1

คํานํา

ระบบเสียงตามสายในโรงพยาบาลมีความจําเปนอยางยิ่ง ในการแจงขาวประชาสัมพันธใหกับ

เจาหนาท่ีและประชาชนผูมารับบริการในโรงพยาบาลทราบถึงขอมูลขาวสารของทางราชการเก่ียวกับงาน

สาธารณสุขและสถานการณตาง ๆ หรือเพ่ือแจงเตือนภัยตาง ๆ ท่ีอาจทําใหเกิดอันตรายตอผูใชอาคาร และใช

งานในการเปดเพลงหรือกระจายเสียงสรางความเปนกันเอง เพ่ือเปนการเสริมสรางความสัมพันธและความ

เขาใจอันดีของบุคคลในหนวยงาน

การใชระบบเสียงตามสายในโรงพยาบาล เปนมาตรฐานระบบบริการสุขภาพดานท่ี 5 ของกรม

สนับสนุนบริการสุขภาพ คือระบบสื่อสารในโรงพยาบาล ตามหัวขอการสื่อสารท่ีใหผูรับบริการและบุคลากร

กําหนดใหมีระบบเสียงตามสายเปนขอกําหนดหนึ่งในดานท่ีเก่ียวกับระบบคุณภาพบริการ ดานการสื่อสารดวย

กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ โดยกองวิศวกรรมการแพทยไดจัดทําคูมือการใชงานระบบเสียงตามสายในโรงพยาบาล โดยไดรวบรวม เอกสารทฤษฏีเทคโนโลยีของระบบเสียงตามสาย ท่ีใชงานอยูในปจจุบันการติดต้ังการใชงานและการตรวจสอบระบบเสียงตามสายเบื้องตน พรอมท้ังตัวอยางรายละเอียดคุณลักษณะระบบเสียงตามสายเพ่ือใหเจาหนาท่ีของโรงพยาบาลในสังกัดกระทรวงสาธารณสุขมีความรู มีความเขาใจ และมีการจัดหาและใชระบบเสียงตามสายเปนไปตามมาตรฐานระบบบริการสุขภาพ

2

สารบัญ

หนา

บทท่ี 1 ความรูข้ันพ้ืนฐานเกี่ยวกับระบบเสียงตามสาย 3

• วัตถุประสงคของระบบเสียงตามสาย

• ขอดีและขอเสียของระบบเสียงตามสาย

บทท่ี 2 อุปกรณพ้ืนฐานของระบบเสียงตามสาย 6

บทท่ี 3 รูปแบบของระบบเสียงตามสาย 10

• ระบบเสียงตามสาย ระบบกระจายเสียงตามสายสาธารณะ (Public address System)

• ระบบกระจายเสียงแบบไรสาย

• ระบบกระจายเสียงไรสายทางไกลอัตโนมัต ิ

• การแยกโซนประกาศ

บทท่ี 4 การบํารุงรักษาระบบเสียงตามสาย 23

• ขอแนะนําสําหรับการแกไขปญหาเบื้องตน

ภาคผนวก 25

• แบบตรวจสอบระบบเสียงตามสาย

• ตัวอยางหัวขอหลัก คุณลักษณะระบบเสียงตามสาย

บรรณานุกรม 26

3

บทท่ี 1 ความรูข้ันพ้ืนฐานเกี่ยวกับระบบเสียงตามสาย

ระบบเสียงตามสาย คือการสงสัญญาณเสียงจากแหลงกําเนิดเสียงตนทาง อาจจะเปนเสียงคนพูดใส

ไมโครโฟน หรือเสียงจากเครื่องเลนเสียง เครื่องรับวิทยุ หรือจากแหลงอ่ืนๆ แลวสงไปท่ีเครื่องขยายเสียงเพ่ือทํา

การขยายใหไดกําลังสูงๆ เพ่ือท่ีจะไดสงสัญญาณเสียงไปตามสาย ใหไดระยะทางท่ีไกลๆ โดยท่ีปลายทางของ

สายจะตอเขากับลําโพง เพ่ือกระจายเสียงออกไปในบริเวณนั้น

ระบบเสียงตามสาย อาจถูกเรียกไดหลายแบบเชน ระบบเสียงตามสาย ระบบเสียงประกาศ ระบบ

กระจายเสียง ระบบกระจายเสียงตามสาย ระบบกระจายเสียงสาธารณะ เปนตน ซ่ึงลวนแตมีความหมาย

เปนไปในทิศทางเดียวกัน การกระจายเสียงตามสายสัญญาณออกไปในบริเวณท่ีตองการ ซ่ึงเปนการดัดแปลง

มาจากหอกระจายขาว อาจจะมีวัตถุประสงคและรูปแบบการใชงานท่ีแตกตางกันบาง แตพ้ืนฐานหลักการจะมี

องคประกอบเหมือนดังท่ีกลาวมาในตอนตน

การใชงานระบบเสียงตามสายนิยมใชในระยะท่ีไมไกลมาก เชน ภายในเขตโรงพยาบาล เปนตน โดยปกติ

จะใชภายในอาคาร ระหวางอาคาร หรือในพ้ืนท่ีหนวยงาน โดยเฉลี่ยจะใชในระยะไมเกิน 2 กิโลเมตรเนื่องจากยิ่ง

ระยะทางไกลก็จะยิ่งทําใหเกิดความตานทานในสายเกิดการสูญเสียในสาย และทําใหคุณภาพของสัญญาณเสียง

ลดลง อาจจะทําใหเสียงท่ีสงออกไปดังคอยลง หรือมีความชัดเจนลดลงจนทําใหไดยินไมชัดเจนหรือจับใจความ

ไมได ซ่ึงระบบเสียงตามสายท่ีดีจะตองกระจายเสียงไดชัดเจนและคลอบคลุมพ้ืนท่ีท่ีตองการ

รูปแสดงระบบเสียงตามสาย

วัตถุประสงคของระบบเสียงตามสาย

อาคารเกือบทุกประเภทมีความจําเปนตองมีระบบเสียงตามสายเพ่ือกระจายเสียงสําหรับประกาศเรียก

หรือกระจายเสียงภายในอาคารเพ่ือสื่อสารกับผูใชอาคารไมวาจะเปนการประชาสัมพันธใหกับบุคคลภายใน

อาคารทราบถึงขอมูลขาวสาร หรือเพ่ือแจงเตือนภัยตาง ๆ ท่ีอาจทําใหเกิดอันตรายตอผูใชอาคาร ในบาง

หนวยงานอาจใชงานในการเปดเพลงหรือพูดคุยอยางเปนกันเอง เพ่ือเปนการเสริมสรางความสัมพันธและความ

เขาใจอันดีของบุคคลในหนวยงาน

4

ขอดีและขอเสียของระบบเสียงตามสาย

ขอด ี

1. สามารถครอบคลุมพ้ืนท่ีเฉพาะเจาะจง ในพ้ืนท่ีใดพ้ืนท่ีหนึ่ง เพราะสื่อเสียงตามสายเปนสื่อท่ีมี

ขอบเขตชัดเจนจึงสามารถประชาสัมพันธขอมูลขาวสาร ไดครอบคลุมกลุมเปาหมายไดอยางมีประสิทธิภาพ

2. ระบบเสียงในพ้ืนท่ีมีลักษณะโดดเดนตรงท่ีมีลําโพงขนาดใหญ ติดตั้งรอบทิศทางท่ัวพ้ืนท่ี

3. สื่อโฆษณาท่ีผานระบบเสียงตามสายเปนสื่อเฉพาะพ้ืนท่ีเนนสถานท่ีท่ีมีกลุมเปาหมายจํานวนมากจึง

สามารถเขาถึงกลุมผูบริโภคไดชัดเจนและท่ัวถึง

4. มีความถ่ีและตอเนื่องในการรับสารจากสื่อไดสูงผูรับสารเกิดการฟงซํ้า และไมสามารถเปลี่ยนชอง

รับสารหรือคลื่นหนีไดอยางวิทย ุ

ขอเสีย

1. เปนสื่อท่ีมีลักษณะการเผยแพรประชาสัมพันธแบบทางอากาศ อาจจะทําใหผูรับสารไมสามารถ

จดจําไดทันทีทันใดตางจากสื่อประเภทอ่ืนท่ีมี ภาพ และอักษร จึงอาจทําใหผูรับสารลืมขอความสารไดงาย

2. กลุมเปาหมายขาดสมาธิในการจดจําสาร

3. หากผูรับสารจะไมสนใจฟงสื่อเสียงตามสาย และสามารถปดการรับสื่อโดยการเดินหนีออกจาก

สถานท่ีนั้นไดทันที

5

บทท่ี 2 อุปกรณพ้ืนฐานของระบบเสียงตามสาย

1. ไมคโครโฟน (Microphone) อุปกรณท่ีทําหนาท่ีรับเสียงพูดจากผูประกาศ ในระบบเสียงตามสายมีไมคโครโฟนหลัก ๆ อยู 2 แบบ

คือแบบธรรมดาท่ัวไปจะใชไมคโครโฟนแบบตั้งโตะหรือไมคโครโฟนธรรมดาท่ัวไปก็ได และอีกแบบหนึ่งคือ

ไมคโครโฟนแบบท่ีสามารถเลือกพ้ืนท่ีสําหรับประกาศเสียงตามสายได เพ่ือตองการกระจายเสียงไปในเฉพาะ

บางพ้ืนท่ี เพ่ือใหไมไปรบกวนพ้ืนท่ีอ่ืน เราตองเลือกใหเหมาะสมกับการใชงานถาเราตองการประกาศเสียงตาม

สายรวมท้ังหมดก็ไมมีเหตุจําเปนท่ีตองใชไมคโครโฟนแบบเลือกพ้ืนท่ีประกาศได

รูปแสดงไมคโครโฟนในระบบเสียงตามสาย

2. เครื่องผสมสัญญาณเสียงและปรับแตงเสียง (Mixer) อุปกรณท่ีทําหนาท่ีรวมและปรับแตงสัญญาณเสียงจากแหลงกําเนิดเสียงหลายแหลง เชน จาก

ไมโครโฟนและเครื่องเลนเสียงอ่ืน ๆ ใหมีระบบความดังเสียงใกลเคียงกัน เพ่ือท่ีจะสามารถกระจายเสียงออกไป

ในระดับความดังท่ีตองการไดสิ่งสําคัญในการเลือกเครื่องผสมสัญญาณคือจํานวนตนทางของแหลงกําเนิดเสียง

วามีเทาไรเราก็สามารถเลือกชองสัญญาณใหเหมาะสมได เครื่องผสมสัญญาณเสียงบางตัวมีระบบขยายในตัวก็

สามารถใชงานไดเลยโดยไมตองตอเครื่องขยายเสียงเพ่ิมแตอยางใด อีกท้ังมีชองสัญญาณขาออกท่ีสามารถ

กําหนดพ้ืนท่ีติดตั้งได

6

รูปแสดงเครื่องผสมสัญญาณเสียงและปรับแตงเสียง

3. เครื่องขยายเสียง (PA Amplifier) อุปกรณท่ีทําหนาท่ีขยายความดังเสียงใหมากข้ึน ในรูปแบบของสัญญาณทางไฟฟา กอนสงไปให

ลําโพงทางสายนําสัญญาณการเลือกใชก็เลือกใหเหมาะสมกับจํานวนวัตตของลําโพงท่ีมีอยูในระบบ โดยจํานวน

วัตตของลําโพงท้ังหมดรวมกันตองไมมากกวาจํานวนวัตตของเครื่องขยายเสียง

รูปแสดงเครื่องขยายเสียง

4. ลําโพง (Speaker) อุปกรณท่ีทําหนาท่ีแปลงสัญญาณทางไฟฟาออกมาเปนเสียงในระบบเสียงประกาศนั้นมีลําโพงใหเลือกใช

เยอะแยะมากมายตามรูปแบบการติดตั้ง เชน ลําโพงชนิดฝงฝา ลําโพงแบบตูตั้งแตขนาดเล็กไปจนถึงขนาดใหญ

ลําโพงแบบฮอรน ถาเรารูวาสถานท่ี ๆ เราจะไปติดตั้งเปนแบบไหนเราก็จะสามารถเลือกชนิดของลําโพงให

เหมาะสมกับสถานท่ีไดได และลําโพงท่ีใชในระบบเสียงตามสายก็ยังเปนลําโพงชนิดพิเศษท่ีสามารถกันน้ํากัน

ฝุนได โดยมาตรฐานก็จะแตกตางกันไปเชน IP44, IP66 เปนตน

รูปแสดงลําโพงในระบบเสียงตามสาย

7

รูปแสดงอุปกรณพ้ืนฐานของระบบเสียงตามสาย

8

บทท่ี 3 รูปแบบของระบบเสียงตามสาย

ระบบเสียงสาธารณะ แบงเปน 2 แบบ คือ

1. ระบบเสียงตามสาย ระบบกระจายเสียงตามสายสาธารณะ (Public address System)

2. ระบบกระจายเสยีงแบบไรสาย

1. ระบบเสียงตามสาย ระบบกระจายเสียงตามสายสาธารณะ (Public address System) ระบบการกระจายเสียงไปตามสาย คือการสงสัญญาณเสียงจากแหลงกําเนิดเสียงตนทาง อาจจะเปน

ไมโครโฟน หรือเครื่องเลนเสียง CD/VCD/DVD/MP3 หรือจากเครื่องรับวิทยุ หรือแหลงอ่ืน ๆ แลวสงไปท่ีเครื่อง

ขยายเสียงเพ่ือทําการขยายใหไดกําลังสูง ๆ เพ่ือจะไดสงไปตามสายในระยะทางท่ีไกล ๆ โดย ท่ีปลายทางจะมี

ลําโพงตออยู

ระบบเสียงตามสาย อาจถูกเรียกไดหลายแบบเชน ระบบประกาศ ระบบกระจายเสียงตามสาย ระบบ

กระจายเสียงสาธารณะ เปนตน ซ่ึงลวนแตมีความหมายในทางเดียวกัน อาจจะมีวัตถุประสงคและรูปแบบการใช

งานท่ีแตกตางกัน แตพ้ืนฐานหลักการจะมีองคประกอบเหมือนท่ีเขียนมาในตอนตน

การใชงานระบบเสียงตามสายนิยมใชในระยะท่ีไมไกลมาก โดยปกติจะใชภายในอาคาร ระหวางอาคาร หรือใน

พ้ืนท่ีหนวยงาน โดยเฉลี่ยจะไมเกิน 2 กิโลเมตรเนื่องจาก ยิ่งระยะทางไกลจะทําใหเกิดความตานทานในสาย และ

ทําใหสัญญาณเสียงลดคุณภาพหรือดงัคอยลง

ขอดีของระบบเสียงตามสายแบบนี้คือ งาย สะดวกในการติดตั้งและดูแล คุณภาพเสียงระดับประกาศใช

ได แตไมนิยมใชกับระยะทางไกลถึงแมสามารถสงไดหลายกิโลก็ตาม ดังนั้นการเลือกใชงานจะตองใหผูเชี่ยวชาญ

เปนคนออกแบบและติดตั้ง เพราะถาติดตั้งไปแลวอาจเจอปญหาหลาย ๆ อยางได

1.1 ระบบเสียงแบบ โอหม (Ohm)

ในระบบเสียงแบบนี้ จะมีความสามารถในการตอบสนองยานความถ่ีท่ีครบถวน แตก็มีขอจํากัดในเรื่อง

ระยะทางความยาวของสายลําโพง ระหวางเครื่องขยายเสียงและลําโพง ความยาวจะไมมาก หากมีการเดินสาย

ลําโพงท่ียาวมากและมีการวางลําโพงหลาย ๆ จุด อยางในตึกหรืออาคาร ระบบเสียงแบบนี้จะใหคุณภาพเสียงท่ีไม

ดี เพราะคาความตานทานท่ีสูงข้ึน ทําใหกําลังวัตตลดลง คุณภาพเสียงก็ลดลงตามระยะทางท่ีสายลําโพงท่ียาวข้ึน

และยังตองใชเครื่องขยายเสียงท่ีมีกําลังวัตตสูงมากอีกดวย เพ่ือใหสามารถสงกระจายสัญญาณไดอยางท่ัวถึงท้ัง

อาคาร ดวยความจริงไมสามารถทําไดแนนอนดังนั้น ระบบเสียงแบบนี้จึงเหมาะสําหรับ งานดนตรี งานเสียงท่ีเนน

คุณภาพเสียง งานเสียงท่ีเนนยานความถ่ีใหมีครบถวน

จุดเดนระบบเสียงแบบโอหม

ในระบบเสียงแบบนี้ จะมีความสามารถในการตอบสนองยานความถ่ีท่ีครบถวนใหรายละเอียดเสียงท่ีมีมิติ

พบใชงานท่ัวไป ไมวาจะเปนเครื่องเสียงท่ีใชในบาน ไมวาจะเปนชุดดูหนังฟงเพลง ชุดคาราโอเกะ ในบานและ

รานอาหาร รวมถึงเครื่องเสียงท่ีใชงาน อีเวนท หรือ คอนเสิรต ก็จะใชงานแบบระบบโอหมท้ังหมด

ลําโพงท่ีใชงานในระบบนี้ ในสเปคหรือหลังตูก็จะระบุใหเราทราบวาลําโพงใบนี้ก่ีโอหมเชน 4,8,16

โอหมเปนตน (โอหมคือความตานทานเปนหนวยทางไฟฟา)

9

แอมปขยายท่ีใชงานประเภทนี้จะเปนแอมปแบบ Low impedance (โลวอิมพีแดนซ) ซ่ึงก็จะมี

อิมพีแดนซคาความตานทานรวมระหวาง 4,8,16 และบางรุนสามารถโหลดไดต่ําถึง 2 โอหมเลยทีเดียว (ยกเวน

แอมปสําหรับรถยนต)

ขอจํากัดระบบเสียงแบบโอหม

1. ไมแนะนําใหเดินสายลําโพงเปนระยะทางไกล ๆ เพราะจะทําใหเกิดการสูญเสียของสัญญาณ ซ่ึงจะ

สงผลใหคุณภาพของเสียงดร็อปลง และสงผลถึงความรอนของอุปกรณโดยเฉพาะ เพาเวอรแอมปดวย

2.ไมควรตอลําโพงมากเกินกวาท่ี เพาเวอรแอมปรับอิมพีแดนซไหวเชน เพาเวอรแอมป ในสเปคระบวุา

• ใหกําลังวัตต 250 ท่ี 8 โอหมตอชาแนล

• ใหกําลังวัตต 500 ท่ี 4 โอหมตอชาแนล

แอมปแบบนี้หากเรามีลําโพงท่ีมีคาอิมพีแดนซของลําโพงแตละใบมีคา 8 โอหม มาตอขนานพวงกันเราจะ

สามารถตอพวงกันไดมากสุด ขางละ 2 ใบเทานั้น

ซ่ึงเม่ือนําคาอิมพีแดนซของลําโพงแตละใบคือ 8 โอหม มาหารกันจะเทากับ 4 โอหม ก็สามารถตอใชงาน

ได หากจะนําลําโพงมาตอเพ่ิมมากกวานี้ แนะนําวาไมสมควรอยางยิ่งและไมควรปฏิบัติ เพราะจะทําใหระบบเกิด

ความเสียหายไดโดยเฉพาะเพาเวอรแอมป ท่ีไมสามารถรับโหลดของอิมพีแดนซไดต่ํากวาสเปคระบุไวนั่นเอง

1.2 ระบบเสียงแบบ โวลตไลน (Volt Line) ในระบบเสียงแบบนี้ จะมีความสามารถเดินสายลําโพง ระหวางเครื่องขยายเสียงและลําโพงไดยาวและได

ไกลมาก ๆ แตมีขอจํากัดในเรื่องคุณภาพเสียง ท่ีจะลดลงไปดวยเนื่องจากระบบนี้ มีการตอบสนองยานความถ่ีได

ไมครบถวนดังนั้น ระบบเสียงแบบนี้จึงเหมาะสําหรับ งานประกาศเสียงตามสาย หรืองานติดตั้งชุดกระจายเสียงใน

ตัวอาคารหรือสถานท่ี ท่ีไมไดเนนคุณภาพของเสียงมากนัก เชน งานดนตรี งานเสียงท่ีเนนคุณภาพเสียง จะเลือก

ทําระบบเสียงแบบ โอหม (Ohm) และ ในลักษณะของ งานประกาศเสียงตามสาย ท่ีมีการเดินสายลําโพงท่ียาว

มากและมีการวางลําโพงหลาย ๆ จุด จะเลือกทําระบบเสียงแบบ โวลตไลน (Volt Line)

10

จุดเดนระบบเสียงแบบโวลตไลน

ในระบบเสียงแบบท่ัวไป เชนระบบเสียงแบบ โอหม ซ่ึงมีขอจํากัดในการเดินสายลําโพงระยะไกลและมี

ขอจํากัดการตอใชงานของลําโพงจํานวนมาก ๆ

ซ่ึงระบบเสียงระบบโวลตไลนก็จะมีจุดเดนท่ีแตกตางกับระบบโอหมคือ สามารถเดินสายลําโพงได

ระยะไกลข้ึนเปนกิโลและสามารถตอพวงลําโพงไดเยอะมากข้ึนโดยคํานวณจากกําลังวัตตของแอมปขยายเปนหลัก

ไมไดคํานวณจากคาอิมพีแดนซของลําโพงและเครื่องขยายแตอยางใด

ซ่ึงเราจะพบระบบเสียงระบบนี้ไดตาม ระบบประกาศในชุมชน หอกระจายขาว ระบบประกาศตาม

หางสรรพสินคา และศูนยการคาท่ัวไป เนื่องจากระบบเสียงแบบนี้คอนขางเนนไปท่ียานเสียงกลางเปนหลัก จึง

เปนท่ีนิยมใชกับลักษณะงานท่ีกลาวไปขางตน

หลักการทํางานคราว ๆ ของระบบโวลตไลน

ใชทรานฟอรมเมอรหรือหมอแปลง แปลงสัญญาณจากแอมปขยายปกติแบบโลวอิมพีแดนซเปนแอมป

แบบไฮอิมพีแดนซ คาหรือหนวยของแอมปขยายระบบนี้มีคาเปนโวลต ซ่ึงสวนมากก็จะพบ 70 v และ 100 v

เปนสวนมาก

สวนลําโพงท่ีจะใชงานรวมกับแอมปแบบไฮอิมพีแดนซหรือโวลตไลนนี้ก็จะตองเปนลําโพงท่ีสามารถ

รองรับกับโวลตไลนไดเชนเดียวกัน โดยดานในลําโพงชนิดนี้จะมีหมอแปลงหรือแมตชชิ่งไลน เพ่ือรับกระแส

สัญญาณจากแอมปขยายชนิดเดียวกันนี้ไดเชนกัน ซ่ึงเราสามารถคํานวณการตอระบบนี้แบบงาย ๆ เชน มีแอมป

ระบบโวลตไลนขนาด 100 วัตต 1 เครื่องเราสามารถนําโพงขนาด 10 วัตต มาตอพวงกัน 10 ตัว ไดเลย (ไมควร

ตอลําโพงพวงกันเกินกําลังวัตตของแอมปขยายแตสามารถตอนอยกวากําลังวัตตของแอมปขยายได)

11

ขอจํากัดของระบบเสียงแบบโวลตไลน

ตอบสนองยานความถ่ีไมครบถวน โดยเฉพาะยานความถ่ีเสียงต่ําและสูง จึงทําใหเครื่องเสียงระบบโวลต

ไลนนี้ขาดรายละเอียดและมิติของเสียงอีกดวย

รูปแสดงระบบกระจายเสียงตามสาย

2. ระบบกระจายเสียงแบบไรสาย ระบบกระจายเสียงแบบไรสายสามารถขจัดปญหาเรื่องระยะทาง ท่ีไมสามารถเดินสายลําโพงท่ีมีระยะ

ทางไกล ๆ ในอดีตระบบเสียงตามสายของโรงเรียน หมูบาน จะใชเครื่องเสียงและอุปกรณประกอบหนึ่งชุด ตอสาย

ลําโพงไปยังจุดตาง ๆ ท่ีเปนกลุมเปาหมายผูฟง หากเปนระยะทางไกลมากจะตองใชเครื่องขยายสัญญาณ เปน

ทอด ๆ เพ่ือใหสัญญาณเสียงจากเครื่องขยายเสียงไปถึงลําโพงแตละจุดใหไดรับสัญญาณท่ีดีท่ีสุด กระจายเสียงได

ชัดท่ีสุด จากการใชระบบกระจายเสียงตามสายทําใหมีขีดจํากัดในเรื่องระยะทาง ท่ีไมสามารถเดินสายลําโพงท่ีมี

ระยะทางมาก เชน 10 - 15 กิโลเมตร

12

ปจจุบันนี้มีการนําระบบคอมพิวเตอรเขามาชวยควบคุมในระบบการสงวิทยุ จึงมีผูพัฒนาระบบการสง

และรับคลื่นวิทยุเขามาใชในการกระจายเสียง ทําใหเกิด "ระบบกระจายเสียงแบบไรสาย" ซ่ึงระบบท่ีพัฒนาข้ึนนี้

สามารถขจัดปญหาเรื่องระยะทาง ท่ีไมสามารถเดินสายลําโพงท่ีมีระยะทางมาก เชน 10 - 15 กิโลเมตร ได

สามารถนําความสามารถของคอมพิวเตอรมาควบคุมการกระจายเสียงเปนจุดเฉพาะท่ีตองการได สามารถตั้งเวลา

ปดเปดอัตโนมัติ โดยไมตองมาเปดเครื่องทุกวันในกรณีท่ีตองเปดหรือกระจายเสียงรายการท่ีทําซํ้า ๆ เปนประจํา

เปนตน

2.1 ระบบกระจายเสียงไรสายทางไกลอัตโนมัติ ระบบกระจายเสียงไรสาย ( Wireless Public Address System, Wireless PA Paging System) เปน

การประยุกตการสงกระจายเสียงผานเทคโนโลยีการสื่อสารดวยคลื่นวิทยุ โดยไมตองสงสัญญาณผานสายแบบ

ระบบเสียงตามสายท่ัวๆไป หรือสามารถนําท้ัง 2 แบบมาประยุกตใชงานรวมกันได ซ่ึงปจจุบันเปนท่ีนิยมใชงาน

เนื่องจากมีความสะดวกในการติดตั้ง เพราะไมตองเดินสายใหยุงยาก แตท้ังนี้ในการเลือกใชหรือการออกแบบ

ระบบควรจะใหผูชํานาญงานหรือเจาหนาท่ีของเราเปนผูแนะนําใหคําปรึกษา

รูปแสดงระบบกระจายเสียงแบบไรสาย

13

รูปแสดงระบบกระจายเสียงแบบไรสาย

รูปแสดงระบบกระจายเสียงแบบไรสาย

14

ขอดี ของระบบกระจายเสียงไรสาย

• สะดวกและรวดเร็วในการติดตั้งและดําเนินการ

• ไมมีปญหาเรื่องสายสัญญาณขาด หรือโดนแอบตัดสาย

• สามารถใชกับพ้ืนท่ี ๆ ไมมีเสาไฟฟา หรือสามารถเดินสายได

• ระบบกระจายเสียงไรสาย ระบบกระจายขาวไรสาย หอกระจายขาวไรสาย สําหรับโครงการ กระจาย

ขาวไรสาย อบต. เทศบาล

• เครื่องสงระบบ UHF-FM ความถ่ี 420.200 MHz หรือ ตามท่ี กสทช. กําหนด มีหมายเลขเครื่องท่ี

ผานการตรวจสอบจาก กสทช.

• มีใบอนุญาตใหทําเครื่องวิทยุคมนาคมจาก กสทช.

• กําลังสงสูง ระยะกระจายเสียงครอบคลุมพ้ืนท่ีไมนอยกวา 10 กม.

• ควบคุมการเปด-ปดลูกขายได

• สามารถกําหนดโซนของลูกขายได

• สามารถควบคุมระดับเสียงของลูกขายไดจากตัวแมขาย

• ตั้งเวลาเปด/ปด การทํางานได

• สามารถเชื่อมตอเขากับระบบหอกระจายขาว หรือระบบเสียงตามสายของหมูบานเดิมได

• สามารถใชงานในพ้ืนท่ี ๆ ไมมีเสาไฟฟา หรือไมมีไฟฟาได

• สามารถประกาศผานระบบโทรศัพทได

• สามารถใชรวมกับระบบแจงเหตุเตือนภัยตาง ๆ ได

15

การแยกโซนประกาศ

การแยกโซนประกาศคือการแบงกลุมพ้ืนท่ีออกเปนสวน ๆ เพ่ือใหสามารถเลือกพ้ืนท่ีท่ีตองการประกาศ

เสียงตามสายได เหมาะสําหรับนําไปใชงานในท่ีชุมชน เชน ระบบเสียงตามสายในอาคารท่ีสูง 5 ชั้น สามารถ

เลือกไดวาจะประกาศเฉพาะชั้นท่ี 1 เทานั้น ไมประกาศชั้นอ่ืน หรือประกาศในทุกชั้นแตยกเวนไมประกาศในชั้น

ท่ี 1 เปนตน

ซ่ึงในการแยกโซนประกาศนี้จะใชอุปกรณท่ีเรียกวาเครื่องแยกโซนระบบประกาศหรือเครื่องเลือกโซน

ระบบประกาศ โดยอุปกรณนี้มีขอดีคือ

• เลือกกระจายเสียงบางโซน เลือกหลาย ๆ โซน หรือเลือกทุกโซนพรอมกัน

• เลือกเสียงประกาศและเสียงเพลงได

• สามารถปรับความดังเบาของแตละโซนอิสระ

• การประกาศโซนใดโซนหนึ่งจะไมรบกวนเสียงเพลงโซนอ่ืน ๆ หรือ การประกาศโซนใดโซนหนึ่งจะเปนการ mute เสียงเพลงในโซนอ่ืน ๆ

• มีฟวสปองกันแรงดันสวนเกินและไฟกระแสตรงยอนกลับ

• ใชระบบเดินสายสัญญาณเสนเดียว สะดวกและประหยัด

• เดินสายไดไกลมากกวา 20 กิโลเมตรโดยไมตองมีการขยายสัญญาณ

• งายและสะดวกในการติดตั้ง เพ่ิมขยาย และดูแล บํารุงรักษา

16

ตารางเปรียบเทียบคุณลักษณะโดยท่ัวไปของระบบกระจายเสียงแบบตาง ๆ

คุณลักษณะเฉพาะ

เสียงตามสายมาตรฐาน

เสียงตามสายดิจิตอล (เขารหัสแยกโซน)

เสียงไรสาย (คลื่นวิทยุความถี่ 420.200 MHz)

เสียงไรสาย/ตามสายผานโครงขายไอพี (IP)

การใชงาน - ระบบเสยีงตามสายท่ัวไป - เสียงตามสายในชุมชน - หมูบาน - เทศบาล - อบต.

เสียงตามสายระยะไกล หรือท่ีตองการแยกโซน(จาก เทศบาลไปแตละหมูบาน)

ระบบเสียงไรสายระยะไกล ,หอกระจายขาวไรสาย(จาก เทศบาลไปแตละหมูบาน)

ไดท้ังเสยีงตามสายและไรสายท่ัวไป ท้ังระยะใกล และไกล ท่ีมีโครงขาย IP พรอม(ระดบัชุมชน หมูบาน เทศบาล อบต.)

คุณภาพเสียง ระดับเสยีงประกาศ และกระจายเสยีงท่ัวไป

ระดับเสียงประกาศ และกระจายเสียงท่ัวไป

ระดับเสียงประกาศ และกระจายเสียงท่ัวไป (ขาดเสียงทุม)

ระดบัเสียงประกาศ ,กระจายเสียงท่ัวไป จนถึงระดับคุณภาพสูง

การแบงโซน ได (ยุงยาก)

ได (งาย)

ได (งาย)

ได (งาย)

ระยะทางในการเดินสาย

ไมเกิน 4 กม. มากกวา 10 กม. - ข้ึนอยูกับโครงขาย IP

ระยะทางในการสงไรสาย

- - มากกวา 10 กม.(ข้ึนอยูกับ กําลังสง,ความสูงของเสา,ชนิดของสายอากาศ)

มากกวา 10 กม.(ข้ึนอยูกับ กําลังสง,ความสูงของเสา,ชนิดของสายอากาศ)

ปญหาการรบกวนจากชองความถี่คลื่นวิทยุ

- - - มีผลตอคุณภาพเสียง - มีโอกาสเกิดการรบกวนไดสูง

- ไมมีผลตอคณุภาพเสียง - โอกาสเกิดการรบกวนนอย

ปญหาอ่ืน ๆ ท่ีพบโดยท่ัวไป

- สายขาด - สายโดนขโมย

- สายขาด - สายโดนขโมย

- -

ความตองการ ใชไฟฟา

- ท่ีชุดรับและขยายสัญญาณทุกตัว

ท่ีชุดลูกขายทุกตัว ท่ีชุดรับและขยายสญัญาณทุกตัว

การทํางานเมื่อไฟฟาดับ (ท่ีปลายทาง)

ไมมผีล ใชงานไมได ใชงานไมได ใชงานไมได

การคํานึงถึงท่ีต้ังของสถานีรับ

ไมม ี ตรงไหนก็ได ตรงไหนก็ไดท่ีรับสัญญาณจากชุดแมขายได

จุดท่ีสามารถรับ-สงสัญญาณกับชุดแมขายได

การใชประโยชนจากโครงขายสาย/ไรสาย ของระบบ

ใชไดเฉพาะระบบกระจายเสียงตามสายน้ีเทาน้ัน

ใชไดเฉพาะระบบกระจายตามสายน้ีเทาน้ัน

ใชไดเฉพาะระบบกระจายเสียงไรสายน้ีเทาน้ัน

สามารถนําโครงขายไรสาย IP ไปใชงานอ่ืน ๆ ท้ัง ภาพ,เสยีง และขอมลู เชน ระบบกลองวงจรปด IP , ระบบ Internet WiFi เปนตน

17

งบประมาณในการทําโครงการ

ต่ํา (งบเริ่มตน 50,000.- บาทข้ึนไป)

ปานกลาง ถึงสูงกรณีตองเดินสายระยะทางไกล (งบเริ่มตน 200,000.- บาทข้ึนไป)

สูง (งบเริ่มตน 250,000.- บาทข้ึนไป)

สูง กรณีทําเฉพาะโครงการระบบเสียง แตจะถูกลงและคุมมากหากนําไปใชรวมกับโครงการอ่ืน ๆ (งบเริ่มตน 250,000.- บาทข้ึนไป)

18

บทท่ี 4 การบํารุงรักษาระบบเสียงตามสาย

การบํารุงรักษาระบบเสียงตามสาย และ การแกไขเพ่ิมเติมระบบ ควรมีการบํารุงรักษาเชิงปองกัน ใน

การตรวจเช็คอุปกรณตาง ๆ เชน การทําความสะอาดอุปกรณท่ีใชพัดลมระบายความรอน ตรวจความสมบูรณ

ของจุดเชื่อมตอสัญญาณ ตรวจความเสื่อมของอุปกรณท่ีเคลื่อนไหวสั่นสะเทือน เชน ดอกลําโพง ตามเง่ือนไข

การรับประกันอุปกรณตาง ๆ ในระบบ โดยนอกจากนี้อาจมีความเสียหายจากการใชงานผิดประเภท หรือ

อุบัติเหตุท่ีอยูนอกเหนือการรับประกัน ซ่ึงตองทําความเขาใจกับเจาของกิจการและผูใชงานระบบเสียงนั้น ๆ

เรื่องการตกลงคาใชจายเพ่ิมเติม และหากความตองการในการใชงานระบบเสียงนั้นเพ่ิมข้ึนหรือมีการ

เปลี่ยนแปลงการใชงาน จะตองทําความตกลงในการแกไขเพ่ิมเติมระบบ โดยอาจแกไขเพ่ิมเติมอุปกรณและการ

ตอเชื่อมบางสวนในระบบเดมิ หรือทําการปรับปรุงใหมท้ังระบบ

ขอแนะนําสําหรับการแกไขปญหาเบ้ืองตน

1. ศึกษาข้ันตอนการใชเครื่องมือและอุปกรณตาง ๆ อยางถูกวิธี

2. มีการกําหนดข้ันตอนการแกปญหาอยางเปนระบบ และติดประกาศใหทุกคนเห็นชัดเจน

3. มีการติดปายบอกและเตือนในจุดตาง ๆ อยางชัดเจน

4. อุปกรณใดชํารุดเสียหายอยูระหวางการซอมบํารุงตองติดปายประกาศเตือนใหชัดเจน

5. การใชงานคอมพิวเตอรตองมีการสแกนไวรัสอุปกรณเก็บขอมูลแบบพกพาหรือแฟลตไดรฟทุกครั้ง

6. เปนคนชางสังเกตและหม่ันตรวจสอบความผิดปกติหากพบขอผิดพลาดใด ตองแจงผูเก่ียวของทราบทันที

7. ควรติดประกาศหมายเลขโทรศัพทของผูเก่ียวของตาง ๆ ใหเห็นชัดเจนท้ังเจาหนาท่ีและชางผูซอมบํารุง

8. อาจมีอุปกรณสํารองหรือสิ่งทดแทนสําหรับเปลี่ยนเม่ือเกิดปญหา เชน เม่ือคอมพิวเตอรท่ีใชเปดเพลงเสียก็

สามารถใชเครื่องเลนซีดีเปดแทนได เครื่องสงอาจเตรียมไว 2 ชุดสลับกันใชงาน เปนตน

9. ควรมีการตรวจสอบเครื่องมืออุปกรณตาง ๆ อยางนอย สัปดาหละ 1 ครั้ง และจดบันทึกไวเปน

หลักฐาน

10. เม่ือมีขอรองเรียนควรหาสาเหตุของปญหา

11. ควรมีการติดตามผลดวยวาสามารถรับฟงไดตามปกติหรือไม หากมีขอขัดของจะไดรีบดําเนินการแกไข

19

ภาคผนวก

ตัวอยางแบบตรวจสอบระบบเสียงตามสาย

ตัวอยางหัวขอหลัก คุณลักษณะระบบเสียงตามสาย

1. ขอบเขตของงาน… 2. คุณลักษณะท่ัวไประบบเสียงตามสาย... 3. คุณลักษณะเฉพาะ… 4. เง่ือนไขการสงมอบและการรับประกัน...

20

บรรณานุกรม

• https://kittisaktop.blogspot.com/2017/08/blog-post_16.html

• http://www.9it.in.th/?tag=%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%88%E0%B8%B4%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%A5

• https://www.sounddd.com/Reviews/Knowledge-Ohm-VoltLine-System.html

• http://www.torwitchukorn.com/th/articles/119232

• http://tawatchaitataya.blogspot.com/2017/08/blog-post.html

• https://www.xn--42cgaap5hwbdhf6eovf2c4d4a5a9kf9n4a.com/public-address-system/

• http://www.childrenhospital.go.th/html/2014/sites/default/files/pdf_inventory/14.10.57.3.pdf

• http://www.9it.in.th/?tag=%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%9A%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%95%E0%B8%B2%E0%B8%A1%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B9%88%E0%B8%9A%E0%B9%89%E0%B8%B2