มลตมเตอร (Multimeter)วระยทธ คณรตนสร

ไฟฟา

• ไฟฟากระแสตรง (Direct Current : DC)• ไฟฟากระแสสลบ (Alternating Current : AC)

อปกรณอเลกทรอนกสพนฐาน

• รซสเตอร• คาปาซเตอร• ไดโอด• ไดโอดเปลงแสง• ฟวส

รซสเตอรรซสเตอร ท าหนาท ลดกระแสไฟฟาทไหลผาน สงใหใหระดบแรงดนมคาลดลง

สญลกษณ

คาปาซเตอรคาปาซเตอร ท าหนาท กรองระดบแรงดนใหเรยบ และกรองความถทไมตองการ

สญลกษณ

ไดโอดไดโอด ท าหนาท บงคบใหกระแสไฟฟาไหลในทศทางทก าหนด

สญลกษณ

ไดโอดเปลงแสง ไดโอดเปลงแสง (Light-emitting Diode : LED) ท าหนาท แสดง หรอแจงเตอนในรปของแสงไฟจากหลอด LED

สญลกษณ

ฟวสฟวส ท าหนาท ตดไฟเมอมกระแสไฟฟามากเกนไป

สญลกษณ

มลตมเตอร ใชท าอะไรไดบาง

• วดสายไฟขาด• วดฟวสขาดเชคตอวงจรถงกนหรอไม• วดความตานทาน• วดไฟบาน• วดถานเลยง/แบตเตอร ROM BIOS • อนๆ

มลตมเตอร (Multimeter)เปนมเตอรทรวม โวลตมเตอร แอมปมเตอร โอหมมเตอรไวดวยกนใน

เครองเดยว โดยผใชงานสามารถเลอกใชงานตามตองการ • - Analog Multimeter แสดงผลเปนแบบเขมช สวนประกอบหลกคอขดลวดเคลอนท ราคาถก และสามารถสงเกตความเปลยนแปลงของปรมาณทวดได แตมความเทยงตรงนอยกวา

• - Digital Multimeter แสดงผลเปนตวเลข มความเทยงตรงสง อานคาไดงาย แตราคาแพงและไมสามารถสงเกตการเปลยนแปลงใดๆไดเลย

Analog Multimeter Digital Multimeter

สญลกษณปรมาณกระแส

มลตมเตอร

• สวนประกอบภายใน• สวนประกอบภายนอก• เนอหาการใชงาน• การบ ารงรกษา

สวนประกอบภายใน(1)

แผงวงจรแผงวงจรรวมอปกรณอ เลคทรอนคตางๆของมลตมเตอรหากอปกรณบางตวเสยท าใหมลตมเตอรบางยานวดไมสามารถใชงานได

สวนประกอบภายใน(2)

แบตเตอร 3 Vใชถาน 1.5V จ านวน 2 กอนตออนกรมใชยานวดโฮหมทกสเกลตองอาศยแบตเตอร 3V ชดนเพอเลยงวงจรการท างานถาเชค 0 โอหม แลวเขมไมขนควรเชคทนกอน

สวนประกอบภายใน(3)

แบตเตอร 9 Vใชถาน 9V จ านวน 1 กอน ส าหรบยานวด x100K ใชรวมกบแบตเตอร 3 v เลยงวงจรยานวดโอหม x100K สเกลอนท างานแต x100K ไมท างานใหเชคทนกอน

สวนประกอบภายใน(4)

ฟวสอปกรณปองกนความเสยหายทเกดกบมลตมเตอรถาฟวสขาดสงเกตไดคอ ทกยานวดของมลตมเตอรจะไมท างาน

มลตมเตอร

• สวนประกอบภายใน• สวนประกอบภายนอก• เนอหาการใชงาน• การบ ารงรกษา

สวนประกอบภายนอก(1)

หนาปดแสดงสเกลตวเลขตางๆเพอน าคาทวดไดมาแปลความหมายสรปผลในการวดคา

สวนหนาปดท(Scale)

สวนประกอบภายนอก(2)

เขมสวนหนงบนหนาปทมหนาทแสดงชบอกสเกลต าแหนงปกตอยท 0 ทางดานซายมอหนาปทมมเตอร

สวนประกอบภายนอก(3)

Zero Ohmการตงคาเขมใหอยท 0 ทางขวามอ จะใชยานวดโฮหมทกครงตองปรบ

สวนประกอบภายนอก(4)

ลกบดท าหนาทปรบเพอเลอกยานวด เมอเลกใชควรปรบไปทต าแหนง Off หรอ 1000 ACV

สวนประกอบภายนอก(5)

ขวบวก-ลบใชส าหรบตออปกรณทจะวดขวบวกสแดง ขวลบสด า เวลาวดตองค านงถงขวบวกและลบอปกรณทจะวดดวย เมอใชยานวด DCVเพราะอาจท าใหมเตอรเสยหายได

สวนประกอบภายนอก(6)

เรนจสวตชปมปรบหมนใหเขมมเตอรอยในต าแหนงปกตเมอยงไมถกใชงาน ต าแหนงปกตจะอยท 0 ทางซายมอของมเตอร

สวนปรบยานการวดคา (Range)

มลตมเตอร

• สวนประกอบภายใน• สวนประกอบภายนอก• เนอหาการใชงาน• การบ ารงรกษา

การบ ารงรกษา• กอนการใชตองทราบกอนวา จดทจะวดนนมคาไฟเปนเทาไรถาไมทราบคาควรตงสเกลใหสงทสดไวกอน

• หามใชยานวดโฮหมในการวดไฟ DCหรอไฟ AC• การวดไฟ DC นนจะตองใชสายมเตอรใหถกขว• ไมควรใหขวบวก ลบ ของมเตอรแตะกนนานเกนไปในยานวดโฮหม เพราะจะท าใหถานหมดเรว

• หลงจากใชงานแลวควรถอดขวสายออก และบดสเกลไปท Off หรอ 1000ACV

การบ ารงรกษา

• ระวงอยาใหตกหรอกระแทก เพราะจะท าใหเสยได• ควรวางราบกบพนขณะวดเพราะจะท าใหไดคาทเทยงตรง

มลตมเตอร

• สวนประกอบภายใน• สวนประกอบภายนอก• เนอหาการใชงาน• การบ ารงรกษา

เนอหาการใชงาน

• การวดคาความตานทาน Ohm• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสสลบ (ACV)• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสตรง (DCV)• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสตรง (DCmA)

ยานวดคา Ohm

สเกลทใชอาน

การวดคาความตานทาน Ohm

Test Ohmการตงใหเขมมเตอรอยท 0 ทางดานขวามอของหนาปทม(Zero Ohm) โดยการน าสายสด าและสแดงมาแตะกน เขมจะตองอยตรงเลข 0 เสมอ ถาเขมไมอยในต าแหนงใหปรบทปม (Zero Ohm)

ถาไมตงจะท าใหเกดความผดพลาดในการอานการคา

การวดคาความตานทาน Ohm

กฎการใชงานยานวด Ohm1.หามจายไฟเขาวงจรขณะวด2.หามจบปลายสายทง 2 ขางขณะวด เพราะคนเรามความตานทาน ซงอาจท าใหการวดคลาดเคลอน3.ในขณะวดตองปลดขางออก 1 ขาง

การวดคาความตานทาน Ohm

• การวดคาความตานทาน ใหใช โอหมมเตอรวดครอมตวตานทานทจะท าการวด

การวดความตานทาน ขนตอนการวด1. เรมจากตงยานการวดท x1 กอน แลวใชสายวดทงสองเสนมาแตะกนและท าการปรบปม 0 ADJ. ((ZERO ADJ.)

หมายเหต 0 ADJ คอ การปรบใหเขมช ไปทต าแหนง 0 โอหม ทางขวามอ เพอหกลางคาความตานทานทมอยในสายวดและเปนการตงคาเรมตนเมอเปลยนยานการวดแตละครงใหถกตอง

2. หลงจากนนน าอปกรณทเปนตวตานทานทตองการวดมา 1 ตวและท าการวดโดยใชสายแตละเสนแตะทขาอปกรณขางละเสน ตอนนอาจใชมอชวยไดแตวามอจะตองโดนกบปลายสายวดไดเพยงขางเดยวเทานน หากมอโดนปลายสายวดทงสองขางจะเปนการน าคาความตานทานของตวเราเพมเขาไปดวยนนเอง 3. ขนตอนการอานความตานทานใหอานทแถบบนสด เปน แกลวดคาความตานทานกโดยแบงชองตามเลขทก ากบไวแลว ชองยอยกแบงเอาเองแลวกนวามคาเทาไรแลวอานคาออกมาคณดวยยานการวดในทนตงไวท x1 กหากอานคาไดเปน 10 ก x1 = 10 โอหม

4. หากตงยานการวดแลววดดแลวเขมไมกระดกหรอกระดกนอยมากอาจจะอานคาไดประมาณ 200 ถง 500 อะไรประมาณนกใหปรบยานการวดใหสงขนเปน x10 หรอ ปรบขนไปเรอยๆจนกวาจะอานคาไดสะดวกแตขอส าคญตองอยาลมวาเมอมการเปลยนยานการวดทกครงไมวาจะเปน x1 x10 x1k หรอ x10k กแลวแตตองท าการปรบ 0ADJ ใหเขมชท 0 ทางขวามอกอนทกครง และการอานคาแตละยานอยาลมทจะน าคาทอานไดมาคณกบยานทตงดวย เชนตงทยาน x10 อานคาได 20 กตองเอา 20x10 = คาจรงคอ 200โอหม

การวดคาความตานทาน x1 โอหม

• ใชสเกลเสนสฟาอยบนสด• นยมใชวดคา 0-50 โอหมเพราะจะไดคาทเทยงตรงทสด

จากภาพ ต าแหนงทเขมชอานคาได 0.8 โฮหมแลวน ามาคณกบยานวดท x1 จะได

0.8 x 1 = 0.8 โอหม

ตวอยาง

การวดคาความตานทาน x10 โอหม

• ใชสเกลเสนสฟาอยบนสด• นยมใชวดคา 0-100 โอหม เพราะจะไดคาทเทยงตรงทสด

จากภาพ ต าแหนงทเขมชอานคาได 1.6 โฮหมแลวน ามาคณกบยานวดท x10 จะได

1.6 x 10 = 16 โอหม

ตวอยาง

การวดคาความตานทาน x1K โอหม

• นยมใชวดคา 0-500 โอหม เพราะจะไดคาทเทยงตรงทสด

จากภาพ ต าแหนงทเขมชอานคาได 70 โฮหมแลวน ามาคณกบยานวดท x1K จะได

70 x 1K = 70,000 โอหม

ตวอยาง

ขอควรระวงในการใชโอหมมเตอร

• หามวดอปกรณ ในขณะทมแรงดนไฟฟาอย• ขณะวดไมควรจบปลายทงสองของสายวดพรอมกนเพราะจะท าใหคาทวดไดผดพลาด

อาจไมแนน

เนอหาการใชงาน

• การวดคาความตานทาน Ohm• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสสลบ (ACV)• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสตรง (DCV)• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสตรง (DCmA)

ยานวดคา ACV

สเกลทใชอาน

การวดแรงดนไฟฟากระแสสลบ(ACV)

กฎการใชงาน1.ตองจายไฟเขาวงจรขณะวด2.หามจบปลายสายทง 2 ขางขณะวด เพราะวงจรมกระแสไหลอยอาจเกดอนตรายได3.ตงสเกลสงสดเมอไมทราบคาแรงดนไฟฟาของจดทจะวด

ยานวดกระแสสลบ 10 V

• ใชสเกลเสนสแดง ใชตวเลข 0-10 ในการอานคา

จากภาพ เราจะอานคาในชวง 6V-

8V ต าแหนงทเขมชอานคาได 6.8

V

ตวอยาง

ยานวดกระแสสลบ 50V

• ใชสเกลเสนสแดง ใชตวเลข 0-50 ในการอานคา

จากภาพ เราจะอานคาในชวง 10V-

20V ต าแหนงทเขมชอานคาได 10.5

V

ตวอยาง

ยานวดกระแสสลบ 250V

• ใชสเกลเสนสแดง ใชตวเลข 0-250 ในการอานคา

จากภาพ เราจะอานคาในชวง 200V-

250V ต าแหนงทเขมชอานคาได 220 V

ตวอยาง

เนอหาการใชงาน

• การวดคาความตานทาน Ohm• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสสลบ (ACV)• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสตรง (DCV)• การวดคาแรงดนไฟฟากระแสตรง (DCmA)

ยานวดคา DCV

สเกลทใชอาน

การวดแรงดนไฟฟากระแสตรง(DCV)

กฎการใชงาน1.ตองจายไฟเขาวงจรขณะวด2.หามจบปลายสายทง 2 ขางขณะวด เพราะวงจรมกระแสไหลอยอาจเกดอนตรายได3.กอนการวดควรตรวจสอบขวสาย ทงขวบวกและลบ

การวดแรงดนไฟฟากระแสตรง(DCV)

• การวดแรงดน ของไฟฟากระแสตรง นนตองน าVoltmeter มาตอขนานกบตวทเราจะท าการวด

+ -

การวดแรงดนไฟฟากระแสตรง(DCV)

ขอควรค านงในการใชโวลทมเตอร(Analog)• ตอขวใหถก• ควรใชสเกลมากสดกอน• ตองตอครอมวงจร(ขนาน)

ยานวดกระแสตรง 2.5 V

• ใชสเกลเสนสแดง ใชตวเลข 0-10 ในการอานคา

จากภาพ เราจะอานคาในชวง 6V-

8V ต าแหนงทเขมชอานคาได 1.75

V

ตวอยาง

ยานวดกระแสตรง 10 V

• ใชสเกลเสนสแดง ใชตวเลข 0-10 ในการอานคา

จากภาพ เราจะอานคาในชวง 6V-

8V ต าแหนงทเขมชอานคาได 6.8

V

ตวอยาง

ยานวดกระแสตรง 50V

• ใชสเกลเสนสแดง ใชตวเลข 0-50 ในการอานคา

จากภาพ เราจะอานคาในชวง 10V-

20V ต าแหนงทเขมชอานคาได 10.5V

ตวอยาง

ยานวดกระแสตรง 250V

• ใชสเกลเสนสแดง ใชตวเลข 0-250 ในการอานคา

จากภาพ เราจะอานคาในชวง 200V-

250V ต าแหนงทเขมชอานคาได 220 V

ตวอยาง

0

2

4 6

8

10

การอานคาจากสเกล= 2.0 V

0

2

4 6

8

10

การอานคาจากสเกล= 5.0 V

0

2

4 6

8

10

การอานคาจากสเกล= 5.2 V

5V 5.2V

0

2

4 6

8

10

การอานคาจากสเกล= 6.6 V

0

5

10 15

20

25

การอานคาจากสเกล= 16.5 V

0

10

20 30

40

50

การอานคาจากสเกล= 25 V

0

10

20 30

40

50

การอานคาจากสเกล= 13 V

0

50

100 150

200

250

= 8.4 V

0

10

20 30

40

500

2

4 6

8

10

2.5 V10 V50 V250 V1000 V

0

50

100 150

200

250

= 36 V

0

10

20 30

40

500

2

4 6

8

10

2.5 V10 V50 V250 V1000 V

การวดกระแสไฟฟาของไฟฟากระแสตรง

• การวดกระแส ของไฟฟากระแสตรง จะท าการตอAmmeter แบบอนกรมกบตวทตองการวด

+ -

ลกษณะวงจรทตองการวดกระแสทไหลผาน R 9

การวดกระแสไฟฟาของไฟฟากระแสตรง

ขอควรค านงในการใชแอมมเตอร(Analog) ตอใหถกขว เมอใชแอมมเตอรแบบวดไดหลายคา ควรใชชวงสเกลสงสดกอน ตออนดบ(อนกรม)กบวงจร