รายงานการวจย เรอง

การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง

เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

โดย ผชวยศาสตราจารยนธนาถ เจรญโภคราช

ไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ปงบประมาณ 2554

รายงานการวจย

เรอง

การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง

ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

โดย ผชวยศาสตราจารยนธนาถ เจรญโภคราช

คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย

ไดรบทนอดหนนจากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

ปงบประมาณ 2554

(2)

บทคดยอ

ชอรายงานการวจย : การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษ ความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ชอผวจย : ผชวยศาตราจารยนธนาถ เจรญโภคราช ปทท าการวจย : 2554 ……………………………………………………………………………………. งานวจยนเปนการวจยเชงส ารวจ ทงวจยเชงปรมาณและเชงคณภาพ ซงมวตถประสงค 1) เพอศกษาระดบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลองเพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง 2) เพอส ารวจชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม และ 3) เพอรวบรวมขอมลดานความหลากชนดของนกและพนธไมรมคลองไปใชเปนแนวทางในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ โดยมกลมอยางทใชในการวจยครงน คอ ประชากรกลมตวอยางในต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จ านวน 5 หมบาน คอ หมท 1 บานคลองโพธ หมท 2 บานคลองเปง หมท 3 บานคลองบางแคหมท 4 บานคลองบางแค และหมท 5 บานคลองโพงพาง จ านวนทงหมด 237 คน โดยการสมตวอยางแบบเจาะจง การวจยครงนใชการเกบรวบรวมดวยแบบสอบถาม การสมภาษณ และการส ารวจภาคสนามเกยวกบชนดของนกและพนธไมรมคลอง บรเวณรมคลองทง 3คลอง คอ คลองบางแค คลองโพงพาง และคลองบางนางล มการวเคราะหขอมลโดยการหาคาความถ คารอยละ คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน ผลการศกษาระดบการมสวนรวมทงในดานการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม การปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม การไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม และการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอม ในภาพรวมอยในระดบการมสวนรวมบอยครง จากการส ารวจชนดนกและพนธไมรมคลองทง 3 คลอง พบชนดนก จ านวน 53 ชนดและพนธไม จ านวน 19 ชนด โดยบรเวณรมคลองบางแค จะมชนดนกและพนธไมชนดเดนบรเวณรมคลอง มากกวาคลองอนๆ คอ มจ านวนนก 50 ชนด และ 19 ชนดตามล าดบ ซงจากการส ารวจพบประชากรบรเวณรมคลอง มแนวทางในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพโดยจดกจกรรมรกษาความสะอาดล าคลองและรกษาพนธไมชายคลอง ทงกจกรรมเกบขยะ ผกตบชวา สาหราย ในคลอง การปลกตนกลาล าพ และตนโกงกาง และการท าสวนผลไมโดยใชปยชวภาพ ค าส าคญ : การมสวนรวม , พฒนาสงแวดลอม , อนรกษชนดนกและพนธไมรมคลอง

www.ssru.ac.th

114

ภาคผนวก

www.ssru.ac.th

115

แบบสอบถาม

เรอง การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลองเพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล

อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ………………………………………………………………………………………………………. ตอนท 1 ขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถาม ชมชน............................. .......ต าบล.............................. 1. เพศ ( ) 1. ชาย ( ) 2. หญง 2. อาย ( ) 1. 20-30 ป ( ) 2. 31-40 ป ( ) 3. 41-50 ป ( ) 4. 51-60 ป ( ) 5. 60 ป ขนไป 3. ระดบการศกษาสงสด ( ) 1. ประถมศกษา ( ) 2. มธยมศกษา ( ) 3. อนปรญญา ( ) 4. ปรญญาตร ( ) 5. ปรญญาตรขนไป ( ) 6. อนๆ........ 4. อาชพ ( ) 1. รบจาง ( ) 2. คาขาย ( ) 3. เกษตรกรรม ( ) 4. ขาราชการ/พนกงานรฐวสาหกจ ( ) 5. อนๆ.................. 5. ทานอาศยอยในชมชนนเปนเวลา ( ) 1. ไมเกน 1-3 ป ( ) 2. 4 - 6 ป ( ) 3. 7 – 9 ป ( ) 4. 10 ป ขนไป 6. สถานภาพในชมชน ( ) 1. คณะกรรมการชมชน ( ) 2. คณะกรรมการกลมกจกรรมในชมชน ( ) 3. สมาชกของกลมกจกรรมในชมชน ( ) 4. อนๆ ............................... ตอนท 2 ขอมลสภาพแวดลอมในชมชน 1. พนธไมรมคลองทพบมากในชมชนของทาน ( ) 1. ล าพ ( ) 2. จาก ( ) 3. แสม ( ) 4. โกงกาง ( ) 5. อนๆ.........................

www.ssru.ac.th

116

2. ชนดนกบรเวณรมคลองทพบบอยมากในชมชนของทาน ( ) 1. นกกนเปยว ( ) 2. นกกวก ( ) 3. นกยางเปย ( ) 4. นกอแพรดแถบอกด า ( ) 5. นกยางเขยว ( ) 6. อนๆ.............. 3. ชนดนกในสวนผลไมรมคลองทพบบอยมากในชมชนของทาน ( ) 1. นกกนเปยว ( ) 2. นกยางเปย ( ) 3. นกกวก ( ) 4. นกเคาจด ( ) 5. นกฮก ( ) 6. อน................... 4. ปจจบนทานใชประโยชนจากแหลงน าในล าคลองในกจกรรมใดมากทสด ( ) 1. ใชในการเกษตร ( ) 2. ใชในการคมนาคม/เดนทาง ( ) 3. ใชในการซกผา/ช าระลาง ( ) 4. ใชในกจกรรมการทองเทยวชมธรรมชาต ( ) 5. กจกรรมอนๆ................................ 5. ทานคดวาพนธไมรมคลองและนกทอาศยบรเวณรมคลองลดลง มาจากสาเหตใดมากทสด ( ) 1.น าเนาเสย ( ) 2. น าขนมาก ( ) 3. แหลงน าตนเขน ( ) 5. ตลงรมคลองพง ( ) 6. การใชสารเคมในการเกษตร ( ) 7. อนๆ..................... ตอนท 3 ขอมลเกยวกบความรดานสงแวดลอมของประชาชน

ความรเกยวกบสงแวดลอมของประชาชน ใช ไมใช 1. น าใส ไมมส ไมมกลน ไมมรส เปนน าทมคณภาพดสามารถน า มาบรโภคได

2. แหลงน าทมขยะ/สงสกปรกปนเปอน จะท าใหคณภาพน าเสย 3. การปลอยน าทงจากกจกรรมซกลางลงล าคลองกอใหปญหาตอคณภาพน า 4. การใชปย/สารฆาแมลง ในการเกษตร ใกลเคยงแหลงน ากอใหเกดปญหาตอคณภาพน า

5. คณภาพน าไมด มผลกระทบตอพนธไมรมคลอง 6. คณภาพน าไมด มผลกระทบตอสงมชวตในแหลงน าทเปนอาหารของนก 7. การขดลอกคลอง มผลกระทบตอพนธไมรมคลอง 8. การตดตงบอดกไขมนตามครวเรอน ท าใหลดปญหาน าเสยในล าคลอง 9. การรกษาแหลงน าล าคลองใหสะอาด จะท าใหมความหลากหลายทางชวภาพรมคลองมากขน

10. การรวมปลกพนธไมรมคลอง จะท าใหมความหลากหลายของชนดนกในพนทเพมมากขน

www.ssru.ac.th

117

ตอนท 4 ขอมลเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม

ขอความ ประจ า บอย ครง

นานครง ไมเคยเขารวม

1. การมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม 1.1 เขารวมประชมกบผน าชมชนและเจาหนาทรฐในการวางแผนพฒนาสงแวดลอมของชมชน

1.2 รวมเสนอความคดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนในการก าจดขยะมลฝอยใหเปนระบบ

1.3 รวมเสนอความคดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนในการบ าบดน าทงจากครวเรอนใหเปนระบบ

1.4 เขารวมประชมเพอออกกฎระเบยบเกยวกบการทงขยะและการเกบขยะของชมชน

1.5 เขารวมประชมเพอออกกฎระเบยบเกยวกบการดแลความสะอาดแหลงน าในคลองรวมกน

1.6 รวมเสนอความคดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนในการอนรกษความหลากหลายของพนธไมและชนดนก

1.7 รวมเสนอความคดเหนและการเขารวมกจกรรมของชมชนในการพฒนาสงแวดลอมรมคลอง

1.8 รวมเสนอความคดเหนในการประชาสมพนธกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

2.การมสวนรวมในการปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม 2.1 ชวยประชาสมพนธ และบอกเพอนบานไมใหทงขยะและปลอยน าเสยลงคลอง

2.2ใหความรและบอกวธการก าจดขยะเพอลดมลพษสงแวดลอมในล าคลอง

2.3 เสนอวธการตดตงบอดกไขมนเพอลดมลพษสงแวดลอมในล าคลอง

2.4 ใหความรและบอกวธการอนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง

www.ssru.ac.th

118

ขอความ ประจ า บอย ครง

นานครง

ไมเคยเขารวม

2.5 เขารวมอบรม/สมมนากบผน าชมชนและเจาหนาทในการพฒนาสงแวดลอมรมคลอง

2.6 เขารวมกจกรรมพฒนาสงแวดลอมรมคลองรวมกบเพอนบานและผน าชมชน

3. การมสวนรวมไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม 3.1 รวมไดรบผลประโยชนจากกจกรรมการพฒนาสงแวดลอมในชมชน

3.2 รวมไดรบผลประโยชนจากกจกรรมอนรกษความหลากหลายทางชวภาพบรเวณรมคลอง

3.3 ศกษาแนวทางในการเขารวมโครงการ/กจกรรมเพอสงเสรมรายไดจากแปรรปขยะมลฝอย

3.4 มรายไดจากการคดแยกขยะเพอน าไปขายและแปรรป 3.5 มไดรายไดจากการทองเทยวเชงนเวศเมอพฒนาปรบปรงภมทศนธรรมชาตรมคลอง

3.6 ไดรบประโยชนจากการปฏบตตามกฏระเบยบของทองถนในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตรมคลอง

4. การมสวนรวมในการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอม 4.1 รวมตดตามผลการเขารวมของชมชนในกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

4.2 ใหขอมลและความรวมมอในการตอบแบบสอบถามเพอใชในการประเมนผลการจดกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

4.3 รวมศกษาและรบทราบผลการด าเนนงานในแตละกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

4.4 รวมแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนเกยวกบผลของกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

www.ssru.ac.th

119

ตอนท 5 ขอเสนอแนะ 1. ปญหาและอปสรรคทมผลตอการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมในชมชนของทาน คอ .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 2. ขอเสนอแนะในการด าเนนการปรบปรงแกไขปญหาและพฒนา คอ .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................. ................ 3.สาเหตทท าใหทานเขารวมกจกรรมพฒนาสงแวดลอมของชมชน คอ .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................. ................ 4. กจกรรมพฒนาสงแวดลอมของชมชนททานเขารวมเพออนรกษทรพยากรแหลงน าและความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง คอ .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. 5. ประโยชนทชมชนไดรบจากการพฒนาสงแวดลอมและการอนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง คอ .............................................................................................................................................. .............................................................................................................................................. ..............................................................................................................................................

www.ssru.ac.th

120

การตรวจสอบความเทยงตรงของเครองมอ เรอง การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลองเพออนรกษ

ความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

............................................................. ค าถามเกยวกบขอมลเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม

หวขอ ความคดเหน ไมเหนดวย(-1) ไมแนใจ (0) เหนดวย (1)

1. การมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม 1.1 เขารวมประชมกบผน าชมชนและเจาหนาทรฐในการวางแผนพฒนาสงแวดลอมของชมชน

1.2 รวมเสนอความคดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนในการก าจดขยะมลฝอยใหเปนระบบ

1.3 รวมเสนอความคดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนในการบ าบดน าทงจากครวเรอนใหเปนระบบ

1.4 เขารวมประชมเพอออกกฎระเบยบเกยวกบการทงขยะและการเกบขยะของชมชน

1.5 เขารวมประชมเพอออกกฎระเบยบเกยวกบการดแลความสะอาดแหลงน าในคลองรวมกน

1.6 รวมเสนอความคดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนในการอนรกษความหลากหลายของพนธไมและชนดนก

1.7 รวมเสนอความคดเหนและการเขารวมกจกรรมของชมชนในการพฒนาสงแวดลอมรมคลอง

1.8 รวมเสนอความคดเหนในการประชาสมพนธกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

2.การมสวนรวมในการปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม 2.1 ชวยประชาสมพนธ และบอกเพอนบานไมใหทงขยะและปลอยน าเสยลงคลอง

2.2ใหความรและบอกวธการก าจดขยะเพอลดมลพษสงแวดลอมในล าคลอง

www.ssru.ac.th

121

หวขอ ความคดเหน ไมเหนดวย(-1) ไมแนใจ (0) เหนดวย (1)

2.3 เสนอวธการตดตงบอดกไขมนเพอลดมลพษสงแวดลอมในล าคลอง

2.4 ใหความรและบอกวธการอนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง

2.5 เขารวมอบรม/สมมนากบผน าชมชนและเจาหนาทในการพฒนาสงแวดลอมรมคลอง

2.6 เขารวมกจกรรมพฒนาสงแวดลอมรมคลองรวมกบเพอนบานและผน าชมชน

3. การมสวนรวมไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม 3.1 รวมไดรบผลประโยชนจากกจกรรมการพฒนาสงแวดลอมในชมชน

3.2 รวมไดรบผลประโยชนจากกจกรรมอนรกษความหลากหลายทางชวภาพบรเวณรมคลอง

3.3 ศกษาแนวทางในการเขารวมโครงการ/กจกรรมเพอสงเสรมรายไดจากแปรรปขยะมลฝอย

3.4 มรายไดจากการคดแยกขยะเพอน าไปขายและแปรรป

3.5 มไดรายไดจากการทองเทยวเชงนเวศเมอพฒนาปรบปรงภมทศนธรรมชาตรมคลอง

3.6 ไดรบประโยชนจากการปฏบตตามกฏระเบยบของทองถนในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตรมคลอง

4. การมสวนรวมในการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอม 4.1 รวมตดตามผลการเขารวมของชมชนในกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

4.2 ใหขอมลและความรวมมอในการตอบแบบสอบถามเพอใชในการประเมนผลการจดกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

4.3 รวมศกษาและรบทราบผลการด าเนนงานในแตละกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

www.ssru.ac.th

122

หวขอ ความคดเหน ไมเหนดวย(-

1) ไมแนใจ

(0) เหนดวย

(1) 4.4 รวมแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนเกยวกบผลของกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

ลงชอ........................................................... (..................................................................) ผตรวจสอบ

www.ssru.ac.th

123

การตรวจสอบความเทยงตรงของเครองมอ

เรอง การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลองเพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล

อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม .............................................................

ค าถามเกยวกบขอมลเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม หวขอ ความสอดคลอง

คนท 1 คนท 2 คนท 3 สรป 1. การมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม 1.1 เขารวมประชมกบผน าชมชนและเจาหนาทรฐในการวางแผนพฒนาสงแวดลอมของชมชน

1.2 รวมเสนอความคดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนในการก าจดขยะมลฝอยใหเปนระบบ

1.3 รวมเสนอความคดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนในการบ าบดน าทงจากครวเรอนใหเปนระบบ

1.4 เขารวมประชมเพอออกกฎระเบยบเกยวกบการทงขยะและการเกบขยะของชมชน

1.5 เขารวมประชมเพอออกกฎระเบยบเกยวกบการดแลความสะอาดแหลงน าในคลองรวมกน

1.6 รวมเสนอความคดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนในการอนรกษความหลากหลายของพนธไมและชนดนก

1.7 รวมเสนอความคดเหนและการเขารวมกจกรรมของชมชนในการพฒนาสงแวดลอมรมคลอง

1.8 รวมเสนอความคดเหนในการประชาสมพนธกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

2.การมสวนรวมในการปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม 2.1 ชวยประชาสมพนธ และบอกเพอนบานไมใหทงขยะและปลอยน าเสยลงคลอง

2.2ใหความรและบอกวธการก าจดขยะเพอลดมลพษสงแวดลอมในล าคลอง

www.ssru.ac.th

124

หวขอ ความสอดคลอง คนท 1 คนท 2 คนท 3 สรป

2.3 เสนอวธการตดตงบอดกไขมนเพอลดมลพษสงแวดลอมในล าคลอง

2.4 ใหความรและบอกวธการอนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง

2.5 เขารวมอบรม/สมมนากบผน าชมชนและเจาหนาทในการพฒนาสงแวดลอมรมคลอง

2.6 เขารวมกจกรรมพฒนาสงแวดลอมรมคลองรวมกบเพอนบานและผน าชมชน

3. การมสวนรวมไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม 3.1 รวมไดรบผลประโยชนจากกจกรรมการพฒนาสงแวดลอมในชมชน

3.2 รวมไดรบผลประโยชนจากกจกรรมอนรกษความหลากหลายทางชวภาพบรเวณรมคลอง

3.3 ศกษาแนวทางในการเขารวมโครงการ/กจกรรมเพอสงเสรมรายไดจากแปรรปขยะมลฝอย

3.4 มรายไดจากการคดแยกขยะเพอน าไปขายและแปรรป

3.5 มไดรายไดจากการทองเทยวเชงนเวศเมอพฒนาปรบปรงภมทศนธรรมชาตรมคลอง

3.6 ไดรบประโยชนจากการปฏบตตามกฏระเบยบของทองถนในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตรมคลอง

4. การมสวนรวมในการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอม 4.1 รวมตดตามผลการเขารวมของชมชนในกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

4.2 ใหขอมลและความรวมมอในการตอบแบบสอบถามเพอใชในการประเมนผลการจดกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

4.3 รวมศกษาและรบทราบผลการด าเนนงานในแตละกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

4.4 รวมแลกเปลยนความคดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนเกยวกบผลของกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

www.ssru.ac.th

125

เรอง การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลองเพออนรกษ

ความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

....................................... นยามศพท การมสวนรวม หมายถง กระบวนการทเปดโอกาสใหกลมคนเขามามสวนเกยวของในการด าเนนงานพฒนาสงแวดลอมในลกษณะของการเขามารวมจดการ ตงแตการเขารวมในดานการมสวนรวมในการตดสนใจ การมสวนรวมในการปฏบตงาน การมสวนรวมทไดรบผลประโยชน และการมสวนรวมในการประเมนผล การพฒนาสงแวดลอม หมายถง การพฒนาสภาพแวดลอมของพนทล าคลองและรมคลองทงในดานการจดการขยะและวชพช ความหลากชนดของนกและพนธไมรมคลอง ใหเหมาะแกการน ามาใชประโยชนรวมกนและปรบภมทศนใหเหมาะแกการทองเทยวเชงนเวศ ชมชนรมคลอง หมายถง ชมชนทมพนทอยรมคลองและใชประโยชนของคลองในกจกรรมของชวตประจ าวน การอนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมชายคลอง หมายถง การรกษาศกยภาพของทรพยากรทงชนดนกและพนธไมทจะด ารงความตองการและจ าเปนตอคนรนตอไป และมการแนะน าใหผอนกระท าตาม เพอใหมทรพยากรสงแวดลอมทอนประโยชนตอความเปนอยของชมชนตอไป

www.ssru.ac.th

126

แบบสมภาษณ เรอง การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลองเพออนรกษ

ความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

.............................................................................................................................................. ชอผใหสมภาษณ......................................................................... ต าแหนง........................... ชมชน................................................................................................................................. ... 1. ในชมชนของทาน ชนดนกและพนธไมบรเวณรมคลองทพบบอยมาก คอชนดใด .............................................................................................................................................. 2. กจกรรมใดในชมชนของทาน ทประชากรในชมชนใหความรวมมอในการพฒนาสงแวดลอม .............................................................................................................................................. 3. ทานคดวา ปจจยใดทสงผลใหความหลากหลายของชนดนกและพนธไมบรเวณรมคลองลดลง .............................................................................................................................................. 4. ทานจะมวธการใด ทท าใหเพอนบานในชมชนมสวนรวมในการรกษาความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง .............................................................................................................................................. 5.ทานจะมวธการใดทท าใหเพอนบานในชมชนมสวนรวมในการพฒนาชายคลองบรเวณชายคลอง .............................................................................................................................................. 6.ในชมชนของทานมการจดกจกรรมใดทจดขนเพออนรกษความหลากชนดนกและพนธไมรมคลอง .............................................................................................................................................. 7. ทานตองการใหชมชนของทาน มการจดกจกรรมใดเพอ พฒนาสงแวดลอมและอนรกษความหลากชนดของนกและพนธไมรมคลอง .............................................................................................................................................. 8.ประโยชนทชมชนไดรบจากการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมและอนรกษความหลากชนดของนกและพนธไมรมคลอง คออะไรบาง .............................................................................................................................................. 9. ทานตองการใหหนวยงานใด จดกจกรรมใดรวมกบชมชนเพอพฒนาสงแวดลอมและ อนรกษความหลากชนดของนกและพนธไมรมคลอง ...............................................................................................................................................

www.ssru.ac.th

127

สภาพคลองบางแค

สภาพคลองบางโพงพาง

www.ssru.ac.th

128

สภาพคลองบางนางล

การเกบขอมลภาคสนาม

www.ssru.ac.th

129

การเกบขอมลภาคสนาม

การสมภาษณชมชน

www.ssru.ac.th

(3)

ABSTRACT Research Title : Environmental Developing Participation of Riverine Community to Conserve Diversity of Bird Species and Riverine Flora in Bang Nang Lee Sub-district, Amphqawa District, Samutsongkram Province. Researcher : Asst. Prof. Nitinarth Charoenpokaraj Year : 2011 This research is exploratory, quantitative and qualitative research. The objectives of this research are 1) to study the level of environmental developing participation of riverine community to conserve diversity of bird species and riverine flora 2) to survey bird species and riverine flora in Bang Nang Lee Sub-district, Amphqawa District, Samutsongkram Province 3) to carry out the data of diversity of bird species and riverine flora for biodiversity conservation. The sample groups of this research are 237 people in five villages namely; Moo 1 Ban Klong Poh, Moo 2 Ban Klong Peng, Moo 3 Ban Klong Bang Kae, Moo 4 Ban Klong Bang Kae and Moo 5 Ban Klong Pongpang by Purposive sampling. In this research, the data is carried out by questionnaires, interview and filed survey about bird species and riverine flora in the area of three canals namely; Klong Bang Kae, Klong Pong Pang and Klong Bang Nang Lee. The data is analyzed by frequency, percentage, mean and standard deviation. The result of this study about the level of participation in environmental developing determination, environmental developing activities, benefit of environmental development and evaluation result of environmental development, in overview, is in frequency participation level. In survey of bird species and riverine flora, 53 bird species and 19 riverine flora are found in three canals. In Klong Bang Kae, There are more bird species and riverine flora than the others. There are 50 bird species and 19 riverine flora. According to the survey, it found that people along the canal banks have their ways in biodiversity conservation by canal cleaning and riverine flora conservation activities including with garbage picking, getting rid of Water hyacinth and hydrilla in the canal, Cork tree and Rhizophora apiculata planting and orchard with natural fertilizer. Keywords: Participation, Environmental development, conservation of bird species and riverine flora

www.ssru.ac.th

(4)

กตตกรรมประกาศ รายงานการวจยเรอง การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนก และพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ไดรบทนสนบสนนจากมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ปงบประมาณ 2554 ซงการด าเนนงานวจยครงนส าเรจลลวงได ดวยความชวยเหลอของผบรหาร คณะ วทยาศาสตรและเทคโนโลย คณะอาจารยประจ าสาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม ผอ านวยการสถาบนวจยและพฒนาและผทรงคณวฒทใหค าแนะน าและขอเสนอแนะเกยวกบวธการด าเนนการวจย ผวจยขอขอบพระคณมา ณ โอกาสน

ขอขอบคณผทรงคณวฒทไดกรณาตรวจสอบเครองมอในการวจยพรอมใหค าแนะน าอนเปนประโยชนอยางยงในการสรางเครองมอ และสนบสนนใหงานวจยส าเรจลลวงไปดวยด

ขอขอบคณเจาหนาสถาบนวจยและพฒนา ทใหความชวยเหลอในการตดตอประสาน งาน และแจงขาวสารเกยวกบขนตอนการด าเนนงานใหผวจยรบทราบ

คณคาและประโยชนของงงานวจยฉบบน ขอมอบแดบดา มารดา และครบาอาจารยทกทานทไดอบรมสงสอนใหความรแกผวจยตงแตอดตจนถงปจจบน ผชวยศาตราจารยนธนาถ เจรญโภคราช มนาคม 2555

www.ssru.ac.th

(5)

สารบญ หนา บทคดยอภาษาไทย........................ .................................................................. (2) ABSTRACT……………………………………………………..…………….…… (3) กตตกรรมประกาศ............................................................................................ (4) สารบญ........................................................................................................... ( 5) สารบญตาราง……………………………………………………………………… (7) สารบญภาพ.................................................................................................... ( 10) บทท 1 บทน า.................................................................................................. 1 1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา....................................... 1 1.2 วตถประสงคของการวจย............................................................ 3 1.3 ขอบเขตของการวจย................................................................... 3 1.4 กรอบแนวความคด...................................................................... 4 1.5 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ............................................. .............. 5 บทท 2 เอกสารและงานวจยทเกยวของ............................................................. 6 2.1 ขอมลทวไปของต าบลบางนางล.................................................... 6 2.2 แนวคดเกยวกบการมสวนรวมพฒนาสงแวดลอม........................... 9 2.3 ระบบนเวศของปาชายคลอง ................................................... 13 2.4 แนวทางการจดการปาชายคลอง................................................... 15 2.5 ความหลากหลายทางชวภาพ....................................................... 17 2.6 ชนดนกชายคลอง........................................................................ 20 2.7 พนธไมชายคลอง......................................................................... 23 2.8 การอนรกษ................................................................................. 26 2.9 แนวคดเกยวกบชมชน................................................................. 31 2.10 งานวจยทเกยวของ.................................................................... 32 บทท 3 วธด าเนนการวจย................................................................................. 34 3.1 พนทท าการวจย..................................... ...................................... 34 3.2 เครองมอทใชในการวจย............................................... ................ 35 3.3 การเกบรวบรวมขอมล.................................................................. 35 3.4 ขนตอนในการด าเนนการวจย....................................................... 36

www.ssru.ac.th

(6)

สารบญ (ตอ) หนา 3.5 วธการด าเนนการวจยเกยวกบแบบสอบถาม.................................. 36 3.6 ขนตอนและสถตทใชในการวเคราะหขอมล.................................... 42 บทท 4 ผลการวเคราะหขอมล........................................................................... 43 4.1 ความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม ของชมชนรมคลองเพอนรกษความหลากชนดของนกและ พนธไมรมคลอง............................................................................ 43 4.2 การส ารวจชนดนกและพนธไมรมคลองในพนทศกษา..................... 66 4.3 แนวทางการมสวนรวมในการอนรกษความหลากชนดของนกและ พนธไมบรเวณรมคลอง........................................ ......................... 92 บทท 5 สรปผลการวจย และขอเสนอแนะ………………………………..……… 93 5.1 ประชากรและกลมตวอยาง........................................................... 93 5.2 เครองมอทใชในการวจย............................................................... 93 5.3 การเกบรวบรวมขอมล…………………………………………........ 96 5.4 ขนตอนสถตทใชในการวเคราะหขอมล………………………...…… 96 5.5 สรปผลการวจย........……………………………………………..…. 98 5.6 อภปรายผล..................................................................... ........... 103 5.7 ขอเสนอแนะ................................................................................ 105 บรรณานกรม................................................................................................... 108 ภาคผนวก…………………………………………………………………………... 114 ประวตผท ารายงานการวจย.............................................................................. 132

www.ssru.ac.th

(7)

สารบญตาราง

ตารางท หนา 2.1 ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร (Lekagul and Round, 1991) ทคาดวาจะเปนศตร ทางธรรมชาตของหงหอย ระหวางเดอนธนวาคม 2547 – ธนวาคม 2548 ตามเสนทาง ส ารวจ ณ บานโคกเกต อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม................................................... 20 2.2 ชนดนกทเปนชนดเดนทพบบรเวณชายคลองในเสนทางลองเรอ ชมธรรมชาตในอ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ระหวางเดอน มถนายน - สงหาคม 2553.................................................................. 20 2.3 พนธไมสวนใหญทมกพบอยตามปาชายคลอง...................................... 23 2.4 พนธไมทพบหงหอยตวเตมวยเกาะอาศยตามแนวทางเสนส ารวจ ณ บานโคกเกต อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ............................ 24 2.5 พนธไมประเภทตางๆ ทพบในบรเวณทท าการศกษาหงหอยรม คลองสงน าบานดาย ต าบลเวยงชย อ าเภอเวยงชย จงหวดเชยงราย ....... 25 3.1 จ านวนกลมตวอยาง จ าแนกตามหมบาน............................................. 38 4.1 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามเพศ ในแตละหมบาน..................... 44 4.2 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามอาย ในแตละหมบาน..................... 45 4.3 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามระดบการศกษา ในแตละหมบาน.... 45 4.4 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามอาชพ ในแตละหมบาน.................. 46 4.5 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามระยะเวลาทอาศยอยจงหวด สมทรสงคราม ในแตละหมบาน.......................................................... 46 4.6 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามสถานภาพ ในแตละหมบาน........... 47 4.7 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามสภาพพนธไมชายคลองทพบในชมชน ในแตละหมบาน................................................................................ 47 4.8 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามชนดนกชายคลองทพบในชมชน ในแตละหมบาน................................................................................ 48 4.9 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามการใชประโยชนจากแหลงน า ในล าคลองทพบในแตละหมบาน.......................................................... 48

www.ssru.ac.th

(8)

สารบญตาราง (ตอ) ตารางท หนา 4.10 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามสาเหตทท าใหพนธไมและชนดนก บรเวณรมคลองลดลง ในแตละหมบาน................................................. 49 4.11 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามความรดานสงแวดลอม แตละหมบาน.................................................................................... 50 4.12 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนตอการมสวนรวม ในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม แตละหมบาน........................ 51 4.13 ระดบการมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม ของแตละ หมบานในต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม............ 54 4.14 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนตอการมสวนรวม ในการปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม แตละหมบาน............ .......56 4,15 ระดบการมสวนรวมในการปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม แตละ หมบานในต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม............ 58 4.16 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนตอการมสวนรวม ไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม แตละหมบาน...................... 59 4.17 ระดบการมสวนรวมในการไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม แตละหมบานในต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม..... 60 4.18 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนตอการมสวนรวม ในการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอม แตละหมบาน........................ 62 4.19 ระดบการมสวนรวมในการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอม แตละ หมบานในต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม............ 63 4.20 ระดบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม แตละหมบานใน ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม........................... 64 4.21 ชนดนกทพบบรเวณรมคลองในเสนทางลองเรอชมธรรมชาต ในต าบล บางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ระหวางเดอนพฤษภาคม - พฤศจกายน 2554........................................................................... 66 4.22 พกดทพบความหลากชนดของนกบรเวณรมคลอง ในคลองบางแค ชวงเดอน พฤษภาคม – พฤศจกายน 2554 70

www.ssru.ac.th

(9)

...........................................สารบญตาราง (ตอ)

ตารางท หนา 4.23 พกดทพบความหลากชนดของนกบรเวณรมคลอง ในคลองโพงพาง ชวงเดอนพฤษภาคม – พฤศจกายน 2554............................................... . 73 4.24 พกดทพบความหลากชนดของนกบรเวณรมคลอง ในคลองบางนางล ชวงเดอนพฤษภาคม – พฤศจกายน 2554.......................................... ...... 75 4.25 ชนดพนธไมทเปนชนดเดนทพบบรเวณรมคลองในเสนทางลองเรอชม ธรรมชาต ในต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ระหวางเดอนพฤษภาคม-พฤศจกายน 2554....................................... ...... 84 4.26 พกดทส ารวจพนธไมชนดเดนบรเวณปาชายคลอง ในคลองบางแค ชวงเดอนพฤษภาคม – พฤศจกายน 2554............................................….86 4.27 พกดทส ารวจพนธไมชนดเดนบรเวณปาชายคลอง ในคลองโพงพาง ชวงเดอนพฤษภาคม – พฤศจกายน 2554............................................ .... 87 4,28 พกดทส ารวจพนธไมชนดเดนบรเวณปาชายคลอง ในคลองบางนางล ชวงเดอน พฤษภาคม – พฤศจกายน 2554........................................... .... 88

www.ssru.ac.th

(10)

สารบญภาพ

รปท หนา 2.1 แผนทแสดงต าบลบางนางล................................................................ 8 4.1 เสนทางทส ารวจชนดของนกบรเวณรมคลองบางแค.............................. 69 4.2 เสนทางทส ารวจชนดของนกบรเวณรมคลองโพงพาง............................ 72 4.3 เสนทางทส ารวจชนดของนกบรเวณรมคลองบางนางล.......................... 74 4.4 ชนดนกทส ารวจพบบรเวณรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม................................................. 77 4.5 พนธไมชนดเดนทส ารวจพบบรเวณรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม………...................................... 89

www.ssru.ac.th

บทท 1

บทน า

1.1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา

ประเทศไทย อยในเขตรอนชนซงไดชอวามความหลากหลายทางชวภาพทงความหลากหลายของชนดนกและความหลากหลายของชนดพช โดยเฉพาะอยางยงในพนทเมองสามนา ดงเชนจงหวดสมทรสงคราม ซงเปนจงหวดเลกๆทอยไมไกลจากกรงเทพมหานคร มพนท 416 ตารางกโลเมตร ประกอบดวย 3 อาเภอ คอ อาเภอเมอง อาเภออมพวา และอาเภอบางคนท สมทรสงครามมพนททเปนทงนาเคม นากรอยและนาจด จงไดชอวาเปน “เมองสามนา” พนทดานทตดฝงทะเลเปนแหลงประมงสาคญโดยเฉพาะหอยหลอด ดานในเปนพนทราบลมอดมสมบรณมแมนาแมกลองเปนแมนาสายหลกหลอเลยงใหความชมชนแกบรเวณทเปนสวนผลไมเกในเขตอาเภออมพวาและอาเภอบางคนท ประกอบกบความคงอยของวฒนธรรมและวถชวตแบบดงเดมไมวาจะเปนอาชพการทาสวนผกผลไม การเคยวนาตาลมะพราว หรอตลาดนาทาคาทยงคงสภาพตลาดนดแบบชาวบานชาวสวนของชมชนรมคลอง จงทาใหจงวดสมทรสงครามเปนเมองทมเสนหและเปนเปาหมายหนงของการเดนทางสาหรบผสนใจการทองเทยวทจะไดสมผสกบวฒนธรรมและวถชวตแบบดงเดม (การทองเทยวแหงประเทศไทย, 2548) จงหวดสมทรสงครามจงไดมการกาหนดยทธศาสตรเพอใหเปนศนยกลางการพกผอน และการทองเทยวเชงอนรกษทางแมนาลาคลองระดบชาต ปลกจตสานกใหชาวจงหวดสมทรสงครามรกถนกาเนด อนรกษสงแวดลอมและวฒนธรรมดงาม รวมทงการดารงรกษาความเปนเมองทมระบบนเวศ 3 นา คอทงระบบนเวศนาจด ระบบนเวศนากรอย และระบบนเวศนาเคม ดงสอดคลองกบวสยทศนของจงหวดวา “เปนเมองแหงอาหารทะเล และศนยกลางกงแมนา ผลไมปลอดภยจากสารพษ ศนยกลางการพกผอนและการทองเทยวเชงอนรกษทางแมนาลาคลองระดบชาต ดนแดนแหงประชาชนรกถนกาเนดอนรกษสงแวดลอมและวฒนธรรมดงาม” (www.samutsongkhram.go.th/2010/doc/vision_new53.doc) อาเภออมพวา เปนอาเภอหนงของจงหวดสมทรสงคราม ทมคลองสาขายอยของแมนาแมกลองไหลผานหลายสาย และเปนพนททมทงนาจด นากรอย และนาเคม เมอนาทะเลขนจะดนนาจดในแมนาแมกลองและคลองตางๆกลบขนไปเปลยนเปนนากรอย สงผลใหเกดความหลากหลายทางชวภาพบรเวณปาชายคลอง ทเปนปาพปานองกบปาชายเลน และดวยความอดมสมบรณของระบบนเวศทาใหเกดพรรณไมยนตน ไมพมและสตวนานาชนดในบรเวณปาชายคลอง ซง วระ เทพกรณ (2549) ไดกลาวไววาบรเวณปาชายคลองจะม

www.ssru.ac.th

2

พนธไมหลก อย 4 สกล คอ จาก โกงกาง แสม ลาพ นอกจากนยงมพนธพชอนๆ ไดแก ตนตนเปด ตนโพธทะเล ตนปรง ตนเหงอกปลาหมอ เปนตน สวนชนดของสตวในลานาปาชายคลอง ไดแก ปกามดาบ ปแสม ปทะเล ปลาตน ปลากะพง กงกามกราม กงกลาดา หอยทาก เปนตน และสตวอนๆบรเวณปาชายคลอง ไดแก นกยาง นกกระจบ เปนตน และดวยอาเภออมพวามระบบนเวศทเหมาะสมกบการเจรญเตบโตของตนลาพทขนอย ตามรมคลอง ซงตนลาพเปนถนอาศยของหงหอย ทปจจบนกลายเปนจดขายทางการทองเทยวอกอยางหนง ของอาเภออมพวา ทนบวาหงหอยจะหาดไดยากในเขตสงคมเมองหรอแมกระทงในเขตพนทชนบททสภาพธรรมชาตเปลยนแปลงไป อนเนองมาจากการบกถางทาลายตนไม สภาพแหลงนาทเตมไปดวยสารเคม สารพษจากยาฆาแมลงทาใหพชนาอาศยอยไมไดรวมทงหอยซงเปนอาหารของหงหอยดวย เมอสงแวดลอมอยในสภาพเสอมโทรมไมเอออานวยตอการดารงชวตของมนทาใหหงหอยทมใหเหนอยเปนจานวนมากในอดต คอยๆ หายไปจากบรเวณหวย หนอง คลอง บงตางๆ และในชวงสองปทผานมา ธรกจโฮมสเตย และรสอรทตางๆ เฟองฟมากขน มนกทองเทยวหลายกลม สบเปลยนหมนเวยนมาชมความสวยงามของหงหอยทสองแสงพรอมกนหลายรอยตว จนทาใหดเหมอนกบตนไมเหลานนถกประดบดวยไฟครสตมาส (ผจดการรายวน,2549) ในสวนของตาบลบางนางล อาเภออมพวา เปนพนทราบลม มแมนาลาคลองกระจายทวพนท มความชมชนอยเสมอ ทาใหเปนพนทเหมาะแกการเกษตร ดงนนประชาชนในตาบลบางนางลสวนใหญจงประกอบอาชพเกษตรกรรม เชน ทาสวนมะพราว สมโอ ลนจ กลวย และมอตสาหกรรมในครวเรอน เชน ทานาตาลปบ ทาโรงมะพราว และมการรบจางทวไป และดวยพนทตาบลบางนางล เปนตาบลทมสภาพแวดลอมลาคลองลอมรอบตาบล มการทาสวนผลไมปลอดสารพษ จงเปนโอกาสททาใหมทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอมทสอดคลองกบวสยทศนของจงหวดทงในดานการทองเทยวลาคลอง และดานผลไมปลอดสารพษ แตดวยการมภยคกคามจากมมลภาวะทางนาจากพนทและจงหวดใกลเคยงอนเปนผลกระทบทาใหนาอปโภคบรโภคมคณภาพไมดและระบบฐานขอมลทรพยากรธรรมชาตยงไมครอบคลมเนองจากมบคลากร เครองมออปกรณไมเพยงพอ อกทงประชากรในชมชนบางสวนยงขาดการฝกอบรมพฒนาศกยภาพอยางตอเนอง แตดวยการเปนพนททมจดเดนในการทองเทยวทางลาคลอง จากนกทองเทยวจงทาใหมแนวโนมในการนาวตถนยมและอารยธรรมจากภายนอกเขามาในพนท (องคการบรหารสวนตาบลบางนางล, 2553) การอนรกษทรพยากรธรรมชาตใดกตาม จะประสบความสาเรจไดตองอาศยการมสวนรวมซงเปนกระบวนการใหประชาชนเขามามสวนเกยวของในการดาเนนงานพฒนา รวมคด รวมตดสนใจแกปญหา ตดตามการปฏบตงานขององคกร และเจาหนาททเกยวของ ( Erwin William, 1976) ดงนนจากปญหาและสาเหตทกลาวมาทาใหผวจยไดเลงเหนถงประเดนทตองทาการศกษาการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายขงชนดนกและพนธไมรมคลอง ตาบลบางนางล

www.ssru.ac.th

3

อาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม หากไดทาการศกษาในครงนแลวจะทาใหทราบถงบทบาทของชมชมรมคลองในการมสวนรวมพฒนาสงแวดลอม ทงในดานการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม การปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม การไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม และการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอม เพออนรกษความหลากหลายของชนดนก และพนธไมรมคลอง ตาบลบางนางล อาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม 1.2 วตถประสงคของการวจย 1. เพอศกษาระดบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลองเพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง 2. เพอสารวจชนดนกและพนธไมรมคลอง ตาบลบางนางล อาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม 3.เพอรวบรวมขอมลดานความหลากชนด ของนกและพนธไมรมคลองไปใชเปนแนวทางในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ 1.3 ขอบเขตของการวจย

1.3.1 ขอบเขตดานประชากร

ประชากรในการศกษาวจยครงนคอ ประชากรทอาศยอย ใน 5 หมบาน มรายละเอยดจาแนก

ตามหมบาน ดงน

หมท 1 บานคลองโพธ จานวน 75 ครวเรอน

หมท 2 บานคลองเปง จานวน 106 ครวเรอน

หมท 3 บานคลองบางแค จานวน 79 ครวเรอน

หมท 4 บานคลองบางแค จานวน 169 ครวเรอน

หมท 5 บานคลองโพงพาง จานวน 151 ครวเรอน

รวม ครวเรอนทงหมด 580 ครวเรอน

ทมา : (องคการบรหารสวนตาบลบางนางล ,2553)

www.ssru.ac.th

4

กลมตวอยาง

กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ผวจยกาหนดขนาดกลมตวอยางตามสตรของ Taro Yamane ซงจะ

ประกอบดวยประชากรทง 5 หมบาน จานวน 580 ครวเรอน ทาการสมตวอยางจานวนทงหมด 237 คนและสม

ตวอยางโดยใชวธเลอกแบบเจาะจง ( Purposive Sampling) เนองจากอยใน พนทรมคลองทสาคญทใชเปน

เสนทางลองเรอชมธรรมชาต

1.3.2 ขอบเขตดานตวแปร

ตวแปรอสระ ไดแก เพศ , อาย, ระดบการศกษาสงสด , อาชพ , ระยะเวลาทอาศยอยใน

ชมชน สถานภาพในชมชน ขอมลสภาพแวดลอมในชมชน และความรเกยวกบสงแวดลอม

ตวแปรตาม ไดแก การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของประชาชนในชมชนรม

คลอง เพออนรกษความหลากหลาย ของชนดนกและพนธไมรมคลอง ตาบลบางนางล อาเภออมพวา จงหวด

สมทรสงคราม

1.3.3 ขอบเขตดานพนทวจยและระยะเวลาในการวจย

พนทตาบลบางนางล อาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม โดยใชระยะเวลาในการศกษาวจย

ครงนคอ เดอนพฤษภาคม พ.ศ. 2554 – เดอนพฤศจกายน พ.ศ.2554

1.4 กรอบแนวความคดในการวจย

-การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของ

ประชาชนในชมชนรมคลอง เพออนรกษความ

หลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง

ตาบลบางนางล อาเภออมพวา จงหวด

สมทรสงคราม

-ชนดนกและพนธไมบรเวณรมคลอง

-ปจจยสวนบคคลไดแก เพศ อาย ระดบ

การศกษา อาชพระยะเวลาทอาศย

สถานภาพ ขอมลสภาพแวดลอม และความร

เกยวกบสงแวดลอม

-การสารวจสภาพแวดลอมในลาคลอง ใน

พนทตาบลบางนางล อาเภออมพวา

จงหวดสมทรสงคราม

www.ssru.ac.th

5

1.5 นยามศพทเฉพาะ

การมสวนรวม หมายถง การไดมบทบาทในการเขาไปมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมในดานการรวมวางแผนในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม การปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม การไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม และการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอม

การพฒนา หมายถง การปรบปรงแกไข ดแลรกษาใหสภาพสงแวดลอมอยในสภาพทด เออตอการอนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมชายคลอง สงแวดลอม หมายถง สงตางๆทอยรอบตวเรา ทงสงมชวตแลสงไมมชวต ซงผลกระทบจากปจจยหนงมสวนเสรมสรางและทาลายอกสวนหนงซงสงแวดลอมเปนวฏจกรทเกยวของกนทงระบบ การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม หมายถง การรวมมอ รวมใจรวมแรง ชวยเหลอกนของประชาชนในชมชนดวยความสมครใจ ใหสภาพแวดลอมรมคลองของชมชนมสภาพทด เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมชายคลอง การอนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมชายคลอง หมายถง การใชทรพยากรใหเกดประโยชนและคมคามากทสด รวมทงมการรกษาศกยภาพ ความหลากหลายของชนดนกและพนธไมชายคลอง ทจะดารงความตองการและจาเปนตอคนรนตอไป และมการชกจงแนะนาใหผอนกระทาตาม เพอใหม ความหลากหลายของชนดนกและพนธไมชายคลอง ทเอออานวยตอบสนองความตองการและความเปนอยของมนษยตอไป 1.6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1.6.1 เปนขอมลพนฐานความรและการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของประชาชน

1.6.2 ผลของการศกษาสามารถนาไปใชในการวางแผนใหประชาชนมสวนรวมในการจดการ

สงแวดลอมในชมชนทแตกตางกนไป

1.6.3 เปนขอมลเพอใชเปนแนวทางในการพฒนาสงแวดลอมเพออนรกษความหลากหลาย

ของชนดนกและพนธไมรมคลองใหกบชมชนรมคลอง

www.ssru.ac.th

บทท 2

เอกสารและงานวจยทเกยวของ

ในการวจยในครงนมวตถประสงค คอ 1. เพอศกษาระดบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลองเพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง 2. เพอส ารวจชนดนกและพนธไมรมคลอง 3.เพอรวบรวมขอมลดานความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลองไปใชเปนแนวทางในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ ดงนนผวจยจงไดศกษาแนวทาง และเอกสารงานวจยทเกยวของ เพอเปนแนวทางในการศกษาวจยในครงน คอ 2.1 ขอมลทวไปของต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

จงหวดสมทรสงคราม ตงอยในภาคกลางตอนลางลงมาทางใตตามแนวชายฝงทะเลดานตะวนตก

ของอาวไทยพนทเปนทราบลมน า และทราบชายฝงทะเลบรเวณปากน าแมกลองมพนทประมาณ 417

ตารางกโลเมตร หรอประมาณ 461,000 ไร แบงออกเปน 3 อ าเภอคอ อ าเภอเมอง อ าเภออมพวา อ าเภอ

บางคนท

ลกษณะภมประเทศโดยทวไป เปนทราบลมมแมน าแมกลองไหลผานตอนกลางของพนทตามแนว

เหนอ -ใต ผานอ าเภอบางคนทอ าเภออมพวา แลวไหลลงสอาวไทยทปากแมน าในเขตอ าเภอเมองบรเวณ

พนทชายทะเลมความยาวประมาณ 22 กโลเมตรพนทเกอบทงหมดของจงหวดเปนทราบชายฝงมความ

ลาดเอยงไปทางชายฝงทะเลไมมภเขาและเกาะมคลองธรรมชาตและคลองขดเชอมตอกนเปนเครอขายทว

พนทมากกวา 300 สายคลองเหลานชวยระบายน าระหวางพนทสวนบนกบฝงทะเลในแตละวนจะมน าขน

น าลงทอาวไทยเกดน าทะเลหนนเขามาตามแมน าแมกลองและตามคคลองตางๆท าใหพนทของจงหวดม

ความแตกตางกนแบงออกไดเปนสามเขตคอ

เขตน าเคม คอ พนทตงแตรมทะเลเขามาในแผนดนประมาณ 3 กโลเมตร สภาพเปนน าเคม

ไดแก พนทอ าเภออมพวา

เขตน ากรอย คอ พนทถดจากเขตน าเคมเขามาประมาณ3กโลเมตร ไดแก ในเขตอมพวา และ

อ าเภอเมอง

www.ssru.ac.th

7

เขตน าจด คอ พนทถดจากเขตน ากรอยสภาพเปนน าจด สามารถน ามาใชประโยชนในการอปโภคบรโภคไดแกพนทในเขตอ าเภออมพวาตอนเหนอและอ าเภอบางคนททงหมด พนทต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม เปนพนทราบลม มแมน าล าคลองกระจายทวพนทท าใหเหมาะแกการเกษตร และความชมชนอยเนองเสมอ เนองจากไดรบอทธพลจากลมมรสมตะวนตกเฉยงใต พนทต าบลบางนางล มอาณาเขต ดงน ทศเหนอ ตดตอ ต าบลบางแค และต าบลสวนหลวง ทศตะวนตก ตดตอ ต าบลบางแค ทศตะวนออก ตดตอ ต าบลสวนหลวง ทศใต ตดตอ ต าบลปลายโพงพาง ในพนทต าบลบางนางล มจ านวนหมบาน 5 หมบาน ประกอบดวย หมท 1 บานคลองโพธ หมท 2 บานคลองเปง หมท 3 บานคลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค หมท 5 บานคลองโพงพาง ทรพยากรธรรมชาตในพนท ประกอบดวยล าคลอง 7 สาย ไดแก คลองบางนางลคลองหนา วดวรภม คลองโพธ คลองวงกระทะ คลองเปง คลองโพงพาง และคลองบางแค มจ านวนล าปะโดง 35 สาย สวนสภาพเศรษฐกจ ประชาชนสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม เชน ท าสวนมะพราว สมโอ ลนจ กลวย และมอตสาหกรรมในครวเรอน เชน การท าน าตาลปบ ท าโรงมะพราว และมการรบจางทวไป และรบจางตามโรงงานตางๆ ในดานการคมนาคมทางน า มคลองบางแค คลองโพงพาง และคลองบางนางล ตดตอระหวาง

หมบาน และต าบลใกลเคยง (องคการบรหารสวนต าบลบางนางล,2553)

www.ssru.ac.th

8

รปท 2.1 แผนทต าบลบบางนางล

ทมา : องคการบรหารสวนต าบลบางนางล 2554

www.ssru.ac.th

9

2.2 แนวคดเกยวกบการมสวนรวมพฒนาสงแวดลอม 2.2.1 ความหมายของการมสวนรวม

ทนงศกด คมไขน า (2541)ไดใหความหมายของการมสวนรวมไว ดงน

1. กระบวนการใหประชาชนเขามสวนรวมเกยวของในการด าเนนงาน พฒนา รวมคด รวม

ตดสนแกปญหาของตนเอง รวมใชความคดสรางสรรคความรและความช านาญ รวมกบการใชวทยาการท

เหมาะสมและสนบสนน ตดตามผลการปฏบตงานขององคกรและเจาหนาท ทเกยวของ

2. กระบวนการทประชาชนกลมเปาหมาย ไดรบโอกาสและไดใชโอกาสทไดรบแสดงออก

ซงความรสกนกคด แสดงออกซงสงทเขามแสดงออกซงสงทเขาตองการ แสดงออกซงปญหาทก าลงเผชญ

และแสดงออกซงวธแกไขปญหาและลงมอปฏบต โดยการชวยเหลอของหนวยงานภายนอกนอยทสด

3. กระบวนการทรฐท าการสงเสรม ชกน า สนบสนน และสรางโอกาสใหประชาชนทงในรป

สวนบคคล กลมคน ชมรม สมาคม มลนธ และองคกรอาสาสมครรปแบบตางๆ ใหเขามามสวนรวมในการ

ด าเนนงานเรองใดเรองหนง หรอหลายเรองรวมกน

สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณมหาวทยาลย ( 2545) ไดใหความหมายของการมสวนรวม หมายถง

กระบวนการแลกเปลยนขอมล และความคดเหนเพอแสวงหาทางเลอกและการตดสนใจตาง ๆ เกยวกบ

โครงการทเหมาะสมและเปนทยอมรบรวมกน ทกฝายทเกยวของจงควรเขารวมในกระบวนการน ตงแต

เรมแรกจนกระทงถงการตดตามและประเมนผลเพอใหเกดความเขาใจและการรบร เรยนร การปรบเปลยน

โครงการรวมกนซงจะเปนประโยชนตอทกฝาย

2.2.2 ลกษณะของการมสวนรวม

ไพรตน เดชะรนทร (2527) ไดอธบายลกษณะการมสวนรวมของประชาชนแบงออกเปน 8

ลกษณะ ดงน

1. รวมท าการศกษาคนควาปญหา และสาเหตของปญหาทเกดขนในชมชน รวมคลอดจน

ความตองการของชมชน

2. รวมคดหาและสรางรปแบบวธการพฒนา เพอแกไขและลดปญหาของชมชน หรอเพอ

สรางสรรสงใหมทมประโยชนตอชมชน หรอสนองความตองการของชมชน

www.ssru.ac.th

10

3. รวมวางนโยบาย หรอแผนงาน หรอโครงการหรอกจกรรม เพอขจดและแกไขปญหาความ

ตองการของชมชน

4. รวมตดสนการใชทรพยากรทมจ ากดเปนประโยชนตอสวนรวม

5. รวมจดหรอปรบปรงระบบการบรหารงานพฒนา ใหมประสทธภาพและประสทธผล

6. รวมลงทนในกจกรรม โครงการของชมชนตามขดความสามารถของตนเอง

7. รวมปฏบตตามนโยบาย แผนงาน โครงการ และกจกรรมใหบรรลตามเปาหมาย

8. รวมควบคม ตดตามประเมนผล และรวมบ ารงรกษาโครงการและกจกรรมทไดท าไวโดยเอกชน

และรฐบาล ใหใชประโยชนไดตลอดไป

ปรชญา เวสารชช (2530) ไดกลาวถงลกษณะการมสวนรวมของประชาชน มดงน

1. รวมแสดงความคดเหน

2. รวมสละทรพยากรวสด

3. รวมสละแรงกาย

4. รวมสละเวลา

2.2.3 รปแบบการมสวนรวม

ไพรตน เดชะรนทร (2527) ไดอธบายรปแบบการมสวนรวมทสมบรณ จะประกอบดวย

กระบวนการ 4 ขนตอน คอ

1. การวางแผน ประชาชนจะตองมสวนรวมในการวเคราะหปญหา จดล าดบความส าคญ

ตงเปาหมาย ก าหนดการใชทรพยากร ก าหนดวธการตดตามประเมนผล และประการส าคญ คอการ

ตดสนใจดวยตนเอง

2. การด าเนนกจกรรม ประชาชนตองมสวนรวมในการด าเนนงานการจดการและการบรหารการใช

ทรพยากร มความรบผดชอบในการจดสรร ควบคมทางการเงนและบรการ

3. การใชประโยชน ประชาชนจะตองมความสามารถในการน าเอากจกรรมมาใชใหเกดประโยชน

ซงเปนการเพมระดบของการพงตนเองและควบคมสงคม

4. การไดรบประโยชน ประชาชนจะตองไดรบการแจกจายผลประโยชนจากชมชนในพนฐานท

เทากนซงอาจจะเปนผลประโยชนสวนตว สงคม หรอวตถกได

www.ssru.ac.th

11

ไพรตน เดชะรนทร (2534) และนรนดร จงวฒเวศย (2527) ไดจ าแนกลกษณะของการ

มสวนรวมเปน 3 รปแบบ คอ

1. การทประชาชนมสวนรวมโดยตรง (Direct Participation)

2. ประชาชนมสวนรวมทางออม (Indirect Participation) โดยผานองคกรผแทนประชาชน เชน

กรรมการหมบาน กรรมการกลมเลยงโคนม

3. ประชาชนมสวนรวมจากการเปดโอกาสให (Open Participation) โดยผานองคกรทไมใช

ผแทนของประชาชน เชน สถาบน หรอหนวยงานทเชญญประชาชนใหเขารวมในดานความคด หรอบรจาค

ทรพยากร

โคเฮน และ อฟฮอฟฟ (Cohen & Upholf : 1980 อางองจาก ประสบสข ดอนทร : 2531) ไดแบง

ชนดของการมสวนรวมออกเปน 4 ชนด คอ

1. การมสวนรวมในการตดสนใจ (Decision Making) ประกอบดวย 3 ขนตอนคอ รเรมตดสนใจ

ด าเนนการตดสนใจ และตดสนใจลงมอปฏบตการ

2. การมสวนรวมในการปฏบตการ (Implementation) ประกอบดวย การสนบสนนดานทรพยากร

การบรหาร และประสานความรวมมอ

3. การมสวนรวมในผลประโยชน (Benefit) ไมวาจะเปนผลประโยชนทางดานวสด ผลประโยชน

ทางสงคม หรอผลประโยชนสวนบคคล

4. การมสวนรวมในการประเมนผล (Evaluation) ประกอบดวย

4.1 การมสวนรวมในการตดสนใจวาอะไรควรหรอไมควร

4.2 การมสวนรวมในการเสยสละ พฒนาลงมอปฏบตตามทไดตดสนใจ

4.3 การมสวนรวมในการแบงปนผลประโยชนทเกดจากการด าเนนงาน

สวนความเหนของ ทวทอง หงษววฒน (2531) ไดเสนอรปแบบการมสวนรวมไว 4 รปแบบ ดงน

1. การมสวนรวมในการตดสนใจ

2. การมสวนรวมในการปฏบตงานโครงการ

3. การมสวนรวมไดรบผลประโยชน

4. การมสวนรวมในการประเมนผล

www.ssru.ac.th

12

ดงนน รปแบบการมสวนรวมคอ การรวมกนศกษาสาเหตของปญหา การตดสนใจของกลมในการ

วางแผน การลงมอปฏบต การไดรบผลประโยชน และการตดตามประเมนผล เพอใหการเปลยนแปลงและ

พฒนากจกรรม/โครงการใหไดผลการด าเนนงานในทศทางทตองการ อนพงประสงคของกลมและชมชน

แนวทางเสรมสรางการมสวนรวมของชมชนทองถนไดแก

1. เปดโอกาสใหประชาชนทองถนมามสวนรวมในกจกรรมการพฒนา เพอสรางพลงอ านาจในการ

ตอรอง

2. ใหโอกาสประชาชนมสวนรวมในทกขนตอนของโครงการ หรอทกกจกรรมของโครงการการ

ทองเทยวเพออนรกษสงแวดลอม รวมทงมการจดการฝกอบรมเสรมความรใหกบคนทองถน

3. มการสรางสวนแบงใหกบประชาชนเพอสรางจตส านกของความเปนเจาของในโครงการของ

ประชาชนทองถน

4. เชอมโยงผลก าไรไปสการอนรกษ โดยพยายามใหกจการกรทองเทยวทเกดขนมการจางงานใน

ชนบท และมการกระจายรายไดใหทวถง ซงจะมผลใหประชาชนทองถนเหลานปกปองรกษาธรรมชาตและ

วฒนธรรมของตน ซงทกคนจะถอวาเปนสนคาน ารายไดและผลประโยชนมาสตน

5. การกระจายผลก าไร การออกแบบวางแผนและด าเนนการโครงการการทองเทยว ควรมการระบ

ใหชดเจนวา ประชาชนทองถนจะไดผลประโยชนอะไร ผลประโยชนจะกระจายไปทวทกคนอยางไร และเปน

ระยะเวลานานเทาใด

6. ระบผน าทองถน เพอใหเปนผใหค าแนะน าชวยเหลอในการท าความเขาใจกบชมชนในเบองแรก

7. การน าการเปลยนแปลงเขาสชมชนโดยอาศยผน าการเปลยนแปลงองคกรหรอนกพฒนา หรอ

กลมผประกอบการทองเทยว เปนผน าการเปลยนแปลงและเทคโนโลยเขาสชมชน

8. การด าเนนการสงเสรมกจกรรมใดๆ ตองท าความเขาใจพนทนนๆ เปนอยางด ดงนนกอนมการ

ออกแบบวางแผนด าเนนกจกรรมใด ควรมการศกษาสภาพการณของพนท ศกยภาพของพนท ลกษณะทาง

เศรษฐกจ สงคม และทรพยากร เพอน ามาใชในการตดสนใจในการออกแบบวางแผนพฒนาโครงการได

อยางเหมาะสม และสามารถด าเนนการไดอยางมประสทธภาพ

9. การตดตามและประเมนผลความกาวหนา เพอน าขอมลเหลานนมาใชในการตดสนใจ

www.ssru.ac.th

13

ปรบเปลยนยทธวธ หรอวธการด าเนนงานใหเหมาะสมสอดคลองกบสถานการณทอาจเปลยนไป นอกจาก

นน หากกจกรรมทด าเนนแลวเสรจเกดผลกระทบตอสวนตางๆ ของชมชน กจะสามารถน าขอมลดงกลาวมา

ใชในการวางแผนปรบปรงหรอปรบเปลยนโครงการตอไป (มนส สวรรณ, 2544)

2.3 ระบบนเวศของปาชายคลอง

ปาชายคลอง จดอยในจ าพวกปาชายเลน ดนชายคลองจะมสภาพเปนดนเลน เปนปาทกระทบกบ

น า 3 ลกษณะ ไดแก น าจด น ากรอย และน าเคม ซงปาไมทอาจไดรบน าจด น ากรอย หรอน าเคมในลกษณะ

หนงน า สองน า หรอสามน ากได พนธไมหลกทเจรญเตบโตเปนปาชายคลอง มอย 4 สกล คอ สกลจาก สกล

โกงกาง สกลแสม และสกลล าพ นอกจากนยงมพนธพชอนๆ ไดแก ตนตนเปด ตนโพธทะเล ตนปรง ตน

เหงอกปลาหมอ เปนตน สวนชนดของสตวในล าน าปาชายคลอง ไดแก ปกามดาบ ปแสม ปทะเล ปลาตน

ปลากด ปลากะพง กงกามกราม กงกลาด า กงแชบ๏วย หอยทาก เปนตน และสตวอนในปาชายคลอง ไดแก

นกยาง ตะกวด ลง หงหอย เปนตน

ลกษณะสงแวดลอมทเกดขนบรเวณปาชายคลอง ไดแก 1.ดานภมประเทศชายคลอง การมปาชายคลองเปนแนวยาวและอดมสมบรณ ท าใหเกดความรมรน เปนทอยอาศยของสตวตางๆ 2. ดานภมอากาศ การเจรญของพนธไมปาชายคลองทมลกษณะหนาแนน สามารถชวยฟอกอากาศ กรองอากาศ กรองฝนละออง ควน และลดความเขมของแสงแดไดเปนอยางด 3. สภาวะของน าขน น าลง เปนปจจยทมอทธพลส าคญตอการด ารงอยของปาชายคลอง การปรบเปลยนคณภาพน า การเจรญเตบโตและการกระจายของสตวน า 4. คลนและกระแสน า การท าใหน าเคลอนไหวเกดการปรบตวรบอากาศและแสงแดด ขณะเดยวกพาสารทแขวนลอยมากบน าเจาไปตกตะกอนใกลฝง นอกจากนปาชายคลองเปนตวลดปญหาการกดเซาะดนชายตลง และชะลอคลนและกระแสน าใหลดลง 5. การละลายออกซเจน พบวาน าในบรเวณปาชายคลองจะมปรมาณออกซเจนละลายในน าสงกวาบรเวณไมมปาชายคลอง 6. ลกษณะคณภาพของดน ดนบรเวณปาชายคลองเปนตะกอนทเกดจากการทบถมของสารตางๆ ทแขวนลอยมากบน า คณภาพของดนเหมาะแกการเจรญเตบโตของปาชายคลอง สตวน าหนาดน 7. การเกดธาตอาหาร ปาชายคลองรกษาความสมดลเกยวกบธาตอาหารส าหรบสงมชวตทงหลาย ซงมทงธาตอาหารประเภทอนนทรยสาร และประเภทอนทรยสาร (วระ เทพกรณ, 2549)

www.ssru.ac.th

14

ปาชายน าหรอปาชายคลอง ซงจดอยในจ าพวกปาชายเลนเชนเดยวกน เพราะลกษณะของดนชาย

น าหรอดนชายคลองจะมสภาพเปนดนเลน และกลมสงคมพชทขนเปนปาตามชายน าหรอชายคลองกอยใน

กลมเดยวกบปาชายเลน เพยงแตมจ านวนชนดพนธไมนอยกวาเทานน ปาชายคลองเปนปาทกระทบกบน า

3 ลกษณะ ไดแกน าจด น ากรอย และน าเคม ซงเปนปาไมทอาจไดรบน าจด น ากรอย หรอน าเคม ใน

ลกษณะหนงน า สองน า หรอทงสามน ากได

ปาชายคลอง ไดแก สงคมพชทขนอยบนพนทบรเวณชายตลงของสองฝงล าน าเหนอ ปากแมน าขน

ไปตามแมน าล าคลอง ล ากระโดง หรอแพรก ซงเปนพนททระดบน าเคม น ากรอย น าจดทวมถง โดยม

พนธไมสกลจากและล าพเปนหลกซงสามารถปรบตวไดดกบลกษณะน าทงสาม และมพนธไมชนดอนๆ

ปะปนอกจ านวนมาก

ปาชายคลอง เปนปาไมทเจรญเตบโตอยกบพนดนชายน าเมอน าขนตนไมจะแชอยในน า และกกเกบซากพชเอาไว เมอน าลงตนไมจะโผลพนน า บางแหงตนไมหรอสวนโคนตนจะแชน า อยนาน เชน ในฤดน าหลากซากพชททบถมอยบรเวณชายคลองจะเกดกระบวนการยอยสลาย (decomposers) อนเนอง มาจากสภาพดนฟาอากาศ แบคทเรย (Bacteria) รา (Fungi) ป หอย (Crustacean) ท าใหเกดการสรางระบบนเวศเปนขนตอนดงน

1) เกดการสรางอนทรยสาร ไดแก แพลงตอนพช สาหรายชนดตางๆ ทอยบนผวดนในน าชายน าหรอชายคลอง

2) เกดสตวหนาดนจ าพวกหอยและปลาบางชนดทกนอนทรยสารขนาดเลก 3) เกดสตวกนพชโดยตรง เชน พวกแพลงตอนสตว ป ไสเดอน ปลาบางชนด เปนตน 4) เกดสตวกนสตว แบงเปน 2 พวกไดแก พวกชนต า เชน กง ป ปลา และนกกนปลา พวกชนสง

เชนปลาขนาดใหญ นกชนดตางๆ สตวเลอยคลาน สตวเลยงลกดวยนม และมนษย ประเทศไทยไดฉายาวา เมองเวนสตะวนออก เพราะสภาพภมประเทศเตมไปดวยแมน า ล าคลองคนไทยในอดตนยมใชเรอในการคมนาคมและการขนสง อาชพหลกของประชากรจะเนนอาชพเกษตรกรเปนหลก สภาพของสองฝงแมน าล าคลองทกแหงอดมสมบรณไปดวยปาไมอยางหนาแนนพนธไมทขนเปนปาไมชายน าสวนใหญเปนพนธเดยวทขนในปาชายเลน เนองจากในอดตหลายรอยปมาแลว พนแผนดนเหลานเคยเปนชายทะเลมากอนนนเอง นอกจากนยงไดก าหนดลกษณะชอเรยกล าน าจากความกวางมากไปหานอยวา แมน า ล าคลอง ล ากระโดง แพรก และล าราง เปนตน

www.ssru.ac.th

15

ปาชายคลองมผลกระทบกบ ดน น า และอากาศโดยตรง ยงมปาชายคลองมากเทาใดก จะชวยท าใหคณภาพของดน คณภาพของน า และคณภาพของอากาศในแหลงนนๆดขนการอนรกษปาชายคลอง เปนการอนบาลสตวน าดงน 1. การเปนแหลงอาหารทส าคญของสตวน าปาชายคลองมแหลงอาหารทเกดจากการ ทบถมและยอยสลายซากพชจากปาเอง เชน ใบไม กงไม ดอกไม ผลไม และจากการพดพามา ทบถมของน า โดยมปและหอยเปนตวชวยยอยซากพชใหกลายเปนอนทรยสารซงจะเปนอาหารส าหรบกงและปลาตอไป

2. การเปนแหลงทอยอาศยของตวออนสตวน าตนล าพ ตนแสม ตนโกงกางและตนจากจะมลกษณะของรากตดอยกบผวหนาดนในน าซงนอกจากจะเปนแหลงสะสมอาหารแลว ยงมสภาพเหมะทจะใหลกกง ลกหอย ลกป และลกปลาในวยตวออนไดอาศยเกาะเปนทพกพงเรยกวา ภาวะพงพาอาศย เพอพกฟนใหแขงแรง และใชเปนทหลบภยอยางดรากของตนไมเหลานจงเปนเสมอนแหลงอนบาลสตวน าในระยะตวออนนนเอง (วระ เทพกรณ, 2549)

2.4 แนวทางการจดการปาชายคลอง

การจดการปาชายคลองเปนเรองทคนทกเพศทกวย ทกสาขาอาชพจะตองชวยกนเนองจากปรมาณ

ปาชายคลองในปจจบนลดลงและมสภาพเสอมโทรมลงมาก ซงสวนใหญเกดจากการกระท าของมนษยท

เขาไปบกรกท าลาย เพอน าพนดนไปใชประโยชนในกจการอน อกทงมการปลอยน าเสยและน าทมสารเคม

ปนเปอนลงในแมน าล าคลอง หรอผานปาชายคลองเมอไดตระหนกถงผลกระทบทจะตองประสบกบปญหา

อนเกดขนในอนาคตอนใกลจงไดมการรณรงคฟนฟและจดการสภาพปาชายคลองโดยมแนวทางดงน

1) ลด ละ เลก การปลอยของเสยและสารพษลงแหลงน าน าเสย สารพษ สารเคม ทมแหลง

อนเกดมาจากทอยอาศยและกจการตางๆตองไดรบการบ าบดหรอผานการเกบ กก พก ใหปลอดภย กอนท

จะปลอยหรอระบายลงสแมน าล าคลองเพราะพนธไมปาชายคลองเจรญเตบโตไดทง น าจด น ากรอย และ

น าเคม แตไมสามารถเจรญเตบโตไดกบสภาพน าเสย อากาศเสย และในสภาพดนทมสารปนเปอนเพราะ

ของเสยทงหลายทเปนสารแขวนลอยทมน าหนกจะจมลงไปสะสมอยทรากตนล าพ รากตนแสม หรอรากตน

โกงกางจนกลายเปนแหลงท าลายสตวน าดวย

2) หลกเลยงการท าลายปาและสตวในปาการด ารงชวตของพนธไมปาชายคลองและสตว

ทกชนดทอาศยอยบรเวณนน รวมไปถงสตวทอาศยอยในปา ลวนกอใหเกดระบบนเวศแบบครบวงจรตาม

ระบบหวงโซอาหาร ดงนนการหาประโยชนจากปาชายคลองจงตองท าความเขาใจ และอยามงแตประโยชน

www.ssru.ac.th

16

เฉพาะตนเทานน เพราะทกชวตลวนแตตองพงพาอาศยซงกนและกนจงควรหลกเลยงการท าลายทงทางตรง

และทางออม

3) การรณรงคการปลกปาชายคลองเปนเรองจ าเปนมาก ทจะตองมการรณรงคใหมการ

ปลกพนธไมทง 4 สกล คอ ล าพ แสม โกงกาง และจาก ตามบรเวณปาชายคลองและชายน าใหมากขน

โดยเฉพาะบรเวณทเปนพนทโลง และบรเวณทปาชายคลองเสอมโทรม เพอใหแมน าล าคลองมความ

อดมสมบรณฟนคนกลบมาอกครง ถงแมวาจะตองรอคอยเปนเวลาหลายปกวาจะเหนผลชดเจนกตาม

แนวทางการจดการทรพยากรของชมชน เสนห จามรก และคณะ (2536) ไดไดระบการจ าแนกระบบการจดการทรพยากรของชมชนออก เปนประเดนใหญๆ 3 ประเดน คอ หลกการจดการ วธการจดการ และรปแบบการจดการทรพยากร ดงน

1. หลกการจดการ ควรวางอยในหลกการพนฐาน 4 ประการ คอ 1.1 การยอมรบในจารตประเพณและสทธชมชนในการจดการทรพยากร 1.2 การค านงถงผลประโยชนรวมกนของสมาชกและความเปนธรรมของสงคม 1.3 ความยงยนของระบบการผลตและความสมดลของระบบนเวศ 1.4 การมสวนรวมของสมาชกทงหมดของชมชน

2. วธการจดการ จ าแนกได 3 ลกษณะ คอ 2.1 มการจ าแนกประเภทของปา 2.2 มรางกฏเกณฑและแนวทางการใชประโยชนใหสมาชกชมชนทราบ 2.3 มการประชมปรกษาหารอ

3. รปแบบการจดการ แบงออกเปน 3 ประเภท คอ 3.1 รปแบบการจดการตามจารตประเพณ 3.2 รปแบบการจดการแบบประยกต 3.3 รปแบบการจดการทเปนขบวนการตอรองทางการเมอง

ฉลาด รมตานนท และคณะ (2536) ชมชนจะตองมความรเขาใจในเรองตางๆ ดงน 1. ความรเรองความสมพนธของปา น า และคน ภายในระบบนเวศ 2. ความรในดานโครงสรางของปา 3. ความรในเรองขดของความสามารถทจะใชประโยชน 4. ความรเรองการหมนเวยนของธาตอาหารในระบบนเวศ 5. ความรเรองการทดแทนในสงคมพช 6. ความรเรองพนธไมเดนในปา 7.

www.ssru.ac.th

17

2.5 ความหลากหลายทางชวภาพ ความหลากหลายทางชวภาพ ( Biological Diversity หรอ Biodiversity) เปนค าทนกวชาการทางดานตางๆไดกลาวถงกนอยางมากมายในปจจบน เปนการกลาวถงความมหศจรรยของโลกทเปนแหลงรวมของสรรพสงมชวตจ านวนมากและมนษยเรารจกการใชประโยชน ไมวาจะเปนดานอาหาร ยารกษาโรค เครองนงหม ทอยอาศย หรอแมแตเครองตอบสนองความสะดวกสบายของชวตกลวนแตมาจากทรพยากรธรรมชาต และโดยเฉพาะอยางยงทรพยากรชวภาพทโลกไดสงสมมาตามววฒนาการมากกวา 600 ลานป 2.5.1 ความหมายของความหลากหลายทางชวภาพ วสทธ ใบไม ( 2545) ไดใหความหมายของความหลากหลายทาชวภาพ หมายถง ความหลากหลายของสงมชวตนานาชนด( Species Diversity )ไมวาจะเปนจลนทรย พช สตวรวมทงมนษย สงมชวตแตละชนดลวนแตมองคประกอบทางพนธกรรมแตกตางกน ( Genetic Diversity) เพอใหเกดความสอดคลองเหมาะสมกบสภาพแหลงทอยอาศยในแตละทองถน อนเปนระบบนเวศทซบซอนและหลากหลายในบรเวณตางๆของโลก (Ecosystem Diversity) สมณฑา พรหมบญ ( 2545) กลาววา ความหลากหลายทางชวภาพ หมายถง ความหลากหลายใน 3 ระดบ คอ ความหลากหลายของชนดหรอชนดพนธของสงมชวต ( Species Diversity ) ความหลากหลายแบบนวดไดจากจ านวนชนดของสงมชวต และจ านวนประชากรของสงมชวต แตละชนด รวมทงโครงสรางอายและเพศของประชากรดวย ความหลากหลายทางพนธกรรม (Genetic Diversity) เปนความหลากหลายขององคประกอบทางพนธกรรมในสงมชวต ซงแสดงออกดวยลกษณะพนธกรรมตางๆ ทปรากฏใหเหนทวไปทงภายในสงมชวตชนดเดยวกน และระหวางสงมชวตตางชนด ซงระดบความแตกตางนใชก าหนดความใกลชดหรอความหางของสงมชวตในสายววฒนาการ และความหลากหลายของระบบนเวศ (Ecosystem Diversity) ส านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม (2547) ใหความหมายความหลากหลายทางชวภาพ วา หมายถง การทมสงมชวตมากมายหลากหลายสายพนธและชนดในบรเวณหนงบรเวณใด ความผดแผกแตกตางความหลากหลายของสงมชวตน ทงในชนดพนธเดยวกน คอ ความหลากหลายในพนธกรรม ความหลากหลายในชนดพนธ และความหลากหลายในระบบนเวศ โดยสรปความหลากหลายทางชวภาพ หมายถง ความหลากหลายในทง 3 ระดบ คอ ความหลากหลายของชนดสงมชวตนานาชนด ซงลวนแตมความหลากหลายทางพนธกรรมทแตกตางกน เพอใหเกดความสอดคลองเหมาะสมกบสภาพแหลงทอยอาศยในแตละทองถน ทมความซบซอน และความหลากหลายของระบบนเวศ ในบรเวณตาง ๆ ในโลก

www.ssru.ac.th

18

2.5.2 องคประกอบของความหลากหลายทางชวภาพ สมศกด สขวงศ ( 2537) ไดกลาวถง องคประกอบของความหลากหลายทางชวภาพ ประกอบดวย

1. ความหลากหลายชนดของสงมชวต หมายถง ความหลากหลายของชนดสงมชวตทม อยในพนทหนง ซงมความหมาย 2 ประการ คอ

1.1 ความมากชนด (Species richness) หมายถง จ านวนชนดของสงมชวตตอหนวย พนท

1.2 ความสม าเสมอของชนด (Species evenness) หมายถง สดสวนของสงมชวตชนด ตางๆ ทมอยในทนน

2. ความหลากหลายของพนธกรรม หมายถง ความมากชนดของยน ทมอยในสงมชวต แตละชนด สงมชวตชนดเดยวกน อาจมยนทแตกตางไปตามสายพนธ เชน ขาวมสายพนธนบพนชนด มนฝรง ขาวโพด พรก หรอ สงมชวตชนดอนๆมมากมายหลายสายพนธ

3. ความหลากหลายของระบบนเวศ มอย 3 ประเดน คอ 3.1 ความหลากหลายถนก าเนดตามธรรมชาต (Habitat diversity) หมายถง

ธรรมชาตทเกดขนเอง มลกษณะทแตกตางกน เชน ล าน า หาดทราย หวย พร แตละถนก าเนดกมสงมชวตทอาศยอยแตกตางกน ท าใหเกดความหลากหลายของชนดพนธสงมชวตมากขน

3.2 ความหลากหลายของการทดแทน (Successional diversity) กลาวคอ เมอ ธรรมชาตถกท าลายจะโดยวธใดกตาม ตอมาจะมพชบกเบก เชน หญาคา สาบเสอ กลวยไมปา และเถาวลย เกดขนหากปลอยไวโดยไมมการรบกวน ทรพยากรธรรรมชาต จะอดมสมบรณอกครง เรยกกระบวนการนวา การทดแทนทางนเวศวทยา (Ecological Succession)

3.3 ความหลากหลายของภมประเทศ (Landscape diversity) หรอระบบนเวศมความ หลากหลายแตกตางกนมากมาก ในทองทบางแหงมถนก าเนดตามธรรมชาต เชน ล าน า บง หาดทราย ถ า หนาผา ภเขา หบเขา ลานหน และมสงคมพชทมความหลากหลายของชนดพนธ หลายคนมกเขาใจวาความหลากหลายทางชวภาพนนหมายถงความหลากชนด (Species) แตในความเปนจรงแลว ความหลากหลายทางชวภาพนนประกอบดวยความหลากหลายใน 3 ระดบดวยกน ไดแก

1. ความหลากหลายทางพนธกรรม(Genetic Diversity) ซงเปนความหลากหลายของยนใน สงมชวตทท าใหเกดสายพนธตางๆมากมาย

2. ความหลากหลายทางชนดพนธ(Species Diversity ) ทบงบอกถงความมากมายและความ

www.ssru.ac.th

19

สม าเสมอของสายพนธทนอกจากจะจ านวนชนดมากแลวในแตละชนดตองมปรมาณมากพอทจะสบตอพนธใหเกดความยงยนในชนดของตนเองได

3. ความหลากหลายทางระบบนเวศ(Ecosystem Diversity) หรอความหลากหลายทางถนทอย อาศย (Habitat Diversity) เปนความหลากหลายของระบบทเกดจากความแตกตางของปจจยแวดลอมทเหมาะสมกบชนดทแตกตางกน ไมวาจะเปนภมอากาศ ภมประเทศ ดน น า เปนตน ซงทรพยากรความหลากหลายทางชวภาพนนตองอาศยทรพยากรธรรมชาตในการด ารงชวต 2.5.3 คณคาและความส าคญของความหลากหลายทางชวภาพ

มนษยใชความหลากหลายทางชวภาพเปนแหลงอาหาร พลงงาน ยารกษาโรค แหลงความร และม

คณคาทางสนทรยภาพ เปนเบาหลอหลอมและพฒนาจตใจของมนษย เปนแหลงก าเนดของบรรพบรษของ

มนษย เปนแหลงก าเนดความหลากหลายทางวฒนธรรม ประเพณ มคณคาทางสงคม จรยธรรม วฒนธรรม

และเศรษฐกจ นอกจากนความหลากหลายทางชวภาพมความส าคญตอการศกษาประวตศาสตรของ

สงมชวต และกลไกการเกดสงมชวตชนดใหมๆทมความหลากหลายในแตละทองทของทกมมโลก รวมทง

ดานวชาการชววทยาพนฐาน (วรญญา จระวพลวรรณ,2542)

นกวชาการคาดวาสงมชวตบนโลกมประมาณ 5-30 ลานชนด ในจ านวนนเปนสงมชวตทไดถก

คนพบและตงชอวทยาสาสตรแลวประมาณ 1.7 ลานชนด โดยมากกวารอยละ 50 เปนสงมชวตทพบในปา

เขตรอน ในจ านวนนมอยในประเทศไทยถงรอยละ 7 ทงนเนองจากประเทศไทยเปนปาเขตรอนทมสภาพ

ทางภมศาสตรทแตกตางกนและยงไดรบอทธพลของลมมรสม ท าใหเออตอการเจรญเตบโตของสงมชวตใน

แตละพนทของประเทศใหมความอดมสมบรณมากขน (สมณฑา พรหมบญ,2545)

ความหลากหลายทางชวภาพเปนทรพยากรของโลก แตความหลากหลายทางชวภาพสวนใหญสญ

พนธไปเนองจากการท าลายแหลงทอยตามธรรมชาตโดยฝมอของมนษย ดงนนความจ าเปนเรงดวนท

มนษยควรปฏบต เพอทจะอนรกษความหลากหลายทางชวภาพไว คอ ควรมการส ารวจความหลากหลาย

ทางชวภาพกอนทจะสญพนธไป แตปญหาส าคญของการอนรกษ คอ การขาดความรและการวจยตดตาม

เพอจะไดขอมลพนฐานในการก าหนดแนวทางปฏบต จงจ าเปนทจะตองทราบวาสงมชวตยงคงมชวตอย

จ านวนมากนอยเพยงใด การกระจายทางภมศาสตร คณสมบตทางชวภาพ และความเสยงเมอ

สภาพแวดลอมเปลยนไป

www.ssru.ac.th

20

2.6 ชนดนกชายคลอง ปาชายคลองเปนแหลงส าคญในการเปนทอยอาศยของชนดนก ซงในจงหวดสมทรสงคราม จะมนกชนดตางๆ เชน นกยาง เหยยว นกกระจบ นกปรอท เปนตน (วระ เทพกรณ, 2549.) ตารางท 2.1 ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร (Lekagul and Round, 1991) ทคาดวาจะเปนศตร ทาง ธรรมชาตของหงหอย ระหวางเดอนธนวาคม 2547 – ธนวาคม 2548 ตามเสนทาง ส ารวจ ณ บานโคกเกต อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

ชอพนเมอง ชอทางวทยาศาสตร นกกวก Amaurornis phoenicurus Penn. นกกระปดใหญ Centropus sinensis Step. นกกระจบธรรมดา Orthotomus sutorius Penn. นกกระจอกบาน Passer montanus Linn. นกกระเตนนอยสามนว Ceyx erithacus Linn. นกกางเขนบาน Copsychus saularis Linn. นกกนเปยว Todirhamphus chloris Bodd. นกยางเปย Egretta garzetta Linn.

ทมา: ภทรวรรณ เลศสชาตวนช, (2548) ตารางท 2.2 ชนดนกทเปนชนดเดนทพบบรเวณชายคลองในเสนทางลองเรอชมธรรมชาตใน อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ระหวางเดอนมถนายน-สงหาคม 2553

ท ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร ชอคลอง

อมพวา บางนางล

บางแค

แควออม

ทาคา

1 นกกนเปยว Todiramphus Chloris 2 นกกาเหวา Endynamys scolopacea 3 นกกวก Amaurornis phoenicurus 4 นกกนปลคอสน าตาล Anthreptes malacensis 5 นกเปลาคอสมวง Treron Vernans 6 นกยางกรอกพนธชวา Ardeola speciosa 7 นกยางเขยว Butorides striatus 8 นกยางเปย Egretta garzetta

www.ssru.ac.th

21

ท ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร ชอคลอง

อมพวา บางนางล

บางแค

แควออม

ทาคา

9 นกเอยงหงอน Acridotheres grandis 10 นกอแพรดแถบอกด า Rhipidura javanica 11 นกกางเขนบาน Copsychus saularis 12 นกกะปดใหญ Centropus sinensis 13 นกแซงแซวหางบวงใหญ Dicrurus paradiseus 14 นกกระจบธรรมดา Orthotomus sutorius 15 นกกระจอกบาน Passer montanus / 16 นกสชมพสวน Dicaeum cruentatum 17 นกเอยงสารกา Acridotheres tristis 18 นกตทอง Megalaima

haemacephala

19 นกโพระดกธรรมดา Megalaima lineate 20 นกปรอดสวน Pycnonotus blanfordi 21 นกกระจบหญาสเรยบ Prinia inomata 22 นกจาบคาหวเขยว Merops philippinus 23 นกกระตดขหม Lonchura punctulata 25 นกตะขาบทง Coracias benghalensis 26 นกแอนพง Artamus fuscus 27 นกเขาไฟ Streptopelia

tranquebarica

28 เหยยวแดง Haliastur Indus

29 นกพราบปา Columba livia 30 นกอวาบตกแตน Cacomantis merulinus

ทมา : นธนาถ เจรญโภคราช, (2553)

www.ssru.ac.th

22

2.6.1 ลกษณะของนกตามชพลกษณ เอก วฒนา (2543) ไดใหค าอธบายค าวา ชพลกษณ (Life Form) แบงลกษณะของนกตาม ชพลกษณโดยดดแปลงมาจากหนงสอ A Field Guide to the Bird of South –East Asia ของBen King, et.al ชพลกษณ หมายถงลกษณะการด ารงชพของนกแตละประเภท และแบงนกตามชพลกษณได 10 ประเภท ดงน

1.นกน า หมายถง นกทหากนในน า วายน าได หรอด าน าไดคลองแคลว 2.นกชายน า หมายถง นกทมขายาว คอ และปากยาว หากนตามชายน า หรอย าไปบนพชทลอยน า

อย วายน าไมได 3.นกหากนบนพนดน หมายถง นกทชอบหาอาหารบนพนดนเปนสวนใหญ ถงแมวาจะบนจะบนได

คลองแคลวกตาม 4.นกหากนบนตนไม หมายถง นกทชอบหาอาหารบนตนไมเปนสวนใหญ 5.นกหากนกลางอากาศ หมายถง นกทโฉบกนแมลงทบนอยทโลงกลางอากาศ 6.นกทชอบบนรอน หมายถง นกทชอบมองหาเหยอโดยการบนรอนไปกลางอากาศ 7.นกทหากนตามทโลง หมายถง นกทชอบหากนตามบรเวณทโลง ซงอาจมพมไม หรอ ไมยนตน

เปนประปราย เชน บรเวณนาขาว เปนตน 8.นกทหากนตามพมไมและกอหญา หมายถง นกทชอบหากนตามพมไมและกอหญาไมวาตาม

ชายน าหรอบนบก 9.นกทบนอยนงกลางอากาศ เพอมองหาเหยอหรอนกบางชนดบนอยนงๆเวลาดดน าหวานจาก

ดอกไม 10.นกทโฉบลงไปใตน าและบนกลบขนมาในอากาศอยางรวดเรวเพอจบเหยอทอยใตน า

2.6.2 ชนดอาหารของนกในพนทอาศย พพฒน สดเสนห (2543) ไดกลาวไววา นกแตละชนดหากนอาหารในพนททระดบสงและต าแหนง

ตางกน ดงน 1.บรเวณเรอนยอดตนไม พบนกทกนผลไม เกสร หรอน าหวานดอกไมเปนอาหาร ไดแก นกปรอดหวสเขมา นกปรอดสวน นกปรอดหวโขน เปนตน 2.บรเวณทโลงหรอพนน า เหมาะสมส าหรบการมองหาอาหารจ าพวกแมลงทบนอยในอากาศหรออยตามพนดนหรอพนน า บรเวณผวน าและใตผวน า อาหาร ไดแก พวกปลา กง แมลงเลก ๆ และเมลดสาหราย เปนตน นกทพบเปนพวกเหยยวและนกน า 3. บรเวณรมไมหรอกงไม คอ พนททต ากวาเรอนยอดลงมาถงตามกงและล าตน นกทพบเปนนกกนแมลงและหนอนทเกาะอาศยตามบรเวณเปลอก กงหรอใบไม ไดแก นกกระจดธรรมดา นกเอยงสาลกา นกกางเขนบาน เปนตน

www.ssru.ac.th

23

4. บรเวณยอดพมไมขนาดเลก พบนกทกนแมลง หรอแมงขนาดเลกบางชนดเปนอาหาร ไดแก นกกระจบธรรมดา นกจบแมลงสน าตาล นกกระตดขหม นกกระจบหญาสเรยบ เปนตน 5. บรเวณพนดน พบนกทหากนเมลดพช แมลง แมง และหนอนขนาดตางๆ เปนอาหาร ไดแก นกเดาดนทง นกเขาใหญ นกกระจอกบาน นกเอยงสารกา เปนตน การทนกตางชนดหากนในทตางกน มวธหาอาหารทตางกน ท าใหไดอาหารชนดทตางกน เปนการหลกเลยงการแกงแยงใชประโยชนจากอาหารชนดเดยวกน เปนผลใหโอกาสอยรอดของนกชนดตาง ๆ ทอาศยอยในบรเวณเดยวกนมมากขน 2.7 พนธไมชายคลอง

ปาชายคลองเปนแหลงทมพนธไมหลากหลายชนด ตามสภาพทแมน าล าคลองไดรบผลกระทบจาก

น าจดอยางเดยว หรอไดรบ 2 น า คอ น าจดและน ากรอย หรอไดรบ 3 น า คอ น าจด น ากรอย และน าเคม

ซงพบวาในแหลงทมกระแสน า 3 น าทวมถงและยอมมมากกวาแหลงน าจดทวมถง อยางเดยว โดยพบวา

แหลงทมกระแสน า 3 น าทวมถงจะมพนธไมปาชายคลองอยมาก

ตารางท 2.3 พนธไมสวนใหญทมกพบอยตามปาชายคลอง

ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร จาก Nypa fruticans

โกงกาง Rhizophora apiculataa แสม Aegialites rotundifolia ล าพ Sonneratia caseolaris ตนเปด Cerbera odollum ปรง Cyca srevoluta

ไทรยอย Ficus microcarpa นนทร Peltophrum pterocarpum แคทะเล Dolichandrone spathacea

ทมา :วระ เทพกรณ , (2549)

นอกจากนพนธไมชายคลอง ยงเปนแหลงอาศยของหงหอยตวเตมวย ซงมการส ารวจพนธไมทพบ

หงหอยตวเตมวย ดงแสดงในตารางท 2.4

www.ssru.ac.th

24

ตารางท 2.4 พนธไมทพบหงหอยตวเตมวยเกาะอาศยตามแนวทางเสนส ารวจ ณ บานโคกเกต อ าเภอ

อมพวา จงหวดสมทรสงคราม

ล าดบท ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร วงศ 1 กาฝาก Helixanthera cylindrical LORANTHACEAE 2 โกงกางใบเลก Rhizophora apiculataa RHIZOPHORACEAE 3 ขนน Artocarpus heterophyllus MORACEAE 4 ขเหลก Senna siamea LEGUMINOSAE 5 แคทะเล Dolichandrone spathacea BIGNONIACEAE 6 จาก Nypa fruticans PALMAE 7 จามจร Samanea saman LEGUMINOSAE 8 ชมพแดง Eugenia malaccensis MYRTACEAE 9 ตะบนขาว Xylocarpus granatum MELIACEAE 10 ทองหลางน า Erythrina fusca LEGUMINOSAE 11 นน Ceiba pentandra ALTINGIACEAE 12 ปอทะเล Hibiscus tiliaceus MALVACEAE 13 ไผสสก Bambusa biumeana GRAMINEAE 14 มะกอกน า Elaeocarpus hygrophilus ELAEOCARPACEAE 15 มะขามเทศ Pithecellobium dulce LEGUMINOSAE 16 มะพราว Cocus nucifera PALMAE 17 มะพด Garcinia dulcis GUTTIFERAE 18 มะมวง Mangifera indica ANACARDIACEAE 19 มะรม Moringa oleifera MORINGACEAE 20 ลนทมขาว Plumeria alba APOCYNACEAE 21 ล าพ Sonneratia caseolaris SONNERATIACEAE 22 สนประดพนธ Casuarina junghuhniana CASUARINACEAE 23 สมโอ Citrus maxima RUTACEAE 24 สะเดา Azadirachta indica MELIACEAE 25 สาเก Artocarpus altilis MORACEAE

www.ssru.ac.th

25

ล าดบท ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร วงศ 26 แสมด า Avicenniao fficinalis AVICENNIACEAE 27 โสนกนดอก Sesbania javanica LEGUMINOSAE 28 หญาคา Imperata cylindrical GRAMINEAE 29 หมาก Areca catechu PALMAE 30 หกวาง Terminalia catappa COMBRETACEAE

ทมา : ภทรวรรณ เลศสชาตวนช , 2548

นอกจากนยงมการศกษา พนธไมประเภทตางๆ ทพบในบรเวณทท าการศกษาหงหอยรมคลอง ดงแสดงในตารางท 2.5 ตารางท 2.5 พนธไมประเภทตางๆ ทพบในบรเวณทท าการศกษาหงหอยรมคลองสงน าบานดาย ต าบลเวยงชย อ าเภอเวยงชย จงหวดเชยงราย

ล าดบท ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร วงศ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

งวปา ตะโก หมน มะขามปอม กระโดน มะขาม ฝาง ประด ทงถอน จามจร ขเหลก ทองกวาว สมปอย

Bombax anceps Pierre Diospyros rhodocalyx kurz Cordia cochinchinensis Pierre Phyllanthus emblica (L.) Careya shaerica Roxb Tamarindus indica (L.) Caesalpinia sappan (L.) Pterocarpus macrocarpus Kurz Albizia procera Samanea saman (Jocq.)Merr. Cassia siamea Britt Butea monosperma (Lmk.)Taub. Acacia concinna (Wild.)DC.

Bombacaceae Ebenaceae Ehretiaceae-Boraginaceae Euphorbiaceae Lecythidaceae Leguminosac-Caesalpiniodeae Legminosac-Caesalpinioideae Leguminosae-Papilionoideae Mimosaceae Leguminosae Leguminosae Leguminosae Leguminosae

www.ssru.ac.th

26

ล าดบท ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร วงศ 14 15

16 17 18 19 20 21

อนทนลน า สะเดา หวา มะเดอขน มะตม ยอปา มะหวด ตมกาแดง

Lagersteroemia speciosa (L.) Azadirachta indica A.Juss.,var.siamensis Valeton Syzygium cumini (L.) Skeels Ficus parietalis Bi. Aegie marmelos (L.) Corr. Morinda coreia Ham. Lepisanthes rubiginosa (Roxb)Leenh Strychnos nux-vomica (L.)

Lythraceae Meliaceae Myrtaceeae Moraceae Rutaceae Ribiaceae Sapindaceae Strychnaceae

ทมา : นฐพล จนทรนอย , 2549 2.8 การอนรกษ 2.8.1 ความหมายของการอนรกษ เกษม จนทรแกว ( 2540) ใหความหมายวา เปนการใชประโยชนอยางมเหตผลและเหมาะสม เพราะวาทรพยากรธรรมชาตบนพนพภพมจ ากด ซงการอนรกษ ไดแก การเกบการรกษา การซอมแซม การฟนฟ การปองกน การสงวนและการใชทรพยากรสงแวดลอม เพอจะไดเอออ านวยใหคณภาพในการสนองความเปนอยของมนษยตลอดไป สมบต พมพประสทธ ( 2543) ไดใหความหมายวา การอนรกษ หมายถง การจดการของมนษยโดยการใชชวบรเวณ พนทเพอทจะไดใหไดผลประโยชนทดสด และยงยนแกชนรนปจจบนในขณะเดยวกนกเปนการรกษาศกยภาพ ทจะด ารงความตองการและความจ าเปนของชนรนตอไปในอนาคต ดงนนการอนรกษ คอ การสรางสรรค การรวบรวม การสงวน การรกษาไว การใชประโยชนทยงยน การทดแทน และการสงเสรมสงแวดลอมทางธรรมชาต นวต เรองพานช ( 2546) ไดใหความหมาย การอนรกษ หมายถง การรจกใชทรพยากรอยางชาญฉลาดใหเปนประโยชนตอมหาชนมากทสด และใชไดเปนเวลายาวนานทสด แตทงนตองใหสญเสย ทรพยากรในแตละครง โดยเปลาประโยชนนอยทสด และจะตองกระจายการใชประโยชนจากทรพยากรโดยทวถงกนดวย

www.ssru.ac.th

27

กลาวโดยสรป การอนรกษ หมายถง การใชทรพยากรใหเกดประโยชนอยางชาญฉลาด และคมคามากทสด รวมทงมการรกษาศกยภาพทจะด ารงความตองการ และจ าเปนตอคนรนตอไป และมการชกจงแนะน าใหผอนกระท าตาม เพอใหมทรพยากรสงแวดลอมทเอออ านวยตอบสนองความตองการและความเปนอยของมนษยตอไป 2.8.2 หลกการอนรกษ

จ านง อดวฒนสทธ และคณะ (2541 : 104) ไดสรปหลกการอนรกษ ไวดงน หลกการท 1 : การใชแบบยงยน ทรพยากรทกประเภททกกลมตองมการใชแบบยงยน ( Sustainable utilization) ซงตองมการวางแผนการใชตามสมบตเฉพาะตวของทรพยากร พรอมทงมการเลอกเทคโนโลยทเหมาะสม ทจะใชทรพยากรทเหมาะสมกบชนดทรพยากร ปรมาณการเกบเกยวเพอการใช ชวงเวลาทจะน ามาใช และก าจด /บ าบดของเสยและมลพษใหหมดไป หรอเหลอนอยไมมพษภย หลกการท 2 การฟนฟสงเสอมโทรม ทรพยากรธรรมชาตและสงทมนษยสรางขนเมอมการใชแลวยอมเกดการความเสอ มโทรม เพราะใชเทคโนโลยไมเหมาะสม เกบเกยวเกนความสามารถในการปรบตวองระบบมสารพษเกดขน เกบเกยวบอยเกนไป และไมถกตองตามกาลเวลา จ าเปนตองท าการฟนฟอยางดเสยกอน จนทรพยากร / สงแวดลอมๆ ตงตวได จงสามารถน ามาใชในโอกาสตอไป อาจใชเวลาการฟนฟ การก าจด / บ าบด หรอการทดแทน เปนป ๆ หลกการท 3 การสงวนของหายาก

ทรพยากรบางชนด / ประเภทมการใชมากเกนไป หรอมการแปรสภาพเปนสงอนท าให บางชนดของทรพยากร / สงแวดลอม ถาปลอยใหมการใชเกดขนแลวอาจท าใหเกดการสญพนธไดจ าเปน ตองสงวนหรอเกบไวเพอเปนแมพนธหรอตวแมบทในการผลตใหมากขน จนแนใจไดวาผลผลตปรมาณมากพอแลว จงจะสามารถน าไปใชประโยชนได หลกการอนรกษทง 3 หลกการนมความสมพนธตอกนและกน กลาวคอ ตองใชรวมกนตงแตการใชทรพยากรตองพนจพเคราะหใหดวา จะมทรพยากรใชตลอดไปหรอไม ถาใชแลวทรพยากรใดมความเสอมโทรมเกดขน หรอสงใดใชมากเกนไปจ าเปนตองมการสงวนหรอเกบรกษาเอาไวจะเหนไดวา ขนตอนของทง 3 หลกการจะผสมผสานกนเสมอ บญจนทร เมฆธน (2541 : 85-86) ไดใหแนวคดเกยวกบการอนรกษไวดงน วธการอนรกษนน ประกอบดวย 8 วธการคอ การใช (แบบยงยน)การเกบกกการ

www.ssru.ac.th

28

รกษา/ซอมแซม การฟนฟ การพฒนา การปองกน การสงวน และการแบงเขตทง 8 วธการนตองสรางความเขาใจอยางลกซง มฉะนนแลวอาจเกดความผดพลาดได โดยเฉพาะนกวชาการอนรกษและ /หรอนกวทยาศาสตรทรพยากร ซงมรายระเอยดดงน 1. การใช หมายถง การใชหลายรปแบบ เชน ปรโภคโดยตรง เหน ไดยน / ไดฟง ไดสมผส การใหความสะดวก และความปลอดภย รวมไปถงพลงงาน เหลานตองเปนเรองการใชแบบยงยน

2. การเกบรกษา หมายถง การรวบรวมและเกบกกทรพยากรทมแนวโนมทจะขาดแคลนในบางเวลาหรอคาดวาจะเกดวกฤตการณเกดขนบางครงอาจเกบกกเอาไวเพอการน าไปใชประโยชนในปรมาณทสามารถควบคมได 3.การรกษา / ซอมแซม หมายถง การด าเนนการใดๆ ตอทรพยากรทขาดไป / ไมท างานตามพฤตกรรม / เสอมโทรม /เกดปญหา เปนจด / พนทเลกๆ สามารถใหฟนคนสภาพเดมได อาจใชเทคโนโลยทมนษยสรางขนชวยไดดเหมอนเดม จนสามารถน ามาใชได 4. การฟนฟ หมายถง การด าเนนการใดๆ ตอทรพยากรหรอสงแวดลอมทเสอมโทรมใหสงเหลานนเปนปกต สามารถเออประโยชนในการน าไปใชประโยชนตอไป ซงการฟนฟตองใชเวลาและเทคโนโลยเขาชวยดวยเสมอ 5. การพฒนา หมายถง การท าสงเปนอยใหดขน การทตองพฒนาเพราะตองการเรงหรอเพมประสทธภาพใหเกดผลทดขน การพฒนาทถกตองนน ตองใชความรเทคโนโลยและการวางแผนทด 6. การปองกน หมายถง การปองกนสงทเกดขนมใหลกลามมากกวาน รวมไปถงการปองกนสงทไมเคยเกดใหดวย การปองกนตองใชเทคโนโลยและการวางแผน 7. การสงวน หมายถง การเกบรกษาไวไมใหมการใชประโยชนดวยวธการใดๆเพอเกบไวเปนตนทน (Stock) ทใชในการเพมพนผลผลต ทงน ในการสงวนมใชเฉพาะสงนนขาดแคลนหรอมนอยเทานนอาจจะเปนสงทสมบรณแตมความส าคญตอทรพยากรอนทมนอยหรออยในสภาวะวกฤต 8. การแบงเขต หมายถง การท าแบงเขต หรอแบงกลม / ประเภท ตามสมบตของทรพยากร

สาเหตทส าคญเพราะวธการใหความรหรอกฎระเบยบทน ามาใชนนไดผลหรอตองการจะแบงเขตใหชดเจน

เพอใหการอนรกษไดผล เชน อทยานแหงชาต เขตรกษาพนธสตว เมองควบคมมลพษ เปนตน อยางไรก

ตามการแบงเขตจะตองมการสรางมาตรการก ากบดวย มฉะนนแลวจะไมเกดผล

2.8.3 การอนรกษพนธไมชายคลอง

ในอดตปาชายคลองตามล าน าตางๆ ในประเทศไทยมความอดมสมบรณอยางยง ระบบนเวศของ

ปาชายคลองท าใหสตวน าประเภท กง หอย ป ปลา ชกชม สงแวดลอมและภมประเทศ นาอยอาศย

www.ssru.ac.th

29

ชาวบานทอยรมน าสามารถประกอบอาชพไดหลากหลาย มชวตอยางเปนสข และ มสขภาพแขงแรง ไม

จ าเปนตองพงยาและสถานพยาบาลโรคทเปดใหบรการอยมากมายเหมอนเชนปจจบน แตเมอกาลเวลา

เปลยนไปปาชายคลองไดถกท าลายลงเปนจ านวนมาก เนองมาจากสาเหตหลายประการ ดวยเหตนจงตอง

มการอนรกษและฟนฟปาชายคลองใหกลบมามความ อดมสมบรณดงเดม

เพอใหปาชายคลองคงอยคสองฝงของล าน าทกแหงในประเทศไทยและมคณภาพดเหมอน

ในอดตทกคนตองชวยกนด าเนนการดงน

1) หยดการบกรกปาชายคลอง การสรางทอยอาศย การสรางโรงงาน หรอสราง

แหลงประกอบการตาง ๆ ควรสรางสงกอสรางเหลานในพนททไมกระทบปาชายคลอง เชน อยเหนอปา

ชายคลอง เปนตน

2) บ าบดน าเสยหรอน าทสารเคมกอนปลอยซมลงดน หรอไหลผานปาชายคลอง

เพราะจะเปนการท าลายผวดน แรธาต อาหาร ซงเปนปจจยส าคญในระบบนเวศของปาชายคลอง

3) ไมปลอยน าเสยหรอน าทมสารเคมลงแมน าล าคลอง เพราะน าเสยหรอน าทม

สารเคมจะเขมขนกวาน าดตามธรรมชาต สารแขวนลอยในน าเสยหรอสารเคมจะตกตะกอนลงไปปะปนกบ

ซากพช ดนเกดใหม ดนพฒนาแลว หรอดนอนทรย อยทรากหายใจ (หนอหายใจ) ของตนล าพ ตนแสม และ

รากค าจนของตนโกงกาง กลายเปนแหลงท าลายสตวน าใหลดปรมาณหรอสญพนธไดงายทสด

4) ตองลด ละ เลก การท าลายสตวทอาศยอยในปาชายคลอง เพราะสตวทอาศย

ในปาชายคลองทกชนดลวนแตชวยสงเสรมเพมผลผลต ผลไม พนธไมและสตวน าใหแกมนษยไดใชเปน

อาหารเพอการด ารงชวตนนเอง

5) ทกคนจะตองศกษาคณประโยชนของปาชายคลอง มความรความเขาใจใน

ระบบนเวศของปาชายคลอง ระบบนเวศของสตวน าชายคลอง สตวน าในแมน าล าคลอง เพราะลวนแลวแต

มสวนส าคญเกยวของกบความเปนอยของสตวทงหลาย รวมทงมนษยดวย

6) ปฏบตตามกฎ ระเบยบ ขอบงคบและบทลงโทษ ทก าหนดไวอยางเครงครด

เพราะการท าลายใชเวลาสนแตการสรางตองใชเวลายาวนาน ซงการท าลายจะสงผลเสยหายใหเกดขนทง

ระยะสน ระยะยาว และเปนผลกระทบตอสวนรวมโดยตรง

www.ssru.ac.th

30

เนองจากปาชายคลองสามารถเอออ านวยประโยชนตอประชาชนได ทงทางตรงและทางออม

การท าลายปาถอวาเปนการท าลายผลประโยชนสวนรวมของประชาชน ปาเมอถกท าลายลงแลวยากท

จะฟนฟใหกลบสสภาพเดมได ดงนนเพอประโยชนของเราเองและตอประเทศชาตโดยสวนรวม จงตองชวย

ดแลรกษาและอนรกษปาเพอใหปานนๆ มอยและเอออ านวยประโยชนตลอดไป

1) หยดยงการแผขยายการท าลายปาชายคลอง พนธไมชายคลองและหามกจกรรมใด ๆ

ทจะน าไปสการเปลยนสภาพของพนธไมชายคลอง

2) การตอบสนองความตองการใดๆของมนษย จะตองเปนไปโดยไมสงผลเสยหายตอพนธ

ไมชายคลอง

3) พนธไมชายคลองควรจะไดรบการจดการในรปแบบของการจดการทรพยากร ทเกด

ทดแทนไดเพอใหมการใชประโยชนทงทางตรงและทางออมตลอดจนการใหบรการทางดานสงแวดลอม

ตางๆ ไดอยางตอเนองและยาวนาน

4) ควรจะถอวาพนธไมชายคลองเปนสวนหนงของปาชายคลอง โดยไมมการแบงแยกการ

พจารณาเกยวกบการใชประโยชน จะตองค านงถงลกษณะการพงพาของปาชายคลองทขนอยกบการใช

ทดนเพอการเกบกกน าและลกษณะความสมพนธทส าคญระหวางพนธไมชายคลองกบปาชายคลอง

5) ควรจะมการจดท าการประเมนผลกระทบสงแวดลอม ส าหรบโครงการทอยในพนทปา

ชายคลองหรอทอยตดกบปาชายคลองโดยถอวาระบบนเวศปาชายคลองนนเปลยนแปลงไดงาย และควร

จะเนนถงความส าคญของกระบวนการภายนอก ทเกยวของกบแหลงน าจดและน าเคมและการผลตสาร

อาหาร

6) รณรงคใหประชาชนและผบกรกปาชายคลอง เขาใจถงความส าคญของปาชายคลอง

และใหความรวมมอในการอนรกษปาชายคลอง

7) ชดเชยพนทปาชายคลองทสญเสยไปโดยการปลกทดแทนขนมา

ทมา : Save the Sea, Save the World , (2553)

2.8.4 การอนรกษพนธสตว 1.ไมบกรกหรอท าลายถนทอยอาศยของสตวทอยบรเวณปาชายคลอง 2. ชวยกนฟนฟปาชายคลอง เชน ปลกตนไมเพมในบรเวณปาชายคลอง เพอเปนแหลงอาหารและทอยอาศยของสตวปาชายคลอง

www.ssru.ac.th

31

3. คนในชมชนชวยกนปองกนและดแลไมใหใครมาท าลายปาชายคลองแหลงทอยอาศยของสตวปาชายคลอง 4. ไมจบสตวน าในฤดวางไข และไมควรใชสารเคมในการจบสตวน า 5. ใชปยชวภาพในการเกษตรและใชวธทางธรรมชาตในการก าจดศตรพชแทนการใชสารเคม 6. รกษาความสะอาดของแมน าล าคลอง 7. รกษาสภาพแวดลอมของตลงรมคลอง เชน ปลกพชปกคลมหนาดน เพอชวยยดเกาะการพงทลายของหนาดน 8. ชวยกนรณรงคและประชาสมพนธใหมการอนรกษสตวปาชายคลอง 9. มการจดตงบรเวณหามจบสตวน า 10. มการออกกฎหมายใหสตวปาชายคลองบางชนดเปนสตวสงวนหามจบ (Save the Sea, Save the World, 2553) 2.9 แนวคดเกยวกบชมชน ประชาชนในชมชน ยอมมหนาทชวยเหลอเกอกลและรวมด าเนนงานในการพฒนา เพอใหสภาพแวดลอมในชมชนดขน 2.9.1 ความหมายของชมชน

ชมชน หมายถง กลมคนในสงคมทมการปฏสมพนธกน มสวนรวมในการท ากจกรรม และม ระเบยบสงคมอยางเดยวกน 2.9.2 ประเภทของชมชน ชมชนไทย มการแบงออกตามลกษณะใหญๆ พอสรปได 3 ลกษณะ ดงน 1. แบงตามลกษณะการปกครอง ไดแก ชมชนหมบาน ชมชนเขตสชาภบาล ชมชนเทศบาลต าบล ชมชนเขตเทศบาลเมอง ชมชนเทศบาลนคร และชมชนเขตกรงเทพมหานคร 2. แบงตามลกษณะกจกรรมทางสงคม ไดแก ชมชนเกษตรกรรม ชมชนศนยการคา ชมชนศนยกลางขนสง ชมชนเขตอตสาหกรรม และชมชนศนยกลางของการบรการ 3. แบงตามลกษณะคงามสมพนธของบคคลในสงคม ไดแก 3.1 ชมชนชนบท เปนชมชนทใกลชดกบธรรมชาตมาก เพราะราษฏรตองอาศยน าฝนท าเกษตรกรรม แตปจจบนราษฏรบางสวนไดรบน าชลประทานในการเกษตร ความสมพนธของคนในชนบทสวนใหญมความสมพนธกบสมาชกในครอบครวเปนอนดบแรก สมาชกในครอบครวชวยกนท างานหารายไดมาใชรวมกน และภายในชมชนกมญาตพนองอยใกลชดสนทสนมคอยชวยเหลอซงกน และกน ฐานเศรษฐกจภายในชมชน ไมคอยจะแตกตางกนนก สมาชกในชมชนอยอยางสงบสข และไมคอยมปญหาทางสงคม

www.ssru.ac.th

32

3.2 ชมชนเมอง จะมความเปนอสระในการประกอบอาชพและอยอยางหนาแนน สมาชกตองออกท างานนอกบาน หลายคนมโอกาสทจะพบปะพดคยกนอย ความสมพนธในดานการงานหรอการประกอบอาชพ จะผกพนกบต าแหนงหนาทการงานหรอสายบงคบบญชา เพอนบานในละแวกบานจะไมรจกกน ตางคนตางอย (วระศกด อปถมภ : 2547) 2.10 งานวจยทเกยวของ

สมรกษ กงรงเพชร (2541 : บทคกยอ) ไดศกษาเรองการมสวนรวมของชาวสมทรสงครามในการอนรกษแมน าแมกลอง โดยศกษาประชาชนทอาศยอยในพนทจงหวดสมทรสงคราม ผลการศกษาพบวาประชาชนชาวจงหวดสมทรสงคราม มสวนรวมในการอนรกษแมน าแมกลองในระดบปานกลางปจจยดานสงคมและเศรษฐกจ ไดแก อาชพและระยะเวลาทเขามาตงถนฐานไมมผลตอการมสวนรวมของ ชาวสมทรสงครามในการอนรกษแมน าแมกลอง สวนรายไดมความสมพนธตอการมสวนรวมของชาว สมทรสงครามในการอนรกษแมน าแมกลอง ธวช สทธกจโยธน (2543 : บทคดยอ) ศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาตปาชายเลน กรณศกษา ต าบลคลองโคน อ าเภอเมอง จงหวดสมทรสงครามพบวาการมสวนรวมในการอนรกษและฟนฟทรพยากรทรพยากรธรรมชาตปาชายเลนการจดการมสวนรวม 3 ดาน คอ ดานรวมแสดงความคดเหน ดานรวมท าโครงการและดานรวมปฏบตตามโครงการและปจจยทมผลตอการตดสนใจท าใหเกดความแตกตางในการมสวนรวมการอนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาตปาชายเลน ตวงศร ปณธานธรรม (2545 : บทคดยอ) ศกษาปจจยทมผลตอการมสวนรวมของผใหญบานในการอนรกษทรพยากรปาชายเลน ในจงหวดสมทรสงครามประชากรทใชในการวจยคอ ผใหญบานในทองท 6 ต าบล จ านวน 35 คน เครองมอทใชในการวจย คอแบบสอบถามผลการวจย พบวาผใหญบานสวนใหญมสวนรวมในการอนรกษปาชายเลน ระดบปานกลางทง 3 ดาน คอ มสวนรวมในการฟนฟและบ ารงรกษา การมสวนรวมในการคมครองและสงเสรม และมสวนรวมในการจดการผลการทดสอบสมมตฐานพบวาความคาดหวงถงประโยชน ทจะเกดขนจากการอนรกษทรพยากรปาชายเลนมความสมพนธกบการมสวนรวมในการคมครองและสงเสรมการอนรกษทรพยากรปาชายเลน สวนอาย ระยะเวลาในการเปนผใหญบาน จ านวนสมาชกในครอบครว ความรความเขาใจในการอนรกษทรพยากรปาชายเลน รายได รายไดจากปาชายเลน ขนาดทดนทมสภาพปาชายเลน อาชพหลก อาชพเสรม และการรบรขาวสารการอนรกษทรพยากรปาชายเลน ไมมความสมพนธกบการมสวนรวมในการอนรกษปาชายเลนทระดบนยส าคญทางสถต 0.05 สมหมาย กตยากล ( 2541) ศกษาเรอง ปจจยทมอทธพลตอการมสวนรวมของประชาชน ในการอนรกษพนทลมน าแมสรวย จงหวดเชยงราย เพอศกษาขนตอนของการมสวนรวมและปจจยทอทธพลตอการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษพนทลมน าแมสรวย เพอเปนขอมลพนฐานตอการน าไปใชในการ

www.ssru.ac.th

33

วางแผนการจดการลมน าแมสรวย จงหวดเชยงราย โดยใหประชาชนมสวนรวมสวนการศกษา ถงปจจยในการมสวนรวม พบวา เพศชายมสวนรวมมากกวาเพศหญง อาชพท านามสวนรวมมากกวาอาชพท าไร ท าสวน เลยงสตว คาขาย และอนๆ รายไดสงมสวนรวมมากกวารายไดต า ระยะเวลาการอยอาศยในชมชนนานกวา มสวนรวมมากกวาระยะเวลาการอยอาศยในชมชนไมนาน การไดรบขาวสารเกยวกบการอนรกษพนทลมน ามากครงกวา มสวนรวมมากกวาการไดรบขาวสารเกยวกบการอนรกษพนทลมน านอยครงกวา การเปนสมาชกกลมทางสงคม มสวนรวมมากกวาการไมเปนสมาชกกลมทางสงคม การมความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตมากกวา มสวนรวมมากกวามความรความเขาใจเกยวกบการอนรกษทรพยากรธรรมชาตนอย ซงเปนตามสมมตฐานทตงไว สวนระดบการศกษาทแตกตางกนมสวนรวมทไมแตกตางกนซงไมเปนไปตามสมมตฐานทตงไว ภญญา จ ารสกล และคณะ (2542) ศกษาเกยวกบการแพรกระจายของสารพษทางการเกษตรลงสแมน าแมกลองตลอดทงสาย พบวา คณภาพน าของแมน าแมกลองคอนขางด กลาวคอ ถงแมจะมการปนเปอนของสารพษทางการเกษตรหลายชนด แตตรวจพบปรมาณคอนขางต าทงในน าและในดนตะกอน ซงพบต ากวาคาก าหนดปรมาณสารพษตกคางทใหมไดในแหลงน า ซงก าหนดโดยองคกรการพทกษสงแวดลอมของสหรฐอเมรกา (USEPA) มาก

www.ssru.ac.th

บทท 3

วธด าเนนการวจย

การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายข องชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม เปนการวจยเชงส ารวจ โดยใชวธการวจยเชงปรมาณและการวจยเชงคณภาพ ซงใชแบบสอบถาม แบบสมภาษณ และการศกษาในภาคสนาม เพอเกบรวบรวมขอมล โดยมรายละเอยดดงน 3.1 พนทท าการวจย การศกษาวจยเรอง “การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายขงชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม” ไดศกษาพนทในอ าเภออมพวา จ.สมทรสงคราม โดยใชวธเลอกแบบเจาะจงพนทศกษาใน ล าคลองทอยในพนทการทองเทยวทางเรอเพอชมธรรมชาต จ านวน 3 คลอง ประกอบดวย คลองบางแค คลองโพงพาง และคลองบางนางล ขอมลพนฐานต าบลบางนางล

พนทต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม เปนพนทราบลม มแมน าล าคลองกระจายทวพนทท าใหเหมาะแกการเกษตร และความชมชนอยเนองเสมอ เนองจากไดรบอทธพลจากลมมรสมตะวนตกเฉยงใต พนทต าบลบางนางล มอาณาเขต ดงน ทศเหนอ ตดตอ ต าบลบางแค และต าบลสวนหลวง ทศตะวนตก ตดตอ ต าบลบางแค ทศตะวนออก ตดตอ ต าบลสวนหลวง ทศใต ตดตอ ต าบลปลายโพงพาง ในพนทต าบลบางนางล มจ านวนหมบาน 5 หมบาน ประกอบดวย หมท 1 บานคลองโพธ หมท 2 บานคลองเปง หมท 3 บานคลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค หมท 5 บานคลองโพงพาง ทรพยากรธรรมชาตในพนท ประกอบดวยล าคลอง 7 แหง ไดแก คลองบางนางล คลองหนาวดวรภม คลองโพธ คลองวงกระทะ คลองเปง คลองโพงพาง และคลองบางแค มจ านวนล าปะโดง 35 แหง

www.ssru.ac.th

35

สวนสภาพเศรษฐกจ ประชาชนสวนใหญประกอบอาชพเกษตรกรรม เชน ท าสวนมะพราว สมโอ ลนจ กลวย และมอตสาหกรรมในครวเรอน เชน การท าน าตาลปบ ท าโรงมะพราว และมการรบจางทวไป และรบจางตามโรงงานตางๆ ในดานการคมนาคมทางน า มคลองบางแค คลองโพงพาง และคลองบางนางล ตดตอระหวาง

หมบาน และต าบลใกลเคยง (องคการบรหารสวนต าบลบางนางล, 2553)

3.2 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงนเปน เครองมอเชงคณภาพดงน

1) การศกษาภาคสนาม

1.1 บนทกชนดนกบรเวณชายคลองในเสนทางลองเรอชมธรรมชาต ไดแก คลอง

บางแค คลองโพงพาง และคลองบางนางล โดยใชเครองจบพกด ( GPS) บนทกต าแหนงพกด วนและเวลา

โดยการเกบขอมลในการลองเรอในล าคลอง

1.2 บนทกชนดพนธไมชายคลองในเสนทางลองเรอชมธรรมชาต ไดแก ไดแก

คลองบางแค คลองโพงพาง และคลองบางนางล โดยใชเครองจบพกด ( GPS) บนทกต าแหนงพกด วนและ

เวลาทพบพนธไมรมคลอง โดยการเกบขอมลในการลองเรอในล าคลอง

2) แบบสอบถามเกยวกบ การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพอ

อนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมชายคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวด

สมทรสงคราม

3.3 การเกบรวบรวมขอมล

1) ขอมลปฐมภม

1.1 เกบขอมลโดยใชท าการส ารวจชนดนกทง 3 คลอง ของต าบลบางนางล ไดแก

คลองบางแค คลองโพงพาง และคลองบางนางล

1.2 เกบขอมลโดยใชท าการส ารวจพนธไมรมคลอง ทง 3 คลอง ของ ต าบลบาง

นางล ไดแก คลองบางแค คลองโพงพาง และคลองบางนางล

2) ขอมลทตยภม รวบรวมขอมลตาง ๆ ทเกยวของไดแก เอกสารและงานวจยทเกยวของ

www.ssru.ac.th

36

3.4 ขนตอนในการด าเนนการวจย

1) ขอมลเชงคณภาพ ผวจยไดท าการเกบรวมรวมขอมลจากการส ารวจภาคสนาม

1.1.1 ผวจยเกบรวบรวมขอมลชนดนกและพนธไมรมคลองในคลองทง 3

คลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ในชวงเดอน พฤษภาคม – พฤศจกายน 2554

โดยท าการบนทกชนดนกและพนธไมในเสนทางลองเรอชมธรรมชาต

1.1.2 น าผลทบนทกไดมา สรปลงตารางบนทกผลการส ารวจ ประกอบกบ

ขอมลการสมภาษณจากผรทรจรงในพนทศกษา

2) ขอมลเชงปรมาณผวจยไดท าการสอบถามประชาชนกลมตวอยางในพนททง 5 หมบาน

ในต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวกสมทรสงคราม ไดแก หมท 1 บานคลองโพธ หมท 2 บานคลอง

เปง หมท 3 บานคลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค และหมท 5 บานคลองโพงพาง จ านวน 237 คน

โดยใชแบบสอบถาม การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความ

หลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

3.5 วธด าเนนการวจยเกยวกบแบบสอบถาม 3.5.1 ประชากรและกลมตวอยาง

ประชากรในการศกษาวจยครงนคอ ประชาชนทอาศยอยใน ต าบลบางนางล อ าเภอ

อมพวา จงหวดสมทรสงคราม จ านวน 580 ครวเรอน ใน 5 หมบาน ดงน

หมท 1 บานคลองโพธ จ านวน 75 ครวเรอน

หมท 2 บานคลองเปง จ านวน 106 ครวเรอน

หมท 3 บานคลองบางแค จ านวน 79 ครวเรอน

หมท 4 บานคลองบางแค จ านวน 169 ครวเรอน

หมท 5 บานคลองโพงพาง จ านวน 151 ครวเรอน

รวม ครวเรอนทงหมด 580 ครวเรอน

ทมา : (องคการบรหารสวนต าบลบางนางล , 2553)

www.ssru.ac.th

37

3.5.1.1 กลมตวอยาง

กลมตวอยางทใชในการวจยครงน ผวจยก าหนดขนาดกลมตวอยางตามสตรของ

Taro Yamane ซงจะประกอบดวยประชากรทง 5 หมบาน จ านวน 580 ครวเรอน ท าการสมตวอยางมา

จ านวนทงหมด 237 คนและสมตวอยางโดยใชวธเลอกแบบเจาะจง ( Purposive Sampling) เนองจากเปน

พนทชมชนรมคลองซงเปนคลองส าคญทใชเปนเสนทางลองเรอชมธรรมชาต

3. 5.1.2 การก าหนดกลมตวอยาง

โดยการใชขนาดกลมตวอยางตามวธการของ Taro Yamane ทระดบความเชอมน

95% และก าหนดความคลาดเคลอนทยอมรบได .05 มสตรดงน

สตร Taro Yamane n = N

1 + N (e)2

โดย n หมายถง ขนาดของกลมตวอยาง

N หมายถง ขนาดประชากร

e หมายถง คาความคลาดเคลอนเทากบ 0.05

ได n = 580

1+ 580(0.05)2

= 237

3.5.1.3 ขนตอนการสมตวอยาง ดงน

ขนท 1 ก าหนดประชากรทท าการวจย ประชากรในอ าเภออมพวาโดยเลอกแบบเจาะจง จ านวน 5 หมบาน จ านวนทงหมด 580 ครวเรอน ขนท 2 ก าหนดขนาดกลมตวอยางตามวธการของ Taro Yamaneไดทงหมด 237 คน ขนท 3 สมประชากรจากต าบล บางนางล อ าเภออมพวา จ านวน 5 หมบาน ขนท 4 สมประชากรตามสดสวนจ านวนประชากร ไดจ านวนกลมประชากรแยกตาม หมบาน

www.ssru.ac.th

38

ตารางท 3.1 จ านวนกลมตวอยาง จ าแนกตามหมบาน

ชอหมบาน จ านวน (คน) รอยละ หมท 1 บานคลองโพธ 31 13 หมท 2 บานคลองเปง 43 18 หมท 3 บานคลองบางแค 33 14 หมท 4 บานคลองบางแค 68 29 หมท 5 บานคลองโพงพาง 62 26

รวม 237 100

3.5.2 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงนแบงเปน เครองมอเชงปรมาณและเชงคณภาพ ดงน

3.5.2.1 เครองมอเชงปรมาณ

เครองมอเชงปรมาณ เปนแบบสอบถามประชากรของ ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา

จงหวดสมทรสงคราม จ านวน 5 หมบาน คอ จ านวน 237 คน ดวยการใชแบบสอบถาม ซงแบงออกเปน 4

ตอน ดงน

ตอนท 1 เปนขอมลทวไปของประชากรในชมชน ลกษณะของแบบสอบถามเปนแบบตรวจสอบ

รายการ ( Check List) ซงประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ ระยะเวลาทอาศยในพนท และ

สถานภาพในชมชน

ตอนท 2 เปนขอมลเกยวกบความคดเหนตอสภาพแวดลอ มในชมชน เปนแบบตรวจสอบรายการ (Check List) ตอนท 3 เปนขอมลเกยวกบความรดานสงแวดลอมของประชาชน 3.1 กลมตวอยาง กา เครองหมาย ลงในชองวาง ชองท ใช ใหคะแนนขอละ 1 คะแนน ชองท ไมใช ใหคะแนนขอละ 0 คะแนน

www.ssru.ac.th

39

3.2 เกณฑการพจารณาการจดกลมความรดานสงแวดลอม ทพจารณาจากคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน ดงน 0 - 5 คะแนน หมายถง ความรนอย 6 – 8 คะแนน หมายถง ความรปานกลาง 9 – 10 คะแนน หมายถง ความรมาก ตอนท 4 เปนขอมลเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม เปนมาตรวดแบบใหคะแนน(Likert’s Scale) โดยมเกณฑในการใหคะแนนเปน 4 ระดบ ดงน เขารวมเปนประจ า ให 3 คะแนน ( 5 ครงขนไป / กจกรรมทงหมด) เขารวมบอยครง ให 2 คะแนน (3 – 4 ครง / กจกรรมทงหมด) เขารวมนานๆ ครง ให 1 คะแนน ( 1 - 2 ครง / กจกรรมทงหมด) ไมเคยเขารวม ให 0 คะแนน(ไมมการเขารวมในกจกรรมทงหมด) เมอรวบรวมขอมล และแจกแจงความถแลว จะแบงระดบ การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม ของประชากร 4 ระดบ ซงมเกณฑในการพจารณา ดงน อนตรภาคชน = คะแนนสงสด – คะแนนต าสด ________________________ จ านวนชน = 3-0 _____ 4 = 0.75

จากเกณฑดงกลาวสามารถแบงความหมายของระดบคะแนนได ดงน ระดบคะแนน 2.26 - 3.00 ระดบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม เพออนรกษ

ความหลากหลายของชนดนกและพนธไมชายคลอง เปนประจ า ระดบคะแนน 1.51 - 2.25 ระดบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม เพออนรกษ

ความหลากหลายของชนดนกและพนธไมชายคลอง บอยครง ระดบคะแนน 0.76 - 1.50 ระดบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม เพออนรกษ

ความหลากหลายของชนดนกและพนธไมชายคลอง นานๆครง ระดบคะแนน 0.00 - 0.75 ระดบ การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมชายคลอง ทไมเคยเขารวมเลย

www.ssru.ac.th

40

ตอนท 5 เปนการแสดงความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง เปนค าถามปลายเปดใหเขยนขอเสนอแนะเพมเตม

การสรางแบบสอบถาม ผวจยด าเนนการสรางตามขนตอน ดงน 1.การก าหนดจดมงหมายในการสรางแบบสอบถามการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของ

ชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภอ

อมพวา จงหวดสมทรสงคราม

2. ศกษานยาม ทฤษฏ เอกสาร และงานวจยทเกยวของ เพอน ามาเปนแนวทางในการสราง

แบบสอบถามการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของ

ชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

3. ก าหนดประเดนขอบเขตของค าถาม ทงตวแปรอสระ และตวแปรตาม

4.สรางแบบสอบถามการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความ

หลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

5.น าแบบสอบถามทสรางขนไปใหผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา

(Content validity) เพอคดเลอกและปรบปรงขอความใหสอดคลองกบนยามทก าหนดไว โดยขอความ

ทงหมดตองมคาดชนความสอดคลอง (IOC) ตงแต 0.5 ขนไป

6.น าแบบสอบถามทผานการคดเลอกแลวในขอ 5 ไปทดลองใช (Try out) กบประชากรทมลกษณะ

ใกลเคยงกบกลมประชากรทใชในการศกษาวจย จ านวน 30 คน น าผลทไดมาหาคาความเชอมน

(Reliability) ของแบบสอบถามโดยใชสตรสมประสทธแอลฟา (Alpha coefficient) ของ Cronbach ไดคา

ความเชอมนเทากบ 0.87

7.จดพมพแบบสอบถาม เพอน าไปใชในการเกบขอมลการวจย

3.5. 2.2 เครองมอเชงคณภาพ ประกอบดวย 1. การสนทนากลม โดยใชค าถามทพฒนาขนจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ โดยเปนค าถามปลายเปด จะถามเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม การตรวจสอบคณภาพเครองมอโดยน าไปปรกษาผทรงคณวฒ 3 ทาน จากนนน าเครองไปทดสอบกบกลม

www.ssru.ac.th

41

ประชากรทไมใชกลมประชากรกลมตวอยาง เพอดความชดเจนของขอค าถาม ปฏกรยาของผตอบ และความตอเนองของเนอหา โดยสนทนากลมจะมการบนทกเสยง เพอน ามาวเคราะหขอมลอกครงหนง 2. การสมภาษณ โดยใชค าถามทพฒนาขนจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ โดยเปนค าถาม

ปลายเปด จะถามเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความ

หลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

กบ ผน าชมชน กรรมการชมชน และเจาหนาทองคกรบรหารสวนต าบล

3.6.ขนตอนและสถตทใชในการวเคราะหขอมล 1. ขอมลเชงปรมาณ ด าเนนการดงน ในการวจยครงน วเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมส าเรจรป SPSS ตามล าดบดงน ตอนท 1 การวเคราะหขอมลทวไปของกลมตวอยาง เปนการวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามใชการหาความถ และคารอยละ จ าแนก เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ ระยะเวลาทอาศยใน ชมชน และ สถานภาพในชมชน เพอใชในการน าเสนอและอธบายปจจยสวนบคคล ตอนท 2 การวเคราะหความคดเหนตอสภาพแวดลอมปาชายคลอง 2.1 หาคารอยละ ( percentage) ใชในการอธบายสภาพแวดลอมของ พนทชายคลอง 2.2 คนหาและตรวจสอบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ตอนท 3 เปนขอมลเกยวกบความรดานสงแวดลอมของประชาชน 3.1 หาคารอยละ ( percentage) คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน ใชในการอธบายความรสภาพแวดลอมในชมชนรมคลอง 3.2 คนหาและตรวจสอบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ตอนท 4 เปนขอมลเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม

4.1 หาคารอยละ (percentage) คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน ใชในการอธบายการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม

www.ssru.ac.th

42

4.2 คนหาและตรวจสอบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม สถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. สถตพนฐาน ไดแก 1) คารอยละ (Percentage) โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป SPSS

2) คะแนนเฉลย (Mean) โดยใชสตร (ประคอง กรรณสตร, 2542) ดงน

X = N

X

X คอ คาคะแนนเฉลย

X คอ ผลรวมของคะแนนทงหมด N คอ จ านวนผเรยน 3) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) (ประคอง กรรณสตร, 2542) ดงน

S.D. =

22

N

X

N

X

S.D. คอ สวนเบยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยาง X คอ คะแนนของกลมตวอยาง

X คอ ผลรวมของคะแนน

2X คอ ผลรวมของคะแนนแตละตวยกก าลงสอง N คอ จ านวนขอมลของกลมตวอยาง 2. ขอมลเชงคณภาพ ด าเนนการดงน การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ ผวจยไดท าการวเคราะหขอมลเชงเนอหาในการสนทนากลม การสมภาษณ หลงจากนนไดน าการจดบนทกขอมลและเทปบนทกมาวเคราะหประกอบ รวมทงการศกษาภาคสนาม ทงการบนทกจ านวนชนดนก และชนด พนธไม บรเวณปาชายคลองในเสนทางลองเรอชมธรรมชาต มาวเคราะหขอมลและน าผลวเคราะหขอมลเชงคณภาพมาใชประกอบกบขอมลเชงปรมาณ เพอใหเหนถงการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

www.ssru.ac.th

44

บทท 4

ผลการวเคราะหขอมล

การศกษาครงนเปนการศกษาเรอง การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรม

คลอง เพออนรกษความหลากหลายข องชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภอ

อมพวา จงหวดสมทรสงคราม ซงไดผลการวเคราะหขอมล ดงน

4.1 ความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรม

คลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง

4.1.1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง

จากการเกบขอมลโดยใชแบบสอบถามเปนเครองมอ จากประชากรกลมตวอยาง

ใน 5 หมบาน ไดแก หมท 1 บานคลองโพธ หมท 2 บานคลองเปง หมท 3 บานคลองบางแค หมท

4 บานคลอบางแค หมท 5 บานคลองโพงพาง เปนจ านวน 237 คน จ าแนกตามปจจยสวนบคคล

ดงน

ตารางท 4.1 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามเพศ ในแตละหมบาน

เพศ

หมท 1 รอยละ (%)

หมท 2 รอยละ (%)

หมท 3 รอยละ (%)

หมท 4 รอยละ (%)

หมท 5 รอยละ (%)

ชาย หญง

35.5 64.5

20.9 79.1

36.4 63.6

35.3 64.7

43.5 56.5

จากตารางท 4.1 พบวาประชากรกลมตวอยางทง 5 หมบาน คอ หมท 1 บานคลองโพธ

หมท 2 บานคลองเปง หมท 3 บานคลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค หมท 5 บานคลอง

โพงพาง สวนใหญเปนเพศหญง คดเปนรอยละ 64.5, 79.1, 63.6, 64.7 และ 56.5 ตามล าดบ

www.ssru.ac.th

45

ตารางท 4.2 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามอาย ในแตละหมบาน

อาย

หมท 1 รอยละ (%)

หมท 2 รอยละ (%)

หมท 3 รอยละ (%)

หมท 4 รอยละ (%)

หมท 5 รอยละ (%)

20-30 ป 31-40 ป 41-50 ป 51-60 ป

61 ปขนไป

3.2 25.8 35.5 19.4 16.1

4.6 14.0 34.9 27.9 18.6

0.0 18.1 51.5 15.2 15.2

4.4 16.2 36.7 30.9 11.8

1.6 16.1 17.7 43.6 21.0

จากตารางท 4.2 พบวา หมท 1 บานคลองโพธ กลมตวอยางสวนใหญมอายระหวาง 41 –

50 ป คดเปนรอยละ 35.5 รองลงมามอายระหวาง 31 – 40 ป คดเปนรอยละ 25.8 หมท 2 บาน

คลองเปง กลมตวอยางสวนใหญมอายระหวาง 41 – 50 ป คดเปนรอยละ 34.9 รองลงมาอาย51-

60 ป คดเปนรอยละ 27.9 หมท 3 บานคลองบางแค กลมตวอยางสวนใหญมอาย41-50 ป คดเปน

รอยละ 51.5 รองลงมามอายระหวาง 31 – 40 ป คดเปนรอยละ 18.1 หมท 4 บานคลองบางแค

กลมตวอยางสวนใหญมอายระหวาง 41-50 ป คดเปนรอยละ 36.7 รองลงมาอาย ระหวาง 51-60

ป คดเปนรอยละ 30.9 และหมท 5 บานคลองโพงพาง กลมตวอยางสวนใหญมอายระหวาง 51-

60 ป คดเปนรอยละ 43.6 รองลงมามอายระหวาง 61 ปขนไป คดเปนรอยละ 21.0

ตารางท 4.3 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามระดบการศกษา ในแตละ หมบาน

ระดบการศกษา

หมท 1 รอยละ (%)

หมท 2 รอยละ (%)

หมท 3 รอยละ (%)

หมท 4 รอยละ (%)

หมท 5 รอยละ (%)

ประถมศกษา มธยมศกษา อนปรญญา ปรญญาตร

ปรญญาโทหรอสงกวา อนๆ

41.9 38.7 6.5 9.6 0.0 3.2

67.4 21.0 9.3 0.0 2.3 0.0

51.5 33.3 6.1 6.1 0.0 3.0

60.3 29.4 1.5 5.9 0.0 2.9

69.4 17.7 1.6 11.3 0.0 0.0

จากตารางท 4.27 พบวา หมท 1 บานคลองโพธ กลมตวอยางสวนใหญ มระดบการศกษา

ประถมศกษา คดเปนรอยละ 41.9 รองลงมาการศกษาระดบ ชนมธยมศกษา คดเปนรอยละ 38.7

หมท 2 บานคลองเปง กลมตวอยางสวนใหญ มระดบการศกษาช นประถมศกษา คดเปนรอยละ

67.4 รองลงมาการศกษาระดบชนมธยมศกษา คดเปนรอยละ 21.0 หมท 3 บานคลองบางแค กลม

ตวอยางสวนใหญ มระดบการศกษาชน ประถมศกษา คดเปนรอยละ 51.5 รองลงมา การศกษาwww.ssru.ac.th

46

ระดบชนมธยมศกษาตอนตน คดเปนรอยละ 33.3 หมท 4 บานคลองบางแค หมท 3 บานคลอง

บางแค กลมตวอยางสวนใหญมระดบการศกษา ชนประถมศกษา คดเปนรอยละ 60.3 รองลงมาม

การศกษาระดบชนมธยมศกษา คดเปนรอยละ 29.4 และหมท 5 บานคลองโพงพาง กลมตวอยาง

สวนใหญมระดบการศกษา ชนประถมศกษา คดเปนรอยละ 69.4 รองลงมาการศกษาระดบชน

มธยมศกษา คดเปนรอยละ 17.7

ตารางท 4.4 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามอาชพ ในแตละหมบาน

อาชพ

หมท 1 รอยละ (%)

หมท 2 รอยละ (%)

หมท 3 รอยละ (%)

หมท 4 รอยละ (%)

หมท 5 รอยละ (%)

รบจาง คาขาย เกษตรกรรม รบราชการ/รฐวสาหกจ อนๆ

45.2 3.2 48.4 0.0 3.2

51.2 2.3 30.2 2.3 14.0

48.5 12.1 24.2 3.0 12.2

47.1 8.8 33.8 2.9 7.4

53.2 19.4 24.2 0.0 3.2

จากตารางท 4.4 พบวา ประชากรกลมตวอยางใน หมท 2 บานคลองเปง หมท 3 บาน

คลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค และหมท 5 บานคลองโพงพาง สวนใหญมอาชพ รบจาง

รอยละ 51.2 , 48.5, 47.1 และ 53.2 ตามล าดบ สวนประชากรกลมตวอยางใน หมท 1 บานคลอง

โพธ สวนใหญมอาชพเกษตรกรรม รอยละ 48.4

ตารางท 4.5 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามระยะเวลาทอาศยอยจงหวดสมทรสงคราม

ในแตละหมบาน

ระยะเวลาทอาศยอยในจงหวด

สมทรสงคราม

หมท 1 รอยละ (%)

หมท 2 รอยละ (%)

หมท 3 รอยละ (%)

หมท 4 รอยละ (%)

หมท 5 รอยละ (%)

ไมเกน 1- 3 ป 4 – 6 ป 7 – 9 ป

10 ปขนไป

0.0 0.0 3.2

96.8

9.3 0.0 2.3

88.4

3.0 0.0 3.0

94.0

0.0 1.5 7.4

91.1

1.6 1.6 9.7

87.1

จากตารางท 4.5 พบวา ประชากรกลมตวอยางทง 5 หมบาน คอ หมท 1 บานคลองโพธ

หมท 2 บานคลองเปง หมท 3 บานคลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค และหมท 5 บานคลอง

www.ssru.ac.th

47

โพงพาง สวนใหญมภมล าเนาอยในสมทรสงครามเปนระยะเวลา 10 ปขนไป รอยละ 96.8, 88.4,

94.0, 91.1 และ 87.1 ตามล าดบ

ตารางท 4.6 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามสถานภาพ ในแตละหมบาน

สถานภาพ

หมท 1 รอยละ

(%)

หมท 2 รอยละ

(%)

หมท 3 รอยละ

(%)

หมท 4 รอยละ

(%)

หมท 5 รอยละ

(%) คณะกรรมการชมชน คณะกรรมการกลมกจกรรมในชมชน สมาชกของกลมกจกรรมในชมชน สมาชกในชมชน

16.1 0.0

58.1 25.8

20.9 9.3 9.3

60.5

9.1 15.2 24.2 51.5

8.8 13.2 16.2 61.8

9.7 14.5 16.1 59.7

จากตารางท 4.6 พบวา ประชากรกลมตวอยางใน หมท 2 บานคลองเปง หมท 3 บาน

คลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค และหมท 5 บานคลองโพงพาง สวนใหญมสถานภาพเปน

สมาชกในชมชน รอยละ 60.5, 51.5 , 61.8 และ 59.7 ตามล าดบ สวนประชากรกลมตวอยางในหม

ท 1 บานคลองโพธ สวนใหญมสถานภาพเปนสมาชกของกลมกจกรรมในชมชน รอยละ 58.1

4.1.2 ความคดเหนเกยวกบสภาพแวดลอมของปาชายคลองในชมชน

ตารางท 4.7 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามสภาพพนธไมรมคลองทพบในชมชน

ในแตละหมบาน

พนธไมชายคลองในชมชน

หมท 1 รอยละ

(%)

หมท 2 รอยละ

(%)

หมท 3 รอยละ

(%)

หมท 4 รอยละ

(%)

หมท 5 รอยละ

(%) ล าพ จาก โกงกาง เหงอกปลาหมอ

45.2 54.8 0.0 0.0

39.5 55.8 0.0 4.7

21.2 78.8 0.0 0.0

48.5 50.0 1.5 0.0

41.9 54.8 3.3 0.0

จากตารางท 4.7 พบวา จากการสอบถามประชากรกลมตวอยางเกยวกบสภาพแวดลอม

ของพนธไมในชมชนทง 5 หมบาน คอ หมท 1 บานคลองโพธ หมท 2 บานคลองเปง หมท 3 บาน

คลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค และหมท 5 บานคลองโพงพาง สวนใหญจะพบพนธไม

ชายคลองประเภทตนจากมาก คดเปน รอยละ 45.2, 39.5, 21.2, 48.5 และ 41.9 ตามล าดบ

www.ssru.ac.th

48

ตารางท 4.8 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามชนดนกบรเวณรมคลองทพบในชมชน

ในแตละหมบาน

ชนดนกบรเวณรมคลองในชมชน

หมท 1 รอยละ

(%)

หมท 2 รอยละ

(%)

หมท 3 รอยละ

(%)

หมท 4 รอยละ

(%)

หมท 5 รอยละ

(%) นกกนเปยว นกกวก นกยางเปย นกอแพรดแถบอกด า นกยางเขยว นกกระปดใหญ นกกระจบธรรมดา นกสชมพสวน

67.7 19.3 6.5 6.5 0.0 0.0 0.0 0.0

6.9 55.8 20.9 0.0 2.3 4.7 4.7 4.7

21.2 45.5 15.1 6.2 0.0 4.0 4.0 4.0

29.4 33.8 11.8 4.3 3.0 5.9 5.9 5.9

43.5 43.5 3.2 1.7 0.0 2.7 2.7 2.7

จากตารางท 4.7 พบวา จากการสอบถามประชากรกลมตวอยางเกยวกบชนดนกในชมชน

ทง 4 หมบาน คอ หมท 2 บานคลองเปง หมท 3 บานคลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค และ

หมท 5 บานคลองโพงพาง สวนใหญจะพบชนดนกบรเวณรมคลองประเภทนกกวก บอยมาก คด

เปน รอยละ 55.8, 45.5, 33.8 และ 43.5 ตามล าดบ สวน หมท 1 บานคลองโพธ สวนใหญจะพบ

ชนดนกชายคลองประเภทนกกนเปยว บอยมาก คดเปนรอยละ 67.7

ตารางท 4.9 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามการใชประโยชนจากแหลงน าในล าคลองทพบ

ในแตละหมบาน

การใชประโยชนจากแหลงนาใน ลาคลอง

หมท 1 รอยละ

(%)

หมท 2 รอยละ

(%)

หมท 3 รอยละ

(%)

หมท 4 รอยละ

(%)

หมท 5 รอยละ

(%) ใชในการเกษตร ใชในการคมนาคม/เดนทาง ใชในการซกผา/ช าระลาง ใชในกจกรรมการทองเทยวชมธรรมชาต ใชผลตน าประปา

100.0 0.0 0.0 0.0 0.0

58.1 0.0

41.9 0.0 0.0

54.5 3.1

42.4 0.0 0.0

61.8 1.5

36.7 0.0 0.0

54.8 0.0 38.7 0.0 6.5

จากตารางท 4.9 พบวา ประชากรกลมตวอยางทง 5 หมบาน คอ หมท 1 บานคลองโพธ

หมท 2 บานคลองเปง หมท 3 บานคลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค และหมท 5 บานคลอง

www.ssru.ac.th

49

โพงพาง สวนใหญม การใชประโยชนจากแหลงน าในล าคลองเพอการเกษตร คดเปนรอยละ

100.0, 58.1, 54.5, 61.8 และ 54.8 ตามล าดบ

ตารางท 4.10 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามสาเหตทท าใหพนธไมและชนดนกบรเวณ

รมคลองลดลงในแตละหมบาน

สาเหตททาใหพนธไมและชนดนกบรเวณรมคลองลดลง

หมท 1 รอยละ

(%)

หมท 2 รอยละ

(%)

หมท 3 รอยละ

(%)

หมท 4 รอยละ

(%)

หมท 5 รอยละ

(%) น าเนาเสย น าขนมาก แหลงน าตนเขน ตลงรมคลองพง การใชสารเคมในการเกษตร การตดตนไมรมคลอง

6.5 0.0

19.4 29.0 45.1 0.0

6.9 6.9

13.9 39.6 25.8 6.9

12.1 9.1 9.1

33.3 27.3 9.1

19.1 0.0 0.0

32.4 38.2 10.3

33.9 14.5 0.0 8.1 30.6 12.9

จากตารางท 4.10 พบวา ประชากรกลมตวอยาง ในหมท 1 บานคลองโพธ หมท 4 บาน

คลองบางแค แสดงความคดเหนวาสาเหตทท าใหพนธไมและชนดนกบรเวณรมคลองลดลง สวน

ใหญมสาเหตมาจากการใชสารเคมในการเกษตร คดเปนรอยละ 45.1 และ 38.2 ตามล าดบ สวน

หมท 2 บานคลองเปง และ หมท 3 บานคลองบางแค แสดงความคดเหนวาสาเหตทท าใหพนธไม

และชนดนกบรเวณรมคลองลดลง สวนใหญมสาเหตมาจากตลงรมคลองพง คดแปนรอยละ 39.6

และ 33.3 ตามล าดบ และหมท 5 บานคลองโพงพาง แสดงความคดเหนวาสาเหตทท าใหพนธไม

และชนดนกบรเวณรมคลองลดลง สวนใหญมสาเหตมาจากน าเนาเสย คดเปนรอยละ 33.9

www.ssru.ac.th

50

4.1.3 ความคดเหนเกยวกบความรดานสงแวดลอมในชมชน

ตารางท 4.11 รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามความรดานสงแวดลอมแตละหมบาน

ความรดานสงแวดลอม

หมท 1

รอยละ(%)

หมท 2

รอยละ(%)

หมท 3

รอยละ(%)

หมท 4

รอยละ(%)

หมท 5

รอยละ(%)

ใช ไมใช ใช ไมใช ใช ไมใช ใช ไมใช ใช ไมใช

1.น าใส ไมมส ไมมกลน ไมมรส เปนน าท

มคณภาพดสามารถน ามาบรโภคได

48.4 51.6 14.0 86.0 27.3 72.7 26.5 73.5 32.3 67.7

2.แหลงน าทมขยะ/สงสกปรกปนเปอน

จะท าใหคณภาพน าเสย

100 0.0 100 0.0 100 0.0 100 0.0 100 0.0

3.การปลอยน าทงจากกจกรรมซกลางลง

ล าคลองจะเกดปญหาตอคณภาพน า

100 0.0 100 0.0 97.0 3.0 100 0.0 100 0.0

4.การใชปย/สารฆาแมลงในการเกษตร

ใกลเคยงแหลงน ากอใหเกดปญหาตอ

คณภาพน า

100 0.0 100 0.0 100 0.0 100 0.0 100 0.0

5.คณภาพน าไมด มผลกระทบตอพนธไม

รมคลอง

100 0.0 100 0.0 100 0.0 100 0.0 100 0.0

6.คณภาพน าไมด มผลกระทบตอ

สงมชวตในแหลงน าทเปนอาหารของนก

100 0.0 100 0.0 100 0.0 100 0.0 100 0.0

7.การขดลอกคลอง มผลกระทบตอพนธ

ไมรมคลอง

80.6 19.4 100 0.0 97.0 3.0 95.6 4.4 98.4 1.6

8.การตดตงบอดกไขมนตามครวเรอน ท า

ใหลดปญหาน าเสยในล าคลอง

100 0.0 100 0.0 100 0.0 100 0.0 98.4 1.6

9.การรกษาแหลงน าล าคลองใหสะอาด

จะท าใหมความหลากหลายทางชวภาพ

รมคลองมากขน

100 0.0 100 0.0 100 0.0 100 0.0 98.4 1.6

www.ssru.ac.th

51

ตารางท 4.11 (ตอ) รอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามความรดานสงแวดลอมแตละหมบาน

ความรดานสงแวดลอม

หมท 1

รอยละ(%)

หมท 2

รอยละ(%)

หมท 3

รอยละ(%)

หมท 4

รอยละ(%)

หมท 5

รอยละ(%)

ใช ไมใช ใช ไมใช ใช ไมใช ใช ไมใช ใช ไมใช

10.การรวมปลกพนธไมรมคลอง จะท า

ใหมความหลากหลายของชนดนกใน

พนทเพมมากขน

100 0.0 100 0.0 100 0.0 100 0.0 98.4 1.6

รวม 93.2 98.6 96.7 96.9 96.1

จากตารางท 4.11 ประชากรกลมตวอยางในชมชนทง 5 หมบาน คอ หมท 1 บานคลอง

โพธ หมท 2 บานคลองเปง หมท 3 บานคลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค และหมท 5 บาน

คลองโพงพาง สวนใหญมความรดานสงแวดลอม คดเปนรอยละ 93.2, 98.6, 96.7, 96.9 และ

96.1 ตามล าดบ

4.1.4 ความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม

ตารางท 4.12 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนตอการมสวนรวมในการ

ตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม แตละหมบาน

หวขอ

ความคดเหนการมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม

หมท 1 หมท 2 หมท 3 หมท 4 หมท 5

x S.D x S.D x S.D x S.D x S.D

1. เขารวมประชมกบผน าชมชน

และเจาหนาทรฐในการวางแผน

พฒนาสงแวดลอมของชมชน

2.10 0.91 2.88 1.02 2.21 1.08 1.09 0.90 1.92 0.98

2. รวมเสนอความคดเหนกบเพอน

บานและผน าชมชนในการก าจด

ขยะมลฝอยใหเปนระบบ

2.13 0.92 2.91 0.97 2.15 1.03 1.88 0.84 1.92 0.98

3. รวมเสนอความคดเหนกบเพอน

บานและผน าชมชนในการบ าบด

น าทงจากครวเรอนใหเปนระบบ

2.06 0.89 2.93 0.96 2.03 0.96 1.88 0.84 1.92 0.98

www.ssru.ac.th

52

ตารางท 4.12 (ตอ) คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนตอการมสวนรวมในการ

ตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม แตละหมบาน

หวขอ

ความคดเหนการมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม

หมท 1 หมท 2 หมท 3 หมท 4 หมท 5

x S.D x S.D x S.D x S.D x S.D

4.เขารวมประชมเพอออก

กฎระเบยบเกยวกบการทงขยะ

และการเกบขยะของชมชน

2.13 0.86 2.84 1.02 2.21 1.02 1.87 0.84 1.92 0.98

5. เขารวมประชมเพอออก

กฎระเบยบเกยวกบการดแลความ

สะอาดแหลงน าในคลองรวมกน

2.10 0.87 2.84 0.99 2.21 1.02 1.90 0.90 1.92 0.98

6.รวมเสนอความคดเหนกบเพอน

บานและผน าชมชนในการอนรกษ

ความหลากหลายของพนธไมและ

ชนดนก

2.13 0.86 2.67 0.96 1.94 0.93 1.90 0.90 1.92 0.98

7.รวมเสนอความคดเหนและการ

เขารวมกจกรรมของชมชนในการ

พฒนาสงแวดลอมรมคลอง

2.13 0.92 2.88 0.91 2.15 0.97 1.90 0.90 1.92 0.98

8.รวมเสนอความคดเหนในการ

ประชาสมพนธกจกรรมพฒนา

สงแวดลอม

2.03 0.88 2.81 0.98 2.18 0.98 1.91 0.89 1.92 0.98

รวม 2.10 0.85 2.85 0.93 2.47 0.93 1.89 0.87 1.92 0.98

จากตารางท 4.12 พบวา ประชากรกลมตวอยางใน หมท 1 บานคลองโพธ สวนใหญม

ความคดเหนเกยวกบ การมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอมในดานรวมเสนอ

ความคดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนในการก าจดขยะมลฝอยใหเปนระบบ ดานเขารวม

ประชมเพอออกกฎระเบยบเกยวกบการทงขยะและการเกบขยะของชมชน ดานรวมเสนอความ

www.ssru.ac.th

53

คดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนในการอนรกษความหลากหลายของพนธไมและชนดนก และ

ดานรวมเสนอความคดเหนและการเขารวมกจกรรมของชมชนในการพฒนาสงแวดลอมรมคลอง

บอยครง ( x = 2.13 , S.D =0.92) ,( x = 2.13 , S.D =0.86), ( x = 2.13 , S.D =0.86) , และ

( x = 2.13 , S.D =0.92) ประชากรกลมตวอยางใน หมท 2 บานคลองเปง สวนใหญมความ

คดเหนเกยวกบ การมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอมในดานรวมเสนอความ

คดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนในการบ าบดน าทงจากครวเรอนใหเปนระบบเปนประจ า ( x =

2.93 , S.D =0.96) ประชากรกลมตวอยางใน หมท 3 บานคลองบางแค สวนใหญมความคดเหน

เกยวกบ การมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอมในดานเขารวมประชมกบผน า

ชมชนและเจาหนาทรฐในการวางแผนพฒนาสงแวดลอมของชมชน ดานเขารวมประชมเพอออก

กฎระเบยบเกยวกบการทงขยะและการเกบขยะของชมชน และเขารวมประชมเพอออกกฎระเบยบ

เกยวกบการดแลความสะอาดแหลงน าในคลองรวมกน บอยครง ( x = 2.21 , S.D =1.08), ( x =

2.13 , S.D =1.02) และ ( x = 2.13 , S.D =1.02) ประชากรกลมตวอยางใน หมท 4 บานคลอง

บางแค สวนใหญมความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอมใน

ดานรวมเสนอความคดเหนในการประชาสมพนธกจกรรมพฒนาสงแวดลอม บอยครง ( x = 1.91

, S.D =0.89)ประชากรกลมตวอยางในหมท 5 บานคลองโพงพาง สวนใหญมความคดเหนเกยวกบ

การมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอมในทกดาน ระดบบอยครง ( x = 1.92 ,

S.D = 0.98), ในภาพรวม พบวา ประชากรกลมตวอยางหมท 2 มสวนรวมในการตดสนใจในการ

พฒนาสงแวดลอม อยในระดบสงกวา หมอนๆ ( x = 2.85 , S.D =0.93) โดยจะเหนไดจากขอมล

การสนทนากลม ดงน

“ผน าชมชนและคณะกรรมการชมชนมสวนรวมในการเสนอความคดเหน

เกยวกบการวางแผนเพอจดกจกรรมในการอนรกษสงแวดลอมในล าคลอง”

ซงขอมลดงกลาวสอดคลองกบแนวคดของไพรตน เดชะรนทร ( 2527) ไดอธบายลกษณะการมสวนรวมของประชาชน คอ 1) รวมท าการศกษาคนควาปญหา และสาเหตของปญหาทเกดขนในชมชน ตลอดจนความตองการของชมชน 2) รวมคดหาและสรางรปแบบวธการพฒนา เพอแกไขและลดปญหาของชมชน หรอเพอสรางสรรสงใหมทมประโยชนตอชมชน หรอสนองความตองการของชมชน และ 3) รวมวางนโยบาย หรอแผนงาน หรอโครงการหรอกจกรรม เพอขจดและแกไขปญหาความตองการของชมชน

www.ssru.ac.th

54

ตารางท 4.13 ระดบการมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม ของแตละหมบานใน

ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

หวขอ คาเฉลยการมสวนรวมในการตดสนใจใน

การพฒนาสงแวดลอม ระดบการมสวนรวม หมท 1 หมท 2 หมท 3 หมท 4 หมท 5

1. เขารวมประชมกบผน าชมชน

และเจาหนาทรฐในการวางแผน

พฒนาสงแวดลอมของชมชน

2.10 2.88 2.21 1.09 1.92 บอยครง

2. รวมเสนอความคดเหนกบเพอน

บานและผน าชมชนในการก าจด

ขยะมลฝอยใหเปนระบบ

2.13 2.91 2.15 1.88 1.92 บอยครง

3. รวมเสนอความคดเหนกบเพอน

บานและผน าชมชนในการบ าบดน า

ทงจากครวเรอนใหเปนระบบ

2.06 2.93 2.03 1.88 1.92 บอยครง

4.เขารวมประชมเพอออก

กฎระเบยบเกยวกบการทงขยะและ

การเกบขยะของชมชน

2.13 2.84 2.21 1.87 1.92 บอยครง

5. เขารวมประชมเพอออก

กฎระเบยบเกยวกบการดแลความ

สะอาดแหลงน าในคลองรวมกน

2.10 2.84 2.21 1.90 1.92 บอยครง

6.รวมเสนอความคดเหนกบเพอน

บานและผน าชมชนในการอนรกษ

ความหลากหลายของพนธไมและ

ชนดนก

2.10 2.67 1.94 1.90 1.92

บอยครง

www.ssru.ac.th

55

ตารางท 4.13 (ตอ) ระดบการมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม ของแตละ

หมบาน

หวขอ คาเฉลยการมสวนรวมในการตดสนใจ

ในการพฒนาสงแวดลอม ระดบการมสวนรวม หมท 1 หมท 2 หมท 3 หมท 4 หมท 5

7.รวมเสนอความคดเหนและการ

เขารวมกจกรรมของชมชนในการ

พฒนาสงแวดลอมรมคลอง

2.13 2.88 2.15 1.90 1.92 บอยครง

8.รวมเสนอความคดเหนในการ

ประชาสมพนธกจกรรมพฒนา

สงแวดลอม

2.03 2.81 2.18 1.91 1.92 บอยครง

รวม 2.10 2.85 2.47 1.89 1.92 บอยครง

จากตารางท 4.13 พบวา กลมตวอยางสวนใหญมระดบการมสวนรวมในการตดสนใจ

ในการพฒนาสงแวดลอม ของประชากรในชมชมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวด

สมทรสงคราม อยในระดบบอยครง

www.ssru.ac.th

56

ตารางท 4.14 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนตอการมสวนรวมในการ

ปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม แตละหมบาน

หวขอ

ความคดเหนการมสวนรวมในการปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

หมท 1 หมท 2 หมท 3 หมท 4 หมท 5

x S.D x S.D x S.D x S.D x S.D

1. ชวยประชาสมพนธ และบอกเพอน

บานไมใหทงขยะและปลอยน าเสยลง

คลอง

2.35 0.95 2.85 0.76 2.55 0.97 2.41 0.83 2.44 0.86

2. ใหความรและบอกวธการก าจด

ขยะเพอลดมลพษสงแวดลอมในล า

คลอง

2.32 0.94 2.55 0.97 2.48 0.97 2.37 0.79 2.40 0.85

3. เสนอวธการตดตงบอดกไขมนเพอ

ลดมลพษสงแวดลอมในล าคลอง

2.19 0.83 2.85 0.76 2.21 0.92 2.28 0.75 2.40 0.85

4. ใหความรและบอกวธการอนรกษ

ความหลากหลายของชนดนกและ

พนธไมรมคลอง

2.29 0.90 2.84 0.75 2.12 0.96 2.35 0.80 2.40 0.85

5. เขารวมอบรม/สมมนากบผน า

ชมชนและเจาหนาทในการพฒนา

สงแวดลอมรมคลอง

2.16 0.82 2.91 0.78 2.24 0.96 2.32 0.76 2.40 0.85

6.เขารวมกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

รมคลองรวมกบเพอนบานและผน า

ชมชน

2.29 0.90 2.95 0.75 2.30 1.04 2.32 0.76 2.40 0.85

รวม 2.27 0.89 2.83 0.79 2.31 0.97 2.34 0.78 2.40 0.85

จากตารางท 4.14 พบวา ประชากรกลมตวอยางใน หมท 1 บานคลองโพธ หมท 3 บาน

คลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค และหมท 5 บานคลองโพงพาง สวนใหญมความคดเหน

เกยวกบ การมสวนรวมในการปฏบตงานกจกรรมในการพฒนาสงแวดลอมในดานชวย

www.ssru.ac.th

57

ประชาสมพนธ และบอกเพอนบานไมใหทงขยะและปลอยน าเสยลงคลองในระดบบระจ า ( x =

2.35 , S.D =0.95), ( x = 2.55 , S.D =0.97) และ ( x = 2.44 , S.D =0.86) ตามล าดบ

ประชากรกลมตวอยางในหมท 2 บานคลองเปง สวนใหญมความคดเหนเกยวกบ การมสวนรวมใน

การปฏบตงานกจกรรมในการพฒนาสงแวดลอมในดานเขารวมกจกรรมพฒนาสงแวดลอมรม

คลองรวมกบเพอนบานและผน าชมชนในระดบประจ า ( x = 2.95 , S.D =0.75) ในภาพรวม

พบวา ประชากรกลมตวอยาง หมท 2 มสวนรวมในการตดสนใจในการปฏบตงานกจกรรมในการ

พฒนาสงแวดลอม อยในระดบสงกวา หมอนๆ( x = 2.83 , S.D =0.79) โดยจะเหนไดจากขอมล

การสนทนากลม ดงน

“ผน าชมชน คณะกรรมการชมชนและประชากรในชมชนมสวนรวมในดานเขารวม

กจกรรมพฒนาสงแวดลอมรมคลองรวมกบเพอนบานและผน าชมชน เชน การเกบขยะ

และผกตบชวาในล าคลอง เปนประจ าทกเดอน รวมทงการฝกอบรมเกยวกบการท า

ปยชวภาพใชในสวนผลไม”

ซงขอมลดงกลาวสอดคลองกบแนวคดของ(มนส สวรรณ, 2544) ไดอธบายแนวทางเสรมสรางการมสวนรวมของชมชนทองถน ดงน 1) เปดโอกาสใหประชาชนทองถนมามสวนรวมในกจกรรมการพฒนา เพอสรางพลงอ านาจในการตอรอง 2) ใหโอกาสประชาชนมสวนรวมในทกขนตอนของโครงการหรอทกกจกรรมของโครงการการทองเทยวเพออนรกษสงแวดลอม รวมทงมการจดการฝกอบรมเสรมความรใหกบคนทองถน 3) ระบผน าทองถน เพอใหเปนผใหค าแนะน าชวยเหลอในการท าความเขาใจกบชมชนในเบองแรก และ 4) การน าการเปลยนแปลงเขาสชมชนโดยอาศยผน าการเปลยนแปลงองคกรหรอนกพฒนา หรอ กลมผประกอบการทองเทยว เปนผน าการเปลยนแปลงและเทคโนโลยเขาสชมชน

www.ssru.ac.th

58

ตารางท 4.15 ระดบการมสวนรวมในการปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม แตละหมบานใน

ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

หวขอ คาเฉลยการมสวนรวมในปฏบตงาน

กจกรรมพฒนาสงแวดลอม ระดบการมสวนรวม หมท 1 หมท 2 หมท 3 หมท 4 หมท 5

1. ชวยประชาสมพนธ และบอก

เพอนบานไมใหทงขยะและปลอย

น าเสยลงคลอง

2.35 2.85 2.55 2.41 2.44 ประจ า

2. ใหความรและบอกวธการก าจด

ขยะเพอลดมลพษสงแวดลอมในล า

คลอง

2.32 2.55 2.48 2.37 2.40 ประจ า

3. เสนอวธการตดตงบอดกไขมน

เพอลดมลพษสงแวดลอมในล า

คลอง

2.19 2.85 2.21 2.28 2.40 ประจ า

4. ใหความรและบอกวธการอนรกษ

ความหลากหลายของชนดนกและ

พนธไมรมคลอง

2.29 2.84 2.12 2.35 2.40 ประจ า

5. เขารวมอบรม/สมมนากบผน าชมชน

และเจาหนาทในการพฒนาสงแวดลอม

รมคลอง

2.16 2.91 2.24 2.32 2.40 ประจ า

6.เขารวมกจกรรมพฒนา

สงแวดลอมรมคลองรวมกบเพอน

บานและผน าชมชน

2.29 2.95 2.30 2.32 2.40 ประจ า

รวม 2.27 2.83 2.31 2.34 2.40 ประจา

จากตารางท 4.15 พบวา กลมตวอยางสวนใหญมระดบการมสวนรวมในการ

ปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอมของประชากรในชมชมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภอ

อมพวา จงหวดสมทรสงคราม อยในระดบประจ า

www.ssru.ac.th

59

ตารางท 4.16 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนตอการมสวนรวมไดรบ

ผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม แตละหมบาน

หวขอ

ความคดเหนการมสวนรวมไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม

หมท 1 หมท 2 หมท 3 หมท 4 หมท 5

x S.D x S.D x S.D x S.D x S.D

1. รวมไดรบผลประโยชนจากกจกรรม

การพฒนาสงแวดลอมในชมชน

2.29 0.90 2.98 0.74 2.24 1.00 2.00 0.88 2.29 0.90

2. รวมไดรบผลประโยชนจากกจกรรม

อนรกษความหลากหลายทางชวภาพ

บรเวณรมคลอง

2.19 0.87 2.93 0.91 2.24 1.00 2.01 0.90 2.24 0.89

3.ศกษาแนวทางในการเขารวม

โครงการ/กจกรรมเพอสงเสรมรายได

จากการแปรรปขยะมลฝอย

2.00 0.81 2.35 0,95 2.18 1.01 2.01 0.90 2.21 0.79

4. มรายไดจากการคดแยกขยะเพอ

น าไปขายและแปรรป

2.35 0.87 2.21 0.79 2.36 1.14 2.03 0.91 2.21 0.79

5.มรายไดจากการทองเทยวเชงนเวศ

เมอพฒนาปรบปรงภมทศนธรรมชาต

รมคลอง

2.00 0.89 2.35 0.95 2.03 1.04 1.97 0.84 2.21 0.79

6. ไดรบผลประโยชนจากการปฏบต

ตามกฏระเบยบของทองถนในการ

อนรกษทรพยากรธรรมชาตรมคลอง

2.19 0.87 2.86 0.91 2.06 1.02 1.96 0.81 2.21 0.79

รวม 2.17 0.87 2.61 0.87 2.18 1.03 2.00 0.87 2.22 0.82

จากตารางท 4.16 พบวา ประชากรกลมตวอยางใน หมท 1 บานคลองโพธ หมท 3 บาน

คลองบางแค และหมท 4 บานคลองบางแค สวนใหญมความคดเหนเกยวกบ การมสวนรวมไดรบ

ผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอมในดานมรายไดจากการคดแยกขยะเพอน าไปขายและแปร

รปในระดบบระจ าและบอยครง ( x = 2.35 , S.D =0.87), ( x = 2.36 , S.D =1.14) และ ( x =

2.03 , S.D =0.91) ตามล าดบ ประชากรกลมตวอยางใน หมท 2 บานคลองเปง และหมท 5 บาน

www.ssru.ac.th

60

คลองโพงพาง สวนใหญมความคดเหนเกยวกบ การมสวนรวมไดรบผลประโยชนในการพฒนา

สงแวดลอมในดานรวมไดรบผลประโยชนจากกจกรรมการพฒนาสงแวดลอมในชมชน ในระดบ

ประจ า ( x = 2.98 , S.D =0.74) และ ( x = 2.29 , S.D =0.90) ในภาพรวม พบวา ประชากร

กลมตวอยางหมท 2 มสวนรวมไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม อยในระดบสงกวา หม

อนๆ( x = 2.61 , S.D =0.87) โดยจะเหนไดจากขอมลการสนทนากลม ดงน

“ประชากรในชมชนไดรบผลประโยชนจากการเขารวมกจกรรมพฒนา

ชมชน ทงในดานการน าความรจากการฝกอบรมการท าปยชวภาพ น าไปใช

ประโยชนไดจรงในสวนผลไม และผลจากการเกบขยะและผกตบชวา ท าใหสภาพ

แวดลอมของล าคลองสะอาดขน”

ซงขอมลดงกลาวสอดคลองกบแนวคดของโคเฮน และ อฟฮอฟฟ (Cohen & Upholf : 1980

อางองจาก ประสบสข ดอนทร : 2531) ไดกลาววาการมสวนรวมในผลประโยชน (Benefit) ไมวา

จะเปนผลประโยชนทางดานวสด ผลประโยชนทางสงคม หรอผลประโยชนสวนบคคล

ตารางท 4.17 ระดบการมสวนรวมในการไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม

แตละหมบานในต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

หวขอ

คาเฉลยการมสวนรวมในการตดสนใจในการ

ปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม ระดบการมสวนรวม

หมท 1 หมท 2 หมท 3 หมท 4 หมท 5

1. รวมไดรบผลประโยชนจากกจกรรม

การพฒนาสงแวดลอมในชมชน

2.29 2.98 2.24 2.00 2.29 ประจ า

2. รวมไดรบผลประโยชนจากกจกรรม

อนรกษความหลากหลายทางชวภาพ

บรเวณรมคลอง

2.19 2.93 2.24 2.01 2.24 ประจ า

3.ศกษาแนวทางในการเขารวมโครงการ/

กจกรรมเพอสงเสรมรายไดจากการแปร

รปขยะมลฝอย

2.00 2.35 2.18 2.01 2.21 บอยครง

4. มรายไดจากการคดแยกขยะเพอน าไป

ขายและแปรรป

2.35 2.21 2.36 2.03 2.21 บอยครง

www.ssru.ac.th

61

ตารางท 4.17 (ตอ) ระดบการมสวนรวมในการไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม

แตละหมบานในต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

หวขอ

คาเฉลยการมสวนรวมในการตดสนใจในการ

ปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม ระดบการมสวนรวม

หมท 1 หมท 2 หมท 3 หมท 4 หมท 5

5.มรายไดจากการทองเทยวเชงนเวศเมอ

พฒนาปรบปรงภมทศนธรรมชาตรม

คลอง

2.00 2.35 2.03 1.97 2.21 บอยครง

6. ไดรบผลประโยชนจากการปฏบตตาม

กฏระเบยบของทองถนในการอนรกษ

ทรพยากรธรรมชาตรมคลอง

2.19 2.86 2.06 1.96 2.21 ประจ า

รวม 2.17 2.61 2.18 2.00 2.22 บอยครง

จากตารางท 4.17 พบวา กลมตวอยางสวนใหญมระดบการมสวนรวมในการในการ

ไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม ของประชากรในชมชมรมคลอง ต าบลบางนางล

อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม อยในระดบบอยครง โดยในสวนของการมสวนรวมไดรบ

ผลประโยชนจากกจกรรมการพฒนาสงแวดลอมในชมชน และการไดรบผลประโยชนจากการ

ปฏบตตามกฏระเบยบของทองถนในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตรมคลอง อยในระดบประจ า

www.ssru.ac.th

62

ตารางท 4.18 คาเฉลยและคาเบยงเบนมาตรฐานของความคดเหนตอการมสวนรวมในการ

ประเมนผลการพฒนาสงแวดลอม แตละหมบาน

หวขอ

ความคดเหนการมสวนรวมในการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอม

หมท 1 หมท 2 หมท 3 หมท 4 หมท 5

x S.D x S.D x S.D x S.D x S.D

1.รวมตดตามผลการเขารวมของชมชน

ในกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

2.13 0.88 2.81 0.85 2.12 0.96 2.10 0.90 2.12 0.91

2. ใหขอมลและความรวมมอในการตอบ

แบบสอบถามเพอใชในการประเมนผล

การจดกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

2.29 0.93 2.77 0.81 2.09 0.98 1.79 0.83 1.84 1.01

3.รวมศกษาและรบทราบผลการ

ด าเนนงานในแตละกจกรรมพฒนา

สงแวดลอม

2.10 0.90 2.70 0.86 2.06 0.93 1.78 0.80 1.84 1.01

4. รวมแลกเปลยนความคดเหนกบเพอน

บาน

2.13 0.95 2.74 0.84 2.00 0.93 1.78 0.80 1.84 1.01

รวม 2.16 0.88 2.75 0.82 2.06 0.92 1.86 0.83 1.91 0.98

จากตารางท 4.18 พบวา ประชากรกลมตวอยางใน หมท 1 บานคลอง สวนใหญมความ

คดเหนเกยวกบการมสวนรวมในประเมนผลการพฒนาสงแวดลอมในดานการใหขอมลและความ

รวมมอในการตอบแบบสอบถามเพอใชในการประเมนผลการจดกจกรรมพฒนาสงแวดลอมใน

ระดบบระจ า ( x = 2.29 , S.D =0.93) ประชากรกลมตวอยางใน หมท 2 บานคลองเปง หมท 3

บานคลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค และหมท 5 บานคลองโพงพาง สวนใหญมความ

คดเหนเกยวกบการมสวนรวมในการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอมในดานรวมตดตามผลการ

เขารวมของชมชนในกจกรรมพฒนาสงแวดลอม ในระดบประจ าและบอยครง ( x = 2.81 , S.D

=0.85) ,( x = 2.12 , S.D =0.96), ( x = 2.10 , S.D =0.90), และ ( x = 2.12 , S.D =0.91)

ตามล าดบ ในภาพรวม พบวา ประชากรกลมตวอยาง หมท 2 มสวนรวมในการประเมนผลในการ

www.ssru.ac.th

63

พฒนาสงแวดลอม อยในระดบสงกวา หมอนๆ( x = 2.75 , S.D =0.82) โดยจะเหนไดจากขอมล

การสนทนากลม ดงน

“ผน าชมชน คณะกรรมการชมชน และประชากรในชมชน ไดมสวนรวม

ในการประเมนผลกจกรรม โครงการ ในพฒนาสงแวดลอมในชมชน”

ซงขอมลดงกลาวสอดคลองกบแนวคดของ (มนส สวรรณ, 2544) เกยวกบการมสวนรวมในการประเมนผล คอ การตดตามและประเมนผลความกาวหนา เพอน าขอมลเหลานนมาใชในการตดสนใจปรบเปลยนยทธวธ หรอวธการด าเนนงานใหเหมาะสมสอดคลองกบสถานการณทอาจเปลยนไป นอกจากนน หากกจกรรมทด าเนนแลวเสรจเกดผลกระทบตอสวนตางๆ ของชมชน กจะสามารถน าขอมลดงกลาวมาใชในการวางแผนปรบปรงหรอปรบเปลยนโครงการตอไป ตารางท 4.19 ระดบการมสวนรวมในการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอม แตละ

หมบานในต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

หวขอ

คาเฉลยการมสวนรวมในการประเมนผล

การพฒนาสงแวดลอม ระดบการมสวนรวม

หมท 1 หมท 2 หมท 3 หมท 4 หมท 5

1.รวมตดตามผลการเขารวมของชมชน

ในกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

2.13 2.81 2.12 2.10 2.12 บอยครง

2. ใหขอมลและความรวมมอในการตอบ

แบบสอบถามเพอใชในการประเมนผล

การจดกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

2.29 2.77 2.09 1.79 1.84 บอยครง

3.รวมศกษาและรบทราบผลการ

ด าเนนงานในแตละกจกรรมพฒนา

สงแวดลอม

2.10 2.70 2.06 1.78 1.84 บอยครง

4. รวมแลกเปลยนความคดเหนกบเพอน

บาน

2.13 2.74 2.00 1.78 1.84 บอยครง

รวม 2.16 2.75 2.06 1.86 1.91 บอยครง

www.ssru.ac.th

64

จากตารางท 4.19 พบวา กลมตวอยางสวนใหญมระดบการมสวนรวมในการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอม ของประชากรในชมชมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม อยในระดบบอยครง

ตารางท 4.20 ระดบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม แตละหมบานในต าบลบางนางล

อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

หวขอ

คาเฉลยการมสวนรวมในการประเมนผล

การพฒนาสงแวดลอม ระดบการม

สวนรวม หมท 1 หมท 2 หมท 3 หมท 4 หมท 5

1.การมสวนรวมในการตดสนใจในการ

พฒนาสงแวดลอม

2.10 2.85 2.47 1.89 1.92 บอยครง

2. การมสวนรวมในการปฏบตงาน

กจกรรมพฒนาสงแวดลอม

2.27 2.83 2.31 2.34 2.40 ประจ า

3. การมสวนรวมไดรบผลประโยชนใน

การพฒนาสงแวดลอม

2.17 2.61 2.18 2.00 2.22 บอยครง

4. การมสวนรวมในการประเมนผลการ

พฒนาสงแวดลอม

2.16 2.75 2.06 1.86 1.91 บอยครง

รวม 2.17 2.75 2.24 2.00 2.10 บอยครง

จากตารางท 4.20 พบวา กลมตวอยางสวนใหญมระดบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม ของประชากรในชมชมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม อยในระดบบอยครง โดยการมสวนรวมในการปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม อยในระดบประจ า

4.1.5 ผลการวเคราะหขอมลจากคาถามปลายเปดในแบบสอบถาม

เปนค าถามปลายเปดทแสดงถงขอเสนอแนะเกยวกบปญหาอปสรรคและอปสรรคตอการม

สวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของประชาชนในชมชนรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา

จงหวดสมทรสงคราม

www.ssru.ac.th

65

โดยผวจยไดรวบรวมปญหาและอปสรรคทมผลตอการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม

ของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลองอ าเภออมพวา

จงหวดสมทรสงครามและมขอเสนอแนะ ดงน

1.ในดานปญหาและอปสรรคทมผลตอการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมใน

ชมชนของทาน คอ ประชาชนบางสวนจะไมไดเขารวมกจกรรมการพฒนาสงแวดลอมในชมชน

เนองจากมปญหาและอปสรรคเกยวกบชวงทจดประชม เพอจดกจกรรมบางครงจะตรงกบวน

ท างานจงไมสะดวกในการเขารวมประชม ซงบางครงกจะสงตวแทนเขารวมประชม นอกจากน

ยงพบปญหาการตดตอสอสารบางครงไมทวถง หากไดรบขอมลขาวสารสวนใหญจะใหความ

รวมมอในการพฒนาสงแวดลอมในชมชน และถาไมตดภาระกจกจะเขารวมกจกรรมพฒนา

สงแวดลอม เชน กจกรรมการเกบขยะผกตบชวาในล าคลอง

2. ในดานขอเสนอแนะในการด าเนนกาปรบปรงแกไขปญหาและพฒนา คอ ควรม

การประชาสมพนธตามบาน โดยผน าชมชนแจงขอมลขาวสารกบคณกรรมการชมชน และ

คณะกรรมการชมชนแจงตอตามบานหรอขอความรวมมอใหเพอนบานทไดรบขาวสารขอมลไดแจง

ขาวสารดงกลาวตอเพอนบานใหทราบขอมลขาวสารกจกรรมการพฒนาสงแวดลอมในชมชน

3. ในดานสาเหตทท าใหทานเขารวมกจกรรมพฒนาสงแวดลอมของชม คอ สวน

ใหญตองการใหสภาพแวดลอมในชมชนสะอาด ทงในล าคลอง สภาพความหลากชนดของนกและ

พนธไมชายคลอง การท าสวนผลไมปลอดสารเคม เพอใหภมทศนสองฝงคลองในชมชนรมรน

สวยงามมความหลากหลายของชนดนกและพนธไมอนจะเปนสงดงดดและสรางสสนชายคลองให

สวยงามเปนแหลงทองเทยวในสนทางลองเรอชมธรรมชาต

4. ในดานกจกรรมพฒนาสงแวดลอมของชมชน ททานเขารวมเพออนรกษ

ทรพยากรแหลงน าและความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง คอ กจกรรมการเกบขยะ

ผกตบชวา สาหรายในล าคลอง กจกรรมการปลกตนไม การไมทงขยะและปลอยน าทงลงในล า

คลอง และการใชปยชวภาพในสวนผลไม

5. ในดานประโยชนทชมชนไดรบจากการพฒนาสงแวดลอมและการอนรกษ

ความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง คอ ท าใหล าคลองในชมชนมทศนยภาพท

สวยงามเหมาะแกการจดกจกรรมทองเทยวเชงนเวศ เพอศกษาชนดนกและชนดพนธไมชายคลอง

นอกเหนอจากกจกรรมทองเทยวชมหงหอยและกจกรรมไหวพระ ในเสนทางลองเรอในล าคลอง

www.ssru.ac.th

66

6. ในดานกจกรรมพฒนาสงแวดลอมในล าคลอง และกจกรรมอนรกษความหลากหลายทางชวภาพบรเวณรมคลองทควรด าเนนการในชมชน ไดแก กจกรรมการเกบขยะ ผกตบชวา สาหราย ในล าคลอง กจกรรมการอบรมตดตงถงดกไขมนในครวเรอน กจกรรมการแปรรปผกตบชวาเปนผลตภณฑ กจกรรมการอบรมท าปยชวภาพ กจกรรมการรณรงคการท าสวนผลไมปลอดสารเคม กจกรรมการคดแยกขยะ กจกรรมการแปรรปขยะรไซเคลเปนผลตภณฑ กจกรรมการอนรกษชนดนกและพนธไมชายคลอง และกจกรรมการส ารวจชนดนกและพนธไมชายคลองเพอเปนขอมลพนฐานในการจดท าฐานขอมลทรพยากรธรรมชาตในชมชน 4.2 การสารวจชนดนกและพนธไมรมคลองในพนทการศกษา 4.2.1 ชนดนกทพบบรเวณรมคลอง พนทรมคลองเปนแหลงทมความหลากชนดของนกตามสภาพถนทอยอาศยทไดรบผลกระทบจากน าจดอยางเดยวหรอไดรบ 2 น า คอ น าจดและน ากรอย หรอไดรบ 3 น า คอ น าจด น ากรอยและน าเคม ตารางท 4.21 ชนดนกทพบบรเวณรมคลองในเสนทางลองเรอชมธรรมชาต ในต าบล

บางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ระหวางเดอนพฤษภาคม - พฤศจกายน 2554

ท ชอชนดนก ชอวทยาศาสตร ชอคลอง

บางแค โพงพาง บางนางล

1 นกหวขวานสามนวหลงทอง Dinopium javanense

2 นกโพระดกธรรมดา Megalaima lineate

3 นกตทอง Megalaima haemecephala

4 นกตะขาบทง Coracias benghalensis

5 นกกระเตนนอยธรรมดา Alcedo atthis

6 นกกระเตนอกขาว Halcyon smyrmensis

7 นกกระเตนหวด า Halcyon pileata

8 นกกนเปยว Todirhamphus Chloris

9 นกจาบคาหวเขยว Merops philippinus

10 นกอวาบตกแตน Cacomantis merulinus

www.ssru.ac.th

67

ตารางท 4.21 (ตอ) ชนดนกทพบบรเวณรมคลองในเสนทางลองเรอชมธรรมชาต ในต าบลบางนางล อ าเภอ อมพวา จงหวดสมทรสงคราม ระหวางเดอนพฤษภาคม -พฤศจกายน 2554

ท ชอชนดนก ชอวทยาศาสตร ชอคลอง

บางแค โพงพาง บางนางล

11 นกกาเหวา Endynamys scolopaceus

12 นกบงรอกใหญ Rhopodytes tristis

13 นกกะปดใหญ Centropus sinensis

14 นกกระปดเลก Centropus bengalensis

15 นกแขกเตา Psittacula alexandri

16 นกเคาก Otus lettia

17 นกพราบปา Columba livia

18 นกเขาไฟ Streptopelia tranquebarica

19 นกเขาใหญ Streptopelia Chinensis

20 นกเขาชวา Geopelia striata

21 นกกวก Amaurornis phoenicurus

22 นกกระแตแตแว๏ด Vanellus indicus

23 นกนางนวลแกลบเคราขาว Chlidonias hybrida

24 เหยยวแดง Haliastur indus

25 เหยยวนกเขาชครา Accipiter badius

26 นกยางเปย Egretta garzetta

27 นกยางกรอกพนธชวา Ardeola speciosa

28 นกยางเขยว Butorides striata

29 นกกาแวน Crypsirina temia

30 อกา Corvus macrorhynchos

31 นกแอนพง Artamus fuscus

32 นกขมนทายทอยด า Oriolus chinensis

33 นกอแพรดแถบอกด า Rhipidura javanica

www.ssru.ac.th

68

ตารางท 4.21 (ตอ) ชนดนกทพบบรเวณรมคลองในเสนทางลองเรอชมธรรมชาต ในต าบลบางนางล อ าเภอ อมพวา จงหวดสมทรสงคราม ระหวางเดอนพฤษภาคม -พฤศจกายน 2554

ท ชอชนดนก ชอวทยาศาสตร

ชอคลอง

บางแค โพงพาง บางนางล

34 นกแซงแซวหางปลา Dicrurus macrocercus

35 นกแซงแซวสเทา Dicrurus leucophaeus

36 นกแซงแซวหางบวงใหญ Dicrurus paradiseus

37 นกกางเขนบาน Copsychus saularis

38 นกยอดหญาหวด า Saxicola maurus

39 นกจบแมลงคอแดง Ficedula albicilla

40 นกจบแมลงสน าตาล Muscicapa dauurica

41 นกเอยงหงอน Acridotheres grandis

42 นกเอยงสารกา Acridotheres tristis

43 นกนางแอนบาน Hirundo rustica

44 นกปรอดหนานวล Pycnonotus goiavier

45 นกปรอดสวน Pycnonotus blanfordi

46 นกกระจบหญาสเรยบ Prinia inomata

47 นกกระจบธรรมดา Orthotomus sutorius

48 นกสชมพสวน Daaeum cruentatum

49 นกกนปลคอสน าตาล Anthreptes malacensis

50 นกกนปลอกเหลอง Nectarinia jugularis

51 นกกระจอกตาล Passer flaveolus

52 นกกระจอกบาน Passer montanus

53 นกกระตดขหม Lonchura punctulata รวม 50 35 43

www.ssru.ac.th

69

จากตารางท 4.21 พบชนดนกบรเวณรมคลอง จ านวน 53 ชนด ซงทงคลองบางแค คลองโพงพาง และคลองบางนางล จะพบชนดนกชายคลองจ านวน 50, 35 และ 43 ชนดตามล าดบ คดเปนรอยละ 94.34 , 66.04 และ 81.13 โดยจะพบชนดนกบรเวณรมคลองในคลองบางแคมากกวาคลองอนๆ โดยมนกชนดเดนคอ นกกนเปยว นกยางเปย นกยางกรอกพนธชวา นกยางเขยว นกกวก นกกระปดใหญ นกปรอดสวน นกกนปลอกเหลอง นกอแพรดแถบอกด า และนกจาบคาหวเขยว

ผลการสารวจขอมลการกระจายตวชนดของนกบรเวณพนทรมคลอง ตาบล

บางนางล อาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

จากการส ารวจชนดนกบรเวณรมคลองแตละชนดในพนทการศกษาในคลองบางแค คลอง

โพงพาง และคลองบางนางล ในชวงเดอนพฤษภาคม – เดอนพฤศจกายน 2554 โดยใชเครองจบ

พกด GPS จะพบจดทมความหลากหลายของชนดนกรมคลองแตละชนด บรเวณพนทรมคลอง

1) พนทรมคลองบางแค

รปท 4.1 เสนทางทส ารวจชนดของนกบรเวณรมคลองบางแค

ทมา : Googleearth.com

www.ssru.ac.th

70

ตารางท 4.22 พกดทพบความหลากชนดของนกบรเวณรมคลอง ในคลองบางแค ชวงเดอน

พฤษภาคม – พฤศจกายน 2554

จดท พกด แหลงสารวจ ชนดของนกทสารวจพบ

1 47P 0602466 1484824 ปาชายคลอง นกอแพรดแถบอกด า นกกนเปยว นกยางเปย นกกวก

นกอวาบตกแตน นกกระเตนอกขาว เหยยวแดง

นกนางนวลแกลบเคราขาว

2 47P 0602359 1484718 ปาชายคลอง นกอแพรดแถบอกด า นกกนเปยว นกยางเปย นกกวก

นกกระเตนอกขาว นกกาเหวา นกอวาบตกแตน

3 47P 0601723 1484013 บานพกอาศย นกเอยงหงอน นกเขาใหญ นกแอนพง นกพราบปา

นกเอยงสารกา นกยอดหญาหวด า นกแขกเตา

นกแอนบาน นกตะขาบทง นกกนปลสน าตาล

นกจบแมลงสน าตาล

4 47P 0601759 1484022 สวนผลไม นกอแพรดแถบอกด า นกกนเปยว นกยางเปย นกกวก

นกกระเตนหวด า นกเขาไฟ นกพราบปา นกเขาใหญ

นกเขาชวา นกสชมพสวน นกจาบคาหวเขยว นก

แซงแซวหางปลา นกแซงแซวสเทา นกกระตดขหม

นกกางเขนบาน นกกระปดใหญ นกตทอง นกบงรอก

ใหญ นกกนปลอกเหลอง นกระจบหญาสเรยบ นก

ตะขาบทง นกเคาก

5 47P 0600863 1483853 บานพกอาศย นกพราบปา นกอแพรดแถบอกด า นกเอยงหงอน

นกเขาใหญ นกเขาไฟ นกแอนบาน นกปรอดหนานวล

นกกระจบหญาสเรยบ นกกาเหวา นกบงรอกใหญ

6 47P 0600672 1483760 สวนผลไม นกระเตนอกขาว นกปรอดสวน นกตทอง นกโพระดก

นกกนปลอกเหลอง นกสชมพสวน นกกระแตแตแว๏ด

7 47P 0600534 1483672 ปาชายคลอง นกกระเตนอกขาว นกกระเตนหวด า นกกวก

นกยางเปย นกกนเปยว นกยางกรอกพนธชวา

นกกระเตนนอยธรรมดา

www.ssru.ac.th

71

ตารางท 4.22 (ตอ) พกดทพบความหลากชนดของนกบรเวณรมคลอง ในคลองบางแค ชวงเดอน พฤษภาคม –

พฤศจกายน 2554

จดท พกด แหลงสารวจ ชนดของนกทสารวจพบ

8 47P 0599990 1483395 บานพกอาศย นกกนปลอกเหลอง นกจาบคาหวเขยว นกเขาใหญ

นกกางเขนบาน นกพราปปา นกเอยงหงอน

นกเอยงสารกา นกกระจอกบาน

9 47P 0599720 1483137 สวนผลไม นกจาบคาหวเขยว นกกนปลอกเหลอง นกกระเตนนอย

นกบงรอกใหญ นกแซงแซวหางบวงใหญ นกปรอดสวน

นกกระจบธรรมดา

10 47P 0599482 1482893 ปาชายคลอง นกยางเปย นกกนเปยว นกกวก นกจาบคาหวเขยว

นกกระเตนหวด า นกยางกรอกพนธชวา นกยางเขยว

11 47P 0599352 1482764 บานพกอาศย นกพราบปา นกเอยงหงอน นกเอยงสารกา

นกเขาใหญ นกเขาชวา นกกระจอกตาล

นกกางเขนบาน นกนางแอนบาน นกกระตดขหม

12 47P 0598823 1482326 สวนผลไม นกกนปลอกเหลอง นกอแพรดแถบอกด า

นกกระปดใหญ นกสชมพสวน นกแซงแซวสเทา

13 47P 0598485 1481832 บานพกอาศย นกกนปลอกเหลอง นกจบแมลงคอแดง นกจาบคาหว

เขยว นกเอยงหงอน นกเขาใหญ นกพราบปา

นกอยงสารกา นกกระจอกบาน

14 47P 0598387 1481725 สวนผลไม นกกระเตนหวด า นกกระปดใหญ นกแซงแซวหางปลา

นกจาบคาหวเขยว นกเอยงสารกา นกปรอดสวน

15 47P 0597960 1481352 ปาชายคลอง นกกวก นกกระเตนอกขาว นกกนเปยว นกยางเปย

นกกระเตนนอยธรรมดา นกกางเขนบาน นกกระปด

เลก นกขมนทายทอยด า

www.ssru.ac.th

72

จากตารางท 4.22 พบวาบรเวณรมคลองบางแค จะมความหลากชนดของนก ทงพนทปา

ชายคลอง สวนผลไม บานพกอาศย โดยเฉพาะในต าแหนงจดท 4 บรเวณสวนผลไมชายคลอง จะ

พบความหลากชนดของนกมากกวาต าแหนงอน คอ จ านวน 22 ชนด คดเปนรอยละ 44.00

2) พนทรมคลองโพงพาง

รปท 4.2 เสนทางทส ารวจชนดของนกบรเวณรมคลองโพงพาง

ทมา : Googleearth.com

www.ssru.ac.th

73

ตารางท 4.23 พกดทพบความหลากชนดของนกบรเวณรมคลอง ในคลองโพงพาง ชวงเดอน

พฤษภาคม – พฤศจกายน 2554

จดท พกด แหลงสารวจ ชนดของนกทสารวจพบ

1 47P 0597924 1487209 ปาชายคลอง นกกระเตนหวด า นกยางกรอกพนธชวา นกยางเขยว

นกกนเปยว นกกวก

2 47P 0598144 1481067 สวนผลไม นกจาบคาหวเขยว นกกระเตนนอย นกกนปลอกเหลอง

นกกระปดใหญ นกปรอดสวน อกา นกแซงแซวหาง

บวงใหญ นกจบแมลงสน าตาล

3 47P 0598372 1481041 ปาชายคลอง นกกระเตนหวด า นกยางเปย นกยางกรอกพนธชวา

นกกนเปยว

4 47P 0598354 1481032 สวนผลไม นกกระปดใหญ นกแซงแซวหางปลา นกปรอดสวน

นกกาเหวา นกอแพรดแถบอกด า นกกาแวน

นกกระเตนนอยธรรมดา

5 47P 0598699 1480981 ปาชายคลอง นกกระเตนนอยธรรมดา นกยางกรอก นกกนเปยว

นกกระเตนหวด า

6 47P 0598776 1480925 บานพกอาศย นกพราบ นกเอยงหงอน นกเขาชวา นกเขาใหญ

7 47P 0599225 1481057 บานพกอาศย นกนางแอนบาน นกพราบ นกตะขาบทง นกเอยง

สารกา นกเอยงหงอน นกเขาใหญ นกเขาชวา นก

กางเขนบาน นกกดระตดขหม

8 47P 0599485 1481174 ปาชายคลอง นกกระเตนหวด า นกกระเตนนอยธรรมดา นกกวก

นกกระเตนอกขาว นกกนเปยว

9 47P 0599866 1481340 บานพกอาศย นกกนปลอกเหลอง นกเอยงหงอน นกเอยงสารกา

นกกระจอกบาน

10 47P 0599923 1481450 สวนผลไม นกกนเปยว นกกระจบธรรมดา นกอแพรดแถบอกด า

นกปรอดสวน นกแซงแซวสเทา นกกระเตนนอย

ธรรมดา

11 47P 0600237 1481504 ปาชายคลอง นกกระเตนอกขาว นกกนเปยว นกกวก นกยางเปยนกยางเขยว

www.ssru.ac.th

74

จากตารางท 4.23 พบวาบรเวณรมคลองโพงพาง จะมความหลากชนดของนก ทงพนทปา

ชายคลอง สวนผลไม บานพกอาศย โดยเฉพาะในต าแหนงจดท 7 บรเวณบานพกอาศยรมคลอง

จะพบความหลากชนดของนกมากกวาต าแหนงอน คอ จ านวน 9 ชนด คดเปนรอยละ

25.71

3) พนทรมคลองบางนางล

รปท 4.3 เสนทางทส ารวจชนดของนกบรเวณรมคลองบางนางล

ทมา : Googleearth.com

www.ssru.ac.th

75

ตารางท 4.24 พกดทพบความหลากชนดของนกบรเวณรมคลอง ในคลองบางนางล ชวงเดอน

พฤษภาคม – พฤศจกายน 2554

จดท พกด แหลงสารวจ ชนดของนกทสารวจพบ

1 47P 0590527 1481638 ปาชายคลอง นกกระเตนนอยธรรมดา นกยางเปย นกกนเปยว

นกกระเตนหวด า

2 47P 0590715 1481923 สวนผลไม นกอแพรดแถบอกด า นกปรอดสวน นกกระตดขหม

นกกนปลอกเหลอง นกแซงแซวหางบวงใหญ

นกกระจบธรรมดา นกสชมพสวน นกจาบคาหวเขยว

3 47P 0590814 1482053 ปาชายคลอง นกกระเตนนอยธรรมดา นกกนเปยว นกปรอดสวน

นกกระเตนหวด า นกอแพรดแถบอกด า

4 47p 0601114

1482503

บานพกอาศย นกเขาใหญ นกพราบปา นกเขาชวา นกกนปลอก

เหลอง

5 47P 0601485 1482861 ปาชายคลอง นกยางกรอกพนธชวา นกกนเปยว นกยางเปย

นกกวก

6 47P 0601485 1482861 สวนผลไม นกแซ.แซวหางบวงใหญ นกจาบคาหวเขยว

นกปรอดสวน นกกนปลอกเหลอง นกกระตดขหม

7 47p 0602082

1482910

ปาชายคลอง นกกนเปยว นกกระเตนนอยธรรมดา นกกวก

นกยางกรอกพนธชวา นกยางเปย นกกระเตนหวด า

8 47P 0602105 1483009 บานพกอาศย นกกนปลอกเหลอง นกเอยงหงอน นกเอยงสารกา

นกกางเขนบาน นกพราบปา นกเขาใหญ นกตทอง

9 47P 0602426 1483244 สวนผลไม นกปรอดสวน นกกระจบธรรมดา นกอแพรดแถบอกด า

นกกระปดใหญ นกแซงแซวหางปลา นกกระเตนนอย

ธรรมดา นกจาบคาหวเขยว นกกนปลอกเหลอง

นกบงรอกใหญ

10 47P 0601485 1482861 ปาชายคลอง นกกระเตนหวด า นกกระเตนอกขาว นกกนเปยว

นกยางเปย

www.ssru.ac.th

76

ตารางท 4.24 (ตอ) พกดทพบความหลากชนดของนกบรเวณรมคลอง ในคลองบางนางล ชวงเดอน

พฤษภาคม – พฤศจกายน 2554

จดท พกด แหลงสารวจ ชนดของนกทสารวจพบ

11 47P 0602939 1483520 บานพกอาศย นกปรอดสวน นกพราบปา นกเขาใหญ นกเขาชวา

นเกเอยงหงอน นกเอยงสารกา นกกางเขนบาน

นกกนปลคอสน าตาล นกกนปลอกเหลอง

นกนางนวลแกลบ นกแอนพง นกกาเหวา

นกนางแอนบาน นกจาบคาหวเขยว นกกระตดขหม

นกแซงแซวหางปลา

จากตารางท 4.24 พบวาบรเวณรมคลองบางนางล จะมความหลากชนดของนก ทงพนทปา

ชายคลอง สวนผลไม บานพกอาศย โดยเฉพาะในต าแหนงจดท 11 บรเวณบานพกอาศย

รมคลอง จะพบความหลากชนดของนกมากกวาต าแหนงอน คอ จ านวน 16 ชนด คดเปนรอยละ

37.21

www.ssru.ac.th

77

นกหวขวานสามนวหลงทอง Dinopium javanense นกโพระดกธรรมดา Megalaima lineate

นกตทอง Megalaima haemacephala นกตะขาบทง Coracias benghalensis

นกกระเตนนอยธรรมดา Alcedo atthis นกกระเตนอกขาว Halcyon smyrnensis

นกกระเตนหวด า Halcyon pileata นกกนเปยว Todiramphus chloris

รปท 4.4 ชนดนกทส ารวจพบบรเวณรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

www.ssru.ac.th

78

นกจาบคาหวเขยว Merops philippinus นกอวาบตกแตน Cacomantis merulinus

นกกาเหวา Eudynamys scolopaceus นกบงรอกใหญ Rhopodytes tristis

นกกะปดใหญ Centropus sinnensis นกกะปดเลก Centropus bengalensis

นกแขกเตา Psittacula alexandri นกเคาก Otus lettia

รปท 4.4 (ตอ) ชนดนกทส ารวจพบบรเวณรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

www.ssru.ac.th

79

นกพราบปา Columba livia นกเขาไฟ Streptopelia tranquebarica

นกเขาใหญ Streptopelia chinensis นกเขาชวา Geopelia striata

นกกวก Amaurornis phoenicurus นกกระแตแตแวด Vanellus indicus

นกนางนวลแกลบเคราขาว Chlidonias hybrida เหยยวแดง Haliastur indus

รปท 4.4 (ตอ) ชนดนกทส ารวจพบบรเวณรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

www.ssru.ac.th

80

เหยยวนกเขาชครา Accipiter badius นกยางเปย Egretta garzetta

นกยางกรอกพนธชวา Ardeola speciosa นกยางเขยว Butorides striata

กาแวน Crypsirina temia อกา Corvus macrorhynchos

นกแอนพง Artamus fuscus นกขมนทายทอยด า Oriolus Chinensis

รปท 4.4 (ตอ) ชนดนกทส ารวจพบบรเวณรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

www.ssru.ac.th

81

นกอแพรดแถบอกด า Rhipidura javanica นกแซงแซวหางปลา Dicrurus macrocercus

นกแซงแซวสเทา Dicrurus leucophaeus นกแซงแซวหางบวงใหญ Dicrurus paradiseus

นกกางเขนบาน Copsychus saularis นกยอดหญาหวด า Saxicola maurus

นกจบแมลงคอแดง Ficedula albicilla นกจบแมลงสน าตาล Muscicapa dauurica

รปท 4.4 (ตอ) ชนดนกทส ารวจพบบรเวณรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

www.ssru.ac.th

82

นกเอยงหงอน Acridotheres grandis นกเอยงสารกา Acridotheres Tristis

นกนางแอนบาน Hirundo rustica นกปรอดหนานวล Pycnonotus goiavier

นกปรอดสวน Pycnonotus blanfordi นกกระจบหญาสเรยบ Prinia inomata

นกกระจบธรรมดา Orthotomus sutorius นกสชมพสวน Diaeum cruentatum

รปท 4.4 (ตอ)ชนดนกทส ารวจพบบรเวณรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

www.ssru.ac.th

83

นกกนปลคอสน าตาล Anthreptes malacensis นกกนปลอกเหลอง Nectarinia jugularis

นกกระจอกตาล Passer flaveolus นกกระจอกบาน Passer montanus

นกกระตดขหม Lonchura punctulata

รปท 4.4 (ตอ)ชนดนกทส ารวจพบบรเวณรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

www.ssru.ac.th

84

4.2.2 พนธไมทพบบรเวณรมคลอง ปาชายคลองเปนแหลงทมพนธไมหลากหลายชนดตามสภาพทแมน าล าคลองไดรบ

ผลกระทบจากน าจดอยางเดยวหรอไดรบ 2 น า คอ น าจดและน ากรอย หรอไดรบ 3 น า คอ น าจด

น ากรอย และน าเคม

ตารางท 4.25 ชนดพนธไมทเปนชนดเดนทพบบรเวณรมคลองในเสนทางลองเรอชม ธรรมชาต ในต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ระหวางเดอน พฤษภาคม-พฤศจกายน 2554

ท ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร

ชอคลอง

บางแค โพงพาง บาง

นางล

1 ล าพ Sonneratia caseolaris

2 โกงกางใบเลก Rhizophora apiculata

3 จาก Nypa fruticana

4 เหงอกปลาหมอ Acanthus ebracteatus

5 ปอทะเล Hibiscus tiliaceus

6 ปรงทะล Acrostichum aureum

7 มะกอกน า Elaeocarpus hygrophilus

8 ชมเหดเทศ Senna alata

9 แคทะเล Dolichandrone spathacea

10 เบญจมาศทะเล Wedella biflora

11 ไทรยอยใบท Ficus microcarpa

www.ssru.ac.th

85

ตารางท 4.25 (ตอ) แสดงชนดพนธไมทเปนชนดเดนทพบบรเวณรมคลองในเสนทางลองเรอชม ธรรมชาต ในต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ระหวางเดอน พฤษภาคม-พฤศจกายน 2554

ท ชอพนเมอง ชอวทยาศาสตร

ชอคลอง

บางแค โพงพาง บาง

นางล

12 ธปฤาษ Typha angustifolia

13 กก Cyperus haspan

14 ตนเปดทะเล Cerbera odollam

15 ไผสสก Bambusa blumeana

16 หกวาง Terminalia catappa

17 เตยทะเล Pandanus odoratissimus

18 จกสวน Barringtonia racemosa

19 ช ามะเลยง Lepisanthes fruticosa

รวม 19 18 19

จากตารางท 4.25 พบพนธไมรมคลองชนดเดน จ านวน 19 ชนด ซงทงคลองบางแค คลอง

โพงพาง และคลองบางนางล จะพบพนธไมรมคลองจ านวนชนดใกลเคยง คอ 19 , 18 และ19 ชนดตามล าดบ คดเปนรอยละ 100, 94.74 และ 100 โดยจะมพนธไมชนดเดนคอ ล าพ โกงกางใบเลก จาก แคทะเล ปอทะเล ปรงทะเล เหงอกปลาหมอ และเบญจมาศทะเล

ผลการสารวจขอมลการกระจายตวพนธไมชายคลองแตละชนดบรเวณ

ปาชายคลอง

จากการส ารวจพนธไมรมคลองแตละชนดในพนทการศกษาในคลองบางแค คลองโพงพาง

และคลองบางนางล ในชวงเดอนพฤษภาคม – เดอนพฤศจกายน 2554 โดยใชเครองจบพกด GPS

จะพบจดทมพนธไมรมคลองแตละชนด บรเวณปาชายคลอง ดงน

www.ssru.ac.th

86

1) พนทรมคลองบางแค

ตารางท 4.26 พกดทส ารวจพนธไมชนดเดนบรเวณปาชายคลอง ในคลองบางแค ชวงเดอน

พฤษภาคม – พฤศจกายน 2554

ท พกด พนธไมรมคลองทสารวจพบ

1 47P 0602466 1484824 ตนล าพ ตนจาก ตนเหงอกปลาหมอ ตนปอทะเล

2 47P 0602359 1484718 ตนปอทะเล ตนล าพ ตนจาก ตนเหงอกปลาหมอ ตนธปฤาษ

ตนกก ตนมะกอกน า ตนไผสสก

3 47P 0600534 1483672 ตนล าพ ตนจาก ตนเหงอกปลาหมอ ตนเตยทะเล ตนตนเปด

ทะเล ตนเบญจมาศทะเล หกวาง ไทรยอยใบท ตนชมเหดเทศ

4 47P 0599483 1482893 ตนล าพ ตนแคทะเล ตนโกงกางใบเลก ตนจาก ตนตนเปดทะเล

ตนจกสวน ตนเหงอกปลาหมอ ตนปอทะเล ตนปรงทะเล ตน

ชมเหดเทศ ตนช ามะเลยง

5 47P 0597960 1481352 ตนจาก ตนล าพ ตนปอทะเล ตนเหงอกปลาหมอ ตนธปฤาษ

ตนปรงทะเล ตนชมเหดเทศ ตนกก ตนเบญจมาศทะเล

จากตารางท 4.26 พบพนธไมชนดเดนบรเวณปาชายคลอง ในคลองบางแค จดท 4

จ านวน 11 ชนด คดเปนรอยละ 57.89

www.ssru.ac.th

87

2) พนทรมคลองโพงพาง

ตารางท 4.27 พกดทส ารวจพนธไมชนดเดนบรเวณปาชายคลอง ในคลองโพงพาง ชวงเดอน

พฤษภาคม – พฤศจกายน 2554

ท พกด พนธไมรมคลองทสารวจพบ

1 47P 0597926 1487209 ตนล าพ ตนจาก ตนเหงอกปลาหมอ ตน ปรงทะเล ตนกก

ตนธปฤาษ

2 47P 0598372 1481041 ตนล าพ ตนจาก ตนเหงอกปลาหมอ ตนปรงทะเล

ตนปอทะเล ตนแคทะเล

3 47P 0598699 1480981 ตนล าพ ตนจาก ตนเหงอกปลาหมอ ตนปรงทะเล

ตนปอทะเล ตนเบญจมาศทะเล ตนไทรยอยใบท

4 47P 0599485 1481174 ตนโกงกางใบเลก ตนเหงอกปลาหมอ ตนหกวาง ตนไผสสก

ตนสะเดา ตนปอทะเล ตนตนเปดทะเล ตนจกสวน ตนปรงทะเล

ตนช ามะเลยง ตนพลบ

5 47P 0600237 1481504 ตนล าพ ตนจาก ตนปอทะเล ตนปรงทะเล ตนเตยทะเล

ตนธปฤาษ

จากตารางท 4.27 พบพนธไมชนดเดนบรเวณปาชายคลอง ในคลองโพงพาง จดท 4

จ านวน 11 ชนด คดเปนรอยละ 61.11

www.ssru.ac.th

88

3) พนทรมคลองบางนางล

ตารางท 4.28 พกดทส ารวจพนธไมชนดเดนบรเวณปาชายคลอง ในคลองบางนางล

ชวงเดอน พฤษภาคม – พฤศจกายน 2554

ท พกด พนธไมรมคลองทสารวจพบ

1 47P 0590527 1481638 ตนล าพ ตนจาก ตนเหงอกปลาหมอ ตน ปรงทะเล ตนกก

ตนธปฤาษ ตนชมเหดเทศ ตนไผสสก

2 47P 0590814 1482053 ตนล าพ ตนจาก ตนปรงทะเล ตนปอทะเล ตนธปฤาษ ตนกก

ตนมะกอกน า ตนชมเหดเทศ

3 47P 0601485 1482861 ตนล าพ ตนจาก ตนไทรยอยใบท ตนชมเหดเทศ ตนช ามะเลยง

4 47P 0602082 1482910 ตนล าพ ตนจาก ตนธปฤาษ ตนปรงทะเล ตนปอทะเล

ตนจกสวน ตนแคทะเล ตนเหงอกปลาหมอ ตนเบญจมาศทะเล

ตนสะเดา

5 47P 0602558 1483131 ตนล าพ ตนจาก ตนปอทะเล ตนปรงทะเล ตนชมเหดเทศ

ตนโกงกางใบเลก ตนตนเปดทะเล ตนหกวาง ตนเตยทะเล

ตนไทรยอยใบท ตนไผสสก ตนเบญจมาศทะเล

จากตารางท 4.28 พบพนธไมชนดเดนบรเวณปาชายคลอง ในคลองบางนางล จด

ท 5 มจ านวน 12 ชนด คดเปนรอยละ 63.15

www.ssru.ac.th

89

ล าพ Sonneratia caseolaris (L.) Engl. โกงกางใบเลก Rhizophora apiculata BL.

จาก Nypa fruticana Wumb เหงอกปลาหมอ Acanthus ebracteatus Vahi

ปอทะเล Hibiscus tiliaceus L. ปรงทะเล Acrostichum aureum L.

มะกอกน า Elaeocarpus hygrophilus Kurz ชมเหดเทศ Senna alata ( L.) Roxb.

รปท 4.5 พนธไมชนดเดนทส ารวจพบบรเวณรมคลอง ต าบลบางนางล

อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

www.ssru.ac.th

90

แคทะเล Dolichandrone spathacea Schum. เบญจมาศทะเล Wedella biflora (L.) DC.

ไทรยอยใบท Ficus microcarpa Linn. ธปฤาษ Typha angustifolia L.

กก Cyperus papyrus ตนเปดทะเล Cerbera odollam Gaertner

ไผสสก Bambusa blumeana หกวาง Terminalia catappa Linn.

รปท 4.5 (ตอ) พนธไมชนดเดนทส ารวจพบบรเวณรมคลอง ต าบลบางนางล

อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

www.ssru.ac.th

91

เตยทะเล Pandanus odoratissimus L.f. จกสวน Barringtania racemosa Roxb

ช ามะเลยง Lepisanthes fruticosa Leenh

รปท 4.5 (ตอ) พนธไมชนดเดนทส ารวจพบบรเวณรมคลอง ต าบลบางนางล

อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

www.ssru.ac.th

92

4.3 แนวทางการมสวนรวมในการอนรกษความหลากชนดของนกและพนธไมบรเวณรมคลอง 1. การใหประชาชนเขามามสวนรวมควรเกดจากความรวมมอของทกฝายทงภาครฐ และชมชน โดยภาครฐสนบสนนในดานงบประมาณ การประชาสมพนธ การแจงขาวสาร รวมกบผน าชมชน เพอจดกจกรรมตางๆ ทใหความรเกยวกบการอนรกษความความหลากหลายทางชวภาพมากขนกวาเดม รวมทงอธบายใหทราบถงผลประโยชนทชมชนจะไดรบจากการททกคนในชมชนใหความรวมมอในการอนรกษ และควรมการด าเนนการอยางตอเนอง 2. การสรางความเขมแขงใหกบชมชนโดยการจดชมรมทเกยวกบการอนรกษความหลากหลาย ทางชวภาพ และควรด าเนนการเปนรปธรรม และเปดโอกาสใหมเวทแลกเปลยนความคดเหน และมสวนรวมในการรวมคด รวมท า รวมอนรกษ และรวมตดตามประเมนผล 3. การปลกฝงใหประชาชนในชมชนเกดความตระหนกและเหนคณคาจาการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพทงชนดของนก และพนธไมรมคลองทเปนถนอาศยของนกประจ าถนและนกอพยพ โดยการอบรมลกหลาน ทงนผน าชมชน ตองเปนแกนน าในการจดกจกรรมพฒนาสงแวดลอม และเกบขอมลความหลากชนดของนกและพนธไมรมคลอง เพอน ามาใชเปนฐานขอมลทรพยากรธรรมชาตของชมชน เพอน ามาจดกจกรรมการทองเทยวเชงนเวศในเสนทางลองเรอชมธรรมชาต 4. การจดกจกรรมพฒนาสงแวดลอมในชมชน ควรเลอกจดในชวงเวลาทประชาชนสวนใหญมเวลาวางจากการท างาน จะไดสะดวกในการเขารวมกจกรรมอยางเตมท 5. หนวยงานภาครฐและผน าชมชนจดกจกรรมทสงเสรมและกระตนใหประชาชนในชมชนชวยกนสอดสองดแลในการรวมมอกนรกษาฐานขอมลทรพยารธรรมชาต ดานความหลากหลายทางชวภาพในทองถนของตนเอง 6. การจดกจกรรมศกษาและส ารวจชนด ปรมาณ และถนอาศยของชนดนกและสตวอน ๆ วามการเปลยนแปลงไปอยางไรในแตละป 7. การขอความรวมมอจากผประกอบการเรอ และผประกอบการรสอรต ใหชวยกนรกษาภมทศนสภาพแวดลอมของพนทชายคลองและรกษาความสะอาดของล าคลอง 8. การรวมมอกนประชาสมพนธนกทองเทยวในการรกษาธรรมชาตของชายคลอง และรกษาความสะอาดของล าตลอง 9. การรณรงคใหชาวสวนผลไมรวมมอกนท าสวนผลไมปลอดสารเคม เพอรกษาถนอาศยของชนดนกในทองถน 10. การสงเสรมและสนบสนนใหมการกอตงกลมเยาวชน เขามามสวนรวมในการรกษาและพฒนาสงแวดลอม เชนการจดเกบขยะในล าคลอง การปลกตนไมรมคลอง การแปรรปขยะ เปนตน

www.ssru.ac.th

บทท 5

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

การวจยเรอง “การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม” มวตถประสงค 1) เพอศกษาระดบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลองเพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง 2) เพอส ารวจชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม และ3) เพอรวบรวมขอมลดานความหลากชนด ของนกและพนธไมรมคลองไปใชเปนแนวทางในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ

5.1 ประชากรและกลมตวอยาง

กลมตวอยางใชวธการน าจ านวนประชากรทงหมดมาค านวณตามสตรของ Toro Yamane ซงจะได

กลมตวอยางครวเรอนทอาศยอยในต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม จ านวน 580

ครวเรอน ใน 5 หมบาน ซงประกอบดวย หมท 1 บานคลองโพธ ม 75 ครวเรอน ท าการสมตวอยางมา 31

ครวเรอน หมท 2 บานคลองเปง ม 106 ครวเรอน ท าการสมตวอยางมา 43 คน หมท 3 บานคลองบางแค ม

79 ครวเรอน ท าการสมตวอยางมา 33 ครวเรอน หมท 4 บานคลองบางแค ม 169 ครวเรอน ท าการสม

ตวอยางมา 68 ค รวเรอน และ หมท 5 บานคลองโพงพาง ม 151 ครวเรอน ท าการสมตวอยางมา

62 ครวเรอน รวมประชากรทงสน 580 ครวเรอน ท าการสมตวอยางมา 237 ครวเรอน

5.2 เครองมอทใชในการวจย

เครองมอทใชในการวจยครงนแบงเปน เครองมอเชงปรมาณและเชงคณภาพ ดงน

5.2.1 เครองมอเชงปรมาณ

เครองมอเชงปรมาณ เปนแบบสอบถามประชากรของต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวด

สมทรสงคราม จ านวน 5 หมบาน คอ จ านวน 237 คน ดวยการใชแบบสอบถาม ซงแบงออกเปน 4

ตอน ดงน

ตอนท 1 เปนขอมลทวไปของประชากรในชมชน ลกษณะของแบบสอบถามเปนแบบตรวจสอบ

รายการ ( Check List) ซงประกอบดวย เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ ระยะเวลาทอาศยในพนท และ

สถานภาพในชมชน

www.ssru.ac.th

94

ตอนท 2 เปนขอมลเกยวกบความคดเหนตอสภาพแวดลอมในชมชน เปนแบบตรวจสอบรายการ (Check List) ตอนท 3 เปนขอมลเกยวกบความรดานสงแวดลอมของประชาชน 3.1 กลมตวอยาง กา เครองหมาย ลงในชองวาง ชองท ใช ใหคะแนนขอละ 1 คะแนน ชองท ไมใช ใหคะแนนขอละ 0 คะแนน 3.2 เกณฑการพจารณาการจดกลมความรดานสงแวดลอม ทพจารณาจากคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน ดงน 0 - 5 คะแนน หมายถง ความรนอย 6 – 8 คะแนน หมายถง ความรปานกลาง 9 – 10 คะแนน หมายถง ความรมาก ตอนท 4 เปนขอมลเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม เปนมาตรวดแบบใหคะแนน(Likert’s Scale) โดยมเกณฑในการใหคะแนนเปน 4 ระดบ ดงน เขารวมเปนประจ า ให 3 คะแนน ( 5 ครงขนไป / กจกรรมทงหมด) เขารวมบอยครง ให 2 คะแนน (3 – 4 ครง / กจกรรมทงหมด) เขารวมนานๆ ครง ให 1 คะแนน ( 1 - 2 ครง / กจกรรมทงหมด) ไมเคยเขารวม ให 0 คะแนน(ไมมการเขารวมในกจกรรมทงหมด) เมอรวบรวมขอมล และแจกแจงความถแลว จะแบงระดบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม ของประชากร 4 ระดบ ซงมเกณฑในการพจารณา ดงน อนตรภาคชน = คะแนนสงสด – คะแนนต าสด ________________________ จ านวนชน = 3-0 _____ 4 = 0.75

จากเกณฑดงกลาวสามารถแบงความหมายของระดบคะแนนได ดงน ระดบคะแนน 2.26 - 3.00 ระดบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม เพออนรกษ

ความหลากหลายของชนดนกและพนธไมชายคลอง เปนประจ า

www.ssru.ac.th

95

ระดบคะแนน 1.51 - 2.25 ระดบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมชายคลอง บอยครง

ระดบคะแนน 0.76 - 1.50 ระดบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมชายคลอง นานๆครง ระดบคะแนน 0.00 - 0.75 ระดบ การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมชายคลอง ทไมเคยเขารวมเลย

ตอนท 5 เปนการแสดงความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง เปนค าถามปลายเปดใหเขยน ขอเสนอแนะเพมเตม

การสรางแบบสอบถาม ผวจยด าเนนการสรางตามขนตอน ดงน 1.การก าหนดจดมงหมายในการสรางแบบสอบถามการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของ

ชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภอ

อมพวา จงหวดสมทรสงคราม

2. ศกษานยาม ทฤษฏ เอกสาร และงานวจยทเกยวของ เพอน ามาเปนแนวทางในการสราง

แบบสอบถามการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของ

ชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

3. ก าหนดประเดนขอบเขตของค าถาม ทงตวแปรอสระ และตวแปรตาม

4.สรางแบบสอบถามการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความ

หลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม

5.น าแบบสอบถามทสรางขนไปใหผเชยวชาญ จ านวน 3 ทาน ตรวจสอบความเทยงตรงเชงเนอหา

(Content validity) เพอคดเลอกและปรบปรงขอความใหสอดคลองกบนยามทก าหนดไว โดยขอความ

ทงหมดตองมคาดชนความสอดคลอง (IOC) ตงแต 0.5 ขนไป

6.น าแบบสอบถามทผานการคดเลอกแลวในขอ 5 ไปทดลองใช (Try out) กบประชากรทมลกษณะ

ใกลเคยงกบกลมประชากรทใชในการศกษาวจย จ านวน 30 คน น าผลทไดมาหาคาความเชอมน

(Reliability) ของแบบสอบถามโดยใชสตรสมประสทธแอลฟา (Alpha coefficient) ของ Cronbach ไดคา

ความเชอมนเทากบ 0.87

7.จดพมพแบบสอบถาม เพอน าไปใชในการเกบขอมลการวจย

www.ssru.ac.th

96

5.2.2 เครองมอเชงคณภาพ ประกอบดวย 1. การสนทนากลม โดยใชค าถามทพฒนาขนจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ โดยเปนค าถามปลายเปด จะถามเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม การตรวจสอบคณภาพเครองมอโดยน าไปปรกษาผทรงคณวฒ 3 ทาน จากนนน าเครองไปทดสอบกบกลมประชากรทไมใชกลมประชากรกลมตวอยาง เพอดความชดเจนของขอค าถาม ปฏกรยาของผตอบ และความตอเนองของเนอหา โดยสนทนากลมจะมการบนทกเสยง เพอน ามาวเคราะหขอมลอกครงหนง 2. การสมภาษณ โดยใชค าถามทพฒนาขนจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ โดยเปนค าถาม

ปลายเปด จะถามเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความ

หลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม กบ

ผน าชมชน กรรมการชมชนและเจาหนาทองคกรบรหารสวนต าบล

5.3 การเกบรวบรวมขอมล

1) ขอมลปฐมภม

1.1 เกบขอมลโดยใชท าการส ารวจชนดนกทง 3 คลอง ของต าบลบางนางล ไดแก คลอง

บางแค คลองโพงพาง และคลองบางนางล

1.2 เกบขอมลโดยใชท าการส ารวจพนธไมรมคลอง ทง 3 คลอง ของต าบลบางนางล ไดแก

คลองบางแค คลองโพงพาง และคลองบางนางล

2) ขอมลทตยภม

รวบรวมขอมลตางๆทเกยวของไดแก เอกสารและงานวจยทเกยวของ

5.4.ขนตอนและสถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. ขอมลเชงปรมาณ ด าเนนการดงน ในการวจยครงน วเคราะหขอมลโดยใชโปรแกรมส าเรจรป SPSS ตามล าดบดงน ตอนท 1 การวเคราะหขอมลทวไปของกลมตวอยาง เปนการวเคราะหขอมลทวไปของผตอบแบบสอบถามใชการหาความถ และคารอยละ จ าแนก เพศ อาย ระดบการศกษา อาชพ ระยะเวลาทอาศยในชมชน และสถานภาพในชมชน เพอใชในการน าเสนอและอธบายปจจยสวนบคคล

www.ssru.ac.th

97

ตอนท 2 การวเคราะหความคดเหนตอสภาพแวดลอมปาชายคลอง 2.1 หาคารอยละ ( percentage) ใชในการอธบายสภาพแวดลอมของ พนทชายคลอง 2.2 คนหาและตรวจสอบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ตอนท 3 เปนขอมลเกยวกบความรดานสงแวดลอมของประชาชน 3.1 หาคารอยละ ( percentage) คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน ใชในการอธบายความรสภาพแวดลอมในชมชนรมคลอง 3.2 คนหาและตรวจสอบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ตอนท 4 เปนขอมลเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม

4.1 หาคารอยละ (percentage) คาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน ใชในการอธบายการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม 4.2 คนหาและตรวจสอบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม สถตทใชในการวเคราะหขอมล

1. สถตพนฐาน ไดแก 1) คารอยละ (Percentage) โดยใชโปรแกรมคอมพวเตอรส าเรจรป SPSS

2) คะแนนเฉลย (Mean) โดยใชสตร (ประคอง กรรณสตร, 2542) ดงน

X = N

X

X คอ คาคะแนนเฉลย

X คอ ผลรวมของคะแนนทงหมด N คอ จ านวนผเรยน

www.ssru.ac.th

98

3) สวนเบยงเบนมาตรฐาน (S.D.) (ประคอง กรรณสตร, 2542) ดงน

S.D. =

22

N

X

N

X

S.D. คอ สวนเบยงเบนมาตรฐานของกลมตวอยาง X คอ คะแนนของกลมตวอยาง

X คอ ผลรวมของคะแนน

2X คอ ผลรวมของคะแนนแตละตวยกก าลงสอง N คอ จ านวนขอมลของกลมตวอยาง 2. ขอมลเชงคณภาพ ด าเนนการดงน การวเคราะหขอมลเชงคณภาพ ผวจยไดท าการวเคราะหขอมลเชงเนอหาในการสนทนากลม การสมภาษณ หลงจากนนไดน าการจดบนทกขอมลและเทปบนทกมาวเคราะหประกอบ รวมทงการศกษาภาคสนาม ทงการบนทกจ านวนชนดนก และชนด พนธไม บรเวณปาชายคลองในเสนทางลองเรอชมธรรมชาต มาวเคราะหขอมลและน าผลวเคราะหขอมลเชงคณภาพมาใชประกอบกบขอมลเชงปรมาณ เพอใหเหนถงการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม 5.5 สรปผลการวจย

ผลการวเคราะหขอมล สรปผลการวจยไดดงน

1. ความคดเหนเกยวกบสภาพแวดลอมของปาชายคลองในชมชน

1.1 การสอบถามประชากรกลมตวอยางเกยวกบสภาพแวดลอมของพนธไมในชมชนทง 5

หมบาน คอ หมท 1 บานคลองโพธ หมท 2 บานคลองเปง หมท 3 บานคลองบางแค หมท 4 บานคลองบาง

แค และหมท 5 บานคลองโพงพาง สวนใหญจะพบพนธไมรมคลองประเภทตนจากมาก คดเปน รอยละ

45.2, 39.5, 21.2, 48.5 และ 41.9 ตามล าดบ

1.2 การสอบถามประชากรกลมตวอยางเกยวกบชนดนกในชมชนทง 4 หมบาน คอ หมท

2 บานคลองเปง หมท 3 บานคลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค และหมท 5 บานคลองโพงพาง สวน

ใหญจะพบชนดนกบรเวณรมคลองประเภทนกกวก บอยมาก คดเปน รอยละ 55.8, 45.5, 33.8 และ 43.5

ตามล าดบ สวน หมท 1 บานคลองโพธ สวนใหญจะพบชนดนกชายคลองประเภทนกกนเปยว บอยมาก คด

เปนรอยละ 67.7

www.ssru.ac.th

99

1.3 ประชากรกลมตวอยางทง 5 หมบาน คอ หมท 1 บานคลองโพธ หมท 2 บานคลองเปง

หมท 3 บานคลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค และหมท 5 บานคลองโพงพาง สวนใหญมการใช

ประโยชนจากแหลงน าในล าคลองเพอการเกษตร คดเปนรอยละ 100.0, 58.1, 54.5, 61.8 และ 54.8

ตามล าดบ

1.4 ประชากรกลมตวอยาง ในหมท 1 บานคลองโพธ หมท 4 บานคลองบางแค แสดงความคดเหนวาสาเหตทท าใหพนธไมและชนดนกบรเวณรมคลองลดลง สวนใหญมสาเหตมาจากการใชสารเคมในการเกษตร คดเปนรอยละ 45.1 และ 38.2 ตามล าดบ สวนหมท 2 บานคลองเปง และ หมท 3 บานคลองบางแค แสดงความคดเหนวาสาเหตทท าใหพนธไมและชนดนกบรเวณรมคลองลดลง สวนใหญมสาเหตมาจากตลงรมคลองพง คดแปนรอยละ 39.6 และ 33.3 ตามล าดบ และหมท 5 บานคลองโพงพาง แสดงความคดเหนวาสาเหตทท าใหพนธไมและชนดนกบรเวณรมคลองลดลง สวนใหญมสาเหตมาจากน าเนาเสย คดเปนรอยละ 33.9

2. ความคดเหนเกยวกบความรดานสงแวดลอมในชมชน ประชากรกลมตวอยางในชมชน ทง 5 หมบาน คอ หมท 1 บานคลองโพธ หมท 2 บานคลองเปง หมท 3 บานคลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค และหมท 5 บานคลองโพงพาง สวนใหญมความรดานสงแวดลอม คดเปนรอยละ 93.2, 98.6, 96.7, 96.9 และ 96.1 ตามล าดบ

3. ความคดเหนและระดบการมสวนรวมเกยวกบการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอม 3.1 การมสวนรวมการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม 3.1.1 ความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม

ประชากรกลมตวอยางในหมท 1 บานคลองโพธ สวนใหญมความคดเหนเกยวกบ การมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอมในดานรวมเสนอความคดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนในการก าจดขยะมลฝอยใหเปนระบบ ดานเขารวมประชมเพอออกกฎระเบยบเกยวกบการทงขยะและการเกบขยะของชมชน ดาน รวมเสนอความคดเหนกบเพอนบานและผน าชมชนในการอนรกษความหลากหลายของพนธไมและชนดนก และดานรวมเสนอความคดเหนและการเขารวมกจกรรมของชมชนในการพฒนาสงแวดลอม

รมคลองบอยครง ( x = 2.13 , S.D =0.92) ,( x = 2.13 , S.D =0.86), ( x = 2.13 , S.D =0.86) , และ( x = 2.13 , S.D =0.92) ประชากรกลมตวอยางในหมท 2 บานคลองเปง สวนใหญมความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอมในดานรวมเสนอความคดเหนกบเพอนบาน

และผน าชมชนในการบ าบดน าทงจากครวเรอนใหเปนระบบเปนประจ า ( x = 2.93 , S.D =0.96) ประชากรกลมตวอยางในหมท 3 บานคลองบางแค สวนใหญมความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอมในดานเขารวมประชมกบผน าชมชน และเจาหนาทรฐในการวางแผนพฒนาสงแวดลอมของชมชน ดานเขารวมประชมเพอออกกฎระเบยบเกยวกบการทงขยะและการเกบขยะ

www.ssru.ac.th

100

ของชมชน และ เขารวมประชมเพอออกกฎระเบยบเกยวกบการดแลความสะอาดแหลงน าในคลองรวมกน

บอยครง ( x = 2.21 , S.D =1.08), ( x = 2.13 , S.D =1.02) และ ( x = 2.13 , S.D =1.02) ประชากรกลมตวอยางในหมท 4 บานคลองบางแค สวนใหญมความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอมในดานรวมเสนอความคดเหนในการประชาสมพนธกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

บอยครง ( x = 1.91 , S.D =0.89)ประชากรกลมตวอยางในหมท 5 บานคลองโพงพาง สวนใหญมความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอมในทกดาน ระดบบอยครง ( x = 1.92 , S.D = 0.98), ในภาพรวม พบวา ประชากรกลมตวอยาง หมท 2 มสวนรวมในการตดสนใจในการ

พฒนาสงแวดลอม อยในระดบสงกวา หมอนๆ ( x = 2.85 , S.D =0.93) 3.1.2 ระดบการมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม

กลมตวอยางสวนใหญมระดบการมสวนรวมในการตดสนใจในการพฒนาสงแวดลอม ของประชากรในชมชมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม อยในระดบบอยครง 3.2 การมสวนรวมในการปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม

3.2.1 ความคดเหนตอการมสวนรวมในการปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม ประชากรกลมตวอยางในหมท 1 บานคลองโพธ หมท 3 บานคลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค และหมท 5 บานคลองโพงพาง สวนใหญมความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมในการปฏบตงานกจกรรมในการพฒนาสงแวดลอมในดานชวยประชาสมพนธ และบอกเพอนบานไมใหทงขยะ

และปลอยน าเสยลงคลองในระดบบระจ า ( x = 2.35 , S.D =0.95), ( x = 2.55 , S.D =0.97) และ ( x = 2.44 , S.D =0.86) ตามล าดบ ประชากรกลมตวอยางในหมท 2 บานคลองเปง สวนใหญมความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมในการปฏบตงานกจกรรมในการพฒนาสงแวดลอมในดานเขารวมกจกรรมพฒนาสงแวดลอมรมคลองรวมกบเพอนบานและผน าชมชนในระดบประจ า ( x = 2.95 , S.D =0.75) ในภาพรวม พบวา ประชากรกลมตวอยาง หมท 2 มสวนรวมในการตดสนใจในการปฏบตงานกจกรรมในการพฒนาสงแวดลอม อยในระดบสงกวาหมอนๆ( x = 2.83 , S.D =0.79)

3.2.2 ระดบการมสวนรวมในการปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม กลมตวอยางสวนใหญมระดบการมสวนรวมในการ ปฏบตงานกจกรรมพฒนาสงแวดลอม ของประชากรในชมชมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม อยในระดบประจ า

3.3 การมสวนรวมไดรบ ผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม 3.3.1 ความคดเหนตอการมสวนรวมไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม

ประชากรกลมตวอยางในหมท 1 บานคลองโพธ หมท 3 บานคลองบางแค และหมท 4 บานคลองบางแค สวนใหญมความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมไดรบผลประโยชนในการพฒนา

www.ssru.ac.th

101

สงแวดลอมในดานมรายไดจากการคดแยกขยะเพอน าไปขายและแปรรปในระดบบระจ าและบอยครง

( x = 2.35 , S.D =0.87), ( x = 2.36 , S.D =1.14) และ ( x = 2.03 , S.D =0.91) ตามล าดบ ประชากรกลมตวอยางในหมท 2 บานคลองเปง และหมท 5 บานคลองโพงพาง สวนใหญมความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอมในดานรวมไดรบผลประโยชนจากกจกรรมการ

พฒนาสงแวดลอมในชมชน ในระดบประจ า ( x = 2.98 , S.D =0.74) และ ( x = 2.29 , S.D =0.90) ในภาพรวม พบวา ประชากรกลมตวอยาง หมท 2 มสวนรวมไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม อย

ในระดบสงกวาหมอนๆ( x = 2.61 , S.D =0.87) 3.3.2 ระดบการมสวนรวมในการไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม

กลมตวอยางสวนใหญมระดบการมสวนรวมในการในการ ไดรบผลประโยชนในการพฒนาสงแวดลอม ของประชากรในชมชมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม อยในระดบบอยครง โดยในสวนของการมสวนรวมไดรบผลประโยชนจากกจกรรมการพฒนาสงแวดลอมในชมชน และการไดรบผลประโยชนจากการปฏบตตามกฏระเบยบของทองถนในการอนรกษทรพยากรธรรมชาตรมคลอง อยในระดบประจ า

3.4 การมสวนรวมในการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอม 3.4.1 ความคดเหนตอการมสวนรวมในการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอม

ประชากรกลมตวอยางในหมท 1 บานคลอง สวนใหญมความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมในประเมนผลการพฒนาสงแวดลอมในดานการใหขอมลและความรวมมอในการตอบแบบสอบถาม

เพอใชในการประเมนผลการจดกจกรรมพฒนาสงแวดลอมในระดบบระจ า ( x = 2.29 , S.D =0.93) ประชากรกลมตวอยางในหมท 2 บานคลองเปง หมท 3 บานคลองบางแค หมท 4 บานคลองบางแค และหมท 5 บานคลองโพงพาง สวนใหญมความคดเหนเกยวกบการมสวนรวมในการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอมในดานรวมตดตามผลการเขารวมของชมชนในกจกรรมพฒนาสงแวดลอม ในระดบประจ าและ

บอยครง ( x = 2.81 , S.D =0.85) ,( x = 2.12 , S.D =0.96), ( x = 2.10 , S.D =0.90), และ ( x = 2.12 , S.D =0.91) ตามล าดบ ในภาพรวม พบวา ประชากรกลมตวอยาง หมท 2 มสวนรวมในการ

ประเมนผลในการพฒนาสงแวดลอม อยในระดบสงกวา หมอนๆ( x = 2.75 , S.D =0.82) 3.4.2 ระดบการมสวนรวมในการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอม

กลมตวอยางสวนใหญมระดบการมสวนรวมในการประเมนผลการพฒนาสงแวดลอม ของประชากรในชมชมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม อยในระดบบอยครง

4. ขอเสนอแนะเกยวกบปญหาอปสรรคและอปสรรคตอการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของประชาชนในชมชนรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม 1.ในดานปญหาและอปสรรคทมผลตอการมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมในชมชน

www.ssru.ac.th

102

ของทาน คอ ประชาชนบางสวนจะไมไดเขารวมกจกรรมการพฒนาสงแวดลอมในชมชนเนองจากมปญหาและอปสรรคเกยวกบชวงทจดประชมเพอจดกจกรรมบางครงจะตรงกบวนท างานจงไมสะดวกในการเขารวมประชม ซงบางครงกจะสงตวแทนเขารวมประชม นอกจากนกจะพบปญหาการตดตอสอสารบางครงไมทวถง แตถาไดรบขอมลขาวสารสวนใหญจะใหความรวมมอในการพฒนาสงแวดลอมในชมชน และถาไมตดภาระกจกจะเขารวมกจกรรมพฒนาสงแวดลอม เชน กจกรรมการเกบขยะผกตบชวาในล าคลอง 2. ในดานขอเสนอแนะในการด าเนนกาปรบปรงแกไขปญหาและพฒนา คอ ควรมการประชาสมพนธตามบาน โดยผน าชมชนแจงขอมลขาวสารกบคณกรรมการชมชนและคณะกรรมการชมชนแจงตอตามบานหรอขอความรวมมอใหเพอนบานทไดรบขาวสารขอมลแจงตอเพอนบานใหทราบขอมลขาวสารกจกรรมการพฒนาสงแวดลอมในชมชน

3. ในดานสาเหตทท าใหทานเขารวมกจกรรมพฒนาสงแวดลอมของชม คอ สวนใหญตองการใหสภาพแวดลอมในชมชนสะอาด ทงในล าคลอง สภาพความหลากชนดของนกและพนธไมรมคลอง การท าสวนผลไมปลอดสารเคม เพอใหภมทศนสองฝงคลองในชมชนรมรนสวยงามมความหลากหลายของชนดนกและพนธไมอนจะเปนสงดงดดและสรางสสนชายคลองใหสวยงามเปนแหลงทองเทยวในสนทางลองเรอชมธรรมชาต

4. ในดานกจกรรมพฒนาสงแวดลอมของชมชนททานเขารวมเพออนรกษทรพยากรแหลงน าและความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง คอ กจกรรมการเกบขยะ ผกตบชวา สาหรายในล าคลอง กจกรรมการปลกตนไม การไมทงขยะและปลอยน าทงลงในล าคลอง และการใชปยชวภาพในสวนผลไม

5. ในดานประโยชนทชมชนไดรบจากการพฒนาสงแวดลอมและการอนรกษความ

หลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง คอ ท าใหล าคลองในชมชนมทศนยภาพทสวยงามเหมาะแกการจดกจกรรมทองเทยวเชงนเวศเพอศกษาชนดนกและพนธไมชายคลอง นอกเหนอจากกจกรรมทองเทยวชมหงหอยและกจกรรมไหวพระ ในเสนทางลองเรอในล าคลอง

6. ในดานกจกรรมพฒนาสงแวดลอมในล าคลอง และกจกรรมอนรกษความหลากหลายทางชวภาพบรเวณรมคลองทควรด าเนนการในชมชน ไดแก กจกรรมการเกบขยะ ผกตบชวา สาหราย ในล าคลอง กจกรรมการอบรมตดตงถงดกไขมนในครวเรอน กจกรรมการแปรรปผกตบชวาเปนผลตภณฑ กจกรรมการอบรมท าปยชวภาพ กจกรรมการรณรงคการท าสวนผลไมปลอดสารเคม กจกรรมการคดแยกขยะ กจกรรมการแปรรปขยะรไซเคลเปนผลตภณฑ กจกรรมการอนรกษชนดนกและพนธไมชายคลอง และ

www.ssru.ac.th

103

กจกรรมการส ารวจชนดนกและพนธไมชายคลองเพอเปนขอมลพนฐานในการจดท าฐานขอมลทรพยากรธรรมชาตในชมชน

7. การส ารวจชนดนก บรเวณรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวด สมทรสงคราม

พบชนดนกชายคลอง จ านวน 53 ชนด ซงทงคลองบางแค คลองโพงพาง และคลองบางนางล จะพบชนดนกชายคลองจ านวน 50, 35 และ 43 ชนดตามล าดบ คดเปนรอยละ 94.34 , 66.04 และ 81.13 โดยจะพบชนดนกชายคลองในคลองบางแคมากกวาคลองอนๆ โดยมนกชนดเดนคอ นกกนเปยว นกยางเปย นกยางกรอกพนธชวา นกยางเขยว นกกวก นกกระปดใหญ นกปรอดสวน นกกนปลอกเหลอง นกอแพรดแถบอกด า และนกจาบคาหวเขยว 8. การส ารวจพนธไมชนดเดน บรเวณรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวด

สมทรสงคราม

พบพนธไมรมคลองชนดเดน จ านวน 19 ชนด ซงทงคลองบางแค คลองโพงพาง และคลองบางนาง

ล จะพบพนธไมรมคลองจ านวนชนดใกลเคยง คอ 19 , 18 และ19 ชนดตามล าดบ คดเปนรอยละ 100,

94.74 และ 100 โดยจะมพนธไมชนดเดนคอ ล าพ โกงกางใบเลก จาก แคทะเล ปอทะเล ปรงทะเล เหงอก

ปลาหมอ และเบญจมาศทะเล

5.6 อภปรายผล

จากผลการศกษาพบวา การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม จะด าเนนการไดตองอาศยปจจยเกอหนน หลายดาน ทงดานประชากรในชมชนตองมความรความเขาใจในดานสงแวดลอม ตอความหลากหลาย ของชนดนกและพนธไมรมคลอง ซงเปนลกษณะเดนของระบบนเวศชายคลอง ของ ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม ทมลกษณะเดนทางภมศาสตรของพนท ทมคลองลอมรอบต าบล ทงคลองบางแค คลองโพงพาง และคลองบางนางล ทเปนเสนทางลองเรอชมธรรมชาต ซงสอคลองกบ วระ เทพกรณ (2549) ทไดกลาวไววาบรเวณชายคลองจะมพนธไมหลก อย 4 สกล คอ จาก โกงกาง แสม ล าพ นอกจากนยงมพนธพชอนๆ ไดแก ตนตนเปด ตนโพทะเล ตนปรง ตนเหงอกปลาหมอ เปน และ นกบรเวณปาชายคลอง ไดแก นกยาง เปย นกกระจบธรรมดา นกกนเปยว เปนตน อกทงทกองคกรและชมชนตองมบทบาทหนาทและมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมเพออนรกษความหลากหลายทางชวภาพ ซงสอดคลองกบ ค ากลาวของ โคเฮน และ อฟฮอฟฟ ( Cohen & Upholf : 1980 อางองจาก ประสบสข ดอนทร : 2531) ซงไดแบงชนดของการมสวนรวมออกเปน 4 ชนด

www.ssru.ac.th

104

คอ 1)การมสวนรวมในการตดสนใจ ( Decision Making) ประกอบดวย 3 ขนตอนคอ รเรมตดสนใจ ด าเนนการตดสนใจ และตดสนใจลงมอปฏบตการ 2) การมสวนรวมในการปฏบตการ ( Implementation) ประกอบดวย การสนบสนนดานทรพยากร การบรหาร และประสานความรวมมอ 3) การมสวนรวมในผลประโยชน ( Benefit) ไมวาจะเปนผลประโยชนทางดานวสด ผลประโยชนทางสงคม หรอผลประโยชนสวนบคคล 4) การมสวนรวมในการประเมนผล ( Evaluation) และผลการศกษาของ ธวช สทธกจโยธน (2543 : บทคดยอ) ศกษาการมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาตปาชายเลน กรณศกษา ต าบลคลองโคน อ าเภอเมอง จงหวดสมทรสงครามพบวาการมสวนรวมในการอนรกษและฟนฟทรพยากรทรพยากรธรรมชาตปาชายเลนการจดการมสวนรวม 3 ดาน คอ ดานรวมแสดงความคดเหน ดานรวมท าโครงการ และดานรวมปฏบตตามโครงการและปจจยทมผลตอการตดสนใจท าใหเกดความแตกตางในการมสวนรวมการอนรกษ และฟนฟทรพยากรธรรมชาตปาชายเลน และเปนไปตามหลกการอนรกษ ตามแนวความคดของจ านง อดวฒนสทธ และคณะ (2541 : 104) ไดสรปหลกการอนรกษ ไวดงน หลกการท 1 : การใชแบบยงยน ทรพยากรทกประเภททกกลมตองมการใชแบบยงยน ( Sustainable utilization) ซงตองมการวางแผนการใชตามสมบตเฉพาะตวของทรพยากร พรอมทงมการเลอกเทคโนโลยทเหมาะสม ทจะใชทรพยากรทเหมาะสมกบชนดทรพยากร ปรมาณการเกบเกยวเพอการใช ชวงเวลาทจะน ามาใช และก าจด /บ าบดของเสยและมลพษใหหมดไป หรอเหลอนอยไมมพษภย หลกการท 2 การฟนฟสงเสอมโทรม ทรพยากรธรรมชาตและสงทมนษยสรางขนเมอมการใชแลวยอมเกดการความเสอมโทรม เพราะใชเทคโนโลยไมเหมาะสม เกบเกยวเกนความสามารถในการปรบตวองระบบมสารพษเกดขน เกบเกยวบอยเกนไป และไมถกตองตามกาลเวลา จ าเปนตองท าการฟนฟอยางดเสยกอน จนทรพยากร / สงแวดลอมๆ ตงตวได จงสามารถน ามาใชในโอกาสตอไป อาจใชเวลาการฟนฟ การก าจด / บ าบด หรอการทดแทนเปนป ๆ หลกการท 3 การสงวนของหายาก

ทรพยากรบางชนด / ประเภทมการใชมากเกนไป หรอมการแปรสภาพเปนสงอนท าให บางชนดของทรพยากร / สงแวดลอม ถาปลอยใหมการใชเกดขนแลว อาจท าใหเกดการสญพนธไดจ าเปนตองสงวนหรอเกบไวเพอเปนแมพนธหรอตวแมบทในการผลตใหมากขน จนแนใจไดวาผลผลตปรมาณมากพอแลว จงจะสามารถน าไปใชประโยชนได หลกการอนรกษทง 3 หลกการนมความสมพนธตอกนและกน กลาวคอ ตองใชรวมกนตงแตการใชทรพยากรตองพนจพเคราะหใหดวา จะมทรพยากรใชตลอดไปหรอไม ถาใชแลวทรพยากรใดมความเสอมโทรมเกดขน หรอสงใดใชมากเกนไปจ าเปนตองมการสงวนหรอเกบรกษาเอาไวจะเหนไดวา ขนตอนของทง

www.ssru.ac.th

105

3 หลกการจะผสมผสานกนเสมอแตสงทส าคญทสดคอ พฤตกรรมในการปฏบตเปนแบบอยางทดเพอรกษาความหลากหลายทางชวภาพใหคงอยตอไปซงสอดคลองกบ ยทธศาสตรของจงหวดสมทรสงคราม คอ การพฒนาใหจงหวดเปนศนยกลางการพกผอน และการทองเทยวเชงอนรกษทางแมน าล าคลองระดบชาต ปลกจตส านกใหชาวจงหวดสมทรสงครามรกถนก าเนด อนรกษสงแวดลอมและวฒนธรรมดงามรวมทงสอดคลองกบวสยทศนจงหวดสมทรสงคราม คอ “เปนเมองแหงอาหารทะเลและศนยกลางกงแมน า ผลไมปลอดภยจากสารพษ ศนยกลางการพกผอนและการทองเทยวเชงอนรกษทางแมน าล าคลองระดบชาต ดนแดนแหงประชาชนรกถนก าเนดอนรกษสงแวดลอมและวฒนธรรมอนดงาม” 5.7 ขอเสนอแนะ แนวทางการมสวนรวมในการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพบรเวณรมคลอง 1. การใหประชาชนเขามามสวนรวม ควรเกดจากความรวมมอของทกฝายทงภาครฐ และชมชน โดยภาครฐสนบสนนในดานงบประมาณ การประชาสมพนธ การแจงขาวสาร รวมกบผน าชมชน เพอจดกจกรรมตางๆทใหความรเกยวกบการอนรกษความความหลากหลายทางชวภาพมากขนกวาเดม รวมทงอธบายใหทราบถงผลประโยชนทชมชนจะไดรบจากการททกคนในชมชนใหความรวมมอในการอนรกษ และควรมการด าเนนการอยางตอเนอง 2. การสรางความเขมแขงใหกบชมชน โดยการจดชมรมทเกยวกบการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ และควรด าเนนการเปนรปธรรม และเปดโอกาสใหมเวทแลกเปลยนความคดเหน และมสวนรวมในการรวมคด รวมท า รวมอนรกษ และรวมตดตามประเมนผล 3. การปลกฝงใหประชาชนในชมชนเกดความตระหนกและเหนคณคาจาการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพทงชนดของนก และพนธไมชายคลองทเปนถนอาศยของนกประจ าถนและนกอพยพ โดยการอบรมลกหลาน ทงนผน าชมชน ตองเปนแกนน าในการจดกจกรรมพฒนาสงแวดลอม และเกบขอมลความหลากชนดของนกและพนธไมรมคลอง เพอน ามาใชเปนฐานขอมลทรพยากรธรรมชาตของชมชน เพอน ามาจดกจกรรมการทองเทยวเชงนเวศในเสนทางลองเรอชมธรรมชาต 4. การจดกจกรรมพฒนาสงแวดลอมในชมชน ควรเลอกจดในชวงเวลาทประชาชนสวนใหญมเวลาวางจากการท างาน จะไดสะดวกในการเขารวมกจกรรมอยางเตมท 5. หนวยงานภาครฐและผน าชมชนจดกจกรรมทสงเสรมและกระตนใหประชาชนในชมชนชวยกนสอดสองดแลในการรวมมอกนรกษาฐานขอมลทรพยากรธรรมชาตดานความหลากหลายทางชวภาพในทองถนของตนเอง 6. การจดกจกรรมศกษาและส ารวจชนด ปรมาณ และถนอาศยของชนดนกและสตวอนๆ วามการเปลยนแปลงไปอยางไรในแตละป

www.ssru.ac.th

106

7. การขอความรวมมอจากผประกอบการเรอ และผประกอบการรสอรต ใหชวยกนรกษาภมทศนสภาพแวดลอมของพนทชายคลองและรกษาความสะอาดของล าคลอง 8. การรวมมอกนประชาสมพนธนกทองเทยวในการรกษาธรรมชาตของรมคลอง และรกษาความสะอาดของล าคลอง 9. การรณรงคใหชาวสวนผลไมรวมมอกนท าสวนผลไมปลอดสารเคม เพอรกษาถนอาศยของชนดนกในทองถน 10. การสงเสรมและสนบสนนใหมการกอตงกลมเยาวชน เขามามสวนรวมในการรกษาและพฒนา

สงแวดลอม เชนการจดเกบขยะในล าคลอง การปลกตนไมรมคลอง การแปรรปขยะ เปนตน

11. การใหโอกาสประชาชนมสวนรวมในทกขนตอนของโครงการหรอทกกจกรรมของโครงการการ

ทองเทยวเพออนรกษสงแวดลอม รวมทงมการจดการฝกอบรมเสรมความรใหกบคนทองถน

12. การสงเสรมผน าทองถน เปนผใหค าแนะน าชวยเหลอในการท าความเขาใจกบชมชนใน

เบองแรก

13. การศกษาสภาพการณของพนท ศกยภาพของพนท ลกษณะทางเศรษฐกจ สงคม และ

ทรพยากร เพอน ามาใชในการตดสนใจในการออกแบบวางแผนพฒนาโครงการไดอยางเหมาะสม การจด

กจกรรมใหด าเนนการไดอยางมประสทธภาพ

14. การตดตามและประเมนผลความกาวหนา เพอน าขอมลเหลานนมาใชในการตดสนใจ

ปรบเปลยนวธการด าเนนงานใหเหมาะสมสอดคลองกบสถานการณทอาจเปลยนไป

ขอเสนอแนะส าหรบการวจยครงตอไป

1. ควรศกษามการสรางเครอขายในการเกบขอมลพนฐานเกยวกบฐาน

ทรพยากรธรรมชาตดานความหลากหลายทางชวภาพเกยวกบชนดนกและพนธไมในชมชนอยางตอเนอง

2. ควรศกษาการมสวนรวมของชาวสวนผลไมในการพฒนาสงแวดลอมเพออนรกษความ

หลากหลายทางชวภาพ

3. ควรศกษาการมสวนรวมของผประกอบการเรอและผประกอบการโฮมตสเตยในการ

พฒนาสงแวดลอมเพออนรกษความหลากหลายทางชวภาพและการทองเทยวเชงนเวศ

4. ควรศกษาพฤตกรรมและความคดเหนเพออนรกษความหลากหลายทางชวภาพกบ

กลมเปาหมายอนๆ

www.ssru.ac.th

107

5. ควรศกษาพฤตกรรมและการมสวนรวมของชมชนในการจดการขยะและน าทงจาก

บานเรอนเพออนรกษความหลากลหลายทางชวภาพบรเวณรมคลอง

6. ควรศกษาแนวทางเพอการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพในพนท รมคลองใน

พนทจงหวดอนๆ

7. ควรศกษาแนวทางเพอการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพในพนทสวนผลไม

ปลอดสารเคม

www.ssru.ac.th

108

เอกสารอางอง เกษม จนทรแกว. (2540). วทยาศาสตรสงแวดลอม. กรงเทพฯ : อกษรสยามการพมพ. การทองเทยวแหงประเทศไทย.(2548). กจกรรมทองเทยวจงหวดสมทรสงคราม. จาก http://www.tat.or.th โกเศศ รตนะ. (2542).ความหลากหลายของชนดพนธนกบรเวณปาชกชมตนแมนาเทพา

จงหวดยะลา และสงขลา. วทยานพนธมหาบณฑต บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยสงขลานครนทร.

จระประภา บรรกษ. (2543). นเวศวทยาและอนกรมวธานของไสเดอนทะเลบรเวณปา

ชายเลนจงหวดระนอง. วทยาศาสตรมหาบณฑต (วทยาศาสตรประมง). กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

จ านง อดวฒนสทธ และคณะ. (2541). สงแวดลอมเทคโนโลยและชวต. กรงเทพฯ. ฉลาดชาย รมตานนท, อานนท กาญจนพนธ และสณฐตา กาญจนพนธ.(2536) .ปาชมชนใน

ประเทศไทย : แนวศกษาการพฒนา เลม 2 ปาชมชนภาคเหนอ : ศกยภาพขององคกรชาวบานในการจดการปาชมชน .สถาบนชมชนทองถนพฒนา. กรงเทพฯ.

ชาตร เกดธรรม และกจจา สทธพนธ .(2528). ชววทยาบางประการของนกแซงเซวหางปลา. เอกสารการสมมนาเรองสตวปาเมองไทย ครงท 6 พ.ศ.2528. กรงเทพฯ : คณะวนศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. เดช ปงค าเฟย. (2539). ความหลากชนดและความสมพนธกบถนทอยอาศยชนดตางๆของ

นก ในเขตหามลาสตวปาหนองบงคาย จงหวดเชยงราย.ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาชววทยาปาไม , กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ตวงศร ปณธานธรรม.(2545). ปจจยทมผลตอการมสวนรวมของผใหญบานในการอนรกษ

ทรพยากรปาชายเลนในจงหวดสมทรสงคราม. วทยานพนธ, กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ทนงศกด คมไขน า .(2541). หลกการพฒนาชมชน. ขอนแกน : โรงพมพมหาวทยาลยขอนแกน. ทวทอง หงษววฒน .(2531). การมสวนรวมของประชาชนในการพฒนา. กรงเทพฯ :

ศกดโสภาการพมพ. ธวช สทธกจโยธน. (2543).การมสวนรวมของประชาชนในการอนรกษและฟนฟ ทรพยากรธรรมชาตปาชายเลน กรณศกษา ตาบลคลองโคน อาเภอเมอง จงหวด สมทรสงคราม,วทยานพนธ,กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ธรพล ทองเพชร.(2550). ความชกชมของชนดนกในอทยานแหงชาตเขาสก สราษฏรธาน. สบคนเมอ 20 กนยายน 2552 จาก http:22hdl.handle.net/123456789/1128.

www.ssru.ac.th

109

นฐพล จนทรนอย. (2549). ความคดเหนของราษฎรบานดายตอการอนรกษหงหอย ตาบล

เวยงชย อาเภอเวยงชย จงหวดเชยงราย. วทยานพนธปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต (การบรหารทรพยากรปาไม) สาขาการบรหารทรพยากรปาไม . กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

นธนาถ เจรญโภคราช. (2553). แนวทางการจดการปาชายคลองเพออนรกษความ

หลากหลายทางชวภาพ อาเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม. กรงเทพมหานคร : มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา.

นรนดร จงวฒเวศย .(2527). การผสมผสานสภาพแวดลอม และเทคโนโลยเพอการพฒนา

ชนบท. กรงเทพฯ ; สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร. นวต เรองพานช. (2546). การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม. กรงเทพฯ : ส านกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. บญจนทร เมฆธน และคณะ.(2541). สงแวดลอมเทคโนโลยและชวต. กรงเทพฯ : ส านกพมพ มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. บญสง เลขะกล. (2550). คมอดนก นกเมองไทย. กรงเทพฯ : ดานสทธาการพมพ. ปรชญา เวสารชช (2530). การมสวนรวมของประชาชนในกจกรรมเพอการพฒนาชนนบท.

กรงเทพฯ : สถาบนไทยศกษา มหาวทยาลยธรรมศาสตร. ประคอง กรรณสต. (2542). สถตเพอการวจยทางพฤตกรรมศาสตร. กรงเทพฯ: จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ประสบสข ดอนทร .(2531). การมสวนรวมในการอนรกษทรพยากรปาไมของกานนผใหญ

บานในภาคเหนอ. วทยานพนธครศาสตรมหาบณฑต. มหาวทยาลยมหดล. พรทพย องคปรชาเศรษฐ(2528). การเปลยนแปลงประชากรนกในเขตหามลาสตวปาทะเล

นอย. วทยานพนธปรญญาโท. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. พพฒน สดเสนห .(2543). ปจจยทสงผลทาใหความหลากหลายและจานวนนกในกวาน

พะเยาลดลง. ปรญญานพนธ ศลปศาสตรมหาบณฑต, เชยงใหม : มหาวทยาลยเชยงใหม.

พงษชย แตงส .(2539). ความสมพนธระหวางชนดนกกบสภาพถนทอยอาศยในเชตหามลา

สตวปาบงบรเพด จงหวดนครสวรรค. ปรญญาวทยาศาสตรมหาบณฑต สาขาชววทยาปาไม , กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ไพรตน เตชะรนทร. (2527) นโยบายและกลวธการมสวนรวมของชมชนในยทธศาสตรการ

พฒนาปจจบนของประเทศไทย. กรงเทพฯ : ศกดโสภณการพมพ.

www.ssru.ac.th

110

ไพรตน เดชะรนทร .(2534) . นโยบายและกลวธการมสวนรวมของชมชนในยทธศาสตรการ

พฒนาปจจบนของประเทศไทย. อางใน ทวทอง หงษววฒน. การมสวนรวมของ

ประชาชนในการพฒนา. กรงเทพฯ : โสภณการพมพ. ภทรวรรณ เลศสชาตวนช. (2548). การประเมนผลกระทบจากการทองเทยวแบบโฮมสเตย

ตอประชากรหงหอย ณ บานโคกเกต จงหวดสมทรสงคราม. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม (สหสาขาวชา). กรงเทพมหานคร :

จฬาลงกรณมหาวทยาลย. ภญญา จ ารสกล, ศวาภรณ สกลเทยงตรง, พงษศร ใบอดลย และพลสข หฤทยธนาสนต. (2542). การแพรกระจายของวตถมพษในนาและดนตะกอนบรเวณลมนาแมกลองและ คลองแยก.ขาวสารวตถมพษ 26,2 (เมษายน-มถนายน 2542) : 45-57. มนส สวรรณ และคณะ. (2544). โครงการศกษาเพอจดทาแผนปฏบตการฟนฟทรพยากร

การทองเทยวในพนทอนรกษ(เชยงใหม). รายงานโครงการศกษาวจยการจดการ มนษยกบสงแวดลอมภาคเหนอ. เชยงใหม: บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม.

วรญญา จระวพลวรรณ. (2542). ความหลากหลายทางชวภาพ และภมปญญาทองถนของ

จงหวดอดรธาน. อดรธาน : มหาวทยาลยราชภฏอดรธาน. วรงรอง มงคลธรรม และสภาพร เทยมวงศ (2551). การศกษาความหลากหลายทางชวภาพ และความสมพนธกบแหลงทอยอาศยของนกในบรเวณพนทโครงการอนรกษ พนธกรรมพชอนเนองมาจากพระราชดารสมเดจพระเทพรตนราชสดาฯสยาม บรมราชกมาร มหาวทยาลยขอนแกน พนทเขอนจฬาภรณ จงหวดชยภม. ขอนแกน :มหาวทยาลยขอนแกน. วสทธ ใบไม. (2545). ววฒนาการ มนษย และความหลากหลายทางชวภาพ. กรงเทพมหานคร : จรวฒนเอกเพรส. วระ เทพกรณ. (2549). ปาชายคลอง : ปาพปานองของปาชายเลน. กรงเทพมหานคร : อกษรเจรญทศน. วระศกด อปถมภ .( 2547). การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของประชาชนชมชนรม

คลองสอง เขตบางเขน กรงเทพมหานคร. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต สถาบนราชภฏจนทรเกษม.

วรยทธ เลาหะจนดา,(2528). ปกษวทยา. กรงเทพมหานคร : บรพาสาสน. รงโรจน จกมงคล.(2553). Thailand BIRD GUIDE. กรงเทพฯ : ส านกพมพสารคด. ผจงจตต อธคมนนทะ. (2533). การเปลยนแปลงสงคมและวฒนธรรม. กรงเทพมหานคร :

www.ssru.ac.th

111

ภาควชาสงคม วทยาและมานษยวทยา คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยรามค าแหง. ผจดการรายวน. (2549). หงหอยกบการทองเทยว...บนพนฐานของความเขาใจ. 15 กรกฎาคม 2549. กรงเทพฯ. ฟลลป ด. ราวด และ วเชยร คงทอง.(2552). นกแหลมผกเบย. กรงเทพฯ : อมรนทรพรนตงแอนด

พบลชชง สถาบนวจยวทยาศาสตรและเทคโนโลย.(2524). โครงการศกษานเวศวทยาเพอการอนรกษนก

นาในทะเลสาบสงขลา เลมท 1 . กรงเทพฯ : ส านกงานคณะกรรมการสงแวดลอม แหงชาต. สถาบนวจยสงคมรวมกบสถาบนวจยสภาวะแวดลอม จฬาลงกรณมหาวทยาลย .(2545). โครงการศกษาพฒนาการดาเนนงานการมสวนรวมของประชาชนในกระบวนการ วเคราะหผลกระทบสงแวดลอม. กรงเทพฯ : สถาบนวจยสงคม จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย

สนท อกษรแกว .(2542). ปาชายเลนนเวศวทยาและการจดการ. พมพครงท 3. กรงเทพมหานคร : ส านกพมพมหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สมบต พมพประสทธ. (2543). ปจจยทมผลตอการอนรกษปาชมชนพระพทธบาทนอย

อาเภอแกงคอย จงหวดสระบร . วทยานพนธปรญญาโท.กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สมรกษ กงรงเพชร.(2541). การมสวนรวมของชาวสมทรสงครามในการอนรกษแมนาแม

กลอง. วทยานพนธ, กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. สมศกด สขวงศ. (2537). องคประกอบความหลากหลายทางชวภาพ. ในประเวศ วะส

(บรรณานกรม). ความหลากหลายทางชวภาพและการพฒนาอยางยงยน.(หนา 45) . กรงเทพฯ : สถาบนชมชนทองถนพฒนา

สมหมาย กตยากล .(2541). ปจจยทมอทธพลตอการมสวนรวมของประชาชนในการ

อนรกษพนทลมนาแมสรวย จงหวดเชยงราย. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

ส านกนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.(2547). สถานการณสงแวดลอม

ไทย 2004: ความหลากหลายทางชวภาพของประเทศ. กรงเทพฯ : กระทรวงวทยาศาสตรและสงแวดลอม.

www.ssru.ac.th

112

สมณฑา พรหมบญ. (2545). ความหลากหลายทางชวภาพ. ใน วสทธ ใบไม (บรรณานกรม). ความหลากหลายทางชวภาพในประเทศไทย (Biodiversity in Thailand e-Learning) (หนา 5). กรงเทพฯ : โครงการพฒนาองคความรและศกษานโยบายการจดการ ทรพยากรธรรมชาต (BRT). สวรรณา ฉายศรพนธ.(2526). นเวศวทยา ชวววทยา และพฤตกรรมของนกยางเปย

(Egrelta garzetta). วทยานพนธปรญญาโท. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. เสนห จามรก, ยศ สนตสมบต, บวรศกด อวรรณโณ, เจรญ คมภรภาพ และ ไพสฐ พาณชยกล. (2536). ปาชมชนในประเทศไทย : แนวทางการพฒนา เลม 1 ปาฝนเขตรอนกบ

ภาพรวมของปาชมชนในประเทศไทย. สถาบนชมชนทองถนพฒนา, กรงเทพฯ. เอก วฒนา. (2543). เอกสารประกอบการเรยนการสอน วชาปกษวทยาสาหรบ

นกสงแวดลอม. กรงเทพมหานคร. องคการบรหารสวนต าบลบางนางล. (2553). แผนพฒนาสามป ประจาป (2554-2556). สมทรสงคราม : องคการบรหารสวนต าบลบางนางล. โอภาส ขอบเขตต. (2515). ปกษวทยา. กรงเทพมหานคร : ภาควชาชววทยาปาไม คณะ

วนศาสตร มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. โอภาส ขอบเขตต.(2523). ไบโอโนมตบางประการของนกในปาเตงรง. ภาควชาชววทยาปาไม

คณะวนศาสตร, กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. โอภาส ขอบเขตต และศรพร ทองอารย (2525). ความหลากชนดของนกในบงบรเพด. เอกสาร การสมมนาเรองสตวปาเมองไทย ครงท 3 พ.ศ.2523. กรงเทพฯ : คณะวนศาสตร

มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. โอภาส ขอบเขตต.(2528). การวจยนกในภาคตะวนออกของประเทศไทย. กรงเทพฯ : มหาวทยาลยเกษตรศาสตร . โอภาส ขอบเขตต.(2541). นกในเมองไทย เลม 1. กรงเทพฯ : ส านกพมพสารคด. โอภาส ขอบเขตต.(2542). นกในเมองไทย เลม 2. กรงเทพฯ : ส านกพมพสารคด. โอภาส ขอบเขตต.(2543). นกในเมองไทย เลม 3. กรงเทพฯ : ส านกพมพสารคด. โอภาส ขอบเขตต.(2544). นกในเมองไทย เลม 4. กรงเทพฯ : ส านกพมพสารคด. โอภาส ขอบเขตต.(2544). นกในเมองไทย เลม 5. กรงเทพฯ : ส านกพมพสารคด. Allee . W.C., O. Park, A.E. Emerson, T. Park and K. P. Schmidi. (1950).Principle of

Animal Ecology. London : W.B.Sounders Co.,

www.ssru.ac.th

113

Boonsong Lekagul and Philip D. Round. (1991). A guide to the Birds of Thailand. Bangkok : Saha karn Bhaet Co.Lfd.

Cohen, John M., and Upholf , Norman T . (1980 ). Participation’s in Rural Development :

Seeking Clarity Through specificity World Development. Vol 8 Diaber F.C. (1982). Animal of The Tidal Marsh. New York : Van Nostrand Reinhold Company. Erwin William, (1976). Participation Management : Concept Theory and Implementation.

Atlanta Ca : Georgia state University Lekagul,B.& P.D. Round (1991,).A guide to the bird of Thailand. Bangkok : Saha karn Bhaet Co. Lekagul, B. และ P.D.Round (1991). A guide to the bird of Thailand. Bangkok : Damsutha Press. Moller, A.P., (1983). Habitate selection and feeding activity in the magic pica.,,J. Omithol. 124(2). Pettingill, O.S. (1950). A Laboratory and Field Manual of Omithology. Minnesona : Burgess Publication Co. Pettingill, O.S. (1969). A Laboratory and Field Manual of Omithology. Minnesona : Burgess Publication Company. Wetting, J. C., (1963). The Life of Birds. Philadelphia USA : W.B. Sawnders Co. www.samutsongkhram.go.th/2010/doc/vision_new53.doc http.//www.thaitambon.com/tambon/ttambon http://www.talaythai.com

www.ssru.ac.th

130

ประวตผวจย

ชอ-นามสกล ผศ.นธนาถ เจรญโภคราช ต าแหนงปจจบน ผชวยศาสตราจารย ระดบ 8 สถานทตดตอ ( ทท างาน ) สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย ประวตการศกษา ระดบ สาขา สถาบน ปรญญาตร วทยาศาสตรทวไป วทยาลยครสวนสนนทา ปรญญาโท วทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลยเกษตรศาสตร สาขาวชาการทมความช านาญ 1.การจดการสงแวดลอม 2.ระบบมาตรฐานการจดการสงแวดลอม 3.พลงงานกบสงแวดลอม 4.วทยาศาสตรและเทคโนโลยกบสงแวดลอม 5. การจดการทรพยากรธรรมชาต ประสบการณทเกยวกบงานวจย ปงบประมาณ พ.ศ.2551 1.บคลกภาพความเปนคนเมอง การรบรขอมลขาวสารตอการมสวนรวมในการจดการสงแวดลอม 2.การศกษาพฤตกรรมการมสวนรวมในการอนรกษสงแวดลอมของชมชนเขตดสต ปงบประมาณ พ.ศ.2552 3.การมสวนรวมของบคลากรมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาตอระบบการจดการสงแวดลอม ISO 14001 มาใชพฒนาองคกร ปงบประมาณ พ.ศ. 2553 4.แนวทางการจดการปาชายคลอง เพออนรกษความหลากหลายทางชวภาพ อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม 5. การพฒนากจกรรมรวมมอเรองการอนรกษพลงงาน วชาพลงงานกบสงแวดลอม ของนกศกษาโปรแกรมวชาวทยาศาสตรสงแวดลอมชนปท 2 มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

www.ssru.ac.th

131

ปงบประมาณ พ.ศ.2554 1. การมสวนรวมในการพฒนาสงแวดลอมของชมชนรมคลอง เพออนรกษความหลากหลายของชนดนกและพนธไมรมคลอง ต าบลบางนางล อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม 2. การจดท าคมอศกษาชนดนกและพนธไมชายคลอง เพอการทองเทยวเชงนเวศ อ าเภออมพวา จงหวดสมทรสงคราม 3. การพฒนากจกรรมการเรยนรแบบรวมมอเรองการอนรกษพลงงานและการใชเทคโนโลยพลงงานทดแทนในทองถน วชาพลงงานกบสงแวดลอม ของนกศกษาชนปท 2 สาขาวชาวทยาศาสตรสงแวดลอม มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา 4.การพฒนาพฤตกรรมดานการอนรกษพลงงานจากฐานกจกรรมการเรยนรของนกเรยนของนกเรยนชน ป.6 โรงเรยนสาธตมหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา

www.ssru.ac.th