อาชญาวทยาภาคผเสยหาย (เหยออาชญากรรม)

ประโยชนของการศกษาเกยวกบผเสยหาย

การศกษาอาชญาวทยาภาคผเสยหาย เปนประโยชน อยางยงตอความปลอดภยของสงคมและกระบวนการยตธรรม สรปไดดงน

1. เพอทราบถงเหตปจจยทมสวนใหเกดอาชญากรรมในดานทผเสยหายมสวนผลกดนใหเกด ทงในทางตรงและทางออม อนจะเปนประโยชนในการปองกนบคคลมใหตกเปนเหย ออาชญากรรมได ซงนบวาเปนการปองกนอาชญากรรมอกทางหนงดวย

ประโยชนของการศกษาเกยวกบผเสยหาย

2. เพ อ เ ปนประโยชนในแ งการวางแผนควบคมปองกนอาชญากรรม จากการเรยนรถงลกษณะบคคลทคดวางาย ตอการตกเปนเหย อ หรอคาดวามแนวโนมท อาจจะตก เปนเหยอได ท าใหสามารถก าหนดเปาหมายทสมควรจะเนนในการใหความคมครองปลอดภยไดชดเจนขน ชวยใหคาดเดาไดวาอาชญากรรมมกจะเกดขนท ไหน เวลาใด และใคร มแนวโนมจะตกเปนผเสยหายไดงาย

ประโยชนของการศกษาเกยวกบผเสยหาย

3. เพ อเปนประโยชนแกการพจารณาคดในรายท ผเสยหาย มสวนส าคญใหอาชญากรลงมอกระท าผด เชน มสวนยวย , บบคน หรอประมาทเลนเลอ เปนตน ท าใหการพจารณาคดเปนไปอยางยตธรรมแกทกฝาย

4. เพอเปนประโยชนในการกระตนใหกระบวนการยตธรรมและรฐ ใหความสนใจทจะมมาตรการชวยเหลอทดแทนชดใช แกผเสยหายตอไป

ความสมพนธระหวางผเสยหายกบอาชญากร

ความสมพนธระหวางผเสยหายกบอาชญากร สามารถแบงไดเปน 3 รปแบบ คอ

1. ผเสยหายทไมมสวนเกยวของกบอาชญากร

2. ผเสยหายทยวย หรอจงใจใหอาชญากรกระท าความผด

3. ผเสยหายทตกเปนเหยอของตนเอง

1. ผเสยหายทไมมสวนเกยวของกบอาชญากร

ประชาชนท วไปในสงคมอาจจะตกเปนเหยอของอาชญากรเมอใดกได ไมจ าเปนวาจะตองมความเกยวของกบอาชญากรมากอน สถตอาชญากรรมสวนใหญไดแสดงใหเหนวาความผดสวนมาก เกดจากการตดสนใจประกอบกจกรรมของอาชญากรแตเพยง ฝายเดยว ความคดในการละเมดกฎหมายของอาชญากรมได มความเกยวของกบเหยอ

ดงนน ความผดทเกดขน จงตองเปนความรบผดของอาชญากรแตเพยงฝายเดยว ผท ตกเปนเหย อจงมจ าเปนตองรบผดชอบ แตประการใด

2. ผเสยหายทยวยหรอจงใจใหอาชญากรกระท าความผด

ผ เ สยหายท ย ว ย หรอจงใจใหอาญากรกระท าความผดนน มอยมากมาย ถอเปนอนดบสองรองจากผเสยหายทไมมสวนเกยวของกบอาชญากร

ในปจจบนมการศกษาวจยเกยวกบผเสยหาย (เหยออาชญากรรม) กนอยางจรงจงแพรหลายทงตางประเทศและในประเทศ ซงจากผลการศกษาวจยดงกลาว สรปไดวา พฤตกรรมของผเสยหายมสวนส าคญอยางยงทท าใหอาชญากรลงมอประกอบอาชญากรรม โดยวธการและรปแบบตางๆ ดงน

2. ผเสยหายทยวยหรอจงใจใหอาชญากรกระท าความผด

1. ผเสยหายมพฤตกรรมทมกจะประมาทเลนเลออย เสมอ เชน ลมปดประตหนาตางบานเรอน , อาคาร หรอลมกญแจรถคางไวในรถ , เดนในทเปลยว

2. ผเสยหายมพฤตกรรมชอบแตงตวไปในท านองยวยวน ไมคอยปกปด เปนการไปกระตนอารมณของอาชญากร พฤตกรรมดงกลาวท าใหอาชญากรเหลานลงมอกระท าทนททไดโอกาส

3. ผเสยหายบางรายกมพฤตกรรมท ขมขหรอกดดนขมเหง บบคน ตอผกระท าผดอยางมาก จนระงบอารมณและยบย งสตไมได ตองลงมอท าราย เชน เกดความแคนอยางมากหรอบนดาลโทสะ

3. ผเสยหายทตกเปนเหยอของตนเอง

อาชญากรรมประเภทน ผกระท าเปนทงอาชญากรและเหยอพรอมๆ กน เชน การตดยาเสพตดใหโทษ , โสเภณ , การเมาในทสาธารณะ , การพนน , การท าแทง เปนตน ซ งเมอสาเหตของอาชญากรรมมาจากผเสยหาย ดงน น ทางแกไขจ ง ตองแกไขท ผ เ สยหาย ห รอการปอง กน การกระท าความผดกตองปองกนทผเสยหายเชนเดยวกน

แนวคดในการชดใชคาเสยหายแกผเสยหายโดยรฐ

ความเปนมา

ในสมยโบราณการชดใชคาเสยหายมกจะบงคบใหผกระท าผดชดใชใหแกรฐ โดยถอวาผกระท าผดไดกออาชญากรรมอนเปนการท าลายความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของสงคม ส าหรบอาชญากรรมท ผ เ สยหายถกท าราย ถงบาดเจบสาหสจนพการเทานน จงจะมการชดใชคาเสยหายเปนทรพยสนหรอของมคาตางๆ โดยผกระท าผด โดยในกรณท ผเสยหายถกท ารายถงเสยชวต อาชญากรตองชดใชคาเสยหายแกญาตสนทและครอบครว ไดแก พอแม , สามภรรยา และบตรของผตาย ซงคาเสยหายทชดใชใหอาจเปนเงน, ทรพยสน , ของมคาตางๆ ไดแก บาน , ทดน , ทรพยสนเงนทอง , สตวเลยง และกรรมสทธตางๆ และตองชดใชใหจนกวาญาตหรอทายาทโดยชอบของผตายจะพอใจ

แนวคดในการชดใชคาเสยหายแกผเสยหายโดยรฐ

นกกฎหมายและผน าในสงคม จงไดรณรงคให ม ก า รแ ก ไ ขกฎหมายก า รชด ใ ช ค า เ ส ยห าย ใ หสมเหตสมผลขน และเสนอใหแยกคาเสยหายเปน 2 ประเภท คอ คาเสยหายท ชดใชโดยผกระท าผด( Restitution) ก บ ค า เ ส ย ห า ย ท ช ด ใ ช โ ด ย ร ฐ (Compensation)

แนวคดในการชดใชคาเสยหายแกผเสยหายโดยรฐ

1. คาเสยหายทชดใชโดยผกระท าผด (Restitution)

เปนการลงโทษใหผกระท าผดชดใชคาเสยหายใหแกผเสยหายจากอาชญากรรม เปนการชถงความรบผดชอบของผกระท าผดทจะตองชดใช การชดใชคาเสยหายจงมลกษณะเปนโทษ ซ ง ผกระท าผดจะตองถกจบกมและผานกระบวนการยตธรรม ศาลจงจะมค าสงใหผกระท าผดชดใชคาเสยหายแกผเสยหายได

แนวคดในการชดใชคาเสยหายแกผเสยหายโดยรฐ

2. คาเสยหายทชดใชโดยรฐ (Compensation)

เปนเรองของรฐเขามามสวนชวยบรรเทาความเสยหายจากผลของอาชญากรรมแกผเสยหายเอง เปนสงชถงความรบผดชอบของสงคม และเปนการรองขอโดยสงคมท มเปาหมายท ไมใชการลงโทษทางอาญา จงไมขนอยกบการทผกระท าผดจะถกจบกมหรอไม

แนวคดในการชดใชคาเสยหายแกผเสยหายโดยรฐ (ในประเทศไทย)

แนวคดในการชดใชคาเสยหายแกผเสยหายโดยรฐ (ในประเทศไทย)

ประเทศไทยไดบญญตสทธในการไดรบคาทดแทนไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ. 2540

มาตรา 245 บญญตวา “บคคลซ งเปนผเสยหายในคดอาญา มสทธไดรบ ความคมครองการปฏบตท เหมาะสม และคาตอบแทนทจ าเปนและสมควร จากรฐ ทงน ตามทกฎหมายบญญต

บคคลใดไดรบความเสยหายถงแกชวต หรอรางกาย หรอจตใจ เนองจากการกระท าความผดอาญาของผอนโดยตนมไดมสวนเกยวของกบการกระท าผดนน และไมไดมโอกาสไดรบการบรรเทาความเสยหายโดยทางอน บคคลนนหรอทายาทยอมมสทธไดรบความชวยเหลอจากรฐ ทงนตามเงอนไขและวธการ ทกฎหมายบญญต”

แนวคดในการชดใชคาเสยหายแกผเสยหายโดยรฐ (ในประเทศไทย)

ตอมาไดมการออกกฎหมายรองรบบทบญญตรฐธรรมนญ พ.ศ. 2540 มาตรา 245 คอ พระราชบญญตคาตอบแทนผเสยหายและคาทดแทนและคาใชจายแกจ าเลยในคดอาญา พ.ศ. 2544 ขนเพอรองรบสทธของบคคลดงกลาวตามรฐธรรมนญฯ ซงพระราชบญญตดงกลาวมผลใชบงคบเปนกฎหมายตงแตวนท 13 พฤศจกายน 2544 เปนตนมา

โดยมหลกการเหตผลในการประกาศใชพระราชบญญตฉบบน คอ บทบญญตมาตรา 245 ของรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ไดบญญตรบรองสทธในการไดรบความชวยเหลอจากรฐของบคคล ซงไดรบความเสยหายเนองจากการกระท าความผดอาญาของผอน โดยตนมไดมสวนเกยวของกบการกระท าความผดนน และไมมโอกาสไดรบการบรรเทาความเสยหาย โ ดยทางอ น ด ง น น เพ อ ใ หการ รบรองส ท ธด ง ก ล าว เ ปน ไปตามบทบญญต ขอ ง รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทยจงจ าเปนตองตราพระราชบญญตน

แนวคดในการชดใชคาเสยหายแกผเสยหายโดยรฐ (ในประเทศไทย)

ตามพระราชบญญตคาตอบแทนผเสยหาย และคาทดแทน และคาใชจายแกจ าเลยในคด พ.ศ. 2544 ไดก าหนดเรองคาตอบแทนผเสยหายในคดอาญาไวดงน

1. “ผเสยหาย” หมายความวา บคคลซงไดรบความเสยหาย ถงแกชวตหรอรางกายหรอจตใจ เนองจากการกระท าความผดอาญาของผอน โดยตนมไดมสวนเ กยวของกบการกระท าความผดนน และไม ม โอกาสได รบการบรรเทา ความเสยหายโดยทางอน

2. “คาตอบแทน” หมายความวา เงน ทรพยสน หรอประโยชนอนใด ท ผเสยหาย มสทธไดรบ เพอตอบแทนความเสยหายทเกดขนจากหรอเนองจากมการกระท าความผดอาญาของผอน

แนวคดในการชดใชคาเสยหายแกผเสยหายโดยรฐ (ในประเทศไทย)

3. คาตอบแทนทผเสยหายจะไดรบ

3.1 คาใชจายทจ าเปนในการรกษาพยาบาล รวมทงคาฟนฟสมรรถภาพทางรางกายและจตใจ

3.2 คาตอบแทนในกรณทผเสยหายถงแกความตาย

3.3 คาขาดประโยชนท ามาหาไดในระหวางท ไ มสามารถประกอบการงานไดตามปกต

3.4 คาตอบแทนความเ สยหายอ นตามท คณะกรรมการเหนสมควร

แนวคดในการชดใชคาเสยหายแกผเสยหายโดยรฐ (ในประเทศไทย)

4. หลกเกณฑและวธการจายคาตอบแทน

4.1 ผมสทธยนค าขอ

1) ผเสยหาย

2) ทายาทซงไดรบความเสยหาย กรณท ผเสยหายถงแกความตาย กอนทจะไดรบคาตอบแทนหรอคาทดแทน

3) ผแทนโดยชอบธรรม หรอผอนบาล บพการ ผสบสนดาน สามหรอภรรยา กรณท ผ เ สยหายหรอทายาทซ ง ไ ด รบความเสยหาย เ ปน ผไ รความสามารถหรอไมสามารถยนค ารองดวยตนเองได

4) บคคลซงไดรบแตงตงเปนหนงสอจากผเสยหาย หรอทายาทซงไดรบความเสยหายใหเปนผยนค าขอแทน

แนวคดในการชดใชคาเสยหายแกผเสยหายโดยรฐ (ในประเทศไทย)

4. หลกเกณฑและวธการจายคาตอบแทน

4.2 วธการยนค าขอ

ผมสทธยนค าขอ ตองยนค าขอตอคณะกรรมการพจารณาคาตอบแทนแกผเสยหายและคาทดแทนและคาใชจายแกจ าเลยในคดอาญา ณ ส านกงานชวยเหลอทางการเงนแกผเสยหายและจ าเลยในคดอาญาภายใน 1 ปนบแตวนทผเสยหายไดรถงการกระท าความผด

กระบวนการยตธรรมทางอาญา

กระบวนการยตธรรมทางอาญา

กระบวนการยตธรรมทางอาญา (The Criminal Justice System) หมายถง กระบวนการน าตวผกระท าความผดมาลงโทษ โดยผานหนวยงานตางๆ ของรฐ เชน ต ารวจ , พนกงานสอบสวน , อยการ , ศาล , ราชทณฑ เปนตน โดยจะมการด าเนนการจบกมผกระท าความผด สบสวนสอบสวน ฟองคด พจารณาพพากษาคด ตลอดจนการบงคบโทษภายใตกฎหมาย

ทงน กระบวนการยตธรรมทางอาญามความเกยวของกบวชาอาชญาวทยาและทณฑวทยา กลาวคอ หากการท างานของหนวยงานในกระบวนการยตธรรมทางอาญา สามารถควบคม ด าเนนการในการรกษาความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดงามในสงคมไดอยางมประสทธภาพ กจะสงผลใหอาชญากรรม ลดนอยลงและกอใหสงคมด ารงอยไดโดยปกตสข

1. ต ารวจหรอพนกงานสอบสวน

ต ารวจหรอพนกงานสอบสวน ถอเปนหนวยงานแรกท รบผดชอบตอกระบวนการยตรรมกอนทคดหรอขอพพาทนนจะสงผานไปยงพนกงานอยการ ทงน ต ารวจจะเปนผจบกม สอบสวน รวบรวมพยานหลกฐานตางๆ เพอสงส านวนใหพนกงานงานอยการ

เมอพจารณาถงบทบาท และ หนาทของต ารวจ มดงตอไปน

1. การปองกนอาชญากรรม

เพอปองกนมใหอาชญากรรมเกดขน โดยปฏบตหนาทในเชงรกดวยวธการตางๆ เชน งานสายตรวจออกตรวจปองกนภย งานสบสวนหาขาว งานต ารวจชมชนมวลชนสมพนธ ฯลฯ ซงจะมลกษณะดงน

1. ต ารวจหรอพนกงานสอบสวน

2. การปราบปราม

การปราบปรามเปนหนาท ภายหลงจากมเหตการณรายหรออาชญากรรมเกดขนแลว ในการตดตามจบตวคนราย บรรเทาความเดอดรอนเสยหาย หรอผลรายทเกดขน ซงการปราบปรามท าไดหลายวธ เชน ตงแตการเขาระงบเหตทะเลาะววาทเลกนอยกอนทจะรกรามไปมากหรอตดตามสบสวนหรอสอบสวน เพอจะสามารถน าผกระท าผดมาลงโทษ ถาสามารถด าเนนการไดอยางรวดเรวเพยงใดกจะสรางความเชอมนศรทธา อบอนใจใหกบประชาชนทมตอการท างานต ารวจมากขนเทานน

1. ต ารวจหรอพนกงานสอบสวน

3. คมครองสทธของบคคล

การคมครองสทธของบคคลเปนหนาท ใหความคมครองสทธของบคคลมใหถกละเมดโดยบคคลอน ตองเขาไประงบยบยงการกระท าท ลวงละเมดสรางความเดอดรอนเสยหาย ใหเกดขน เชน การเปดวทยดง การเผาหญา ขยะ กอใหเกดความเดอดรอนใหคนอน

1. ต ารวจหรอพนกงานสอบสวน

4. การใหบรการ

หนาทใหบรการเปนสงสงเสรม การปองกนและปราบปรามอาชญากรรมใ ห ไ ดผลดสามารถลดเง อนไขท เ ปนสา เหต อาจจะกอใหเกดอาชญากรรมหรอเหตราย หรอ ความเดอดรอนเสยหายได ทงในทางตรงและทางออม เชน การบรการหรอแจงขาวการจราจร การบรการฝากบานกบต ารวจเมอประชาชนไมอยบาน ตอบปญหาเดอดรอนตางๆ ทางโทรศพท เปนตน

2. พนกงานอยการ

พนกงานอยการเปนเจาหนาทของรฐ มอ านาจหนาท ในการด าเนนคดในนามของรฐอยางมอสระ สามารถ ทจะงดการสอบสวน สงไมฟอง สงฟอง หรอสงสอบสวนเพมเตมกได

3. ศาลยตธรรม

ศาลยตธรรม เปนผท าหนาทพจารณาชขาดคดหรอตดสนคด ซ งตามพระธรรมนญศาลยตธรรม ไดแบงศาลออกเปน 3 ชน คอ ศาลชนตน ศาลอทธรณ ศาลฎกา ซงค าพพากษามสวนส าคญกบชวตของผกระท าความผดและการด าเนนการบงคบโทษจ าคกและ ความสงบสขของสงคมในปจจบนและอนาคต

ในประเทศไทย ศาลเปนองคกรซงมอ านาจพจารณาพพากษาอรรถคด โดยด าเนนการตามรฐธรรมนญ ตามกฎหมาย และในพระปรมาภไธยพระมหากษตรย บรรดาศาลทงหลายจะตงขนไดกแตโดยพระราชบญญต

3. ศาลยตธรรม

การตงศาลขนใหมเพอพจารณาพพากษาคดใดคดหนงหรอคดท มขอหาฐานใดฐานหนงโดยเฉพาะ แทนศาลท มอยตามกฎหมายส าหรบพจารณาพพากษาคดนน จะกระท ามได โดยตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ศาลม 4 ประเภท คอ ศาลรฐธรรมนญ , ศาลยตธรรม , ศาลปกครอง และ ศาลทหาร

3.1 ศาลรฐธรรมนญ (Constitution Court)

เ ปนศาลสงและเปนองคกรอสระ ซ งว นจ ฉย ขอกฎหมายในกฎหมายรฐธรรมนญ มอ านาจหนาทหลกคอพจารณาวนจฉยวามกฎหมายใดขดแยงกบกฎหมายรฐธรรมนญหรอไม ตวอยางเชน วนจฉยวากฎหมายนนๆ ขดแยงกบ หลกพนฐานแหงสทธและเสรภาพหรอไม เปนตน

3.2 ศาลยตธรรม (The Court of Justice)

เปนศาลทมอ านาจพจารณาพพากษาคดทงปวง เวนแตคดทรฐธรรมนญหรอกฎหมายบญญตใหอยในอ านาจของศาลอน

ศาลยตธรรมม 3 ชน คอ ศาลชนตน ศาลอทธรณ และศาลฎกา เวนแตทมบญญตเปนอยางอนในรฐธรรมนญหรอตามกฎหมายอน

ศาลชนตน ไดแก ศาลแพง ศาลแพงกรงเทพใต ศาลแพงธนบร ศาลอาญา ศาลอาญากรงเทพใต ศาลอาญาธนบร ศาลจงหวด ศาลแขวง และศาลยตธรรมอนทพระราชบญญตจดตงศาลนนก าหนดใหเปนศาลชนตน เชน ศาลเยาวชนและครอบครว ศาลแรงงาน ศาลภาษอากร ศาลทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศ ศาลลมละลาย

ศาลอทธรณ ไดแก ศาลอทธรณ และศาลอทธรณภาค

ศาลฎกา ซงเปนศาลยตธรรมสงสด ทมอยเพยงศาลเดยว

3.2.1 ศาลแพง

ศาลแพงเปนศาลยตธรรมชนตนซงมอ านาจพจารณาพพากษาคดแพงทงปวงและคดอนใดท มไดอย ในอ านาจของศาลยตธรรมอน ศาลแพงมเขตตลอดทองทกรงเทพมหานคร นอกจากทองททอย ในเขตของศาลแพงกรงเทพใต ศาลแพงธนบร ศาลจงหวดมนบร และศาลยตธรรมอนตามทพระราชบญญตจดตงศาลนนก าหนดไว ในกรณท มการย นฟองคดตอศาลแพง และคดน นเกดขนนอกเขตของ ศาลแพง ศาลแพงอาจใชดลพนจยอมรบไวพจารณาพพากษาหรอ มค าสงโอนคดไปยงศาลยตธรรมอนทมเขตอ านาจ

3.2.2 ศาลอาญา

ศาลอาญาเปนศาลชนตน ซงมอ านาจพจารณาพพากษาคดอาญาทงปวงในเขตทองทกรงเทพมหานคร นอกจากทองททอยในเขตของศาลอาญากรงเทพใต ศาลอาญาธนบร และศาลจงหวดมนบร แตบรรดาคดทเกดขนนอกเขตอ านาจศาลอาญานนจะยนฟองตอศาลอาญากได ทงนอยในดลพนจของศาลอาญาทจะไมยอมรบพจารณาพพากษาคดใดคดหนงทยนฟองเชนนนกได เวนแตคดนนจะโอนมาตามบทบญญตในประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา

3.2.3 ศาลจงหวด

ศาลจงหวดเปนศาลยตธรรมชนตนทตงประจ าในแตละจงหวดหรอในบางอ าเภอ มเขตตามทพระราชบญญตจดตงศาลจงหวดนนไดก าหนดไว มอ านาจพจารณาพพากษาคดแพงและคดอาญาทงปวงทมไดอยในอ านาจของศาลยตธรรมอน ในกรณทมการยนฟองคดตอศาลจงหวด และคดนนเกดขนในเขตของศาลแขวงและอยในอ านาจของศาลแขวง ศาลจงหวดนนตองมค าสงโอนคดไปยงศาลแขวงทม เขตอ านาจ

3.2.4 ศาลภาษอากรกลาง

ศาลภาษอากรกลางเปนศาลทต งขนเมอ พ.ศ. 2530 มอ านาจพจารณาพพากษาคดภาษอากร ซงมลกษณะพเศษแตกตางจากคดแพงทวไป เพราะเปนขอพพาทระหวางเอกชนกบรฐอนเนองมาจากการเกบภาษอากร การอทธรณในค าพพากษาหรอค าสงของศาลภาษอากรใหอทธรณไปยงศาลฎกา ไมตองผานศาลอทธรณเพอความสะดวกรวดเรว ในการด าเนนคด

3.2.5 ศาลแรงงานกลาง

มวตถประสงคเพอใหเปนศาลช านาญพเศษ พจารณาพพากษาคดแรงงาน ซงมความแตกตางจากอรรถคดท วไป การด าเนนกระบวนพจารณาคดในศาลแรงงาน จะใชวธไกลเกลย และการระงบขอพพาทเปนหลก แตหากคกรณ (นายจาง-ลกจาง) ไมสามารถตกลงกนได ศาลกจะพจารณาตดสนชขาด ตามบญญตแหงกฎหมาย โดยค านงถงความเปนธรรม และความสงบเรยบรอย ตอไป

ศาลแรงงานมอ านาจพจารณาพพากษาคดเกยวกบการจางแรงงาน สทธหนาทตามกฎหมายแรงงาน ซ งไดแกกฎหมายวาดวยการคมครองแรงงาน กฎหมายวาดวยแรงงานสมพนธ กฎหมายวาดวยเงนทดแทน กฎหมายวาดวยประกนสงคม เปนตน รวมทงกรณละเมดระหวางนายจางและลกจาง

3.2.6 ศาลอทธรณ

ศาลอทธรณ คอ ศาลสงถดจากศาลชนตนซงมอ านาจพจารณาพพากษาบรรดาคดท อทธรณค าพพากษาหรอค าสงของศาลชนตน ท อย ในเขตอ านาจ กบมอ านาจวนจฉยชขาดคดท ศาลอทธรณ มอ านาจวนจฉยไดตามกฎหมายอนในเขตทองททมไดอยในเขตศาลอทธรณภาค เวนแตคดทอยนอกเขตศาลอทธรณจะอทธรณตอศาลอทธรณกได ทงนอย ในดลพนจของศาลอทธรณท จะไมยอมรบพจารณาพพากษาคดใดคดหนงท อทธรณเชนนนกได เวนแตคดนน จะไดโอนมาตามบทบญญตแหงกฎหมาย

3.2.7 ศาลฎกา

ศาลฎกา คอ ศาลสงสดซงมอ านาจพจารณาพพากษาบรรดาคดทอทธรณค าพพากษา หรอค าสงของศาลอทธรณ หรอศาลอทธรณภาค ตามบทบญญตแหงกฎหมายวาดวยการฎกา นอกจากน ยงมอ านาจวนจฉยชขาดคดทศาลฎกามอ านาจวนจฉยไดตามกฎหมายอน

อ ง ค ค ณ ะ พ จ า ร ณ า พ พ า ก ษ า ค ด ป ร ะ ก อ บ ด ว ย ผ พ พ า ก ษ า อยางนอย 3 คน แตหากคดใดมปญหาส าคญ ประธานศาลฎกา มอ านาจสงใหน าปญหาดงกลาวเขาสการวนจฉยโดยท ประชมใหญ ซ งประกอบดวย ผพพากษาศาลฎกาทกคนซ งอยปฏบตหนาท ในวนท มการจดประชมใหญ แตทงนไมนอยกวากงหนงของจ านวนผพพากษาศาลฎกาทงหมด

3.2.7 ศาลฎกา

ศาลฎกามแผนกคดพเศษทงสน 10 แผนก เพอวนจฉยชขาดคดทอาศยความช านาญพเศษ มผพพากษาศาลฎกาประจ าแผนกๆ ละ ประมาณ 10 คน ไดแก

- แผนกคดเยาวชนและครอบครว - แผนกคดแรงงาน

- แผนกคดภาษอากร

- แผนกคดทรพยสนทางปญญาและการคาระหวางประเทศ

- แผนกคดลมละลาย

- แผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง

- แผนกคดพาณชยและเศรษฐกจ

- แผนกคดสงแวดลอม

- แผนกคดปกครอง

3.2.7 ศาลฎกา

ศาลฎกาแผนกคดอาญาของผด ารงต าแหนงทางการเมอง ในศาลฎกา เ ปนแผนกท จดต งข นใหม ตามรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2540 เพอพจารณาพพากษาคดผด ารงต า แ ห น ง ท า ง ก า ร เ ม อ ง ไ ด แ ก น า ย ก ร ฐ มนต ร ร ฐ มนต ร สมาชกสภาผแทนราษฎร สมาชกวฒสภา หรอขาราชการการเมองอน ซ ง ถกกลาวหาวาร ารวยผดปกต กระท าความผดตอต าแหนง หนาทราชการ ตามประมวลกฎหมายอาญา หรอกระท าความผดตอต าแหนงหนาท หรอทจรตตอหนาทตามกฎหมายอน รวมทงกรณบคคลอนทเปนตวการ ผใช หรอผสนบสนนดวย

3.2.8 ศาลปกครอง (Administrative Court)

ศาลปกครอง คอ ศาลท มหนาทพจารณาคดปกครองระหวาง รฐกบราษฎร หรอระหวางองคกรของรฐ ดวยกนเอง ทงน เปนศาล ทจดตงขนโดยเฉพาะ แยกตางหากจากศาลยตธรรม

ศาลปกครองเปนศาลท ใชระบบไตสวน โดยในแตละคดจะม การพจารณาโดยองคคณะของตลาการ ตางจากศาลยตธรรมซงใชระบบกลาวหา ศาลปกครองแบงออกเปน "ศาลปกครองช นตน" และ "ศาลปกครองสงสด"

3.2.8 ศาลปกครอง (Administrative Court)

ศาลปกครองชนตน

ศาลปกครองกลาง มอ านาจตดสนคดในเขตกรงเทพมหานคร และอก 7 จงหวดใกลเคยง หรอคดทยนฟองทศาลปกครองกลาง

ศาลปกครองในสวนภมภาค ปจจบนม 7 แหง ทจงหวดเชยงใหม สงขลา นครราชสมา ขอนแกน พษณโลก ระยอง และนครศรธรรมราช

ศาลปกครองสงสด

มอ านาจตดสนคดท ยนฟองตอศาลปกครองสงสดโดยตรง หรอ คดอทธรณค าพพากษาหรอค าสงของศาลปกครองชนตน

3.2.8 ศาลปกครอง (Administrative Court)

การจดตงศาลปกครองมเหตผลส าคญอย 2 ประการ คอ

ป ร ะ ก า ร แ ร ก ร ฐ ใ น ป จ จ บ น ม บ ท บ า ท แ ล ะ ความรบผดชอบในชวตและความเปนอย ของประชาชน มากขน ซ งหมายความวา อ านาจของรฐมมากขนเปนเงา ตามตวดวย การกระทบกระท งระหวางรฐกบราษฎร กตองมากขน ศาลยตธรรมคงจะไมสามารถรบพจารณาคดปกครองไดทงหมด

3.2.8 ศาลปกครอง (Administrative Court)

ประการทสอง การพพาทระหวางรฐกบราษฎร เปนการพพาทท มลกษณะพเศษ แตกตางไปจากการพพาทระหวางเอกชนกบเอกชน คอ เปนการพพาท ท คกรณไมอยในฐานะเสมอภาคกน เพราะฉะนน การใชหลกกฎหมายธรรมดา ในคดปกครองนน คงจะไมถกตองนก หรอศาลไมสามารถใหความเปนธรรม แกราษฎรไดอยางเตมท ทงน มองในแงความยตธรรมท ราษฎรจะพงไดรบ เนองจากรฐ มอ านาจเหนอกวาราษฎร โดยประการทการพพาทระหวางรฐกบราษฎร ม ลกษณะพ เ ศษด งก ล าว ห ลกกฎหมายท จ ะน ามา ใ ชป รบคด เพอความเปนธรรมทงสองฝาย กควรจะตองเปนหลกกฎหมายพเศษ เชนกน และหลกกฎหมายดงกลาวน ศาลปกครองเทานนจะสรางขนมาได

4. ราชทณฑ

เ จ า ห น า ท ฝ า ย ร า ช ท ณ ฑ เ ป น เ จ า ห น า ท ข อ ง ร ฐ ท ม ความเกยวของในกระบวนการยตธรรมทางอาญา เกอบทกขนตอน เชน ชนกอนพจารณา ชนระหวางพจารณา ตลอดจนภายหลงการพจารณาโดยด า เ นนไปตามค าพพากษาของศาล ตลอดถ งกระบวนการฝกอบรม แกไขฟนฟ ทงในดานศลธรรม อาชพ เปนตน