ประสิทธิผลและความพึงพอใจต่อการใช้ถุงประยุกต์...

38 วสญญสาร ปท 40 ฉบบท 1 มกราคม – มนาคม 2557

Background: Nasogastric (NG) tube connected to plastic bag in anesthetized patient can cause hygiene problem; for example proximal part of NG tube was soaked in the plastic bag or NG content leaked from the unseal bag, those are the reason why we invented closed system NG tube drainage bag by using recycle of intravenous (IV) bag tightly connected with NG tube to solve those problems. The purposes of study are to evaluate the effectiveness and satisfaction of using closed system NG tube drainage bag. Methodology: The steps of investigation were divided into 2 parts. First part was the step of closed system NG tube drainage bag invention. Second part was the evaluation step by using questionnaire responded by anesthesia personnel who have used closed system NG tube drainage

บศรนทร ศรญาณลกษณ พย.บ.*, มลวลย ออฟวงศ พ.บ., ว.ว.*

ประสทธผลและความพงพอใจตอการใชถงประยกต

ตอกบสายเขาไปในกระเพาะอาหารผานทางรจมก

แบบระบบปด

Abstract: Effectiveness and Satisfaction of Using Closed System Nasogastric Tube Drainage Bag

Bussarin Sriyanaluk, B.Sc. Nursing*, Maliwan Oofuvong, M.D.*

*Department ofAnesthesiology, Faculty ofmedicine, Prince of SongkhlaUniversity,

Songkhla,90110,Thailand

bag. The respondents were asked to evaluate all 6 aspects namely; 1) usefulness 2) convenience 3) joint connection 4) cleanness 5) clearness 6) overall satisfaction. The evaluating scales included the followings: 4 = excellent, 3 = good, 2 = fair, 1 = poor. The target of the effectiveness and satisfaction score was at least 90% (3.6). Result: The average score for all aspects were more than 90% (3.64-3.90). The highest score was usefulness (3.90). The lowest score was joint connection (3.64). Conclusion: The effectiveness and satisfaction of using closed system NG tube drainage bags were high (> 90%). Keywords: Effectiveness, Satisfaction, Recycle of intravenous fluid bag, Nasogastric tube, Closed system

*ภาควชาวสญญวทยาคณะแพทยศาสตรมหาวทยาลยสงขลานครนทรสงขลา,90110

_14-0361(038-045)7.indd 38 4/29/14 8:57:04 AM

Volume 40 Number 1 January – March 2014 Thai Journal of Anesthesiology 39

บทนำ การใสสายเขาไปในกระเพาะอาหารผานทาง

รจมก (nasogastric tube; NG tube) โดยทวไปม

วตถประสงคหลายประการเชน เพอนำสารพษออกจาก

ระบบทางเดนอาหารอยางรวดเรว การนำของเหลว

สงตรวจหองปฏบตการการดดของเหลวในกระเพาะ

อาหารและลำไสเลกเพอลดอาการแนนทองทองอด

การสวนลางกระเพาะอาหาร (gastric lavage) การ

ใหอาหารทางสายยาง เปนตน1 สำหรบงานวสญญ

การใส NG tube เพอดดของเหลวหรอสารคดหลง

(สงคดหลง)ภายในกระเพาะอาหารกอนใหยาระงบ

ความรสกเพอปองกนการสำลกอาหารหรอของเหลว

เขาปอดเมอผปวยไมรสกตว2นอกจากนยงชวยระบาย

สงคดหลง ในกระเพาะอาหารและลำไสเลกสวนตน

ชวยใหศลยแพทยผาตดไดสะดวกขน3

ผปวยทจำเปนทตองใสNG tubeทางวสญญ

ไดแกผปวยทมารบการผาตดภายในชองทองและไดรบ

การใหยาระงบความรสกแบบทวตว ไดแก ผปวย

peptic ulcer perforation, upper gastrointestinal

bleeding,peritonitis,gutobstruction,hepatectomy,

pancreatectomyผปวยทไดรบอบตเหตภายในชองทอง

หรอทรวงอกและการผาตดอนๆนอกจากนการคาสาย

NGtubeภายหลงการผาตดเพอสงเกตสปรมาณของ

สงคดหลงทออกมาภายหลงการผาตดจากประสบการณ

การทำงานของผวจยพบวา ในระหวางการใหยาระงบ

ความรสกในผปวยทใสNG tube ไดใชถงพลาสตก

ตดปากถง (ถงใส extension tubeถงใสชดใหสารนำ

ทางหลอดเลอดดำถงใสชดใหเลอด)รองรบสงคดหลง

ระหวางผาตดและหลงผาตดทหองพกฟน และชวง

สงตอผปวยกลบไปยงหอผปวยปญหาทพบบอยคอ

สวนตนของสายNGtubeจมอยในสงคดหลงทำให

สกปรกและเสยงตอการตดเชอได จากการศกษาของ

Leibovity และคณะ4พบวา 64%ของผปวยสงอาย

ใหอาหารทางสายยางนาน2สปดาหขนไปจะพบเชอ

PseudomonasAeruginosa ใน oropharynx ผปวย

มะเรงทไดรบการรกษาดวยimmunosuppressivedrug,

steroid,chemotherapyหรอradiationจะทำใหความ

รนแรงของเชอ Pseudomonas มากขน เกดภาวะ

แทรกซอนมากขนดงนนการดแลเรองความสะอาด

จงเปนสงสำคญการใหอาหารทางNG tubeหลงจาก

ใหอาหารเสรจแลว ควรเกบสายไวในถงเพอรกษา

ความสะอาดของสาย ลดโอกาสการปนเปอนเชอ

จลนทรย5 ภายหลงเสรจสนการผาตด การปฏบต

แบบเดมจะใชกระดาษกาวปดปากถงพลาสตกทใส

สาย NG tube ไว บางครงปดถงไมสนท ปรมาณ

สงคดหลงทมจำนวนมากหกเลอะเทอะเสอผาผปวย

และเตยงดไมสวยงามทำใหผปวยไมสขสบาย

เพอเปนการพฒนาคณภาพการดแลผปวยให

ดยงขนผวจยจงมแนวคดในการประดษฐถงนำเกลอ

ประยกตตอกบNG tube ในลกษณะเปนระบบปด

สงคดหลง ไมหกเลอะเทอะเพอใชในหนวยงานโดย

ใชเศษวสดทมอยใหเกดประโยชนและเปนการชวย

ลดภาวะโลกรอนอกทางดวย

วตถประสงคในการศกษา เพอประเมนประสทธผลและความพงพอใจ

ของบคลากรวสญญตอการใชถงนำเกลอประยกตตอ

กบสายเขาไปในกระเพาะอาหารผานทางรจมกแบบ

ระบบปดในดานการนำวสดทเหลอใชใหเกดประโยชน

ความสะดวกในการใชงานความแขงแรงของขอตอ

ความสะอาดและการสงเกตสและปรมาณสงคดหลง

ไดงาย

วธการศกษาแบงเปน2ขนตอนไดแก

1. ขนตอนการประดษฐและการนำไปใช

1.1 วสดทใชในการศกษา

ก. ถงนำเกลอแบบเหนยว ทใชงาน

_14-0361(038-045)7.indd 39 4/29/14 8:57:04 AM


แลวสะอาดไมปนเปอนเชอ(รปท1)

ข. หลอดพลาสตกแขงไดมาจาก

ปลอกเขมของspinalneedleทสะอาด(รปท2)

ค. จกปดถงนำเกลอแบบเหนยว

ง. ยางวงสำหรบแขวนถง

รปท1ถงนำเกลอแบบเหนยว รปท2หลอดพลาสตกแขง

รปท3หลอดพลาสตกตอเขากบถงนำเกลอชนดเหนยว

1.2 ขนตอนการประดษฐ

ก. เตรยมถงนำเกลอชนดเหนยวตด

ปลายถงสวนทตอกบชดตอสายนำเกลอ

ข. นำหลอดพลาสตกแขงมาตดขนาด

1.5นว

ค. นำหลอดพลาสตกตอเขากบถง

นำเกลอชนดเหนยว(รปท3)

ง. ปดจกตรงสวนปลาย ใชยางวง

คลองมวนถงเตรยมสำหรบพรอมใชงาน(รปท4)

รปท4ถงNGtubeประยกตพรอมใชงาน

_14-0361(038-045)7.indd 40 4/29/14 8:57:05 AM


จ. สามารถนำไปใชงานกบผปวยทใสNGtubeขณะไดรบยาระงบความรสก(รปท5)

รปท5ถงNGtubeประยกตตอกบสายNGtubeระบบปด

2. การประเมนประสทธผลและความพงพอใจ

ของผใช

หลงจากผานขนตอนการผลตถงนำเกลอ

ประยกตตอกบ NG tube แบบระบบปด ผวจยได

ทดลองใชงานถงนำเกลอประยกตในผปวยทมารบยา

ระงบความรสกในงานวสญญเปนระยะเวลา 6 เดอน

และเพอประเมนประสทธผลและความพงพอใจของ

ผใช ผวจยจงไดออกแบบสอบถามเพอประเมน

ประสทธผลและความพงพอใจในการใชถงNG tube

ประยกตโดยประเมนใน 6หวขอ ไดแก 1. ใชวสด

อปกรณทเหลอใชใหเกดประโยชน 2.ความสะดวก

ในการใชงาน 3. ความแขงแรงของขอตอ 4. ความ

สะอาด5.การสงเกตสและปรมาณสงคดหลงไดงาย

6.ความพงพอใจโดยภาพรวมของการใชงาน โดยให

คะแนนดงตอไปน4คะแนน=ดมาก,3คะแนน=ด,

2คะแนน=พอใช,1คะแนน=ปรบปรง

กลมตวอยางทเกบขอมล ได เรมสำรวจบคลากรทางวสญญท เคยม

ประสบการณการใชถงนำเกลอประยกตในผปวย

ทมารบยาระงบความรสกตงแต 1 กรกฎาคม 2555

ถง 31 ธนวาคม 2555 ผ เขารวมการศกษาคอ

บคลากรทางวสญญทงหมดทเคยมประสบการณใช

ถงนำเกลอประยกตอยางนอย 1ครง ไดแก อาจารย

วสญญแพทยแพทยใชทน/แพทยประจำบานวสญญ

พยาบาล เจาหนาทวทยาศาสตรและวสญญพยาบาล

ฝกหดซงมจำนวน 50 ราย โดยคำนวณขนาดกลม

ตวอยางโดยกำหนดเปาหมายของความมประสทธผล

และความพงพอใจทด จะตองไดคะแนนเฉลยในทก

หวขออยางนอย 90% (3.6 คะแนน) ในทกหวขอ

โดยใชสตรคำนวณกลมตวอยางดงน

Estimating a population proportion of 90%

N =

p = สดสวนของความพงพอใจอยางนอย90%=0.9

d = precision=0.1

Zα= 1.96ทความเชอมนและความมนยสำคญทาง

สถตท0.05โดย2ทาง(twosidedtail)

N = 34.6~35คน

ตองใชผรวมการศกษาอยางนอย 35คน เพอ

พสจนประสทธผลและความพงพอใจในการใชงาน

อยางนอย 90% ดงนน ขนาดกลมตวอยาง 50 ราย

เพยงพอตอการประเมนผลการใชถ งน ำ เกลอ

ประยกตใหบรรลเปาหมายของความมประสทธผล

และความพงพอใจทดหลงการใชในทกหวขออยาง

นอย90%สถตทใชจะเปนสถตเชงพรรณนา โดย

_14-0361(038-045)7.indd 41 4/29/14 8:57:05 AM


ผลการศกษาทไดจะรายงานเปนคะแนน1 - 4 และ

คาคะแนนเฉลย(mean+SD)ในทกหวขอ

ผลการศกษา จากการประเมนประสทธผลและความพงพอใจ

ของบคลากรวสญญตอการใชถงนำเกลอประยกต

ตอกบNG tube แบบระบบปดโดยอาจารยวสญญ

แพทย แพทยใชทน/แพทยประจำบาน วสญญ

พยาบาล เจาหนาทวทยาศาสตร วสญญพยาบาล

ฝกหด จำนวน5กลมทใชงานถงนำเกลอประยกต

อยางนอย 1 ครง โดยแจกแบบสอบถามจำนวน

50 ราย เกบขอมลตงแต 1 กรกฎาคม 2555 ถง 31

ธนวาคม 2555พบวา คะแนนเฉลยมากกวารอยละ

90(3.6คะแนน)ตามเปาหมาย(ตารางท1)

Table 1 EffectivenessandSatisfactionofUsingClosedSystemNasogastricTubeDrainageBag

Aspect of Evaluation

(n = 50)

Excellent

Number

(%)

Good

Number

(%)

Fair

Number

(%)

Poor

Number

(%)

Mean S.D.

1.Usefulness 45(90) 5(10) 0 0 3.9 0.3

2.Convenience 40(80) 10(20) 0 0 3.8 0.4

3.Joinconnection 33(66) 16(32) 1(2) 0 3.64 0.53

4.Cleanness 41(86) 6(12) 1(2) 0 3.84 0.42

5.Clearness 41(82) 9(18) 0 0 3.82 0.39

6.Overallsatisfaction 41(82) 9(18) 0 0 3.82 0.39

Remark: excellent = 4, good = 3, fair = 2, poor = 1

หวขอทไดคะแนนมากทสดคอการใชอปกรณ

ทเหลอใชใหเกดประโยชน (3.9คะแนน) รองลงมา

คอ ความสะอาด (3.84 คะแนน)สวนหวขอความ

แขงแรงของขอตอไดคะแนนนอยทสดคอ 3.64และ

คะแนนความพงพอใจโดยรวมอยในเกณฑดมาก

(3.82คะแนน)

วจารณ ผวจยไดประดษฐถงNG tubeประยกตแบบ

ระบบปดขนโดยใชวสดทเหลอใชในหนวยงานให

เกดประโยชน หลงจากมการทดลองใชเปนเวลา 6

เดอนโดยทมบคลากรวสญญพบวาหวขอทไดคะแนน

ตำทสดคอความแขงแรงของขอตอ เปนหวขอสำคญ

ทตองเนนยำผใชงาน ในการศกษามการใสNG tube

ในขนาดทแตกตางกนในผปวยผใหญทสามารถตอ

กบถงNGtubeประยกตไดแนนพอดไมหลวมเกนไป

คอ 14G16Gและ18GถงNG tubeประยกตนไม

สามารถใชไดกบNGtubeทใชในเดกคอตงแตเบอร

12ลงไปเนองจากขนาดเลกเกนไปไมสามารถตอได

กบถงNGtubeประยกตทประดษฐไดจากการศกษา

พบวามผปวยจำนวน1รายทใสNGtubeเบอร18

ขณะจดทาผปวยในระหวางการผาตดมการเลอนของ

_14-0361(038-045)7.indd 42 4/29/14 8:57:06 AM


ขอตอ จงควรตดพลาสเตอรเหนยว บรเวณรอยตอ

เพอเพมความแขงแรง เนองจากถาขอตอหลดหรอ

เลอนอาจมการหกเลอะเทอะ และมผลตอความ

สะอาดของถงNGtubeประยกตจงตองเนนยำผใช

งานใหตรวจเชคความแขงแรงของขอตอตางๆกอน

นำมาใชจรงกบผปวย เพอใหเกดประสทธผลสงสด

อกทงการประดษฐถงNGtubeประยกตยงชวยลด

ภาวะโลกรอนเนองจากสามารถนำวสดทเหลอใชมา

ประยกตใหเกดประโยชน และไมตองเสยคาใชจาย

เพมเตมในการประดษฐวสดดงกลาวนอกจากนถงใส

NGtubeประยกตประดษฐไดงายไมยงยากซบซอน

วสดหางายใชงายสะดวกปลอดภยลดการแพรเชอ

ลดขนตอนการทำงานสามารถปลดออกไดงาย เมอ

ตอกบ intermittent suction ในกรณใชในหอผปวย

NG tube ประยกตแบบระบบปด ดแลงาย ไมเพม

ภาระในการดแลทำความสะอาดของเจาหนาท

ในเรองการใชถงนำเกลอทใชกบผปวยอน

แลวมาประดษฐเปนถงNGtubeประยกตอาจมการ

ปนเปอนของเชอโรคไดหรอไม จากการทบทวน

วรรณกรรมทเกยวของพบวา ไมคนพบรายงานวจย

ทรายงานถงการปนเปอนของถงนำเกลอทใชแลว

นำกลบมาใชใหม ผวจยจงไดมการปรกษาหนวย

ตดเชอของโรงพยาบาล พบวาสามารถนำมาใชได

อยางปลอดภยกบผปวยรายอน โดยศาสตราจารย

นายแพทยขจรศกดศลปโภชากลประธานกรรมการ

ควบคมการตดเชอของโรงพยาบาลสงขลานครนทร

ใหความเหนวา ถงนำเกลอทใชแลวเปนถงสะอาด

ปราศจากการปนเปอนเชอเนองจากนำเกลอทให

ผปวยยดหลกปราศจากเชอ อกทงสงคดหลงจาก

กระเพาะอาหารของผปวยกมเชอจลนทรยทมอยตาม

ปกตในรางกาย ดงนนถง NG tube ประยกต จง

สามารถใชรองรบสงคดหลงไดอยางปลอดภย โดย

ใหระวงเรองสงคดหลงจากถงNG tube ประยกต

ไหลยอนกลบสผปวยในกรณทสงคดหลงมปรมาณ

มากและเตมเกนไป อกทงการคดเลอกถงนำเกลอ

โดยคดเลอกถงนำเกลอทใชกบผปวยทไมมการตดเชอ

ถงนำเกลอสะอาดทไมมเลอดปนเปอนถงนำเกลอ

ทไมมเลอดของผปวยยอนเขามาในสายนำเกลอ

นอกจากนมขอควรระมดระวงเรองการดงรงของสาย

NG tube เพอปองกนแผลกดทบบรเวณปลายจมก

ในระหวางใหยาระงบความรสกซงยงไมมรายงาน

อบตการณเกดขนในโรงพยาบาลสงขลานครนทร

ขณะใชถงNGtubeประยกตดงกลาว

นอกจากนควรนำถง NG tube ประยกตน

ไปปรบใชในหนวยงานอนทผปวยมNG tubeชนด

ตอลงถงเพอชวยลดคาใชจายในการซอถงและลด

ปรมาณขยะ

สรป ถงใส NG tubeประยกตประดษฐขนโดยใช

วสดทเหลอใชในหนวยงานมาประดษฐเพอให เกด

ประโยชนสงสดกบผปวยและเปนการพฒนาคณภาพ

การดแลผปวยใหดยงขน โดยประสทธผลและความ

พงพอใจในการใชงานถงNGtubeประยกตอยในเกณฑ

ดมาก (> 90%)แตอาจตองเพมความระมดระวงใน

เรองขอตอไมใหหลดเลอนในระหวางการใชงาน

กตตกรรมประกาศ ขอขอบคณรองศาสตราจารยนายแพทย ธวช

ชาญชญานนท ทใหคำปรกษาและคำแนะนำตาง ๆ

ขอบคณคณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยสงขลา

นครนทรทสนบสนนทนวจยในครงน และขอบคณ

บคลากรวสญญทกทานทชวยประดษฐอปกรณ

ดงกลาวนำมาใชกบผปวยจนถงปจจบน

_14-0361(038-045)7.indd 43 4/29/14 8:57:06 AM


เอกสารอางอง 1. เสาวนาปยะพสทธ. การใหอาหารทางสายจมก

และภาวะแทรกซอน. รามาธบดพยาบาลสาร.

2548;11(2):100-8.

2. อรรตน กาญจนวานชยกล. การจดการทางเดน

หายใจและการใสทอชวยหายใจ. ใน : วรตน

วศนวงศ, ธวช ชาญชญานนท, ศศกานต

นมมานรชต,ธดา เออกฤดาธการ,บรรณาธการ.

ตำราวสญญวทยาพนฐาน. สงขลา : ชาญเมอง

การพมพ.2552;223.

3. ThomsenTW,ShafferRW,SetnikGS.Videos

in clinicalmedicine.Nasogastric intubation.

NEngJMed.2006;354(17):e16.

4. Leibovity A, DanM, Zinger J, Carmeli Y,

Segal R. Pseudomonas Aeruginosa and the

OropharyngealEsosystemofTube-FedPatients.

Emerging InfectiousDiseases [serial online]

2003August19[cited2012May23];Available

from:URL : http://www.cdc.gov/ncidod/EID/

vol.9no8/03-0054.htm

5. เสาวนาปยะพสทธ.นวตกรรมถงเกบสายใหอาหาร

ทางจมกถงกระเพาะอาหารสวนทอยนอกรางกาย.

รามาธบดพยาบาลสาร.2554;14(2):145-51.

_14-0361(038-045)7.indd 44 4/29/14 8:57:06 AM

ประสิทธิผลและความพึงพอใจต่อการใช้ถุงประยุกต์...

Documents