Thai J. For. 38 (1) : 133-144 (2019) วารสารวนศาสตร 38 (1) : 133-144 (2562)

นพนธตนฉบบ

การวเคราะหผมสวนไดสวนเสยเพอพฒนาแนวทางการจดการ

สวนศรนครเขอนขนธ อ�าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ

Stakeholder Analysis for Management Guideline Development of Sri Nakhon Khuean Khan Park, Phra Pradaeng District, Samut Prakan

Province

กญกานต ศรภลา1,2* Kanyakarn Sripila1,2*

พสธา สนทรหาว1 Pasuta Sunthornhao1

สรนทร อนพรม1 Surin Onprom1

1คณะวนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร จตจกร กรงเทพฯ 10900

Faculty of Forestry, Kasetsart University, Chatuchak, Bangkok 10900, Thailand2โครงการศกษาวจยระบบนเวศปาไมระยะยาวประจ�าประเทศไทย นาโยง ตรง 92170

Thai Long-Term Forest Ecological Research, Nayong,Trang 92170

*Corresponding Author, E-mail: Tong.kanyakarn@gmail.com

รบตนฉบบ 6 กรกฎาคม 2561 รบแกไข 10 สงหาคม 2561 รบลงพมพ 4 กนยายน 2561

ABSTRACT

This research aimed to study the main stakeholders of Sri Nakorn Khuean Khan Park as a visitors., to study the main benefits/impact and interactions of benefits/impact and to be part of the guidance for management development of Sri Nakhon Khuean Khan Park. The stakeholder analysis was used by the research population as a visitor group related to the benefits / impacts of Sri Nakhon Khuean Khan Park. There were 400 samplesize. Data were collected by using open-ended and closed-ended designed questionnaires. An analysis of key stakeholders was based onweightedmeanscoreoffourcriteria:numberofbenefits/impacts,timeperiodofbenefit/impact, degree of dependency and degree of accountability. The study indicated that there were 10 groups of stakeholders that was divided by career criteria as follows: private organization135persons (33.75%), youth83persons (20.75%),government 60 persons (15.00%), state enterprises 47 persons (11.75%), employee 29 persons (7.25%), merchant 19 persons (4.75%), employees of non-government and non-profit organization 10 persons (2.50%), house-wife/husband 8 persons (2.00%), unemployable person 6 persons (1.50%), senior citizen 3 persons (0.75%). Main stakeholders was “Government career” group, which total score from four conditions were 13.56.The main benefit that all stakeholder groups had in common was the “Recreation”and frequency of impact was zero in all groups. Finally

134 Thai J. For. 38 (1) : 133-144 (2019)

the best way to develop the management of Sri Nakhon Khuean Khan Park should be based on participatory principles from all parties. To increase potential management and will lead to concrete management. “Government career” was a group that more influential than other groups. The main benefit was “recreation” would attract the stakeholders as visitors to participate in the process of managing the Sri Nakhon Khuean Khan Park area in the future in an effective manner.

Keywords: Stakeholders analysis, Public Park, Management

บทคดยอ

งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษากลมผมสวนไดสวนเสยหลกของสวนศรนครเขอนขนธในฐานะของ

ผมาเยอน และเพอศกษาผลประโยชน/ผลกระทบหลกและปฏสมพนธทเกดขนเพอเปนสวนหนงในการเสนอแนะ

แนวทางการพฒนาการจดการของสวนศรนครเขอนขนธ โดยใชวธการวเคราะหผมสวนไดสวนเสยซงประชากรใน

การวจยคอกลมผมาเยอนทเกยวของกบผลประโยชน/ผลกระทบของสวนศรนครเขอนขนธ กลมตวอยางมจ�านวน

400 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลคอแบบสอบถามทงแบบปลายเปดและปลายปดท�าการเกบขอมล

โดยการสมตวอยางแบบบงเอญ การวเคราะหหาผมสวนไดสวนเสยหลกจะพจารณาจากคาส�าคญคอคาคะแนนถวง

น�าหนกเฉลยทองเงอนไข 4 ประการ ไดแก จ�านวนผลประโยชน/ผลกระทบ ระยะเวลาการไดรบผลประโยชน/ผลกระทบ

ระดบการพงพา และระดบการมสวนรวม

ผลการศกษาพบวา ผมสวนไดสวนเสยในฐานะผมาเยอนตอสวนศรนครเขอนขนธม 10 กลมตามเกณฑอาชพ

ไดแก เอกชน 135 คน (33.75%) เยาวชน 83 คน (20.75%) รฐ 60 คน (15.00%) รฐวสาหกจ 47 คน (11.75%)ลกจาง 29

คน (7.25%) คาขาย 19 คน(4.75%) พนกงานองคกรทไมใชรฐและไมแสวงหาผลก�าไร10 คน (2.50%) พอบาน-แมบาน

8 คน (2.00%) วางงาน 6 คน (1.50%) ผสงอาย 3 คน (0.75%) ผมสวนไดสวนเสยหลก คอกลมอาชพ“รฐ” ซงมผลรวม

คาคะแนนถวงน�าหนกเฉลยจากทง 4 เงอนไขคอ 13.56 สวนผลประโยชนหลกททกกลมผมสวนไดสวนเสยในฐานะ

ผมาเยอนใหความส�าคญสงสดรวมกนคอ “นนทนาการ”สวนคาความถของผลกระทบมคาเปนศนยในทกกลม ส�าหรบ

แนวทางการพฒนาการจดการสวนศรนครเขอนขนธใหเกดประสทธภาพสงสดจ�าเปนตองพฒนาโดยอาศยหลกการ

จดการอยางมสวนรวมจากทกฝาย เพอเพมศกยภาพซงกนและกน อนจะน�าไปสการจดการอยางเปนรปธรรม โดย

กลมอาชพ “รฐ” เปนกลมทมอทธพลสงกวากลมอน และการค�านงถงผลประโยชนหลกอยาง “นนทนาการ” จะสามารถ

ดงดดใหกลมผมสวนไดสวนเสยในฐานะผมาเยอนใหเขามามสวนรวมในกระบวนการจดการพนทสวนศรนครเขอนขนธ

ในดานตางๆ ตอไปในอนาคตอยางมประสทธภาพ

ค�าส�าคญ: การวเคราะหผมสวนไดสวนเสย สวนสาธารณะ การจดการ

ค�าน�า

“สวนศรนครเขอนขนธ” หรอ สวนสาธารณะ

และสวนพฤกษชาตศรนครเขอนขนธตงอยในต�าบล

บางกระเจา อ �าเภอพระประแดง จงหวดสมทรปราการ

สรางขนในป พ.ศ. 2540 และอยภายใตการดแลของ

ศนยจดการพนทสเขยวเชงนเวศนครเขอนขนธสงกด

ส�านกโครงการพระราชด�ารและกจการพเศษ กรม

ปาไม มพนท 148 ไร มลกษณะเปนปาในเมอง (urban

135วารสารวนศาสตร 38 (1) : 133-144 (2562)

forest) สถานทตงโดยรอบคอเขตอตสาหกรรม เขต

ชมชนและเขตทอยอาศยภายในแบงพนทออกเปนสอง

สวน ไดแก สวนสาธารณะจ�านวน 108 ไร พนทสวนปา

เชงนเวศจ�านวน 40 ไร มการปลกปาฟนฟระบบนเวศ

ดงเดม 3 รปแบบ ไดแก ปาชายเลน ปาดบลมน� า ปา

บงชมน�าพบชนดพรรณไม 118 ชนด และพนธสตว 101

ชนด สวนศรนครเขอนขนธมความส�าคญ คอ เปนทงแหลง

นนทนาการ ศนยรวมระบบนเวศ และแหลงพฒนา

สงแวดลอม (Jindarak, 2016) ในปจจบนแมวาสวนศรนคร

เขอนขนธจะมนโยบายการจดการแบบมสวนรวมโดย

พยายามเชอมโยงกลมตางๆ ทเกยวของ ไดแก กลมรฐ

กลมเอกชน กลมองคกรการปกครองทองถน กลมผน�า

ชมชน ใหเขามามบทบาทในการจดการพนทแหงนรวม

กน โดยมการจดประชมรวมถงจดตงเวทสาธารณะเพอ

รบฟงความคดเหนจากทกฝายดงไดกลาวมาขางตนอย

เสมอ (Khuean Khan Green Area Management Center,

2015) ทวาในกระบวนการมสวนรวมนน ยงขาดกลม

คนส�าคญอกกลมคอ “ผมาเยอน”เนองจากยงไมไดมการ

ระบวาภายในกลมผมาเยอน ประกอบไปดวยกลมใดบาง

ท�าใหขาดวธด�าเนนการตดตามกลมคนเหลาน ดงนน

หากสามารถระบได จะท�าใหงายตอการวางแผนการ

จดการสวนศรนครเขอนขนธตอไปในอนาคต

ดงทมาของปญหาขางตน ผวจยมวตถประสงค

ในการศกษาครงนคอ ท�าการศกษาผทเปนผมสวนได

สวนเสยหลกและรองในฐานะ “ผมาเยอน” จากนน

ท�าการวเคราะหหาผลประโยชน/ผลกระทบทกลม

ผมาเยอนไดรบ ทายทสดคอการศกษาถงความคดเหน

ทกลมผมาเยอนมตอสวนศรนครเขอนขนธเพอทจะน�า

ขอมลดงกลาวเสนอแนะเปนแนวทางในการวางแผน

จดการสวนศรนครเขอนขนธใหเกดประโยชนสงสด

เนองจากสงส�าคญส�าหรบการวางแผนจดการองคกรทด

นน จะเกดขนไดจากการท�าความเขาใจบทบาท รวมถง

ความคาดหวง ทเกดขนจากผมสวนไดสวนเสยในองคกร

นนๆ (Andrew, 2012)

อปกรณและวธการ

การเกบรวบรวมขอมล

1. ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากร คอผมาเยอนหรอผทเขามาใช

ประโยชน/ผทไดรบผลกระทบจากสวนศรนครเขอนขนธ

กลมตวอยางในการศกษาวจยครงนผวจย

ไดท �าการก�าหนดกลมตวอยางเพอใหมจ�านวนทเหมาะสม

กบการวจย ซงเนองจากประชากรในการศกษาครงนเปน

แบบไมทราบจ�านวนทแนนอน ดงนนจงท�าการก�าหนด

กลมตวอยางโดยใชสตร Cochran (1953) ทมระดบความ

เชอมน 95% ไดกลมตวอยางทงสน 384.16 คนซงใน

การศกษาครงนก�าหนดจ�านวนกลมตวอยางเปน 400 คน

2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

คอ แบบสอบถามทเกยวของกบผลประโยชน/ผลกระทบ

ในการเขามาใชประโยชนพนทสวนศรนครเขอนขนธ

ลกษณะของแบบสอบถามเปนแบบส�ารวจรายการ

(checklist) และแบบมาตราสวนประเมนคา (rating

scales) ชนด 5 ระดบ คอ สงมาก สง ปานกลาง ต�า และ

ต�ามาก สวนแบบสอบถามเกยวกบความคดเหนอนๆ

เปนแบบสอบถามแบบปลายเปด

3. การเกบรวบรวมขอมล

การเกบรวบรวมขอมล มวธด�าเนนการเพอ

ใหไดขอมลครบถวนดงน

3.1 ขอมลทตยภม(secondary data)ได

จากการรวบรวม คนควา การตรวจเอกสารและผลการ

ศกษาทเกยวของกบแนวคด ทฤษฏ สมมตฐานของการ

วจย จากหนวยงานภาครฐและเอกชน

3.2 การเกบขอมลปฐมภม (primary data)

เรมตนจากกระบวนการประเมนชมชนอยางเรงดวน

(Rapid Rural Appraisal) โดยเปรยบใหสวนศรนคร

เขอนขนธเสมอนชมชนหนงๆ ทมผคนเขามาใชประโยชน

หรอไดรบผลกระทบอยางหลากหลาย จากนนมการเกบ

รวบรวมขอมลทางภาคสนามโดยใชแบบสมภาษณ

เจาหนาทประจ�าสวนศรนครเขอนขนธซงเปนผให

ขอมลหลก (key informance) จ�านวน3ทาน และใช

แบบสอบถามจ�านวน 400ชดกบกลมตวอยางทเปน

136 Thai J. For. 38 (1) : 133-144 (2019)

เปาหมายคอผมาเยอนสวนศรนครเขอนขนธทมอาย

มากกวา 15 ปขนไป ไดแก นกศกษา พอคา แมคา

ประชาชนทวไป ตลอดจนผทเขามาใชประโยชนหรอ

ไดรบผลกระทบจากสวนศรนครเขอนขนธ

4. การวเคราะหขอมล

1. การวเคราะหผมสวนไดสวนเสยหลก

(major stakeholder analysis)

1.1 น�าผลการศกษากลมตวอยางจ�านวน

400 คน มาจ�าแนกออกเปนหมวดหมตามเกณฑอาชพ

ดง Figure 1

4

การวเคราะหขอมล 1

1. การวเคราะหผมสวนไดสวนเสยหลก (major stakeholder analysis) 2

1.1 น าผลการศกษากลมตวอยางจ านวน 400 คน มาจ าแนกออกเปนหมวดหมตามเกณฑอาชพดง Figure 1 3

4

5 Figure 1 Classification of the sample. 6 7

1.2 ท าการวเคราะหหาผมสวนไดสวนเสยหลก โดยการวเคราะหคาคะแนนถวงน าหนกเฉลย (Weighted mean score; 8

WMS) ของเงอนไข 4 ประการไดแกจ านวนผลประโยชน/ผลกระทบ (number of stake: NS), ระยะเวลาการไดรบผลประโยชน/9

ผลกระทบ (duration of stake holding; DS), ระดบการพงพา(degree of dependency; DD) และระดบการมสวนรวม(degree of 10

accountability; DA)หากผลรวมคะแนนทง4เงอนไขมากกวาหรอเทากบ 13.33 ซงเปนคาคะแนน 2 ใน 3 ของคะแนนเตมทมคา 20 11

จะถอวาเปนผมสวนไดสวนเสยหลก โดยมสตรการวเคราะหตามวธการของ Sunthornhao (2008) modified from Sargento (1995) 12

ดงTable 1 13

14

15

16

17

18

Figure 1 Classification of the sample.

1.2 ท�าการวเคราะหหาผมสวนไดสวนเสย

หลก โดยการวเคราะหคาคะแนนถวงน� าหนกเฉลย

(weighted mean score; WMS) ของเงอนไข 4 ประการ

ไดแก จ�านวนผลประโยชน/ผลกระทบ (number of

stake: NS), ระยะเวลาการไดรบผลประโยชน/ผล

กระทบ (duration of stake holding; DS), ระดบการ

พงพา (degree of dependency; DD) และระดบการม

สวนรวม (degree of accountability; DA) หากผลรวม

คะแนนทง 4 เงอนไขมากกวาหรอเทากบ 13.33 ซงเปน

คาคะแนน 2 ใน 3 ของคะแนนเตมทมคา 20 จะถอวา

เปนผมสวนไดสวนเสยหลก โดยมสตรการวเคราะห

ตามวธการของ Sunthornhao (2008) modified from

Sargento (1995) ดงTable 1

พมพใสดไหมคะ มนเบลอๆ อะ

Sample size : S1 ---S400

Sample size : S1 S

1 S

1 S

1 .............

S

400

Classification

Categorization based on career

... ... ...

... ... ...

ST1

Stakeholder group 1

Stakeholder group 2

Stakeholder group 3

Stakeholder group N

ST2

ST3

STx.................. ... ...

137วารสารวนศาสตร 38 (1) : 133-144 (2562)

Table 1 Major stakeholder formula.

ITEM WMSNS WMSDS WMSDD WMSDA

∑FSt*5ni*TNSt

∑(i=1)

5 [ ]FDSi*PSinᵢ ∑

(i=1)

5 [ ]FDDi*PSinᵢ

∑(i=1)

5 [ ]FDAi*PSinᵢ

DSi(Year) PSi DDi PSi DAi PSi

1-5 1 Very low 1 None 1

6-10 2 Low 2 Haveaplan,butneveroffer 2

11-15 3 Moderate 3 Offeraplan,butneverpractice 3

16-20 4 High 4 Never proposed a plan, but practice. 4

20 5 Very High 5 Plan and implement 5

MaST TWMS = WMSNS+ WMSDS + WMSDD + WMSDA≥13.33=MajorStakeholder(13.33 = 2/3 of the sum of highest score)

โดยทสตรการวเคราะหมการแทนคาตวแปรตางๆ ดง Table 2

Table 2 Meaning of variable of stakeholder formula.

Variable Meaning Variable MeaningFSt Frequency of stake FDAi Frequency of degree of

accountabilityFDSi Frequency of duration of stake holding PSi Point scaleFDDi Frequency of degree of dependency TNSt TotalBenefit/Impact

ni Number of interviewers

2. การวเคราะหผลประโยชน/ผลกระทบหลก

(common stake/impact analysis)

ท�าการจดกลมผมสวนไดสวนเสย จากนน

จงวเคราะหความถของผลประโยชน/ผลกระทบแตละ

ประเภทในแตละกลมผมสวนไดสวนเสย พรอมกบน�า

ผลการศกษาทไดจดท�าตารางแสดงการเรยงล�าดบความ

ส�าคญ(ranking) เพอแสดงถงผลประโยชน/ผลกระทบ

ทผกผนกน

3. จดท�าขอเสนอแนะแนวทางการพฒนา

แนวทางการจดการสวนศรนครเขอนขนธใหเกดการ

จดการแบบพหภาคจากผลการศกษาผมสวนไดสวน

เสยในฐานะผมาเยอน และผลประโยชนหลกทเกดขน

ผลและวจารณ

1. การวเคราะหผมสวนไดสวนเสยหลก

1.1 การระบและจดกลมผมสวนไดสวนเสย

จากการเกบขอมลจากกลมตวอยาง

จ�านวน 400 คน สามารถจ�าแนกผมสวนไดสวนเสย

ตามเกณฑการประกอบอาชพดง Figure 1

พมพใสดไหมคะ มนเบลอๆ อะ

Sample size : S1 ---S400

138 Thai J. For. 38 (1) : 133-144 (2019)

6

ผลและวจารณ 1

1. ผมสวนไดสวนเสยหลก 2

1. การระบและจดกลมผมสวนไดสวนเสย 3

จากการเกบขอมลจากกลมตวอยางจ านวน400จ านวน สามารถจ าแนกผมสวนไดสวนเสยตามเกณฑการประกอบอาชพ4

ดงFigure 1 5

6

7 Figure 2 Proportion of Stakeholder. 8

9

จากผลการศกษากลมตวอยางทงสน 400 ตวอยาง สามารถเรยงล าดบจ านวนสมาชกในกลมผมสวนไดสวนเสยในฐานะ10

ผมาเยอนทง 10 กลมตามเกณฑการประกอบอาชพ ไดดงนคอเอกชน 135 คน (33.75%) เยาวชน83 คน (20.75%) รฐ 60 คน 11

(15.00%) รฐวสาหกจ 47 คน (11.77%) ลกจาง 29 คน (7.25%) คาขาย 19 คน (4.75%) พนกงานองคกรทไมใชรฐและไมแสวงหา12

ผลก าไร 10 คน (2.50%) พอบาน-แมบาน 8 คน(2.00%) วางงาน 6 คน (1.50%) ผสงอาย 3 คน (0.75%) 13

2. ผลการวเคราะหคาคะแนนถวงน าหนกเฉลยของแตละเงอนไข 14

2.1 จ านวนผลประโยชน/ผลกระทบ (number of stake:NS) 15

จากการศกษาพบวา จ านวนผลประโยชน/ผลกระทบ และการใชประโยชนของผมสวนไดสวนเสยเทากบ 10 รปแบบ 16

และไมพบผลกระทบในรปแบบใด ซงมการกระจายความถผลประโยชนทแตกตางกน ผลการศกษาคาคะแนนถวงน าหนกเฉลย17

ของจ านวนผลประโยชน(WMSNS) สามารถเรยงล าดบจากมากไปหานอยคอ รฐ (1.97) เอกชน (1.09) คาขาย (0.68) รฐวสาหกจ 18

(0.67) ลกจาง (0.67) วางงาน (0.66) เยาวชน(0.63) พนกงานองคกรทไมใชรฐและไมแสวงหาผลก าไร (0.55) พอบาน/แมบาน 19

33.75%

20.75%

15.00%11.77% 7.25%

4.75% 2.50% 2.00% 1.50% 0.75%0.00%5.00%

10.00%15.00%20.00%25.00%30.00%35.00%40.00%

Figure 2 Proportion of Stakeholder.

จากผลการศกษากลมตวอยางทงสน 400

ตวอยาง สามารถเรยงล�าดบจ�านวนสมาชกในกลมผม

สวนไดสวนเสยในฐานะผมาเยอนทง 10 กลมตามเกณฑ

การประกอบอาชพ ไดดงนคอเอกชน 135 คน (33.75%)

เยาวชน 83 คน (20.75%) รฐ 60 คน (15.00%) รฐวสาหกจ

47 คน (11.77%) ลกจาง 29 คน (7.25%) คาขาย 19 คน

(4.75%) พนกงานองคกรทไมใชรฐและไมแสวงหาผล

ก�าไร 10 คน (2.50%) พอบาน-แมบาน 8 คน (2.00%)

วางงาน 6 คน (1.50%) ผสงอาย 3 คน (0.75%)

1.2 คาคะแนนถวงน�าหนกเฉลยของแตละเงอนไข

1.2.1 จ�านวนผลประโยชน/ผลกระทบ

(number of stake:NS)

จากการศกษาพบวา จ�านวนผลประโยชน/

ผลกระทบ และการใชประโยชนของผมสวนไดสวนเสย

เทากบ 10 รปแบบ ผลการศกษาคาคะแนนถวงน�าหนก

เฉลยของจ�านวนผลประโยชน (WMSNS

) สามารถเรยง

ล�าดบจากมากไปหานอยคอ รฐ (1.97) เอกชน (1.09)

คาขาย (0.68) รฐวสาหกจ (0.67) ลกจาง (0.67) วางงาน

(0.66) เยาวชน(0.63) พนกงานองคกรทไมใชรฐและ

ไมแสวงหาผลก�าไร (0.55) พอบาน/แมบาน (0.56)

ผสงอาย (0.50) ตามล�าดบ แตละกลมผมสวนไดสวนเสย

มการกระจายความถของผลประโยชนทคอนขางแตกตาง

กน กลมอาชพรฐมคาการกระจายความถในทกรปแบบ

ของผลประโยชนทง 10 รปแบบ เนองจากเปนกลมทม

สมาชกจ�านวนมากและหลากหลายบรบท ทงอาย

การศกษา และสงกด สงผลใหมคาคะแนนถวงน�าหนก

เฉลยสงทสด กลมทสองคอกลมเอกชนมการกระจาย

ความถของผลประโยชนใน 9 รปแบบจากทงหมด 10

รปแบบ เนองจากกลมเอกชนคออกกลมผมสวนได

สวนเสยทมสมาชกในกลมเปนจ�านวนมากจงเกดการ

ใชประโยชนทหลากหลายและแตกตางกนสวนกลมท

มคาคะแนนถวงน�าหนกเฉลยเปนกลมสดทายคอกลม

ผสงอายมคาคะแนนคอ 0.10 เนองจากกลมนมสมาชก

นอยและมการเขามาใชประโยชนเฉพาะอยางเทานน

1.2.2 ระยะเวลาการไดรบผลประโยชน

(time period of stakeholding:DS)

ระยะเวลาจากการไดรบผลประโยชน

จากการเขามาใชบรการ รวมถงการปฏบตงานทเกยวของ

กบสวนศรนครเขอนขนธแบงเปน 5 ชวงไดแก นอยกวา

139วารสารวนศาสตร 38 (1) : 133-144 (2562)

5 ป ชวงเวลา 5-10 ป ชวงเวลา 11-15 ป ชวงเวลา

16-20 ป และชวงเวลามากกวา 20 ป จากผลการศกษา

พบวา หากเรยงล�าดบคาคะแนนถวงน�าหนกเฉลยของ

ระยะเวลาการไดรบผลประโยชนจากมากไปหานอย

ทสด ผลคอ รฐ (1.29) คาขาย (1.15) พนกงานองคกร

ทไมใชรฐและไมแสวงหาผลก�าไร (1.1) ลกจาง (1.06)

เยาวชน (1.01) และอนดบสดทายมหากลมผมสวนได

สวนเสยทมคาคะแนนถวงน�าหนกเฉลยเทากน คอ พอบาน-

แมบาน (1) วางงาน (1) เอกชน (1) รฐวสาหกจ (1)

ผสงอาย (1) ตามล�าดบ เนองจากกลมรฐมความเกยวของ

กบพนทแหงนในระยะแรกของการสรางสวนสาธารณะ

เปนพนทการท�างาน จงท�าใหคะแนนสงกวากลมอน

รองลงมาอนดบสองคอกลมคาขาย เนองจากเมอสวน

สาธารณะเรมมการปรบปรง จงเกดพนทส�าหรบการ

ประกอบอาชพของกลมน สวนกลมทมคาคะแนนนอย

ทสดเปนล�าดบสดทายพบวามคะแนนเทากนคอ พอบาน/

แมบาน กลมคนวางงาน เอกชน รฐวสาหกจ และผสงอาย

ซงคอกลมทเพงเรมเขามาใชประโยชนในพนทแหงน

เปนระยะเวลาไมนานนก

1.2.3 ระดบการพงพง (degree of dependency:

DD)

ระดบการพงพงของกลมผมสวนได

สวนเสยเปนคาคะแนนทแสดงถงการตระหนกตอการ

มอยของพนทแหงนวากลมผมสวนไดสวนเสยมความ

รสกอยางไร หากพนทแหงนถกยกเลก ถกท�าลาย หรอ

อยในสภาวะทไมด อนเปนผลจากระบบการจดการ

ดแลของสวนศรนครเขอนขนธโดยมคาคะแนนถวง

น�าหนกเฉลยจากมากทสดไปนอยทสดดงน รฐ (4.97)

คาขาย (4.2) รฐวสาหกจ (3.84) เอกชน (3.88) พนกงาน

องคกรทไมใชรฐและไมแสวงหาผลก�าไร (3.80) ลกจาง

(3.53) ผสงอาย (3.00) พอบาน-แมบาน (3.00) วางงาน

(2.99) เยาวชน (2.49) ผลการศกษาพบวากลมอาชพรฐ

มคาคะแนนสงทสดคอ 4.97 แสดงถงการตระหนกเหน

คณคาของพนทนวาอยในระดบทสงมาก สวนกลม

ผมสวนไดสวนเสยอนดบรองลงมาคอกลมคาขาย มคา

คะแนนคอ 4.2 ชใหเหนถงการตระหนกในคณคาของ

พนทแหงนในระดบทสงเชนเดยวกน เนองจากเมอสวน

ศรนครเขอนขนธเรมมการปรบปรงและมผเขามาใช

บรการเพมขน พนทแหงนจงเปนพนทประกอบอาชพ

ของกลมคาขาย ดงนนจงสงผลกระทบตอผมสวนได

สวนเสยกลมนในระดบสง หากสวนศรนครเขอนขนธ

ถกยกเลก ถกท�าลาย หรอไมพรอมทจะรองรบผเขามา

ใชประโยชน จนท�าใหรายไดหลกของกลมคาขาย

ลดลงถดมาคอรฐวสาหกจ (3.84) เอกชน(3.88) พนกงาน

องคกรทไมใชรฐและไมแสวงหาผลก�าไร (3.65) และ

ลกจาง (3.53) ซงมคาคะแนนในระดบปานกลาง หากม

การท�าลายหรอการจดการทไมดเกดขนกยงคงตนตวแต

อาจไมไดรบผลกระทบโดยตรงอยางรนแรง ล�าดบถดมา

คอกลมผสงอาย (3.00) พอบาน-แมบาน (3.00) วางงาน

(2.99) และเยาวชน (2.49) จะเหนไดวากลมเยาวชนมคา

คะแนนต�าทสดในกลมผมสวนไดสวนเสยทงหมด

ซงแสดงใหเหนถงการตระหนกเหนความส�าคญของ

สวนศรนครเขอนขนธในระดบทต�ากวากลมอนๆ

1.2.4 ระดบการมสวนรวม (degree of

accountability: DA)

การศกษาในหวขอนแสดงใหเหนถงบทบาท

ของแตละกลมผมสวนไดสวนเสยวามสวนรวมใน

การจดการสวนสาธารณะแหงนในระดบใด คาคะแนนถวง

น�าหนกเฉลยของระดบการมสวนรวม คอ รฐ (4.74) คาขาย

(3.62) รฐวสาหกจ(3.49) เอกชน (3.92) พนกงานองคกร

ทไมใชรฐและไมแสวงหาผลก�าไร (3.60) ลกจาง(2.11)

ผสงอาย (1.00) พอบาน-แมบาน (2.75)วางงาน (2.49)

เยาวชน (1.32) ตามล�าดบ กลมอาชพรฐทมคาคะแนนสง

ทสดคอ 4.80 ซงแสดงถงกลมรฐมการเสนอแผน/แนะน�า/

ใหค �าปรกษา รวมถงมการเขารวมปฏบตกจกรรมตางๆ

ทเกยวของกบการด�าเนนงานของสวนศรนครเขอนขนธ

มากกวากลมอนๆ รองลงมาคอกลมเอกชนทมคาคะแนน

คอ 3.92 ซงปจจบนกลมเอกชนคอกลมส�าคญทเขามาท�า

กจกรรมพฒนาพนทแหงนเนองจากการตนตวถงความ

ส�าคญของพนทสเขยวในเมอง ท�าใหบรษทเอกชนสวน

140 Thai J. For. 38 (1) : 133-144 (2019)

ใหญเลอกสวนศรนครเขอนขนธเปนพนทในการท�า

กจกรรมตอบแทนสงคมเปนอนดบตนๆ โดยกจกรรม

ทนยมไดแกการปลกตนไม

คาคะแนนถวงน�าหนกเฉลยทง 4 เงอนไข

สามารถแสดงไดดง Figure 3

8

การศกษาในหวขอนแสดงใหเหนถงบทบาทของแตละกลมผ มสวนไดสวนเสยวามสวนรวมในการจดการ1

สวนสาธารณะแหงนในระดบใด คาคะแนนถวงน าหนกเฉลยของระดบการมสวนรวม คอ รฐ (4.74) คาขาย (3.62) รฐวสาหกจ2

(3.49) เอกชน (3.92) พนกงานองคกรทไมใชรฐและไมแสวงหาผลก าไร (3.60) ลกจาง(2.11) ผสงอาย (1.00) พอบาน-แมบาน 3

(2.75)วางงาน (2.49) เยาวชน (1.32) ตามล าดบกลมอาชพรฐมคาคะแนนสงทสดคอ4.80ซงแสดงถงกลมรฐมการเสนอแผน/4

แนะน า/ใหค าปรกษา รวมถงมการเขารวมปฏบตกจกรรมตางๆทเกยวของกบการด าเนนงานของสวนศรนครเขอนขนธมากกวา5

กลมอนๆ รองลงมาคอกลมเอกชนทมคาคะแนนคอ 3.92 ซงปจจบนกลมเอกชนคอกลมส าคญทเขามาท ากจกรรมพฒนาพนทแหง6

นเนองจากการตนตวถงความส าคญของพนทสเขยวในเมอง ท าใหบรษทเอกชนสวนใหญเลอกสวนศรนครเขอนขนธเปนพนท7

ในการท ากจกรรมตอบแทนสงคมเปนอนดบตนๆ โดยกจกรรมทนยมไดแกการปลกตนไม 8

คาคะแนนถวงน าหนกเฉลยทง 4 เงอนไข สามารถแสดงไดดง Figure 3 9

10 Figure 3 Weighted Mean score of Four Criteria of all group of Stakeholder. 11

12

3. การวเคราะหผมสวนไดสวนเสยหลกของสวนศรนครเขอนขนธ 13

ท าการวเคราะหผมสวนไดสวนเสยหลก โดยพจารณาจากผลรวมของคาคะแนนถวงน าหนกเฉลยทง 4เงอนไขหากมคา14

คะแนนเทากบหรอมากกวา 13.33 ใหถอวาเปนผมสวนไดสวนเสยหลก ผลการศกษาพบวามกลมผมสวนไดสวนเสยหลก 1 กลม15

จากทงหมด 10 กลมคอ “กลมอาชพรฐ” โดยมผลรวมคาคะแนนถวงน าหนกเฉลย คอ 13.56 สวนกลมทเหลอสามารถเรยงล าดบ16

ตามผลคะแนนไดดงนคอ เอกชน (9.89) คาขาย (9.10) รฐวสาหกจ (8.46) พนกงานองคกรทไมใชรฐและไมแสวงหาผลก าไร 17

(8.25) พอบาน-แมบาน (6.86) ลกจาง(6.83) วางงาน (6.62) ผสงอาย (5.10) และเยาวชน (4.94) ตามล าดบ Table 3 18

Figure 3 Weighted Mean score of Four Criteria of all group of Stakeholder.

1.3 การวเคราะหผมสวนไดสวนเสยหลกของสวน

ศรนครเขอนขนธ

ท�าการวเคราะหผมสวนไดสวนเสยหลก

โดยพจารณาจากผลรวมของคาคะแนนถวงน�าหนกเฉลย

ทง 4 เงอนไขหากมคาคะแนนเทากบหรอมากกวา 13.33

ใหถอวาเปนผมสวนไดสวนเสยหลก ผลการศกษาพบวา

มกลมผมสวนไดสวนเสยหลก 1 กลมจากทงหมด 10

กลมคอ “กลมอาชพรฐ” โดยมผลรวมคาคะแนนถวง

น�าหนกเฉลย คอ 13.56 สวนกลมทเหลอสามารถเรยง

ล�าดบตามผลคะแนนไดดงนคอ เอกชน (9.89) คาขาย

(9.10) รฐวสาหกจ (8.46) พนกงานองคกรทไมใชรฐ

และไมแสวงหาผลก�าไร (8.25) พอบาน-แมบาน (6.86)

ลกจาง (6.83) วางงาน (6.62) ผสงอาย (5.10) และเยาวชน

(4.94) ตามล�าดบ Table 3

141วารสารวนศาสตร 38 (1) : 133-144 (2562)

Table 3 Total weighted mean score of stakeholder (TWMS).

Weighted mean score each 4 condition

StakeholdersSample

sizeNumber of stake

(WMSNS)

Duration of stake holding

(WMSDS)

Degree of dependency(WMSDD)

Degree of accountability

(WMSDA)

Total weighted

mean score (TWMS)

1. Youth2. House-wife/husband3. Merchant4. Employee5. Senior citizen6. Unemployable person

838192936

0.120.110.130.130.100.13

1.011.001.151.061.001.00

2.493.004.203.533.002.99

1.322.753.622.111.002.49

4.946.869.106.835.106.62

7. Government8. State enterprise9. Private organization

10. Non-government and non-profitorganization

584713510

2.040.131.090.55

1.221.001.001.10

5.503.843.883.80

4.803.493.923.60

13.568.469.899.05

Total 400

2. ผลประโยชน/ผลกระทบหลก

2.1 การจดหมวดหมผมสวนไดสวนเสยจาก

ผลการศกษาจาก 10 กลมเปน 5 กลมเพองายตอการ

วเคราะหปฏสมพนธระหวางผลประโยชน/ผลกระทบตอ

กลมผมสวนไดสวนเสยดงน คอ กลมประชาชนทวไป

(people organization: PO) ไดแก นกเรยนนกศกษา

พอบาน-แมบาน คาขาย ลกจาง ผสงอาย วางงาน กลม

อาชพรฐ(government organization: GO) ไดแก ขาราชการ/

พนกงานรฐ กลมรฐอาชพวสาหกจ(state enterprise: SE)

ไดแก พนกงานรฐวสาหกจ กลมเอกชน(private Sector:

PS) ไดแก บรษทเอกชน ธรกจสวนตว และกลมอาชพ

พนกงานองคกรทไมใชรฐและไมแสวงหาผลก�าไร

(non-government and non-profit organization: NGO)

2.2 การจดล�าดบความส�าคญของผลประโยชน

หลกจากผลการศกษาพบวาผลประโยชน/ผลกระทบท

เกดขนนนมทงหมด 10 รปแบบ ซงสามารถเรยงล�าดบ

รอยละของผลประโยชน/ผลกระทบจากกลมผมสวนได

สวนเสยแตละกลมดงน นนทนาการ 83.45%, ออกก�าลงกาย

46.61%, กจกรรมอนรกษสงแวดลอม 22.55%, สถานท

ท�างาน 14.78%, ธรกจการทองเทยว 7.51%, วจย/ทศนศกษา

6.76%, การปฏบตธรรม/สมาธ 6.01%, ออกบธ/คาขาย/

บรการ 5.26%, การใหค �าปรกษาดานนโยบาย 4.01%

และการปรบปรงภมทศน 3.00% ซงสามารถแจกแจง

คาความถของการไดรบผลประโยชน/ผลกระทบของ

แตละกลมผมสวนไดสวนเสยไดดง Table 4

142 Thai J. For. 38 (1) : 133-144 (2019)

Table 4 Frequency and ranking of stake of each stakeholder group at Sri Nakhon Khuean Khan Park.

NoFrequency of stake Ranking of stake Percentage

of stakeFinal

rankingStake PO GO SE PS NGO PO GO SE PS NGO1 Recreation 115 58 43 110 7 1 1 1 1 1 83.45 12 Physical exercise 24 57 14 89 2 3 2 2 2 2 46.61 23 Research 2 19 2 2 2 7 5 4 7 2 6.76 64 Environmental

Conservation activities5 40 3 42 0 6 3 3 3 3 22.55 3

5 Trade 6 3 0 12 0 5 9 6 5 3 5.26 86 Travel business 0 5 0 25 0 8 8 6 4 3 7.51 57 Working place 25 22 0 12 0 2 4 6 5 3 14.78 48 Policy consultation 0 11 1 4 0 8 7 5 6 3 4.01 99 Improve

the landscape7 5 0 0 0 4 8 6 9 3 3.00 10

10 Meditation 6 17 0 1 0 5 6 6 8 3 6.01 7

Remarks: PO=People Organization GO=Government Organization SE= State Enterprise PS=Private Sector

NGO=Non-Governmentand non-profit Organization

เมอน�าผลประโยชน/ผลกระทบมาจดเรยงล�าดบ

เพอดปฏสมพนธทมการแปรผนในกลมผมสวนไดสวนเสย

ทง 5 กลมพบวามผลประโยชนรวมจากการมาใชสวน

ศรนครเขอนขนธอนดบท 1 คอดานนนทนาการเพราะมคา

คะแนนความถเปนอนดบท 1 ในทกกลม ผลประโยชน

รวมอนดบทสองคอการออกก�าลงกายทกลม GO, SE,

PS และNGO มรวมกน กลม GO, SE, PS และ NGO ม

ผลประโยชนรวมกน อนดบสามคอกจกรรมอนรกษ

สงแวดลอมซงผลของปฏสมพนธของผลประโยชนท

เกดขนในแตละกลมนนแสดงดง Table 5

Table 5 Interaction between stakeholders and stake ranking at Sri Nakhon Khuean Khan Park.

Stake-holder

Ranking of each stakeholder1 2 3 4 5

PO Recreation Working place Physical exercise Improve the landscape

Trade,Meditation

GO Recreation Physical exercise Environmental conservation activities

Working place

Research

SE Recreation Physical exercise Environmental conservation activities

Research Policy consultant

PS Recreation Physical exercise Environmental conservation activities

Travel business

Trade

NGO Recreation Physical exercise,Research

Environmental conservation activities,Trade, Travel business

143วารสารวนศาสตร 38 (1) : 133-144 (2562)

สรป 1. ผลการศกษาพบวา ผมสวนไดสวนเสยหลก

ตอสวนศรนครเขอนขนธคอกลมอาชพรฐซงมคาผล

รวมคะแนนถวงน�าหนกเฉลยทง 4 เงอนไขคอ 13.56 ซง

สงกวาเกณฑคอ 13.33 และยงมคาคะแนนถวงน�าหนก

เฉลยระดบการมสวนรวมท 4.80 ซงสงกวากลมอนๆ ช

ใหเหนวากลมอาชพรฐเปนกลมทมอทธพลหลก สามารถ

สรางแรงจงใจหรอดงดดใหเขามาท�ากจกรรมของสวน

ศรนครเขอนขนธแหงนมากกวากลมอน ซงสอดคลอง

กบ (Sunthornhao, 2009) ทกลาววาจะมเพยงบางกลม

ผมสวนไดสวนเสยทโดดเดนและสามารถเปนกลมหลก

ในการวางแผนการจดการได

2. กลมผมสวนไดสวนเสย มผลประโยชนรวม

ททกกลมใหความส�าคญเปนอนดบแรกคอ “นนทนาการ”

มคาคะแนนรอยละสงทสดในกลมผลประโยชน/ผล

กระทบทงหมดคอรอยละ 38.84 รองลงมาไดแก การ

ออกก�าลงกาย, กจกรรมอนรกษสงแวดลอม, สถานท

ท�างาน, ธรกจการทองเทยว, วจย/ทศนศกษา, การปฏบต

ธรรม/สมาธ, ออกบธ/คาขาย/บรการ, การใหค �าปรกษา

ดานนโยบายและการปรบปรงภมทศน ผลการวจยม

ความสอดคลองกบ คะนงนจ (2546) ทพบวา ความคดเหน

ของประชาชนทมตอสวนพฤกษชาตคลองจนในดาน

การใชประโยชนนน รอยละ 45.50 ใหความส�าคญกบ

ผลประโยชนดานนนทนาการ ซงเปนคาคะแนนทสง

กวาผลประโยชนกลมอน

3. เงอนไข 4 ประการอนไดแก จ�านวนผล

ประโยชน/ผลกระทบ ระยะเวลาการไดรบผลประโยชน/

ผลกระทบ ระดบการพงพา และระดบการมสวนรวม

สามารถระบความแตกตางของกลมผมสวนไดสวนเสย

โดยจ�าแนกกลมผมสวนไดสวนเสยออกเปนกลมหลก

และรองได

งานวจยครงนมขอเสนอแนะแนวทางในการ

จดการสวนศรนครเขอนขนธคอ

1. ควรวางแผนการจดการทใหความส�าคญ

กบกลมอาชพรฐเปนหลก เนองจากเปนกลมผมสวนได

สวนเสยทมอทธพลสง ทสามารถผลกดนกจกรรมตางๆ

ทเกยวของกบการจดการสวนศรนครเขอนขนธไดเปน

อยางด หลงจากนนจงวางแผนการจดการโดยขยายผล

ไปยงกลมผมสวนไดสวนเสยอนๆ ซงเปนกลมรอง

2. ทกกลมผมสวนไดสวนเสยมผลประโยชน

รวมกนคอการใชประโยชนทางดาน “นนทนาการ” ซง

เปนความตองการและความคาดหวงหลกทมตอสวน

สาธารณะและสวนพฤกษชาตศรนครเขอนขนธ จงควร

ยดผลประโยชนดานนนทนาการในการชกจงทกกลม

ผมสวนไดสวนเสยในฐานะผมาเยอนใหเขามาเปนสวน

หนงในกระบวนการจดการสวนศรนครเขอนขนธในดาน

อนๆ ตอไป เชนการจดการดานทรพยากรทางธรรมชาต

ภายในสวนศรนครเขอนขนธ

3. ควรมการประชาสมพนธเพอกระจาย

ขาวสารตางๆ ของสวนศรนครเขอนขนธโดยชองทาง

การสอสารทหลากหลาย เพอใหเขาถงผมสวนได

สวนเสยทกกลม รวมถงควรมการวดและการเฝาตดตาม

ความพงพอใจของผมสวนไดเสยแตละกลมอยาง

สม�าเสมอเพอน�าความคดเหนไปพฒนาการจดการให

เปนรปธรรมตอไป

REFERENCESJindarak, P. 2016. Community Tourism and

Participation in Conservation of Green Areas

in Bang Krachao Sub-district and Bang

Nam Phueng Subdistrict, Phra Pradaeng

District, Samut Prakan Province. M.S.’s

Thesis, Kasetsart University.

Khuean Khan Green Area Management Center. 2015.

Document Summary of the City Central

Park Project. Seedling Nursery Part,

Bureau of Forest Promotion, Royal Forest

Department. Bangkok.

Andrew, T. 2012. Development and testing of a

community stakeholder park audit tool.

144 Thai J. For. 38 (1) : 133-144 (2019)

American Journal of Preventive Medicine.42

(3): 242-249

Sargento, O.J. 1995. Participatory of Major Stakeholder

in the Conversation of the Makiling Forest

Reserve, Ph.D. Thesis.University of the

Philippines, Los Banos

Sunthornhao, P. 2008. Participatory Land Allocation

in Huai Dau Watershed, Nong Phok District,

Roi Et Province, Thailand as a Forestry

Extension Management Tool. Ph.D. Thesis.

University of the Philippines, Los Banos

Sunthornhao, P. 2009. Interaction among stakeholder

representatives and their stakes in participatory

forest resources management. Thai J. For.28(1)

: 82-95

Cochran, W.G.1953. Sampling Techniques. John Wiley

& Son.Inc, New York.