บทบาทรัฐกับยุทธศาสตร์การ...
TRANSCRIPT
17วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
* ผศ.ดร. ชาญชย จตรเหลาอาพร ผอ�านวยการหลกสตรรฐศาสตรมหาบณฑต คณะรฐศาสตร มหาวทยาลยรงสต
บทบาทรฐกบยทธศาสตรการพฒนา
ของสงคโปร
RolesofStateandSingapore’s
Development Strategy
ชาญชยจตรเหลาอาพร*
บทคดยอ
สงคโปรเปนประเทศทยดถอสทธเศรษฐกจแบบทนนยมทเนนการลงทน
และการคาเสร ซงถอเปนอดมการณทางเศรษฐกจพนฐานของประเทศ ลทธ
เศรษฐกจแบบทนนยมภายใตการก�ากบของรฐหรอทอาจเรยกวา ระบบเศรษฐกจ
กงเสร (Semi – Capitalist Economy) ซงเปนการสรางปทสถานทางเศรษฐกจ
แบบรฐน�าผานกลไกของรฐ จนกลายเปนกลจกรทส�าคญส�าหรบการพฒนา
เศรษฐกจและสงคมทใหความเจรญกาวหนาของประเทศสงคโปร
ค�าส�าคญ : การพฒนาของสงคโปร, ระบบเศรษฐกจกงเสร
Abstract
Singapore has been the state accepting the economic capitalism
about the investment and the free trade which the main economic
ideology of Singapore. Semi – Capitalist Economy which the state leads
the development is laiszzer-faire under the state control. This economic
doctrine creates the economic norms in the form of state-led via state
18 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
mechanism, that becomes the main factor for developing economy and
society, and accentuates the progress of Singapore .
Keywords : Singapore’s Development, Semi – Capitalist Economy
บทน�า
บทความนมเปาหมายเพอชใหเหนวา รฐยงสามารถแสดงบทบาทหลกใน
การพฒนาประเทศไดเสมอ แมวาโครงสรางทางการเมองจะเปนระบอบการ
ปกครองประชาธปไตยในแบบตวแทนกตาม โดยสาระส�าคญแบงออกเปน 3
ประเดน ไดแก สงคโปรในอดต รฐกบยทธศาสตรการพฒนาตามแผนพฒนา
ประเทศ ตงแตป ค.ศ.1960 จนถงปจจบน และบทบาทรฐกบการพฒนาทาง
เศรษฐกจ ซงบทความนในทายสดพยายามสะทอนถงการควบคมลทธเศรษฐกจ
แบบทนนยมภายใตการก�ากบของรฐหรอทอาจเรยกวา ระบบเศรษฐกจกงเสร
(Semi – Capitalist Economy) ซงเปนการสรางปทสถานทางเศรษฐกจแบบรฐน�า
ผานกลไกของรฐ จนกลายเปนกลจกรทส�าคญส�าหรบการพฒนาทางเศรษฐกจและ
สงคมใหความเจรญกาวหนาของประเทศสงคโปร
สงคโปรในอดต
การเมองการปกครองสมยนครสงหประถอเปนรฐแรกของสงคโปรใน
ปจจบน ซงยงไมมความส�าคญในทางประวตศาสตรมากนก เพราะถกรกรานจาก
อาณาจกรตาง ๆ ในชวงเวลานนทงมะละกา มชปาหต และสยาม จวบจนกระทง
จนถงยคลาอาณานคมขององกฤษ ซงสงเซอรโทมส สแตมฟอรด บงกเลย ราฟเฟลส
มาส�ารวจและปฏรปจากเมองประมงเลก ๆ จนกลายเปนเมองแหงการคาและการ
เดนเรอ ซงสงผลตอการกอรปโครงสรางทางการเมองตามรปแบบรฐสมยใหม ทงน
ภายหลงสงครามโลกครงท 2 ไดเกดกระแสชาตนยมขนจนผลกดนใหเกดการตอ
ตานองกฤษ ขณะเดยวกนสงคโปรเรมใหความส�าคญกบมาเลเซยมากขน เพราะ
เหนวาการเขารวมกบมาเลเซยสามารถท�าใหสงคโปรไดรบเอกราชตามไปดวย อก
ทงยงเหนวาจะไดประโยชนในดานเศรษฐกจไปพรอมกน จงไดเขารวมกบสหพนธ
19วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
มาลายในสมยนายกรฐมนตรลกวนย โดยมาเลเซยเองกพยายามหลกเลยงการรวม
ชาตกบสงคโปรมาโดยตลอดเพราะเกรงปญหาเรองจ�านวนประชาชนเชอสายจน
จะมมากเกนไป แตดวยกลวปญหาภยคอมมวนสต และตองการการถวงดลกบ
รฐอน ๆ จงไดตดสนใจยอมรบสงคโปรเขารวม
ภายหลงการเขารวมสหพนธมาลายไดระยะหนงกพบวา เกดปญหาตาม
มามากมาย สงคโปรจงตดสนใจแยกตวออกมาจากมาเลเซย และแมในระยะแรก
จะประสบปญหาตาง ๆ มากมายกตาม แตสงคโปรกสามารถกาวผานปญหาและ
พฒนาอยางกาวกระโดดในดานเศรษฐกจไดอยางรวดเรว ดวยการก�าหนดและ
ปฏบตตามยทธศาสตรการพฒนาไดอยางมประสทธภาพ เรมตงแต ค.ศ.1960
จนถงปจจบน ตามการทาทายตอปญหาในแตละหวงเวลา และมการจดตงองคการ
ตาง ๆ ใหเขามามสวนรวมในการด�าเนนการตามยทธศาสตรนน ๆ
ในชวง 10 ปกอนทสงคโปรจะประกาศตนเปนสาธารณรฐนน สงคโปรอย
ภายใตการปกครองของรฐบาล 3 ชด ไดแก รฐบาลของนายเดวด มารแชล (David
Marshall) ตงแตป ค.ศ.1955 – 1956 รฐบาลของนายลมยวฮอค (Lim Yew Hock)
ตงแตป ค.ศ.1956 – 1959 และรฐบาลของนายลกวนย (Lee Kuan Yew) ผเปน
แกนน�าส�าคญของพรรคกจประชา โดยมนโยบายส�าคญคอการปกครองประเทศ
ในระบอบสงคมนยมประชาธปไตย (Democratic Socialism) กบมนโยบายตอ
ตานลทธคอมมวนสตเนองจากก�าลงแผขยายอทธพลเพมมากขนในเอเชยตะวน
ออกเฉยงใตในขณะนน ทงนพรรคกจประชาไดครองอ�านาจสบทอดมาเปนระยะ
เวลา 4 ทศวรรษตราบจนปจจบน
การเมองสงคโปรนน หลงนายลกวนยลงจากต�าแหนงนายกรฐมนตร
ไดสบทอดอ�านาจผานนายโกะจกตง โดยนายลกวนยถอเปนผน�าเพยงไมกคน
ในเอเชยทยอมลงจากอ�านาจโดยสมครใจเมอถงเวลาอนควร การเปลยนตว
นายกรฐมนตรจงเปนไปอยางราบรนและเรยบรอย เนองจากมการเตรยมการเปน
อยางดกวา 20 ป ส�าหรบการสบทอดอ�านาจจากผน�าทางการเมองรนแรกไปส
ผน�าทางการเมองรนทสอง โดยลกษณะการสรรหาผน�าทางการเมองในสงคโปรนน
พบวาผน�ารนอาวโสของพรรคกจประชาจะเสาะหาบคคลทมความร มการศกษา
สง มความสามารถและมความประพฤตด เขามาเปนสมาชกพรรค แลวสงลงสมคร
20 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
รบเลอกตง ตลอดจนฝกฝนสมาชกรนหลงใหท�าหนาทสมาชกรฐสภาทด สวนการ
สบทอดอ�านาจจากนายโกะจกตงไปยงผน�าคนทสาม หรอนายลเซยนลงบตรชาย
ของนายลกวนย ในป ค.ศ.2004 กเปนไปอยางเรยบรอยและนมนวล
บทบาทรฐในดานยทธศาสตรการพฒนานนจะพบวา ระบบการเมองและ
ระบบเศรษฐกจของรฐบาลสงคโปรถอเปนเรองเดยวกน กลาวคอ แมโครงสราง
ทางการเมองจะมรฐบาลทมาจากการเลอกตงตามครรลองประชาธปไตยและ
รฐบาลทเกดขนกมาจากพรรคกจประชาทผกขาดอ�านาจมาอยางยาวนานและ
กสามารถด�าเนนนโยบายด�าเนนธรกจผกขาด ผานองคการหรอหนวยงานทก�ากบ
ของรฐไดเกอบทงหมด ทงในอตสาหกรรมหนกและอตสาหกรรมการบรการ
ขณะเดยวกนยงควบคมสงคมใหอยภายใตการน�าของรฐบาลไดอยางเปนระบบ
อกดวย ดงนน การใหความหมายของค�าวาอสรภาพทางเศรษฐกจในทศนะ
ของผน�าสงคโปรจงแตกตางกบผน�าของประเทศตะวนตกในหลายแงมม ดงเชน
การแสดงสทธในทรพยสน การควบคมแรงงานหรอสหภาพแรงงาน และการ
ด�าเนนธรกจสนทนาการ เปนตน
รฐกบยทธศาสตรการพฒนาตามแผนพฒนาประเทศ ตงแตป
ค.ศ.1960จนถงปจจบน
หลงจากทสงคโปรไดออกจากสหพนธรฐมลายใน ค.ศ.1965 สงคโปร
กลายเปนรฐทมเอกราชอยางสมบรณนบแตนนเปนตนมา และในระยะเวลา
ราว 3 ทศวรรษกสามารถพฒนาเศรษฐกจใหอยในแนวหนาของโลกได ทงนม
หลายปจจยทสงเสรมเกอหนนใหสงคโปรสามารถด�าเนนการพฒนาเศรษฐกจ
ของประเทศใหประสบผลส�าเรจ ทง ๆ ทสงคโปรเองกมขอจ�ากดทางดานพนท
และไมมทรพยากรธรรมชาตมากเหมอนประเทศอน รวมถงยงมความแตกตาง
ในทางเชอชาต ภาษา และวฒนธรรม แตสงคโปรกสามารถขจดขอขดแยงและ
ขอจ�ากดในดานตาง ๆ จนประสบผลส�าเรจ ซงปจจบนสงคโปรมทาเรอน�าลก
ขนาดใหญและทนสมยทสดในโลกประเทศหนง และยงไดเขาไปลงทนในตาง
ประเทศโดยเฉพาะในประเทศไทย ลาว เวยดนาม กมพชาและพมา แมสงคโปร
มประชากรนอยจนตองพงพาแรงงานจากตางชาตในทกระดบ แตสงคโปรเปน
21วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
ประเทศทพฒนาแลวประเทศเดยวในเอเชยตะวนออกเฉยงใต และมฐานะทาง
เศรษฐกจและการเงนทมงคงทสดประเทศหนงในโลก
หากแบงชวงการพฒนา ตามสมยการปกครองของนายกรฐมนตร
สงคโปร สามารถจ�าแนกออกเปน 3 สมย ไดแก สมยนายลกวนย 12 สงหาคม
ค.ศ.1965 ถง 28 พฤศจกายน ค.ศ.1990 สมยนายโกะจกตง 28 พฤศจกายน
ค.ศ.1990 ถง 12 สงหาคม ค.ศ.2004 และสมยนายลเซยนลง 12 สงหาคม
ค.ศ.2004 ถงปจจบน
สมยนายลกวนย 12 สงหาคม ค.ศ.1965 ถง 28 พฤศจกายนค.ศ.1990
บารร ชใหเหนวา ในชวง 3 ทศวรรษในฐานะผน�าประเทศของ นายลกวนย
เขาพยายามควบคมทกหนวยงานหรอองคกรตาง ๆ ทยงตดขดหรอไมขบเคลอน
ไปในทศทางทเหมาะสมใหสามารถด�าเนนการไปตามแบบทเขาตองการ ดงทเขา
เคยกลาวไววา “ขาพเจาตองการท�าใหแนใจไดวาปมกดทกปมตองท�างานไดด
แมวาปมเหลานจะใชแคเพยงครงเดยวหรอชวขณะกตาม แตตองท�าใหแนใจได
วามนยงท�างานไดดในทก ๆ เชา และถามนไมท�างานเมอขาพเจาเขาไปใชแลว
กจะตองมใครสกคนรบผดชอบ เพราะขาพเจาไมมความอดทนตอเรองเหลาน”
ซงแสดงใหเหนวานายลกวนยมบคลกภาพของความเปนผน�าทพรอมจะผลกดน
ใหเกดการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา แมจะมความเปนเผดจการแตกใชความ
เขมงวดดงกลาวเพอน�าพาสงคโปรใหกาวพนความลาหลง ดวยเหตนแนวทาง
การพฒนาของรฐบาลนายลกวนยในชวงทศวรรษแรกไดองอาศยหลกการพฒนา
ประเทศตามแบบทเคยกระท�ามาในอดต โดยยดหลกการตามทองกฤษเคยวางไว
อาท การน�าเอาความไดเปรยบในเรองท�าเลทตงของสภาพภมศาสตรและฐานะ
ของการเปนเมองทาเรอพาณชยและศนยกลางทางการคาและการเดนเรอ
เปนแนวทางและสามารถการสงเสรมจงใจการลงทนจากตางประเทศ เพอกอให
เกดการสรางงานและมการจางงานในประเทศ ดงทนายลกวนยไดชใหเหนวา
การแยกประเทศออกจากมาเลเซยเปนสงทดทสด เพราะเปนการเปดตวออกส
โลกภายนอก เพอใหเหนเปนทประจกษวา สงคโปรนนเปนเมองศนยกลางทม
22 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
ศกยภาพทางการคาการลงทนสง เปรยบเสมอนเมองหลวงของประเทศนกลงทน
ตะวนตกในอนภมภาคน ดงนน นายลกวนยไดก�าหนดแนวยทธศาสตรการ
พฒนาหลงแยกสงคโปรออกจากมาเลเซยไว 3 ดานใหญ ๆ ไดแก (Barr, 2000,
p. 111; King, 2008, p. 17: p. 37)
ดานแรก เรงการพฒนาใหเปนประเทศอตสาหกรรมในชวงทศวรรษ
1960 โดยรฐบาลสงคโปรจะใหการตอนรบตอนกลงทนชาวตางประเทศทม
ศกยภาพทางดานองคความรทางเทคโนโลยและทางการตลาด เพอผลกดนสนคา
อตสาหกรรมภายในประเทศใหกาวออกไปสการเปนสนคาในระดบนานาชาต
(Lee, 2000, p. 407)
ดานทสอง เนนการสงออกเปนฐานการพฒนา เปนการปรบนโยบาย
รฐทพยายามผลกดนใหสงคโปร เปนฐานการผลตเพอการสงออก (Export – Led
Manufacturing) จงมการพฒนาระบบการขนสง การสอสารและโครงสรางพนฐาน
ทจ�าเปน ตวอยางทส�าคญกคอ การเคลอนยายประชาชนในเขตกมปง (Kampongs)
ไปอยในอาคารชด เพอใชพนทเปนเขตพฒนาอตสาหกรรม ทงนรฐบาลไดเขา
ด�าเนนกจการดานอตสาหกรรมทภาคเอกชนไมสามารถด�าเนนการเองได
โดยเฉพาะอตสาหกรรมทกลาวมาขางตน (King, 2008, pp. 18-20)
ดานทสาม พฒนาระบบเงนทนส�ารองและสนทรพยของรฐ โดยในชวง
ป ค.ศ.1955 ทางกองทนประกนสงคมกลางหรอ Central Provident Fund (CPF)
ไดกอตงขนเพอการเกบเงนรอยละ 10 ของรายไดจากทงฝายนายจางและลกจาง
และจายเพมชนอก รอยละ 5 ในระยะตอมา จนกระทงเปนรอยละ 20 และ 30 ใน
ป ค.ศ.1971 และ 1974 ตามล�าดบ ทงนมการเรยกเกบสงสดในป ค.ศ.1985 มาก
ถงรอยละ 50 และในป ค.ศ.2007 มการเรยกเกบโดยรวมรอยละ 34.5 จ�าแนกเปน
ฝายนายจางรอยละ 14.5 สวนฝายลกจางคดเปนรอยละ 20 โดยจะเหนวา กองทน
ประกนสงคมกลางไดท�าหนาทเปนกองทนรกษาความมงคงทางการเงนใหแกฝาย
ลกจางในรปของบ�านาญส�าหรบผเกษยณอาย เพอไมใหกลายเปนภาระของในรน
ตอไป เพราะรฐบาลสงคโปรมองวา คนแตละชวงอายตองดแลตนเอง การออมถอ
เปนการสรางหลกประกนใหแกทกคนอยางเทาเทยมกน ถอเปนบ�านาญททกคน
ตองไดรบอยางเสมอภาคกน (King, 2008, p. 21: p. 334)
23วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
จากขางตนยอมเหนวา นายลกวนยไดสรางภาพใหเหนวาสงคโปรไดใช
นโยบายแบบเปดประเทศ (Open Door Policy) โดยมงเนนการสงเสรมการผลต
เพอทดแทนการน�าเขา ผานนโยบายทเปดรบการลงทนจากตางชาตในทางธรกจ
การคา และการอตสาหกรรมเพอใหเกดการสรางงานในประเทศสงคโปร และเตรยม
ความพรอมในการปรบเปลยนจากภาคเกษตรกรรมมาสภาคอตสาหกรรมหนกและ
ภาคอตสาหกรรมบรการ ในขณะเดยวกนนายลกวนยกมงมนในการพฒนาระบบ
การศกษาของสงคโปรใหมมาตรฐานจนสามารถสรางบคลากรหรอแรงงานทม
คณภาพสภาคธรกจการคาและภาคอตสาหกรรมตาง ๆ การพฒนาระบบการศกษา
จงเทากบเปนการพฒนาคนใหกลายเปนทรพยากรมนษยทมคณคาเพยงพอส�าหรบ
การพฒนาในดานอน ๆ ตอไป ซงถอเปนยทธศาสตรส�าคญในการวางรากฐานการ
พฒนาในยคตอ ๆ มา อกทงรฐบาลนายลกวนยยงไดใหน�าหนกในเรองของสงออก
(Export Oriented) มากขน ในระหวางป ค.ศ.1971-1980 โดยมงเนนยทธศาสตร
การปรบโครงสรางการพฒนาประเทศใหเปนประเทศอตสาหกรรมอยางเตมตว ดวย
การพฒนาอตสาหกรรมทใชทนและเทคนควทยาการระดบสง รวมทงยงอนญาต
ใหแรงงานตางชาตสามารถเขามาท�างานในภาคอตสาหกรรม กระทงสงผลให
สงคโปรผานพนจากวกฤตการณน�ามนโลกและภาวะเศรษฐกจถดถอยของโลกท
เกดขนในชวงกลางของทศวรรษ 1970 ไดส�าเรจ สวนในชวงสดทาย ระหวางป
ค.ศ.1981-1990 ของรฐบาลนายลกวนย จะพบวา สงคโปรสามารถเขาขนสประเทศ
ผน�าในภมภาคอาเซยน โดยทศวรรษนสงคโปรมเปาหมายทตองการท�าใหตน
เปนประเทศศนยกลางทางการคาระหวางประเทศทมความครบถวนสมบรณ
ในทก ๆ สวน ไดแก อเลกทรอนกส ดานโทรคมนาคม เครองจกร และอตสาหกรรม
ผลตภณฑปโตรเลยม เปนตน อยางไรกดใน ค.ศ.1985 ภาวะเศรษฐกจของสงคโปร
ตองเผชญกบภาวะการถดถอยทางเศรษฐกจ เนองไมสามารถด�าเนนบทบาท
ทางการคาไดอยางมประสทธภาพดงเชนทผานมา รฐบาลนายลกวนยจงปรบ
เปลยนยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจแนวใหม โดยมงพฒนาอตสาหกรรม
การผลตทตองใชเทคนควทยาการในระดบสง ทงกจการโทรคมนาคมและ
ดานสารสนเทศ ซงผลจากการปรบยทธศาสตรการพฒนาดงกลาวท�าใหการ
พฒนาเศรษฐกจของสงคโปรส�าเรจตามเปาหมายไดอยางด
24 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
ขอสงเกตทส�าคญตอการก�าหนดยทธศาสตรการพฒนามาตลอดระยะเวลา
กวา 25 ปภายใตการน�าของนายลกวนยนนจะเหนวา ในระยะแรกนายลกวนยตอง
เผชญกบปญหาทางดานการเมองทงในประเทศและตางประเทศ อกทงตองน�าพา
ประเทศตอส กบวกฤตการณทางเศรษฐกจเปนระยะ ๆ กตาม ในเวลานน
นายลกวนยไดใชการปกครองแบบเผดจการในโครงสรางทางการเมองแบบ
ประชาธปไตยและโครงสรางทางเศรษฐกจแบบชาตนยม เนนการพฒนาทพงพา
ตนเองหรอเลอกทพงพงชาตอน ๆ ใหนอยทสด โดยเฉพาะอยางยงมาเลเซย
แมสงคโปรจะขาดแคลนทรพยากรเพอใชเปนฐานวตถดบในการผลตกตาม
แตสงคโปรกพฒนาศกยภาพทางอตสาหกรรมผานธรกจทเกยวของกบวถชวต
ประจ�าวน โดยเฉพาะเครองอปโภคหรอบรโภค รวมทงระบบสาธารณปการ
เปนหลก อตสาหกรรมเหลานชวยท�าใหเกดการรณรงคใหคนในชาตเหนคณคา
ของการอยรวมกนโดยการพงพงและพงพาคนในชาตดวยกนเอง การจดสรร
ทรพยากรทจ�ากดโดยรฐบาลทควบรวมอดมการณทางการเมองไวกบความอดม
สมบรณทางเศรษฐกจเพอใหคนในชาตด�ารงชพอยได ลวนสงผลใหนายลกวนยได
รบการเลอกตงในสมยตอ ๆ มาไดอยางยาวนาน โดยแนวคดการท�าตามผน�า
ประเทศทเขมแขงและเดดขาดยอมน�าพาประเทศเจรญกาวหนา จนสงผล
ใหประชาชนอยอยางสขไดกลายเปนยทธศาสตรทส�าคญในการบรหารประเทศ
ในชวงแรกของนายลกวนย
การปรบยทธศาสตรภายใตการปกครองแบบชาตนยมเรมแปรเปลยนไปส
ระบบสงคมนยมทางเศรษฐกจขนอยางชา ๆ ในระยะเวลาตอมา เพราะการ เขา
ท�าหนาทบรหารประเทศของนายลกวนยไดสรางบรรทดฐานทางเศรษฐกจแบบรฐ
น�าผานกลไกของรฐ หรอทเรยกไดวาเปน “รฐวสาหกจ” หรอระบบอตสาหกรรมโดย
รฐ ซงสวนใหญจดตงอยในรปของกองทน เชนในกรณของเทมาเสกทลงทนใน
อตสาหกรรมตาง ๆ เปนจ�านวนมาก ทงนรฐวสาหกจในก�ากบของรฐบาลนนจงม
เปนจ�านวนมาก จนกลาวไดวาแรงงานทอยในอตสาหกรรมของสงคโปรกคอคน
สงคโปร หรออกนยหนงนนประชาชนจ�านวนไมนอยกคอลกจางของรฐบาลสงคโปร
นนเอง เนองจากรฐวสาหกจของรฐมหลากหลายรปแบบ และในแตละธรกจกม
นยการผกขาดโดยรฐ รฐวสากจหรอบรษทอตสาหกรรมตาง ๆ ทงทรฐบาลลงทน
25วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
ในนามกองทนหรอรวมทนกบบรษททงในและนอกประเทศ จงกลายเปนกลไก
ทส�าคญส�าหรบการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคม
อยางไรกตาม มปจจยทงภายในและภายนอกสงคโปรกลายเปนแรง
ผลกดน นายลกวนยเรมตองปรบเปลยนยทธศาสตรการพฒนาแบบสงคมนยม
มาเปนแบบกลไกตลาดมากขน หรอเรยกไดวาเปนการพฒนาทางเศรษฐกจ
ทตกอยภายใตระบบเศรษฐกจกงเสร (Semi – Capitalist Economy) กลาวคอ
โครงสรางทางเศรษฐกจของสงคโปรเขาสตลาดโลกมากขน ซงสอดคลองกบ
พนฐานทางประวตศาสตรของสงคโปร กคอการเปนเมองทาทพรอมรองรบการ
ลงทนจากตางประเทศ ระบบการคาเสรจากอดตจงกลายเปนรากฐานการพฒนา
ใหสงคโปรไดรบการยอมรบจากประเทศคคาหรอบรษทเอกชนของตางประเทศ
แมสงคโปรจะถกปกครองภายใตผน�าทเขมงวดอยางนายลกวนย และมระบบ
เศรษฐกจแบบสงคมนยมทรฐบาลใชรฐวสาหกจไวด�าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ
กตาม แตนายลกวนยกเลอกใชความขดแยงดงกลาวมาเปนจดเดนในการพฒนา
เพราะประการแรก นายลกวนยสามารถเขาควบคมการด�าเนนธรกจของรฐได
โดยตรงผานการผกขาดในนามกองทนหรอรฐวสาหกจ ทรฐบาลสงคโปรหรอ
หนวยงานอน ๆ ของสงคโปรถอหนสวนใหญอย ซงชวยปกปองการแทรกแซง
ของตางชาตไดด อกประการหนงนน การด�าเนนธรกจเสรตามแบบทนนยม
ชวยเสรมภาพลกษณของรฐบาลใหดมความเปนประชาธปไตย สามารถสนบสนน
และรองรบการลงทนจากนกลงทนตางประเทศไดด ทงนการวางบทบาทในฐานะ
พอคาคนกลางในตลาดโลก จงยอมไดรบการรบประกนทงจากประชาธปไตย
ของประเทศ และเสถยรภาพกบความมนคงของรฐบาลไปพรอมกนดวย
สวนประการสดทายนน การพฒนาประเทศใหประชาชนสวนใหญสามารถ
ใชชวตอยดมสขได หรอมคณภาพชวตทดขนยอมสงผลใหนายลกวนยไดรบ
การยอมรบจากประชาชน และสงผลดโดยตรงตอการสนบสนนพรรคกจประชา
ตามไปดวย
26 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
สมยนายโกะจกตง 28พฤศจกายน ค.ศ.1990 ถง 12 สงหาคมค.ศ. 2004
ในทศวรรษ 1900 นน ไดเกดการเปลยนแปลงทางการเมองครงส�าคญ
กลาวคอ หลงสงคโปรมการเลอกตงทวไปในป ค.ศ.1990 นายโกะจกตงเขารบ
ต�าแหนงนายกรฐมนตรแทนนายลกวนยเปนครงแรก ถงแมนายโกะจกตงจะม
บคลกภาพในการท�างานทแตกตางจากนายลกวนยกตาม แตรฐบาลนายโกะจกตง
กยงคงรกษาแนวทางการพฒนาสงคโปรในลกษณะเดยวกนกบทเคยเกดขน
ในอดต ดงพบวาในชวงระหวางป ค.ศ.1991-2000 ยทธศาสตรการพฒนา
เศรษฐกจของสงคโปรใหความส�าคญตอการผลตสนคาและบรการในดาน
อตสาหกรรมทใชเทคนควทยาการระดบสง ม งเนนความเชยวชาญช�านาญ
ในการผลตเพอการสงออกและการมงรกษาสภาวะแวดลอม เพอการแขงขนทาง
การคาระดบโลกสวนในระดบภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใตและตะวนออกไกล
สงคโปรกด�าเนนนโยบายเพอการแสวงหาตลาดการคาขนาดใหญ และการลงทน
ในโครงการตาง ๆ โดยสงคโปรเหนวา นโยบายเศรษฐกจเชนนเปนประโยชน
ตอตนเอง เนองจากประเทศเหลานนมตลาดขนาดใหญและคาจางแรงงานต�า
ไดแก พมา เวยดนาม และจน เปนตน ยทธศาสตรการพฒนาเศรษฐกจของ
สงคโปรเชนนสะทอนใหเหนวา สงคโปรอยในฐานะทเปนประเทศทพฒนาแลว
จงพรอมทจะแขงขนทงในระดบโลก และพรอมทจะน�าทรพยากรและประโยชน
ทจะไดรบจากประเทศทไปลงทนมาเปนประโยชนของตน
อยางไรกด ในชวงครงหลงของทศวรรษ 1990 ไดมการแขงขนทางการคา
ในระดบสงภายใตระบบการคาเสรสงคโปรใน ค.ศ.1995 ยทธศาสตรการพฒนา
ของสงคโปรจงตองเผชญกบการแขงขนทางการคาตางประเทศ โดยเฉพาะกบ
ประเทศในสมาคมอาเซยนดวยกน โดยเฉพาะอยางยง มาเลเชย ไทย และ
อนโดนเชย จงสงผลใหในชวงระยะเวลานเศรษฐกจของสงคโปรมการชะลอตว
เกดขนโดยอตราคาจางแรงงาน ตนทนการผลต และตนทนการประกอบธรกจ
ตลอดจนคาครองชพมอตราสงขนและมอตราการขยายตวของเศรษฐกจอยใน
ระดบปานกลาง รฐบาลนายโกะจกตงจงตองด�าเนนนโยบายปรบโครงสราง
ทางเศรษฐกจและอตสาหกรรมใหสอดคลองกบสถานการณทเปนอย เพอปรบ
27วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
เปลยนใหสงคโปรสามารถบรรลถงความเปนประเทศทพฒนาแลวใน ค.ศ.1996
ใหได โดยยงคงรกษาอตราการขยายตวทางเศรษฐกจของประเทศใหอยในระดบ
สงอยางตอเนองตอไป ถงแมจะเกดวกฤตการณทางเศรษฐกจในป ค.ศ.1997
หรอทเรยกวา “วกฤตการณทางการเงนในเอเชย (Asian Financial Crisis 1997)”
หรอเรยกทวไปในประเทศไทยวา “วกฤตตมย�ากง” เปนชวงวกฤตการณเงนซงสง
ผลกระทบถงหลายประเทศในทวปเอเชยเรมตงแตเดอนกรกฎาคม ค.ศ.1997
จนกอใหเกดความกลววาจะเกดการลมสลายทางเศรษฐกจทวโลก เนองจาก
การแพรระบาดทางการเงน ทงนวกฤตดงกลาวเรมขนในประเทศไทย เมอคา
เงนบาทลดลงอยางมาก อนเกดจากการตดสนใจของรฐบาลไทย ซงมพลเอก
ชวลต ยงใจยทธ เปนนายกรฐมนตร ปลอยลอยตวคาเงนบาทและตดการองเงน
สกลดอลลารสหรฐ โดยในเวลานน ประเทศไทยมภาระหนสาธารณะซงท�าให
ประเทศอยในสภาพลมละลายกอนหนาการลมสลายของคาเงน และเมอวกฤต
ดงกลาวขยายออกนอกประเทศ คาเงนของประเทศสวนใหญในเอเชยตะวนออก
เฉยงใตและญปนกไดทรดตวลงเชนกน ราคาหนตลาดหลกทรพยจงปรบตว
ลดลงและรวมไปถงราคาสนทรพยอน ๆ และท�าใหหนเอกชนเพมสงขน ผลกระทบ
จากวกฤตการณทางการเงนดงกลาวมผลโดยตรงตอหลายประเทศในเอเชย
โดยเฉพาะไทย อนโดนเซย และเกาหลใต ซงตางไดรบผลกระทบมากทสด
จากวกฤตการณดงกลาว สวนฮองกง มาเลเซย ลาวและฟลปปนสกเผชญกบ
ปญหาคาเงนทรดเชนกน ทงนจน อนเดย ไตหวน สงคโปร บรไนและเวยดนาม
ไดรบผลกระทบนอยกวา เพราะแมวาทกประเทศทกลาวมานจะไดรบผลกระทบ
จากการสญเสยอปสงคและความเชอมนตลอดภมภาคกตาม แตประเทศ
อตสาหกรรมใหมทอยทางเหนอกลบไดรบผลกระทบนอยกวามาก นอกจากน
การแกไขปญหาทเกดขนกองทนการเงนระหวางประเทศ (IMF) ไดกาวเขามา
แสดงบทบาทในการรเรมโครงการมลคา 40,000 ลานดอลลารสหรฐ เพอรกษา
เสถยรภาพของสกลเงนในเกาหลใต ไทย และอนโดนเซย ซงเปนประเทศทไดรบ
ผลกระทบ หนกทสดจากวกฤตการณดงกลาว ทงนผลกระทบจากความลมเหลว
ในการพฒนาทางเศรษฐกจสงผลโดยตรงตอเสถยรภาพทางการเมองในหลาย
ประเทศ อาท ประธานาธบดซฮารโตของประเทศในอนโดนเซยถกบบใหลาออก
จากต�าแหนงเมอวนท 21 พฤษภาคม ค.ศ.1998 หลงจากครองอ�านาจมา
28 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
ยาวนาน กวา 30 ป ทามกลางการจลาจลทเกดขนอยางแพรหลาย ซงมาจากการ
เพมขนของราคาสนคาอยางรนแรง อนเปนผลมาจากคาเงนรเปยหออนตวลง
อยางร ายแรง ผลกระทบของวกฤตการณดงกลาวกนเวลาไปจนถงสนป
ค.ศ.1998 ในปเดยวกนนน อตราการเตบโตทางเศรษฐกจของฟลปปนสลดลง
จนเกอบเปนศนย มเพยงสงคโปรและไตหวนเทานนทพสจนแลววาเกอบจะ
ไมไดเปนสวนหนงในวกฤตการณเลย แตทงสองประเทศกยงไดรบผลกระทบ
ไมมากนก โดยสงคโปรนนไดรบผลกระทบมากกวาเนองจากขนาดและทตงทาง
ภมศาสตรทอยระหวางมาเลเซยกบอนโดนเซย จงพบวาในสวนของสงคโปรนน
มผลท�าใหการผลตภาคอตสาหกรรมลดต�าลง อตราการวางงานเพมขน การลงทน
ตางชาตลดนอยลง และการคาระหวางประเทศตกต�า ดงนน สงคโปรจงปรบ
เปลยนโครงสรางทางเศรษฐกจและอตสาหกรรมของประเทศ โดยรฐบาลสงคโปร
มจดมงหมายทจะพฒนาระบบเศรษฐกจใหมความหลากหลายขยายการประกอบ
การ และปรบใหระบบมความใหญโตระดบสากล โดยมงรกษาอตราความเจรญ
เตบโตของระบบเศรษฐกจไวในระดบรอยละ 4-6 โดยไดประกาศแนวทางหลก ๆ
ในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศไวดงน (สดา สอนศร และคณะ, 2552, หนา
267-271)
ประการแรก ขยายสายสมพนธภายนอกประเทศ เพอใหสอดรบกบ
กระแสโลกาภวตน โดยด�าเนนการคาพหภาคภายใตกรอบขององคการการคาโลก
การรวมมอระดบภมภาคและการท�าขอตกลงเขตการคาเสรแบบทวภาค
ประการทสอง รกษาไวซงความสามารถในการแขงขนและความ
ยดหยน โดยแบบภาระเรองภาษและกองทนเงนสะสมคาครองชพใหนอยทสด
ปรบใหตลาดแรงงานและระบบคาจางมความยดหยนมากขน และก�าหนดราคา
คาใชจายในการผลตใหอยในระดบทสามารถแขงขนได
ประการทสาม สงเสรมการประกอบการและบรษทตาง ๆ ของชาว
สงคโปรเอง โดยกระตนใหประชาชนสรางนวตกรรมใหม ๆ ปรบปรงใหบรษทตาง ๆ
สรางธรกจและใชแนวคดใหม ๆ ใหตดตอตลาดสงออกใหม ๆ และขยายฐาน
เศรษฐกจ
ประการทส ขยายภาคอตสาหกรรมและภาคบรการ ยกระดบงานของ
ภาคทงสอง โดยปรบปรงความสามารถทจะแขงขนดานตนทน พฒนาใหกลม
29วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
แรงงานมฝมอพอเพยง และพฒนาขดดานความสามารถดานใหม ๆ สราง
อตสาหกรรมใหม ๆ
ประการทหา พฒนาทรพยากรมนษย โดยลงทนดานการศกษา ชวย
อบรมและยกระดบผใชแรงงานและเปดรบผเชยวชาญจากทวโลก เพอมาเพมพน
ไวในกลมผเชยวชาญชาวสงคโปรเอง
ทงนผลลพธของยทธศาสตรการพฒนาดงกลาวไมเหนผลชดเจนในสมย
รฐบาลนายโกะจกตง เพราะตองเผชญกบวกฤตการณอน ๆ อกหลายดาน เชน
ภาวะถดถอยทางเศรษฐกจในยโรปและอเมรกาในป ค.ศ.2001 และเหตการณ
การกอวนาศกรรมโดยผกอการรายทตกเวลดเทรดของสหรฐอเมรกา เมอวนท 11
เดอนกนยายนในปนน สวนในป ค.ศ. 2003 กเผชญกบปญหาเรองโรคซารส
ทก�าลงแพรระบาดอย และปญหาความปนปวนในการเมองโลกจากการท�า
สงครามของสหรฐอเมรกาในอรก แตภายใตรฐบาลใหมของนายลเซยนลง
มาตรการดงกลาวเรมเหนผล ดงพจารณาไดจากอตราความเจรญเตบโตทาง
เศรษฐกจทสงกวาเปาทตงไวโดยมอตรารอยละ 8.3 6.4 และ 7.9 ในป ค.ศ. 2004
ค.ศ. 2005 และ ค.ศ. 2006 ตามล�าดบ
อยางไรกตาม เมอพจารณาจากกขางตน แมนายโกะจกตงจะเนน
ย�าวา การพฒนานนสมพนธกบระดบผลตภณฑมวลรวมประชาชาต (Gross
Domestic Product – GDP) ซงรวมถงการมการวจยกบการพฒนา (Research
and Development) อยางเพยงพอ ไปพรอม ๆ กนกบทกษะ ความร กบการ
ประยกตใช และรวมถงการมนวตกรรมทมสมรรถนะอยางมากพอ ซงลวนเปน
มาตรถงระดบความเปนอสระทางเศรษฐกจของประเทศกตาม โดย โลว กลบ
มองวา สงคโปรไดกลายเปนประเทศพฒนาแลวตามตวชวดทประเทศตะวนตก
ก�าหนดไวกจรง แตในอกดานหนงของความเปนจรงดงกลาว ถามองเฉพาะ
ตวชวดทางเศรษฐกจจะพบวา สงคโปรสะทอนภาพใหเหนถงระดบการพฒนา
ทกาวไปไกลกวาประเทศพฒนาแลวทงหลาย แตมขอสงเกตทส�าคญกคอ การ
พฒนาของเศรษฐกจของสงคโปรยงคงสมพนธกบการพงพงกบระบบเศรษฐกจ
โลกอย เพราะมหลายปจจยทสะทอนถงการพงพงทางเศรษฐกจของสงคโปร
ไดแก ระดบความสมพนธของบรษทขามชาต (Multi – National Corporations –
30 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
MNCs) ความไรอสรภาพในการพงพงมลคาสนคาการสงออกของบรษทขามชาต
สมรรถนะในการเปนผประกอบการของภาคธรกจขนาดกลางและขนาดยอม
(SME Sector) การขยายขอบขายการวจยกบการพฒนาดวยตนเอง ระดบการ
ศกษา และทกษะความสามารถของแรงงานสงคโปรทมอยอยางจ�ากด (King,
2008, p. 25; Low, 1998, p. 376)
ภาพการพฒนาทางเศรษฐกจจงขนอยกบรฐบาลเปนส�าคญ บทบาทของ
ภาคเอกชนในทองถนหรอเอกชนของสงคโปรจงยงไมสามารถตงอยบนฐาน
การพฒนาดวยตนเองเหมอนกบเขตเศรษฐกจทเปนทนนยมโดยเอกชนจรง ๆ
และแมในสมยรฐบาลนายโกะจกตงจะสอบผาน หรอประสบความส�าเรจจาก
ปรากฏการณทางเศรษฐกจในป ค.ศ.1997 ไดกตาม แตความเปนจรงในอก
ดานหนงกลบสะทอนใหเหนวา ภาคเอกชนสงคโปรกลบมไดเขารวมการทดสอบ
แตอยางใด จนกลาวไดวารฐบาลสงคโปรในชวงเวลานนกคอ เสอเกราะเหลก
สมองกล ซงท�าหนาทคด แกไข และปกปองสงคโปรในทกดาน
สมยนายลเซยนลง12สงหาคมค.ศ. 2004ถงปจจบน
ยทธศาสตรการพฒนาสมยรฐบาลนายลเซยนลงนน นายลเซยนลง
ไดแถลงตอประชาชนในโอกาสวนชาตสงคโปร (National Day Rally Speech)
เมอวนท 21 สงหาคม ค.ศ. 2005 ไวโดยสรปวา ทศทางในการพฒนาประเทศ
และการด�าเนนนโยบายตางประเทศ โดยในดานการตางประเทศนน สงคโปร
จะใหความส�าคญในการสงเสรมความสมพนธกบประเทศอาเซยน (โดยเฉพาะ
มาเลเซยและอนโดนเซย) รวมทงกบประเทศมหาอ�านาจส�าคญ ๆ ไดแก
สหรฐอเมรกา จน ญปน อนเดย สหภาพยโรป และออสเตรเลย นอกจากนน
จะใหความส�าคญกบการรวมตวทางเศรษฐกจของอาเซยน และการแกไขปญหา
การกอการราย ส�าหรบนโยบายภายในประเทศ โดยสงคโปรจะมงเนนเรองการ
ปรบตวทางเศรษฐกจเพอใหทนตอการเปลยนแปลงของโลก รวมทงใหความส�าคญ
กบการสงเสรมนวตกรรม การประกอบการ การวจยและการพฒนา (Innovation,
Enterprise and R&D) ส�าหรบดานสงคม จะใหความส�าคญกบการขยายโอกาส
ทางการศกษาใหกบประชาชน การดแลคนชราและผทมรายไดต�า รวมทงการสง
เสรมวฒนธรรมดานบรการเพอใหสงคโปรมลกษณะของเมองทมความเปนสากล
31วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
นอกจากนในหลายโอกาสยงพยายามชใหเหนวา นายลเซยนลงมความประสงค
ทจะพฒนาสงคโปรใหเปนสงคมทโปรงใส (Transparent Society) และเปดกวาง
(Open Society) มากขน โดยจะด�าเนนการอยางคอยเปนคอยไป ทงนจะค�านง
ถงคานยมทเปนคณลกษณะเฉพาะของประเทศ (อาท การเปนพหสงคมทมความ
แตกตางดานเชอชาตและศาสนา) มากกวาการน�าระบบเสรนยมประชาธปไตย
ของตะวนตกมาปรบใช เพราะเหนวาประเดนเรองศาสนาและความแตกตางทาง
เชอชาตเปนเรองทมความละเอยดออนในสงคมสงคโปร ในสวนของประเดน
ทางดานเศรษฐกจการคานน ถงแมสงคโปรตองเผชญกบประเดนทาทายส�าคญ
สามประการ ไดแก การแขงขนจากประเทศในภมภาค การมประชากรกลมผสง
อายในจ�านวนเพมขนในขณะทอตราการเกดของประชากรลดลง และการปรบ
โครงสรางในภาคการผลต ซงเนนการผลตเพอการสงออกกตาม เดอนตลาคม
ค.ศ. 2005 นายลมองเคยง รฐมนตรวาการกระทรวงการคาและอตสาหกรรม
สงคโปร ไดแถลงตอรฐสภาเกยวกบแนวทางยทธศาสตรเพอเพมผลผลตในภาค
อตสาหกรรมการผลต ซงมสดสวนเปนรอยละ 27.7 ของผลตภณฑมวลรวม
ภายในประเทศใน 15 ปขางหนา ไดแก (1) การเพมงบประมาณดานการวจย
และการพฒนา จากรอยละ 2.1 ของผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศเปน
รอยละ 3 โดยเนน 3 สาขา ไดแก วทยาศาสตรชวภาพ (Biomedical Sciences)
เทคโนโลยสงแวดลอมและน�า (Environmental and Water Technologies)
และสอดจตล (Interactive and Digital Media) (2) การสงเสรมการจดท�าความ
ตกลงทางเศรษฐกจกบประเทศตาง ๆ ทงในรปแบบของความตกลงการคาเสร
ทวภาค ความตกลงเพอสงเสรมการลงทน ความตกลงวาดวยการยกเวนภาษ
ซอนและความตกลงการรบรองมาตรฐานรวม เพอขยายชองทางทางการคาและ
การลงทนใหกบภาคเอกชนสงคโปร (3) การขยายการผลตในสาขาอตสาหกรรม
ส�าคญ ๆ อาท อเลกทรอนกส เคมภณฑ และวทยาศาสตรชวภาพ และพฒนา
สาขาอตสาหกรรมใหม ๆ อาท นาโนเทคโนโลย สอดจตล เทคโนโลยสงแวดลอม
และพลงงานทดแทน และ (4) การขยายการคาและการลงทนไปยงตลาดใหม ๆ
อาท จน อนเดย ตะวนออกกลาง ซงมบรษท Government Investment
Corporation (GIC) และ Temasek Holdings ซงรฐบาลเปนผถอหนมบทบาท
ส�าคญในการขยายตลาดดงกลาว (กระทรวงการตางประเทศ, 2554)
32 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
บทบาทรฐกบการพฒนาทางเศรษฐกจสงคโปรเปนประเทศทยดถอสทธเศรษฐกจแบบทนนยมทเนนการลงทน
และการคาเสรเปนอดมการณทางเศรษฐกจเปนพนฐานของประเทศ อนเปนผล
มาจากการสรางชาตสงคโปรในชวง 3 ทศวรรษของนายลกวนย แมวาในทาง
สงคมสงคโปรเปนประเทศทมความหลากหลายทางเชอชาตศาสนา การศกษา
และวฒนธรรม ทเรยกกนวาพหทางสงคม (Pluralistic Society) กตาม ลทธ
เศรษฐกจแบบทนนยมภายใตการก�ากบของรฐหรอทอาจเรยกวา ระบบเศรษฐกจ
กงเสร (Semi-Capitalist Economy) ซงเตบโตมาจากพฒนาการทางอตสาหกรรม
ผานธรกจตาง ๆ ในรปแบบของรฐวสาหกจ ซงเปนการสรางปทสถานทาง
เศรษฐกจแบบรฐน�าผานกลไกของรฐ จนกลายเปนกลจกรทส�าคญส�าหรบ
การพฒนาทางเศรษฐกจและสงคม หรอถอไดวาเปนยทธศาสตรพนฐานส�าคญ
ในการพฒนาทางเศรษฐกจและสงคม การพฒนาความเจรญกาวหนาของ
ประเทศสงคโปร ภายใตอทธพลทนนยมแบบเสรดงกลาว กระบวนการทาง
เศรษฐกจของประเทศด�าเนนไปภายใตกลยทธส�าคญคอ การทรฐ/ รฐบาลเขาไป
มบทบาทส�าคญในการก�าหนด แทรกแซง และควบคมการด�าเนนกจกรรม
ทางเศรษฐกจในดานตาง ๆ ทงในดานการลงทนและปรบปรงดานโครงสราง
พนฐาน การสงเสรมการลงทนจากตางชาต การสงเสรมการแขงขนทางการคา
ระหวางประเทศ การพฒนาก�าลงคน และการจดหาสภาพแวดลอมทางธรรมชาต
และทางสงคม ภายใตกลยทธเหลาน รฐบาลสงคโปรเองยงมความตนตวและ
มความพรอมตอการด�าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ พรอมทจะปรบเปลยนวธการ
และเขามาแกไขปญหาอปสรรคและควบคมดแลใหด�าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ
ทกสงทกอยางเปนไปอยางเรยบรอย
กลไกส�าคญของรฐบาลสงคโปรท�าหนาทการก�าหนดเปาหมายแผนพฒนา
และทศทางตลอดจนควบคมการน�านโยบายของการพฒนาเศรษฐกจของรฐบาล
สงคโปรไดบรรลผลกคอ “สภาพฒนาการเศรษฐกจ” (Economic Development
Board) ซงเปนหนวยราชการทกอตงขนมาตงแต ค.ศ.1960 โดยในทศวรรษการ
บรหารราชการของรฐบาลนายโกะจกตงนน ไดมงเนนการสรางความหลากหลาย
ทางอตสาหกรรมและการบรการ สบตอจากรฐบาลนายลกวนยอยางเปนระบบ
33วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
และกระท�าอยางตอเนอง โดยอตราความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจสงคโปร
โดยเฉลยสงราวรอยละ 5 ใน ค.ศ.1999 ทเปนเชนน เพราะภาคการผลตทส�าคญ
ของเศรษฐกจสงคโปรคอ ภาคอตสาหกรรมดานอเลกทรอนกสและดานเคมภณฑ
ทงนสนคาออกทส�าคญของสงคโปร คอ อปกรณ และผลตภณฑดานกจการ
โทรคมนาคมและดานคอมพวเตอร
อกสวนหนงของระบบเศรษฐกจของสงคโปรนนตองพงพากบตลาด
เศรษฐกจระหวางประเทศ โดยมปจจยส�าคญในการท�าใหสงคโปรประสบความ
ส�าเรจทางเศรษฐกจไดกคอ ประสทธภาพของรฐบาลสงคโปรในการวางแผน
และการบรหารจดการเศรษฐกจของประเทศ ใหเอออ�านวยตอการลงทนของ
บรรดานายทนตางชาตและบรษทขามชาต โดยการพฒนาโครงสรางพนฐาน
การใหสทธพเศษทางภาษ การพฒนาศกยภาพทางสงคมและเสถยรภาพทาง
การเมองของรฐบาล และระบบการเมองของสงคโปรเองทพรอมจะใหองคกร
หรอหนวยงานของรฐมอสระในการรวมทน หรอลงทนในอตสาหกรรมหรอ
กจกรรมทางเศรษฐกจขนาดใหญกบตางประเทศ และทด�าเนนการดวยตนเอง
อยางไรกตามสงคโปรไดอาศยความไดเปรยบทางสภาพภมศาสตรและ
การเปนทาเรอพาณชยทส�าคญ เปนปจจยหนงในการพฒนาเศรษฐกจใหเจรญ
ในระหวาง ค.ศ.1960-1973 โดยในชวง 13 ปน อตราการเตบโตทางเศรษฐกจ
เฉลยรอยละ 10 ตอป ทงในชวงทศวรรษ 1950-1960 การพฒนาเศรษฐกจ
ไดผล โดยมอตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจเฉลยเพยงรอยละ 5.4 ตอป
แตในชวงหลง ค.ศ.1974 อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจไดลดลงเหลอ
ราวรอยละ 6 ตอป ทงนเพราะไดรบผลกระทบจากภาวะเศรษฐกจตกต�าของโลก
ในชวงกลางทศวรรษ 1970 สวนใน ค.ศ.1983 อตราการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ
เฉลยรอยละ 7.9 และไดเพมสงขนถงรอยละ 8.2 ใน ค.ศ.1984 อนเปนผล
มาจากการแพรขยายตวทางเศรษฐกจอยางกวางขวางในระบบเศรษฐกจของ
สหรฐอเมรกา รายไดประจ�าปเฉลยตอบคลากรประมาณ 14,595 เหรยญสงคโปร
ซงปรากฏวา ชาวสงคโปรมรายไดตอบคลากรสงเปนอนดบท 27 ของโลก
นบจากประเทศทงมวล 171 ชาต
34 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
นอกจากปจจยดานภมศาสตรและเปนเมองทาพาณชยแลว ปจจย
อกประการหนงทสนบสนนใหการพฒนาเศรษฐกจของสงคโปรประสบผลส�าเรจ
กคอ การด�าเนนนโยบายพฒนาเศรษฐกจอยางมประสทธภาพ โดยค�านงถง
จดแขงจดออนของสงคโปรไปตามสถานการณทางเศรษฐกจทเปลยนแปลงไป
แตละขณะ กลาวโดยล�าดบคอ สงคโปรเรมการพฒนาเศรษฐกจอยางจรงจง
โดยการจดตงสภาพฒนาเศรษฐกจ (Economic Development Board – EDB)
ใน ค.ศ.1960 เพอรบผดชอบงานดานการวางแผนและสงเสรมการพฒนา
ดานการอตสาหกรรม รวมทงการสงเสรมการลงทนจากตางประเทศและก�าหนด
ทศทางการพฒนา ตลอดจนนโยบายการฝกอบรมเพอพฒนาก�าลงคนรองรบ
อตสาหกรรมใหม ๆ อกดวย บทบาทของสภาพฒนาเศรษฐกจ ทเปนแกนกลาง
ในการวางแผนพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ดงดดการลงทนจากตางชาต และ
ระดมทรพยากรจากตางประเทศเพอการสรางโครงสรางพนฐาน (Infrastructure)
และทรพยากรมนษย จงท�าใหสงคโปรสามารถผลตสนคาอตสาหกรรมทม
คณภาพแขงขนในตลาดในโลกได ทงนรฐบาลสงคโปรไดจดแบงพนททมอย
อยางจ�ากดจดตงเปนยานอตสาหกรรมใหญ ๆ ไมนอยกวา 18 แหง ซงสวนใหญ
อยดานใตของเกาะ นคมอตสาหกรรมใหญทสด คอ นคมอตสาหกรรมจรอง
เมองจรองมโรงงานอตสาหกรรมหลายประเภท ไมนอยกวา 500 โรงงาน และม
ทาเรอน�าลกส�าหรบขนถายสนคาอกดวย
ในแงของนโยบายเศรษฐกจของพรรคกจประชาซงครองต�าแหนงเปน
รฐบาลนบแต ค.ศ.1959 นน มลกษณะแบบทนนยมเสรทเนนความอยดกนดของ
ประชาชน การสงเสรมและพฒนาอตสาหกรรม และการประกนสงคม กลาวโดย
สรปกคอภายใตขอจ�ากดในดานทรพยากรธรรมชาตและประชากร แตมขอจ�ากด
ไดเปรยบในดานสภาพภมศาสตรทเหมาะสมส�าหรบการเปนทาพาณชยม
ประชาชนมคณภาพ ประกอบกบการพฒนาอตสาหกรรมเพอการสงออก โดยสง
เสรมการลงทนจากตางประเทศทงในดานโครงสรางพนฐานและการพฒนา
ทรพยากรก�าลงคนใหมความช�านาญเพอรองรบอตสาหกรรมแบบใหม ๆ นนนลวน
เปนยทธศาสตรพนฐานทส�าคญในการพฒนาเศรษฐกจของสงคโปรใหประสบผล
ส�าเรจทดเทยมกบประเทศอตสาหกรรมอน ๆ
35วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
ในอกดานหนงนน หากเปรยบเทยบกนระหวางสงคโปรกบฮองกง จะพบ
วาทง 2 เขตเศรษฐกจนเจรญเตบโตอยางรวดเรวนบแตทศวรรษ 1960 แตม
ขอสงเกตวา ฮองกงมการใชเงนทนเพอการลงทนไดดกวาสงคโปร กลาวคอ
ระหวางป ค.ศ.1960 ถง 1985 ฮองกงมอตราการออมและการลงทนรอยละ 20
ของ GDP และเพมมากขนถงรอยละ 41.6 ในป ค.ศ.1985 และรอยละ 51.5
ในป ค.ศ. 2000 โดยในป ค.ศ. 2004 รายงานของเอสแอนดพ (Standard
& Poor) ชใหเหนวา กลยทธการลงทนของสงคโปรถกจ�ากดไวแคเพยงรอยละ
1.7- 4.0 ในชวง ค.ศ.1993-2004 เมอเปรยบเทยบกบฮองกงในชวงเวลาเดยวกน
ทมการลงทนมากถงรอยละ 6.1 จงท�าใหฮองกงมอตราการเจรญทางเศรษฐกจ
เหนอกวาสงคโปร ซง โลว สรปใหเหนวา ปญหาดงกลาวสะทอนถงการผลกดน
ใหแรงงานชาวสงคโปรขาดแรงกระตนทางจตวทยาทอยากจะเขามาขบเคลอน
กจกรรมทางเศรษฐกจดวยตนเอง ดงทแตกตางจากชาวฮองกงทมทศนคตในเชง
สรางสรรคดวย เพราะร สกวาเปนอสระทจะเขาไปมสวนรวมในการผลกดน
การพฒนาดวยตนเอง การถกควบคมหรอก�ากบโดยรฐมากเกนไป จงยอมสงผล
ใหผประกอบการเอกชนของสงคโปรขาดการตนตวตามไปดวย และสงผลกระทบ
โดยตรงตอจ�านวนผลตผลหรอสนคาทควรจะมมากกวาน (Peebles and Pater,
2002, p. 275; Low, 1998, p. 34)
สาเหตทท�าใหสงคโปรขาดประสทธภาพในการลงทนนน คง ชใหเหนวา
จ�าเปนอยางยงตองพจารณาถงกลไกการควบคมการลงทนของรฐ เนองจากเปน
ผประกอบการรายใหญของสงคโปร โดยเพราะสององคกรส�าคญ ไดแก Temasek
Holdings หรอกลมกองทนเทมาเสก กบบรรษทการลงทนของรฐบาลสงคโปร
หรอ “Government of Singapore Investment Corporation – GIC” ซงโดยนยน
รวมถงกองทนแบงความมงคงสงสดหรอ “Sovereign Wealth Fund – SWF” ดวย
เพราะเปรยบเสมอนเปนแขนขาของบรรษทการลงทนของรฐบาลสงคโปร
ในประเทศตาง ๆ มากกวา 20 ประเทศ ซงมมลคามากกวาลานลานดอลลาร
สหรฐอเมรกา ดงจะพบวา จากบญชรายรบของธรกจภายในสนทรพยกล ม
เทมาเสกและบญชเงนสดของกลมธรกจเทมาเสก แมมมลคาเพมขนไมมากนก
นบตงแตป ค.ศ. 2006 ถง 2013 แตกแสดงถงการปดกนโอกาสแกภาคเอกชน
36 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
สงคโปร ดงนนจงยากทจะท�าใหธรกจเอกชนของสงคโปรสามารถเสรมสราง
ศกยภาพเขาไปลงทนทงในและตางประเทศไดดวยตนเอง เนองจากถกจ�ากด
โดยรฐผานองคกรของรฐบาลสงคโปรมากเกนความจ�าเปนเมอเปรยบเทยบ
กบฮองกง เพราะแมจะถกควบคมและก�ากบดแลจากสาธารณรฐประชาชนจน
ซงมระบอบการเมองการปกครองและโครงสรางทางเศรษฐกจกตาม (King, 2008,
p. 45; Temasek Holdings (Private) Limited, 2014)
อกสาเหตหนงทท�าใหสมรรถนะในการลงทนของรฐลมเหลว เกดขนจาก
การคาดการณในการลงทนทผดพลาด ดงกรณของนางโฮชง (Ho Ching) ภรรยา
ของนายลเซยนลง รฐมนตรประจ�าส�านกนายกรฐมนตรในขณะนน ซงด�ารง
ต�าแหนงผอ�านาจการฝายบรหารของเทมาเสก ไดตดสนใจซอกจการในเครอ
ชนวตร (Shin Corp) ของ พ.ต.ท.ทกษณ ชนวตร นายกรฐมนตรของไทย ในป
ค.ศ. 2006 ดวยมลคากวา 2 พนลานดอลลารสหรฐอเมรกา และตอมาเกดการ
ชมนมประทวงใชความรนแรงระหวางรฐกบผชมนม และตามมาดวยการรฐประหาร
ขนในประเทศไทยในวนท 19 กนยายน 2006 เนองจากคนไทยไมยอมรบการซอ
กจการดงกลาวระหวางเทมาเสกกบ พ.ต.ท.ทกษณ จงสงผลท�าใหเกดการ
ตอตานการสนบสนนสนคาในเครอชนวตรทงหมด เชน โทรทศน สายการบน
การเงน และธรกจทางดานเทคโนโลยตาง ๆ รวมทงการสอสาร ซงสงผลก�าไร
จากบรษทอนทถอหนเทาเทยมกนกบเทมาเสก จากเดมทมมลคา 12.8 พนลาน
ดอลลารสงคโปร ในป ค.ศ. 2006 ลดลงเหลอเพยง 9.1 พนลานดอลลารสงคโปร
ในป ค.ศ. 2007 หรอคดเปนอตราการลดลงมากถงรอยละ 29 จากมลคาการซอ
ในชวงแรก (King, 2008, p. 51)
ปรากฏการณดงกลาวทคลายคลงกน ไดเกดขนอกครงในประเทศ
อนโดนเซยใน ค.ศ.2007 ซงเปนการเขาถอหนในบรษทอนโดแซทและเทลคมเซล
(Indosat and Telkomsel) ซงเปนบรษทโทรคมนาคมขนาดใหญของอนโดนเซย
โดยมการสวนแบงการตลาดมากถงรอยละ 80 ซงศาลอนโดนเซยตดสนให
เทมาเสกตองถกปรบ 3 พนลานดอลลารสหรฐ เนองจากละเมดกฎหมายการ
ผกขาดของอนโดนเซย สวนในอกกรณนน ใน ค.ศ. 2008 เทมาเสกขาดทน
มากถง 1.3 พนลานดอลลารสหรฐ จากการลงทนมากถง 1.9 พนลานดอลลาร
37วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
สหรฐอเมรกา ในเดอนกรกฎาคม ป ค.ศ.2007 แตมลคาหนกลบลดลงถง
รอยละ 38 ในชวง 9 เดอน และลงทนอก 5 พนลานดอลลาร ในเมอรรลล ลนซ
ในป ค.ศ. 2007 แตมลคาหนกลบลดลงถงรอยละ 11 ดงนน ผลการวเคราะหทาง
การเงนชใหเหนถงวกฤตการลงทนของเทมาเสกในสถาบนการเงนของตะวนตก
(King, 2008, p. 51)
จากกรณตวอยางขางตน ไดบงชใหเหนวากลยทธการคาและการลงทน
ของรฐบาลสงคโปรผานเทมาเสก โดยยกใหฝายบรหารในรปคณะกรรมการ
บรหารนน ไมกอใหเกดประสทธภาพในการสรางการเตบโตทางดานการคาไดด
เทาทควร แมจะสามารถด�าเนนกจการในภาพรวมไดผลก�าไรกตาม แตกแสดง
ใหเหนถงการตดสนใจทมความผดพลาดอยดวยเชนกน ดงแตกตางกบการใช
กลยทธการบรหารทางธรกจในโลกการคาเสรโดยแทจรง ทยงคงตองเปดกวางให
กลไกลทางธรกจหรอภาคเอกชนควรเขาด�าเนนการเอง เพราะนอกจากจะชวย
กระจายความเสยงแลว ยงถอวาเปนการปลดปลอยใหกลมนกธรกจไดเรยนร
และมประสบการณทพรอมจะเดนดวยตนเองไปในอนาคต ซงประเดนนอาจ
กลายเปนปญหาทใหญโตขน หากรฐบาลสงคโปรลดบทบาทตนเองไปใน
อนาคตได
นอกจากน พเบลและพาเทอร ไดชใหเหนวา รฐบาลยงคงมบทบาท
ตอการด�าเนนกจกรรมทางเศรษฐกจ โดยทหนวยงานตาง ๆ ของรฐบาลสงคโปร
ลวนเชอมโยงกบธรกจการคาตาง ๆ ซงแตกตางกบฮองกง อาทในเรองของธรกจ
ดานสนทนาการ ซงฮองกงจะปลอยใหเอกชนด�าเนนแตในสวนสงคโปรกลบ
ลงทนในฐานะผประกอบการเกอบทงหมด นอกจากนรฐบาลยงถอครองทดน
มากถงรอยละ 72 โดยพระราชบญญตการเขาถอสทธ ซงเปนกฎเกณฑเกยวกบ
สทธในทรพยสนนน จากกรณการใชอ�านาจรฐของส�านกงานทดนของสงคโปร
(Singapore Land Authority) ไดจายเงนเพยง 1 ดอลลารสงคโปรเพอเขายด
พนท 200 ตารางเมตร ของโบสถแหงหนงเพอแปลงสภาพใหกลายเปนทจอดรถ
ไดจ�านวน 17 คน ทงนส�านกงานทดนสงคโปรไดปฏเสธทจะจายคาชดเชยจาก
โครงการดงกลาว จงถอไดวาพระราชบญญตฉบบนเปนเครองมอเชงสญญะ
แสดงถงอ�านาจรฐทละเลยถงสทธหรออสรภาพของเอกชนในการเขาถอครอง
38 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
ทรพยสน หรอในอกกรณหนงเกยวกบการควบคมภาคแรงงานของรฐ จะพบวา
พรรคกจประชาไดจ�ากดอสรภาพของคนงานสงคโปรในการตอสเพอปกปองผล
ประโยชนตวเอง โดยการเขาแทรกแซงสหภาพแรงงาน ท�าใหสหภาพแรงงาน
ตกอยภายใตอาณตของรฐบาล การประทวงหรอรวมถงการนดหยดงานกลาย
เปนสงทตองหาม ดวยเหตนรฐบาลจงสามารถควบคมทกภาคสวนใหตกอย
ภายใตการก�ากบของรฐไดอยางเขมแขง สนบสนนตอระบบธรกจผกขากโดยรฐ
(Peebles and Wilson, 2002, p. 67; Bhaskaran, 2003, p. 33: p. 38; King,
2008, p. 167)
จากตวอยางทงหมดขางตน สรปใหเหนวา ระบบการเมองและระบบ
เศรษฐกจของรฐบาลสงคโปรถอเปนเรองเดยวกน กลาวคอ แมโครงสรางทาง
การเมองจะมรฐบาลทมาจากการเลอกตงตามครรลองประชาธปไตย และรฐบาล
ทเกดขนกมาจากพรรคกจประชาทผกขาดอ�านาจมาอยางยาวนานและกสามารถ
ด�าเนนนโยบายด�าเนนธรกจผกขาดผานองคการหรอหนวยงานทก�ากบของรฐ
ไดเกอบทงหมด ทงในอตสาหกรรมหนกและอตสาหกรรมการบรการ ขณะเดยวกน
ยงควบคมสงคมใหอยภายใตการน�าของรฐบาลไดอยางเปนระบบอกดวย ดงนน
การใหความหมายของค�าวาอสรภาพทางเศรษฐกจในทศนะของผน�าสงคโปร
จงแตกตางกบผน�าของประเทศตะวนตกในหลายแงมม ดงเชน การแสดงสทธ
ในทรพยสน การควบคมแรงงานหรอสหภาพแรงงาน และการด�าเนนธรกจ
สนทนาการ เปนตน
39วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
บรรณานกรม
กระทรวงการตางประเทศ. (2554). วนทคนขอมล 12 มถนายน 2556, เขาถงได
จาก http://www.mfa.go.th/ main/th/world/70/10249%E0%B8%AA%
E0%B8%B2%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%
93%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%90%E0%B8%AA%E0%
B8%B4%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B9%82%E0%B8%9B%E
0%B8%A3%E0%B9%8C.html.
ปญญาสร จรญโกศล. (2557). รบมอAECดวยแนวทางของสงคโปร. กรงเทพฯ:
ตนคด.
วราภรณ จลปานนท. (2554). การเมองในสงคโปร(PoliticsinSingapore).
กรงเทพฯ: โรงพมพมหาวทยาลยรามค�าแหง.
ววฒน เอยมไพรวน. (2554). “การเมองการปกครองของสาธารณรฐสงคโปร”. ใน
เอกสารประกอบการเรยนการสอนมหาวทยาลยสโขทยธรรมธราช.
นนทบร: โรงพมพมหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช.
สดา สอนศร และคณะ. (2552). เอเชยตะวนออกเฉยงใต:การเมองเศรษฐกจ
และการตางประเทศ หลงวกฤตเศรษฐกจ 2540-2550. กรงเทพฯ:
โรงพมพแหงจฬาลงกรณมหาวทยาลย.
อภวนทน อดลยพเชฏฐ. (2556). ชดอาเชยน“ในมตประวตศาสตรประวตศาสตร
สงคโปร”. กรงเทพฯ: ดานสทธาการพมพ.
Barr, M. (2000). LeeKuanYew:theBeliefsBehindtheMan. Surrey: Curzon.
Bello, W. & Rosenfeld, S. (1990). Dragons in Distress: AsianMiracle
Economies in crisis. London: Penguin.
Bhaskaran, M. (2003).ReinventingtheAsiaModel:theCaseofSingapore.
Singapore: Eastern University Press.
Cato Institute. (2007). Economic Freedom of the World 2007. Washington
DC: Cato Institute.
40 วารสารเศรษฐศาสตรการเมองบรพา ปท 2 ฉบบท 2
Ho, E. L. & Ee, C. Y. W. & Ramdas, K. (2013). Changing Landscape of
Singapore:OldTensions,NewDiscoveries. Singapore: NUS PRESS.
Junjia, Y. (2013). “Migrant Landscapes: A Spatial Analysis of South Asian
Male Migrants in Singapore”. in ChangingLandscapeofSingapore:
OldTensions,NewDiscoveries. Singapore: NUS PRESS.
King, R. (2008). The SingaporeMiracles, Myth and Reality. Western
Australia: Insight Press.
Lee, K. Y. (2000). FromThirdWorldtoFirst. Singapore: time Media.
Low, L. (1998). ThePoliticalEconomyofaCityState. Singapore: Oxford
University Press.
Noorashikin, A. R. (2013). “Growing Old Singapore: Social Constructions
of Old Age and the Landscapes of the Elderly”. in Changing Landscape
ofSingapore:OldTensions,NewDiscoveries. Singapore: NUS PRESS.
Peebles, G. & Wilson, P. (2002). Economic Growth and Development in
Singapore. Cheltenham: Edward Elgar Publishing.
TemasekHoldings(Private)Limited. (2014). Retrieved June 12, 2014, form
http://www.temasek.com.sg /investorrelations/ financialhighlights/
groupfinancials.
Transparency International [TI]Report for 1998-2007. (n.d.). Retrieved
June 12, 2014, form www.transparency.org.
Trewewan, C. (1994). ThePoliticalEconomyofSocialControlinSingapore.
Britain: Macmillan.
Wright, M. (2006). DisposableWomenandOtherMythsofGlobalCapitalism.
New York and London: Routledge.