วารสารสังคมศาสตร์ ·...

127126 127126

ศกยภาพและโอกาสในการพฒนาการทองเทยวของอ�าเภอเขาคอ

จงหวดเพชรบรณ

รสสคนธ ประดษฐ*

รดเกลา เปรมประสทธ**

บทคดยอ

การวจยครงนมจดมงหมายเพอศกษาศกยภาพขององคกรปกครองสวน

ทองถนในการพฒนาการทองเทยวของพนทอ�าเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ และ

เพอวเคราะหศกยภาพและโอกาสทางดานการทองเทยวของพนทอ�าเภอ เขาคอ

จากนนจะเสนอเปนขอเสนอแนะเชงนโยบาย โดยไดท�าการเกบขอมลดวยวธการ

ดงน 1) การสมภาษณเชงลกกบผมสวนส�าคญในการก�าหนดนโยบายการทองเทยว

ขององคกรปกครองสวนทองถน 2) การสนทนากลมกบกลมผประกอบการและ

กลมผน�าชมชน 3) การวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส อปสรรค

ผลการศกษาศกยภาพและโอกาสทางการทองเทยว พบวาองคกรปกครอง

สวนทองถนในพนทอ�าเภอเขาคอไดเขามามสวนรวมในการพฒนาศกยภาพทางการ

ทองเทยวเพมมากขนจากการกระจายอ�านาจดานการทองเทยวของภาครฐใหกบ

องคกรปกครองสวนทองถน ซงผลการด�าเนนงานในการเสรมสรางศกยภาพดาน

การทองเทยวขององคกรปกครองสวนทองถน เชน การสงเสรมดานการ

ประชาสมพนธและการสงเสรมงานเทศกาลประเพณใหเปนแหลงทองเทยวทเพม

มากขน มการบรการขอมลขาวสาร การตดตอสอบถามเพออ�านวยความสะดวก

แกนกทองเทยว และการพฒนาปรบปรงพนทเพอเปนจดดงดดความสนใจใหแก

นกทองเทยว แตผลการศกษายงพบวาทองถนยงขาดกระบวนการพฒนาศกยภาพ

โดยการบรณารวมกนกบหนวยงานภาครฐอน ๆ และขาดการสงเสรมกระบวนการ

มสวนรวมจากผมสวนไดสวนเสยในพนท

* รฐประศาสนศาสตรมหาบณฑต คณะสงคมศาสตร มหาวทยาลยนเรศวร

** ศลปศาสตรดษฎบณฑต (พฒนาสงคม) อาจารยประจ�าภาควชาสงคมวทยาและมานษยวทยา คณะ

สงคมศาตร มหาวทยาลยนเรศวร

วารสารสงคมศาสตร ปท 10 ฉบบท 2 (ก.ค.-ธ.ค. 2557) หนา 127-149

129128

ผลการศกษาจดแขง จดออน โอกาสและอปสรรคทางการทองเทยว พบวา

เขาคอมจดทตงทางภมศาสตรทไดเปรยบ มทศนยภาพทสวยงาม มภมอากาศท

หนาวเยนจนไดสมญานามวาเปนดนแดนแหงสวตเซอรแลนดเมองไทย และภาครฐ

มการกระจายอ�านาจใหแกทองถนใหสามารถบรการจดการดานการทองเทยว

ไดตามระเบยบทกฎหมายก�าหนด แตมขอจ�ากดในการพฒนาคองบประมาณใน

การพฒนามอยอยางจ�ากดในขณะทปรมาณงานทตองการมาก ท�าใหไมสามารถ

ด�าเนนการไดเพยงพอตอความตองการ นอกจากนพนทของอ�าเภอเขาคอสวนใหญ

ยงขาดระบบการจดการดานขยะทด และขาดพนทในการรองรบขยะซงปญหา

เหลานอาจสงผลกระทบตอภาพลกษณดานการทองเทยวตามมา

ขอเสนอแนะทไดจากการศกษา พบวาการพฒนาศกยภาพดานการ

พฒนาการทองเทยวขององคกรปกครองสวนทองถนควรมการถายโอนงบประมาณ

และบคลากรมาสองคกรปกครองสวนทองถนและองคกรปกครองสวนทองถนใน

พนทอ�าเภอเขาคอควรบรณาการงานดานการทองเทยวรวมกบหนวยงานของรฐ

ทกฝายในพนท เพอใหเกดการพฒนาอยางเตมศกยภาพ

ค�าส�าคญ : ศกยภาพและโอกาส, การพฒนาการทองเทยว, องคกรปกครองสวน

ทองถน

129128

Potentials and Opportunities in Tourism Development of Khao

Kho Sub-district, Phetchabun Province

Rotsukhon Pradit

Rudklaw Pampasit

Abstract

This research aims to study the potential of local government

in tourism development of Khao Kho Sub-district area, Phetchabun

Province and to analyze the potentials and opportunities in tourism

of Khao Kho Sub-district area. After that, this research will propose

the policy proposal by having its data collection according to these

methods 1) Having an in-depth interview with the important persons

in setting up the tourism policy of local government 2) Having

conversations with business entrepreneurs and community leaders

3) Analyzing the strengths, weaknesses, opportunities, and obstacles.

The study result of the potentials and opportunities in tourism

found that the local government in Khao Kho Sub-district area has

become part of tourism development more from the power

decentralization in government tourism for the local government.

The outcome from enhancing the potentials in tourism of the local

government such as public relations promotion and tradition and

festival promotion to be tourist attractions more, providing news and

information services as well as contact information for tourists, and

area development in order to attract tourists. However, the study

result found that the local lacks of the potential development process

integrated with other government organizations as well as lacks of

the benefit sharing person promotion process.

131130 131130

The study result from studying the strengths, weakness,

opportunities, and obstacles in tourism, it was found that Khao Kho

has the beneficial location, beautiful scenery, cold climate which is

named “the Switzerland of Thailand”, and the government has

decentralized power to the local in order to provide services in tourism

according to what stated in the regulations in the law. However, it

has the limitation in the development of budget matter which is

limited while the large amount is needed; therefore, it is not enough

to run the process according to the needs. Moreover, most of Khao

Kho Sub-district area still lacks of the good garbage management

system and the place for storing the garbage. These problems might

affect the tourism image afterwards.

The suggestions granted from this research study are that in

the local government tourism potential development, it should be

the budget and staff transferring to the local gorenment, and Khao

Kho Sub-district local government should integrate the tourism matter

with other government organizations in the area in order to create

the most potential development.

Keywords : Potentials and Opportunities, Tourism Development,

Local Government

131130 ศกยภาพและโอกาสในการพฒนาการทองเทยวของอ�าเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ 131130

บทน�า

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11 (พ.ศ.2559-2555)

ไดใหความส�าคญกบการจดการการทองเทยวโดยไดก�าหนดแนวทางการพฒนาให

เออตอการสงเสรมการทองเทยวของประเทศ โดยจะพฒนามาตรฐานความ

ปลอดภยและมาตรฐานแหลงทองเทยว พฒนาเครอขายความเชอมโยงของระบบ

คมนาคม จดท�าผงเมอง การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารเพอสงเสรม

การตลาดทสอดคลองกบพฤตกรรมนกทองเทยว พฒนาคณภาพบคลากรในภาครฐ

และเอกชนทงสวนกลางและทองถน การปรบปรงกฎระเบยบและการบงคบใช

กฎหมายอยางเขมงวด พฒนากลไกเพอบรหารจดการความเสยงจากปจจย

ภายนอกและภายในทสงผลกระทบตออตสาหกรรมทองเทยว (แผนพฒนา

เศรษฐกจและสงคมแหงชาต ฉบบท 11, พ.ศ.2559-2555) ดงนนการพฒนา

ศกยภาพและโอกาสทางดานการสงเสรมการทองเทยวจะเกดขนไดตองอาศยการ

สนบสนนและการรวมมอจากทกฝายทงหนวยงานภาครฐจากสวนกลางและสวน

ทองถนและภาคเอกชน ในการเพมศกยภาพและมาตรฐานการใหบรการในดาน

ตาง ๆ ของการทองเทยว ซงจะสงผลถงความพรอมของศกยภาพและมาตรฐาน

ในภาพรวมในระดบประเทศ

การพฒนาศกยภาพดานการทองเทยวในปจจบนองคกรปกครองสวน

ทองถนไดมบทบาทส�าคญในดานของการบรหารจดการแหลงทองเทยวจากการ

ก�าหนดไวในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550ซงไดก�าหนดใหสทธ

ชมชนในการอนรกษฟนฟจารตประเพณ ภมปญญาทองถน ศลปวฒนธรรมอนด

ของทองถนและของชาตและมสวนรวมในการจดการการบ�ารงรกษาการใช

ประโยชนจากทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม ซงเปนการกระจายอ�านาจและ

เปดโอกาสใหชมชนและทองถนเขามามสวนรวมในการบรหารจดการการทองเทยว

เพมมากขน นอกจากนบทบาทของทองถนและชมชนในการเขามาจดการทองเทยว

ไดขยายตวอยางรวดเรวและในอนาคตมแนวโนมทจะเตบโตมากขน ทงนรปแบบ

ของการจดการโดยชมชนถกคาดหวงวาเปนวธการจดการทองเทยวแบบหนงทม

ศกยภาพโดยเนนกระบวนการมสวนรวมของชมชนในการจดการ และสนบสนน

การอนรกษทรพยากรธรรมชาต ในขณะเดยวกนกเกดประโยชนแกเศรษฐกจชมชน

133132 รสสคนธ ประดษฐ, รดเกลา เปรมประสทธ

ของคนในทองถนอกดานหนงดวย (สนธสโรบล, 2546, หนา 9)

อ�าเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ เปนแหลงทองเทยวแหงหนงทส�าคญและ

มศกยภาพทสามารถจะรองรบนกทองเทยวทงจากตางชาตและในประเทศได

เนองจากเขาคอมยอดเขาสงประมาณ 1,174 เมตร เหนอระดบน�าทะเล สงผลให

สภาพภมอากาศบนเขาคอเยนตลอดป จนมชอเรยกวา “สวตเซอรแลนดเมองไทย”

นอกจากบรรยายกาศทเอออ�านวยตอการทองเทยวแลวนน เขาคอยงมสถานททอง

เทยวทอกหลายแหงทเปนจดดงดดใจใหนกทองเทยวแวะมาเยอน ไดแก อนสาวรย

จนฮอ ฐานอทธ (พพธภณฑอาวธ) อนสรณสถานผเสยสละเขาคอ เจดยพระบรม

สารรกธาตเขาคอ และหอสมดนานาชาตเขาคอ พระต�าหนกเขาคอ น�าตกศรดษฐ

เนนมหศจรรย ไรบเอน บรษทอตสาหกรรมการเกษตรเขาคอ จ�ากด ในโครงการ

พฒนาลมน�าเขก (เขาคอ) อนเนองมาจากพระราชด�าร และสถานเพาะเลยงสตว

ปาเขาคอเพชรบรณ (สวนสตวเปดเขาคอ) นอกจากนนยงมสงอ�านวยความสะดวก

เพอรองรบนกทองเทยว ไดแก โรงแรม และรสอรท รานอาหารและเครองดม

รานขายของฝากและของทระลกซงเปนผลผลตทางการเกษตรของคนในชมชน

ไดแก ผก และผลไมเมองหนาว เปนตน

ทงนจากการพฒนาการทองเทยวทผานมาเขาคอไดรบความนยมจาก

นกทองเทยวเปนจ�านวนมาก สงผลใหเกดการเปลยนแปลงวถชวตและอาชพของ

คนในพนท และความเสอมโทรมของทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม เนองจาก

ปญหาการบกรกทดน ขยะทเกดจากการทองเทยว น�าเสยและสงปฏกล ท�าใหการ

ทองเทยวในพนทเขาคอเขาสภาวะชะงกงน โดยพบวาการพฒนาการทองเทยวท

ผานมาขาดการมสวนรวมในการบรหารจดการดานการทองเทยวของคนในชมชน

ภาคเอกชน ภาครฐ และทองถน หากสถานการณการทองเทยวในอ�าเภอเขาคอ

เปนเชนน จะท�าใหแหลงทองเทยวเขาสระยะเสอมโทรม และนกทองเทยวจะยายไป

เทยวทใหมซงจะสงผลตอสภาพเศรษฐกจของชมชนและเสยศกยภาพและโอกาส

ในการเปนแหลงทองเทยวทส�าคญของประเทศ หากทกฝายไมรวมมอกนเพอให

เกดการพฒนาและแกปญหาผลกระทบในดานตาง ๆ ทจะมากบการทองเทยว

งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาศกยภาพและโอกาสในการพฒนาการ

ทองเทยวของอ�าเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ ตลอดจนวเคราะหผลการด�าเนนงาน

133132 ศกยภาพและโอกาสในการพฒนาการทองเทยวของอ�าเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ

ขององคกรปกครองสวนทองถนในพนทอ�าเภอเขาคอทผานมาวามบทบาทในการ

ด�าเนนการในการพฒนาศกยภาพและโอกาสทางการทองเทยวอยางไร ทงนเพอ

น�าไปสการจดท�าขอเสนอแนะเชงนโยบายใหเกดการพฒนาอยางเตมศกยภาพ

วธด�าเนนการวจย

ประชากรและกลมตวอยาง

กลมตวอยางของงานวจยนคอผทมสวนส�าคญในการก�าหนดนโยบายใน

การพฒนาการทองเทยวของอ�าเภอเขาคอ ประกอบดวย นายกเทศมนตรและ

นายกองคการบรหารสวนต�าบลในพนทอ�าเภอเขาคอจ�านวน 4 แหงประกอบดวย

เทศบาลต�าบลแคมปสน องคการบรหารสวนต�าบลเขาคอ องคการบรหารสวน

ต�าบลหนองแมนา และองคการบรหารสวนต�าบลเขกนอย ผประกอบการในพนท

จ�านวน 15 ราย และกลมผน�าชมชนในพนททมแหลงทองเทยวจ�านวน 15 หมบาน

เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล

1. การสมภาษณเชงลกเกบขอมลกบนายกเทศมนตและนายกองคการ

บรหารสวนต�าบลในพนทอ�าเภอเขาคอจ�านวน 4 แหง

2. การสนทนากลมเกบขอมลกบกลมผประกอบการและกลมผน�าชมชน

3. การวเคราะห SWOT analysis เพอวเคราะหศกยภาพและโอกาส

ทางการทองเทยวของแหลงทองเทยวในอ�าเภอเขาคอ

การวเคราะหขอมล

การวเคราะหขอมลเชงคณภาพหลงจากเกบรวบรวมขอมลจากการ

สมภาษณแบบเจาะลกและการสนทนากลมน�ามาวเคราะหขอมลตามขนตอนการ

วเคราะหขอมลเชงคณภาพและน�าเสนอเปนศกยภาพการด�าเนนงานในการ

พฒนาการทองเทยวขององคกรปกครองสวนทองถนในพนทอ�าเภอเขาคอ และน�า

ขอมลเชงคณภาพทไดจากการส�ารวจ การสงเกตการณ การสมภาษณ และการ

สนทนากลมน�ามาท�าการวเคราะหจดแขง จดออน โอกาส และอปสรรคในการ

พฒนาศกยภาพดานการทองเทยวของแหลงทองเทยวพรอมทงเสนอเปนขอเสนอ

แนะเชงนโยบาย


ผลการศกษาศกยภาพและโอกาสในการพฒนาการทองเทยวขององคกร

ปกครองสวนทองถน

ผลการศกษาศกยภาพในการพฒนาการทองเทยวขององคกรปกครอง

สวนทองถนในพนทอ�าเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ สามารถสรปเปนผลการศกษา

ไดดงน

ศกยภาพดานการตลาด

การสงเสรมการตลาด มการสงเสรมการตลาดโดยการใชจดขายในดาน

ความสวยงามของทนทางธรรมชาตและดนแดนทางประวตศาสตร และความ

หลากหลายของชนเผาในการประชาสมพนธเพอสงเสรมการตลาด

การโฆษณาและประชาสมพนธ มการโฆษราและประชาสมพนธแหลง

ทองเทยวผานทางแผนพบและเวบไซตขององคกรปกครองสวนทองถน แตการ

ประชาสมพนธยงไมเดนชดเนองจากขาดแคลนงบประมาณและบคลากรทม

ความช�านาญ

การจดท�าระบบขอมลและสถตการทองเทยว ขาดการจดเกบขอมลสถต

ของนกทองเทยวทเดนทางเขามาทองเทยว ท�าใหขาดขอมลเชงสถตในการน�ามา

ประกอบการตดสนใจในการพฒนาการทองเทยวในพนทในแตละชวงเวลา

ศกยภาพดานการจดการทรพยากรการทองเทยว

การจดการทรพยากรการทองเทยวองคกรปกครองสวนทองถนไมสามารถ

เขาไปจดการดแล อนรกษและพฒนาทรพยากรการทองเทยวในพนทรบผดชอบ

ได เนองจากแหลงทองเทยวอยในการดแลรบผดชอบของเขตทหาร ขาดการ

บรณาการรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐ ภาคเอกชน และภาคประชาชน

การส�ารวจและคนหาแหลงทองเทยวใหม ๆ ยงไมมการส�ารวจหรอคนหา

แหลงทองเทยวใหม ๆ มเพยงการพฒนาและปรบปรงภมทศนในพนทเพอใหเกด

ความสวยงาม

การฟนฟและสงเสรมงานประเพณ องคกรปกครองสวนทองถนมการ

สนบสนนงบประมาณใหกบหมบานในพนทรบผดชอบเพอน�าไปฟนฟและจดงาน

ประเพณประจ�าหมบานหรอประจ�าชนเผา นอกจากนยงเปนองคกรหลกในการจด

งานประเพณประจ�าปทส�าคญ


ศกยภาพดานการใหบรการดานการทองเทยว

โครงสรางพนฐานในดานถนนหนทางมความสะดวกสบายส�าหรบรองรบ

นกทองเทยวแตตองใชความช�านาญและความระมดระวงในการใชเสนทางตาง ๆ

ระบบไฟฟามเพยงพอแตระบบน�าประปามปญหาหากมนกทองเทยวเขามาและ

ตองการใชน�าเปนจ�านวนมากระบบน�าประปาจะไมเพยงพอเพราะเปนระบบ

ประปาภเขา

ทพกและรานอาหาร องคกรปกครองสวนทองถนยงไมมการเขาไปควบคม

ในมาตรฐานการใหบรการ แตมความพยายามในการสงเสรมในเรองการบรการ

ความสะอาด และความปลอดภย

การน�าเทยวและมคคเทศก องคกรปกครองสวนทองถนมการสนบสนน

กจกรรมดานการน�าเทยวและมคคเทศกโดยการจดโครงการอบรมมคคเทศกชมชน

จตส�านกในการรกทองถน และจตส�านกในการเปนเจาบานทด แตโครงการดงกลาว

ยงขาดความตอเนองโดยไมไดด�าเนนการเปนประจ�าทกปขนอยกบความเพยงพอ

ในการจดสรรงบประมาณ

การจ�าหนายสนคาทระลก องคกรปกครองสวนทองถนมการสนบสนน

งบประมาณใหกบกลมอาชพตาง ๆ ภายในชมชนเพอพฒนาสนคาประจ�าชมชน

หรอประจ�ากลมอาชพตาง ๆ การยงขาดการหาตลาดเพอจดจ�าหนาย และขาด

การสงเสรมการรวมกลมเพอเปนแหลงจ�าหนายสนคาทระลกขนาดใหญ

ศกยภาพดานการวางแผนพฒนาการทองเทยว

การปองกนผลกระทบจากการทองเทยว ผลกระทบทมาจากการทองเทยว

ทส�าคญของพนทคอปญหาดานขยะ เนองจากพนทอ�าเภอเขาคอไมมระบบการ

จดการขยะเพราะไมสามารถหาพนทส�าหรบเปนบอขยะ เนองจากเปนเขตพนทปา

และเปนเขตตนน�า ดงนนจงมการด�าเนนการโดยการเขาไปชวยจดเกบขยะตาม

แหลงทองเทยวในชวงบางฤดกาลทองเทยวเทานน นอกจากนยงมปญหาในการ

เรองการบกรกพนทปาและทดนไมมเอกสารสทธโดยองคกรปกครองสวนทองถน

พยายามปองกนผลกระทบเหลานโดยการสงเสรมโครงการปลกปาใหเพมมากขน

การสงเสรมการมสวนรวม องคกรปกครองสวนทองถนยงขาดการสงเสรม

การมสวนจากผมสวนไดสวนเสยในพนท การท�าประชาคมหรอการตดสนใจใน


นโยบายตาง ๆ กลมผเขารวมและอ�านาจการตดสนใจยงเปนของกลมผน�าชมชน

เทานน ขาดการมสวนรวมของภาคเอกชนและภาคประชาชน

การอ�านวยความสะดวกและรกษาความปลอดภย องคกรปกครองสวน

ทองถนจะเขามาชวยอ�านวยความสะดวกและดแลเรองความปลอดภยในชวง

เทศกาลส�าคญหรอในชวงฤดกาลทองเทยวทมนกทองเทยวเขามาเปนจ�านวนมาก

โดยการตงจดบรการประชาชนโดยความรวมมอกบกลมอาสาปองกนภยฝาย

พลเรอนและเจาหนาทต�ารวจ

การใชจายงบประมาณเพอพฒนาการทองเทยว งบประมาณทองคกร

ปกครองสวนทองถนสวนใหญใชจายในการพฒนาการทองเทยวคอการปรบปรง

ภมทศนตามจดตาง ๆ ภายในพนทรบผดชอบเพอใหเกดความสวยงามและความ

ประทบใจแกนกทองเทยว นอกจากนยงใชจายงบประมาณในการสงเสรมงาน

ประเพณประจ�าปตาง ๆ แตทงนพบวางบประมาณทจะน�ามาสนบสนนและสง

เสรมดานการทองเทยวมจ�ากดเพราะงบประมาณสวนใหญถกน�าไปใชในการ

พฒนาดานโครงสรางพนฐานการพฒนาคณภาพชวตและการอย ดกนดของ

ประชาชนในพนทซงเปนความตองการสวนใหญของชมชน

จากผลการพฒนาศกยภาพการทองเทยวขององคกรปกครองสวนทองถน

ในพนทอ�าเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ สามารถสรปเปนผลการด�าเนนการงาน

ในดานตาง ๆ ไดดงตารางท 1

137136

ศกยภาพและโอกาสในการพฒนาการทองเทยวของอ�าเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ

ตาราง 1 สรปการด�าเนนงานดานการพฒนาศกยภาพและโอกาสในการทองเทยวขององคกรปกครองสวนทองถนในพนท

อ�าเภอเขาคอ

ศกยภาพในการด�าเนนงานดาน

การพฒนาการทองเทยว

ไดด�าเนนการ ไมได

ด�าเนนการ

ผลการเกบขอมล

1. ศกยภาพดานการตลาด

1.1 การสงเสรมการตลาด เกบขอ สงเสรมตลาดโดยการใชจดขายในดานของความสวยงาม

และทนทางธรรมชาตความมอากาศทหนาวเยน เปนดนแดน

แหงการสรบซงมประวตศาสตรความเปนมาอนยาวนาน และ

ความหลากหลายของชนเผ า ต ง เป นสโลแกนในการ

ประชาสมพนธใหกบนกทองเทยวไดรบทราบ

1.2 การโฆษณาและประชาสมพนธ มการประชาสมพนธแหลงทองเทยวผานทางแผนพบและการ

ประชาสมพนธผานทางเวบไ.ซตขององคกรปกครองสวนทองถน

แตการประชาสมพนธขององคกรปกครองสวนทองถนพบวา

ยงไมมความเดนชดและไมเปนปจจบน เนองจากขาดแคลน

งบประมาณและบคลากรทมความช�านาญ

139138

รสสคนธ ประดษฐ, รดเกลา เปรมประสทธตาราง 1 สรปการด�าเนนงานดานการพฒนาศกยภาพและโอกาสในการทองเทยวขององคกรปกครองสวนทองถนในพนท

อ�าเภอเขาคอ (ตอ)






1.3 การจดท�าระบบขอมลและสถต

การทองเทยว

ขาดการจดเกบสถตการทองเทยว ทงขอมลจ�านวนนกทองเทยว

ทเดนทางเขามาทองเทยวในพนท และจ�านวนนกทองเทยว

แตละชวงเวลา เนองจากอปท.ขาดความรความเขาใจและ

ขาดแคลนงบประมาณ ท�าใหขาดขอมลประกอบการวางแผน

ตดสนใจในการด�าเนนนโยบายดานการทองเทยว

2. ศกยภาพดานการจดการทรพยากร


2.1 การอนรกษและพฒนาทรพยากร


อปท.ไมสามารถเขาไปจดการดแล อนรกษและพฒนาทรพยากร

การทองเทยวไดเนองจากแหลงทองเทยวอยในการดแลรบผดชอบ

ของทหาร ขาดการบรณาการรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐ

และชมชนทองถน ท�าใหการจดการดแลทรพยากรการทองเทยว

เปนแบบแยกสวน

139138









2.2 การส�ารวจและคนหาแหลงทอง

เทยวใหม ๆ

อปท.ยงไมมการส�ารวจหรอคนหาแหลงทองเทยวใหม ๆ มเพยง

การพฒนาและปรบปรงภมทศนเพอใหเกดความสวยงามและ

สบายตาแกนกทองเทยว

2.3 การฟนฟและสงเสรมงานประเพณ อปท.มการสนบสนนงบประมาณใหกบหมบานแตละหมบานใน

เขตรบผดชอบเพอน�าไปฟนฟและสงเสรมงานประเพณประจ�า

หมบาน เพราะในเขตพนทอ�าเภอเขาคอประกอบดวยความ

หลากหลายของชนเผาทง มง เยา ลซอ และไท ดงนนแตละชน

เผากจะมงานประเพณประจ�าชนเผา

3. ศกยภาพดานการใหบรการดาน


141140








3.1 โครงสรางพนฐาน โครงสรางพนฐานในเขตอ�าเภอเขาคอมพรอมส�าหรบรองรบ

นกทองเทยวในจ�านวนทจ�ากด หากนกทองเทยวมปรมาณมาก

ระบบประปาจะเกดปญหาขอของ เกดน�าไมไหล เนองจากใช

ระบบประปาภเขา นอกจากนการพฒนาโครงสรางพนฐานของ

อปท.ไมสามารถท�าไดอยางเตมทเนองจากพนทรบผดชอบ

สวนใหญเปนเขตปาสงวนและเปนทดนไมมเอกสารสทธท�าให

ไมสามารถเกบภาษไดอยางเตมก�าลงเพอน�ามาพฒนา

3.2 อาหาร ทพก และเครองดม อปท.ยงไมมการควบคมมาตรฐานหรอออกกฎระเบยบใหกบ

กลมผประกอบการปฏบตในเรองของทพกและรานอาหาร แต

จะมเจาหนาทสาธารณสขเขามาควบคมดแล อปท.ด�าเนนการ

เพยงการรณรงคใหมการรกษาความสะอาด ความปลอดภยและ

ไมเอารดเอาเปรยบผบรโภค

141140









3.3 การจ�าหนายสนคาทระลก อปท.มการสนบสนนการพฒนาสนคาทระลกโดยการสนบสนนงบประมาณใหกบกลมอาชพในพนท โดยกลมอาชพทใหการสนบสนน เชน กลมจกรสาน กลมทอผา และกลมผลตภณฑจากชาวเขา แตยงขาดการสนบสนนการรวมตวเพอจดตงเปนแหลงจ�าหนายสนคาทระลกขนาดใหญ

4. ศกยภาพดานการวางแผนพฒนา


4.1 การปองกนผลกระทบทเกดจาก


ผลกระทบทมาจากการทองเทยวทพบในปจจบนคอปญหาดานขยะ ปจจบนเปนปญหาทส�าคญของอปท.เพราะไมสามารถหาพนททงขยะได ดวยสาเหตเปนพนทเขตปาและเขตตนน�า จงไมมการด�าเนนการในการจ�ากดขยะ แตมการปองกนผลกระทบจากขยะโดยการเขาไปจดเกบในชวงฤดกาลทองเทยว นอกจากนปญหาการบกรกพนทปาในการเขามาสรางทพกของกลมผประกอบการ ท�าใหปจจบนพนทปาลดลงอยางรวดเรว จงมความพยายามปองกนผลกระทบเหลานโดยการสงเสรมนโยบายการปลกปาใหเพมมากขน

143142








4.2 การสงเสรมการมสวนรวม อปท.มการสงเสรมการมสวนรวมในการพฒนาการทองเทยว

อยในระดบต�า เชนการเสนอนโยบายมเพยงกลมผน�าเทานน

ทสามารถเขามามสวนรวมได สวนกล มผ ประกอบการก

สามารถเขามามสวนรวมไดในบางเวทของการจดประชม

เทานนและยงขาดการมสวนรวมใน การตดสนใจในนโยบาย

4.3 การอ�านวยความสะดวกและรกษา

ความปลอดภย

ชวงเทศกาลหรอชวงฤดกาลทองเทยว อปท.จะมการจดตงจด

บรการไวคอยบรการแกนกทองเทยวและประชาชนทวไปเพอ

คอยอ�านวยความสะดวก รกษาความปลอดภย และการบรการ

ขอมลตดตอสอบถาม โดยการรวมมอกบกลมอาสาปองกนภย

ฝายพลเรอน

143142









4.4 การใชจายงบประมาณเพอพฒนา


อปท.มนโยบายทจะใชจายงบประมาณเพอพฒนาการทองเทยว

โดยการปรบปรงภมทศนตามจดตาง ๆ ในเขตพนทรบผดชอบ

เพอใหเกดความสวยงามและความประทบใจแกนกทองเทยว

และเพอเปนการดงดดความสนใจใหกบกล มนกทองเทยว

นอกจากนยงพบวาการใชจายงบประมาณของ อปท.ทจะน�ามา

พฒนาดานการทองเทยวมอยอยางจ�ากดเพราะงบประมาณสวน

ใหญตองใชจายไปกบดานรายจายประจ�า การพฒนาโครงสราง

พนฐาน การพฒนาคณภาพชวตและการกนดอยดของประชาชน

ซงเปนความตองการสวนใหญของชมชน ดงนงการพฒนาดาน

การทองเทยวจงเปนเรองทอปท..ใหความส�าคญเปนล�าดบ

รองลงไป


ผลการศกษาศกยภาพและโอกาสของแหลงทองเทยว

การศกษาศกยภาพและโอกาสของแหลงทองเทยวในบทความนไดใชวธ

การ SWOT analysis ในการวเคราะหศกยภาพของแหลงทองเทยวซงสามารถ

สรปผลการศกษาไดดงน

จดแขง

เขาคอมแหลงทองเทยวทหลากหลาย ทงการทองเทยวเชงเกษตร

การทองเทยวเชงธรรมชาต การทองเทยวเชงวฒนธรรม และการ

ทองเทยวเชงประวตศาสตร

พนทของเขาคอมความสวยงามตามธรรมชาต เปนสถานทส�าคญ

ทางประวตศาสตรเนองจากเปนพนทใชในการตอส กบกล มผ

กอการรายคอมมวนสตในอดต ซงสถานทส�าคญหลายแหงยงปรากฏ

หลกฐานอยเปนจ�านวนมาก

เขาคอเปนแหลงผลตภาคการเกษตรทส�าคญของจงหวดเพชรบรณ

เหมาะส�าหรบนกทองเทยวเชงเกษตร เพราะมผลตผลทางการเกษตร

ใหนกทองเทยวไดเลอกสรรและสามารถเขามาสมผสในกระบวนการ

ผลตได

เขาคอมอากาศหนาวเยน มทศนยภาพทสวยงามตามธรรมชาต

จนไดรบสมญานามวาเปนดนแดนแหงสวตเซอตแลนดเมองไทย

จดออน

การพฒนาการทองเทยวของอ�าเภอเขาคอขาดการบรณาการรวมกน

ระหวางหนวยงานทดแลในพนท

พนทของอ�าเภอเขาคอสวนใหญยงขาดระบบการจดการดานขยะ

และขาดพนทในการรองรบขยะ

เกดการบกรกพนทปาและท�าลายทรพยากรธรรมชาตจากการสราง

ทพกและรสอรท ท�าใหสงผลเสยตอภาพลกษณของการทองเทยว

พนทรบผดชอบขององคกรปกครองสวนทองถนในอ�าเภอเขาคอ

สวนใหญเปนพนทจดสรรให ราษฏรท�ากน ดงนนจงไมสามารถ

เรยกเกบภาษจากผประกอบการดานการทองเทยวได


ขอจ�ากด

งบประมาณในการพฒนามอยอยางจ�ากด ในขณะทปรมาณงาน

ทตองการมาก ท�าใหไมสามารถด�าเนนการไดทนตอความตองการ

ของประชาชนในทองถน

ปจจบนมการกระจายอ�านาจดานการทองเทยวมาสองคกรปกครอง

สวนทองถนแตการจดท�าแผนปฏบตในการถายโอนภารกจดานการ

ทองเทยวยงขาดความชดเจนในการแบงอ�านาจหนาท นอกจากนยง

ขาดการกระจายดานงบประมาณและบคลากรมาสองคกรปกครอง

สวนทองถนดวย

การเปดประชมคมเศรษฐกจอาเซยนอาจสงผลกระทบทางออมท

อาจท�าใหเกดปญหาดานตาง ๆ ตามได เชน ปญหายาเสพยตด

ปญหาอาชญากรรมขามชาต ปญหาแรงงานตางดาว เปนตน ซง

ปญหาดงกลาวนอาจสงผลกระทบตอการทองเทยวหากไมม

มาตรการรองรบ

โอกาส

เขาคอมจดทตงทางภมศาสตรทไดเปรยบ มทศนยภาพทสวยงาม

มภมอากาศทหนาวเยนจนไดสมญานามวาเปนดนแดนแหงสวตเซอร

แลนดเมองไทย

ภาครฐมการกระจายอ�านาจใหแกทองถนใหสามารถบรการจดการ

ดานการทองเทยวไดตามระเบยบทกฎหมายก�าหนด

การเปดเสรสนคาบรการและการลงทนในอาเซยนเพอปรบตวสการ

เปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยนซงจะเปนการเพมโอกาสทางดาน

การคา การลงทน รวมไปถงดานการทองเทยวดวย

มโครงการความรวมมออนภมภาคแมน�าโขง ท�าใหเกดแผนงาน

พฒนาแนวพนทเศรษฐกจตะวนออก-ตะวนตก (East-West

Economic Coridor) ซงมจดเชอมโยงเมองทส�าคญตาง ๆ และเปน

ความรวมมอระหวางกนในการสงเสรมการลงทนและความรวมมอ

ดานการทองเทยวซงมงสงเสรมความรวมมอในการพฒนาแหลง


ทองเทยวทางวฒนธรมบนเสนทาง EWEC

อภปรายและสรปผลการศกษา 1. องคปกครองสวนทองถนในพนทอ�าเภอเขาคอยงขาดความรความเขาใจในงานดานการพฒนาศกยภาพในจดการทองเทยวโดยยงสบสนในบทบาทหนาททไดรบจากการกระจายอ�านาจ และขาดแนวทางการพฒนาทจะน�าไปสความส�าเรจ สอดคลองกบการศกษาของ มณวรรณ ผวนม (2547) ไดท�าการศกษาเรองพฒนาการและผลกระทบของการทองเทยว กรณศกษาชมชนตลาดน�า พบวา หนวยงานทเกยวของโดยตรงกบการทองเทยว เชน การทองเทยวแหงประเทศไทย กระทรวงการกองเทยวและกฬา ควรประชาสมพนธหนาทรบผดชอบ และวธการด�าเนนงานของตนใหชดเจนมากกวาน จากการศกษาพบวาประชาชน ชมชน และองคกรสวนทองถนยงมความเขาใจสบสนเกยวกบหนาทของหนวยงานตาง ๆ และไมรวาควรจะตดตอกบหนวยงานไหนเมอตองการความชวยเหลอ และควรมหนวยงานของรฐใหความรโดยเฉพาะเกยวกบการบรหารจดการธรกจการทองเทยวระดบชมชน เนองจากในปจจบนกจการทองเทยวมความซบซอนมากขน องคกรสวนทองถนตองรบหนาทในการบรหารจดการชมชนในดานตาง ๆ มากขนโดยไมมความรโดยตรงในงานทอยในความรบผดชอบ 2. การพฒนาศกยภาพดานการทองเทยวขององคกรปกครองสวนทองถนในพนทอ�าเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ มขอจ�ากดในเรองของงบประมาณและบคลากร ในขณะทปรมาณงานทตองการพฒนามมาก ท�าใหไมสามารถด�าเนนการไดทนตอความตองการในการพฒนา ซงสอดคลองกบงานวจยของรกษพงษ วงศาโรจน และคณะ (2551) ไดท�าการศกษาเรองบทบาทขององคกรภาครฐหลกทมตอการพฒนากจกรรมการทองเทยวทางธรรมชาตอยางยงยนบนพนทเกาะชาง กงอ�าเภอเกาะชาง จงหวดตราด ผลการศกษาพบวารฐบาลสวนกลางและสวนภมภาคควรใหความส�าคญกบการพฒนาศกยภาพขององคกรปกครองสวนทองถนในทก ๆ ดาน ทงทางดานงบประมาณ จ�านวนบคลากร และขดความสามารถของบคลากร และองคกรปกครองสวนทองถนควรเรงพฒนาศกยภาพในดานหนาทตาง ๆ ทตองก�ากบดแล โดยควรสนบสนนการพฒนาบคลากรทดแลดานการทองเทยวอยางจรงจง


3. การวเคราะหศกยภาพในดานการทองเทยวพบวาจดแขงคอเขาคอมกจกรรมการทองเทยวทหลากหลายและมทรพยากรการทองเทยวทส�าคญทสามารถดงดดนกทองเทยว แตมจดออนในเรองของการขาดการบรณารวมกนระหวางหนวยงานภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน ภาคเอกชน และประชาชน นอกจากนยงมขอจ�ากดในเรองของกฏหมายการกระจายอ�านาจทขาดการถายโอนงบประมาณและบคลากรมาสองคกรปกครองสวนทองถน แตมโอกาสในการพฒนาตามโครงการทส�าคญของรฐไมวาจะเปนโครงการความรวมมออนภาคแมน�าโขง และจากการเปดประชาคมเศรษฐกจอาเซยน 4. การพฒนาการทองเทยวของอ�าเภอเขาคอขาดการบรณาการรวมกนระหวางหนวยงานภาครฐ องคกรปกครองสวนทองถน ภาคเอกชน และภาคประชาชน ท�าใหเกดการพฒนาแบบแยกสวน สอดคลองกบผลการศกษาของเพชรศร นนทศร (2550) ไดท�าการศกษาเรอง การพฒนาการทองเทยวชนบทของประเทศไทย การถายทอดองคความรจากประสบการณในประเทศฝรงเศส ผลการศกษาพบวาการพฒนาการทองเทยวจะประสบความส�าเรจไมไดเลยหากปราศจากความรวมมอในการท�างานอยางบรณาการจากทกฝาย อนประกอบดวยรฐบาลในฐษจะพเลยงสนบสนนแหลงเงนทนและกฎระเบยบตาง ๆ องคกรปกครองสวนทองถนในฐานะผบรหารกจกรรมทองถน ภาคเอกชนในฐานะผรกษษคณภาพของสนคาและบรการ คนในชมชนซงเปนเจาของทรพยากรทองถน

ขอเสนอแนะ เพอใหเกดการพฒนาศกยภาพและโอกาสทางการทองเทยวของพนทอ�าเภอเขาคอ จงหวดเพชรบรณ จากการศกษาสามารถก�าหนดนโยบายในการพฒนาไดเปน 2 ระดบ คอ 1. นโยบายระดบทองถน 1.1 องคกรปกครองสวนทองถนในพนทอ�าเภอเขาคอควรบรณาการงานดานการทองเทยวรวมกบหนวยงานของรฐทกฝายในพนท ในการพฒนาศกยภาพดานการทองเทยว และรวมกนในพนทและการออกมาตรการในการปองกนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทเกดจากการบกพนทปาเพอการเกษตรและการกอสรางรสอรท เพราะปญหาดงกลาวสงผลกระทบตอภาพลกษณดานการ


ทองเทยวในพนท

1.2 องคกรปกครองสวนทองถนในพนทอ�าเภอเขาคอควรมการรวมมอ

กนศกษาระบบการก�าจดขยะทเหมาะสมกบพน เพอแกปญหาดานขยะและปองกน

ปญหาดานขยะทจะสงผลกระทบตอการทองเทยว

1.3 ปจจบนพบวาการรบรขอมลขาวสารของนกทองเทยวมหลากหลาย

มากขนและชองทางทก�าลบมบทบาทเปนอยางมากคอ อนเตอรเนต ดงนนการ

พฒนาโอกาสทางดานการทองเทยวจงควรมการพฒนาสอประชาสมพนธดาน

อนเตอรเนตใหมความทนสมยมากยงขน

2. นโยบายระดบชาต

2.1 หนวยงานทเกยวของควรมการจดอบรมใหความรแกองคกรปกครอง

สวนทองถนในการพฒนาศกยภาพในดานการพฒนาการทองเทยว ทงดานการตลาด

การประชาสมพนธ การดแลมาตรฐานสนคาและบรการ การพฒนาศกยภาพ

แหลงทองเทยว และเพอใหองคกรปกครองสวนทองถนมความรความเขาใจและ

มความช�านาญในการพฒนาดานการทองเทยวเพมมากยงขน

2.2 หนวยงานทเกยวของ เชน กรมปาไม กรมอทยานสตวปาและพนธพช

ควรเขามาดแลปญหาการบกรกพนทเพอกอสรางรสอรทในพนทอ�าเภอเขาคอ

2.3 การพฒนาศกยภาพดานการพฒนาการทองเทยวขององคกรปกครอง

สวนทองถน ควรมการถายโอนงบประมาณและบคลากรมาสองคกรปกครองสวน

ทองถนดวย

กตตกรรมประกาศ

งานวจยนไดรบทนสนบสนนการวจยจากส�านกงานคณะกรรมการวจย

แหงชาต คณะผวจยขอขอบส�านกงานคณะกรรมการวจยแหงชาตทใหทนสนบสนน

และขอขอบคณผทเขามามสวนรวมทกทานทใหขอมลทเปนประโยชนตอการวจย

เอกสารอางอง

ปนเพชร จ�ามา. (2545). วฒนธรรมการทองเทยวของคนไทย

กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

เพชรศร นนทศร. (2550). การศกษาการพฒนาการทองเทยวชนบทของประเทศไทย

พ.ศ.2394 - 2554.


การถายทอดองคความรจากประสบการณในประเทศฝรงเศส. ใน เทดชาย

ชวยบ�ารง(บรรณาธการ),รวมบทความการการทองเทยวไทยนานาชาต,

(หนา 164). กรงเทพฯ: ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

มณวรรณ ผวนม, ปยนาถ ปรารถนา จนทรพนธ (2547). พฒนาการและผลกระทบ

ของการทองเทยว กรณศกษาชมชนตลาดน�า. ใน ทวป ศรรศม(บรรณาธการ),

รวมบทความการวจยการทองเทยว, (หนา 13). กรงเทพฯ: ส�านกงาน

กองทนสนบสนนการวจย.

รกษพงศ วงศาโรจน, สวรรณ ตรวฒนาวงศ,อจฉรยา ศกดนรงค. (2551). บทบาท

ขององคกรภาครฐหลกทมตอการพฒนากจกรรมการทองเทยวทาง

ธรรมชาตอยางยงยนบนพนทเกาะชาง กงอ�าเภอเกาะชาง จงหวดตราด.

ในเทดชาย ชวยบ�ารง(บรรณาธการ), วารสารวชาการการทองเทยวไทย

นานาชาต, (หนา 142). กรงเทพฯ: สถาบนเพอพฒนาการทองเทยวไทย.

รดเกลา เปรมประสทธ. (2552). ความยงยนและความสามารถในการรองรบทาง

สงคมของการทองเทยวเชงผจญภย: กรณศกษา การทองเทยวลองแกง

ล�าน�าเขก จงหวดพษณโลก. วทยานพนธ ศศ.ด., มหาวทยาลยนเรศวร,

พษณโลก

สนธ สโรบล. (2546). การทองเทยวโดยชมชน แนวคดและประสบการณพนท

ภาคเหนอ.เชยงใหม: ส�านกงานกองทนสนบสนนการวจย.

ส�านกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคมแหงชาต. (2555).

แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบทสบเอด พ.ศ.2555 -

2559. กรงเทพ: ส�านกนายกรฐมนตร.

วารสารสังคมศาสตร์ ·...

Documents