สความสำาเรจในการหางาน คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร

สำ�นกง�นกลมประเทศเอเชยตะวนออก

สความสำาเรจในการหางาน คมอสำาหรบคนหางานทมความพการ

สำ�นกง�นกลมประเทศเอเชยตะวนออก

ลขสทธ © องคการแรงงานระหวางประเทศ พ.ศ. 2553

พมพครงท 1 พ.ศ. 2553

สงพมพของสำานกงานแรงงานระหวางประเทศ สงวนลขสทธตามพธสารฉบบท 2 ของอนสญญาวาดวยลขสทธสากล อยางไรกตาม อาจสามารถนำาเนอหาบางสวนของสงพมพไปใชได โดยไมตองไดรบอนญาต ภายใตเงอนไขวาตองระบแหลงทมาของเนอหานน สำาหรบการทำาซำาหรอการแปลนน สามารถยนเรองขอสทธไดท ILO Publications (Rights and Permissions), International Labour Office, CH-1211 Geneva 22, Switzerland หรออเมล: pubdroit@ilo.org โดยสำานกงานแรงงานระหวางประเทศมความยนดตอการยนขอสทธดงกลาว

หองสมด สถาบน และผใชอนๆ ซงจดทะเบยนกบองคกรตาง ๆ ททำางานดานสทธการทำาซำา สามารถถายเอกสารสงพมพไดตามวตถประสงค ทกำาหนดไวในใบอนญาตทออกไวใหกบองคกรเหลาน ทานสามารถคนหาองคกรททำางานดานสทธการทำาซำาในประเทศของทานไดท www.ifrro.org

สความสำาเรจในการหางาน : คมอสำาหรบคนหางานทมความพการ / สำานกงานกลมประเทศเอเชยตะวนออก องคการแรงงานระหวางประเทศ. กรงเทพๆ : องคการแรงงานระหวางประเทศ, 255371 หนาISBN 9789228208580, 9789228208597 (web pdf)

องคการแรงงานระหวางประเทศ สำานกงานกลมประเทศเอเชยตะวนออก

disabled worker / disabled person / job seeker / job searching / job placement

15.04.3

มฉบบภาษาองกฤษ: Getting hired : a guide for job-seekers with disabilities (ISBN 9789221208587, 9789221208594 (web pdf)), กรงเทพฯ, 2551.

ILO Cataloguing in Publication Data

รปแบบการนำาเสนอในสงพมพของ ILO เปนไปตามแนวปฏบตของสหประชาชาต และการนำาเสนอขอมลตางๆ มไดแสดงถงความเหนใดๆ ของสำานกงานแรงงานระหวางประเทศเกยวกบสถานะทางกฎหมายของประเทศ พนท หรอเขตการปกครอง หรออำานาจการปกครองใดๆ หรอเกยวกบการกำาหนดแนวเขตชายแดนใดๆ

ผเขยนรบผดชอบตอความเหนทแสดงไวในบทความ การศกษา และขอเขยนทตพมพอนๆ แตเพยงผเดยว การจดพมพสงพมพนไมไดแสดงถงการรบรองของสำานกงานแรงงานระหวางประเทศตอความเหนตางๆ ทแสดงไวในสงพมพน

การอางถงชอกจการและผลตภณฑทางการคาและกระบวนการผลตตางๆ ไมไดหมายถงการรบรองของสำานกงานแรงงานระหวางประเทศ และการไมไดอางถงกจการ ผลตภณฑทางการคา หรอกระบวนการผลตใดกไมถอวาสำานกงานแรงงานระหวางประเทศไมใหการรบรอง

ทานสามารถหาสงพมพของ ILO ไดจากรานขายหนงสอชนนำา หรอสำานกงานประจำาภมภาคของ ILO ในหลายประเทศ หรอตดตอโดยตรงท ILO Publications, International Labour Office, CH-1211 Geneva 22, Switzerland หรอ สำานกงานแรงงานระหวางประเทศ ประจำาภมภาคเอเชยและแปซฟค ชน 11 อาคารสหประชาชาต ตไปรษณย 2-349 ถนนราชดำาเนนนอก กรงเทพมหานคร 10200 ประเทศไทย หรอ อเมล: BANG-KOK@ilo.org อนง รายการหนงสอใหมสามารถขอไดฟรจากทอยขางบน หรอ อเมล: pubvente@ilo.org

เวบไซตของเราคอ www.ilo.org/publns หรอ www.ilo.org/asia/index.htm

พมพในประเทศไทย

คำานำา

ไมมอะไรทสามารถหยดยง­­­คนทมจตใจและทศนคตทถกตองไมใหบรรลถงเปาหมายของเขาได

โทมส เจฟเฟอรสน อดตประธานาธบดสหรฐอเมรกา

ถาคณเปนคนพการ และคณกำาลงหางานทำาอย ขอแสดงความยนด เพราะคณไดเรมกาวแรก อนสำาคญของคณแลว ดวยการเลอกอานคมอเลมน

โครงการ AbilityAsia ของ ILO ไดดดแปลงหนงสอคมอเลมนทชอวา สความสำาเรจในการหางาน: คมอสำาหรบคนหางานทมความพการ (Getting Hired: A Guide For Job-Seekers with Disabilities) เพอเปนแนวทางใหคณ แนวปฏบตในคมอนมงชวยคนทกำาลงหางานใหไดงานทมเงนเดอนประจำาหรองานทมคาตอบแทนในภาคเศรษฐกจในระบบ ซงหมายถงวาคณคงพำานกอาศยอยในเขตเมองหรอเมองใหญ คมอฉบบนสามารถใชกบบคคลหรอกลม ซงรวมไปถงองคกรของคนพการตางๆ และยงสามารถนำาไปศกษาอานเองหรอใชในบรบทของการประชมปฏบตการได องคกรของคนพการ หนวยงานหรอบรษทจดหางาน องคกรเอกชน และองคกรชมชนตางๆ สามารถใชคมออกเลมหนงกได ซงเปนคมอเสรมของเลมน ทเขยนขนมาสำาหรบใชในการฝกอบรม ชอ สความสำาเรจในการหางาน: คมอสำาหรบผฝกอบรมในการจดประชมปฏบตการใหคนหางานทมความพการ (Getting Hired: A Trainer’s Manual for Conducting a Workshop for Job-Seekers with Disabilities) แมวาคมอเลมนจะถกออกแบบมาสำาหรบผใหญทมความพการ แตหลกพนฐานตางๆ สำาหรบการหางานและการประสบความสำาเรจในการหางานนนกใชไดสำาหรบทกคน คนทไมพการอาจเหนวาคมอฉบบนมคณคาแกเขา คมอเลมนสามารถชวยคณไดทงในการหางานประจำาเตมเวลา หรอทำางานไมเตมเวลา (Part time) ในชวงทคณยงเรยนอย

ปจจบน คนพการไมไดถกมองวาเปนคนทจำาเปนตองไดรบความคมครองหรอดแลเอาใจใสเปนพเศษเชนแตกอนแลวพวกเขากเปนเหมอนคนทวไปทมสทธตางๆ รวมถงสทธในการเขารบการ ฝกอบรมและไดรบการจางงาน ถาคณเตรยมพรอมและไดรบการอบรมมาอยางด คณกจะกลายเปนสมาชกทมคณคาของกำาลงแรงงานของชาต ซงขอนกไดรบการพสจนมาครงแลวครงเลา โดยธรกจและนายจางตางๆ ทจางคนพการ และทคอยเฝาสงเกตดสมรรถภาพการทำางาน ผลการทำางาน และขอมลเกยวกบการทำางานอยางปลอดภยของพวกเขา

สทธของคณทจะไดทำางานทมคณคา ไดรบการยนยนรบรองโดยตราสารระหวางประเทศหลายฉบบ เมอเรวๆ น ทประชมสมชชาสหประชาชาตไดรบรองอนสญญาวาดวยสทธของคนพการ อนสญญานมผลบงคบใชเมอวนท 3 พฤษภาคม ป พ.ศ. 2551 กำาลงอยในขนตอนการลงนามและใหสตยาบนโดยหลายประเทศทวโลก อนสญญาฉบบท 159 วาดวยการฟนฟสมรรถภาพดานอาชพและการ จางงาน (สำาหรบคนพการ) ค.ศ. 1983 กสงเสรมใหมการปฏบตและใหโอกาสทเทาเทยมกนตอคนพการ ทงในกรณทำางานและเขารบการฝกอบรม นอกจากน หลายประเทศยงมกฎหมายคมครองสทธของคนพการในการทจะทำางานดวย

คณควรคยกบองคกรของคนพการทอยในทองถน เพอเรยนรใหมากยงขนเกยวกบสทธทคณม และสทธตางๆ ของคณในเรองการจางงาน รวมทงเรยนรดวยวาสทธดงกลาวนนไดรบการคมครองอยางไรบางในประเทศของคณ

คมอเลมน มขอมลเกยวกบสทธของคณบาง แตโดยหลกๆ คมอเลมนถกออกแบบมาเพอชวยคณพฒนาทกษะทคณตองมเพอใชในการหางาน เปนคมอทประยกตใชไดทวไป และเราหวงวาจะเปนประโยชนแกคณ อยางไรกตาม แตละประเทศยอมแตกตางกนในแงธรรมเนยมปฏบตในการหางาน เพราะฉะนน คณควรขอขอมลจากผนำาในทองถนและผเชยวชาญดานจดหางาน และเดนรอยตามวธปฏบตทเปนทยอมรบกนในประเทศของคณ

ไอแอลโอ (ILO) สงเสรมใหคณแสวงหางานทคณอยากทำา และอยากใหคณพฒนายกระดบตวคณและชมชนของคณ ดวยการปฏบตอยางจรงจงและกระตอรอรน เราอวยพรใหคณประสบความสำาเรจในการหางานของคณ และหวงวาคณจะไดงานทมความหมายสำาหรบคณและทสอดคลองกบจดมงหมายของคณ

สความสำาเรจในการหางานคมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร

- iii -

สารบญ

คำานำา iii

สารบญ v

คำาขอบคณ vi

1. แนะนำาคมอ สความสำาเรจในการหางาน (Getting Hired) 1

2. การประเมนตวคณเอง 4

3. เรยนรเกยวกบลกษณะของงานและธรรมเนยมปฏบตในการจางงาน 10

4. การกำาหนดเปาหมายของคณในเรองของงาน 19

5. การเตรยมเอกสารสำาหรบการหางาน 22

6. การหางานและวธตดตอกลบเมอพบวามตำาแหนงวาง 31

7. การสมภาษณงาน 47

8. การจดระบบการหางาน 62

ภาคผนวก 65

I. เวบไซตทเปนประโยชน 66II. ใบขอมลสวนบคคล 69

คำาขอบคณ

สความสำาเรจในการหางาน: คมอสำาหรบคนหางานทมความพการ และ สความสำาเรจในการหางาน: คมอสำาหรบผฝกอบรมในการจดประชมปฏบตการใหคนหางานทมความพการ เลมน คณ Debra A. Perry ประเทศเคนยาและสหสาธารณรฐแทนซาเนยไดเปนคนรเรมเขยนและ ตรวจสอบในป พ.ศ. 2538 ตงแตพมพครงแรกในป พ.ศ. 2538 คมอไดถกแปลเปนภาษาทองถนตางๆ ในหลายประเทศในภมภาคเอเชยและแปซฟก รวมทงในกมพชา ศรลงกา และ จน สวนคมอ สความสำาเรจในการหางาน ฉบบนไดปรบใหทนเหตการณโดย Caitlin Wyndham ทปรกษาของ ไอแอลโอ และไดถกปรบปรงเพมเตมใหมลกษณะเนอหาเกยวของเหมาะสมกบคนหางานทมความพการในแถบเอเชยและแปซฟกขอขอบคณทงสองทานททำางานอยางทมเทในการเตรยมคมอเลมน

ผเชยวชาญหลายทาน รวมถงคนพการผเชยวชาญทางการจดหางาน นายจาง และ เจาหนาทจากสหภาพแรงงานขอขอบคณทานทไดกรณาอานทบทวนคมอฉบบนและไดให ความคดเหน แนะนำาและขอขอบคณบคคลตางๆ ตอไปน ทชวยสงขอคดอนมคามาปรบปรงเสรมใหคมอ สความสำาเรจในการหางาน มคณคายงขน

• Barbara Murray – แผนกพฒนาฝมอแรงงาน ไอแอลโอ เจนวา ประเทศสวตเซอรแลนด• อรณ ลมมณ –แผนกวชาดนตรบำาบด วทยาลยดรยางคศลป มหาวทยาลยมหดล ประเทศไทย• Robert Hermelin – ธนาคารฮองกงและเซยงไฮ (ประเทศไทย) • Ran De Silva – ธนาคาร ยบเอส ประเทศฮองกง• Nguyen Thi Lan Anh – โครงการชวยเหลอคนพการใหเปนสวนหนงของสงคม (IDEA Inclu-

sive Idea Action) เวยตนาม• Vu Thi Binh Minh – โครงการชวยเหลอคนพการใหเปนสวนหนงของสงคม (IDEA) เวยดนาม• Nguyen Thi Thuan – สภากาชาดของประเทศสเปน ประจำาประเทศเวยดนาม• Richard O’Brien – หนวยงานอาสาสมครขามชาต เวยดนาม• Daragh Halpin – ผเชยวชาญทางดานการอบรมผใหญ เวยดนาม

แนะนำาคมอ สความสำาเรจในการหางาน­(Getting­Hired)

ศษยพรอมเมอไหร­อาจารยกปรากฏตวเมอนนพทธสภาษต

คมอเลมนสามารถชวยคณหางานไดอยางไร

การทคณกำาลงอานคมอเลมน หมายความวาอยางนอยๆ คณกกำาลงคดจะหางานทำา สความสำาเรจในการหางาน เลมนมงทจะชวยใหคณเรมตนการหางาน ในคมอมขอมลเกยวกบการหางานอยางมวธการ และมแบบฝกหดทจะชวยใหคณพฒนาทกษะการหางาน คมอฉบบนจะชวยคณในดานตาง ๆ ดงน

• เรยนรเกยวกบตวคณเอง และอาชพตางๆ • กำาหนดเปาหมายการหางานทเปนไปไดในความเปนจรง• คนหาวางานมทไหนบาง และตดตอนายจางโดยใชขอมลงานทคณไดมา• เขยนจดหมายสมครงาน• เขยนประวตการศกษาและการทำางาน• เตรยมตวสำาหรบการสมภาษณงาน

คณควรทราบวา คมอฉบบนมจดมงหมายทจะชวยใหคณไดงานทมนายจาง ไมไดใหขอมลเกยวกบ วธการเรมทำาธรกจสวนตว งานแบบทมนายจาง สวนใหญจะอยในเขตเมอง หรอในเมองใหญและในหมบานตางๆ ในชนบท

การใชคมอฉบบน

วธทดทสดในการใชคมอ สความสำาเรจในการหางาน คอ อานใหจบทงฉบบกอน จากนน คอยๆ กลบไปอานทกๆ บทอยางละเอยด พรอมทงใชสมดจดหรอกระดาษ และปากกา เพอใชทำาแบบฝกหดอกดวย

1

การหางานนน เปรยบเสมอนการทำางานทเดยว คอ คณตองมความมงมน ทำางานหนก พฒนาทกษะของคณ และทมเทเวลาจนกวาจะประสบความสำาเรจ สำาคญทเดยวทคณจะตองหมนอานทบทวนคมอฉบบนเสมอเพอจะไดไมลมปจจยตางๆ ทจะทำาใหคณไดงานทำา คณควรทำาแบบฝกหดซำาหลายๆ ครงเพอจะไดเรยนรมากขนเรอยๆ และปรบปรงทกษะในการหางานของคณ

คณยงอาจตองไปเขารวมในโครงการแนะแนวอาชพทเปนทางการ หรอผใหคำาปรกษาแนะแนวทสามารถชวยคณพฒนาทกษะการหางานของคณอกทางหนง

สความสำาเรจในการหางานคมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร

แบบฝกหด 1.1 การขอความชวยเหลอ

การหางาน อาจเปนสงสนกและนาตนเตน แตในบางครงกอาจเปนสงทยากและทำาใหทอแท ดงนน คณควรมเพอนซงสามารถใหแนวความคด ใหกำาลงใจและคำาปรกษาแนะแนว เพอนหางานยงสามารถชวยคณในการทำาแบบฝกหดบางชดในคมอนใหเสรจสมบรณได รายการดานลางนคอสงทตองทำาในการทจะหาเพอนหางาน

• ทำารายชอของคนทคณสามารถขอความชวยเหลอ ขอการสนบสนน และคำาปรกษาแนะแนว เพอนหางาน อาจเปนเพอนของคณเองซงกำาลงหางานอยเชนกน หรอใครคนหนงซงหางานไดแลว อาจเปนอาจารยทเคยสอนคณ เจาหนาทฟนฟสมรรถภาพคนพการชมชน เจาหนาทจดหางาน ผใหคำาปรกษาแนะแนวอาชพ คนทำางานสงคมสงเคราะห หรอบคคลใดกตามททำางานในธรกจเอกชนหรอในหนวยงานของรฐ เพอนหางานของคณควรเปนคนทคณรจก ไววางใจ และใหความเคารพ

• ชวนเพอนหนงคนหรอมากกวานนมาเปนเพอนรวมหางานของคณ และขอใหเขาอานคมอฉบบนดวย

• ตกลงทจะพบกนอยางสมำาเสมอเปนระยะๆ เพอปรกษาหารอกนเรองความคบหนาในการหางาน และแลกเปลยนความคดเหน

• หากคณตองการขอมลเกยวกบอปกรณเครองมอเฉพาะ หรอพนททำางานทเหมาะสมสำาหรบความพการของคณ (เชน ตองมททำางานชนลางสำาหรบคนพการทใชรถเขน หรอแทนพมพอกษรเบรลลสำาหรบคนตาบอด เพอชวยในการพมพดดของคณ) คณอาจตองปรกษาผเชยวชาญนนๆ หรอองคกรของคนพการในทองถน

- 2 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 3 -

เชอมนในตวคณเอง

สงทสำาคญทสดคอ ความเชอมนในตวคณเอง คณมทกษะและความสามารถ คณมจดแขงและ มวนยในการทำางานทด คณมหลายอยางทจะใหนายจาง แมวาคณอาจมความพการบาง หรออาจขาดประสบการณการทำางาน หรออาจไมไดแตงกายดวยเสอผาท “เหมาะสม” อยางไรกตาม ความจรงกคอ ยงมงานทคณทำาไดกำาลงรอคณอย คณควรมงมานะแสวงหางานเหลานน และ อยาเกรงกลวทจะลอง หากคณไมลอง คณกจะไมประสบความสำาเรจ

คณไดตดสนใจแลวสำ�หรบก�รเรยนรในก�รห�ง�นขณะน ถงเวล�แลวทคณจะเรยนรเพมเตมเกยวกบตวคณเอง

การประเมนตวคณเอง

ผทเขาใจผอน­เปนคนทฉลาด­­ผทเขาใจตนเอง­เปนคนทมปญญาเลาซอ นกปรชญาจน

กอนทคณจะหางาน คณควรสำารวจดตนเองกอน คณจะตองถามตวคณเองวาคณอยากจะทำาอะไร คณสามารถใหอะไรแกนายจางของคณ และคณคาดหวงอะไรจากงาน ในบทนคณจะ

• พจารณาผลของภาพลกษณทคณมเกยวกบตวคณเอง และผลของความเหนของผอนตอตวคณ• คนหาความสนใจ ความสามารถ และทกษะตางๆ ของคณ• ประเมนลกษณะนสยและพฤตกรรมในดานบวก ของคณ• นำาผลทไดจากการเรยนรเกยวกบตวคณ มาใชในการหางาน

ความคดเหนของคณตอตวคณเอง และความคดเหนของคนอนตอตวคณ

บอยครง คณจะมองตวคณเองโดยผานสายตาคนอนๆ เชน ผานสายตาของครอบครว เพอน คนรอบดาน หรอแมกระทงคนทคณไมรจก เพราะคณมความพการบางประการคณจงอาจถกมองวาตางจากคนทวไป คนอนอาจไมใหความสนใจคณหรอปฏบตตอคณไมด เพราะพวกเขาคดวาคณแตกตางจากเขา เขาอาจไมใหงานคณทำาเพราะสภาพรางกาย วธการเดนหรอวธการพดของคณ หลายๆ คนไมเขาใจความพการ จงยากสำาหรบคนเหลานนทจะมองทะลเหนถงความสามารถของคณ เพราะมงมองไปยงความบกพรองของคณ

ความเปนจรงคอ สงทคนอนคดตอตวคณนนเปนเพยงแคความคดเหน ไมใชขอเทจจรง อยางไรกตาม คณอาจไดรบฟงขอคดเหนเหลานนหลายครงจนคณเรมทจะเชอมน เวลาคณหางาน สงทสำาคญคอการมงมองในแงบวก ใหคนหาจดแขงของคณและมงใหความสนใจกบจดแขงเหลานน

2

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 5 -

คนทกคนมความสามารถ จดแขง และจดออนทแตกตางกน แบบฝกหดในบทนจะชวยใหคณรถงความสามารถและจดแขงของคณ เพอใหคณสามารถหางานทดได และไดรบการจางในงานนน

ความสนใจ ความสามารถ และทกษะตางๆ ของคณ

คนทกคนมลกษณะเฉพาะตว มความชอบและถนดทจะทำาอะไรๆ ไมเหมอนกน และมพรสวรรคทแตกตางกน กอนทคณจะเรมหางาน จงสำาคญยงทคณตองคนหาความสนใจ ความสามารถ และทกษะตางๆ ของคณ

ความสนใจ คอสงทคณชอบทำา เชน เลนกฬา ปลกตนไม ใชเครองคอมพวเตอรในการทำางานหรอผอนคลาย หรอแมกระทงการเรยนวทยาศาสตรกสามารถเรยกไดวาเปนความสนใจ

ความสามารถ คอพรสวรรค คอสงทคณสามารถเรยนรไดอยางงายดายและทำาไดด ความเกงโดยธรรมชาตทางดานศลปะ ดนตร กลศาสตร หรอในการใชเครองคอมพวเตอร กถอเปนความสามารถ ความเกงทางดานตวเลข การจดจำาสงตางๆ และความแขงแรงของกำาลงกายกถอเปนความสามารถเชนกน ความสามารถทมโดยธรรมชาตสามารถพฒนาใหสงขนไดโดยการฝกอบรม ตวอยางเชน บคคลหนงทสามารถใชมอไดอยางคลองแคลวแมนยำา สามารถพฒนาทกษะตางๆ ใหสงขนได เชนการเยบผาหรองานชางไม

ทกษะ คอ สงทคณไดเรยนรและสามารถนำาไปใชประโยชนได การอานออกเขยนได การซอมเครองคอมพวเตอร หรอการรางเอกสารทางกฎหมาย ทงหมดนเปนตวอยางของทกษะ การพฒนาทกษะ จะทำาไดงายขนหากคณมความสนใจและความสามารถทางดานนนๆ

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร

แบบฝกหด 2.1 เรยนรเกยวกบตวคณเอง

การรถงความสนใจ ความสามารถและทกษะของตนเอง จะชวยใหคณกำาหนดเปาหมายการ หางานทเหมาะกบคณได วธหนงทจะคนหาความสนใจ ความสามารถและทกษะเฉพาะตวของคณกคอทำาการทดสอบบางอยาง เพอระบและวดคณสมบตของคณ โครงการแนะแนวอาชพตางๆ และทปรกษาแนะแนวอาชพจะสามารถแนะนำาคณไดในเรองวธการคนหาตวเองเหลาน แตบรการอยางนอาจจะไมแพรหลายหรออาจมคาใชจายทแพง วธงายๆ ททำาไดดวยตวคณเองคอการรำาลกถงประสบการณชวตของคณ สงทคณควรทำา คอ

• นำากระดาษแผนหนงมาแบงเปน 3 หวขอโดยเขยนหวขอในบรรทดเดยวกน และใหเวนระยะหางพอสมควร แลวตงชอหวขอวา “ความสนใจของฉน” “ความสามารถของฉน” และ “ทกษะของฉน” แลวเขยนขอมลของคณลงใตแตละหวขอใหมากทสดเทาทจะทำาได คณสามารถใชคำาถามดานลางนชวยคณ

ความสนใจของฉน ปกตฉนคดถงอะไร ฉนชอบอานอะไร ฉนทำาอะไรในเวลาวาง ฉนชอบทำาอะไรทคดวาสนก อะไรทำาใหฉนหวเราะ ถาฉนสามารถเลอกงาน ในอดมคตได ฉนจะทำางานอะไร

ความสามารถของฉน พรสวรรคของฉนคออะไร มอะไรบางทฉนเรยนรไดอยางงายดาย ฉนเกงทางดานการเกษตร เลยงดสตว ดานดนตร การแกปญหา การชวยผอน ดานตวเลข เครองจกร หรอดานอนอะไรบาง

ทกษะของฉน ฉนไดเรยนรอะไรบางในโรงเรยน ฉนไดเรยนรอะไรบางทบาน ฉนเรยนรอะไรไปบางจากงานทเคยทำา ฉนสามารถใชหรอควบคมอปกรณเครองมออะไรไดบาง ฉนไดรบการอบรมพเศษในดานใดบาง

• ถามความเหนเพมเตมจากคนอนทรจกคณ โดยใหคนนนๆ พเคราะหตวคณ ความสนใจ ความสามารถ และทกษะของคณ

• ขอใหเพอนหางานของคณชวยคณทำาแบบฝกหดน แตคณตองลองทำาดวยตวเองกอน แบบฝกหดนมงทจะใหคณคนพบสงทคณชอบ สงทอยากทำา และสงทคณทำาไดด คนอนๆ สามารถชวยคณได แตคณตองเปนคนเขยนสงทคณเองคดวาชอบและอยากทำา ใสเขาไปในแบบฝกหด ไมใชเขยนตามความเหนของคนอน

- 6 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 7 -

แบบฝกหด 2.2 รายการคณสมบตและพฤตกรรมของคณในดานบวก

บคลกภาพและพฤตกรรมเฉพาะของคณในดานบวก เปนสงสำาคญสำาหรบการไดรบการจางงานและรกษางานเอาไว• อานรายการบคลกภาพและพฤตกรรมในดานบวกดานลางน• เลอกขอทตรงกบลกษณะอปนสยของคณโดยขดเครองหมาย ในชอง • ใสดาวในชองขวาสดสำาหรบขอทตรงกบลกษณะอปนสยของคณเปนพเศษ• ถามคนอนๆ ทรจกคณ วาพวกเขาคดอยางไรกบสงทคณตอบ

ถามคำาถามเมอจำาเปนตองถามสามารถทำางานในสภาวะกดดนไดสามารถแกปญหาไดราเรงรวมมอกบผอนไดดสรางสรรคมความเอออาทรชางสงสย สนใจในสงรอบตวมความมงมนเปนทเชอถอ คนอนพงพาและไววางใจไดอารมณไมแปรปรวนมความยดหยนกระตอรอรนมใจจดจอและมสมาธในสงทตองทำาสามารถทำาตามแนวทางทไดรบมามความเปนมตรเขากบผอนไดดมการกำาหนดเปาหมายและทำาไปตามนนมความสามารถในการตงคำาถาม สบเสาะคนหาคำาตอบชอบชวยเหลอผอนซอสตย

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 8 -

เปนตวของตวเอง มเมตตาเปนผฟงทดมความภกดตอองคกรมวนยเรยบรอยสะอาดสะอานเปนระเบยบใจเยน มความอดทนตรงตอเวลาทำางานเชงปฏบตไดดสามารถทจะเงยบเมอจำาเปนเรยนรเรวมความรบผดชอบมนใจในตวเองสามารถเรมงานดวยตวเอง กำาหนดงานเองได โดยไมตอง

ใหคนอนบอกเสมอไปมอารมณขนมความภมใจในงานททำาทำางานกลมไดดตองการพฒนาตนเองเสมอกรยามารยาทดมความยนดทจะเรยนรทำางานดวยความรวดเรวทำางานดวยความสมำา เสมอ เสมอตนเสมอปลาย

คณลกษณะหรอพฤตกรรมอนในทางบวกของคณ ใหเขยนลงดานลางน

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 9 -

เอ�ละ ม�ถงจดนคณไดเรยนรม�กพอเกยวกบตวคณเองแลวตอนน ถงเวล�แลวทจะเรยนรเกยวกบลกษณะของง�น

แบบฝกหด 2.3 คณสามารถใหอะไรนายจางไดบาง

จากการทำาแบบฝกหดน คณจะสามารถคดรางขอความเชงบวกเกยวกบตวคณ แลวนำาไปใชในการสมภาษณงานได สงทคณตองทำาคอ

• ทำารายการงานทคณสนใจ และเลอกมาหนงงาน

• จากนนยอนกลบไปดทตารางทคณทำาขนเกยวกบความสนใจ ความสามารถ และทกษะของคณ แลวทำาเครองหมายกากบาทตรงคณลกษณะของคณทเกยวของกบงานทเลอกวาอยากทำา

• เขยน ขอความสนๆ ทบงบอกสงทคณสามารถใหนายจางได โดยใชขอมลจากรายการทคณไดเลอก

ตวอยางเชน หากคณสนใจทำางานในศนยเลยงดเดก คณอาจเขยนวา “ผม/ดฉนชอบเดก ผม/ดฉนเปนคนใจเยนและชอบดแลเอาใจใสคนทงยงสามารถทำาใหผคนหวเราะได ผม/ดฉนไดเคยชวยเลยงลกๆ ของคณลง ผม/ดฉนสามารถอานหนงสอ เขยน และทำาเลขได”

ทบทวน ขอความทคณไดเขยนนกบเพอนหางานของคณ และซกซอมโดยพดขอความออกมาดวย คณสามารถเตรยม ขอความทำานองนสำาหรบงานอนๆ ทคณสนใจไดอกดวย

เรยนรเกยวกบลกษณะของงานและ

ธรรมเนยมปฏบตในการจางงาน

เรยนรเกยวกบตนสนจากตนสนเองและเรยนรเกยวกบตนไผจากตนไผเองจะดกวา

เมะสโอะ บะโช กวชาวญปน

กอนทคณจะเรมหางาน คณอาจจำาเปนตองเรยนรเกยวกบลกษณะของสงทเรยกวางานใหมากขน รวมถงธรรมเนยมปฏบตในการจางงาน และสทธตางๆ ของคณ ในบทนคณจะ

• เรยนรสงทคณจำาเปนตองทราบเกยวกบงานโดยทวไปกอนทคณจะเรมหางานทำา• เรยนรวาคณจะสามารถหาขอมลเกยวกบงานไดทไหนบาง• เรยนรวาคณในฐานะคนพการซงกำาลงหางานมสทธอะไรบาง

หนาทความรบผดชอบ ขอกำาหนด และ คณสมบตทจำาเปนสำาหรบตำาแหนงงาน

หนาทความรบผดชอบของงาน หมายถงสงทคณตองทำาในงานนนๆ ตวอยางเชน พนกงานในสำานกงานอาจตองจดเอกสารเขาแฟม พมพหรอปอนขอมลเขาเครองคอมพวเตอร

ขอกำาหนดของตำาแหนงงาน หมายถงทกษะและความสามารถทผสมครงานตำาแหนงนนจำาเปนตองมเพอใชในการทำางาน ตวอยาง เชน ความแขงแรงทางกายภาพ หรอ ทกษะการสอสารทด ในบางงาน อาจมการระบวาวาคณตองนำาบางสงบางอยางของคณเองมาใชในการทำางาน เชน เครองมอ หรอรถยนตของคณเอง

คณสมบตทเหมาะสมกบตำาแหนง หมายถง การอบรมเฉพาะ ประสบการณ หรอประกาศนยบตร ทรบรองหรอแสดงใหเหนถงความรและทกษะของผสมครงาน ตวอยางเชน การทคณจะมความเหมาะสมสำาหรบงานบางงาน คณจำาเปนตองมปรญญาจากมหาวทยาลย ตองมาทำาแบบทดสอบทกษะ หรอตองแสดงประกาศนยบตรเพอรบรองวาคณไดผานการอบรมในระดบหนง

3

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 11 -

ภาระหนาทของงาน และคณสมบตทเหมาะสมนน บอยครงจะแสดงอยในใบกำาหนดหนาทและความรบผดชอบของงานนนๆ หรอทเรยกวา เงอนไขในการทำางาน (terms of reference) สงเหลานคอเอกสารทระบเกยวกบลกษณะงาน นายจางหรอบรษทบางแหงจะไมมเอกสารเหลานเปนลายลกษณอกษร และอาจใชวธอธบายใหคณทราบดวยวาจา

เงนเดอนและสทธประโยชน

เมอคณไดรบจางเขาทำางาน ยอมหมายความวาคณไดตกลงทจะปฏบตหนาทการงานโดยแลกเปลยนกบเงนเดอนหรอคาจาง บางประเทศมกฎหมายคาจางขนตำาทคณควรทราบไวกอนทคณจะเรมหางาน นอกจากนงานบางทยงใหสทธประโยชนคณดวย สทธประโยชนทไดรบจะขนอยกบธรรมเนยมปฏบตการจางงานในประเทศทคณอย

สทธประโยชนอาจครอบคลมถง• คาเดนทาง• คาทอยอาศย หรอมงบใหสำาหรบคาทพก• การลางานโดยไดรบคาจาง (คาจางทคณสามารถไดรบในชวงเวลาทคณลางานเนองจากปวยหรอลาพกรอน)• ความชวยเหลอ ในกรณทคณปวยหรอบาดเจบจากการทำางาน (บางครงเรยกวาเงนชดเชย พนกงาน)• ประกนสขภาพหรอประกนชวต• เงนบำานาญหรอโครงการเบยเกษยณหรอ เงนออมอนๆ • การอบรมทกษะทเกยวกบงาน• อปกรณ เครองมอ หรอเครองแบบทลกจางไดโดยไมตองเสยคาใชจาย

โดยทวไปแลว หากคณรบจางทำางานเปนรายวน ทำางานชวคราวหรอทำางานไมเตมเวลา คณจะไมไดรบสทธประโยชนดงกลาว แตหากคณเปนลกจางประจำาททำางานเตมเวลา คณควรจะไดรบสทธประโยชนเหลานน

หากคณเปนคนพการ คณควรไดรบเงนเดอนและสทธประโยชนในระดบทเทาเทยมกบคนอนๆ ซงทำางานเดยวกนและมคณสมบตเชนเดยวกบคณ นอกจากน คณยงอาจมสทธทจะขอปรบเปลยนสภาพแวดลอมการทำางาน หรอไดรบอปกรณเฉพาะบางอยางทจะชวยใหคณทำางานไดอยางมประสทธภาพ โปรดอานเพมเตมในสวนหวขอ “กฎหมายแรงงาน โอกาสและสทธทเทาเทยมกนในการทำางาน” ซงจะมขอมลเกยวกบสทธของคณ

ตำาแหนงงานวาง ความมนคงในการทำางาน และความกาวหนาในอาชพการงาน

ตำาแหนงงานวางมอยทไหนจะมความสมพนธกบการทคณจะไดงานทำาหรอไม ยกตวอยางเชน ในเมองทา จะมงานทเกยวกบการขนสงทางเรอ แตคณจะไมไดงานชนดนถาคณพำานกอยในบรเวณหางไกลทะเล หรอในเมอคอมพวเตอรไดกลายเปนอปกรณสามญ งานสำาหรบคนทมทกษะ ในการใชเครองคอมพวเตอรกมมากขน การมตำาแหนงวางในงานประเภทใดและวางในจำานวนมากนอยแคไหนจะเชอมโยงกบสภาพแวดลอมทางภมศาสตรและประเภทของธรกจทมอยในทองถนนน คณจงตองเรยนรเกยวกบงานทมอยในพนททคณพำานกอย เพอใหทราบวาคณมโอกาสไดงานทำาสงทสดในสวนไหนของพนท

ในทวปเอเชย เศรษฐกจกำาลงเปลยนแปลง ภาคเศรษฐกจทกำาลงเจรญเตบโตมากทสดในหลายประเทศนคอภาคการอตสาหกรรม และภาคการบรการ เชน คาปลก การเงน การโรงแรมและการทองเทยว นอกจากน ธรกจภาคเอกชนกำาลงเจรญเตบโตและเขาแทนทหลายสายงานของภาครฐ หลายประเทศกำาลงลดขนาดของภาครฐลง จงทำาใหการหางานในภาครฐ เปนไปไดยากขน ในขณะทภาคการเงนและเทคโนโลยสอสารและสนเทศกำาลงเตบโต ทำาใหมงานดๆ หลายงานใหทำา

คนสวนใหญตองการงานทมความมนคง งานทมนคงนนคองานทคณสามารถทำาเปนระยะเวลาทยาวนาน งานตางๆ ในบรษททมนคงและกำาลงเตบโต หรอในพนทเศรษฐกจทมการคาดการณกนวาจะมการเตบโตกนาจะมความมนคงด บางงาน อยางเชนตำาแหนงสำาหรบแรงงานชวคราวจะมความมนคงนอย และในงานหลายประเภท เชนงานในหนวยงานของรฐ อาจมความมนคงนอยลงเนองจากมการจางงานทลดลงสบเนองจากเหตผลหลายประการ

โอกาสทคณจะสามารถเรยนรทกษะใหมๆ และมความกาวหนาในงานอาจเปนสงสำาคญสำาหรบคณและอนาคตของคณ นายจางหรอบรษทบางแหงจะมการฝกอบรมใหคณในลกษณะทำางานไปก เรยนรไปดวย หรออาจจดอบรมใหอยางเปนทางการซงจะทำาใหคณไดเรยนรทกษะใหมได โอกาสการเรยนรอยางเปนทางการนเรยกกนวา ใหเปนพนกงานฝกงาน (apprenticeship) งานบางงานอาจใหโอกาสสำาหรบการกาวไปสตำาแหนงทสงขน เชน ผกำากบดแล หรอผจดการ

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 12 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 13 -

วธการเรยนรเกยวกบงานและธรรมเนยมปฏบตในการจางงาน

ตอไปนเปนการอธบายถงวธตางๆ ทคณอาจใชในการเรยนรเกยวกบมตตางๆ ของงานทคณสนใจ

• คยกบคนทกำาลงทำางานทคณสนใจ

• เขาพบทปรกษาแนะแนวเรองงาน หรอผเชยวชาญในการจดหางาน

• ปรกษากบองคกรของคนพการ หรอองคกรภาคเอกชนทชวยคนพการหางานทำา

• คยกบนายจางหรอนกธรกจทอาจจางคนเพอมาทำางานทคณสนใจ

• อานหนงสอพมพ รวมถงโฆษณาประกาศการจดหางานและบทความเกยวกบงานตางๆ

• ปรกษาสมาคมธรกจ และ สมาคมวชาชพตางๆ

• เขาเยยมโรงเรยนฝกอาชพหรอศนยฟนฟสมรรถภาพทใหการอบรมฝกทกษะสำาหรบงานสาขาตางๆ

• ไปยงสำานกงานสหภาพแรงงานซงเปนตวแทนของพนกงานททำางานหรออาชพการงานทคณ

สนใจอย

• ตดตอสำานกงานราชการ เชน กระทรวงแรงงานซงดแลเรองการหาและจางงาน

• ไปทหองสมดและอานหนงสอเกยวกบงานนนๆ

• คนหาขอมลงานทางอนเตอรเนตโดยใชเครองคอมพวเตอร (เวบไซตทมประโยชนจะดไดทหลง

สดของคมอน)

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร

แบบฝกหด 3.1 เรยนรเกยวกบงานตางๆ

การพดคยกบลกจางหรอคนทกำาลงทำางานอยเปนการเรยนรทดวางานนนๆจะเหมาะกบคณหรอไม เวลาทคณหางานจะดมากถาคณพยายามหาขอมลใหมากทสดเกยวกบภาระหนาทของงาน คณสมบตทตองม และ ขอกำาหนดสำาหรบตำาแหนงนน ดานลางนคอวธสำาหรบการหาขอมลดงกลาว

• ยอนกลบไปดรายการงานทคณระบวาสนใจ (ดทแบบฝกหด 2.3)• ทำารายชอคนทคณรจกทกำาลงทำางานดงกลาวอย หรอนายจางในทองถนทจางคนทำางานชนดท

คณสนใจ• เลอกหนงคนจากรายการนน• ทำารายการคำาถามทจะถามเขาดตวอยางดานลางน

• รบกวนคณจะบอกผม/ดฉนเกยวกบบรษทน (สำานกงาน โรงงาน รานอาหาร ฯลฯ) และประเภทของงานททำากนทนไดไหมครบ/คะ บรษทนเปดมานานเทาไหรแลว มคนทำางานกคน บรษทนจางคนทมความพการบางหรอไม บรษทนไดมการเตบโตทางดานไหนมาอยางไร คาดวาอนาคตจะเปนเชนใด

• ปจจบน อตสาหกรรมนมการพฒนาอยางไรบาง• ในบรษทนมงานประเภทใดบาง• บรษทน (สำานกงาน โรงงาน ราน เปนตนฯ) แตกตางจากบรษทอนๆ ในสายธรกจเดยวกน

อยางไรบาง• ผม/ดฉนอยากจะทำางานทาง......... (ชออาชพ หรอสายงาน) มโอกาศมากนอยแคไหนใน

การทจะหางานชนดน งานทผมสนใจอยนมความมนคงไหม มโอกาสกาวหนาเพยงใด• หนาทการงาน ขอกำาหนดและคณสมบตสำาหรบงานนมอะไรบาง• การทำางานในแตละวนสวนใหญเปนอยางไร• คณชวยบอกไดไหมครบ/คะ เรองของเงนเดอนและสทธประโยชนทคนททำางานชนดนเขาไดกน• วธทดทสดสำาหรบการหางานประเภทนตองทำาอยางไรบาง• บรษทนมนโยบายเกยวกบการจางงานคนพการหรอไม

- 14 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 15 -

• รบกวนคณแนะนำาบรษทหรอบคคลอนๆ ทผม/ดฉนควรจะตดตอไปใหหนอย• เปนไปไดไหม หากผม/ดฉนจะขอเขามาเยยมชมบรษทนสกหนอย (สำานกงาน หรอ

โรงงาน) (เปนโอกาสในการเรยนรเกยวกบบรษทนใหมากขน)• เปนไปไดไหมหากผม/ดฉนจะขอพดคยกบลกจางของคณทเปนคนพการ

• ตดตอขอเขาพบและอธบายใหเขาทราบวาคณเพยงแตอยากจะเรยนรเกยวกบอาชพนนใหมากขนโดยจะใชเวลาเพยงสนๆ อยาลมแสดงใหเหนวาคณรสกตนตน/ดใจ/เปน เกยรตมากทเขาไดสละเวลาพดกบคณ แมวาเขาจะไมตกลงมาพบกบคณกตาม

คณสามารถใชกระบวนการเหลานในการพบปะผคนททำางานอาชพตางๆ กน เพอจะไดทำาความเขาใจเกยวกบอาชพทคณสนใจ

ขอแนะนำาเพมการตดตอกบคนทคณไมรจกนน อาจเปนสงทยากสำาหรบคณ ทงน ขนอยกบวฒนธรรมของประเทศทคณอยอาศย ถาของคณเปนกรณอยางนน คณควรพยายามนกถงคนทกคนทคณรจก ไมวาจะเปนสมาชกครอบครว เพอน นกธรกจทองถน ฯลฯ แลวคณกจะพบวามหลายคนทเดยวทกำาลงทำางานอยในสายงานทคณสนใจ พวกเขาจะเปนแหลงขอมลทดมากสำาหรบคณ

กฎหมายแรงงานและ โอกาสทเทาเทยมกน

มกฎหมายหลายฉบบและมนโยบายหลากหลายทเกยวของกบคนหางานและคนงานทมความพการ ฉะนนจงมความสำาคญทคณควรจะทราบถงกฎหมายตางๆ ในประเทศของคณทเกยวของกบการทำางานและคนพการ คณจะไดแนใจวาคณไดรบการปฏบตอยางยตธรรมและเทาเทยมกน

กฎหมายแรงงาน

กฎหมายแรงงานในประเทศของคณอาจกำาหนดอตราคาจางขนตำา และกำาหนดขอปฏบตตางๆ ทนายจางจะตองทำาใหลกจางในเรองการใหสทธประโยชนตางๆ เชน วนลาพกรอนหรอวนลาปวย กฎหมายแรงงานบางฉบบอาจกำาหนดมาตรฐานในดานความปลอดภย ชวโมงการทำางาน และดานอนๆ เชนการปกปองบคคลไมใหถกเลอกปฏบต หรอถกปฏบตอยางไมเทาเทยมกน ตวอยางเชน กฎหมายแรงงานบางฉบบใหความคมครองกลมคนตางๆ เชน สตร และคนพการ

กฎหมายวาดวยการไมเลอกปฏบต (non-discrimination laws)

กฎหมายวาดวยการไมเลอกปฏบตมงคมครองคนไมใหถกเลอกปฏบต ในแงทวาไมไดรบโอกาสเทาเทยมกบคนทวไปเพยงแคเพราะเขามลกษณะสวนบคคลทแตกตางออกไป กฎหมายวาดวยการไมเลอกปฏบตสามารถบงคบใชกบหลายกลมในประชากรของประเทศ (เชน สตร หรอกลมชาตพนธตางๆ) บางประเทศยงมกฎหมายวาดวยการไมเลอกปฏบตทเฉพาะเจาะจงกบคนพการอกดวย

การมกฎหมายเหลานมผลคอ หามไมใหนายจางกดกนผสมครงานหรอปฏบตตอคนงานในทางลบดวยเหตแหงความพการ ในกรณทความพการของเขามผลกระทบเพยงเลกนอยตอความสามารถในการทำางานของเขา ตวอยางเชน สมมตวามโฆษณาประกาศรบสมครพนกงานทำางานใชเครองเยบผาแตไประบวาคนทหนาดเทานนทสามารถสมครได แตความหนาตาดนนไมไดเปนคณสมบต ทจำาเปนในการทำางานนอยางมประสทธผล ดงนนกรณนถอวาการระบอยางนเปนการกระทำาท ผดกฏหมายวาดวยการไมเลอกปฏบต

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 16 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 17 -

การอำานวยความสะดวกอยางสมเหตสมผล

ปจจบนนกฎหมายแรงงานของหลายประเทศกำาหนดใหนายจางคำานงถงคนงานพการและเอออำานวยใหลกจางพการสามารถปฏบตหนาทของเขาไดโดยปรบเปลยนสถานททำางานหรอจดหาอปกรณพเศษให การทำาอยางนเรยกวาเปนขอกำาหนดการอำานวยความสะดวกอยางสมเหตสมผลเพอตอบสนองตอคนพการตามความเหมาะสม ตวอยางของการอำานวยความสะดวกอยางสมเหตสมผลเชน การจดหาเกาอทำางานชนดพเศษสำาหรบคนทมปญหาปวดหลง หรอตดตงทางลาดสำาหรบคนทใชเกาอรถเขน อะไรทอยในขายความเหมาะสมบอยครงจะขนอยการกำาหนดภายในของแตละประเทศ

โควตา

ระบบโควตา หรอ การกำาหนดสดสวน เปนวธหนงทใชชวยสงเสรมใหมการจางงานคนพการ ภายใตระบบโควตา นายจางจำาตองจางคนพการในจำานวนทระบบโควตาไดกำาหนดไว ในบางประเทศ หากนายจางไมจางใหไดถงจำานวนหรอโควตาขนตำาทกำาหนด นายจางงานนนๆ จะตองจายเงนชดเชย เงนชดเชยจะนำาไปชวยคนพการทวไปในการหางานทำา

หากประเทศทคณอยมระบบโควตา คณอาจพบวานายจางจะมความยนดอยางยงทจะจางคนพการเขาทำางาน เพอใหเปนไปตามพนธะ แตมหลายประเทศทมขอกำาหนดวาธรกจขนาดเลกไมตองอยภายใตระบบ คณสามารถปรกษากบกระทรวงแรงงาน องคกรจดหางาน สหภาพแรงงาน หรอองคกรของ คนพการ เพอเรยนรเกยวกบกฎหมายเฉพาะในประเทศของคณ

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร

แบบฝกหด 3.2 เรยนรเกยวกบกฎหมายแรงงานตางๆ

กฎหมายแรงงานและกฎหมายกำากบดแลเรองความพการนนแตกตางกนในแตละประเทศ แบบฝกหดนจะชวยใหคณเรยนรเกยวกบกฎหมายทเกยวของในประเทศของคณ

• ทำารายการองคกรทองถนทเกยวของ ทอาจมความรเกยวกบกฎหมายแรงงานและกฎหมาย เกยวกบความพการ องคกรเหลานอาจรวมถงองคกรของคนพการ หนวยงานหรอบรษทจดหางาน สหภาพแรงงาน หรอกระทรวงแรงงาน

• ทำารายการคำาถามเพอไปถามคนเกยวกบกฎหมายทงสองชดและเกยวกบมตนโยบายดวย ดตวอยางขางลาง:

• ความคมครองและสทธประโยชนพนฐานสำาหรบลกจางภายใตกฎหมายแรงงานเปนอยางไรบาง (คาจางขนตำา การลาพกรอน ประกนสงคม)

• มความคมครองเฉพาะสำาหรบคนพการ (หรอสตร หรอกลมใดกตามทคณสนใจ) ภายใตกฎหมายแรงงานหรอไม

• มกฎหมายหรอนโยบายอนๆ หรอไม ทเกยวของโดยเฉพาะกบคนพการ (หรอ สตร ฯลฯ) คณชวยอธบายใหผม/ดฉนไดไหม

• ประเทศนมกฎหมายวาดวยการไมเลอกปฏบตทคมครองคนพการหรอไม• มระบบโควตาหรอขอกำาหนดใหนายจางรบคนพการเขาทำางานในสดสวนหนงหรอไม

โควตาเหลานนบงคบใชในธรกจขนาดเลกดวยหรอเปลา

• ตดตอองคกรทเกยวของทคณไดทำารายการไว และขอนดเขาไปพดคยเกยวกบหวขอเหลาน ตอนทคณทำาการนด ใหอธบายวาคณตองการคยกบคนทมความรเรองกฎหมายและนโยบายทเกยวของกบคนงานพการ

คณไดเรยนรเกยวกบลกษณะของง�น แนวปฏบตในก�รห�ง�นและสทธประโยชนต�งๆ ทคณพงไดรบไปแลว

ตอนนถงเวล�ทคณตองม�กำ�หนดเป�หม�ยในก�รห�ง�นของคณ

- 18 -

การกำาหนดเปาหมายของคณในเรองของงาน

ความมคณคาของคนไมไดอยทเปาหมายทเขาบรรลไดสำาเรจแตอยตรงเปาหมายทเขาไฝฝนจะบรรล­

คาลล ยบราน ศลปน กวและนกประพนธชาวเลบานส

เปาหมาย คอ ขอความทคณเขยนขนมาอยางชดเจนเกยวกบสงทคณตองการจะทำาหรอทำาใหสำาเรจ เปาหมายระยะยาวของคณยงอาจไกลเกนเออมในสถานการณปจจบนของคณ แตในการทำางานในตำาแหนงหนงและจากประสบการณการทำางาน จะชวยใหคณกาวไปสเปาหมายนนได คณตองเชอมนในตวคณเอง อยกบความจรงและเขมแขงไว พยายามมงไปยงเปาหมายของคณ แลวคณจะบรรลเปาหมาย โดยกาวหนาอยางทละขน

เปาหมายทางดานการงานจะใหแนวทางสำาหรบคณในการหางาน สำาหรบบทน คณจะ

• เรยนรถงความสำาคญของการมเปาหมายทางดานการงาน

• คนหาเปาหมายการงานของคณเอง

ทำาไมจงตองมเปาหมายทางดานการงาน

ในฐานะผหางาน คณจะตองมความชดเจนเกยวกบประเภทของงานทคณอยากทำา หากไมมเปาหมายทางดานการงานแลว คณอาจสบสนและหลงทางไดงาย เปาหมายทเฉพาะจะชวยใหคณหางานอยางมระบบเปนขนเปนตอน ชวยคณตดสนใจในการเลอกนายจางหรอเลอกชองทางในการหางาน และชวยคณในการตระเตรยมสำาหรบสมภาษณงาน

เปาหมายทางการงานของคณควรมความเปนไปได เปาหมายทมความเปนไปไดในทางปฏบตคอเปาหมายทคณคาดหวงวาจะไปถงได และควรสมพนธกบความสามารถของคณและกบงานทมอยในชมชนของคณ หากเปาหมายของคณเปนไปไมไดทจะบรรล คณควรพจารณาเปลยนเปาหมาย หรอคดวางแผนระยะยาวสำาหรบการกาวไปถงเปาหมายนน คณอาจพดคยกบเพอนหางานของคณหรอกบผปรกษาแนะแนวอาชพ บางทถาคณเขาอบรมเพมเตม เปาหมายทดเหมอนกบวาไมนาจะไปถงได อาจกลายเปนสงทเปนไปไดกได

4

ความตองการเฉพาะ

คณอาจมความจำาเปนเฉพาะซงกควรเปนสวนหนงของเปาหมายดานการงานของคณ ความตองการเหลาน เชน ทเกยวกบเงนเดอน สทธประโยชน ชวโมงการทำางาน สถานทตงของททำางาน หรอความใกลของระบบขนสงสาธารณะเพอความสะดวกในการเดนทางไปทำางาน ตวอยางเชน ความพการบางชนด อาจทำาใหคณตองทำางานภายในอาคารหรอสำานกงานทคณสามารถเขาถงได ไมใชทกลางแจงหรอพนททำางานทเขาถงยาก หากคณตองพงการขนสงสาธารณะหรอไมตองการ ยายออกจากถนทคณอาศยอย สถานทตงของททำางานกจะสำาคญมาก

ตวอยางของเปาหมายทางการงานทคณกำาหนดขนมาเอง

บางตวอยางตอไปนของเปาหมายทางการงานทมความจำาเปนเฉพาะรวมอยดวย แตบางตวอยางกไมม

• “การไดทำางานเปนผชวยในการทำาไรทำานา คนงานกอสราง ชางทาส หรอทำางานกลางแจงทไมจำาเปนตองเขารบการอบรมเฉพาะทาง และเปนงานทผมสามารถใชโทรศพทมอถอ หรอการสอสารโดยการเขยน เพออำานวยความสะดวกทางดานความบกพรองทางการไดยนของผม”

• “การไดทำางานเปนพนกงานธนาคาร พนกงานในสำานกงาน หรอตำาแหนงประเภทเดยวกนภายในเดอนมนาคม สถานททำางานจะตองอยใกลทางเดนรถโดยสารประจำาทางทดฉนจะใชบรการได”

• “การไดทำางานเปนชางเชอมเหลกในถนไหนกไดในประเทศ แตจะตองมทอยอาศยให หรอใหเบยเลยงคาทพกอาศยหากงานนนอยไกลจากบานของผมมาก”

• “การไดทำางานเปนคร ทปรกษาแนะแนว หรอผชวยครในเขตเมอง ดฉนจะตองสามารถเขาถงหองเรยนไดโดยเกาอรถเขน และกระดานเขยนหรออปกรณการสอนตางๆ จะตองสามารถเออมถงไดจากระดบทดฉนนงรถเขนอย”

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 20 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 21 -

แบบฝกหด 4.1 การเขยนเปาหมายทางดานการงานของคณ

ในแบบฝกหดทผานมา คณไดเรยนรเกยวกบตวคณเองและงาน ตอนนคณจะใชความรเหลานนในการเขยนเปาหมายทางดานการงานของคณ คณสามารถใชสงทคณเรยนรจากแบบฝกหดทไดทำาไปแลว และเขยนตามตวอยางเปาหมายทางดานการงานทใหดขางตน สงทคณตองทำา คอ

• เขยนเปาหมายทางดานการงานใหรวมถงความตองการหรอความจำาเปนเฉพาะของคณไปดวย

• คยและปรกษากบเพอนหางานของคณ และคนทรเรองเกยวกบงานประเภทนนๆ• ทำาแบบฝกหด 2.3 “คณใหอะไรนายจางไดบาง”ซำา ถาเปาหมายทางดานการงานของ

คณแตกตางจากงานทคณไดเลอกไวในแบบฝกหดนน

พอถงจดน คณมเป�หม�ยท�งด�นก�รง�นแลวตอไป คณตองเตรยมเอกส�รสำ�หรบก�รห�ง�น

เพอชวยใหคณก�วไปถงเป�หม�ยของคณ

การเตรยมเอกสารสำาหรบการหางาน

คำาพดของคณคอเมลดพช­­จตวญญาณของคณเสมอนผเพาะปลกโลกใบนคอพนทเพาะปลกของคณ

นาสร อ คสะรอ (Nasir-i-Khusraw) นกประพนธชาวเปอรเชย

ในการหางาน นายจางมกจะคาดหวงใหคณกรอกใบสมครงานหรอยนเอกสารทบงบอกรายละเอยดเกยวกบตวคณและคณสมบตของคณ ในบทน คณจะ

• เรยนรถงการกรอกใบสมครอยางถกตอง• เรยนรวธหาบคคลทจะมาชวยอางองเกยวกบตวคณและการทำางานของคณทผานมา และ

เรยนรวาคณควรไปขอจดหมายแนะนำาตวอยางไรและจากใคร• เรยนรวธการเขยนประวตการทำางาน

ใบสมครงาน

ใบสมครงาน คอเอกสารทคณจะตองกรอกใหเสรจสมบรณเมอคณสมครงาน ใบสมครงานจะบอกใหคณใสขอมลการศกษา ประวตการทำางาน และทกษะตางๆ รวมทงขอมลอนของคณเชนดานสขภาพ หรอชอบคคลอางองทจะใหขอมลเกยวกบตวคณได

ใบสมครงานตองมขอมลทจะใหนายจางทราบถงคณสมบตของคณ เสมอนเปนตวอยางของการทำางานของคณ นายจางจะตดสนใจวาจะสมภาษณคณหรอไม กอาจดจากใบสมครงานของคณ ใบสมครงานของคณควรดมระเบยบเรยบรอย เสรจสมบรณ และถกตองตามความเปนจรง

ดานลางน คอขอแนะนำาสำาหรบการกรอกใบสมคร

• อานและทำาตามวธการกรอกใบสมครทระบไวในใบสมครอยางละเอยด แนบรปถายไปดวยหาก ระบไว• ใชแผนขอมลสวนบคคลซงจะอธบายในบทนและอยในตอนทายของคมอเลมนดวย แผนขอมล สวนบคคลนสามารถชวยใหคณกรอกใบสมครงานใหสมบรณและอยางถกตอง

5

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 23 -

• พมพหรอเขยนใหถกตองชดเจน ยกเวนตรงทคณตองเซนชอคณ• ใชหมกสนำาเงนหรอสดำาหากคณกรอกใบสมครดวยมอ• เมอกรอกผด ขดฆาหรอลบออกใหเรยบรอย หรอขอใบสมครมาเขยนใหม• สะกดคำาใหถกตอง ใชไวยากรณทเหมาะสม• เขยนขอมลไปตามความเปนจรง• อยาทงชองวางไว หากคำาถามขอไหนไมเกยวของกบคณ อยาทงชองใหวางไวเสมอนละเลย

คำาถาม แตใหขด -------- ในชองคำาตอบ• คงความสะอาดและความเรยบของใบสมครไว ไมใหยบยยหรอเปอน• หากทไมพอ ใหใชกระดาษเปลาแผนใหมทสะอาดหมดจดในการกรอก และแนบตดไปกบใบ

สมคร• เขยนโดยภาษาทสอเกยวกบตวคณในทางบวก และใชภาษาธรกจ ตวอยางเชน หากในใบ

สมครมคำาถามวาทำาไมคณออกจากงานงานหนง ใหคณใชคำาวา “มการปลด” หรอ “ถกปลด” แทนคำาวา “โดนไลออก” หรอ “ถกเขยออก” ถาคณเลอกลาออกเอง คณควรเขยนวา “ลาออกเพราะไดงานทดกวา” แทน “ลาออกเพราะเงนเดอนนอยเกนไป” อยาเอยเกยวกบงานหรอนายจางทผานมา ในทางลบในใบสมครงานหรอในการสมภาษณงาน

การสมครงานผานระบบอนเตอรเนต (โดยใชเครองคอมพวเตอร)

การสมครงานหลายแหงสามารถทำาไดทางอนเตอรเนต (โดยใชเครองคอมพวเตอร) โดยในใบสมครจะมคำาอธบายวธการกรอกไวดวย คำาแนะนำาในการกรอกใบสมครงานทไดใหไวดานบนนหลายขอคณสามารถนำามาใชในการกรอกสมครทางอนเตอรเนต แตถาคณทงชองวางในใบสมครงานทางระบบอนเตอรเนต ระบบมกจะไมยอมใหคณกรอกชองถดไปหรอหนาถดไป ดงนน คณจงตองกรอกขอมลและตอบคำาถามใหครบถวนทกชอง ในบางกรณระบบจะอนญาตใหคณแนบเอกสารอนๆ ไปดวยได เชน จดหมายปะหนาและประวตการทำางาน

ดานลางน คอขอแนะนำาเพมเตมสำาหรบการสมครงานผานระบบอนเตอรเนต (โดยใชเครองคอมพวเตอร)

• หากคณตองการแนบเอกสารเพมเตมไปดวย ไฟลควรมขนาดเลก (200-300 kb)• หลงสงใบสมครงานผานระบบอนเตอรเนตแลว คณคงจะไดรบอเมลล (จดหมายทางอนเตอรเนต)

จากบรษททคณสมคร เปนการยนยนวาทางบรษทไดรบใบสมครของคณแลว ใหคณเกบจดหมาย อเลคทรอนคสนไวเปนหลกฐาน

• หากคณไมมทกษะในการใชเครองคอมพวเตอรและอนเตอรเนต ขอความชวยเหลอจากบคคลหรอองคกรตางๆ เชน ผเชยวชาญดานจดหางาน องคกรของผพการ โรงเรยนหรอศนยอบรมตางๆ

• ตรวจคำาตอบทงหมดของคณ รวมถงในแงหลกไวยากรณและตวสะกดตางๆ กอนสงใบสมครทางอนเตอรเนต

การรบมอกบความพการ

ในกรณทคณมความพการ คณตองตดสนใจวาจะบอกขอมลในใบสมครงานหรอในจดหมายปะหนา ในใบสมครงานของงานบางแหงอาจถามเกยวกบสขภาพหรอความบกพรองทางกายภาพของผสมคร ซงเปนสองสงทแตกตางกน เรองสขภาพจะเกยวทางการแพทย วาคณปวย ไมสบาย หรอเปนโรคเรอรงหรอไม สวนเรองความบกพรองทางกายภาพหรอความพการนนจะเกยวกบการทำางานของรางกาย แตคนทมความพการนนสวนใหญจะมสขภาพด

เมอมคำาถามเกยวกบความความพการในใบสมคร คนสวนใหญจะไมตอบ แตทงชองวางไว ซงการทงชองวางไวแบบนอาจจะทำาใหนายจางรสกสงสยวาคณปกปดขอมลบางอยางไว บางคนเลอกทจะกรอกวา “ขอคยเรองนเวลาสมภาษณ” บางคนตอบไปตามความจรง แตกเตมวาความบกพรอง ทางกายภาพ ของเขานนจะไมกระทบตอการปฏบตหนาท หรออาจเอยถงสงจำาเปนบางอยางทอยากใหนายจางอำานวยความสะดวกใหเพอชวยในการทำางาน

นายจางทรจกกบคณ องคกรของคนพการ เจาหนาทสหภาพแรงงาน เจาหนาทจดหางาน หรอ เจาหนาทโครงการฟนฟสมรรถภาพคนพการโดยชมชน อาจสามารถใหคำาแนะนำาเพมเตม เกยวกบสงทคณจะตองทำาในกรณเฉพาะของคณ และในสถานการณปจจบนของตลาดแรงงานในทองถนของคณ

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 24 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 25 -

บคคลอางอง และ จดหมายแนะนำาตว

บคคลอางอง หรอผทจะใหคำาแนะนำาเกยวกบตวคณ คอ ผทพดคยหรอเขยนจดหมายแนะนำาตวคณใหกบนายจาง นายจางอาจโทรศพทหรอมหนงสอกลบไปถงผเขยนจดหมายแนะนำาคณเมอนายจางกำาลงพจารณาตำาแหนงงานใหคณ ผหางานบางคนขอใหบคคลอางองหรอนายจางเกา เขยนจดหมายแนะนำาตวคณโดยไมตองจาหนาจดหมายถงนายจางคนใดคนหนง แตใหขนตนจดหมายวา “สำาหรบทานทเกยวของ” (to whom it may concern) และขอใหผทเขยนจดหมายใหคณทำาสำาเนาไว พรอมทจะสงใหนายจางทกำาลงพจารณาคณอย ถงแมนายจางบางคนอาจไมขอใหคณหาคนมาเปนบคคลอางอง แตคณกควรพรอมทจะใหชอและทตดตอของบคคลอางอง หากคณถกรองขอ

ผเขยนจดหมายแนะนำา หรอ ผทจะใหคำาแนะนำาเกยวกบตวคณทางวาจาควรเปนบคคลทรจกคณมาเปนเวลาอยางนอยหนงป เขาควรมความเตมใจทจะยนยนถงลกษณะนสย การทำางาน และคณสมบตทดของคณ บคคลอางองทดสำาหรบคณคอ คณครและอาจารยทเคยสอนคณ นายจางเกา อาจารยปจจบน และผนำาทางศาสนา คณไมควรเชญคนในครอบครวมาเปนผอางอง และผเขยนจดหมายแนะนำาควรเปนผทกำาลงทำางานหรอมความรเกยวกบโลกแหงการทำางาน

สำาหรบบคคลอางองหรอผเขยนจดหมายแนะนำาตวคณนน คณควรเลอกผทรจกกบคณดในปจจบน ตวจดหมายกเชนกน ควรมความเปนปจจบนดวย คณควรตดตอกบบคคลอางองของคณอยางสมำาเสมอเพอแจงใหทานทราบวาคณไดดำาเนนการอะไรไปแลวบางในการหางาน ถาคณไดสงชอทานใหกบนายจางทคณสมครงาน คณกควรเรยนใหทานทราบอยางสรปเกยวกบลกษณะงานทคณสมคร เพอททานจะไดนำาเสนอเกยวกบตวคณใหสอดคลองทสดเทาทจะทำาไดกบงานนนๆ เผอนายจางตดตอทาน

ใบขอมลสวนบคคลของคณ

ใบขอมลสวนบคคลของคณจะประกอบไปดวยขอมลทใบสมครงานทวๆ ไปตองการใหคณกรอก หากคณไดตระเตรยมแผนนไวกอนอยางครบถวนเรยบรอย คณกจะสามารถลอกขอมลจากใบขอมลนลงในใบสมครงานไดอยางมนใจ

สความสำาเรจในการหางานคมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร

แบบฝกหด 5.1 บคคลอางอง

สวนใหญ นายจางจะขอชอบคคลอางองจากคณ คณสามารถใชจดหมายแนะนำาตวจากบคคลดงกลาวทมใจความเหมอนๆ กน สำาหรบสมครงานหลายบรษทได แตนายจางสวนใหญมกตองการตดตอทางวาจากบผเขยนจดหมายแนะนำาตวคณเพอทจะไดพดคยถงความเหมาะสมของคณตอตำาแหนงงานนนๆ คณสามารถใชขนตอนดานลางเพอคดเลอกบคคลอางองทจะมาชวยคณไวสามคน

• อานทบทวนรายชอของคนทคณถอวาเปนเพอนหางานของคณในแบบฝกหด 1.1 แลวเพมรายชอคนทคณคดวาเหมาะสมทจะเปนผอางองหรอเขยนจดหมายแนะนำาทดของคณ

• ตดตอคนทคณอยากใหเปนผอางองและขออนญาตทาน คณจะตองมขอมลทถกตองเกยวกบชอเตม ตำาแหนงหนาทการงาน ทอยของสถานททำางาน หมายเลขโทรศพทตดตอในชวงเวลาทำางาน และทอยทางอเมลลของทานเหลานน ถาทานมอเมลล

อนงถาคณจะใหวธการตดตอกลบบคคลอางองของคณแกนายจางมากกวาหนงวธ คณตองถามบคคลอางองวาทานอยากจะไดรบการตดตอแบบไหนมากกวากน

• เตรยมกระดาษแยกออกมาอกแผนหนงสำาหรบจดรายชอผอางองหรอใสชอทานเหลานนในแผนขอมลสวนบคคลของคณ (personal data sheet)

- 26 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 27 -

แบบฝกหด 5.2 วธเขยนใบขอมลสวนบคคล

การเตรยมแผนขอมลสวนบคคล

• ดตวอยางใบขอมลสวนบคคลทดานทายของคมอน• เตมขอมลในชองวางใหครบ ทบทวนตวสะกด หลกไวยากรณ และขอมลทกอยางให

ถกตอง• ขอใหใครกไดทมทกษะในการเขยนทดและมความรเกยวกบโลกแหงการทำางาน ใหชวย

อานทบทวนใหคณ• เกบใบขอมลสวนบคคลของคณทเสรจสมบรณแลวไวสำาหรบใชในอนาคต

ประวตการทำางาน

ประวตการทำางาน คอใบสรปคณสมบตรวมทงคณวฒของผสมครงานในรปแบบตวพมพ มกเรยกกนในชอภาษาองกฤษสองชอ คอ CV และ resume ในอดต ทเรยกวา CV หรอ curriculum vitae นนจะใชสำาหรบงานทตองใชระดบความรสง ในขณะท resume จะใชสำาหรบงานลกษณะอนๆ อยางไรกตาม ในปจจบนคนสวนใหญใชทงสองคำาใหหมายความวาประวตการทำางาน และถาจะคณใชภาษาองกฤษ ทงสองคำากใชแทนกนได

คนทกำาลงสมครตำาแหนงงานวชาชพหรองานทางธรกจ เชน นกบญช ครอาจารย สถาปนก หรอผจดการ สวนใหญนายจางจะคาดหวงวาจะตองมเอกสารประวตการทำางานใหด แตสำาหรบงานประเภทอน นายจางกอาจเรยกขอดประวตการทำางานเหมอนกน ประวตการทำางานโดยปกตจะใหแกนายจางในลกษณะแนบไปกบจดหมายทคณเขยนไปถงนายจางเพอสอบถามเกยวกบตำาแหนงงานวาง หรอเมอคณตอบกลบการโฆษณางาน

ถงคณจะไมมประสบการณการทำางานระดบวชาชพ คณกควรทำาใบประวตการทำางานทสรปการศกษาและประสบการณการทำางานของคณ โดยรวมงานอาสาสมครทคณเคยทำาและอธบายหนาทหลกในแตละตำาแหนงทคณไดทำาไปดวย ใหขอมลทเปนความจรง ถงแมคณไมมคณวฒอยางเปนทางการ แตคณกมคณลกษณะสวนตว การศกษา และประสบการณอนๆ ซงทำาใหคณอาจมคณสมบตพรอมสำาหรบทำางานทคณสมคร

ใบสรปการศกษาและประสบการณการทำางานน จะตองมชอ นามสกล สถานทและเบอรโทรศพทตดตอ ประสบการณการทำางาน และทกษะพเศษ นอกจากน ในใบสรปประวต นายจางอาจตองการใหระบขอมลเกยวกบจดมงหมายหมายในการทำางาน สถานภาพการสมรส ความสนใจตางๆ และงานอดเรกของคณ ทงนขนอยกบธรรมเนยมปฏบตในการหางานและจางงานในประเทศคณ

ไมควรเรยกตวเองวา “ผม/ดฉน” ในประวตการทำางาน ตวอยางเชน เมอคณอธบายถงหนาทในการทำางานของคณ จะดกวาถาคณเขยนแควา “ไดจดการเตรยมบญชเงนเดอน” แทนทจะเขยนวา “ผม/ดฉนไดจดการเตรยมบญชเงนเดอน”

ดานลางนคอขอแนะนำาบางขอทจะชวยคณในการเตรยมเอกสารประวตการทำางาน

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 28 -

สงทควรทำา

• ใชกระดาษขนาดมาตรฐานทใชกนในภาคธรกจ

• (ขนาดเอส หรอ A4) สขาว• พมพประวตการทำางานของคณและใชรปแบบ

ตวอกษรทชดเจนและเปนมาตรฐาน เชน Times new Roman หรอ Arial ถาหากคณใชเครองคอมพวเตอรในการพมพ

• ใชคำากรยาในการอธบายถงหนาทการงานและความสำาเรจของคณ เชน “ไดจดการบรหารการจายเชคของทงบรษท” แทน “เปนผจายเชคในบรษท”

• ใสคณสมบตทงหมดของคณลงไปดวย• ใชระบบชวยตรวจสอบการสะกดคำาใน

โปรแกรมคอมพวเตอร และอานทบทวนประวตการทำางานของคณหลายๆ ครงจนกระทงไมมทต

• พยายามเขยนประวตการทำางานของคณใหสนและไดใจความ

สงทไมควรทำา

• อยาใสอะไรกตามทเปนแงลบหรอทไมจำาเปน• อยากลาวถงตวคณ โดยใช “ผม” หรอ “ดฉน”

ฯลฯ• อยากลาวถงคาจางหรอเงนเดอนจากงานใน

อดต หรอทคณคาดหวงจะไดรบ• อยาขดฆาหรอเขยนทบสวนทคณเขยนผด• อยาใชรปแบบตวหนงสอทฟฟา หรอใสรป

ตางๆ เขาไป นอกจากในกรณทนายจางขอใหคณใส

แบบฝกหด 5.3 การเตรยมประวตการทำางานทำาแบบฝกหดนใหเสรจสมบรณถาคณคดวาตองใชประวตการทำางานของคณในการหางาน การเตรยมใหพรอมยอมเปนแนวทดทสด ใชใบขอมลสวนตวของคณทไดทำาไวแลวมาชวยรางประวตการทำางาน โดยมขนตอนดงน • เรมรางโดยใชรปแบบคลายกบตวอยางในหนาถดไป• ขอใหผเชยวชาญในสาขาทคณจะสมครงาน หรอใครกตามทำาหนาทจางงานมาชวยอาน

ทบทวนใหคณ แกไขตามสมควร และเตรยมฉบบพมพทเรยบรอยไว• ทำาสำาเนาไวหลายๆ ฉบบ โดยใชเครองถายเอกสารคณภาพด หรอสงพมพออกจากเครอง

คอมพวเตอรกได

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 29 -

ตวอยางประวตการทำางาน

น.ส. เหงยน ธ ฮอง มนห

1 ถ. แดงดง

ฮานอย

โทรศพท: (04) 123 456

อเมลล: Hongminh@gmail.com

การศกษา/คณวฒ

2001-2004 มหาวทยาลยแหงชาตเวยดนาม

ปรญญาตร เศรษฐศาสตร (การบญช)

1995-2001 โรงเรยนมธยม ดองดา

ประวตการทำางาน

2005-2007 A/S Design and Printers, Limited

เอ/เอส ดไซน แอนด พรนเตอร จำากด

ตไปรษณย 4337

ฮานอย

โทร. 435 671

ตำาแหนง: พนกงานบญช

หนาท: เตรยมบนทกบญชเงนเดอน และจดการบรหารเชคของทงบรษท

2004-2005 สำานกงานผตรวจสอบบญช ทวง ไล

130 ถ. คม มา

ฮานอย

โทร. 430987

ตำาแหนง: ผชวยนกบญช

หนาท: บรหารการควบคมเครดต และการทำางบดล ใชโปรแกรม dBASE 3 และ Excel บนเครองคอมพวเตอรสวนตว

ภาษา: เวยตนาม – ภาษาแรก

องกฤษ – อาน เขยน และพดไดในระดบกลาง

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 30 -

เอกสารอนๆ ทคณอาจตองใช

ถาหากคณไดเขาเรยนหรอรบการอบรมอยางเปนทางการ เชนเรยนในระดบปรญญาหรอไดรบการอบรมในระดบอาชวศกษา คณควรมสำาเนาปรญญาบตรหรอประกาศนยบตรการเรยนจบหรอการเขาเรยน เพราะคณอาจตองแนบไปกบประวตการทำางานของคณ

อยาสงเอกสารตวจรงไปกบใบสมครงาน แตใหทำาสำาเนาขนาดเอส (A4) ไว หากนายจางขอใหสงเอกสารเพมเตมไปทางอเมลล (ผานทางระบบอนเตอรเนต) หรอคณตองสงเอกสารสำาคญไปพรอมกบใบสมครทางอนเตอรเนต คณจะตองทำาการคดลอกเอกสารตวจรงทางอเลคโทรนคดวย (สแกนหรอ scan) เพอสงไปพรอมใบสมครอเลคโทรนค พยายามใหขนาดไฟลตางๆ มขนาดเลก (ประมาณ 200-300kb ตอไฟล)

คณไดเรยนรวธก�รเตรยมเอกส�รสำ�หรบก�รห�ง�นแลวตอนน ถงเวล�ไปคนห�ตำ�แหนงง�นว�งอย

การหางานและวธตดตอกลบเมอพบวามตำาแหนงวาง

เราจะไมไดรบสงทมคณคา­ทคควรจะไดเปนเจาของ­­ถาเราไมไดทำางานหนกพอบกเกอร ท. วอชงตน นกการศกษาชาวอเมรกน

ในฐานะคนหางาน คณคอพนกงานขาย และ “ผลตภณฑ” ทคณกำาลงขายคอตวคณและทกษะของคณ สวนผซอคอนายจางของคณ ภารกจของคณคอหาขอมลวามการจางงานทไหน ใครจาง เสรจแลวกสานตอไปใหถงวางานนนอยทไหน ในบทน คณจะเรยนรถงการ

• ทบทวนวาแหลงขอมลเกยวกบงานอยทไหน• พฒนาเครอขายบคคลทจะมาชวยการหางานของคณ• เรยนรวธการเขยนจดหมายปะหนาใบสมครงาน• เรยนรวธการตดตอนายจางอยางมประสทธผล

แหลงทจะชวยในการหางาน

มหลายวธทชวยในการหาขอมลเกยวกบนายจางและวามการจางงานทไหน อาจดไดจากรายการขางลางน ซงลวนเปนวธทใชกนทวไป แตทงนขนอยกบถนทคณพกอาศยอยดวย

• บทความหรอรายงานขาวในหนงสอพมพและสงพมพทางธรกจ• ปายประกาศวา “ตองการคนชวยงาน” (Help wanted)• โฆษณางานในหนงสอพมพ• ฝายแนะแนวในโรงเรยน หรอสำานกงานจดหางาน (ในโรงเรยนระดบมธยม หรอโรงเรยนสาย

อาชวศกษา วทยาลย มหาวทยาลย หรอศนยอบรมตางๆ)• สำานกงานจดหางานหรอแผนกบคคลากรของหนวยงานของรฐ• โครงการจดหางานสำาหรบคนพการโดยเฉพาะ

6

• องคกรของคนพการและองคกรเพอคนพการ• แผนกบคคลหรอทรพยากรมนษยของบรษทขนาดใหญ• กระดานขาวซงมประกาศรบสมครงาน (ทงทอยบนอนเตอรเนตและทอนๆ)• สหภาพแรงงาน• สมดรวมหมายเลขโทรศพทหรอหนงสอนามานกรมทางธรกจ (เชน นามานกรมสมาชกหอการคา)• เวบไซตในอนเตอรเนตทประกาศรบสมครงานตางๆ (มตวอยางเวบไซตใหดเปนตวอยางอยทดาน

หลงของคมอฉบบน)• กลมหรอสมาคมนายจาง สมาคมวชาชพ หรอทเกยวกบการคา• หนวยงานจดหางานของรฐหรอบรษทจดหางานเอกชน (ถาเปนของเอกชนอาจมคดคาธรรมเนยม)• องคกรเอกชนทไมแสวงหากำาไรหรอองคกรชมชนตางๆ• เพอน ญาต เพอนบาน และคนรจกอนๆ

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 32 -

แบบฝกหด 6.1 การสรางเครอขายบคคลเพอชวยการหางานของคณ

วธทดทสดวธหนงในการหาขอมลเกยวกบงานคอหาผานคนทคณรจก ตอไปนเปนการอธบายถงวธการสรางเครอขายเพอชวยการหางานของคณ

• อานทบทวนรายชอคนทคณเขยนไวในแบบฝกหด 1.1 “การขอความชวยเหลอ” และ 5.1 “บคคลอางอง” (referees)

• เตมรายชอคนทคณคดวาจะสามารถชวยคณหางานได เชน เพอน ญาต นายจางเกา คร เจาหนาทจดหางาน นกสงคมสงเคราะห นกธรกจ และอนๆ สรป นคอเครอขายทจะชวยการหางานของคณ

• คยกบผทอยในเครอขายของคณเกยวกบเปาหมายการหางาน และคณสมบตเฉพาะของคณ แลวขอใหพวกเขาชวยแสวงหาแหลงงาน รวมทงขอใหเขาคยกบคนในเครอขายของเขาเกยวกบตวคณ

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 33 -

การตดตอกบนายจาง

คณอาจตดตอนายจางดวยเหตผลหลายประการ เชน เพอถามเกยวกบตำาแหนงงานทเปดรบสมคร เพอขอนดสมภาษณ หรอเพอขอขอมลตางๆ วธการตดตอนายจางมอย 3 วธหลก คอ โดยการเขยนถง (เชน จดหมายหรออเมล) โดยทางโทรศพท หรอการเขาพบดวยตวเอง

กอนทคณจะตดตอนายจาง คณควรทำาดงตอไปน

• เรยนรใหมากทสดเทาทจะมากไดเกยวกบนายจาง หรอบรษททคณกำาลงจะตดตอ รวมทง• กจการทบรษทนหรอนายจางทำา• พยายามขอชอของคนทดแลจดการเรองการจางพนกงาน• ตรวจสอบใหแนใจวาคณมเอกสารทใชในการหางานของคณครบถวนแลว• คณตองเขาใจอยางชดแจงเกยวกบจดประสงคทคณตองการตดตอนายจาง• ตระเตรยมซกซอมในสงทคณตองการจะพด

ดานลางนคอสงทคณควรทำาและไมควรทำา เวลาคณตดตอนายจาง

ตอไปนเปนการอธบายถงวธตางๆ ทคณสามารถตดตอนายจางได

สงทควรทำา

• แสดงความซอสตยจรงใจ และวางตวใหสภาพ• บอกจดประสงคของคณใหชดเจน• สอสารใหกระชบ และฟงดเปนงานเปนการ• นำาเสนอตวเองในแงบวก

สงทไมควรทำา

• อยาพยายามทำาใหนายจางรสกสงสารหรอเหนอกเหนใจคณ

• อยาพดเกยวกบตวเองในทางลบ• อยาพดคยเรองปญหาสวนตว• อยาถามนายจางเรองเงนเดอนและสทธ

ประโยชนตงแตเรมตนการสนทนากน• อยาพดอะไรในทางลบเกยวกบนายจางคน

กอนๆ

ทางจดหมายหรออเมล

คณสามารถเขยนจดหมายไปถามนายจางโดยตรงเลยวามตำาแหนงงานวางหรอไมในบรษทเขา หรออาจตดตอไปหลงจากทไดสบทราบจากการหาขอมลของคณวาอาจจะมการจางงานในองคกรน แลวถามเขาเรองงาน ในทงสองกรณ จดหมายของคณควรอธบายถง

• ประเภทของงานทคณตองการ• คณไดทราบเกยวกบงานทคณถามนไดอยางไร• ประสบการณและคณวฒหรอคณสมบตของคณ• แจงความประสงคทจะเขาไปสมภาษณงาน• แจงใหนายจางทราบวาเขาจะตดตอคณไดอยางไร

หากคณตอบรบโฆษณาประกาศรบสมครตำาแหนงงาน จดหมายของคณควรบอกใหนายจางทราบวาทกษะของคณจะชวยใหสามารถปฏบตงานตามขอกำาหนดทระบสำาหรบตำาแหนงงานทวางอยางไร ในตอนทายของจดหมาย ใหคณเขยนคำาขอบคณและเซนชอคณ หลงจากทคณเขยนจดหมายฉบบนเสรจเรยบรอยแลวใหอานทบทวนอยางถถวนอกครงหนง และขอใหใครกไดอานทบทวนจดหมายใหคณอกทหนง เพราะเปนการยากทเราจะพบขอผดพลาดดวยตวเอง แนบประวตการทำางานหรอเอกสารอนๆ สงไปดวยหากคณคดวาจำาเปน

คณจะตองแนใจวาจดหมายของคณ

• เรยบรอยและสะอาด• งายตอการอาน• ใชหลกไวยากรณและตวสะกดทถกตอง (หากคณกำาลงใชเครองคอมพวเตอร ใหใชโปรแกรม

ชวยตรวจสอบและแกไขการสะกดคำาและไวยากรณ)• เขยนเนอหาใหเปนแบบมเหตมผล • จดหมายอยในรปแบบจดหมายธรกจ• ครอบคลมขอมลทจำาเปนอยางครบถวน• มความยาวไมเกนหนงหนา

ตวอยางจดหมายขางใตนไดนำาหลกตางๆ ทไดกลาวไวมาใช กอนทคณจะรางจดหมายของคณเพอสมครงานจรง คณควรถามเพอนสนท หรอผเชยวชาญทางดานจดหางานในทองถน หรอนายจางทคณรจก เกยวกบรปแบบหรอเนอหาทควรใชในจดหมาย เพราะขอกำาหนดของงานทคณสมคร อาจทำาใหตองเขยนในลกษณะทแตกตางจากตวอยางจดหมายทใหไวกเปนได

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 34 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 35 -

ขางลางคอสงทควรและไมควรทำาในการเขยนจดหมาย

สงทควรทำา

• ระบชอของบคคลผทคณตองการจะเขยนถงลงไปในจดหมาย

• สงจดหมายฉบบจรงพรอมลายเซนจรงของคณไปใหนายจางในแตละททคณสมคร

• ใชภาษาเรยบงายและโครงสรางประโยคทไมซบซอน

• เขยนจดหมายใหสอเอกลกษณและคณสมบตเฉพาะตวของคณ

• กลาวถงขอกำาหนดของตำาแหนงงานและบอกไปวาคณมคณสมบตพรอมทจะทำางานในตำาแหนงทวางนนอยางไร

• พยายามใหคำาตอบทดตอคำาถามทนายจางมกจะคดในใจเวลาอานจดหมายสมครงาน นนคอ “ทำาไมเราควรจางผสมครคนน”

สงทไมควรทำา

• อยาเสยพนทในยอหนาแรกดวยดวยการเขยนความนำาทนาเบอและไมนาอาน

• อ ยา เ ขยน เ นอหา ซำ า ซอน กบ ทอ ย ในประวตการทำางาน (แตคณสามารถใสจดเดนของตวคณในประวตการทำางานทเกยวของกบตำาแหนงงานทสมคร เขาไปในจดหมายได)

• อยาลมเซนชอเปนการสวนตวบนจดหมาย ซงในการเซน ควรใชปากกาหมกสนำาเงนหรอสดำา

แบบฝกหด 6.2 การวเคราะหจดหมายตวอยาง

อานทบทวนตวอยางจดหมายทง 2 ฉบบในบทน ใชคำาแนะนำาสงท “ควรทำา” และ “ไมควรทำา” ทเขยนขางตน เพอระบจดแขงและจดออนตางๆ ในจดหมายตวอยางแตละฉบบ ดการใชภาษา คำาทใช และหลกไวยากรณใหด และเพอเปนการชวยใหคณวเคราะหจดหมายตวอยาง ไดมการใสขอผดพลาดบางอยางไวในจดหมายตวอยางฉบบทสอง ซงจะม

• การสะกดคำาผด

• การใชหลกไวยากรณทไมด

• การใชภาษาทใชอารมณเปนตวกำาหนด

• การมขอความในเชงลบ

• การไมละเอยดพอในการตรวจสอบขอผดพลาดตางๆ

หากคณเปนนายจางและคณไดรบจดหมายตวอยางทงสองฉบบ คณจะเลอกตดตอผสมครคนไหนใหเขามาสมภาษณงานและอาจเสนองานให

ตวอยางจดหมายของผสมครงาน ฉบบทหนงธวชชย จงด

หอง 108 ศรธนา คอนโดมเนยม

ซ. ศรธนา ถ.สเทพ อ.เมอง

เชยงใหม 50300

โทรศพท. 123 456

อเมล: chongdee81@gmail.com14 มกราคม 2550

คณสรพรรณ คณา

ผจดการทวไป

บรษทไทย สลป แมนนแฟคเจอรรง

528 ถ. ราชเทว

กรงเทพฯ 10340

หวขอ: การสมครงานสำาหรบ ตำาแหนงนกบญช

เรยน คณสรพรรณ

จดหมายฉบบนอางองถงตำาแหนงนกบญชทวาง ซงไดลงโฆษณาในหนงสอพมพ Bangkok Post ฉบบวนศกรท 11 มกราคม 2550 ผมคดวาผมม

คณสมบตพรอมสำาหรบตำาแหนงน เพราะผมไดผานการสอบ CPA I และ II แลวเมอป พ.ศ. 2548 และตงแตนนผมไดทำางานอยในสายงานการบญช

มาโดยตลอด ผมชอบการทำางานบญช ผมเปนคนททำางานหนกและมความรบผดชอบ ในงานทผานมา ผมไดเรยนรการใชซอฟทแวรสำาหรบการทำา

บญชทใหมลาสด และผมมความชำานาญในการใช Quickbooks และ Mind Your Own Business (MYOB)

ในเดอนกมภาพนธ 2548 ผมไดเขาทำางานกบบรษททกษณ ซลค จำากดในตำาแหนงพนกงานบญชจนถงเดอน กนยายน 2550 ตอมา ตงแตเดอน

ตลาคม 2550 ผมเขาทำางานทศนยขอมลหนงตำาบลหนงผลตภณฑ (OTOP)ในจงหวดเชยงใหม ในตำาแหนงผชวยนกบญช และไดรบมอบหมายให

ทำางานในตำาแหนงหวหนาฝายบญชอยบอยครงเมอจำาเปน อยางไรกตาม ศนยโอทอป อยในชวงกำาลงยายสำานกงานและลดจำานวนพนกงาน และ

มาถงจดน ผมรสกวาผมพรอมแลวทจะหางานทมความความทาทายใหมๆ และความรบผดชอบเพมเตม

สำาเนาของใบประกาศนยบตรตางๆ ของผมไดแนบมาดวยแลว ผมยนดทจะจดสงชอผทยนดแนะนำาตวผมใหคณ หากคณมความประสงคทจะคย

กบนายจางคนกอนๆ ของผม หรอใครกตามทรจกผมครบ

ผมหวงวาจะไดการตอบรบจากคณ และพรอมทจะเขามาสมภาษณงานเสมอครบ

ดวยความเคารพ

ธวชชย จงด

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 36 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 37 -

ตวอยางจดหมายของผสมครงาน ฉบบทสองธวชชย จงด

ศรธนา คอนโดมเนยม

เชยงใหม 50300

อเมล: pumpingiron@gmail.com

ผจดการทวไป

บรษทไทย สลป แมนนแฟคเจอรรง

528 ถ. ราชเทว

กรงเทพฯ 10340

หวขอ: ตำาแหนงงานทวาง - พนกงานบญช

ในปจจบน ผมเดนดวยไมเทา ทานครบ ผมตองทำางานเพอหาเงนและชวยคณแมทสงอายของผม และพนองของผม ทงผชายผหญงครบ

ไดโปรดเถอะครบทาน พอผมเหนโฆษณาตำาแหนงงานวางของคณผมรสกดใจมาก ผมขอใหคณชวยพจารณาผมหนอย ผมจบมธยมศกษา ม. 4

แลวกไดผานประกาศนยบตรดานบญช ACNC I และ II และ CPA II แลว

ผมมประสบการณการทำางานมามากมายในงานบญชสำานกงาน ผมทำางานกบบรษททกษณ ซลค จำากด อย 2 ป เสรจแลวผมกออก และไปทำากบ

OTOP ทเชยงใหมประมาณสสาหาเดอน แลวตอมาผมกเจออบตเหตรถยนต และนายผมเขาไมชอบคนพการเขาเลยไลผมออก

ผมขอรองทานเถอะนะ ชวยเหนใจคนพการอยางผมดวยนะครบ คนพการอยางพวกเราชอบโดนดถกแตพวกเราจำานวนหนงกสามารถทำางานไดด

มากนะครบ

ขอทานโปรดเขยนตอบผมในเรววน และบอกผมวาจะใหผมเขามาสมภาษณงานเมอไหร ผมหวงวาทานจะชวยผมไดนะครบ

ดวยความเคารพ

“ชย”

ยกเวนเสยแตวาถาคณทราบมาวานายจางคนนมการจางคนพการ คณกไมควรเอยถงความพการของคณในจดหมาย ถาคณตองใชอปกรณชวยเหลอโดยเฉพาะ หรอใหมการปรบเปลยนบางสงบางอยางเวลาคณไปสมครหรอสมภาษณ คณกสามารถเอยถงความบกพรองทางกายภาพบางประการของคณหลงจากทคณไดรบการตอบรบในทางบวกจากจดหมายของคณ

โทรศพท

คณอาจใชโทรศพทในชวงทคณหางานเนองดวยเหตผลหลายประการ เชน เพอหาขอมลหรอ โทรเพอนดสมภาษณ แตคณควรพยายามหลกเหลยงการสมภาษณงานทางโทรศพท เพราะการสมภาษณตวตอตวจะไดผลมากกวา

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 38 -

แบบฝกหด 6.3 การเขยนจดหมาย

• ถาคณคดวาจะใชการเขยนจดหมายเปนวธหนงในการงานหาของคณ คณควรฝกซอมกอนโดยทำาตามคำาแนะนำาตอไปน

• เลอกนายจางหรอโฆษณาประกาศรบสมครงานทคณสนใจ• เตรยมจดหมายโดยใชคำาแนะนำาและรปแบบตามทระบในคมอฉบบน• ขอใหเพอนหางานของคณชวยอานตรวจดจดหมาย และแนะนำาวาคณควรปรบปรงอยางไร

บาง• แกจดหมายและจดการใหมการตรวจดอกครง จนกระทงจดหมายเสรจสมบรณตามทคณ

ตองการ• สงจดหมาย ถาคณรางจดหมายนเพอสมครตำาแหนงงานทคณสนใจ

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 39 -

เมอตดตอกบนายจางทางโทรศพท ตอไปนเปนรปแบบงายๆ ทคณสามารถใชในการเรมการสนทนา

• สวสดดวยอธยาศยทดตอผทรบโทรศพท• แนะนำาตวคณ• บอกจดประสงคทคณโทรศพทมา• รอการตอบรบจากผทคณตอสายถง

ตวอยาง

“สวสดครบ ผม โมฮมมด โคสม พดสายครบ ผมโทรมาเพอสอบถามวาทางคณมตำาแหนงงานวางสำาหรบ คนทำางานเครองจกรหรอไมครบ”

เวลาโทรศพทไปหานายจางเพอถามเกยวกบงาน หรอโทรเขาไปเพอขอนดสมภาษณเลย คณอาจจำาเปนตองกลาวสนๆ เกยวกบทกษะของคณ

ตวอยาง

“สวสดรบ ผม โมฮมมด โคสม พดสาย ผมโทรมาเพอขอเรยนสายคณจาวาราครบ” (สายไดถกโอนไปยงคณจาวารา)

“สวสดครบ คณจาวารา ผม โมฮมมด โคสมครบ ผมเหนโฆษณาประการรบสมครตำาแหนงเจาหนาทควบคมเครองจกรในหนงสอพมพครบ ผมจงโทรมาหา ผมเพงสำาเรจการฝกอบรมทสถาบนเทคนค และอยากจะขอพบกบคณเพอคยเรองงานนครบ”

จากนนรอฟงการตอบรบ ถาเขาบอกวาไมมตำาแหนงงานวางเลย คณกควรถามตอไปวาเมอไหรคณควรจะโทรมาอกครงหนงเพอสอบถามเกยวกบงานทอาจมการเปดรบสมครในอนาคต หรออาจถามวานายจางจะสามารถสงตอชอคณใหกบนายจางหรอบรษทอนๆ ทอาจกำาลงเปดรบสมครงานแบบนไดหรอไม

ตอไปนจะเปนขอแนะเพมเตมสำาหรบการตดตอทางโทรศพท

• โทรจากสถานททไมมเสยงดงรบกวน• เตรยมเขยนบทในสงทคณตองการจะพดไว• พดใหตรงกบทสวนทสำาหรบพดเขา (ไมโครโฟน) ของโทรศพท

• พดใหชดถอยชดคำาและฟงดมชวตชวา• จดบนทกขอมลเปนประโยชนทไดรบ• ฟงทนายจางพดอยางตงใจ• กลาวขอบคณเมอจบการสนทนา

หากคณมความพการ คณไมควรใหความพการนนเปนอปสรรคในการตดตอนายจางทางโทรศพท มขอแนะนำาเฉพาะในเรองนดงน

• หากคณมความบกพรองทางการไดยนหรอการพด และไมสามารถใชโทรศพทได ขอใหเพอนหรอลามชวยตอสายพดแทนคณ คณตองอยาลมอธบายใหเพอนหรอลามอยางชดเจนวาคณตองการใหเขาคยเรองทกษะและความสามารถของคณ รวมถงเรองความบกพรองทางใดของคณดวย

• ขอคำาแนะนำา การสนบสนน และความชวยเหลอจากบคคลอนๆ ทมความพการแบบเดยวกบคณ มหลายองคกรของคนพการทมโครงการพเศษทชวยเหลอคนพการในการหางานทำา

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 40 -

แบบฝกหด 6.4 การฝกซอมการพดคยทางโทรศพท

ถาคณคดจะใชโทรศพทเปนสวนหนงของการหางานทำา กควรฝกซอมกอน โดยการทดลองเลนบทบาท ใหคณมองวาการซอมของคณคอสถานการณจรง ขอใหเพอนคหางานของคณมาเลนบทเปนนายจาง เพอทคณจะไดซอมการใชโทรศพท พยายามทำาสถานการณใหเหมอนจรงใหมากทสด ดานลางนคอวธการ

• เลอกชอนายจางหรอคนหรอองคกรทคณสบทราบมาวาอาจมงานใหทำา• ขอใหเพอนหางานของคณเลนละครโดยพดโทรศพทกบคณ• หลงจากวางสายแลว ขอใหเพอนหางานของคณประเมนการสนทนาทางโทรศพทของคณ

รวมทงแนะนำาวธปรบปรงดวย• ลองฝกซอมอกจนกระทงคณรสกวาสามารถคยไดอยางสบายและไมเกรง

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 41 -

การรบโทรศพทจากนายจาง

เวลาคณทำาการหางาน คณกจะใหหมายเลขโทรศพททบานหรอหมายเลขโทรศพทมอถอสวนตวของคณใหแกนายจางทคณสมครงาน ถาคณใหหมายเลขโทรศพทมอถอสวนตวของคณ เวลาคณรบโทรศพทกตองไมลมทจะพดอยางสขภาพ เพราะอาจจะเปนนายจางโทรเขามากได และถาคณใหหมายเลขโทรศพททบานแกนายจาง บคคลอนๆ ในบานเชนบดามารดาหรอพนองของคณอาจเปนผรบโทรศพท ฉะนนคณควรแจงพวกเขาไวลวงหนาวาอาจผทคณสมครงานไวโทรศพทมาหาคณทบาน ขอใหรบโทรศพทอยางสภาพ

การตดตอนายจางดวยตวคณเอง

หากคณเขาไปหานายจางโดยไมไดมการนด คณตองทำาตวใหพรอมสำาหรบทกอยาง คณอาจมโอกาสแคคยกบพนกงานตอนรบเทานน หรออาจไดเขาสมภาษณกบนายจางเลยกได เพราะฉะนนคณควรแตงตวใหเรยบรอย พดจาสภาพ แสดงทาทวามความมนใจ เปนตวคณเอง

ตอไปนเปนวธการเขาหานายจางโดยตรง

• ถาคณทราบชอของคนทคณควรตดตอในบรษท คณสามารถขอพดกบเขาเลย หรอขอพบเจาหนาทแผนกบคลากรในกรณบรษทขนาดใหญ สวนในบรษทขนาดเลกกขอพบผรบผดชอบทางดานการจางงาน เชน เจาของหรอผจดการ

• สวสดทกทายคนทคณพบ โดยกลาวขานชอของเขาถาคณทราบ ใชคำานำาหนาทเหมาะสมตามวฒนธรรมในประเทศของคณ (ตวอยางเชน ในคำานำาหนา “คณ” จะใชในประเทศไทยเพอสอถงความเคารพ ใชคำานทงสำาหรบผหญงและผชาย)

• แนะนำาตวคณ โดยไหวสวสดหรอจบมอทกทายตามความเหมาะสม และสบตาดวยความเคารพ ตามขนบธรรมเนยมของประเทศคณ (อยาหลบสายตาหรอหนเหสายตาไปทางอน)

• บอกเหตผลทคณเขามาพบ หากมคนแนะนำาคณเขามา ใหเอยชอของคนนนดวย• ทำาตามทนายจางเชอเชญ เชนเชญใหคณนง ตอจากนน รอใหนายจางเปนฝายเรมถาม

คำาถาม• ถามตำาแหนงงานวางและนายจางอยากจะสมภาษณคณ ใหคณเตรยมตวเตรยมใจพรอมทจะ

ใหสมภาษณไดเลย

• ถาหากไมมตำาแหนงงานวาง คณอาจจะอยากปรบเปนสมภาษณเพอขอขอมล (ดแบบฝกหด 3.1) คณควรถามดวยวาคณจะกรอกใบสมครหรอยนประวตการทำางานทงไวไดหรอไม รวมถงสอบถามวาถามการประกาศรบสมครตำาแหนงงาน จะตดประกาศทไหน เมอไหร ถามเขาวาคณจะกลบมาอกเพอถามเกยวกบตำาแหนงทวางในอนาคตไดไหม ในทสด อาจถามวาทางนายจางทราบถงงานลกษณะเดยวกนนในบรษทอนบางไหม

• ขอบคณผทคณพดคยดวยทกๆ คน

ขางลางนคอคำาแนะนำาเพมเตม

• ทบทวนเนอหาในบทนและ ใหอานบท “การสมภาษณงาน” กอนทคณจะเขาไปพบนายจาง• นำาปากกา กระดาษเปลา และเอกสารการสมครงานของคณไปดวย• ปดเครองโทรศพทมอถอขณะทคณเขาพบนายจาง• อยาสบบหรหรอเคยวหมากฝรง• คงไวซงความคดและการแสดงออกในแงบวกและวางตนใหสภาพไว แมวาคณอาจถกปฏเสธ

กตาม• โปรดจำาไววาการประหมานนเปนเรองปกตในการหางาน

ความพการของคณไมควรเปนอปสรรคในการตดตอนายจางดวยตวคณเองโดยตรง โปรดสงเกตขอแนะนำาตอไปน

• ถาคณมความบกพรองทางรางกายทกระทบตอการเคลอนไหวของคณ คณอาจตองหาขอมลเกยวกบสงอำานวยความสะดวกในอาคาร สำานกงาน หรอโรงงานของบรษทน กอนทคณจะเดนทางไปพบนายจาง

• ถาคณมความบกพรองทางการไดยนและตองมลาม ใหจดการหาลามเขาไปพดคยกบนายจางพรอมคณ (เชน เพอน หรอลามจากองคกรของคนพการ)

• ตดตอหาคนพการทมความพการเหมอนคณ เพอขอคำาแนะนำาและการสนบสนนจากเขา

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 42 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 43 -

คณควรบอกนายจางเกยวกบความพการของคณเมอไหร และอยางไร

การจะบอกนายจางเกยวกบความพการของคณอยางไรและเมอไหรนน ขนอยกบการตดสนใจของคณ คณควรคำานงถงปจจยทวาคณมความพการในดานไหน คณอยากบอกเขาเมอไหร สงทคณทราบมาเกยวกบนายจางรายน และคณคดวาความพการของคณจะกระทบกบการไดรบการจางงานทนนและ ความสามารถในการทำางานทนนอยางไร

ในบางกรณ นายจางอาจทราบแลววาคณมความพการ เพราะเขาอาจรจกคณเปนการสวนตว หรอเพราะสำานกงานจดหางานหรอบคคลอางองของคณไดแจงใหเขาทราบแลว หรอความพการของคณอาจเหนไดชด แตถานายจางยงไมทราบ คณอาจตองตดสนใจวาจะเอยถงความพการของคณในจดหมาย ใสเขาไปในประวตการทำางาน ในใบสมครงาน หรอชวงตอนสมภาษณงาน หากความพการของคณไมเปนทสงเกตไดโดยผอน และจะไมสงผลกระทบแกความสามารถในการทำางาน คณกอาจตดสนใจทจะไมบอกนายจางกได

ตอไปนคอสงทคณควรพจารณาในการตดสนใจ และตวอยางของสงทคณอาจทำาเวลาคณจะบอกนายจางเรองความพการของคณ

• โดยทวไปแลว นายจางจะอยากทราบวาผสมครหรอลกจางมความพการหรอไม• ความเชอ ความคดเหมารวม และความกงวลอยางไมมเหตผลเกยวกบคนพการอาจทำาให

นายจางบางคนลงเลทจะจางคณ แตยงมนายจางอนๆ ทพจารณาคนทำางานจากความสามารถเพยงอยางเดยว

• หลายบรษทเตมใจทจะจางคนพการ ถาคณทราบวาบรษทใดไดมการจางคนพการไปแลว หรอมการเชญชวนใหคนพการสมครงานในใบโฆษณาประกาศรบสมคร คณกควรแจงถงความพการของคณไป และถาประเทศทคณอยมกฎหมายกำาหนดโควตาสำาหรบคนพการ นายจางหลายคนกอาจกำาลงตองการรบคนพการเขามาทำางาน

• เจาหนาทจดหางานหรอผทแนะนำาคณวาทไหนมหรอนาจะมการจางงาน อาจเปนคนแรกทจะบอกนายจางเกยวกบความพการของคณ คณตองแนใจวาเขาเหลานนมขอมลทถกตองเกยวกบตวคณ เรองคณสมบต และเรองความบกพรองเฉพาะดานของคณ

• ความพการของคณจะตองไมเปนสงแรกทคณบอกนายจางคณ แตทสำาคญกวามากคอ นายจางตองรถงทกษะและความสามารถของคณ กอนทจะทราบถงความพการของตวคณ

• เมอใดกตามทคณบอกนายจางวาคณมความพการ คณตองแสดงความพรอมและเตมใจทจะตอบคำาถาม ในกรณทนายจางมคำาถามหรอความไมสบายใจเกยวกบความพการของคณเพราะเกรงวาจะไปมผลกระทบตอสมรรถภาพในการทำางานของคณ ดงนน จะดทสดถาพดเรองนกบนายจางโดยตรง เพอนายจางจะไดเหนและสมผสวาคณเปนคนทความสามารถ และคณกยงมโอกาสทจะนำาเสนอตวเองและคลายขอกงวลของนายจางไดโดยตรงอกดวย

ตวอยาง

“กอนทผมจะเขาพบคณในสปดาหหนา ผมอยากเรยนใหคณทราบกอนวาผมตาบอด อยางไรกตามผมมนใจวาผมสามารถทำางานนได และอยากจะพดคยกบคณเกยวกบความพการทางสายตาของผมในตอนนน”

• บางคนเลอกทจะบอกนายจางถงความพการของพวกเขากอนทจะเขาสมภาษณเพราะไมตองการใหนายจางรสกประหลาดใจ อดอด หรอคดวาผสมครงานไดพยายามปกปดเรองความพการของเขา คณสามารถทจะแจงเรองความพการโดยการบอกในจดหมาย ในใบสมครงาน หรอทางโทรศพทกอนหนาการเขาสมภาษณ

• บางคนเลอกทจะบอกนายจางถงความพการของเขาทคนทวไปมองเหนไดหลงจากไดรบการนดใหมาสมภาษณเพอลดโอกาสการไมถกเรยกเขาไปสมภาษณเนองจากความพการนน ถาจำาเปน ในชวงทนายจางหรอคนของนายจางโทรมาบอกใหไปสมภาษณ ผสมครอาจสอบถามเกยวกบสงอำานวยความสะดวกในสถานทสมภาษณงานสำาหรบคนพการ โดยเฉพาะถาสงอำานวยความสะดวกเปนสงจำาเปนสำาหรบผสมครงานพการในการเขาถงสถานททำาการสมภาษณ

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 44 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 45 -

ตวอยาง

“กอนทผมจะเขาไปพบคณ ผมตองเรยนวาผมตองใชเกาอรถเขน ผมมนใจวาผมสามารถทำางานไดอยางแนนอน แตผมจะตองแนใจดวยวาผมสามารถเขาไปถงสำานกงานของคณไดดวยรถเขน”

• คยกบคนอนๆ ทมความพการวาพวกเขาบอกกบนายจางเรองความพการอยางไรและเมอไหร องคกรของคนพการตางๆ หนวยงานจดหางาน และองคกรทใหบรการพเศษแกคนพการโดยเฉพาะนาจะมเจาหนาทคอยใหคำาแนะนำาทเกยวของกบประเดนทเราพดถงกนอยนในบรบทประเทศคณหรอในบรบทของธรรมเนยมการจางงานอกทงนายจางทเคยจางคนพการกอาจชวยคณไดเชนกน

ในบทตอไป “การสมภาษณงาน” จะอธบายวาคณจะรบมออยางไรกบคำาถามและความกงวลของนายจางเกยวกบความพการของคณ

แบบฝกหด 6.5 การตดตอนายจางโดยตรงโดยตวคณเอง

คณตองพรอมทจะตดตอนายจางโดยตรงแบบตวตอตว และ เพอเปนการเตรยมพรอม คณอาจขอใหเพอนหางานของคณชวย

• เลอกหานายจางหรอสบหาทซงอาจมการจางงานประเภททคณสนใจ• ถาคณมความพการ ใหคณตดสนใจวาคณจะใชวธอยางไรในการบอกใหนายจางทราบถง

เรองน• ฝกซอมบทบาทการเขาพบและวธคยกบนายจาง (ใหเพอนหางานของคณแสดงบทบาท

เปนนายจาง)• ประเมนการเลนบทบาทของคณ แลวกซอมตอไปจนกระทงคณพอใจและคดวาจะเลน

บทบาทไดอยางไมเครยดในสถานการณจรง

การทำาแบบทดสอบในกระบวนการหางาน

นายจางบางแหงอาจขอใหคณทำาแบบทดสอบ โดยถอวาเปนสวนหนงในกระบวนการสมภาษณ แบบฝกหดอาจจะเปนลกษณะงายๆ เชนทดสอบการพมพดด หรอทำาขอทดสอบดวยกระดาษดนสอ หรอทำาขอทดสอบสนๆ ในเครองคอมพวเตอร บรษทใหญหรอบรษทขามชาตมกใหทำาแบบทดสอบทงในเรองของความร ความสามารถและบคลกภาพของคณ ในขณะทบรษทขนาดเลกหรอนายจางทวไปอาจใหคณทำาแบบทดสอบงายๆ เชนทดสอบการพมพดด หรอทดสอบการอานเขยนได คณอยาลมดดวยวากอนไปสอบคณจะตองขอใหมการการปรบเปลยนบางอยาง หรอขอสงอำานวยความสะดวกจากนายจางสำาหรบความพการคณหรอไม เพอทจะสามารถทำาแบบทดสอบเสรจสมบรณได

ถานายจางตดตอคณใหมาทำาแบบทดสอบ คณตองบอกนายจางถงความพการของคณ และความชวยเหลอทคณอาจตองการ เชน ตองการเวลามากขนเปนพเศษ หรออปกรณเฉพาะ

การทำาแบบทดสอบอาจทำาใหคณเกดความเครยดสงในครงแรก ฉะนนถาคณคดจะสมครงานกบบรษทขามชาตหลายแหง คณควรซอมทำาแบบทดสอบตางๆ ใหชนเสยกอน ดในบทท 9 “เวบไซตทเปนประโยชน” ในคมอฉบบนมรายชอเวบไซตทมแบบทดสอบทคณสามารถใชซอมทำาไดในเครองคอมพวเตอรโดยผานระบบอนเตอรเนต

คณไดเรยนรวธก�รห�ง�นและก�รตดตอลกค�หลงจ�กไดขอมลเกยวกบน�ยจ�งแลวตอนน ถงเวล�ทคณจะเรยนรเกยวกบก�รสมภ�ษณง�นกบน�ยจ�ง

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 46 -

การสมภาษณงาน

ผทถอมตวเกนไป­­จะเปนผทไมอมทองตลอดสภาษตของประเทศอธโอเปย

จดประสงคของทกๆ ขนตอนของกระบวนการหางานนน คอการไดรบเชญใหเขาสมภาษณงาน ในการสมภาษณ คณจะมโอกาสทจะนำาเสนอตวคณใหกบนายจาง และ ในขณะเดยวกนเรยนรเพมขนเกยวกบงานนน ในบทน คณจะได

• เรยนรเกยวกบวาจะเตรยมพรอมสำาหรบการสมภาษณงานอยางไร• ทบทวนดรปแบบการสมภาษณงานทใชกนทวไป• พจารณาวาจะตอบคำาถามทถามกนบอย และคำาถามทยากอยางไร

การเตรยมตวสำาหรบการสมภาษณงาน

การสมภาษณงานมทงอยางเปนทางการหรออยางเปนกนเองใชเวลานานหรอสนงายหรอยาก การเตรยมตวใหพรอมจะชวยใหคณสรางความประทบใจใหกบนายจาง และจะชวยลดความประหมาใหคณไมวาการสมภาษณนนจะเปนในรปแบบใดกตาม ตอไปนเปนวธตางๆ ทคณสามารถนำาไปใชในการเตรยมตวได

• เลอกเครองแตงกายทสบายและเหมาะสมกบตำาแหนงงานทคณสมคร จดการดแลตวเองใหเรยบรอยสะอาดสะอาน คณควรแตงกายสำาหรบการสมภาษณงานใหดดกวาเวลาคณแตงตวไปทำางานทกๆ วน เครองแตงกายของคณไมจำาเปนตองใหมหรอเกไก แตควรจะสะอาดและอยในสภาพทด

• พยายามคนหาขอมลเกยวกบงานและบรษทนายจางใหมากทสดกอนทคณจะเขาไปสมภาษณ• คณจะตองทราบใหแนชดวาการสมภาษณนนจะมทไหน คณจะไปถงทนนไดอยางไร และตอง

ทราบชอของคนทจะสมภาษณคณ คณควรวางแผนใหไปถงกอนเวลา ขอนสำาคญมากถาคณมความพการททำาใหคณเดนทางไปยงสถานทตางๆ ไดอยางยากลำาบาก

7

• รวบรวมเอกสารและสำาเนาสำาหรบการสมครงานไว อยาใหเปอนหรอยบ นำาปากกาและสมดจดไปกบคณดวย

• ปดเครองโทรศพทมอถอหากคณม คณไมควรใหสมาธคณถกบนทอนระหวางการสมภาษณ• เตรยมพรอมทจะอธบายถงคณสมบตตางๆ ของคณทเหมาะสมสำาหรบตำาแหนงงาน และ

เตรยมทจะตอบคำาถามทวๆ ไปในการสมภาษณงาน กอนสมภาษณใหซอมเลนบทบาทกอนกบเพอนหางานของคณ

• เตรยมพรอมทจะบอกนายจางเกยวกบความพการของคณในทางบวก ถาคณตงใจจะบอกเขา• เตรยมพรอมทจะพดคยกบนายจางเกยวกบการปรบเปลยนบางสงบางอยางหรออปกรณเฉพาะ

ทคณอาจจำาเปนตองใชเพออำานวยความสะดวกในการปฎบตงาน • คณควรทราบกอนเขาหองสมภาษณวาคณตองการจะถามอะไรนายจางบาง• หากคณไมสามารถมาเขารบสมภาษณไดตามทนดไวใหตดตอนายจางใหเรวทสดเทาทจะทำาได

เพอขอทำาการนดใหม แตพยายามหลกเลยงการเลอนนด นอกจากจำาเปนจรงๆ กระบวนการสมภาษณงาน

จดเรมตนของการสมภาษณงานนน รปแบบจะเหมอนกบการสนทนาทางโทรศพทกบนายจางหรอการตดตดตอนายจางดวยตนเอง (คณควรอานทบทวนบทท 6 “การหางานและวธการตดตอเมอพบวามตำาแหนงวาง”)

ตอไปนคอขนตอนในกระบวนการสมภาษณงาน

• สวสดทกทายนายจางโดยเอยชอของเขา หรอทกทายอยางสภาพหากคณยงไมทราบชอ• แนะนำาตวคณโดยพดใหอยางชดเจน จบมอทกทาย ยกมอไหว หรอทกทายโดยวธอน รวมทง

ประสานสายตาดวย (เพอแสดงความมนคงและเอาใจใสทจะรบฟง) ทงหมดนขนอยกบประเพณของประเทศทคณอย

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 48 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 49 -

• อธบายวาคณเขามาเพอมาสมภาษณงาน และใหบอกชอของตำาแหนงงานทสมคร ถาหากมคนแนะนำาคณมา ใหชอบคคลนนดวย

ตวอยาง

“สวสดครบ คณฮตโตร ผมชอ ชน ชซาก และผมมาทนเพอสมภาษณงานตำาแหนงผใชงานเครองจกร คณกโตะแนะนำาผมมาใหพบคณครบ”

• รอการตอบรบ และรอใหนายจางเชญใหคณนงกอน อยานงลงโดยยงไมไดรบเชญใหนง

นายจางอาจเรมการสมภาษณดวยคำาถามกนเองทเปนมตร (เชน คณเดนทางมาจากไหน อากาศเปนอยางไร เปนตนฯ) หรออาจเรมถามเรองเกยวกบงานทนทเลย ในชวงตนของการสมภาษณ คณควรปลอยใหนายจางพดหรอถามคณเกยวกบความสามารถและคณสมบตของคณ

ในบางครง โดยเฉพาะในบรษทใหญหรอสำาหรบตำาแหนงงานบางตำาแหนง คณอาจถกสมภาษณโดยคนมากกวาหนงคนทเรยกกนวา “กรรมการคดเลอก” ซงอาจเปนตวแทนจากแผนกตางๆ ของบรษททคณจะตองทำางานดวยถาคณไดรบการจาง คนเหลานคงจะถามคำาถามแบบทเหมอนๆ กบในกรณทมนายจางคนเดยวสมภาษณ อยางไรกตาม พวกเขาอาจถามคำาถามเพมในเรองการมปฏสมพนธระหวางแผนกเขากบคณ และสงทเขาคาดหวงจากคณ อยากงวลหากมคนหลายคนนงอยในหอง ใหคณแนะนำาตวกบทกคนในกรยาบททเหมอนกน

ตอไปนคอคำาแนะนำาเพมเตมสำาหรบการสมภาษณงาน

• ถาจำาเปน คณสามารถถามเรองทนายจางไดพดมาแตคณยงไมเขาใจเตมท หรอคำาถามทจะทำาใหคณเขาใจอยางแจมแจงถงหนาทการงานสำาหรบตำาแหนงทคณกำาลงสมคร ตวอยางเชน “คณชวยบอกผมเกยวกบเครองจกรใชงานในบรษทนหนอยไดไหมครบ” หรอ “คณใชโปรแกรมซอฟทแวรอะไรสำาหรบการทำาบญชครบ”

คณควรรอจนนายจางอธบายเรองการงาน หรอถามคำาถามคณเสรจแลว จงจะเรมถามประเดนเกยวกบชวโมงทำางาน เงนเดอน และสทธประโยชน เปนการดทสดทจะถามเรองเงนเดอนและสทธประโยชนในชวงทายสดของการใหสมภาษณ เพราะคณไมควรใหนายจางคดวาคณเปนคนเหนแกเงน

• ถาคณมความพการหรอมความตองการเฉพาะ (เชน การตองทำางานบนชนลางสดของตก หรอ ความกงวลเกยวกบอปกรณชนใดชนหนง) คยกบพวกเขาหลงจากทคณไดพดถงคณสมบตหรอคณวฒของคณเรยบรอยหมดแลว เพราะคณสมบตของคณคอสงทจำาเปนทสดสำาหรบงานนนๆ บางคนรอจนกระทงนายจางเสนอตำาแหนงงานใหกอน เพราะพวกเขาไมอยากใหความตองการหรอความจำาเปนเฉพาะของพวกเขามาบนทอนการทเขาจะไดตำาแหนงงาน ไมวาคณจะตดสนใจอยางไรกตาม อยาขออะไรมากกวาสงทจำาเปนในการทำางานนนๆ

• ในตอนจบของการสมภาษณ ใหคณถามนายจางวาการตดสนใจจางคณหรอไมจะทำาเมอใดและเขาจะแจงใหคณรบรวธไหน ควรถามดวยวาคณควรโทรศพทเขามาถามหรอแวะมาดผลไหม ขอบคณผสมภาษณและยำาวาคณสนใจงานนกอนทคณจะกลบ

คณอาจสงจดหมายขอบคณสนๆ ใหนายจางหลงการสมภาษณกได จะเปนทางอเมลล (จดหมายหรอขอความสนๆ ผานระบบอนเตอรเนตโดยพมพลงในเครองคอมพวเตอร) หรอเขยนคำาขอบคณลงในบตรแลวสงไปใหผสมภาษณหรอคณะกรรมการทสมภาษณคณ การสงจดหมายขอบคณสนๆ อาจไมใชธรรมเนยมททำากนในประเทศของคณ แตสงเลกๆ นอยๆ เชนนจะทำาใหคณเปนผสมครงานทโดดเดนจากผสมครอน และชวยใหคณเปนทสนใจของนายจางมากกวาผอน

คำาถามในการสมภาษณงาน

คำาถามตางๆ ทนายจางถามในการสมภาษณงานนน บางคำาถามจะเปนเรองขอเทจจรงเกยวกบทกษะและคณวฒของคณ หรองานตางๆ ทคณเคยทำามากอน บางคำาถามมงประเดนไปยงการทคณจะนำาทกษะของคณมาใชกบงานนอยางไร และคณจะปฏบตตวอยางไรในสถานการณตางๆ

การเตรยมตวของคณสวนหนงคอการคดลวงหนาถงคำาถามประเภทตางๆ ทนายจางอาจถามคณ และคณจะตอบไปอยางไร คมอเลมนมตวอยางคำาถามในการสมภาษณงานให แตคณควรหาคำาถามทคณอาจถกถามเพมเตมจากแหลงอนอกดวย เชน จากเพอน ครอบครว นายจางหรอผเชยวชาญจากองคกรของคนพการ หรอหนวยงานจดหางาน โดยคนหาคำาถามทถามกนบอยๆ เวลามการสมภาษณงานในทองถนทคณอยากจะทำางาน

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 50 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 51 -

ตวอยางคำาถามทถามกนเสมอๆ ในการสมภาษณงาน

1. “บอกผม/ดฉนเกยวกบตวคณหนอย”

ในการตอบคำาถามน คณควรใหภาพรวมทรวบรดเกยวกบคณวฒคณสมบตของคณทตรงกบงาน รวมถงมตสวนตวทอาจเกยวของกบงานน เชน ประสบการณอาสาสมครชวยเหลอคนหรองาน หรออาจรวมถงงานอดเรกของคณ

2. “ทำาไมคณจงอยากทำางานทน”

คณควรเตรยมตวใหดสำาหรบคำาถามน โดยการคนควาหาขอมลเกยวกบบรษทหรอองคกร และตำาแหนงงานนกอนทคณจะเขารบสมภาษณ คณควรตอบคำาถามนโดยอธบายวาทำาไมคณจงอยากทำางานใหบรษทน และเนนประสบการณของคณทเกยวของกบตำาแหนงงานหรอกบบรษทน

ตวอยางเชน ถาคณกำาลงสมภาษณเพอตำาแหนงพนกงานขายในบรษทขนาดใหญ คณอาจบอกวา: “ตอนทดฉนเรยนอยทมหาวทยาลย ดฉนทำางานขายโทรศพทในรานขายโทรศพทมอถอเลก ๆ ดฉนชอบงานขายนมากและไดตระหนกวาดฉนสนทดทางดานพบปะผคนและการขาย ดฉนตองการจะตอยอดการงานทางดานการขายและการตลาด และดฉนทราบวาบรษทคณมโครงการอบรมทดทสดใหพนกงาน ดฉนคดวาดฉนสามารถชวยทำาประโยชนใหกบบรษท และพฒนาทกษะตางๆ ไดดวยในขณะเดยวกน”

3. “คณทำาอะไรบางในงานลาสดของคณ”

ในการตอบคำาถามน คณควรคดเลอกคำาทบงบอกในแงการกระทำาของคณในหนาทตางๆ แทนทจะบอกแคตำาแหนงงาน และเวลาคณอธบายถงงานทไดรบมอบหมายและหนาทความรบผดชอบหลกของคณ ใหยกตวอยางจรง ควรเนนยำาในสงทคณทำาสำาเรจดวย ไมใชแคเลาใหฟงถงงานทไดรบมอบหมายอยางเดยว ตวอยางเชน “ดฉนเปนผชวยนกบญช และรบผดชอบเกยวกบการบญชพนฐานและการบนทกอนๆ ทเกยวของทงหมด ขณะทดฉนทำางานทนน ดฉนจดระบบแฟมขอมลบญชใหมหมด ทงทอยบนกระดาษและในระบบคอมพวเตอร ซงทำาใหการคนหาแฟมหรอไฟลตางๆ ทตองการเปนไปไดงายขนมาก”

4. “คณเคยถกใหออกจากงานหรอไม เพราะอะไร”

ถาคณเคยถกใหออก คณควรจะบอกความจรงไป นายจางสามารถทราบความจรงไดอยางงายดายถาคณโกหก คณควรพดถงการทคณถกใหออกเปนทำานองวาเปนประสบการณทเปนบวกในแงหนง คอบอกวาคณไดเรยนรอะไรจากประสบการณนน และคณไดเหนถงจดออนททำาใหคณถกใหออกและไดปรบปรงอะไรใหดขนบาง ตวอยางเชน “ในงานลาสดทผมทำา ผมถกขอใหออกเพราะทกษะของผมไมดพอ หลงจากนนผมไดเขาเรยนหลกสตรอบรมเพมเตมทางการบญช ซงคณสามารถดไดจากประวตของผม ผมเรยนจบหลกสตรนนๆ ดวยคะแนนทด และตอนนผมกพรอมทจะทำางานใหดขน นอกจากน ผมยงไดเรยนรเกยวกบการขอความชวยเหลอสำาหรบสงทผมยงทำาไมไดอกดวย”

5. “คณมปญหาทางสขภาพหรอความพการหรอไม”

ในบางประเทศ การทนายจางถามวาคณมความพการหรอไมนนถอเปนสงทผดกฎหมาย ในกรณทคณสมครงานในประเทศเหลานน คณไมจำาเปนตองตอบคำาถามน อยางไรกตามคณสามารถเลอกทจะตอบวา “ผมไมมปญหาสขภาพหรอความพการทจะสงผลกระทบตอความสามารถของผมในการทำางานตำาแหนงน” (ถานคอความเปนจรงในกรณคณ)

ถาคณมความพการทชดเจน คณควรอธบายใหนายจางอยางทดทสดเทาทจะทำาไดเกยวกบความพการของคณ และการทคณจะทำางานในหนาทใหสำาเรจไดอยางไร อยาลมวาสขภาพและความพการนนไมใชสงเดยวกน คนพการสวนใหญมสขภาพดแมเขาจะมความพการ ตวอยางเชน “คณอาจสงเกตเหนวาผมเดนกะเพลก นนเปนเพราะผมใชขาเทยมขางหนง อยางไรกตาม ผมแนใจวาผมสามารถทำางานใหปมนำามนนได นอกจากน อยากจะเรยนวา ผมซอมแซมรถยนตของผมเองอย และผมยงชวยครอบครวและเพอนๆ เรองรถยนตของพวกเขามาตลอด”

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 52 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 53 -

6. “คณมคำาถามอะไรจะถามทางเราไหมครบ”

ถานายจางเชญใหคณถามคำาถามในชวงทายของการสมภาษณ จะเปนโอกาสทดทคณจะถามเกยวกบเงนเดอน ผลประโยชน การอบรมพนกงาน และโอกาสในการพฒนาตางๆ ทบรษทมให หรอถามเกยวกบอปกรณพเศษหรอซอฟทแวรททางบรษทใช ตวอยางเชน “ดฉนสนใจทจะทำางานทนอยางมาก คณชวยบอกถงระดบเงนเดอนทนและผลประโยชนททางคณใหไดไหมคะ”

ดานลางนคอขอแนะนำาเฉพาะสำาหรบการสมภาษณงาน

สงทควรทำา

• ตงใจฟงอยางระมดระวง• ขอใหนายจางอธบายขยายความถาหากคณ

ไมเขาใจคำาถามอยางชดเจน• ใหเวลาคดกอนทจะตอบคำาถาม• พดใหชดเจนและใหอกฝายไดยนไดชด• ปดเครองโทรศพทมอถอของคณ• ยกตวอยางใหตรงประเดน และจากสงทได

เกดขนจรงในชวตคณ เมอคณตองการใหผสมภาษณเขาใจคำาตอบของคณไดชดเจนขน

สงทไมควรทำา

• อยาเคยวหมากฝรง สบบหรหรอใสเครองประดบมากเกนไป หรอใสเสอผาทมลวดลายหรอคำาเขยนทอาจสอออกมาในทางทไมด

• อยาเรมถามเรองเงนเดนและเงอนไขตางๆ เรวเกนไปในการสมภาษณ

• อยาพยายามทำาใหผทำาการสมภาษณรสกสงสารคณเพราะคณมความพการ

เนนใหนายจางรบทราบดานบวกของคณ ถงแมอาจคอนขางยากทจะทำาเชนนนในบางบรบท

ในบางวฒนธรรม โดยเฉพาะในวฒนธรรมเอเชย ผคนสวนมากถกสอนมาใหออนนอมถอมตว อยางไรกตาม ในการสมภาษณงานนน เปนสงสำาคญมากทคณจะตองพดเกยวกบตวคณเองในแงบวก

คณตองพดเนนความสามารถและทกษะตางๆ ของคณ แตอยาไปเนนสงทคณทำาไมไดหรอไมมความร ประสบการณในเชงลบตางๆ จากอดตของคณนนควรนำามาใชเปนโอกาสในการสอสงทเปนบวกในตวคณ ถาคณเคยผดพลาดในอดต เชนเคยกระทำาผดกฎหมาย ใหอธบายวาคณไดเรยนรอะไรจากประสบการณนนบาง และเนนยำาวาตอนนคณพรอมแลวทจะทำางานอยางจรงจง ถาคณเคยมปญหาทสงผลกระทบตองานของคณ เชนปญหาครอบครว ไมวาจะทางจตใจหรอตดสารเสพตดกตาม คณจำาเปนตองอธบายวาปญหานนๆ คณสามารถจดการควบคมไดแลว และใหยอนกลบมาพดเพมเตมเกยวกบตวคณเองในทางบวก

ขางลางนคอวธตางๆ สำาหรบการตอบคำาถามทยากๆ หรอสำาหรบคลายความความกงวลของนายจางเกยวกบคณวฒหรอความสามารถของคณในการทำางาน

• ใหพดจรงอยาโกหก พดในทางบวก และพดสนๆ ใหไดใจความ (อยาพดพรำาเพรอเกยวกบสงทคณทำาไมได) ยอมรบวาบางสงคณทำาไมได แตเนนยำาถงจดแขงตางๆ ของคณ

ตวอยาง

“มไดคะ ดฉนยงไมเคยไดทำางาน แตตอนทดฉนเรยนหนงสอ ดฉนไดดแลสนามของโรงเรยน เปนประจำา และเปนคนรบผดชอบในหนาททไดรบมอบหมาย และทำาไดดดวยคะ”

“ถงแมผมยงไมเคยทำางาน แตผมกทราบวามนเปนสงสำาคญมากทจะตองเปนคนทเชอถอไดและตองทำางานอยางเตมท ผมจะทำาใหดทสดเทาททำาได”

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 54 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 55 -

ตวอยางคำาถามทถามกนเสมอๆ ในการสมภาษณงาน

• นำาเหตการณเชงลบมาใชใหกลายเปนเชงบวกเกยวกบตวคณเอง

ตวอยาง

“ถงแมรานทผมเปดไมประสบความสำาเรจ แตผมไดเรยนรคณคาของการมลกจางทดและเชอถอได เพราะฉะนนผมจะทำางานใหคณไดอยางด ผมมคณสมบตสำาหรบตำาแหนงงานนและอยากทำางานใหกบบรษททกำาลงโตเชนบรษทของคณ”

“ใชครบ ผมโดนใหออกจากงานแรกของผม ตอนนนผมยงเดกอยและไมเขาใจคณคาของการมงานทำา ผมไดเรยนรจากประสบการณนน และตอนนผมรคาของมนยงขน ผมจะทำางานอยางทมเทเพอพสจนตวเองครบ”

• อธบายในทางบวกในสงทนายจางมความกงวล

ตวอยาง

“ถงแมดฉนจะเรยนไมจบ แตดฉนสามารถอานไดอยางดและคดเลขไดอยางรวดเรว ดฉนมนใจวาสามารถอานและตรวจสอบรายการสงสงของเพอสงตอได”

• ถาคณไมมทกษะอะไรเปนการเฉพาะ ใหเนนความสามารถของคณทจะนำามาประยกตใชในงานนนๆ และบอกถงความสนใจทจะเรยนรเพมเตม

ตวอยาง

“ผมชำานาญในการอานคมอการใชอปกรณตางๆ ผมศกษาไดเรยนรซอฟทแวรแพคเกจตางๆ มาแลวดวยตนเอง ถงแมผมจะไมทราบวธใชซอฟทแวรทคณพดถง ผมกอยากจะเรยนรทจะใชมน ผมเปนคนเรยนรเรวครบ”

“ดฉนกำาลงปรบปรงทกษะการอานและเขยนโดยการเรยนภาคคำาและหลงจากทไดอานสรปหนาทของตำาแหนงงานนแลว ดฉนมนใจวาดฉนมทกษะสำาหรบงานนแลวตอนน และดฉนจะเปนคนงานทดสำาหรบคณคะ”

การรบมอกบความพการ และความแตกตาง

นายจางหลายคนจะรสกอดอดเมอตองพดถงความพการ ถาคณมความพการทชดเจน หรอทจะมผลกระทบตอสมรรถภาพในการทำางานของคณ คณควรเปนฝายเรมเอยถงเรองดงกลาวกอนในการสมภาษณ อยารอใหนายจางตองเปนฝายถาม เมอคณยกประเดนขนมาแลว นายจางกจะมคำาถามหรอบอกใหคณทราบถงขอกงวลของเขา

สำาคญมากทขอกงวลตางๆ ของนายจางตองไดมการพดคยกนคณไมควรพลาดโอกาสการไดงานเพยงเพราะนายจางสนนษฐานเอาเองวาคณไมสามารถทำางานใหเขาได หรอเพราะเขามคำาถามทรสกอดอดทจะถามคณ

ตอไปนเปนขอแนะในการเรมเปดประเดนเรองความพการ

• กลาวถงความพการของคณอยางเปนธรรมชาตและในแงบวก• ใหความรในเรองนตอนายจางอยางเหมาะสม และพยายามลบลางความเชอหรอความกลวตางๆ ท

คนสวนใหญคดเกยวกบความพการ• เนนยำาความสามารถของคณทจะสามารถทำางานนได• คาดการณในใจตงแตตนวานายจางจะมขอกงวลอะไรเปนการเฉพาะในเรองความพการ และเปนฝาย

ทเรมพดถงขอนน

ตวอยาง

“ผมทราบวาบางครงหลายคนจะมความกงวลเกยวกบการจางคนพการเขาทำางาน คณมคำาถามอะไรเกยวกบความพการของผมไหมครบ ผมจะยนดตอบคำาถามของคณนะครบ”

“เพราะผมใชเกาอรถเขน คณอาจสงสยวาผมจะเขามาทำางานในแตละวนไดอยางไร ผมมรถจกรยานยนตสามลอทไดปรบใหสามารถนำาเกาอรถเขนของผมใสไวดานหลงไดครบ ผมจะไมมปญหาในการเดนทางมาทนหรอไปตามพนทตางๆ ในโรงงานเลยครบ”

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 56 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 57 -

“ในเมอดฉนตาบอดคณอาจสงสยวาดฉนจะทำางานนไดอยางไรดฉนไดรบการอบรมใหใชเครองมอนมาแลวทศนยฟนฟสมรรถภาพ ดฉนขออนญาตใชเครองมอนใหคณดไดไหมคะ” (ไมตองทนท อาจภายหลง) “คณมขอกงวลอนๆ เกยวกบการทำางานในเมอดฉนตาบอดไหมคะ”

“ถงผมจะไมสามารถใชขาผมได ผมกยงสามารถทำางานเชอมตอเหลกได ผมสามารถลงจากเกาอรถเขนของผมไปนงบนมานงสำาหรบทำางานเชอม และยงสามารถทำางานจากมานงทำางานทเตยกวากได ตอนทผมเขารบการอบรม ผมทำางานไดเรวและถกตองแมนยำาเทากบผเขาอบรมคนอนๆ ทไมไดมความพการเลยครบ”

“ในงานลาสดทผมทำา นายจางเขยนคำาสงงานอยางรวบรดใหผมทำาทกวนสำาหรบงานซอม แตผมกสามารถเขาใจสงทเขาพดไดโดยวธการอานรมฝปาก”

“หลายๆ คนคดวาคนหหนวกนนอานหนงไมออกและเขยนไมได แตผมสามารถอานและเขยนไดดเชนเดยวกบคนทเรยนจบโรงเรยนมธยมครบ”

“ผมอาจจะใชเวลามากกวาคนสวนใหญในการเรยนรงานตางๆ แตเมอไหรทผมไดเรยนรแลว ผมไมลมครบ และผมเปนคนทำางานหนก”

“คณอาจเหนวาดฉนดไมคอยแขงแรงหรอมสขภาพไมคอยด แตในงานกอนหนาน บนทกการเขาทำางานของดฉนมประวตดกวาของคนงานอนๆ มาก ดฉนมการลาหยดเพยงแค 2 วนเทานน เนองจากเปนไข”

คณสามารถรบมอกบความแตกตางอนๆ ของคณ เชน อาย หรอเพศ โดยการอธบายในแนวของตวอยางขางบน

ตวอยาง

“ดฉนสงเกตวาคนงานสวนใหญทนของคณเปนผชาย คณอาจกงวลวาคนงานผหญงจะสามารถทำางานรวมกบพวกเขาไดหรอ ในงานกอนหนาน ดฉนเปนผหญงคนเดยวในโรงงานนน และดฉนกสามารถปฏบตหนาทรวมกบคนอนๆ ไดเปนอยางด”

“ผมทราบวาผมมอายมากกวาคนสวนใหญททำางานตรงน แตผมสามารถเขากบคนไดทกชวงอาย เพราะประสบการณในอดตของผมทำาใหผมเรยนรเกยวกบงานนไดอยางรวดเรว ผมมประสบการณในการทำางานมาแลวหลายป ผมจงรวาการทำางานใหดนนตองทำาอยางไรบาง”

การบอกใหนายจางทราบถงความตองการเฉพาะของคณ

คนงานทกคนจำาเปนตองมสถานท เครองมอและอปกรณตางๆ ในการทจะทำางานใหมประสทธภาพ แตสำาหรบคนพการเชนคณนน นายจางอาจจำาเปนตองปรบเปลยนสถานททำางานหรอจดหาเครองมอพเศษสำาหรบคณบาง ความตองการนเรยกวาการอำานวยความสะดวกให (Accommodation) ซงอาจหมายถงความจำาเปนทจะตองหาอปกรณพเศษ ปรบเปลยนจดทำางาน (เชนเกาองานทตำากวาปกต) หรอการเปลยนตารางการทำางานใหคณ ในบางครงคณอาจตองการไดรบการสอสารหรอการอบรมในรปแบบทตางจากผอน การสมภาษณงานจงเปนโอกาสทดทสดทคณจะอธบายแกนายจางไดวาคณจำาเปนตองมอะไรบาง หรอถาคณไมจำาเปนตองมอปกรณเฉพาะหรอการปรบเปลยนสถานททำางานเลย กเปนโอกาสทจะบอกเขา

การวจยในระดบนานาชาตชวา คนพการสวนใหญ ไมมความจำาเปนทจะตองเปลยนสงใดหรอตองการสงอำานวยความสะดวกเพมเตมเพอทจะทำางานไดอยางมประสทธภาพ บางคนเทานนทมความจำาเปน นายจางหลายคนสนนฐานวาคนพการจำาตองมอปกรณพเศษทมราคาสง หรอตองมปรบเปลยนสถานททำางานให สมมตฐานอยางนหมายความวาคณอาจตองใหความรแกนายจาง เกยวกบความพการของคณขณะทคณใหสมภาษณ และแจงใหนายจางทราบถงความตองการพเศษทคณอาจตองมเพมทจะชวยใหคณทำางานไดอยางมประสทธภาพ หรออาจไมมอะไรจำาเปนทจะตองเพมกแจงไป

ตวอยาง

“คณจะเหนไดวาผมใชเกาอรถเขน อยางไรกตาม เวลาทำางาน ปรกตแลวผมจะยายไปนงอยบนเกาอทำางานเพอทวาผมจะไดสามารถนงทำางานไดอยางสบายทโตะ และสำานกงานของคณกมลฟตบรการจากทจอดรถ ผมจงจะไมมปญหาเลยในการเดนทางมาทำางานดวยรถสามลอพเศษทผมม แลวกยายไปนงเกาอรถเขนเพอขนลฟตมาทสำานกงาน”

“ถงแมดฉนจะใชไมเทาชวยเดน แตการทำางานของดฉนไมไดรบผลกระทบอะไร ดฉนสามารถเดนขนบนไดและเดนไปมารอบๆ รานไดอยางงายดาย”

ในบางประเทศมขอกำาหนดทางกฎหมายใหนายจางตองทำาการปรบสถานททำางานอยางสมเหตสมผลใหกบคนพการ เพอทพวกเขาจะไดสามารถทำางานไดอยางมประสทธภาพ และในบางกรณรฐอาจมเงนชวยเหลอหรอการสนบสนนในรปแบบอนใหแกนายจางเพอไปปรบสถานททำางานใหเกดความสะดวกในการทำางานของคนพการ

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 58 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 59 -

การเจรจาตอรองเรองการอำานวยความสะดวกในสถานททำางาน

ตอไปนคอขอแนะนำาสำาหรบการพดคยเจรจาเรองการมสงทจะเอออำานวยการทำางานของคนพการในพนททำางาน

• อธบายถงการปรบเปลยนทจำาเปนม โดยอธบายใหชดและเรยบงายทสดเทาทจะทำาได ใชตวอยางจากการทนายจางคนกอนของคณปรบเปลยนสงนนใหคณ หรอจากทคณทำาเองทบานคณ

• ถาความตองการของคณเปนสงทจะใหผลประโยชนแกลกจางคนอนๆ ดวย ใหคณชแจงดวย ตวอยางเชน การทำาแนวทางเดนใหกวางขนกจะเปนผลดสำาหรบทกๆ คน

• ใหขอมลความรแกนายจางและพยายามลบลางความเชอหรอคำากลาวขานทไมดเกยวกบคนพการ• เนนยำาความสามารถในการทำางานในตำาแหนงนของคณ• คาดการณใหถกตองเกยวกบความกงวลตางๆ ของนายจาง และยกประเดนนนขนมาพด ตวอยางเชน

นายจางอาจกงวลเกยวกบราคาทสงของอปกรณทจำาเปน

ตอไปนเปนขอแนะนำาและตวอยางสำาหรบการยกประเดนเกยวกบสงอำานวยความสะดวกขนมาพดกบนายจาง

• ผหางาน “คณอาจสงสยวาดฉนจะสามารถใชเครองจกรเยบผาในโรงงานไดหรอไม ตอนทดฉนอบรมอยทศนยวชาชพ ดฉนไมมปญหาในการใชเครองจกรอตสาหกรรมเยบผาเลย ถาคณกงวลเรองน ดฉนจะขอดพนทการทำางานทโรงงานไดไหมคะ เพอทวาดฉนจะไดบอกคณไดวาจำาเปนตองปรบเปลยนอะไรหรอไมคะ”

• ผหางานทมความบกพรองทางการไดยน “คณอาจกงวลวาผมจะสอสารกบลกจางคนอนๆ และ ผควบคมดแลของผมไดอยางไร ผมสามารถอานและเขยนได ปกตแลว ผมจงเขยนเปนขอความในการสอสารครบ”

• ผหางาน “ปกตดฉนจะไมจำาเปนตองขอการปรบเปลยนอะไรเพอใหดฉนทำางานไดอยางมประสทธภาพ นอกจากการขอใชโถสขภณฑแบบตะวนตก และจะยงดถามราวจบ เพอทดฉนจะไดจบยดไดขณะทยายตวจากเกาอรถเขนลงไปสตวโถสขภณฑ ในบรษทนมโถสขภณฑแบบตะวนตกหรอไมคะ ประตจะตองกวางพอสำาหรบทรถเขนจะเขาไดดวยคะ”

นายจาง “มครบ โถสขภณฑในบรษทเราเปนแบบตะวนตก และหองนำาหนงกมประตทกวางอยแลวผหางาน “ถาบรษทคณสามารถตดตงราวจบใหได ดฉนสามารถใหชอผทสามารถตดตงราวจบโดยถกตองตามกฎระเบยบทางการเกยวกบของอาคาร และคาใชจายจะตกอยประมาณ 200 เหรยญ (ประมาณ 6000 บาท) เทานนคะ”

ตอไปนคอคำาแนะนำาเพออธบายอปกรณชวยเหลอตางๆ ใหนายจางทราบ

“เพราะผมตาบอด ผมจำาเปนตองมโปรแกรมคอมพวเตอรหรอซอฟทแวรสำาหรบคนตาบอดโดย เฉพาะเพอชวยใหผมทำางานกบเครองคอมพวเตอรได อยางไรกตาม สมาคมคนตาบอดทองถนมซอฟทแวรน และผมกมคดลอกของซอฟทแวรนอยแลว ถาผมไดรบเขามาทำางานทน ผมสามารถนำาโปรแกรมนมาลงในเครองคอมพวเตอรทนไดครบ”

“ผมมแขนขางเดยว แตผมเรยนรการพมพดวยการใชคอมพวเตอรธรรมดาครบ ผมยงสามารถใชโทรศพททวไปไดดวย อยางไรกตาม จะสะดวกกวาถามหฟงพรอมปมปรบใหผมเพราะจะทำาใหผมทำาการจดขอความไดงายขน หฟงพรอมปมปรบนราคาไมสงครบ”

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 60 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 61 -

คณไดเรยนรเกยวกบก�รสมภ�ษณง�นแลวตอนน ถงเวล�แลวทคณจะเรยนรก�รจดระบบก�รห�ง�นของคณ

แบบฝกหด 7.1 การเลนบทบาทซอมการสมภาษณงาน

วธทดทสดในการเรยนรทจะตอบคำาถามทวไปแมกระทงคำาถามทยากๆ คอการแสดงบทบาทซอมการสมภาษณงาน และออกไปสมภาษณงานจรงๆ ใหมากทสดเทาทจะทำาได ตอไปนคอวธการซอมสมภาษณ

• เลอกงานทคณสนใจจากหนาโฆษณาตำาแหนงงานในหนงสอพมพหรอในระบบอนเตอรเนต หรอจากแหลงอนๆ

• ขอใหเพอนหางานของคณเลนบทนายจาง• แตงตวใหเหมอนตอนทคณจะเขาไปสมภาษณงานจรง ถาเปนไปได ควรซอมบทบาทใน

สภาพแวดลอมทเหมอนการสมภาษณงานจรง• ทำาการเลนบทบาทสมภาษณงานโดยใชคำาถามทแนะนำาโดยคมอน หรอคมออนๆ หรอใช

คำาถามทคณคดวาอาจจะถกถาม• ซอมการสมภาษณงานในทกขนตอนอยางจรงจง และขอใหเพอนหางานของคณเปลยนวธ

การสมภาษณในแตละครงททำาการซอมเลนบทบาท เนองดวยผสมภาษณบางคนมบคลกเปนคนแขง บางคนมบคลกเหมอนไมสนใจอะไร บางคนอาจดเหมอนกำาลงมงานยง คณจงควรซอมโดยใชสถานการณถกสมภาษณจากนายจางทหลายหลากอารมณ จะไดพรอมทจะตงรบกบผสมภาษณทกประเภทอยางมนใจ

• ทบทวนจดแขงและจดออนตางๆ ของคณ หลงทำาการซอมเสรจแลว• ซอมการเลนบทบาทการสมภาษณงานซำาอกและพยายามปรบปรงไปเรอยๆ ถาคณหรอ

เพอนของคณมเครองถายวดโอ ควรถายการซอมสมภาษณนไว เพอทคณจะไดสามารถดยอนหลงไดวาคณทำาไดดพอหรอยง

การจดระบบการหางาน

สงใดกตามทคณทำาไดหรอใฝฝนวาคณทำาได­­จงเรมทำาเสยความกลานนมความเปนอจฉรยะ­­มพลง­­และมความขลงอยในตวมนอยแลว­­

จงเรมเดยวนเลยเกอเธ กวชาวเยอรมน

ตอนนคณทราบแลววาจะตองทำาอยางไรบางในการหางาน อนทจรง ถาคณไดทำาแบบฝกหดในคมอเลมนอยางครบถวนแลว นนหมายความวาคณไดเรมกระบวนการหางานในแงปฏบตจรงแลว ในบทนคณจะ

• เรยนรวธการจดระบบการหางานของคณ• คนหาวธททคณจะสามารถรกษาความหวงไวได แมผลการสมครงานของคณอาจยง

ไมประสบผล

8

แบบฝกหด 8.1 การจดระบบการหางานของคณ

แบบฝกหดสดทายทคณกำาลงจะทำานจะชวยใหคณวางระบบสำาหรบตวคณ ตอไปนเปนวธงายๆ

• เลอกพนทเชงภมศาสตรหรอทองถนทคณตองการทำางาน• ใชแหลงขอมลเกยวกบงานในบทท 3 และ 6 เพอทคณจะไดสามารถหางานและนายจางท

มลกษณะตรงกบเปาหมายของคณ• เรมเขยนจดหมายสมครงาน โทรศพทถงหรอเขาพบนายจางตางๆ • ตงเปาหมายไววาในแตละอาทตยคณจะตดตอนายจางกคน• ใชแผนบนทกชอนายจางทไดตดตอซงอยในดานทายของคมอฉบบนเพอเกบขอมลวาคณ

ไดตดตอนายจางคนไหนแลวบาง และเพอกำาหนดขนตอไปของคณในการหางาน• หาสมดบนทกรายวนมาใชจดรายการสงตางๆ ทคณตองทำาในแตละวน• อยาเพงทอถอยหรอหมดหวง

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 63 -

รกษาความหวงของคณไว

คนสวนใหญจะตองตดตอนายจางหลายคนและสมครงานหลายทกวาเขาจะไดงานทำา การหางานบางครงอาจทำาใหคณทอถอย อยางไรกตาม ในการทคณจะนำาเสนอตวเองอยางมประสทธผลใหด คณจะตองมกำาลงใจดและมองภารกจนในแงบวก

ตอไปนคอแนวความคดตางๆ ทจะชวยคณรกษาทาทใหเปนบวกไวในการหางาน

• ทำาการฉลองสำาหรบอะไรกตามทคณทำาสำาเรจ แมวาจะเปนความสำาเรจเพยงนอยนด• เลาใหเพอนหางานของคณฟง รวมทงเพอน ญาตในครอบครว หรอทปรกษาหางาน ถงสงตางๆ ท

คณไดพยายามทำา และอะไรททำาไปแลวแตไมไดผล• อานทบทวนเอกสารสำาหรบการหางานของคณกบเพอนหางานของคณ เพอทจะไดชวยกนปรบปรง

ใหดขน• ทำาอะไรกไดทจะทำาใหคณรสกด รสกกระฉบกระเฉง• พดคยกบคนหางานทเขาประสบความสำาเรจ และไดงานทำาแลว• ถาคณไดเขาไปสมภาษณงานแลวแตไมประสบความสำาเรจ ใหตดตอนายจางทสมภาษณคณแลวขอ

ความเหนวาคณควรปรบปรงอยางไรบาง• จดกลมคนหางานขนมา เพอใหคนในกลมชวยเหลอซงกนและกน

การเปลยนแปลงตางๆ ใหดขนและการกาวหนาตอไป

ถาคณไมประสบความสำาเรจในการหางานอยางรวดเรวตามทคณตองการ คณอาจปรบแผนหรอพจารณาเปาหมายอาชพการงานของคณอกครง แตไมวาคณจะทำาอะไรกตาม ขอจงอยายอมแพหรอสนความหวง

แมวาคณประสบความสำาเรจในการหางานแลว การเรยนรนนกยงไมจบลงอยดเพราะการมงานทำาทยงยนโดยไมถกใหออกนน จำาเปนตองมองคความรและทกษะอกชดหนงทตางกบทคณใชในการหางาน โปรดทบทวนรายการทระบถงลกษณะเฉพาะและพฤตกรรมดานบวกทคณควรมในบทท2 เพอชวยใหคณสามารถ ทำางานในททำางานใหมของคณอยางยาวนานโดยไมถกใหออก และคณตองไมลมพฒนาทกษะตางๆ หรอเรยนรเพมเตมเพอจะไดกาวหนาในอาชพการงานตอไปอก

หนงสอคมอฉบบนจะสามารถชวยคณไดตลอดเสนทางอาชพการงานของคณ เปนสงสำาคญมากทคณจะตองหมนเรยนรสงใหมๆ อยตลอดเวลา และเมอคณมประสบการณการทำางานและความรมากขน คณอาจตองการทจะเปลยนไปทำางานอน คมอฉบบนสามารถชวยคณไมเพยงเฉพาะในการหางานแรกของคณ แตตลอดชวตการทำางานของคณ ขอใหคณใชประโยชนจากคมอ สความสำาเรจในการหางาน ตลอดไป และพยายามเปดโลกทศนใหกวางเพอรบรโอกาสตางๆ ทอาจเกดขนสำาหรบคณในอนาคต

ไมวาอะไรจะเกดขน ขอใหคณเชอมนในตวคณเอง

คณไดอ�นและทำ�แบบฝกหดในคมอ สความสำาเรจในการหางาน จบลงแลวตอนน ถงเวล�แลวทคณจะออกไปห�ง�น และไดรบก�รจ�งง�น

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 64 -

ภาคผนวก

เวบไซตทเปนประโยชน

ขอมลทวไปเกยวกบการจางงานและคนพการ

โครงการดานความพการในแถบเอเชยและแปซฟกของไอแอลโอ (ILO) หรอทเรยกวา อะบลตเอเชย (AbilityAsia) นน มขอมล เอกสาร และสงพมพเกยวของกบประเดนตางๆ ของความพการในภมภาคเอเชยwww.ilo.org/abilityasia

ศนยสงเสรมอาชพของคนพการแหงชาตของประเทศอนเดย ไดรวบรวมขอมลขาวสารในหลายประเดนทเกยวกบการจางงานคนพการในประเทศอนเดย รวมถงกฎหมายและนโยบายตางๆ www.ncpedp.org

เครอขายการจดหางานแหงสหรฐอเมรกา ไดรวบรวมขอมลทมประโยชนมากมายเกยวกบวธการอำานวยความสะดวกตามอยางสมเหตสมผลใหกบคนพการประเภทตางๆwww.jan.wvu.edu

องคการคนพการสากลประจำาภมภาคเอเชยและแปซฟก มขาวสารขอมลและสงพมพทเกยวของกบคนพการในภมภาคเอเชยและแปซฟกwww.dpiap.org

ขอมลเกยวกบกฎหมายแรงงานและนโยบายตางๆ ทเกยวของ

เวบไซต AbilityAsia จะนำาคณไปสขอมลเกยวกบกฎหมายและนโยบายตางๆ ทเกยวของในหลายประเทศในแถบเอเชยและแปซฟกwww.ilo.org/abilityasia

I

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 67 -

คณสามารถหาขอมลเพมเตมเกยวกบกฎหมายแรงงานและนโยบายตางๆ ทเกยวของไดทกระทรวงแรงงานในประเทศของคณ เวบไซตอนๆ บางเวบไซตสามารถเขาสไดโดยผานเวบไซต AbilityAsia

บางเวบไซตเกยวกบการจดหาบคคลากรและจดหางาน

Job Database จอบ เดตาเบส มรายชองานตางๆ ทวางอยในประเทศออสเตรเลย จน อนเดย ฮองกง อนโดนเซย เกาหล มาเลเซย ฟลปปนส สงคโปร ไตหวน และไทย เวบไซตนยงมขอมลสำาหรบผทกำาลงหางานอยดวย (ภาษาองกฤษเทานน)www.jobsdb.com/default.htm

Job Street หรอ จอบสตรต คอหนงในเวบไซตหางานทใหญทสดในแถบเอเชยและแปซฟก สำาหรบผหางานในมาเลเซย สงคโปร ฟลปปนส อนเดย อนโดนเชย บงคลาเทศ ญปน และเวยดนาม เวบไซต นยงมเรองเฉพาะสำาหรบคนพการโดยเฉพาะwww.my.jobstreet.comjobs4disabled.jobstreet.com (ในขณะน ป 2009ใชไดสำาหรบประเทศมาเลเซยเทานน)

Thailand Jobs Database ไทยแลนด จอบส เดตาเบส (ภาษาไทยและองกฤษ)th.jobsdb.com/TH/EN/V6HTML/Home/default

Vietnam Works เวยดนาม เวรกส คอเวบไซตบรการจดหาบคคลากรทใหญทสดในประเทศเวยดนาม(ภาษาเวยดนามและองกฤษ)www.vietnamworks.com

Jobs Ahead จอบส อะเฮด คอเวบไซตบรการจดหาบคลากรในประเทศอนเดย (ภาษาองกฤษเทานน)www.jobsahead.com

Australian Job Search ออสเตรเลยน จอบ เซรช คอเวบไซตบรการจดหาบคลากรในประเทศออสเตรเลย เวบไซตนไดรบการสนบสนนโดยรฐบาลออสเตรเลยwww.jobsahead.com

China HR ไชนา เอชอาร คอเวบไซตบรการจดหาบคลากรทใหญทสดในประเทศจน (ภาษาองกฤษและจน)www.chinahr.com

Monster.com มอนสเตอร คอเวบไซตรวบรวมบรษททรบบรการจดหาบคลากรทวโลก เวบไซตนมเวบไซตยอยสำาหรบบางประเทศในทวปเอเชยดวยฮองกง www.monster.com.hkสงคโปร www.monster.com.sgอนเดย www.monsterindia.com

เวบไซตทใหขอมลขาวสารเกยวกบงานและการจดหางานสำาหรบคนพการโดยเฉพาะ

สภาทปรกษาทางธรกจของประเทศกมพชา มฐานขอมลเกยวกบงานสำาหรบคนพการ และยงมขอมลอนๆ อกดวยwww.bac.org.kh

เวทนายจางของประเทศศรลงกา เปนองคกรนายจางททำางานอยางแขงขนมาก สงเสรมการจดหาคนพการปอนกบนายจางและบรษทตางๆ เวบไซตนยงมฐานขอมลเกยวกบผหางานโดยทวไปอกดวยwww.empfed/lk/employement

Jobs for Disabled in India จอบส ฟอร ดสเอเบลด อน อนเดย มขอมลสำาหรบผกำาลงหางานทมความพการ และมฐานขอมลเกยวงานดวยwww.jobs4disabled.com

Jobs Street Malaysia จอบ สทรท มาเลเซย มเวบไซตโดยเฉพาะสำาหรบงานเพอคนพการJobs4disabled.jobstreet.com

SHL Solutions เอสเอชแอล โซลชน มแบบทดสอบกอนการจางงานสำาหรบใหนายจางใช เวบไซตนยงมแบบฝกหดททกคนสามารถเขาไปทำาไดโดยไมเสยคาใชจาย (ภาษาองกฤษ ฝรงเศส เยอรมน อตาเลยน สเปน เดนช ดช นอรวเจยน ฟนนช สวดช และญปน)www.shl.com/shl/en-int

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 68 -

ใบขอมลสวนบคคล

ประเภทของขอมลทคณจะตองลงในใบสมครงานนนจะแตกตางกนในแตละประเทศ สงสำาคญทสดทคณลมไมไดในการกรอกเอกสารอะไรกตามคอ ตองอานอยางระมดระวงรอบคอบและตอบคำาถามทงหมดใหครบถวนและถกตอง ใบขอมลสวนบคคลชดนจะเกบขอมลทถกตองของคณไว วธทำา กรอกเอกสารฉบบนใหเสรจสมบรณ แลวนำาไปใชในการกรอกในใบสมครงานรวมทงใบสมครงานทางอนเตอรเนต ในการเขยนจดหมายถงนายจาง และการเขยนประวตการทำางาน

I. ขอมลทวไปชอและนามสกล โทรศพททอย โทรศพทมอถอ อเมลวนเดอนปเกด สถานทเกดหมายเลขบตรประจำาตวประชาชน สถานภาพหมายเลขตดตอและชอของผตดตาม

II. การศกษาก. ประถมศกษาชอโรงเรยนสถานทตงระดบการศกษาสงสด

ข. มธยมศกษาชอโรงเรยนสถานทตงวชาทเรยนชวงเวลาทเรยนวชาเหลานคณวฒตางๆ ทไดรบ

ค. การศกษาหลงมธยมปลาย/โรงเรยนอาชวะชอการศกษาหลงมธยมปลาย/โรงเรยนอาชวะสถานทตงวชาทเรยนชวงเวลาทเรยนวชาเหลานคณวฒตางๆ ทไดรบ

II

ง. วทยาลย/มหาวทยาลยชอวทยาลย/มหาวทยาลยสถานทตงวชาทเรยนชวงเวลาทเรยนวชาเหลานคณวฒตางๆ ทไดรบ

จ. วชาหรอประกาศนยบตรอนๆ ทคณไดรบชอองคกรทจดการอบรมวชาทเรยนชวงเวลาทเรยนวชาเหลานคณวฒตางๆ ทไดรบ

III. ประวตการทำางานก. นายจาง/บรษทชอสถานทตง ทำางาน ถง

ผควบคมดแล หมายเลขโทรศพทตำาแหนงงาน อเมลหนาทและความรบผดชอบ เงนเดอน

อปกรณพเศษทคณควบคมการทำางาน/สงทคณทำาสำาเรจ

เหตผลทคณออกจากงาน

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 70 -

สความสำาเรจในการหางาน

คมอสำ�หรบคนห�ง�นทมคว�มพก�ร- 71 -

ข. นายจาง/บรษทชอสถานทตง ทำางานตงแต ถง

ผควบคมดแล หมายเลขโทรศพทตำาแหนงงาน อเมลหนาทและความรบผดชอบ เงนเดอน

อปกรณพเศษทคณควบคมการทำางาน/สงทคณทำาสำาเรจ

เหตผลทคณออกจากงานเพมเตม กรณาแนบขอมลเพมเตมเกยวกบงานไปดวยในกระดาษอกแผน

IV. บคคลอางอง(ใหกรอกขอมลของผอางองสามคนเปนอยางนอย ใสชอเตม ตำาแหนง ขอมลสำาหรบการตดตอ และระยะเวลาทคณรจกกบบคคลเหลานน)

ชอและนามสกล ตำาแหนงทอย โทรศพท

อเมล

ชอและนามสกล ตำาแหนงทอย โทรศพท

อเมล

ชอและนามสกล ตำาแหนงทอย โทรศพท

อเมล

ใสขอมลอนๆ ทคณจำาเปนตองใชในการเขยนใบสมครลงตรงน

ISBN 978-92-2-820858-0

องคการแรงงานระหวางประเทศ

สำานกงานกลมประเทศเอเชยตะวนออก

ชน 10 อ�ค�รสหประช�ช�ต ตไปรษณย 2-349 ถนนร�ชดำ�เนนนอก กรงเทพมห�นคร 10200 ประเทศไทย โทรศพท: +662 288 1234 โทรสาร: +662 288 3062 อเมลล: BANGKOK@ilo.org เวบไซต: www.ilo.org/skills

www.ilo.org/asia