 22% ‘(zeer) vaak’

- 8% van deze groep geeft hier onder druk wel- 8% van deze groep geeft hier onder druk wel eens aan toe eens aan toe

1010

Preventieve takenPreventieve taken

Huidige situatieHuidige situatie- 67% van tijd verzuimbegeleiding en re-integratie- 67% van tijd verzuimbegeleiding en re-integratie- 80% bedrijfsartsen wil meer taken rond preventie- 80% bedrijfsartsen wil meer taken rond preventie arbeidsrisico’s en 70% meer taken rond leefstijl/ arbeidsrisico’s en 70% meer taken rond leefstijl/ vitaliteit vitaliteit

Inhoud contractInhoud contract- 44% werkgevers basiscontract- 44% werkgevers basiscontract

Aanvullende financieringAanvullende financiering- lukt bij 60% van beoogde preventieve activiteiten- lukt bij 60% van beoogde preventieve activiteiten

1111

Preventieve takenPreventieve taken

Kennis en vaardighedenKennis en vaardigheden- 61% bedrijfsartsen van mening dat kennis en- 61% bedrijfsartsen van mening dat kennis en vaardigheden voor effectieve advisering over vaardigheden voor effectieve advisering over preventie verder kan worden verbeterd preventie verder kan worden verbeterd

Verschillen:Verschillen:- kleine versus grote organisaties- kleine versus grote organisaties

- zelfstandig werkende bedrijfsartsen versus- zelfstandig werkende bedrijfsartsen versus bij diensten bij diensten

1212

SamenwerkingSamenwerking

SamenwerkingSamenwerking - tevredenheid over samenwerking met- tevredenheid over samenwerking met

kerndeskundigen hoog, alsmede ergonomen, kerndeskundigen hoog, alsmede ergonomen, arbocuratieve dienstverleners, fysiotherapeuten, arbocuratieve dienstverleners, fysiotherapeuten, psychologen en maatschappelijk werkers psychologen en maatschappelijk werkers - In mindere mate het geval voor samenwerking met- In mindere mate het geval voor samenwerking met verzekeringsartsen, accountmanagers, specialisten, verzekeringsartsen, accountmanagers, specialisten, re-integartiebedrijven, psychiaters en huisartsen re-integartiebedrijven, psychiaters en huisartsen

VerwijzingenVerwijzingen- groot aantal dienstverleners- groot aantal dienstverleners- 21% geen grote vrijheid in keuze dienstverleners- 21% geen grote vrijheid in keuze dienstverleners- voor 41% vormt financieringssystematiek een- voor 41% vormt financieringssystematiek een belemmering belemmering

1313

SamenwerkingSamenwerking

CasemanagersCasemanagers - 58% bedrijfsartsen van mening dat casemanagers- 58% bedrijfsartsen van mening dat casemanagers

werknemers met gezondheidsklachten te lang werknemers met gezondheidsklachten te lang weghouden van de bedrijfsarts weghouden van de bedrijfsarts- 77% acht kans op privacy schending groot door inzet- 77% acht kans op privacy schending groot door inzet niet-medische casemanagers niet-medische casemanagers

1414

TevredenheidTevredenheid

Werkgevers: tevredenheid met contract: Werkgevers: tevredenheid met contract: 7,17,1

Werkgevers: tevredenheid met bedrijfsarts:Werkgevers: tevredenheid met bedrijfsarts: 7,07,0

Werknemers: tevredenheid met bedrijfsarts: Werknemers: tevredenheid met bedrijfsarts: 7,27,2

1515

ConclusiesConclusies Op alle thema’s knelpunten in de praktijk die optimale arbodienstverlening Op alle thema’s knelpunten in de praktijk die optimale arbodienstverlening

belemmerenbelemmeren

Meeste knelpunten betrekking op deel van de bedrijfsartsenpopulatie, gerelateerd Meeste knelpunten betrekking op deel van de bedrijfsartsenpopulatie, gerelateerd aan organisaties, contracten, werksituatie BA, competenties BA.aan organisaties, contracten, werksituatie BA, competenties BA.

Knelpunten: bedrijfsartsen mkb en externe arbodienstenKnelpunten: bedrijfsartsen mkb en externe arbodiensten

Gemiddeld voldoende rapportcijfer wg en wnGemiddeld voldoende rapportcijfer wg en wn

Oplossingen: verbetering van schakels in proces Oplossingen: verbetering van schakels in proces

1616

OplossingsrichtingenOplossingsrichtingen

Arbodiensten/bedrijfsartsen:Arbodiensten/bedrijfsartsen:- voorlichting- voorlichting- (bij)scholing- (bij)scholing- taakverdeling tussen disciplines- taakverdeling tussen disciplines

OverheidOverheid- handhaving- handhaving- herinvoering arbeidsomstandighedenspreekuur- herinvoering arbeidsomstandighedenspreekuur- financieringssystematiek- financieringssystematiek

Sociale partnersSociale partners- sectorale afspraken- sectorale afspraken- voorlichting- voorlichting

1717

Beleidsreactie overheid september 2011Beleidsreactie overheid september 2011 Actoren oproepen om te voorzien in structurele voorlichting en Actoren oproepen om te voorzien in structurele voorlichting en

informatievoorzieninginformatievoorziening

Toezicht op juist titelgebruik en melding beroepsziektenToezicht op juist titelgebruik en melding beroepsziekten

Stimuleren samenwerking (projecten)Stimuleren samenwerking (projecten)

Overleg zorgverzekeraars financieringssystematiek verwijzingenOverleg zorgverzekeraars financieringssystematiek verwijzingen

Begin 2012 visie op positie bedrijfsarts in arbostelselBegin 2012 visie op positie bedrijfsarts in arbostelsel

1818

Stand april 2012Stand april 2012

30 maart 2012: brief staatssecretaris SZW30 maart 2012: brief staatssecretaris SZWaan Tweede Kamer: visie op stelsel gezond en veilig werken > beleidsagendaaan Tweede Kamer: visie op stelsel gezond en veilig werken > beleidsagenda

Betere verbinding bedrijfsgezondheidszorg met reguliere zorg > overleg VWS > Betere verbinding bedrijfsgezondheidszorg met reguliere zorg > overleg VWS > najaar 2012najaar 2012

Oproep aan partijen voor aandragen initiatieven en voorstellen t.a.v. knelpunten Oproep aan partijen voor aandragen initiatieven en voorstellen t.a.v. knelpunten positie bedrijfsartspositie bedrijfsarts

Advies vanuit de SERAdvies vanuit de SER Najaar 2012: bij onvoldoende perspectief voor structurele verbeteringen: kabinet Najaar 2012: bij onvoldoende perspectief voor structurele verbeteringen: kabinet

komt zelf met plannenkomt zelf met plannen