พระราชบญญตคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 ภายใต

การเมอง 3 ชวง ต:งแต พ.ศ. 2547 - 2562

วชญาดา อาพนกจววฒน

นตศาสตรมหาบณฑต

บณฑตวทยาลย

มหาวทยาลยเชยงใหม

มถนายน 2563

ก

พระราชบญญตคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 ภายใตการเมอง 3 ชวง

ตHงแต พ.ศ. 2547 - 2562

วชญาดา อาพนกจววฒน

วทยานพนธน4เสนอตอมหาวทยาลยเชยงใหมเพ?อเปนสวนหน?งของการศกษา

ตามหลกสตรปรญญานตศาสตรมหาบณฑต

บณฑตวทยาลย มหาวทยาลยเชยงใหม

มถนายน 2563

ข

พระราชบญญตคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 ภายใตการเมอง 3 ชวง

ตHงแต พ.ศ. 2547 – 2562

วชญาดา อาพนกจววฒน

วทยานพนธน5ไดรบการพจารณาอนมตใหนบเปนสวนหนFงของการศกษาตามหลกสตร

ปรญญานตศาสตรมหาบณฑต

คณะกรรมการสอบ อาจารยท?ปรกษา

……………………………… ประธานกรรมการ ……………………………………..…

(รองศาสตราจารย ดร.ประภาส ปF นตบแตง) (รองศาสตราจารย สมชาย ปรชาศลปกล)

……………………………… กรรมการ

(รองศาสตราจารย สมชาย ปรชาศลปกล)

……………………………… กรรมการ

(ผชวยศาสตราจารย ดร. ทศพล ทรรศนกลพนธ)

……………………………… กรรมการ

(นายยFงชพ อชฌานนท)

26 มถนายน 2563

© ลขสทธT ของมหาวทยาลยเชยงใหม

ค

กตตกรรมประกาศ

ทามกลางความเรงรบทFตองจดการงานในสวนอFนของวทยานพนธเลมน5 ทาใหเหลอเวลาอน

นอยนดในการเขยนกตตกรรมประกาศเปนหนาสดทาย ผเขยนคงจะตองเรFมขอบคณใครสกคนอยาง

จรงจงเสยกอน นFนคอ อาจารยสมชาย ปรชาศลปกล ผเปนอาจารยทFปรกษาของผเขยนเอง ทFได

เสยสละเวลาอนมคาคอยชวยเหลอ อานวทยานพนธและพยายามอยางมากทFจะขดเกลางานช5นน5 ให

ออกมาเปนงานทFด (ซF งหากใครอานรางฉบบแรกกคงจะตองปาท5งไป) และอยากจะขอบคณอาจารย

สาหรบความอดทนและความเอาใจใสลกศษยคนน5 คนทFมกจะสงงานไมเคยตรงเวลา ผเขยนอยากจะ

บอกอาจารยวา อาจารยไมไดเปนเพยงคนทFสอนเฉพาะความรใหผเขยนเทาน5น ยงสอนใหคดและให

เหนมมมองทFแตกตางออกไป ซF งทาใหโลกของผเขยนถกเปดออกไมไดอยภายในกะลาอยางทFผานมา

อกสวนหนFงคอตองขอบคณกรรมการสอบทกทานทFไดเสยสละเวลาอานงานของผเขยน ซF งทาใหงาน

ช5นน5 ไดรบแนวทางในการปรบปรงแกไขใหดกวาเดม ถงแมวาผเขยนจะไมสามารถทาใหดไดอยางทF

มนควรจะเปนกตาม

สวนอกคนหนFงทFจะลมเสยไมได คอ คณพFศรณย ทFคอยชวยเหลอผเขยนอยเสมอและมกจะ

ยFนมอเขามาชวยไดทนเวลาทกคร5 งไป ไมวาจะท5งเรFองการเรยนหรอคอยใหคาปรกษาในเรFองตางๆ ซF ง

กคอแทบจะทกเรFองทFเกดข5นในชวตของผเขยน และผเขยนอยากจะบอกวา หากไมไดเจอพFคนน5กไมร

วาจะเดนมาบนเสนทางของการเรยน ป.โท จนถงเวลาน5 ไดหรอไม ดงน5นผเขยนจงตองขอบคณ

สาหรบทกเรFองทFผานมาและทFไดรบการชวยเหลออยางจรงใจ

ระหวางทางของการทาวทยานพนธเลมน5 แมในบางคร5 งผเขยนจะรสกโดดเดFยวและอยากจะ

โยนทกอยางท5งมากเพยงใด เมFอผเขยนมองไปรอบตวกลบไมพบใครเลย (หยอกๆๆ) ผเขยนไดพบวา

ยงมคนทFคอยอยขางๆเสมอ ท5งเพFอนและรนพFในหองวจย ท5งพFดรม พFโบวลFง พFแตน ชลลF โฟม

เปรมชญา และนองปอนด ซF งคอยสรางเสยงหวเราะใหกบผเขยนตลอดเวลา รวมถงคอยใหกาลงใจ

(ขอกมใจหนอยยย) อยเสมอ และในบางชวงเวลาทFผเขยนไมอาจจะงอแงหรอวนวายกบกลมเพFอน

หองวจยได กยงมกลมเพFอนอกกลมหนFงทFใหผเขยนสามารถบนและทาตววนวายไดตลอดเวลา จงตอง

ขออภยและขอบคณเพFอนท5ง อวนตาว ตอมแตม บว หนอ น5ง และฟามา ณ ทFน5ดวย

อกสวนทFตองพดถงกคงเปนศลปนเกาหลทFผเขยนชFนชอบอยางมากและพบเจอบอยคร5 งตาม

หนาเฟซบคของเพFอนคนหนFง ซF งกคอ พค จนยอง (GOT7) และผองเพFอน ทFคอยใหกาลงใจโดยการม

รปภาพและคลปตางๆมากมายทFสรางรอยย5มและเสยงหวเราะใหผเขยนไดเสมอ (เหนไดจากการนFงย5ม

ง

ตอนเลนโทรศพท) รวมถงเพลง Take a Walk (feat. Def, iHwak &HNMR) ของ Offshore ทFกลายเปน

เสยงเพลงสรางสมาธใหผเขยนเปนอยางดในเวลาทF (ตอง) ปFนงาน

แลวจะลมไมไดเลยกคอ ครอบครว ทFมสวนใหกาลงใจและเงนทนสาหรบการเลาเรยนของ

ผเขยนซF งโดยเฉพาะ “แม” ผทFไมเคยถามผเขยนเลยวาจะเรยนจบเมFอไหร (เขาใจวาคงเปนคาถามทF

อยากถามมากเชนเดยวกน) และนองชายทFคอยทาอาหารซF งอรอยมากใหผเขยนอยเสมอ รวมถงคน

อFนๆทF เปนครอบครวของผเขยนดวย ซF งไดใหความชวยเหลอผเขยนไวไมมากกนอยและเปน

แรงผลกดนใหกบผเขยนเสมอมา

และสดทายน5 ผเขยนอยากจะขอบคณทกคนทFผานเขามาและผานออกไป รวมถงคนทFยงอย

ดวยกน แตไมสามารถเอยชFอเสยงเรยงนามไดครบท5งหมด ทFคอยชวยเหลอสรางเสยงหวเราะ สราง

น5 าตา และประสบการณตางๆใหกบผเขยนตลอดระยะเวลาทFผานมา ซF งเปนการเพFมสสนและรสชาต

ชวตใหกบผเขยนเปนอยางด (โดยไมตองพFงผงชรสแตอยางใด) ขอบคณอยางจรงใจ...

วชญาดา อาพนกจววฒน

จ

หวขอวทยานพนธ พระราชบญญตคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 ภายใตการเมอง 3 ชวง

ต5งแต พ.ศ. 2547 - 2562

ผเขยน นางสาววชญาดา อาพนกจววฒน

ปรญญา นตศาสตรมหาบณฑต

อาจารยท?ปรกษา รองศาสตราจารยสมชาย ปรชาศลปกล

บทคดยอ

งานวจยช5นน5 เปนงานทFมงศกษาถงบทบญญตและการบงคบใชของ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ

ภายใตสถานการณทางการเมองใน 3 ชวง ไดแก ชวงทFหนFง กอนรฐประหาร 2549 ชวงทFสอง ภายหลง

รฐประหาร 2549 และชวงทFสาม ภายหลงการรฐประหาร 2557

จากการศกษาพบวาในชวงกอนการรฐประหาร 2549 บทบญญตของกฎหมายมงปกปอง

คมครองคอมพวเตอรไมใหถกโจมตหรอตกเปนเปาหมายของการกออาชญากรรมทางคอมพวเตอร

แตภายหลงจากการยดอานาจของคณะรฐประหารเมFอ 2549 พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ไดถกขยายขอบเขต

ไปกลายเปนกฎหมายคมครองความมFนคงแหงราชอาณาจกรรวมถงสถาบนกษตรย ซF งเปนผลมาจาก

กระบวนการจดทากฎหมายและผจดทากฎหมายทFอยภายใตอานาจของรฐบาลเผดจการ รวมท5ง

กฎหมายฉบบน5 ถกทาใหกลายเปนเครFองมออยางหนFงของรฐทFใชในการปราบปรามทางการเมองใน

หลากลายรปแบบ โดยเฉพาะอยางยFงการฟองรองดาเนนคด และการใชอานาจในการปดก5นการเขาถง

ขอมลคอมพวเตอร ลกษณะของการกระทาดงกลาวทาใหประชาชนตองตกอยภายใตอานาจของ

กฎหมายทFทFมลกษณะเปนการละเมดสทธและเสรภาพของการมสวนรวมทางการเมองและการ

แสดงออก แตในทางกลบกนกฎหมายฉบบน5 กลบเอ5อประโยชนใหกบรฐใชสรางความชอบธรรม

ใหแกตนเองโดยการใชอานาจอนมชอบ

กรณของ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ จงเปนตวอยางหนFงทFสะทอนใหเหนถงวาการจดทากฎหมาย

และการบงคบใชกฎหมาย ทFละเมดตอสทธเสรภาพของประชาชนมความสมพนธกนอยางมนยสาคญ

กบระบอบการปกครองภายอานาจของคณะรฐประหาร

ฉ

Thesis Title The Computer Crimes Act of 2007 During the Three Political Phases

from 2004 to 2019

Author Ms. Wichayada Umponkitviwat

Degree Master of Laws

Advisor Assoc. Prof. Somchai Preechasinlapakun

Abstract

This research aims to study the provisions and the enforcement of Computer Crime Act B.E

2550 during three political phases from 2004 to 2019. They are as follows: the first phase is the

political period before the coup d'etat in 2006, the second phase is the post-coup d'etat period of 2006

and the third phase is the post-coup d'etat period of 2014.

The study reveals that before the coup d'etat in 2006, the provisions were the law protecting

the computer from being attacked or being the target of a computer crime. Nevertheless, in the post-

coup d'état period of 2006, the provisions were broadly extended to be the law protecting the state

security and the monarchy due to the legislative process and the legislature having been under the

dictatorship. furthermore, The Computer Crime Act B.E. 2550 (2007) has become a tool of the state’s

political repression in a variety of forms, especially, prosecution and blocking access to Computer

information. All these have led people to be under the power of the law violating the right to political

participation and freedom of expression. On the other hand, the state has been able to implicate

Computer Crime Act B.E. 2550 (2007) for self-justifying its abuse of power.

the case of the Computer Crime Act B.E. 2550 (2007) is an example that demonstrates that

the legislation and the law enforcement violating civil liberties significantly relate to the political

regime under the rule of coup d'etat council.

ช

สารบญ

หนา

กตตกรรมประกาศ ค

บทคดยอ จ

Abstract ฉ

สารบญรปภาพ ฎ

บทท? 1 1

1.1 ทFมาและความสาคญ 1

1.2 วตถประสงคของการศกษา 7

1.3 ประโยชนทFจะไดรบจากการศกษา 8

1.4 แผนดาเนนการ ขอบเขตและวธการวจย 8

1.5 ระยะเวลาในการดาเนนการวจย 9

บทท? 2 10

2.1 ทบทวนวรรณกรรม (Literature Review) 10

2.1.1 ศกษาถงบทบญญตใน พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ 11

2.1.2 การบงคบใชพระราชบญญตคอมพวเตอร 15

2.1.3 ศกษาความสาคญของโลกออนไลน 18

2.1.4 รฐกบวธการควบคมโลกออนไลน 22

2.2 กรอบแนวคดทฤษฎ (Theory) 35

2.2.1 ทฤษฎกฎหมายแนววพากษ (Critical Legal Studies) 35

2.2.2 ทฤษฎการปราบปรามทางการเมอง (Political Repression) 39

บทท? 3 43

ซ

3.1 ตนแบบของกฎหมายวาดวยอาชญากรรมคอมพวเตอร: อนสญญาวาดวยอาชญากรรมทาง

คอมพวเตอร (Convention on Cybercrime) 44

3.1.1. ความผดทFกระทาตอความลบ ความเทFยงตรง และความมอยของขอมลคอมพวเตอรและ

ระบบคอมพวเตอร 45

3.1.2. ความผดเกFยวกบคอมพวเตอร 47

3.1.3. ความผดเกFยวกบเน5อหา 49

3.2 จดเรFมตนกฎหมายอาชญากรรมคอมฯ ในสงคมไทย (รางพระราชบญญตอาชญากรรมทาง

คอมพวเตอร) 51

3.2.1. ความผดเกFยวกบการรกษาความลบและความครบถวนของระบบขอมลและการทางาน

ของระบบคอมพวเตอร 53

3.2.2 ความผดอFนทFเกFยวของกบคอมพวเตอร 56

3.3 การปรบแกโดยคณะกรรมการกฤษฎกา 59

3.3.1. การกาหนดชFอของกฎหมาย 59

3.3.2. การกาหนดหลกการและเหตผลของกฎหมาย 63

3.3.3. ความผดฐานฉอโกงทางคอมพวเตอร 65

3.3.4. ความผดฐานนาขอมลคอมพวเตอรเขาสระบบคอมพวเตอร 69

3.3.5. ความผดฐานนาเขาขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะเปนรปภาพ 77

3.3.6 บทสรปของการพจารณารางกฎหมาย 80

บทท? 4 84

4.1 ขอถกเถยงในสภานตบญญตแหงชาต หลงการรฐประหาร พ.ศ. 2549 84

4.1.1. นยามศพท 86

4.1.2. ความผดเกFยวกบคอมพวเตอร 97

4.1.3. อานาจหนาทFของพนกงานเจาหนาทF 116

4.1.4 บทสรปของการพจารณารางกฎหมาย 126

4.2 ขอถกเถยงในสภานตบญญตแหงชาต หลงการรฐประหาร พ.ศ. 2557 130

ฌ

4.2.1 ลกษณะขอมลคอมพวเตอรทFเปนความผด (มาตรา 14) 132

4.2.2 การนาเขาขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะเปนรปภาพ และการใหอานาจในการยดและ

ทาลายขอมลคอมพวเตอร (มาตรา 16) 150

4.2.3 อานาจของการระงบการเผยแพรขอมลคอมพวเตอรและคณะกรรมการกลFนกรอง

(มาตรา 20) 162

4.2.4 บทสรปของการพจารณารางกฎหมาย 181

บทท? 5 185

5.1 ชวงทFหนFง การบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ต5งแต พ.ศ. 2550 ถง 2556 187

5.1.1 สถานการณทางการเมองและการเคลFอนไหวของสFอในพ5นทFอนเตอรเนต 187

5.1.2 การใชอานาจในการฟองรองดาเนนคด 193

5.1.3 การใชอานาจในการปดก5นการเผยแพรขอมลคอมพวเตอร 202

5.2 ชวงทFสอง การบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ต5งแต พ.ศ. 2557 ถง 2562 206

5.2.1 สถานการณทางการเมองและการเคลFอนไหวของสFอในพ5นทFอนเตอรเนต 207

5.2.2 การใชอานาจในการฟองรองดาเนนคด 210

5.2.3 การใชอานาจในการปดก5นการเผยแพรขอมล 216

5.3 ความผนผวนของการบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ 221

บทท? 6 225

6.1 ความพลกผนของกฎหมายเกFยวกบอาชญากรรมทางคอมพวเตอรสกฎหมายคอมพวเตอรแบบ

ไทยๆ 226

6.2 ระบอบการเมองในชวงจงหวะของการเปลFยนแปลงกฎหมาย 229

6.3 ขอเสนอแนะ 231

6.3.1 ขอเสนอตอกระบวนการจดทากฎหมาย 232

6.3.2 ขอเสนอในเชงเน5อหาหรอบทบญญตของกฎหมาย 232

6.3.3 ขอเสนอตอกระบวนการบงคบใชกฎหมาย 233

บรรณานกรม 235

ญ

ภาคผนวก 250

ประวตผเขยน 260

ฎ

สารบญรปภาพ

หนา

รปภาพทF 1 สถตแสดงจานวนคด พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ทFข5นสช5นศาล ในชวงพ.ศ. 2550-2556 195

รปภาพทF 2 สถตแสดงจานวนเวบไซตทFถกปดก5นในชวง พ.ศ. 2550-2556 202

รปภาพทF 3 แสดงจานวนคาขอจากรฐบาลไทยใหปดก5นขอมลและนาเน5อหาออก 204

รปภาพทF 4 สถตแสดงจานวนคด พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ทFข5นสศาล พ.ศ. 2557 – 2562 211

รปภาพทF 5 สถตจานวนคาขอปดก5นทFเกดข5นระหวาง พ.ศ. 2557-2562 217

รปภาพทF 6 แสดงประเภทของเน5อหาทFถกปดก5นตามคาขอจากรฐบาลไทย 218

รปภาพทF 7 แสดงประเภทของแพลตฟอรมทFถกปดก5นตามคาขอจากรฐบาลไทย 219

1

บททM 1

บทนา

1.1 ท?มาและความสาคญ

ภายหลงการรฐประหาร เปนทFนาสงเกตวา “สทธและเสรภาพของสFอ” เปนสFงหนF งทFคณะ

รฐประหารตองการเขามาแทรกแซงและควบคม ไมวาจะสFอกระแสหลกอยางโทรทศน วทย หรอ

หนงสอพมพ และพ5นทFสFอใหมอยาง สFอออนไลน การเขามาควบคมถกกระทาผานคาสFงหรอประกาศ

ของคณะรฐประหาร รวมถงผานกฎหมายทFบงคบใชอยในขณะน5น ( เชน พระราชกาหนดการบรหาร

ราชการในสถานการณฉกเฉน พ.ศ. 2548, พระราชบญญตระเบยบการบรหารราชการแผนดน พ.ศ.

2550, พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550) ซF งการใชอานาจ

จากคาสFงหรอตวบทกฎหมายกลายเครFองมอสาคญในการสรางความชอบธรรมในการใชอานาจได

เปนอยางด และสงผลใหเกดการละเมดสทธและเสรภาพของประชาชนดวย

หากพจารณาประวตศาสตรการรฐประหารของประเทศไทยในระยะยาว มกจะปรากฏคาสFงทF

ใชควบคมสFอดวยกนหลายฉบบ ซF งบางฉบบถกบงคบใชสบทอดอานาจตอๆกนไป แมกลบส

สถานการณปกตแลว แตสภาพสงคมยงคงกลFนอายของการควบคมสFอ ซF งการควบคมสFอสวนใหญ

แลวจะอางถงความชอบธรรมในประกาศหรอคาสFงของกลมรฐประหาร และทาใหมสถานะเปน

“กฎหมาย” เมFอเปนเชนน5นแลวกสามารถใชคาสFงในไดอยางเตมทF สวนการบงคบใชกฎหมาย เชน

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 (ตอไปจะเรยก พ.ร.บ.

คอมพวเตอรฯ) กในทานองเดยวกน ซF งมสถานะเปนกฎหมาย แตถกทาใหกลายเปนเครFองมอทาง

การเมองอยางหนFง โดยเฉพาะในยคทFเทคโนโลยสารสนเทศ หรออนเตอรเนตเขาถงผคนเปนจานวน

มาก สFอกระแสหลกตองปรบตวใหทนกบความเปลFยนแปลง พ5นทFอนเตอรเนตกลายเปนชองทาง

สาคญในการแลกเปลFยนขาวสาร การแสดงความคดเหน การเคลFอนไหนประเดนทางสงคมตางๆ

รวมถงประเดนทางการเมองดวย ในสมยกอน การเคลFอนไหวทางการเมองอาจทาไดโดยการออกไป

เขารวมการชมนม แตปจจบนเพยงแคคอมพวเตอรสกเครFองหนF ง พรอมกบสมองของคนคนหนF ง ก

สามารถออกไปเคลFอนไหวกบผคนภายนอกไดแลว

หากพจารณาในทางประวตศาสตรการของการควบคมสFอไมไดเพFงเรFมม แตถกควบคมเมFอ

ประมาณ 60 ปกอน ในการรฐประหารพ.ศ. 2501 โดยจอมพลสฤษดT ธนะรชต ปรากฎคาสFงใหควบคม

2

สFอ คอ ประกาศของคณะปฏวต ฉบบทF 171 เมFอวนทF 27 ตลาคม 2501 โดยมเน5อหาหามโฆษณา

ขอความทFมลกษณะเปนการละเมด กลาวรายเสยดส หมFนประมาท ดหมFน หรอเหยยดหยาม

พระมหากษตรยฯ ประเทศชาต และรวมถงรฐบาลดวย และยงมการหามโฆษณาขอความทFเปนการ

แสดงอยางเคลอบคลมวาไดมความเสFอมโทรม เลวทราม หรอผดรายเสยหายในรฐบาล ซF งการกาหนด

ลกษณะขอความดงกลาวถอเปนการกาหนดขอหามทFกวางมาก โดยในประกาศฉบบดงกลาวกาหนด

บทลงโทษสาหรบผทFฝาฝนวา ใหเจาหนาทFทFมอานาจสามารถตกเตอนหรอยดหนงสอพมพ หรอ

สามารถสFงถอนในอนญาตผพมพได แตในทางปฏบตสFอถกทหารเขาไปคกคาม โดยลามโซแทนพมพ

ไว หรอสFงไมใหจาหนายหนงสอพมพในหลายฉบบ

ภายหลงเหตการณ 14 ตลาคม 2516 สFอกไดกลบมามบทบาทอยางสาคญ แตเพยงไมนาน การ

รฐประหารกเกดข5นอกคร5 งในพ.ศ. 2519 โดยคณะปฏรปการปกครองแผนดน ซF งมคาสFงใหปด

หนงสอพมพทกฉบบทนท2 และพจารณาเปดใหในวนถดไป ซF งสF อถกควบคมอยภายใต

“คณะกรรมการตรวจสอบขาวสาร” ซF งคณะรฐประหารเปนผแตงต5งข5น พรอมกบคาสFงปฏรปการ

ปกครองแผนดน ฉบบทF 423 โดยเน5อหาใจความสวนใหญสบทอดมาจากประกาศของคณะปฏวต

ฉบบทF 17 อยางชดเจน เพยงแตมการขยายขอบเขตของการผลตสFอ ไมเพยงแตหามการโฆษณา ยง

รวมถงการพมพ และการจายแจกสFงพมพทFมลกษณะตองหามตามทFกาหนดไวดวย ความรนแรงของ

การควบคมสFอปรากฏข5นโดยการปดหนงสอพมพหรอนตยสารบางฉบบ สFอในชวงเวลาน5นทางานได

อยางยากลาบาก ประกอบกบสถานการณทางการเมองทFรนแรงอยางหนก สFอตกอยในยคมดการ

วพากษวจารณไมสามารถทาได ไมเชนน5นอาจถกทาลายแทนพมพจนไมสามารถใชงานตอไปได

หลงจากน5นไมนาน ในพ.ศ. 2520 กเกดการรฐประหารอกคร5 ง สFอยงคงถกควบคมอย จนกระทFงใน

พ.ศ. 2533 ทFสมาคมนกขาวและสมาพนธนกหนงสอพมพ รวมตวกนเรยกรองใหยกเลกการใชคาสFง

ควบคมสFอ ปร. 42 และดวยการวมตวกนเคลFอนไหวอยางตอเนFองทาใหรฐบาลตองประกาศยกเลก

ประกาศฉบบดงกลาว

1 ประกาศคณะปฏวต ฉบบท2 17 สบคนจาก : http://www.thailaws.com/law/thaiacts/code1846.pdf

2 Voiceonline. 2560. จากปว.17ของจอมพลสฤษดA ถง ปดวอย7วน ประวตศาสตรการปดส2อฯไทย.สบคนเม2อ 1

มถนายน 2563. จากเวบไซต: https://www.voicetv.co.th/read/474969.

3 คาส2งของคณะปฏรปการปกครองแผนดน ฉบบท2 42. สบคนจาก : http://drmlib.parliament.go.th/site.php?mod=do

cument&op=preview&url=aHR0cDovL2RsLnBhcmxpYW1lbnQuZ28udGgvYml0c3RyZWFtL2hhbmRsZS9saX

J0LzE4OTg5OC9TT1AtRElQX1BfNDE2MDI0XzAwMDEucGRmP3NlcXVlbmNlPTE=&handle=189898&ema

il=&v=preview

3

เสรภาพของสFอเดนทางมาถงจดสะดดอกคร5 ง การรฐประหารในพ.ศ. 2534 โดยคณะรกษา

ความสงบเรยบรอยแหงชาต แตในชวงเวลาน5นสFอไมไดถกคกคามหนกเหมอนชวงเวลาทFผานมา ดวย

ความทFกลมคนชนช5นกลางเปนผมอานาจในการควบคมสFอเปนสวนใหญ ประกอบกบการรฐประหาร

ในคร5 งน5 ไมไดคงอยเปนเวลานาน แตความรนแรงไดปรากฏอกคร5 งในพ.ศ. 2535 ทFความเจรญดาน

เทคโนโลยเรFมเขามาสประเทศ ผชมนมมลกษณะของการใชโทรศพทมอถอและวทยตดตามตวทาให

เกดการเรยกกลมดงกลาววา “มอบมอถอ”4 ซF งสถานการณของสFอ ณ ขณะน5น แมรฐจะเขามารบบท

เปนผเลนสFอ ควบคมใหเผยแพรขอมลขาวสารเฉพาะทFรฐบาลตองการ ทาใหประชาชนหลกเลFยงการ

รบฟงขาวสารจากรฐบาลและหนมาใชอปกรณอเลกทรอนกสในการรบรขอมลขาวสารแทน และ

หลงจากน5นสFอกพฒนาควบคมากบเทคโนโลย เกดพ5นทFรบขอมลขาวสารในชองทางใหม ทาใหใน

การรฐประหารในพ .ศ . 2549 โดยคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนม

พระมหากษตรยเปนประมข ตองออกประกาศทFเกFยวกบการควบคมสFอทFขยายพ5นทFไปถงพ5นทF

อนเตอรเนตถง 3 ฉบบ คอ ประกาศ คปค. ฉบบทF 10 ขอความรวมมอในการเสนอขาวสาร5, ประกาศ

คปค. ฉบบทF 21 หามการดกฟงทางโทรศพทหรอเครFองมอสFอสารใด6 และคาสFง คปค. ฉบบทF 5 ให

ควบคมการเผยแพรขอมลขาวสารระบบเทคโนโลยสารสนเทศ7 เนFองจากพฤตกรรมของประชาชน

ไดเปลFยนไปสการเคลFอนไหวผานสFออนเตอรเนต แมวาจะเปนประชาชนเพยงสวนหนFง แตดวยชอง

ทางการสFอสารของอนเตอรเนตทFรวดเรว และสงตอขอมลกนไดงาย ซF งประชาชนสามารถเปนไดท5ง

ผรบสารและผสงสาร ทาใหขอมลขาวสาร หรอการตดตอสFอสารกนทาใหสะดวกมากข5น ประกอบ

กบพ5นทFอนเตอรเนตไมสามารถควบคมไดโดยงายเหมอนสFอกระแสหลก ไมมพ5นทFใหเขายด หรอ

สถานทFใหทหารเขาไปควบคม จนกระทFงสภานตบญญตแหงชาต 2549 ถกต5งข5น รฐรบผลกดน

4 ครส เบเคอร. (2561). ประวตศาสตรไทยรวมสมย. พมพครQ งท2 7. กรงเทพ: มตชน. หนา 348.

5 ประกาศหวหนาคณะปฏรปการปกครองในระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ฉบบท2 10

เ ร2 อ ง ข อ ค ว า ม ร ว ม ม อ ใ น ก า ร เ ส น อ ข า ง ส า ร . ส บ ค น จ า ก :

https://library2.parliament.go.th/giventake/content_give/kpk_annouce10.pdf

6 ประกาศหวหนาคณะปฏรปการปกครองในระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ฉบบท2 21

เ ร2 อ ง ห า ม ก า ร ด ก ฟ ง ท า ง โ ท ร ท ศ น ห ร อ เ ค ร2 อ ง ม อ ส2 อ ส า ร ใ ด ส บ ค น จ า ก :

https://library2.parliament.go.th/giventake/content_give/kpk_annouce21.pdf

7 คาส2งคณะปฏรปการปกครองในระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ฉบบท2 5/2549 เร2อง ให

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส2อสาร ควบคมการเผยแพรขอมลขาวสารระบบเทคโนโลยสารสนเทศ.

สบคนจาก: https://library2.parliament.go.th/giventake/content_give/kpk_order5.pdf

4

กฎหมายทFเรยกวา ราง พ.ร.บ. วาดวยการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... เขาส สนช. และ

พจารณากฎหมายดงกลาวเปนการเรงดวน

หลงจากน5นเมFอกฎหมายมผลบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอร ไดถกใชเปนเครFองมอในการปด

ก5นเวบไซตและถกใชในการฟองรองคดกบฝายตรงขามกบรฐบาล โดยกลมผชมนมประทวงหลายคน

ถกต5งขอหาหมFนพระบรมเดชานภาพและขอหาตาม พ.ร.บ. คอมพวเตอร ทาใหบรรยากาศทางการ

เมองเงยบลงในชวงหนFง สวนพ5นทFอนเตอรเนต ทางกระทรวงไอซททาหนาทFอยางหนกในการปดก5น

เวบไซต เวบบอรด คลปวดโอ ทFมเน5อหาพาดพงสถาบนกษตรยในทกวน รวมถงบคคลทFเปนเจาของ

เวบไซตตองถกดาเนนคดดวย พ.ร.บ.คอมพวเตอรไปดวย

กฎหมายคอมพวเตอรฉบบดงกลาวไมเพยงทาหนาทFคมครองและปองกนระบบคอมพวเตอร

เทาน5น ยงถกนาไปใชในการคกคามสFอ ฟองรองดาเนนคดกบบคคลทFวพากษวจารณรฐบาล เชน กรณ

ของ มลลกา8 ทFโพสตรปภาพตนเองกบยFงลกษณ พรอมเขยนขอความวา “เสอ สงห กระทง” กรณ

ดงกลาวน5 ทาให มลลกาถกแจงขอกลาวหาวา เ ปนความผดตามมาตรา 14 (1) ฐานนา เขา

ขอมลคอมพวเตอรปลอมหรอเทจ ทาให เ กดความเสยหายแกผ อFน และมาตรา 16 นาเขา

ขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะเปนรปภาพ ทFทาใหบคคลอFนน5นเสยชFอเสยง ถกดหมFน หรออบอาย

ตอมาและในการรฐประหารอกคร5 งของประเทศในพ.ศ. 2557 โดยคณะรกษาความสงบ

แหงชาต (คสช.) การเขาควบคมสFอกระแสหลกทาไดโดยปดสถานโทรทศนทกระบบ เรยกสFอมวลชน

ทFมพฤตกรรมวาจะเปนฝายตรงขามรฐบาลเขามารายงานตว จนกระทFงมการขอความรวมมอทกสFอให

งดเวนการจดรายการประเภทแสดงความคดเหนทางการเมอง หรอวพากษวจารณการเมอง และ

หลงจากน5นไมกFวน คสช. ไดออกประกาศ/คาสFงออกมาควบคมสFอโดยทนท เชน ประกาศ คสช. ทF

12/25579 ขอความรวมมอจากสFอออนไลน, ประกาศ คสช. ทF 17/2557 การเผยแพรขอมลขาวสารผาน

ชองทางอนเตอรเนต, ประกาศ คสช. 18/2557 ขอความรวมมอในการเผยแพรขอมลขาวสารตอ

สาธารณะ, ประกาศ คสช. ทF 26/2557 เรFอง การดและสอดสองการใชสFอสงคมออนไลน10, ประกาศ

คสช. ทF 97/2557 ขอความรวมมอใหสFอกระแสหลกเผยแพรขอมลตามคาสFง คสช. ตอสาธารณะ และ

คาสFง คสช. ทF 41/2559 การกากบดแลการเผยแพรขอมลขาวสารตอสาธารณะ

8 เครอขายพลเมองเนต. (2556). รายงานพลเมองเนต 2556. กรงเทพฯ: เครอขายพลเมองเนต. หนา 19.

9 ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท2 12/2557 เร2อง ขอความรวมมอจากส2อสงคมออนไลน. สบคนจาก:

https://library2.parliament.go.th/giventake/content_ncpo/ncpo-annouce12-2557.pdf

10 ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบท2 26/2557 เร2 อง การดแล และสอดสองการใชส2อสงคมออนไลน.

สบคนจาก: https://library2.parliament.go.th/giventake/content_ncpo/ncpo-annouce26-2557.pdf

5

โดยคาสFงทF 12/2557 มความคลายกบ ประกาศ คปค. ฉบบทF 10 (พ.ศ. 2549) ขอความรวมมอ

ไมใหนาเสนอขอมล ขาวสารทFมลกษณะปลกระดม สรางความรนแรง ทาใหเกดความไมนาเชFอถอ

หรอไมเคารพกฎหมาย ตลอดจนทาใหเกดการตอตานการทางานของคณะรฐประหาร เพยงแตคาสFง

คสช. ขยายพ5นทFควบคมเปนสFอออนไลนเขามาดวย และอกคาสFงหนFงทFสาคญ คาสFง คสช. ทF 26/2557

ไดยกเวนอานาจในการปดก5นการเผยแพรขอมลขาวสารดวยข5นตอนตาม พ.ร.บ. คอมพวเตอร ให

สามารถดาเนนการไดดวยบคคลทFแตงต5งข5นพเศษและไมตองดาเนนกระบวนข5นตอนตามกฎหมาย

ดงกลาว การควบคมสFอในลกษณะของการปดก5นโดยใชอานาจตามคาสFง คสช. ทาใหไมทราบถง

จานวนเวบทFถกปดก5น และไมสามารถตรวจสอบ หรอทราบไดวาเวบไซตดงกลาวมความผดหรอม

เน5อหาทFไมเหมาะสมจรงหรอไม หรอเปนเพยงเวบไซตทFมทาทตรงขามกบฝายรฐบาลเทาน5น

ไมเพยงเทาน5น ในยคสมยของ คสช. พ.ร.บ. คอมพวเตอร ยงถกใชฟองรองคดกบบคคลทFเหน

ตางเปนจานวนมาก ซF งไมเพยงเปนความผดตามพระราชบญญตดงกลาว ยงใชควบคไปกบประมวล

กฎหมายอาญามาตรา 112 และมาตรา 116 เชน คด “จา” ของแมจานว (หรอ พฒนนร ชาญกจ) ถก

กลาวหาวากระทาความผดฐานหมFนพระบรมเดชานภาพ ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 และ

ความผดเกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกรตาม พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ มาตรา 14 (3) เนFองจากม

การพดคยกบบคลอFนในประเดนทFเกFยวกบสถาบนกษตรย และคสนทนาไดกลาววารายแกสถาบน

กษตรย ซF งทางตารวจอางวา นางพฒนนรไมไดกระทาการหามปราม แตตอบกลบไปเพยงวา “จา” ซF ง

การกระทาดงกลาวทาใหถกต5งขอหาในขางตน11

กรณของ วฒนา เมองสข ทFถกกลาวหาวาไดวพากษ วจารณ พล.อ. ประวตร วงษสวรรณ ใช

คาพดทFไมเหมาะสมกบทหารทFไปตามถายรป ยFงลกษณ ชนวตร และบอกวา “อาจเหนวาทานสวย” จง

ตองตามไปถายรป12 โดยในเฟซบคของนายวฒนา ไดโพสตขอความโตตอบ พล.อ. ประวตร วา ใช

คาพดทFไมเหมาะสม แสดงถงการกดขFเหยยดหยามทางเพศ และยงยกคากลาวของ พล.อ. ชาตชาย ชญ

หะวณ อดตนายกรฐมนตรทFเคยสอนนายวฒนาวา “นกการเมองจะพดอะไรตองคดกอน ถาเงยบคน

เคายงไมรวาโง” และนายวฒนายงโพสตตอไปอกวา “ไมคาดหวงจะเหนการออกมาขอโทษจากผคน

เหลาน5 เพราะขนาดยดอานาจไปจากประชาชนจนสรางความเสยหายใหกบประเทศมหาศาล คนพวก

น5 ยงไมเคยละอาย ยงอวดอางบญคณกบประชาชนมาตลอด แถมแสดงความหนาดวยการจะไมคน

อานาจใหอกตางหาก” จากาการกระทาดงกลาวทาใหนายวฒนาถกควบคมตวไปไวทF มทบ. 11 เพFอ

11 iLaw. พฒนนร: แชทเฟสบค. สบคนเม2อ 18 พฤษภาคม 2560. จากเวบไซต : https://freedom.ilaw.or.th/case/768

12 ประชาไท. ทหารเชญวฒนา เมองสข เขา มทบ. 11 หลงโพสตพาดพง พล.อ. ประวตร. สบคนเม2อ 20 มถนายน

2560. จาก : http://prachatai.org/journal/2016/03/64404.

6

ปรบทศนคต จากน5นทหารไดนาตวสงใหพนกงานสอบสวนทF สน. นางเล5ง เพFอแจงขอหาตาม พ.ร.บ.

คอมพวเตอร ตอไป13

พ.ร.บ. คอมพวเตอร มาตรา 1414 ซF งเปนความผดเกFยวกบการเผยแพรขอมลทFผดกฎหมาย ได

ถกตความขยายมากข5นไปจนผดเพ5ยนไปจากเจตนารมณอยางมาก และถกใชไปกบกรณของการยยง

ปลกปFน ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 116 โดย คสช. พยายามใชขอหาดงกลาวปกปองตนเอง

และคณะทางาน รวมถงหนวยงานรฐทFทางานภายใต คสช.ดวย ตวอยางของคดทFเกดข5น เชน คดของ

รนดา15 ถกต5งขอหานาเขาขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะเกFยวกบความมFนคงฯ ตามมาตรา 14 (2) และ

ขอมลคอมพวเตอรดงกลาวทาใหเกดความปFนปวนข5นกบประชาชน ตามมาตรา 116 เนFองจากได

โพสตเฟซบควา พล.อ. ประยทธ โอนเงนไปสงคโปรหลายหมFนลาน การบงคบใชพระราชบญญต

ดงกลาวถกใชหนกไปถงข5นคมครองสนขทรงเล5ยงและภรรยาของนายกรฐมนตร ดวยการบงคบใช

กฎหมายในลกษณะทาใหเกดบรรยากาศของการเซนเซอรตนเอง (self-censorship) ของประชาชนวา

ตองคดหนาคดหลงใหดกอนทFจะโพสตหรอแสดงความคดเหนตอประเดนใดในพ5นทFออนไลน

13 Voice TV 21. ทหารปลอยตว วฒนา เมองสข แลว แจงขอหา พ.ร.บ. คอมฯ. สบคนเม2อ 20 มถนายน 2560. จาก :

http://news.voicetv.co.th/thailand/333909.html

14 มาตรา14 ผใดกระทาความผดท2ระบไวดงตอไปนQ ตองระวางโทษจาคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหน2งแสนบาท

หรอทQงจาทQงปรบ

(1) นา เขา สระบบคอมพว เตอร ซ2 งขอ มลคอมพว เตอรปลอมไมวาทQ งหมดหรอบางสวน หรอ

ขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจ โดยประการท2นาจะเกดความเสยหายแกผอ2นหรอประชาชน

(2) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจ โดยประการท2นาจะเกดความเสยหายตอ

ความม2นคงของประเทศหรอกอใหเกดความต2นตระหนกแกประชาชน

(3) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรใดๆ อนเปนความผดเก2ยวกบความม2นคงแหง

ราชอาณาจกรหรอความผดเก2ยวกบการกอการรายตามประมวลกฎหมายอาญา

(4) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรใดๆ ท2มลกษณะอนลามกและขอมลคอมพวเตอรนQน

ประชาชนท2วไปอาจเขาถงได

(5) เผยแพรหรอสงตอซ2 งขอมลคอมพวเตอรโดยรอยแลววาเปนขอมลคอมพวเตอรตาม (๑) (๒) (๓) หรอ

(๔)

15 iLaw. ร น ด า : โ พสต ข า ว ล อ ป ร ะ ย ท ธ โ อ น เ ง น ห ม2 น ล า น . ส บ คน เ ม2 อ 1 ม ถ น า ย น 2563. จ า ก :

https://freedom.ilaw.or.th/th/case/682

7

ปญหาของ พ.ร.บ. คอมพวเตอร ไมไดหยดอยเพยงเทาน5น ในพ.ศ. 2559 มการผลกดนให

แกไขกฎหมาย และในปจจบนกมผลบงคบใชมาไดระยะเวลาเกอบ 3 ป (พ.ศ. 2563) ปญหาของการ

บงคบใชยงคงอย บทบญญตของกฎหมายยงคงไมมความชดเจน ยงเกดการวพากษวจารณตอการ

บงคบใชจากประชาชน นกวชากร อยางตอเนFอง จากกฎหมายทFใชปกปองคมครองระบบคอมพวเตอร

ขยบออกมาเปนกฎหมายทFปกปอง คมครองประเดนเกFยวกบสถาบนกษตรย และกลายเปนกฎหมาย

คมครองความมFนคงแหงราชอาณาจกรอกฉบบหนFงทFบงคบใชในพ5นทFออนไลน จนกระทFงการแกไข

กฎหมายโดย สนช. อกคร5 ง (ในพ.ศ. 2559) ถกขยายขอบเขตโดยรวมถงการคมครองรฐและบคคลผ

อานาจดวย

จงเกดเปนประเดนทFนาสนใจข5นวา ในดานของการจดทารางกฎหมาย การใหความหมายหรอ

ขอบเขตตางๆของกฎหมายทFปรากฏในองคกรนตบญญต รวมถงการบงคบใชกฎหมายโดยเจาหนาทF

รฐทFเปลFยนแปลงไปในแตละชวงเวลา แบงเปน 3 ชวง คอ ในชวงแรก ต5งแตกอนการรฐประหาร 2549

ชวงทFสอง ภายหลงการรฐประหาร 2549 และชวงทFสาม ภายหลงการรฐประหาร 2557 ของพ.ร.บ.

คอมพวเตอร มความเปลFยนแปลงไปในแตละชวงอยางไร เพFอแสดงใหเหนถงสถานะและบทบาทของ

กฎหมายฉบบน5 วามความหมายและความสาคญอยางไรในสงคมไทย รวมถงบทบาทของผทFพจารณา

รางกฎหมายดวยวามความสมพนธในการกาหนดทศทางของกฎหมายหรอไม อยางไร ดงน5นใน

งานวจยช5นน5 จงตองการศกษาวา พ.ร.บ. คอมพวเตอร ถกใชเปนเครFองมอในการปราบปรามทาง

การเมองหรอไม อยางไร

1.2 วตถประสงคของการศกษา

1. เพFอศกษาถงวตถประสงค หลกการและเจตนารมณของกฎหมาย รวมถงการใหความหมาย

ของบทบญญตตางๆ ของ พ.ร.บ. คอมพวเตอร

2. เพFอศกษาถงบทบญญตและขอบเขตของการบงคบใชของ พ.ร.บ. คอมพวเตอร จากรายงาน

การพจารณาราง พ.ร.บ. คอมพวเตอร เพFอใหเหนการเปลFยนแปลงทFเกดข5นไปในชวงเวลากอนการ

รฐประหาร 2549, ภายหลงการรฐประหาร 2549 และภายหลงการรฐประหาร 2557

3. เพFอศกษาถงการบงคบใชของ พ.ร.บ. คอมพวเตอร วามลกษณะทFแตกตางกนหรอไม

อยางไร ในแตละชวงเวลา ต5งแตเดอน กรกฎาคม 2550 ถงเดอนมนาคม 2562 เพFอใหเหนวากฎหมาย

ดงกลาวถกใชตามวตถประสงคหรอหลกการของกฎหมายหรอไม

8

1.3 ประโยชนท?จะไดรบจากการศกษา

1. ทาใหเกดความเขาใจในวตถประสงค หลกการ รวมถงเจตนารมณของกฎหมายทF พ.ร.บ.

คอมพวเตอร ไดอยางชดเจน

2. เหนแนวคดและมมมองผรางกฎหมายอยางชดเจนผานรายงานการพจารณาราง พ.ร.บ.

คอมพวเตอร รวมถงเขาใจการเปลFยนแปลงของรางกฎหมายทFเกดข5นในแตละชวงเวลา ท5งกอนการ

รฐประหาร 2549, ภายหลงการรฐประหาร 2549 และภายหลงการรฐประหาร 2557

3. เขาใจถงการบงคบใชของ พ.ร.บ. คอมพวเตอร อยางชดเจนวา การบงคบใชกฎหมายทF

แตกตางกน ในแตละชวงเวลา ต5งแตเดอน กรกฎาคม 2550 ถงเดอนมนาคม 2562 มความสมพนธกบ

บรบททางการเมอง และถกใชตามวตถประสงคหรอหลกการของกฎหมายหรอไม อยางไร

1.4 แผนดาเนนการ ขอบเขตและวธการวจย

งานวจยช5นน5 ตองการศกษาวา พ.ร.บ. คอมพวเตอร ถกทาใหกลายเปนเครF องมอในการ

ปราบปรามทางการเมองหรอไม อยางไร โดยผวจยจะทาการศกษาต5งแตกระบวนการในการจดทาราง

กฎหมายและการบงคบใชกฎหมาย ดงน5นขอบเขตของงานวจยช5นน5 จงจากดอยทF พ.ร.บ. คอมพวเตอร

เปนสาคญ และงานศกษาช5นน5 เปนงานวจยเอกสาร (Documentary Research) โดยมงแสดงใหเหน

กระบวนการจดทารางกฎหมายขององคกรนตบญญต ท5ง 3 ชวง กอนการรฐประหาร 2549 หลงการ

รฐประหาร 2549 และหลงการรฐประหาร 2557 รวมถงการบงคบใชกฎหมายต5งแตเดอน กรกฎาคม

2550 ถงเดอนมนาคม 2562 ซF งจะทาใหเหนถงความเปลFยนแปลงไปของกฎหมายอยางชดเจน และ

สามารถเขาใจถงหลกการและเจตนารมณของกฎหมายไดดยFงข5น

ในประเดนทFจะศกษาทางผวจยไดนาเอาทฤษฎกฎหมายเชงวพากษ (Critical Legal Studie)

และทฤษฎการปราบปรามทางการเมอง (State Repression) เขามาเปนกรอบคดพ5นฐานเพFอทาความ

เขาใจกบการจดทารางกฎหมายและทาความเขาใจในสวนการบงคบใชกฎหมายดวย ซF งจะทาใหเหน

มมมองทFชดเจนมากยFงข5น โดยทฤษฎกฎหมายเชงวพากษ จะใชเปนกรอบในการมองภาพรวมของ

กฎหมาย ต5งแตการจดทารางกฎหมาย และการพจารณารางกฎหมายโดยผพจารณาในข5นตอนตาง ซF ง

จะทาใหเหนความตองการ และมมมองในกระบวนการจดทากฎหมายอยางชดเจน สวนทฤษฎการ

ปราบปรามทางการเมอง จะใชมองกฎหมายกบบรบทของสงคมวามความสอดคลองและถกบงคบใช

ไปในทศทางใด ซF งหากใชมมมองท5งสองดงกลาว ยอมจะทาใหมองกฎหมายไดชดเจนยFงข5น และ

สามารถตอบคาถามงานวจยไดเปนอยางด

หนวยวเคราะหทFจะใชในการศกษา ทางผวจยไดเลอกใชวธในการศกษา 2 วธ ไดแก

9

1. ศกษาถงขอถกเถยงทFเกดข5นในกระบวนการจดทารางกฎหมายผานรายงานการประชม

คณะกรรมการกฤษฎกา รายงานการประชมสภานตบญญตแหงชาต (สนช.) และรายงานการประชม

คณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร

พ.ศ. ... ซF งจะทาใหเหนมมมองของผเขารวมพจารณารางกฎหมาย ท5งคณะกรรมการกฤษฎกา สมาชก

สภานตบญญต และกรรมาธการวสามญ ทFไดทาการถกเถยงตอรางกฎหมาย พ.ร.บ. คอมพวเตอร วา

ในแตละช5นของการพจารณามความคดเหนไปในแนวทางใด และการเปลFยนแปลงของรางกฎหมาย

เกดข5นในข5นตอนใดบาง รวมถงยงสามารถทาใหรถงเจตนารมณหรอวตถประสงคทFแทจรงของ

กฎหมายวาตองการจะใชไปในทศทางใด

2. ศกษาผานคดหรอขอเทจจรงทFเกดข5น ต5งแต พ.ร.บ. คอมพวเตอร มผลบงคบใช วนทF 17

กรกฎาคม 2550 จนถงเดอนมนาคม 2562 โดยจะวเคราะหจากการบงคบใชกฎหมายวาในชวง

ระยะเวลาทFศกษา พ.ร.บ. คอมพวเตอร ถกใชเปนไปตามหลกการและวตถประสงคของกฎหมาย

หรอไม และภายใตสถานการณทางการเมองทFเปลFยนไปท5งในรฐบาลทFมาจากการเลอกต5งและรฐบาล

ทFมาจากการรฐประหารมการบงคบใชกฎหมายทFแตกตางกนอยางไร และ พ.ร.บ. คอมพวเตอรถกใช

ไปกบประเดนใดบาง

1.5 ระยะเวลาในการดาเนนการวจย

รายละเอยดในการดาเนนการวจย ระยะเวลาในการดาเนนการ

สอบโครงรางวทยานพนธ มถนายน 2560

คนควาเอกสารทFเกFยวของ สงหาคม - ธนวาคม 2560

วเคราะหขอมลเพFอใชจดทาเลมวทยานพนธ มกราคม - กรกฎาคม 2561

สบคนขอมลเพFมเตม สงหาคม - ธนวาคม 2561

วเคราะหขอมลทFใชในงานเพFมเตม มกราคม – มถนายน 2562

ดาเนนการเขยนเลมวทยานพนธ มถนายน 2562 - พฤษภาคม 2563

10

บททM 2

แนวคดทฤษฎและทบทวนวรรณกรรม

ในสวนน5 จะแยกศกษาออกเปน 2 สวน คอ ในสวนแรกเปนการศกษาทบทวนวรรณกรรม

เพFอใหทราบถงขอบเขตของงานทFเกFยวของกบประเดนทFตองการจะศกษาวามการศกษาในบรบท

ใดบาง หรอมขอบกพรองในดานใดบาง เพFอทาใหเขาใจตอประเดนทFจะศกษาใหกวางข5น โดยจะ

ศกษาจากงานวจย วทยานพนธ บทความ หรอเอกสารทFเกFยวของ ในสวนทFสองเปนแนวคดและทฤษฎ

ทFจะใชในการศกษาและเปนกรอบคดของงานวจยโดยจะศกษาแนวคดนตศาสตรเชงวพากษ เพFอใช

มองในบรบททางสงคมตอการใชกฎหมาย และแนวคดดานการปราบปรามทางการเมอง โดยจะใช

มองในระดบกฎหมายทFถกบงคบใช วามความสมพนธกนอยางไรบาง

2.1 ทบทวนวรรณกรรม (Literature Review)

ในสวนน5 ผเขยนทาการศกษางานวจยเกFยวกบ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ และงานวจยทางดาน

อFนๆ ทFมความเกFยวของกบงานวจยทFผเขยนศกษา ซF งมการแบงเน5อหาออกเปน 4 สวน ในสวนแรกจะ

เปนงานวจยทFศกษาเกFยวกบบทบญญตและความรบผดทางกฎหมาย เพFอแสดงใหเหนถงปญหาทF

เกดข5 นจากตวบทกฎหมายในพระราชบญญตคอมพวเตอรฯ สวนทFสองเปนสวนของการนา

พระราชบญญตคอมพวเตอรไปบงคบใช ในสองสวนแรกน5น เปนการศกษางานวจยทFแนวนตศาสตร

กระแสหลก ซF งขอบเขตการศกษาจะอยเพยงตวบทกฎหมาย ความรบผด และการบงคบใชใน พ.ร.บ.

คอมพวเตอรฯ ตอมาในสวนทFสาม งานทFจะศกษาน5นจะขยบออกมาจากงานแนวนตศาสตรกระแส

หลก โดยงานสวนน5 ศกษาถงโลกออนไลนวามนสาคญอยางไร มใครพดถงโลกออนไลนหรอโลก

ออฟไลนไวอยางไรบางและงานสวนน5 ยงมความเชFอมโยงไปในสวนสดทายดวย สวนทFสF เปน

การศกษาวา รฐใชวธการใดมาควบคมโลกออนไลน ซF งจะถอเปนงานทFมความใกลเคยงกบงานทF

ผเขยนจะทาการศกษามากทFสด ฉะน5นผเขยนจงทาการศกษาในเบ5องตนวามงานศกษาไวมากนอย

เพยงใด ขอบเขตของการศกษาทFผานมาอยในระดบไหน และยงมจดบกพรองหรอไมครอบคลมใน

สวนไหนบาง อยางไร

11

2.1.1 ศกษาถงบทบญญตใน พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ

เนFองจากงานช5นน5 จะศกษา พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ จงตองทาความเขาใจถงขอบเขตของ

พระราชบญญต รวมไปถงการตความของกฎหมายดวย เพราะในพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ มการแบง

หมวดหมของการกระทาความผดไวหลายสวน จงถอเปนเรFองสาคญทFตองทาความเขาใจ อาจจะทาให

มองเหนถงปญหาหรอชองวางของพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ทFเกดข5น

พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ มมาตราสาคญทFถอเปนหวใจหลก คอมาตรา 14 ซF งเปนสวนของ

ความผดฐานเผยแพรขอมลทFผดกฎหมาย และเปนความผดทFมการฟองรองดาเนนคดเปนจานวนมาก

ไมวาจะเปนความผดตอความมFนคงแหงราชอาณาจกร ความผดฐานลามกอนาจาร และยงมอกฐาน

ความผดทFสาคญ และยงคงมปญหาในตวบทกฎหมาย ไดแกงานของ ธนวฒน สนเกษม เรFอง ปญหา

การนาเขาขอมลคอมพวเตอรปลอมหรอท?เปนเทจตามมาตรา 14(1) แหงพระราชบญญตวาดวยการ

กระทาความผดเก?ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 ไดอธบายวาพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ มไดมการบญญต

ถงคานยามของ “ขอมลคอมพวเตอรปลอม หรอขอมลคอมพวเตอร อนเปนเทจไว” ทาใหเกดปญหา

ในเรFองการคมครองผเสยหายจากการนาเขาขอมลคอมพวเตอรตามปญหาทFเกดข5นในเครอขายสงคม

ออนไลน วาจะถอเปนการกระทาผดตามมาตรา 14 หรอไม อกท5งยงสงผลใหเกดความไมชดเจนใน

เรFองการนาบทลงโทษในมาตรา 14 ไปบงคบใช ประกอบกบสภาพบงคบทFมอยไมมการแบงแยกตาม

ระดบความรายแรงของฐานความผดท5งทFฐานความผดในมาตรา 14 มลกษณะแตกตางกน ดงน5น

บทบญญตทางกฎหมายในมาตรา 14 น5 จงไมมความชดเจน และครอบคลมเพยงพอ16

ในมาตรา 14 ตามพระราชบญญตน5 ยงมความเชFอมโยงกบมาตรา 15 ในพระราชบญญตดวย

เนFองจากมาตรา 15 เปนฐานความผดของผใหบรการ ซF งมการอางองบทลงโทษกบมาตรา 14 และกยง

พบวามขอบกพรองในเน5อหาของบทบญญตและความไมเปนธรรมกบผใหบรการ ในการกาหนด

ประเภทหนาทFของผใหบรการอนเตอรเนต ไมวาจะเปนขอบเขตตามพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ หรอ

ประกาศของกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศ กยงมการกาหนดประเภทหนาทF ทFยงไมชดเจนและไม

สอดคลองกบความรบผดดวย ซF งเกFยวกบประเดนน5 งานของ พชย โชตชยพร ศกษาเรFอง ปญหาความ

รบผดของผใหบรการตามพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก?ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550

อธบายวา พระราชบญญตฉบบน5 มผลกระทบตอผใหบรการ ท5งดานภาระหนาทFและความรบผดชอบ

ทางอาญาซF งไมเปนธรรมตอผใหบรการ เนFองจากในมาตรา 15 มถอยคาทFไมชดเจนซF งอาจจะนาไปส

การตความกฎหมายทFไมเปนธรรมแกผใหบรการ เพราะผใหบรการน5นกมท5งรายเลก เชน คนทFวไป

16 ธนวฒน สนเกษม. ปญหาการนาเขาขอมลคอมพวเตอรปลอมหรอท2เปนเทจตามมาตรา 14(1) แหงพระราชบญญต

วาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550. วทยานพนธ. นตศาสตรมหาบญฑต.

12

รานอนเตอรเนตขนาดเลก ไปจนถงขนาดใหญ เชน บรษท 3BB, TRUE, AIS, TOT หรอ CAT อกท5ง

คานยามของ “ผใหบรการอนเตอรเนต” ทFกาหนดไวในพระราชบญญต ยงมความหมายกวางเกนไป

และไมมความสอดคลองกน ถอเปนการโยนภาระหนาใหกบผใหบรการเพยงฝายเดยว เมFอเกดการ

ฟองรองบงคบคดข5น ผใหบรการเองกตองมภาระหนาทFพสจน ซF งถอเปนภาระหนาทFทFมากเกนไป 17

ในขณะทF สรางคนา ดานพทกษ ก เปนอกคนหนF งทF เ หนปญหาของผ ใหบรการใน

พระราชบญญตคอมพวเตอรฯ 2550 โดยสราคณาไดกลาวไวในงานวจยเรFอง ความรบผดทางอาญา

ของผใหบรการ ตามพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก?ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550

พบวา พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ น5 มสภาพปญหาเกFยวกบการบงคบใชกฎหมายกบความรบผดทางอาญา

ของผใหบรการ กลาวคอ บทบญญตของกฎหมายมไดบญญตไวโดยชดเจนและครอบคลม โดยมองวา

หากจะกาหนดแตเพยงเฉพาะใหผใหบรการมสวนรวมในการปองกนการกระทาความผดแตเพยงอยาง

เดยว ผใหบรการเองอาจจะไมถอประพฤตปฏบตตาม จงพบปญหาวาในความรบผดทางอาญาของผ

ใหบรการ กรณทFการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอรไดกระทาลงโดยนตบคคล โดยสภาพแลว

นตบคคลจะสามารถรบโทษไดแตเพยงอตราโทษปรบเทาน5น เพราะอตราโทษจาคกทFเปนการบงคบ

เอาจากเน5อตวรางกายของบคคล ไมสามารถบงคบใชไดกบสถานะของนตบคคล ซF งการลงโทษแต

เพยงอตราโทษปรบแกสภาพการประกอบธรกจของนตบคคลแตอยางเดยว โดยไมบงคบเอาแกเน5อตว

รางกาย ถอเปนอตราโทษทFเบา เมFอมาตรการทางกฎหมายทFมอยน5น ไมสามารถนามาบงคบใชไดโดย

ครอบคลมอยางเพยงพอในการทFจะปองกนและปราบปรามการกระทาความผดแกผทFมสวนเกFยวของ

กบนตบคคลอยางทFวถง เปนเหตทาใหผกระทาความผดไมเกดความเขดหลาบ ความหลาบจา นามาซFง

การไมเกรงกลวตอบทบญญตของกฎหมาย เกดการกระทาความผดซ5 า ดงจะเหนวา แมในสวนของ

ความรบผดตามพระราชบญญตกยงคงมปญหาในเรFองของไมความชดเจนและไมครอบคลม18

จากงานวจยทFผเขยนทาการศกษาเกFยวกบบทบญญตของพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ไมไดมปญหา

เพยงมาตรา 14 และ มาตรา 15 เทาน5น แตยงคงมปญหาในสวนของมาตราอFนๆดวย เชน มาตรา 5

ความผดฐานเขาถงคอมพวเตอรโดยมชอบ เมFอสงเกตดเน5อความของมาตราดงกลาวแลวน5นกไมได

ระบถงการเขาถงโดยมชอบไว ซF งเมFอมการตความหรอนาไปบงคบใชน5นกเกดปญหาวามขอบเขตถง

เพยงใด งานของ พญดา เลศกตตกล ไดอธบายไวในเรFอง พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

17 พชย โชตชยพร. 2555. ปญหาความรบผดของผใหบรการตามพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบ

คอมพวเตอร พ.ศ. 2550. นตศาสตรมหาบญฑต.มหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช.วทยานพนธ.

18 สรางคณา ดานพทกษ. 2553. ความรบผดทางอาญาของผใหบรการ ตามพระราชบญญตวาดวยการกระทาความรบ

ผดเก2ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550. นตศาสตรมหาบณฑต.มหาวทยาลยรามคาแหง.วทยานพนธ.

13

เก?ยวกบคอมพวเตอร พ .ศ . 2550 ศกษากรณความรบผดทางอาญาเก?ยวกบการเขาถงระบบ

คอมพวเตอรและขอมลคอมพวเตอร พบวา กอนหนาทFจะประกาศใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ความผด

เกFยวกบการกระทาความผดเกFยวกบการเขาถงโดยมชอบในคอมพวเตอรน5น ไมสามารถทFจะนาตว

ผกระทาความผดมาลงโทษได เนFองจากไมมกฎหมายบญญตวาการกระทาดงกลาวเปนความผด และ

กฎหมายอาญาทFมอย กไมสามารถนามาปรบใชได เมFอพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ออกมาบงคบใชกมการ

กาหนดความผดฐานเขาถงระบบคอมพวเตอรในมาตรา 5 และมาตรา 7 ซF งการบญญตความรบผดน5น

ประเทศไทยไดใชรปแบบของการกาหนดฐานความผดโดยกาหนดวาการเขาถงทFจะเปนความผดทาง

อาญาน5น ตองประกอบดวยองคประกอบ 3 สวนคอ 1.มการเขาถงขอมลคอมพวเตอรหรอเขาถงระบบ

คอมพวเตอร 2.การเขาถงน5นตองเปนการเขาถงโดยมชอบ 3.คอมพวเตอรทFถกเขาถงน5นตองม

มาตรการปองกน ซF งมาตรการน5นไมไดมไวสาหรบตน ซF งงานช5นไดนา ไปเปรยบเทยบกบกฎหมาย

ตางประเทศ เชน สหรฐอเมรกา ซF งกพบวากฎหมายของประเทศไทยมความซบซอนมากกวา โดย พญ

ดากไมไดเหนดวย ท5งยงเปนการผลกภาระทางออมใหประชาชนตองเปนผดแลรกษาคอมพวเตอรของ

ตนเองดวย และการตความคาวา “เขาถง” น5น ควรจะกาหนดใหเหมาะสมกบพฤตกรรมของการใช

คอมพวเตอรทFหลากหลาย ถาตความแคบกจะเปนปญหาวา มการเขาถงหรอยง ถาตความกวางไป

อาจจะไปกระทบสทธของประชาชนได19

การเขาถงขอมลคอมพวเตอรหรอระบบคอมพวเตอรไมใชปญหาเพยงขอเดยว ยงมปญหา

อFนๆอกมากมาย เพราะในโลกออนไลนมการพฒนาไมเพยงแคเทคโนโลยในดานดเทาน5น ในดานทF

ใชทารายหรอคกคามผอFนกยงมการพฒนาไปดวย ในเรFองของการคมคามทางอนเตอรเนตน5น งาน

ของ รกขษตา โพธ[พทกษกล กไดอธบายไวอยางชดเจน ในเรFอง มาตรการทางกฎหมายเก?ยวกบการ

คมคามทางอนเตอรเนต (Cyberstalking) พบวา การคมคามทางอนเตอรเนต เปนอาชญากรรม

รปแบบใหมทFเปลFยนแปลงไปจากการคมคามแบบธรรมดา โดยรกขษตาไดศกษาจากกฎหมายของ

ประเทศสหรฐอเมรกา พบวาแตละมลรฐกมองคประกอบของการกระทาความผดไมแตกตางกน

กฎหมาย ซF งกครอบคลมในการกระทาความผดหลายรปแบบ ถงแมวาบางรฐจะบญญตอตราโทษเปน

ความผดฐานเบา บางรฐถอวาเปนการกระทาทFรนแรง สาหรบบางมลรฐทFมไดบญญตกฎหมายการ

คกคามทางอนเตอรเนตไวโดยเฉพาะกจะนากฎหมายเกFยวกบการคกคาม (Stalking Law) มาใช

เทยบเคยงเพFอลงโทษผกระทาความผด มองกลบมาทFประเทศไทยมเพยงกฎหมายอาญามาตรา 326,

มาตรา 328 และ มาตรา 392 ทFสามารถนามาปรบใชได และ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ เทาน5น และไมม

19 พญดา เลศกตตกล. 2550. พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 ศกษากรณ

ความรบผดทางอาญาเก2ยวกบการเขาถงระบบคอมพวเตอรและขอมลคอมพวเตอร.นตศาสตรมหาบณฑต.

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.วทยานพนธ.

14

มาตราทFระบถงความผดเกFยวกบการคมคามไวชดเจน มเพยงแคมาตราทFเกFยวกบการรบกวนระบบ

พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ในมาตรา 10 อกท5งยงเปนกฎหมายทFมอตราโทษสง และพบวามขอบกพรองใน

เน5อหาทFไมครอบคลมถงการกระทาความผดในลกษณะการคมคามทางอนเตอรเนตแตอยางใด20

ในเรFองเดยวกนน5 ชญาณพมพ บวดษฐเดชา ไดทาการศกษาและมความเหนไปในทศทาง

เดยวกน ในงานวจยเรFอง ความรบผดทางอาญาของผคกคามผอ?นโดยใชอนเตอรเนต พบวา ประเทศ

ไทยไม มบทบญญตกฎหมาย เฉพาะทF เ กF ยวกบการ คกคามเผา ตดตามผ านทางจดหมาย

อเลกทรอนกส(Cyberstalking) หากเกดการกระทาดงกลาวจะตองนาบทบญญตใน พ .ร .บ .

คอมพวเตอรฯ มาบงคบใช ซF งกพบวา ไมมความครอบคลมเหมาะสมเพยงพอเกFยวกบการคกคามเฝา

ตดตามผานทางจดหมายอเลกทรอนกส ทFจะนามาบงคบใชกบการคมคามไดทกลกษณะทFเกดข5น ใน

งานช5นน5 เปนการศกษาเปรยบเทยบกบกฎหมายตางประเทศ ไดแก องกฤษ และประเทศออสเตรเลย

ซF งไดมบทบญญตกฎหมายทFนามาบงคบใชสาหรบการกระทาความผดฐานคกคามเฝาตดตามโดยใช

อนเตอรเนตบญญตใชแลว21

ฉะน5น จากเจตนารมณของพระราชบญญตคอมพวเตอร ทFวา “หากผใดกระทาการใดๆ ตอ

ระบบคอมพวเตอรใหไมสามารถทางานตามคาสFงทFกาหนดไว หรอ ทาใหการทางานผดพลาดจาก

คาสFงทFกาหนดไว หรอใชวธการใดๆ เพFอลวงรขอมล แกไข หรอ ทาลายขอมลของผอFนในระบบ

คอมพวเตอร หรอมลกษณะอนลามกอนาจาร ทFจะกอใหเกดความเสยหายและกระทบกระเทอนตอ

ระบบเศรษฐกจ สงคม และความมFนคงของรฐ รวมท5งความสงบสขและศลธรรมอนดของประชาชน

จงมมาตรการเพFอปองกนและปราบปรามการกระทาความผดดงกลาว จงไดตราพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 ข5นมาบงคบใช” เมFอพจารณาจากปญหาทFเกดข5น

และเจตนารมณของ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ แลว จงดไมมความสมเหตสมผลเทาใดนก เนFองจาก

ปญหาทFพบ มแตความไมชดเจนของกฎหมาย ความไมครอบคลมของกฎหมาย รวมถงบทบญญตไมม

ความสอดคลองกบสถานการณในปจจบนดวย

หากกลาวโดยสรปแลว พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ยงมปญหาในดานหลกกฎหมาย แมเจตนารมณ

จะตองการมงคมครองประชาชนและความมFงคงแหงราชอาณาจกร แตสFงทFปรากฏอยในความเปนจรง

น5น พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ไมสามารถคมครองฝายใดไดเลย อกท5งยงเปนภาระในการนาไปบงคบใช

20 รกขษตา โพธA พทกษกล. 2550. มาตรการทางกฎหมายเก2ยวกบการคกคามทางอนเตอรเนต. นตศาสตรมหาบณฑต.

มหาวทยาลยกรงเทพ.วทยานพนธ.

21 ชญาณพมพ บวดษฐเดชา. 2551. ความรบผดทางอาญาของผคกคามผอ2นโดยใชอนเตอรเนต. นตศาสตรมหา

บณฑต.จฬาลงกรณมหาวทยาลย.วทยานพนธ.

15

จรงอกดวย ดงจะนาไปสหวขอตอไปวา ปญหาในการปฏบตตามพระราชบญญตน5นจะมผลกระทบ

เปนอยางไรบาง

2.1.2 การบงคบใชพระราชบญญตคอมพวเตอร

ในสวนน5 เปนกลมงานทFศกษาการบงคบใชกฎหมายในทางปฏบตของเจาหนาทFและมกพดถง

ปญหาของผบงคบใชกฎหมายทFไมมความร ความเขาใจเพยงพอทFจะสามารถนาไปบงคบใชได เมFอม

การกระทาความผดเกดข5น กนาบทบญญตไปใชแบบไมตรงตามเจตนารมณทFแทจรง เชน ในมาตรา

14 ทFเปนมาตราสาคญของพระราชบญญต ทFไมไดมเพยงปญหาในตวบทกฎหมายเทาน5น เมFอนาไป

บงคบใชกเกดปญหาข5น เกFยวกบประเดนดงกลาว

งานของ สวชาภา ออนพ?ง ไดอธบายไวอยางชดเจนในงานศกษาเรFอง ปญหาการบงคบใช

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก?ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 : ศกษาความผดเก?ยวกบ

การเผยแพรขอมลกระทบตอความม?นคงแหงราชอาณาจกร วา ในสวนของความผดเกFยวกบความ

มFนคงแหงราชอาณาจกร ในพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ จะบญญตอยในมาตรา 14 ทFกาหนดใหมความผด

ดงตอไปน5 คอ 1. ขอมลคอมพวเตอรปลอมไมวาท5งหมดหรอบางสวน หรอ ขอมลคอมพวเตอรเทจ

2. ขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจ โดยบางประการทFนาจะเกดความเสยหายตอความมFนคงของประเทศ

หรอกอใหเกดความตFนตระหนกแกประชาชน 3. ขอมลคอมพวเตอรอนเปนความผดเกFยวกบความ

มFนคงแหงราชอาณาจกรหรอความผดเกFยวกบการกอการรายตามประมวลกฎหมายอาญา 4.

ขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะอนลามกและขอมลคอมพวเตอรน5นประชาชนทFวไปอาจเขาถงได22

นอกจากน5บทบญญตตามมาตรา 14 ยงมปญหาในการบงคบใชอยมาก ซF งปญหาน5นเกดจาก

การบญญตถอยคาในกฎหมายบางประการทFกอใหเกดความไมชดเจนในการตความ จงทาใหการ

บงคบใชไมตรงตามเจตนารมณทFแทจรงของกฎหมาย และในการบงคบใชกฎหมาย บคคลทFบงคบใช

กฎหมายเอง กยงไมมความเขาใจทFแทจรงเกFยวกบบทบญญตดวย และความผดในมาตรา 14 น5 ยง

สามารถเชFอมโยงไปถงผใหบรการตามมาตรา 1523 ไดดวย เพราะผใหบรการจะตองรบผดเสมอนวา

ตนเปนผกระทาตามมาตรา 14 ซF งเมFอพจารณาถงความหมายของ “ผใหบรการอนเตอรเนต” แลวน5น

22 สวชาภา ออนพ2ง. 2554. ปญหาการบงคบใชพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ.

2550 : ศกษาความผดเก2ยวกบการเผยแพรขอมลกระทบตอความม2นคงแหงราชอาณาจกร. นตศาสตรมหาบIฑต.

จฬาลงกรณมหาวทยาลย.วทยานพนธ.

23 มาตรา ๑๕ ผใหบรการผใดจงใจสนบสนนหรอยนยอมใหมการกระทาความผดตามมาตรา ๑๔ ในระบบ

คอมพวเตอรท2อยในความควบคมของตน ตองระวางโทษเชนเดยวกบผกระทาความผดตามมาตรา ๑๔

16

ไมวาจะเปนขอบเขตตาม พ.ร.บ. คอมพวเตอรหรอประกาศของกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศ กยง

มการกาหนดประเภทและหนาทFของผใหบรการทFยงไมชดเจนและไมสอดคลองกบความรบผดดวย

ซF งกสงผลกระทบตอผใหบรการในเรFองของภาระหนาทFทFมากเกนไปอยางแนนอน

จะสงเกตเหนวา ความผดเกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกรหรอความผดเกFยวกบการกอ

การรายน5น จะมคาสFงปดก5นหรอระงบการเผยแพรขอมลคอมพวเตอรดงกลาว และคาสFงปดก5นน5นใน

พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ กไดใหอานาจแกพนกงานเจาหนาทFไวในมาตรา 20 ดวย เชนเดยวกนในมาตรา

ดงกลาวน5 กมปญหาในการบงคบใช ซF งงานของ ปณณวช ทพวมล เรF อง ปญหาในการระงบการ

แพรหลายซ?งขอมลคอมพวเตอรตามมาตรา 20 พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก?ยวกบ

คอมพวเตอร พ.ศ. 2550 พบวา มาตรา 20 น5 เปนมาตรการทFนาเขามาเพFอกากบดแลขอมลคอมพวเตอร

ทFมเน5อหาทFไมเหมาะสม กอนทFขอมลคอมพวเตอรน5นจะทาใหเกดความเสยหายแกบคคลอFนหรอ

สงคม และเปนปญหาอยในสวนการบงคบใช เนFองจากเปนสาเหตทFทาใหเกดการกระทบตอสทธ

เสรภาพของผใชอนเตอรเนต โดยมาตราดงกลาวมหนวยงานทFเขามาเกFยวของหลายหนวยงาน ไดแก

กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสFอสาร และศาล ซF งเมFอมการนาตวบทกฎหมายไปปฏบตใช

งานจรงน5น กเปนการยากทFจะทาความเขาใจ เนFองจากเปนกฎหมายใหม ซF งกยงขาดผเชFยวชาญในการ

วเคราะหปญหาทFเกดข5น จงไปกระทบตอสทธเสรภาพของประชาชน เชน ปญหาในการบงคบใช

กฎหมาย ผใหบรการอนเตอรเนตเหนวาบางขอมลคอมพวเตอรทFมการระงบการแพรหลายน5น ไม

นาจะเปนความผดตาม พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ น5 เมFอมการระงบการแพรหลายขอมลข5น ผใหบรการก

ไมสามารถโตแยงคารองของพนกงานเจาหนาทFหรอคดคานคาสFงของศาลได ทาใหผใหบรการ

อนเตอรเนตไมทราบวาจะทาอยางไร ซF งกเปนผลสบเนFองจากเน5อหาในมาตรามความคลมเครอและ

ไมมความชดเจน ทาใหการตความมปญหา ซF งถาตความกวางเกนไปกอาจจะกระทบสทธเสรภาพของ

ประชาชนได แตถาตความแคบกฎหมายกใชบงคบไมไดเตมทF24

จะสงเกตไดวา เมFอตวบทกฎหมายมปญหา ไมวาจะเปนความไมชดเจน หรอความไม

ครอบคลมในการบญญตแลวน5น มนจะสงผลกระทบเมFอมการบงคบใชเสมอ โลกอนเตอรเนตทFมการ

พฒนาอยทกวน กฎหมายทFบญญตข5นอยางไมครอบคลม ไมเพยงแคเรF องปญหาในการระงบการ

เผยแพรขอมลเทาน5น ปญหาของการลกลอบใชบรการอนเตอรเนตผานเครอขายไรสาย ทFเปนปญหา

24 ปณณวช ทพภวมล. 2552. ปญหาในการระงบการแพรหลายซ2 งขอมลคอมพวเตอรตามมาตรา 20 พระราชบญญต

วาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550. นตศาสตรมหาบIฑต.มหาวทยาลยรามคาแหง.

วทยานพนธ.

17

กนบอยคร5 ง พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ กยงไมสามารถเอาผดได ซF งปญหาเกFยวกบการไมสามารถเอาผด

กบผทFกระทาความผดไดน5น

งานของ บญทศน ยงนอย เรF อง อาชญากรรมคอมพวเตอร : ศกษาขอกฎหมายกรณการ

ลกลอบใชบรการอนเตอรเนตผานเครอขายไรสาย พบวา มการลกลอบใชบรการอนเตอรเนตผาน

เครอขายไรสาย (Wi-Fi) ซF งเปนสาเหตของการกออาชญากรรมคอมพวเตอร เชน การเปนเปาหมาย

ของการโจมต การดกจบขอมลคอมพวเตอร เพราะการลกลอบใชบรการอนเตอรเนตไรสายน5น เปน

การกระทาทFมองไมเหนจงเปนการยากทFเจาของเครอขายไรสายจะทราบไดวามผลกลอบใชบรการ

ของตนเองหรอและเมFอศกษาถงกฎหมายทF เกFยวกบคอมพวเตอรในขณะน5 น กพบวาพ.ร.บ.

คอมพวเตอรฯ บงคบใชอย แตกลบพบวา บทบญญตของกฎหมายทFบงคบใชอยน5นยงไมมความ

ครอบคลมเพยงพอทFจะเอาผดกบผลกลอบกระทาความผดน5น25

เมFอมองดสถานการณปจจบนน5น จะเหนวาเมFอเกดการกระทาความผดทFเกFยวกบ พ.ร.บ.

คอมพวเตอรฯ แลว ผบงคบใชกฎหมายจะไมสามารถบงคบใชไดอยางเตมทF เนFองดวยความไมเขาใจ

ในตวบทกฎหมายเพยงพอ หรอ ความไมครอบคลมชดเจนของตวบทเอง ซF งในหลายคร5 ง พบวา

เจาหนาทFรฐบงคบใชอานาจเกนขอบเขตหรอไม จนไปกระทบถงสทธและเสรภาพในการแสดงความ

คดเหนของประชาชน งานของ ปองพล แกวล ไดอธบายไวในเรFอง ความรบผดทางกฎหมายของ

พนกงานเจาหนาท?รฐในการจากดสทธในการแสดงความเหนของประชาชนผานบนอนเตอรเนต

พบวา รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย ไดรบรองสทธเสรภาพในการแสดงความคดเหนเปนสทธ

ข5นพ5นฐานของพลเมอง ดงน5นประชาชนมสทธทFจะแสดงความคดเหนไดตามสทธทFตนเองไดรบ แต

ในความเปนจรงแลวกลบไมสามารถเผยแพรขอมลและแสดงความเหนเชงวพากษวจารณบน

อนเตอรเนตไดเทาทFควร มการเฝาระวง การสอดสองเน5อหาทFเผยแพร ในพ5นทFสาธารณะ แตกลบ

นาไปสการคกคาม แทรกแซง ลบท5ง ปดก5นชองทางเขาถงหรอควบคมการแสดงออกไมวาจะดวยวธ

ใดๆ และการกระทาดงกลาวน5น กเปนการกระทาของภาครฐเอง เมFอดกฎหมายทFสมควรแกไขน5น คอ

มาตรา 20 ของพระราชบญญตดงกลาว ทFกาหนดมาตรการระงบการเผยแพรเน5อหาหรอปดก5นชอง

ทางการเขาถงเวบไซต และตองมความชดเจนมากยFงข5นวา ตองการบงคบใชกบเน5อหาประเภทใด โดย

25 บญทศน ยงนอย. 2553. อาชญากรรมคอมพวเตอร : ศกษาขอกฎหมายกรณการลกลอบใชบรการอนเตอรเนตผาน

เครอขายไรสาย. นตศาสตรมหาบณฑต.จฬาลงกรณมหาวทยาลย.วทยานพนธ.

18

ตองไมใชถอยคาทFคลมเครอหรออาจตความไดหลายอยางเพFอใหเปนไปตามหลกสากล พรอมท5ง

สมควรใหทางภาครฐพจารณามาตรการทFไดผลมาใชบงคบ เพFอคมครองเสรภาพของประชาชนดวย26

2.1.3 ศกษาความสาคญของโลกออนไลน

จากงานสองกลมขางตนทFศกษาบทบญญตทางกฎหมายและการบงคบใชกฎหมายทFเปน

การศกษากฎหมายแนวกระแสหลก ในสวนน5 จงขอขยบออกจากงานกฎหมายกระแสหลก ไปศกษา

มมมองหรอมตทางสงคมบาง ซF งหากมองสถานการณทFเกดข5นในปจจบน จะเหนวาคณะรกษาความ

สงบแหงชาต (คสช.) พยายามเขาไปควบคมโลกอนเตอรเนต ไมวาจะเปนการออกกฎหมายมาบงคบ

ใช การสอดสองหรอเขาไปแทรกแซงความเปนสวนตวของประชาชน เพFอทFจะจากดสทธและเสรภาพ

ของประชาชน ไมวาจะเปนดานการแสดงออกทางความคดเหน, สทธทางการเมอง และยงรวมถงสทธ

ในความเปนสวนตวดวย โดยอางวาเปนการกระทาเพFอความสงบเรยบรอยในประเทศ หรอเพFอความ

มFนคงแหงราชอาณาจกร ในโลกอออนไลนทFเหมอนจะมความอสระเสร ไดกลายเปนสFงทFตองถกปด

ก5นมใหเขาถง จงนาไปสประเดนสาคญของงานกลมทFสาม ทFศกษาเกFยวกบลกษณะและความสาคญ

ของโลกออนไลน

จากเดมทFเทคโนโลยยงไมพฒนามากาวไกลอยางในยคปจจบน การสFอสารหรอการพดคย

แลกเปลFยนความคดเหน กทาไดเพยง การไปพบปะเจอหนากน การเขยนจดหมายสงถงกน แตเมFอม

เทคโนโลยเขามา สFงทFคดวาดกลบกลายเปนวามสFงทFดกวาเขามาแทน การเจอกนไมเพยงแคตอง

เดนทางมาหากน แตอาจจะใชการโทรหากนได หรออยางในยคปจจบนทFสามารถพดคยและเหนหนา

กนได แมจะอยคนละทวปในโลก ความเปลFยนแปลงไปทางเทคโนโลยน5 ถกอธบายในงานของ ยกต

มกดาวจตร ในเรFอง ชาตพนธนพนธการเมองดจทล: มนษย-สงคมศาสตรกบภววทยาปรวรรตของ

ดจทล วา ความเปนดจทล ถาเปรยบเทยบกบเทคโนโลยทFมากอน นFนคอ อนาลอก (analog) เปนภาพ

แทนของสFงใดสFงหนFง เชน นาฬกาทFบอกเวลาดวยเขม ซF งหากเรามองกคอเปนภาพแทนเวลา สวนใน

แบบดจทล เชน นาฬกาทFเปนตวเลขบอกเวลา หรอ เสยงดจทล ทFจะตองแปลงสญญาณจากคลFนเสยง

เปนตวเลข (0,1) เพFอเลยนแบบระดบสงตFาของเสยงอกทหนF ง ลกษณะสาคญพเศษบางประการของ

ภาวะดจทล คอ สญญาณดจทลสามารถดดแปลงใหแทนอะไรไดมากมาย ท5งเสยง ภาพ หรอแมกระทFง

รปทรงสามมตกสามารถแปลงใหกลายเปนตวเลขไดท5งส5น

26 ปองพล แกวส. 2557. ความรบผดทางกฎหมายของพนกงานเจาหนาท2รฐในการจากดสทธในการแสดงความเหน

ของประชาชนผานบนอนเตอรเนต. นตศาสตรมหาบณฑต. มหาวทยาลยแมฟาหลวง. วทยานพนธ.

19

เมFอโลกปจจบนทFการสFอสารผานสFออนเตอรเนตในระบบเครอขายคมนาคมทFตดตอกนทFว

โลก สญญาณดจทลจงกลายเปนระบบการสFอสารทFทวความสาคญยFงข5นเรFอยๆ จนแทบจะเปนการ

แทนทFระบบอนาลอก เนFองจากระบบดจทลมประสทธภาพในการแปลงและสงผานรวมถงยงคลองตว

มากกวาอนาลอก ยFงเมFอเทคโนโลยอนเตอรเนตพฒนาจนราคาถกลง การเขาถงทF งายข5 น โลก

อนเตอรเนตจงถอวาจะเปนสวนหนFงในชวตของมนษยแลว

บางกลมมองวาโลกดจทลดานหนFงถกมองวาทาใหคนหางเหนจากโลกแหงความเปนจรง ผทF

กงวลเรFองน5 สวนใหญกไดแก ผทFตองการแยกความเชFอมโยงตอกนระหวางสงคม online กบ สงคม

offline ซF งเปนสงคมทFอาศยการสFอสารผานระบบดจทลอยางสาคญ ผเขาใจโลกอนเตอรเนตแบบน5

มกจะแยกขาดระหวางสงคมในเครอขายอนเตอรเนตกบสงคมนอกเครอขายอนเตอรเนต และมกจะคด

วาสงคมนอกเครอขายอนเตอรเนต “จรง” กวาสงคมในโลกอนเตอรเนต ตลอดจนระแวงสงสยถง

สภาวะการมอยของโลกอนเตอรเนตและโลกดจทล จงมกเรยกโลกอนเตอรเนตและดจทลวาเปน

“ภาวะเสมอน” (virtuality) แตในอกดานหนFงโลกดจทลกเปดโอกาสใหมๆ สรางความเชFอมโยงใหมๆ

สรางความเปนไปไดใหมๆ ใหกบมนษยและสงคม ไมเพยงแตเสยง ภาพ อกษร ความสามารถในการ

แปลงสFงตางๆ ใหกลายเปนดจทลแลวสงตอไดกระทFงในการพมพสามมตดวย27

ในงานเขยนของ ยกต มกดาวจตร เนนมองสงคมออนไลนวาเปนสFงทFเชFอมโยงกบสงคม

ออฟไลนโดยไมตองแยกขาดออกจากกน เพราะสงคมออนไลนสามารถสรางความสมพนธใหคนยFง

ใกลชดกนมากข5น และยงเปนการเพFมโอกาสในความสมพนธทางสงคมดวย ไมวาจะเปนการ

แลกเปลFยนความคดเหนของกลมคนทFมความคดเหนคลายๆกนมาอยดวยกน โดยไมจาเปนตองไป

พบปะ หรอ เคยเจอกนมากอนซF งกสอดคลองกนกบงานของ สฤณ อาชวานนทกล เรFอง กลไกกากบ

ดแลอนเตอรเนตและปญหาในไทย: คานยมสองข4ว พบวา โลกออนไลนมความเปนอสระเสรภาพ

มากกวาโลกออฟไลน หากมองในแงของความเปนนรนามในโลกออนไลนน5น (การไมเปดเผยตวตน

ทFแทจรง) เราไมจาเปนตองเปดเผยตวตนวาอายเทาไหร เพศอะไร หนาตาอยางไร ทางานอะไร อยทF

ไหน มวฒการศกษาสงเพยงใด ซF งเปนปจจยสาคญทFชวยใหเรา “ละเลย” คานยมเชงลาดบข5นในสงคม

นอกจอได เชน ความยาเกรงระหวางเดกกบผใหญ มนจงทาใหคนกลาพด กลาแสดงออกมากกวาใน

สงคมนอกจอ และเมFอหลายคนกลาพด กลาแสดงความคดเหน มนจงเกดการถกเถยงและแลกเปลFยน

27 ยกต มกดาวจตร. 2558. ชาตพนธนพนธการเมองดจทล มนษย-สงคมศาสตรกบภววทยา ปรวรรตของดจทล.

วารสารส2อ ศลปะ และการออกแบบส2อ, 2558 (ฉบบท2 1), หนา 12.

20

ความคดเหนทFเทาเทยมกนมากกวาสงคมนอกจอ เมFอมองจากมมมองน5 โลกออนไลนจงเปนพ5นทFซF ง

เอ5ออานวยใหเกดสงคมทFมโอกาสเปนประชาธปไตยสงมากกวาในสงคมนอกจอหลายเทา28

จะสงเกตไดวาท5งสฤณและยกตไดใหขอบเขตของสงคมดจทลหรอสงคมออนไลนไปใน

ทศทางของการสรางความสมพนธ การตอบโต และการแสดงความคดเหนโดยไมมบรรทดฐาน (เพศ

อาย การศกษา) บางอยางทางสงคมมาปดก5น แตดวยความมอสระเสรภาพทFกวางขวางน5น กทาใหเกด

ปญหาทFตามมากคอ ความเปนจรงในโลกออนไลนน5นมอยหรอไม และสวนไหนบางทFไมเปนความ

จรง ซF งงานของ พชญ พงษสวสด[ ในบทความเรFอง ประเทศไทย กบ เสรภาพของอนเตอรเนต 2559

พบวา อนเตอรเนตเขามามสวนสาคญในวถชวตของเรามากข5น จากเดมทFอาจจะรสกวาโลกออนไลน

เปนเพยง “โลกใหม” หรอ “โลกเสมอน” แตดวยความทFโลกออนไลนมความเปนอสระเสรทFสงมาก

ทาใหเราสามารถทาอะไรกได อยากจะสมมตตวเองเปนอะไรกได พอมาวนหนFงโลกออนไลนกบโลก

ออฟไลนมการเชFอมตอกนอยางสลบซบซอน จนทาใหไมแนใจวา สวนไหนในโลกออนไลนทFเปน

ความจรงบาง และสวนไหนทFไมจรง รปธรรมทFสาคญทFทาใหเหนวาโลกอนเตอรเนตน5นมสวน

เชFอมโยงหรอขยายจากโลกของความจรง เชน การทาธรกรรมในโลกออนไลน การลงทะเบยนโลก

ออนไลนดวยชFอจรง การถกดาเนนคดจากการแสดงความคดเหนในโลกออนไลน 29

ซF งเมFอมองจากมมมองของพชญ พงษสวสดT กเหนจะมงานอกช5นหนFง ทFไดอธบายไดสอดรบ

กนวา เราจะสามารถรไดอยางไรวา ตวตนทFอยในโลกออนไลน จะเปนตวตนคนเดยวกนกบทFอยใน

โลกออฟไลน สFงทFแสดงในโลกออนไลนน5น เปนสFงทFคนในโลกออฟไลนเปนผกระทาจรงหรอไม

งานของ โสรจจ หงศลดารมภ ทFกลาวไวใน ตวตนออนไลน ถงเรFองความเปนตวตนในโลก

ออนไลนกบโลกออฟไลนวาเราจะสามารถทราบไดอยางไรวาเปนบคคลคนเดยวกน อยางเชน

เครอขายสงคมทFมผคนใชงานมากทFสด เชน Facebook, Twitter ทFเราจะตองทาการสมครสมาชกหรอ

เขาใชงานใน user ของตวเอง และผใชสามารถใสขอมลสวนตวทFเรยกวา “โปรไฟล” เพFอแสดงให

บคคลอFน หรอเพFอนเราทราบถงการแสดงตวตนของผใชงาน แตในขณะเดยวกนน5นกมผใชงานบาง

กลมทFไมอยากจะใชขอมลทFแทจรงของตนเอง อาจจะใชนามปากกา หรอ นามแฝง ต5งรปประจาตว

เปนรปทFชอบ เชนรป สตวเล5ยง ดอกไม ววธรรมชาต เปนตน ซF งกทาใหเกดปญหาข5นวา ตวตนในโลก

28 สฤณ อาชวานนทกล. DIGITAL FUTURE.กลไกกากบดแลอนเตอรเนต และปญหาในไทย: คานยมในสงคมสอง

ขQว. 2558. กรงเทพ: สานกพมพ open worlds. หนา 118.

29 พชญ พงษสวส ดA . 2559 . ประ เทศไทย กบ เ ส รภ าพของ อน เตอ ร เ นต 2559 . มตชนออนไลน :

https://www.matichon.co.th/news/366683.

21

ออนไลนน5นเหมอนหรอตางจากตวตนปกตของเราอยางไร การโพสตเรFองทFสนใจในปทFแลว และปน5

กยงโพสตในแบบเดยวกนอก กอาจจะพอเขาใจไดวาเปนบคคลคนเดยวกนหรอไม

เมFอเปนเชนน5 หนทางทFจะพสจนกคงตองเปนการกลบไปอางองกบบคคลในโลกออฟไลน

นFนเอง หากบคคลในโลกจรงหรอโลกออฟไลนเปนคนเดยวกน เมFอเวลาผานไปหนFงป ตวตนในโลก

ออนไลนของบคคลน5 เมFอปทFแลวกบปจจบนกควรเปนบคคลคนเดยวกนดวย ซF งการแกปญหาเชนน5

เปนการโยนภาระการพสจนไปใหแกตวตนในโลกออฟไลน ซF งเราเองกไมสามารถรไดอยางแทจรง

วา บคคลในโลกออฟไลนจะเปนคนเดยวกนกบบคคลในโลกออนไลนหรอไม30

หากมองในมมมองของโสรจน ทาใหคดตอไปไดวา ถาเกดเหตการณทFเปนการกระทา

ความผดบคคลทFอยในโลกออฟไลนน5น จะตองรบผดตอการกระทาน5นหรอไม และเปนผทFกระทา

ความผดในโลกออนไลนจรงหรอไม ในงานตอไปน5 จะเสนอวา โลกออนไลนกบโลกออฟไลนไม

สามารถทFจะตดกนขาด และ ความเปนบคคลในโลกออนไลนกสามารถพสจนไดวาเปนใครในโลก

ออฟไลน ซF งไดอธบายเกFยวกบประเดนน5 งานของ คณาธป ทองรววงศในบทความวชาการเรFอง สทธ

ในการส?อสารขอมลออนไลนโดยนรนามของส?อพลเมอง กลาววา เครอขายสงคมออนไลน นอกจาก

จะไวตดตอสFอสารกนแลว ยงสามารถเปนสFอทFใชเผยแพรขอมล ขาวสาร หรอเน5อหาอFนๆได จากเดม

สFอโทรทศน วทย หนงสอพมพ มกจะทFเปนผสงขอมลใหแกประชาชนเพยงฝายเดยว แตเมFอมาในยค

ของ Web 2.0 ทFการสF อสารน5 นมงเนน “ตวตน” (Identity) และ “ความสมพนธ” (Relationship)

เนFองจากผใชงานตางกมหนาประวตหลกหรอโปรไฟลของตนเปนพ5นฐานในการสFอสารกบคนอFน

รวมท5 งจดมงหมายสาคญประการหนF งของผ ใชงานเครอขายสงคมคอ การคนหาและเชFอม

ความสมพนธกบบคคลทFเคยรจกกนมากอนในโลกออฟไลน ซF งกเปนการแสดงใหเหนวา แมจะมการ

ใชนามแฝง หรอการต5งรปประจาตวทFไมใชรปของตนเองน5น กไมไดหมายความวาจะไมสามารถ

ทราบไดวา แทจรงแลวตวตนในโลกออฟไลนน5นเปนใคร เพราะความเปนนรนามในโลกออนไลน

อาจจะไมมอยเลยกได เนFองจากเทคโนโลยสามารถระบตวและเชFอมโยงผสFอสารได แมวาจะมการใช

ชFอทFแตกตางจากชFอจรง

คณาธปยงกลาวตอไปอกวา ความเปนนรนามในโลกออนไลนน5นมคณคาอยางมาก เชน ทา

ใหมการแสดงความคดเหนอยางตรงไปตรงมา มการนาเสนอขาวสารไปโดยมอคตทFนอยลง เมFอเทยบ

กบสFออยาง โทรทศน วทย หนงสอพมพ เนFองจากสงคมออนไลนไดเปดกวาง และมอสระเสรในการ

จะทาอะไรกได จงทาใหเกดการแลกเปลFยนความร ความคดเหนกนเกดข5น มกลมคนทFนาเสนอขอมล

ขาวสาร และกลมคนทFแสดงความคดเหน โดยในงานน5 จะเรยกกลมคนทFนาเสนอขาวสารในสงคม

30 โสรจจ หงศลดารมภ.มาราธอน: อนเตอรเนต การเมอง วฒนธรรม. ตวตนออนไลน. หนา 384.

22

ออนไลนวา “สFอพลเมอง” เพราะมกจะเปนประชาชนทFวไปผใชงานเครอขายสงคม แตมกจะแสดง

ตวตนโดยการใช “นามแฝง” แทนทFจะใชชFอจรงตามกฎหมาย โดยพฤตกรรมของสFอพลเมองจะ

นาเสนอขอมลขาวสารตางๆ ตอสาธารณะ ทFจะนาไปสการวเคราะหประเดนปญหาทางกฎหมายตางๆ

เชน ประเดนทางการเมอง เมFอนาเสนอในพ5นทFสาธารณะกจะเหนวาเปนการเปดโอกาสใหบคคล

ทFวไปเขามาแลกเปลFยนความคดเหนในทางสงคม การเมอง ไดอยางอสระ31

จะสงเกตไดวา จากงานทFกลาวมาแลวขางตน ไมวาจะเปนงานของ สฤณ หรอ คณาธป เองก

พบวา โลกออนไลนมความเปนอสระเสรในการกระทาการบางอยาง และดวยความมอสระเสรภาพ

อยางมากมายในโลกออนไลน ทาให เ กดปรากฏการณทางสงคมบางอยาง ทFมนมผลไป

กระทบกระเทอนถงมาตรฐานทางสงคมทาใหกระทบกระเทอนถงจตใจของตวรฐบาลเอง หรอ กลม

คนในสงคม อยางเชน การทFไปแสดงความคดเหนทFเกนขอบเขตในเรFองของพระมหากษตรย (มาตรา

112) หรอ การแสดงความคดเหนทางการเมองทFกระทบกระเทอนถงความมFนคงของรฐบาล ดวยความ

ทFเปนอสระน5นทาใหการควบคมเปนไปไดอยากจงทาใหเกดปญหาตามมามากมาย ดงน5นเมFอเกด

ปญหาดงกลาวน5 แลว รฐบาลจงตองเขามาจากด และควบคมสทธและเสรภาพทFมากจนเกนไปของ

สงคมออนไลน ซF งกนาไปสประเดนสาคญในสวนสดทายทFศกษาวา รฐมวธการเขามาควบคมโลก

ออนไลนอยางไร

2.1.4 รฐกบวธการควบคมโลกออนไลน

จากสวนทFสาม ทFศกษาถงความสาคญของโลกออนไลน ทาใหทราบวาโลกออนไลนมอสระ

เสรภาพมากเพยงไร และความมอสระเสรภาพน5น กมท5งผลดและผลเสย โดยผลเสยทFเหนไดชดเจน

คอ การกระทบสทธเสรภาพของผอFน รวมถงภาครฐดวย ดงน5นรฐจงใชสทธทFตนโดนกระทบน5 เพFอ

เปนขออางเขามาควบคมโลกออนไลน หากมองจากสถานการณของไทยในปจจบนเหนไดชดวา

ภาครฐ (คสช.) ตองการจะเขามาควบคมโลกออนไลน โดยคากลาวอางทFวาตนเปนผไดรบผลกระทบ

จากการมผแสดงความคดเหนทFขดแยงหรอตอตานกบตน และเพFอรกษาความมFนคงแหงราชอาณาจกร

ดวย โดยการนาเอาพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ มาบงคบใชตอบคคลในโลกออนไลน

จากเหตการณรฐประหาร เมFอวนทF 22 พฤษภาคม 2557 ทFผานมา จะเหนภาครฐพยายามจะเขา

ควบคมชองทางการสFอสารตางๆ ไมวาจะเปน โทรทศน หนงสอพมพ วทย และยงรวมถงชองทางการ

สFอสารในโลกออนไลนดวย การฟองรองดาเนนคดมจานวนเพFมสงข5นอยางเหนไดชด เมFอเทยบกบ

31 คณาธป ทองรววงศ. 2558. สทธในการส2อสารขอมลออนไลนโดยนรนามของส2อพลเมอง. วารสารวชาการทาง

กฎหมาย นตสงคมศาสตร. 2558 (ฉบบท2 2). หนา42.

23

การบงคบใชพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ หลงการรฐประหารใน ป 2549 ถงอยางไรน5น พระราชบญญต

คอมพวเตอรกถอเปนเครFองมอหนFงในการกากบดแล และแทรกแซงโลกออนไลน ซF งไดอธบายไวใน

งานของ บญฑต จารญวงศสกล เรF อง การกากบดแลและแทรกแซงเวบบอรดทางการเมองหลง

เหตการณรฐประหาร 19 กนยายน 2549 กลาววา ภาครฐมการกากบดแล และแทรกแซงการสFอสารใน

เวบบอรดทางการเมอง โดยผานทางกฎหมาย 2 ฉบบ คอ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ และ คาสFงคณะปฏรป

การปกครองในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยเปนประมข ฉบบทF 5 ซF งในขณะน5น มการ

วพากษ วจารณเรFองการเมองในอนเตอรเนตเปนไปอยางกวางขวางและคอนขางเสร และอนเตอรเนต

เปนชองทางการสFอสารเพยงชองทางเดยวทFกลมผถกโคนอานาจทางการเมอง และ กลมทFไมเหนดวย

กบการทารฐประหารสามารถเขาถงได และรฐมวธการใชอานาจ คอ กาหนดโทษทางกฎหมายอยาง

สงสาหรบผใชงาน พนกงานเจาหนาทFสามารถยดหรออายดระบบคอมพวเตอรได โดยไมตองผาน

กระบวนการศาล และยงสามารถปดเวบไซตหรอการสรางเงFอนไขในการแสดงความคดเหน ซF งเปน

การปดก5นเสรภาพในการแสดงออกของประชาชน ทาใหประชาชนไมสามารถทFจะเสาะแสวงหา

ขอมลขาวสารจากหลายๆ แหลงทF มมมมองแตกตางกน เพFอนามาเปรยบเทยบพจารณาดวย

วจารณญาณสวนบคคล ซF งจะเปนกระบวนการทFจะนาไปสการเรยนรและการพฒนาทางความคดของ

ประชาชน32

ในบทความของ The momentum กเปนอกงานหนF งทFอธบายไดอยางสอดคลองกบ บณฑต

ถงการเขาไปควบคมชองทางการตดตอสFอสารทางอนเตอรเนต ซF งกเปนการกระทาของผนาเผดจการ

ทFจะตองลงทนตอการควบคมน5 เปนอยางมาก ในเรFอง The Dictator’s Learning Curve ทาไมเผดจ

การจงกลวอนเตอรเนต พบวา ระบอบเผดจการสมยใหม มความแนบเนยน ชFาชอง เกงกาจ และ

ซบซอนมากข5นในการสบทอดและรกษาอานาจของตนใหยาวนาน มการใชเครFองมอและเทคนค

หลากหลายชนดในการควบคมประชาชน หากเรานยามระบอบเผดจการแบบเขาใจงายทFสด มนคอ

ระบอบทFคนสวนใหญถกควบคมบงการโดยคนจานวนนอยหยบมอเดยว หวใจคอการผกขาดอานาจ

ใหกระจกตวกบชนช5นนาไมกFคน โดยทFประชาชนสวนใหญไมกลาคดคานหรอต5งคาถาม เครFองมอใน

การควบคมกมต5งแตการใชกาลงอานาจดบเพFอใหกลว การใชกฎหมายเพFอใหเชFอฟง รวมถงการ

แจกจายผลประโยชนเพFอใหยอมสวามภกดT แตในบรรดาเครFองมอท5งหมด ผนาเผดจการสมยใหม

พบวาไมมอะไรทรงพลงไปกวาการควบคมขาวสาร

32 บญฑต จารญวงศสกล. 2550. การกากบดแลและแทรกแซงเวบบอรดทางการเมองหลงเหตการณรฐประการ 19

กนยายน 2549. นตศาสตรมหาบณฑต.จฬาลงกรณมหาวทยาลย.วทยานพนธ.

24

จะเหนวาการควบคมขาวสารน5นสาคญ เพราะหากควบคมขอมลขาวสารสาเรจ ผนารฐบาลก

ควบคมความรบร ควบคมความคด และควบคมความจรงในสงคม และนFนกเทากบควบคมพฤตกรรม

ของคนใหนFงเฉยและสยบยอมไดนFนเอง หรอกลาวอกแบบหนF งไดวา หากควบคมขาวสารสาเรจก

แทบไมตองกงวลการประทวงบนทองถนนอกตอไป โดยในปจจบนไมมพ5นทFการสFอสารใดทFผนา

เผดจการทมเทเวลาและทรพยากรเพFอจะควบคมใหเชFองและอยหมดเทากบอนเตอรเนต เนFองจาก

อนเตอรเนตมการไหลเวยนขอมลขาวสารในโลกไซเบอรน5นมความลFนไหล เปดกวาง และรวดเรว

มากทFสด เปนชองทางทFประชาชนเขาถงไดงาย กวางขวาง และมสวนรวมไดมากทFสดเมFอเทยบกบทว

วทย หรอ หนงสอพมพ ซF งเปนสFอด5งเดมและเปนธรกจขนาดใหญ นายทนเจาของทวและหนงสอพมพ

ตางกลวการถกปดกจการ จงมกพรอมทFจะเซนเซอรตนเองและยอมเปนกระบอกเสยงใหกบรฐบาล

ในขณะทFโลกไซเบอรน5นไมมใครเปนเจาของผกขาด และโลกออนไลนทาใหประชาชนทกคน

กลายเปนสFอมวลชนไดดวยตนเอง

ในปจจบน โลกการสFอสารในอนเตอรเนตทFเคยถกมองวาเปนพรมแดนใหมของการสFอสาร

ของประชาชน โดยประชาชน และเพFอประชาชน จงกลายมาเปนพ5นทFทFรฐเขามาควบคมอยางเขมงวด

จากผลสารวจพบวา ปจจบนประชากรสองในสามของโลก (ราว 67%) อาศยอยในประเทศทFการ

วจารณรฐบาล กองทพ หรอชนช5นนาทFปกครองประเทศเปนสFงทFทาไมได และ 35% ไมมแมกระทFง

เสรภาพในการเขาถงอนเตอรเนต เสรภาพในการใชอนเตอรเนตลดลงทFวโลกมาอยางตอเนFองในรอบ

6 ป ผคนจานวนมากในโลกถกฟองรอง ต5งขอหา และถกคมขงโดยรฐบาลของตนเอง เพยงเพราะ

โพสต แชร หรอไลคขอความทFรฐบาลไมพงพอใจ33

จะสงเกตวาการปดก5 นสทธเสรภาพของประชาชนไมวาดานใด มกจะนามาสการ

วพากษวจารณจากประชาชนสรฐบาลเสมอ และเกดการรวมกลมของผทFมความคดเหนไปในทศทาง

เดยวกนเขามารวมกน โตแยงกบอกกลมทFมความคดเหนทFแตกตางออกไป และยFงเหนวาโลกออนไลน

มอสระทFจะทาอะไรไดมากมาย สFงหนFงทFผเหนตางกบรฐบาลจะทาไดในโลกออนไลน คอ การโตแยง

วพากษวจารณผานสFออนเตอรเนต ซF ง Social Network ถอเปนสFงสาคญทFสด ทFสามารถโตแยง หรอ

แสดงความคดเหนได และทFนยมใชกนมากทFสดในปจจบน คงจะหนไมพน Facebook และคงไมม

ใครไมเคยไดยนคาวา “แอดมนเพจ”

งานของ พธตา ชยอนนต อธบายไวอยางชดเจน ในบทความวชาการเรFอง ขบวนการนกรบไซ

เบอร ทามกลางสภาวะกดปราบของรฐบาล คสช. บนพ4นท?ออนไลน พบวา มการเคลFอนไหวของกลม

33 The Momentum. 2559. The Dictator’s Learning Curve ทาไมเผดจการจงกลวอนเตอรเนต. สบคนเม2อ 5 ม.ย. 2560.

จาก : http://themomentum.co/momentum-opinion-the-dictators-learning-curve.

25

นกรบไซเบอร (กลมตอตานอานาจเกา) ทFเปนขบวนการเคลFอนไหวทางสงคมแบบใหม (New social

movement) โดยนกรบไซเบอรจะทาการสรางขอถกเถยงเชงวพากษตอโลกทศนแบบสาเรจรปทFผคน

ในสงคมมกจะถกปลกผงและกลอมเกลาใหเชFอตามกนไปอยางไรคาถามหรอปราศจากการใชเหตผล

เชงวพากษโดยใชวธการลอเลยน เสยดส อกท5งยงมงสรางขอถกเถยงเชงวพากษถงอดมการณความคด

ชาตนยมและกระแสสานกของ “ความเปนไทย” ทFอยภายใตแนวคดอดมการณชาตนยมซF งจะใชพ5นทF

ในโลกออนไลนในการตอสทางความคด ผานการนาเสนอขอมลอกดาน ทามกลางการกดปราบของ

รฐทFสFอกระแสหลกไมสามารถปฏบตการไดอยางเตมทF โดยการกดปราบควบคมพ5นทFสFอออนไลน

ไดแก การปดก5นการเขาถง การขอใหผบรการอนเตอรเนตในประเทศและตางประเทศชวยกน

ตรวจสอบปดก5นสFอออนไลนทFกระทาการสอเสFยงหรอหมFนเหมตอความมFนคง การสนบสนนใหภาค

ประชาชนชวยกนตรวจตราสอดสองพฤตกรรมของผใชโดยใหช5 เปากนเอง

นกรบไซเบอรมรปแบบการจดโครงสรางทางขบวนการทFมความซบซอนมากกวาขบวนการ

ทางการเมองแบบแบงข5วเลอกขางอยางเหลองหรอแดง ไมไดจากดตนเองอยกบฐานชนช5น หากเปน

แนวราบเกาะเกFยวกบเปนเครอขาย เชน การเปนกลมแอดมนของ เพจ Facebook หนFง ซF งเกดจากการ

ชกชวนกนเขามาโดยผานการสนทนาตอบโตกนทาง Facebook หลายคนเรFมจากการเปนผตดตาม

ความเคลFอนไหวของ Facebook Page น5น หรอทFเรยกกนวา “ลกเพจ” มากอน โดยแอดมนเปนเพยง

ผสราง ขยาย เสนอ ป5 เปา ผลตซ5 าประเดน และสFอสารออกไปสการรบรสาธารณะ เชน เพจโหดสส ทF

มการโพสรปภาพลอเลยนบคลากรซF งเปนตวแทนของสถาบนศาสนาและสถาบนความมFนคงของรฐ

ไทย เหลาน5 ไดแสดงใหเหนถงทาทของการสรางความสFนคลอนใหแกชดจารตแบบแผนด5 งเดม

รวมถงเลนลอกบระเบยบแหงอานาจเดมทFเอ5อใหกลมชนช5นนาฝายรฐไดธารงตนเองได

วธของการลอเลยนเสยดสของเพจเหลาน5 ไดทาลายชดความคดทFผลตซ5 าตอกย 5าเพFอครอบงา

ผคนในสงคม การลกลอบเลยนแบบชดความคดหรอสารตนฉบบ จากน5นบดเบอนรปแบบและเสยดส

ความหมายใหเสยสาระลง ตลอดจนความศกดT สทธT ทFโนมนาวกลอมผคนใหเคารพศรทธา หรอทา

ตามๆ กนไปโดยไมไดคดอะไร หรอสะทอนความจรงแทของสงคม การทาใหดเพ5ยนและดตลก ทา

ใหชดความคดน5นสญเสยรงวดในการอางวาตนคอความจรงแทของสงคม (Truth Claim) จนคลาย

พลงทFจะกากบใหผคนทาตามชดความคดน5นในทFสด การลอเลยนเสยดส ความไรสาระของวาทะ

บคคล คานยมความเชFอในสงคมไทย ซF งรวมไปถงประเดนสถาบนกษตรยและกฎหมายอาญามาตร

112 เปนประเดนใหญในการลงโทษประชาชนทFสรางความสFนคลอนทางการปกครองของรฐ

ตลอดจนถอดความหมายเดมของอดมการณทางความคด

การเคลFอนไหวทางการเมองของนกรบไซเบอรจงไมไดเปนเพยงการเรยกรองในเชง

ผลประโยชนทางเศรษฐกจและการเมองของคนบางกลมเทาน5น แตเปนการยกระดบการตอสเพFอ

26

เปาหมายทFกวางไกลกวาการใหพรรคการเมองพรรคใดพรรคหนF งชนะการเลอกต5ง เนนไปทFแง

วฒนธรรมทFกากบความคด การสรางการตระหนกรในเชงปญญาและจตสานก เปนการชวงชงอานาจ

นาในการนยามคณคาและนยาทวาทะกรรมจากกลมฝายขวาโดยฝายซาย เปนการทาสงครามยดพ5นทF

ทางความคด กลาวคอ เปนการตอสระหวางอดมการณความคดชาตนยมแบบ “รฐพฒนา” กบ

ชาตนยมของ “ประชาชน” และระหวางวาทกรรมความคด “ความเปนไทย” ทFอยภายใตแนวคด

อดมการณชาตนยม กบวาทกรรมของ “ความเปนคน” ทFทกคนมสทธเสรภาพเทาเทยมกนภายใตหลก

ประชาธปไตย34

อาทตย สรยะวงศกล กไดอธบายไวในทานองเดยวกนคอ การเมองบนเฟซบก: วฒนธรรม-

การเมองบนเครอขายสงคมออนไลนไทย พ.ศ. 2553-2555 พบวา การชมนมประทวงในเดอน

พฤษภาคม 2535 อาจกลาวไดวาเปนการชมนมทางการเมองคร5 งแรกทFถกกลาวถงโดยการเชFอมโยงกบ

เทคโนโลยการสFอสารทางอเลคทรอนกสอยางชดเจน อปกรณสFอสารแบบพกพา เชน โทรศพทมอถอ

และวทยตดตามตว ถกนามาใชอยางแพรหลายในหมผเขารวมและผสงเกตการณการชมนม จากสถต

ของธนาคารโลกพบวาผใชโทรศพทมอถอมตวเลขเพFมข5นเรFอยๆ จนมาถงในชวงทF พ.ต.ท. ทกษณ ชน

วตร เปนนายกรฐมนตรและมอานาจทางการเมองพงข5นสง สถานการณทางเศรษฐกจการเมองทาให

ภาคประชาสงคมจาเปนตองเปลFยนกลยทธการใชสFอและหนมาใชการเคลFอนไหวทางสFอใหมอยาง

อนเตอรเนตมากข5น เนFองจากสFอกระแสหลกน5นถกควบคมท5งโดยตรงและโดยออมจากท5งภาครฐและ

ภาคธรกจ มการเกดข5นของเวบบอรดตางๆ ทFเปนชองทางในการโพสหรอแสดงความคดเหนและ

เชFอมโยงผคนทFสนใจการเมองบนอนเตอรเนต เหตการณตางๆทางการเมองทาใหอนเตอรเนตได

คอยๆขยบเขามาเปนสFอทFสาคญประเภทหนFงในการเคลFอนไหวของภาคประชาชน นบต5งแตเรFมใชอย

ในวงคอนขางจากดอยาง อเมล นวสกรป มาจนถงการสFอสารกบสาธารณะอยางเชนเวบไซต เวบ

บอรด บลอก กระทFงไฮไฟวหรอทวตเตอร และไมไดมแตภาคประชาชนเทาน5นทFเหนความสาคญของ

การใชอนเตอรเนตเปนเครFองมอสFอสาร ในอกทางหนFงกลมสถาบนทางการเมองอยางพรรคตางๆ ก

เรFมทFจะเหนความสาคญของอนเตอรเนตและใชเปนชองทางประชาสมพนธกนมากข5นเรFอยๆ แสดง

ใหถงการคอยๆเพFมความสาคญข5นของอนเตอรเนตในกจกรรมทางการเมอง

เมFอเฟซบคเรFมเปดตวใหคนทFวไปใชงานในป 2549 และไดรบความนยมข5นอยางรวดเรวใน

สงคมไทยน5น คอชวงหลงป 2550 และกลายมาเปนเวบไซตเครอขายสงคมทFไดรบความนยมสงสด ใน

สวนกจกรรมทางการเมองเองกเชนกนโดยในป 2553 เปนปทFเฟซบคเขามามบทบาททางการเมอง

34 พธตา ชยอนนต.2558. เร2 อง ขบวนการนกรบไซเบอร ทามกลางสภาวะกดปราบของรฐบาล คสช. บนพQนท2

ออนไลน. วารสารส2อ ศลปะ และการออกแบบส2อ, 2558(ฉบบท2 1), หนา 55.

27

อยางเดนชดเปนคร5 งแรก มกลมและแฟนเพจบนเฟซบคทFเกดข5นมาจากเหตการณความขดแยงทาง

การเมองหลายกลม เชน เบFอมอบพนธมตร, มFนใจคนไทยเกน 1 ลานคน ตอตานการยบสภา ซF ง

สะทอนใหเหนการเคลFอนไหวทางการเมองทFใชเวบเครอขายสงคมออนไลนอยางชดเจนมากข5น

เวบไซตเครอขายสงคมเชนเฟซบคและทวตเตอร เปนพ5นทFเคลFอนไหวทางการเมองทFสาคญในยคน5

และไดเปนสวนหนFงของชวตประจาของคนไปแลว เชนเดยวกบเพจเจอร โทรศพทมอถอ ทFอยตดตว

ผใช และถกใชเพFอสFอสารแสดงออก ความขดแยงทFเราพบบนอนเตอรเนตน5นไมไดเกดข5นเพราะม

อนเตอรเนต แตเพราะความขดแยงน5นเปนความสมพนธระหวางตวคน มนจงปรากฏในทกทFทFมคน

ไมวาจะออฟไลนหรอออนไลน

พ5นทFบางแหงมสFอประชาสมพนธในรปแบบตางๆ ปรากฏอยเสมอ ไมวาจะเปนสมครงาน

โฆษณาสนคา สFอรณรงค สFอหลากหลายเหลาน5 มจดประสงครวมกนคอตองการสFอสารกบผคน สFง

เดยวกนน5 เกดข5นในพ5นทFออนไลนเชนกน เมFอผคนมปฏสมพนธกนออนไลน พ5นทFรปรางหนาตา

ตางๆ ตามความสนใจของคนกเกดข5น พ5นทFเหลาน5อนญาตใหเกดการเคลFอนไหวออนไลนและหลาย

คร5 งทFการเคลFอนไหวดงกลาวเชFอมโยงไปสการเคลFอนไหวออฟไลนดวย การแสดงออกทางการเมอง

ทFปรากฏในพ5นทFออนไลนไมไดแยกขาดจากสงคมออฟไลนโดยส5นเชง เชน การรณรงคและระดมคน

โดยใชเครFองมอทางออนไลนเพFอนาไปสปฏบตการทางการเมองในพ5นทFออฟไลน

ดงน5 นวฒนธรรมและการเมองบนเครอขายสงคมออนไลนไมไดเปนสF งใหมท5 งหมด

เนFองจากมนอยบนฐานวฒนธรรมและการเมองออฟไลน ขอจากดของมนกเชนกน สทธเสรภาพบน

อนเตอรเนตเองกอยบนขอจากดน5 รวมถงขอจากดอFนๆดวย เชน ทกษะในการจดการพ5นทFเครอขาย

สงคมออนไลน ทFจาเปนตองสรางใหกบพลเมองผใชเนต เพFอใหแตละคนสามารถมพ5นทFในการ

สFอสาร, ขอจากดจากกฎเกณฑทางสงคมท5งกฎหมายและปทสถาน เชน กฎหมายทFเกFยวขอเสรภาพใน

การแสดงออก และขบวนการลาแมมดออนไลน ซF งจาเปนตองมการปรบปรงกฎหมายและมาตรการทF

เกFยวของ ขอจากดทางเศรษฐกจสาหรบการเขาถงอปกรณและโครงขายอนเตอรเนต เปนตน ความ

เปลFยนแปลงทFกลาวมาท5งหมดน5 เปนสFงทFคอยๆ เกดข5นทละเลกทละนอย ผานการลองผดลองถก และ

การสะสมประสบการณและทกษะทFจาเปนในการใช การพฒนาโครงขายสFอสารไรสายทFรวดเรวและ

ครอบคลมมากข5น แนนอนวาผคนสวนใหญกกาลงมประสบการณตรงกบการเปลFยนแปลงเหลาน5 ทF

เกดข5นเชนกน35

35 อาทตย สรยะวงศกล. 2555. การเมองบนเฟซบก: วฒนธรรม-การเมองบนเครอขายสงคมออนไลนไทย พ.ศ. 2553-

2555. วทยานพนธสงคมวทยาและมานษยวทยา. มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

28

ซF งจากงานดงกลาวขางตนน5น ทาใหเหนวาโลกอนเตอรเนตสงผลกระทบตอรฐบาล และ

ประชาชนเปนวงกวาง เพราะสทธเสรภาพในโลกอนเตอรเนตทFมากจนไมสามารถเขาไปควบคมได

งานของพธตาและอาทตยกยงใหความเหนไปในทศทางทFสอดคลองกนถงการไมสามารถเขาไป

ควบคมได จงเปนการตอกย 5าลงไปอกวา โลกอนเตอรเนตหรอสงคมออนไลนน5นเปนสFออยางดช5น

หนFง ทFทาใหประชาชนสามารถแสดงความคดเหนของตนเองออกมาได โดยไมถกปดก5น ซF งกตกเปน

ภาระอนใหญหลวงของรฐบาลทFจะทาการควบคมกลมคนเหลาน5นใหอยภายใตการปกครองของตน

ไมวาจะโดยวธการใดกตาม ทาใหมองออกไปเหนวาวธการทFรฐบาลกระทาน5นคอการออกกฎหมาย

เพFอไปควบคมนFนเอง

ดงจะเหนจากปรากฏการณทFเกดข5นในสงคมวา พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ถกบงคบใชเปน

จานวนมาก มการฟองรองดาเนนคดกนเกดข5น และประเดนทFมการฟองรอง ดาเนนคดกนมากทFสด

น5น คอ ความผดเกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกร ในงานของ วราพงษ เทพรงคทอง จะแสดงให

เหนถงสFงทFพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ บงคบใชในกรณทางการเมอง ในเรFอง การกากบดแลเน4อหาเวบ

บอรดทางการเมองภายหลงมการประกาศใชพระราชบญญตคอมพวเตอรฯ 2550 พบวา ต5งแตมการ

ประกาศใชพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ แลว คดทางการเมองกมจานวนของการฟองรอง ดาเนนคดมากข5น

โดยมการเกบสถตต5งแต พ.ศ. 2550 – 2553 และความผดทFดาเนนคดมากทFสดคอ มาตรา 14 (3) ซF งเปน

ความผดเกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกร หรอ ความผดเกFยวกบการกอการรายตามประมวล

กฎหมายอาญา และเปนคดทFมการนาเขาเน5อหาทFมลกษณะพาดพงสถาบน ทางภาครฐมวธการเฝา

ระวง ตรวจสอบ และกลFนกรองเน5 อหาในเวบบอรดทางการเมอง ตวอยางเชน 1. กาหนดใหผ

ใหบรการจดเกบขอมลจราจรทางคอมพวเตอร 2. ทาการตรวจสอบ ตดตาม และเฝาระวงเน5อหาทFไม

เหมาะสมเอง เชน จดต5งศนย ISOC 3. ใหภาคเอกชนจดทาระบบกลFนกรองเน5อหาทFไมเหมาะสม 4.

กาหนดบทลงโทษแกผใชบรการทFกระทาการนาเขาเน5อหาทFไมเหมาะสม36

งานวจยของ iLaw โดย สาวตร สขศร เปนหวหนาโครงการ กเปนอกงานหนFงทFไดอธบายถง

การบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ภายใตสถานการณทางการเมอง ต5งแตชวง รฐประหาร ป 2549

จนถง ป 2554 ในงานวจยเรF อง ผลกระทบจากพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก?ยวกบ

คอมพวเตอร พ.ศ. 2550 และนโยบายของรฐกบสทธเสรภาพในการแสดงความคดเหน พบวา

สถานการณในชวงป 2549 มการรฐประหารเกดข5นในยคของคณะปฏรปการปกครองในระบอบ

ประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข (คปค.) และมการผลกดนเอาพระราชบญญต

36 วราพงษ เทพรงคทอง. 2552. การกากบดแลเนQอหาเวบบอรดทางการเมองภายหลงมการประกาศใชพระราชบญญต

คอมพวเตอรฯ 2550. นเทศศาสตรมหาบณฑต. จฬาลงกรณมหาวทยาลย. วทยานพนธ.

29

ดงกลาวมาบงคบใช เนFองจากในขณะน5นมการปดเวบไซตทFเขาขายหมFนประมาทพระมหากษตรยอย

เปนจานวนมาก และมการโตแยงจากประชาชนถงการใชอานาจของรฐบาลวา มอานาจใดมาสFงปด

เวบไซต จงไดมการผลกดนกฎหมายทFเกFยวกบเทคโนโลย คอ พระราชบญญตวาดวยการกระทา

ความผดเกFยวกบคอมพวเตอรข5นมาประกาศใช เดมใชชFอวาพระราชบญญตอาชญากรรม ซF งมการ

ประกาศใชทFรวดเรวมาก ท5งๆทFมขอโตแยงจากหลายฝายถงตวบทกฎหมายทFยงไมชดเจนเพยงพอทFจะ

นาบงคบใชกบประชาชน กฎหมายทFเกFยวของกบเทคโนโลยในประเทศไทยน5นมท5งหมด 6 ฉบบ37 คอ

1. กฎหมายเกFยวกบธรกรรมทางอเลกทรอนกส 2. กฎหมายเกFยวกบลายมอชFออเลกทรอนกส 3.

กฎหมายเกFยวกบการพฒนาโครงสรางพ5นฐานสารสนเทศใหทFวถงและเทาเทยมกน 4. กฎหมาย

เกFยวกบการคมครองขอมลสวนบคคล 5. กฎหมายเกFยวกบการอาชญากรรมทางคอมพวเตอร38 และ 6.

กฎหมายเกFยวกบการโอนเงนทางอเลกทรอนกส

โดยในชวง พ.ศ. 2550 มการบงคบใชอยเพยง 2 ฉบบ คอ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ และ

พระราชบญญตวาดวยการทาธรกรรมทางอเลกทรอนกส ในชวงต5งแต พ.ศ. 2550 ตอนประกาศ ใชถง

พ.ศ. 2554 มการบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ทFแตกตางกนออกไป โดยจะแบงออกเปน 3 ชวงดงน5

ชวงทF 1 ต5งแต พ.ศ. 2550-255139 เปนชวงตนของการประกาศใชและมผลบงคบใชไดเพยง

ไมนาน และยงไมเปนทFรจกกนมากนก รวมถงหนวยงานทFเกFยวของกยงไมมเจาหนาทFผรบผดชอบ

ปฏบตการตามกฎหมายในสวนน5 ในขณะทFสวนราชการทFมหนาทFกากบดแลการปดก5นเวบไซต

โดยตรงอยางสานกกากบการดแลการใชเทคโนโลยสารสนเทศของกระทรวงไอซท กเพFงถกต5งข5น

เมFอป พ.ศ. 2552

ชวงทF 2 ต5งแต พ.ศ. 2552-255340 เปนชวงทFมการบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ สงข5นเรFอยๆ

โดยเน5 อหาทF ถกปดก5 นมากทF สด 2 อนดบแรกคอ 1. เ น5 อหาและภาพดหมFน หมFนประมาท

พระมหากษตรย พระราชน และรชทายาท และ 2. เน5อหาและภาพลามก อนาจาร ซF งหากพจารณาด

แลวน5น เหนวาการปดกนเวบไซตดวยเหตผลวามเน5อหาหมFนประมาทพระมหากษตรย พระราชน

37 มานตย จมปา. (2554). คาอธบายกฎหมายวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร. กรงเทพฯ: สานกพมพ

วญqชน

38 เม2อป พ.ศ. 2547 มการเปล2ยนช2อเปน พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ...

39 สาวตร สขศร. (2555). งานวจยหวขอ “ผลกระทบจากพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบ

คอมพวเตอร พ.ศ. 2550 และนโยบายของรฐกบสทธเสรภาพในการแสดงความคดเหน”. กรงเทพฯ: โครงการ

อนเตอรเนตเพ2อกฎหมายประชาชน(iLaw) ในมลนธเพ2อสงคม. หนา 63.

40 อางแลว. หนา 64.

30

และรชทายาทประกอบกบบรบททางสงคมและสถานการณทางการเมอง มขอสงเกตวา สถตการปด

เวบไซตหมFนฯ เกดข5นสงมาก ภายใตรฐบาลของนายอภสทธT เวชชาชวะ จากปกอน เนFองจากม

สถานการณทางการเมองเกดข5นหลายเหตการณ เชน การเคลFอนไหวของกลมคนเส5อแดงทFประกาศวา

จะมการชมนมใหญ และการชมนมใหญตอเนFองของ นปช.และคนเส5อแดงทFบรเวณสะพานผานฟา

เปนตน ทาใหมผวพากษวจารณสถานการณทางการเมองเปนจานวนมาก และทาใหเวบไซตทFถกปด

เปนจานวนหลายพนยอารแอล41

ชวงทF 3 ต5งแต พ.ศ. 255442 ชวงน5 เปนชวงทFสถานการณการเมองไทยเรFมเปลFยนแปลงอกคร5 ง

เพราะเปนชวงทFมการเลอกต5 งทFวไป และไดนางสาวยFงลกษณ ชนวตร จากพรรคเพFอไทย เปน

นายกรฐมนตร จะเหนวาผลการใชบงคบ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ แปรผนไปมาโดยมปจจยสาคญ หรอ

ไดรบอทธพลสวนหนFงมาจากสถานการณความขดแยงทางการเมองดวย

ดงน5น ภายหลงจากการประกาศใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ จงทาใหเกดความไมมFนใจใน

เจตนารมณทFแทจรงของกฎหมาย วาเปนไปเพFอมาควบคมอาชญากรรมทางคอมพวเตอร หรอเพFอ

ลดรอนสทธในการสFอสารของ ประชาชนโดยเฉพาะการสFอสารในเชงการเมอง ดงจะเหนไดจากการ

ระบความผดทFเกFยวของกบการนาเขาเน5อหาหรอเผยแพรเน5อหาทFเปนอนตรายตอความมFนคงของรฐ

ตามมาตรา 14 โดยเฉพาะเน5อหาทางการเมองทFมลกษณะโจมตหรอไมเหนดวยกบการกระทาของฝาย

ปกครองยอมสามารถเอาผดตามมาตรา 14 น5 ไดท5งส5น

สามารถอธบายไดวา ปญหาของการบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ จากทFควรจะมงเพFอ

ชวยเหลอ คมครองประชาชน กลบกลายวาเปนการจากดสทธเสรภาพของประชาชน โดยทFรฐพยายาม

ออกกฎหมายมารองรบถงการกระทาทFเปนการลดรอนสทธและเสรภาพของประชาชนวาเปนสFงทFรฐ

ทาไดโดยถกกฎหมาย โดยจากเดมรฐพยายามจากดสทธจากตวบคคล แตเมFอปจจบนทFมสงคมของ

อนเตอรเนตเกดข5น รฐพยายามแทรกแซงตวเองในสงคมอนเตอรเนตดวย ซF งในงานของ ป? นแกว

เหลองอรามศร ทFศกษาความสมพนธของรฐบนพ5นทFอนเตอรเนต ในงาน Mass Surveillance and the

Militarization of Cyberspace in Post-Coup Thailand พบวา รฐมความพยายามในการควบคมพ5นทF

อนเตอรเนตต5งแตมการผลกดนกฎหมายการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอรข5น ซF งถอเปน

ข5นตอนแรกของการจะเขาควบคมขอมลคอมพวเตอรไดอยางถกตองตามกฎหมาย ทศทางของการ

บงคบใชกฎหมายสอดคลองไปกบการศกษางานของ สาวตร สขศร โดยงานของปF นแกว ศกษาตอมา

จนพบวา พ5นทFอนเตอรเนตในประเทศไทยหลงจากการรฐประหารในพ.ศ. 2557 ถกนามาใชเปนพ5นทF

41 อางแลว. หนา 65.

42 อางแลว. หนา 69.

31

ทางการเมองมากข5น ในฐานะทFกลายเปนชองทางการเคลFอนไหวเดยวของประชาชน หรอผเหนตาง

กบรฐบาล ทFจะใชเปนพ5นทFในการแสดงออกและทากจกรรมทางการเมอง พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ถก

รฐบาลทหารใชเปนกฎระเบยบในพ5นทFอนเตอรเนต ไมเพยงเทาน5น ยงไดสรางหนวยงานบรหารใหม

ข5นเพFอทาหนาทFตรวจสอบ และควบคมการสFอสารบนอนเตอรเนต โดยเฉพาะขอมลหรอเน5อหาทFเขา

ขายความผดทF เกFยวของกบการหมFนพระบรมเดชานภาพ และเรF องทF เกFยวกบความมFนคงแหง

ราชอาณาจกร43

ในงานศกษาพบวธการมากมายทF เกดข5 นภายใตการบรหารของรฐบาลทหารทFใชเปน

เครF องมอในการตรวจสอบ ควบคม และไปถงการละเมดสทธของประชาชน เชน การสอดสอง

(surveillance) โดยรฐไดพยายามขยายพ5นทFของการสอดสองมาบนพ5นทFอนเตอรเนต ท5งการเขาไป

สอดสองนกวชาการ นกขาว หรอบคคลทFเคลFอนไหวประเดนการเมอง ท5งเขาไปตรวจสอบ เน5อหา

ขอมลคอมพวเตอร และกระทาการปดก5นการเขาถงเน5อหาดงกลาว โดยอางวาเปน “เน5อหาทFไม

เหมาะสม” มาตรการเหลาน5มกจะพบวารฐไปปดก5นเวบไซตเปนจานวนมากกวา 100,000 ยอารแอล44

วธการทFปรากฏในรปแบบตอมา คอ การเซนเซอร (Censorship) โดยจะการสรางบรรยากาศของ

ความกลวใหกบประชาชน หรอกลมทFเคลFอนไหว ซF งจะอยในลกษณะของการฟองรองดาเนนคด จาก

งานศกษามคดมากกวา 400 คด นบต5งแตการรฐประหารของทหารในเดอนพฤษภาคม 2557 โดย

สดสวนคดสวนใหญจะเกFยวกบคดหมFนพระบรมเดชานภาพทFเกดจากการโพสตขอความ หรอแชร

โพสตบนสF อออนไลน ลกษณะของการใชกฎหมายฟองรองดาเนนคด ทาใหถกมองวาเปน

“defamation regime” โดยลกษณะของการกระทาดงกลาวทาใหเกดการละเมดสทธและเสรภาพของ

ประชาชนในการแสดงความเหนท5งพ5นทFอนเตอรเนต และพ5นทFในโลกจรง45

วธการสอดสองอกลกษณะหนF ง คอ การต4งโครงการลกเสอไซเบอร (Cyber Scouts) โดยม

วตถประสงคของโครงการเพFอสรางเครอขายทF รวมมอกาจดเวบไซตทFไมเหมาะสมและสราง

อาสาสมครเพFอปกปองสถาบนกษตรยในพ5นทFอนเตอรเนต โดยมการจดอบรมบคคลทFจะเขารวม

โครงการใหใชโปรแกรมทFสรางข5นเพFอการตรวจสอบ สอดสอง ดขอมลคอมพวเตอร และปลกฝงวาท

กรรมวาการเปนลกเสอไซเบอรคอ ลกเสอของราชา เพFอเปนแรงบนดาลใจใหกบบคคลเขารวม

43 Pinkaew Laungaramsri. (2016). Mass Surveillance and the Militarization of Cyberspace in Post-Coup Thailand.

ASEAS-Austrian Jourrnal of South-East Asian Studies, p. 195-214

44 Ibid, p. 200.

45 Ibid, p. 201.

32

โครงการอกดวย46 นอกจากน5นยงมพฤตกรรม การลาแมมด (Cyber Witch Hunts) โดยผคนทFใช

พ5นทFอนเตอรเนตจะกลายเปนผสอดสอง ผทFใชอนเตอรเนตดวยกนเอง เมFอพบวาบคคลใดทFแสดง

ความคดเหนทางการเมองหรอแสดงความเหนพาดพงถงสถาบนกษตรย กลมลาแมมดจะรวมตวกน

เพFอคกคามบคคลทFแสดงความคดเหนน5น ซF งวธการน5 ปรากฏอยางเหนไดชดในชวงสวรรคตของ

พระมหากษตรย รชกาลทF 9 กบกรณของประชาชนทFไมไวทกขตอการสวรรคตอยางเหมาะสม เชน

การไมใสเส5อสดา ซF งกลมลาแมมดจะสรางความเกลยดชงใหกบบคคลทFตนเหนวากระทาไมเหมาะสม

สงผลทาใหเกดการทารายรางกาย และการโพสตประจานบคคลน5นใหเสยหาย47 ดวยวธการท5งหลายทF

ยกข5นในขางตนจะเหนวาพฤตกรรมของประชาชนตอการเคลFอนไหวประเดนดานการเมองจากทF

เคลFอนไหวบนทองถนน ปรบเปลFยนมาสพ5นทFอนเตอรเนต ซF งรวมถงการรบถอและวธการโตตอบ

ของรฐดวยเชนกนทFปรบเปลFยนไปตามสภาพบรบทของสงคม

จากงานศกษาของ ปF นแกว ทาใหเหนวา พ5นทFอนเตอรเนตจากเดมทFเคยเปนพ5นทFของความ

อสระเสร หรอแทบจะมความเปนประชาธปไตยมากทFสด ถกคกคาม ตรวจสอบ โดยอานาจจาก

กฎหมายเพยงไมกFฉบบ ทาใหกลายเปนพ5นทFทFตองอยอยางหวาดกลว และแทบจะไมมสทธในความ

เปนสวนตวของบคคลทFใชงานพ5นทFอนเตอรเนต การสอดสองของรฐบาลทหารถกทาใหกลายเปน

เรFองทFปกตวสย การกระทาทFรฐไปละเมดสทธของประชาชนถกอธบายดวยเหตผลเพยงวาเปนเรFอง

ของสถาบนกษตรยความมFนคงแหงราชอาณาจกร ซF งการกระทาของรฐในการเขามาควบคมและกากบ

ดงกลาว ทาใหสงผลกระทบในดานสทธและเสรภาพของประชาชนและสFอไทย โดยในมมมองของ

ตางประเทศจากรายงานของ Freedom House เหนวา เสรภาพของสFอในประเทศไทยอยในกลม “ไม

เสร” คอมระดบเสรภาพสFออยทFระดบ 1 จาก 4 ระดบ (ระดบ 4 หมายถงมเสรภาพสFอสงสด) และ

คะแนนของไทยในพ.ศ. 2560 อยทFประมาณ 31 คะแนน48 ในพ.ศ. 2561 มคะแนน 30 คะแนน (ยFง

คะแนนนอยยFงถกจากดสทธมาก)

จากรายงานพบวา ภายหลงจากการรฐประหารโดย คสช. เสรภาพของสFอตกตFาลงอยางมาก ม

จานวนของการฟองรองดาเนนมากข5น โดยเน5อหาทFไมเหมาะสมสวนใหญเหนวาเปนการดหมFน

สถาบนกษตรยในคดหมFนพระบรมเดชานภาพ มาตรา 112 ตามประมวลกฎหมายอาญา ซF งขอหา

ดงกลาวถกใชเพFอเปนเปาหมายในการจากดสทธของนกกจกรรม นกวชาการ นกศกษา ไมใหเกดการ

46 Ibid, p. 204.

47 Ibid, p. 205.

48 Freedomhouse. 2018. FREEDOM IN THE WORLD 2018. สบคน เ ม2 อ 1 กรกฎาคม 2563. สบคนจาก .

https://freedomhouse.org/country/thailand/freedom-world/2018

33

มสวนรวมกบประเดนทางการเมอง มการพจารณาถงสทธในทางวชาการ พบวา ไดเพยง 1 คะแนน

จาก 4 คะแนน โดยสทธและเสรภาพในทางวชาการถกจากด ตวอยางเชน การจดงานสมมนาหรอ

อภปรายทางวชาการภายในบรเวณของมหาวทยาลย กลบถกแทรกแซงโดยการขอใหงดจดกจกรรม

ดงกลาวทFเปนประเดนออนไหว หรอมความเชFอมโยงกบประเดนทางการเมอง หากมการจดกจกรรม

จะถกดาเนนคดในฐานชมนมเกน 5 คน49 นอกจากน5 พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ยงมบทบาทตอพ5นทF

อนเตอรเนตอยางมาก มการจดต5งกลมจากหนวยงานรฐใหเขามาดแล สอดสอง พฤตกรรมการใชงาน

บนพ5นทFอนเตอรเนตดวย พากพบวามลกษณะทFเปนความผดหรอมเน5อหาทFเกFยวกบประเดนทาง

การเมองจะถกตรวจสอบ และกากบดแลเปนพเศษ การบงคบใชกฎหมายของ คสช. ทาใหเกด

บรรยากาศของการถกคกคาม50 มการดาเนนคดทFเปนความผดเกFยวกบหมFนประมาท ซF งมกถกนามาใช

กบประเดนทางการเมอง เพFอปดปากผเหนตาง หรอประชาชนทFวพากษ วจารณการทางานของรฐ โดย

ใชอานาจตาม พ.ร.บ.คอมฯ 2550 ในขอหาสาคญเกFยวกบการนาเขาขอมลเทจสพ5นทFอนเตอรเนต51

ซF งเปนไปในทศทางเดยวกบรายงานของ องคกรผส?อขาวไรพรมแดน (Reporters Without

Borders: RSF) ทFกลาวถงประเดนสทธและเสรภาพในสFออนเตอรเนตของประเทศไทยของ พบวา

ต5งแตการรฐประหารใน พ.ศ. 2557 จนกระทFงเมFอมการเลอกต5งใน พ.ศ. 2562 ซF งกไดรฐบาลทหารเขา

มารบหนาทFในการบรหารประเทศ ซF งจากรายงานพดถงการใชอานาจสวนหนF งไปกบการคกคาม

ประชาชน เชน การเรยกตวบคคลไปรายงานตว การต5งขอหาดาเนนคด และถงแมวาจะมการเลอกต5ง

และเลอกรฐบาลใหมเขามา แตกไมปรากฏวาประชาชนหรอสFอไดรบสทธและเสรภาพมากเพFมข5น

การควบคม ขมข คกคามยงคงปรากฏใหเหนอยางแพรหลายบนพ5นทFอนเตอรเนต52

ทามกลางการบรหารประเทศไมวาจะเปนโดยรฐบาล คสช. หรอ รฐบาลของพลเอกประยทธ

ประชาชนไดวพากษ วจารณการทางานของรฐอยากแพรหลาย ซF งมแนวโนมนาไปสการตอบโตจาก

รฐบาลอยางเขมงวดและรนแรง ดวยการใชอานาจตามกฎหมาย และการใชอานาจตามคาสFงหรอ

ประกาศ คสช. กฎหมายฉบบหนFงทFมกถกใชอยางมาก คอ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ กฎหมายฉบบน5 ได

49 Freedomhouse. 2019. FREEDOM IN THE WORLD 2019. สบคน เ ม2 อ 1 กรกฎาคม 2563. สบคนจาก .

https://freedomhouse.org/country/thailand/freedom-world/2019

50 BBCNEWS. 2559. บทวเคราะห: เสรภาพส1อไทยป 2560 รฐจะคมหลกกวาเดม. สบคนเม2อ 1 กรกฎาคม 2563.

สบคนจาก: https://www.bbc.com/thai/thailand-38476474

51 Ibid, Freedomhouse. 2019

52 Reporters without Borders. 2019. World Press Freedom Index. สบคนเ ม2 อ 1 กรกฎาคม 2563. สบคนจาก :

https://rsf.org/en/thailand.

34

กลายเปนเครFองมอหนFงทFใหอานาจแกฝายบรหาร รวมถงผบงคบใชกฎหมาย ทาใหเกดการคกคามบน

พ5นทFอนเตอรเนตโดยทFรฐสามารถเขาไปสอดสอง พฤตกรรมบนพ5นทFอนเตอรเนตของประชาชนได

ตวอยางเชน การจบกมประชาชนทFแชรโพสตจากสานกขาว บบซ หรอการต5งขอหากบประชาชน

เกFยวกบการหมFนพระบรมเดชานภาพ โดยจะต5งขอหาในมาตรา 112 ตามประมวลกฎหมายอาญา

ควบคไปกบผดมาตรา 14 ฐานนาเขาขอมลทFไมเหมาะสมสระบบคอมพวเตอร ตามพ .ร .บ .

คอมพวเตอรฯ การต5 งขอหาไมเพยงเฉพาะประชาชนทFเหนตางหรอเคลFอนไหวในประเดนทาง

การเมองเทาน5น ท5งสFอกระแสหลก อยางเชน โทรทศน หนงสอพมพ รวมถงสFอทFเคลFอนไหวบนพ5นทF

อนเตอรเนต อยางเชน แอดมนเพจ กถกต5งขอหาดงกลาวดวยเชนกน

ซF งการคกคามสFอและประชาชน หรอการสรางบรรยากาศของความกลวโดยรฐ รวมถงทาท

ของผนารฐบาล พลเอก ประยทธ ทFมทศนคตเชงลบตอการทางานของสFอ และการขอใหสFอหรอ

ประชาชนคานงถงประโยชนของประเทศชาตกอนเสมอ การสรางสภาวะกดดนใหกบสงคมจนทาให

เกดการ “เซนเซอรตวเอง” ทาใหสงผลถงการจดลาดบเสรภาพดานสFอของโลก ประเทศไทยถกจดอย

อนดบทF 136 ในพ.ศ. 2562 ดวยคะแนน 44.10 และอนดบทF 140 ในพ.ศ. 2563 ดวยคะแนน 44.49 (ยFง

คะแนนมากยFงไมมเสรภาพ) ตFาลงจากเดมถง 4 อนดบ จากท5งหมด 180 ประเทศ53 ดงน5นจะเหนวา ท5ง

ในมมมองระหวางประเทศ หรอมมมองจากประชาชนคนไทยทFมองไปยงรฐบาลจะเหนวา สF งทF

รฐบาลปฏบตตอประชาชน หรอดาเนนการทFถกเรยกวาเปนการกระทาตามกฎหมายน5น เปนการ

แทรกแซงและเปนการละเมดสทธและเสรภาพอยางชดเจน ไมวาจะเปนการละเมดสทธในพ5นทFทาง

กายภาพ (พ5นทFสงคมออฟไลน) และยงขยายขอบเขตออกไปยงพ5นทFอนเตอรเนตดวย

จากการทบทวนวรรณกรรมท5งหมดทาใหผศกษาสามารถสรปสาระสาคญและขอมลเบ5องตน

เกFยวกบพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ได ในสวนหนF ง เพยงแคศกษาถงตวบทกฎหมาย เจตนารมณ เพยง

เทาน5น และงานทFเกFยวกบสงคมออนไลนทFโดนรฐพยายามเขาไปควบคม ซF งกยงไมสามารถทาใหเหน

ถงวธการทFรฐเขาไปควบคมได จงนาไปสประเดนคาถามของงานวจยช5นน5 วาจะศกษาวารฐบงคบใช

พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ในการจากดสทธและเสรภาพของประชาชนอยางไร ในแตละชวงเวลาและม

เงFอนไขทางการเมองทFแตกตางกนดวย

53 Reporters without Borders. 2019. World Press Freedom Ranking. สบคนเม2อ 1 กรกฎาคม 2563. สบคนจาก:

https://rsf.org/en/ranking#.

35

2.2 กรอบแนวคดทฤษฎ (Theory)

ในงานศกษาช5นน5ผเขยนไดนาเอาทฤษฎทFเกFยวกบทางดานนตศาสตรและทฤษฎในดานอFนมา

เพFอใชเปนกรอบในงานวจย เพFอจะทาใหเหนมมมองอFนทFนอกเหนอจากมมมองจากดานกฎหมาย

เพยงอยางเดยว เชน การมองปรากฏการณทางสงคมทFสมพนธกบการใชกฎหมาย หรอบทบาทการ

ทางานของผมอานาจในการบงคบใชและการรางกฎหมาย ซF งผเขยนเหนวากรอบทฤษฎทFเลอกไวจะ

สามารถมองเหนปรากฏการณและมมมองทFตองการหาคาตอบไดดยFงข5น โดยทฤษฎแรกคอ ทฤษฎ

กฎหมายแนววพากษ (Critical Legal Studies) ซF งจะถกใชมองขอบเขตงานวจยในมตใหม และเปน

การมองในมมมองทFทาทายความเชFอทางดานกฎหมาย ซF งจะใชเปนกรอบในการมองโครงสรางของ

ระบบกฎหมายในสวนของการจดทารางกฎหมาย สวนทฤษฎทFสอง คอ ทฤษฎการปราบปรามทาง

การเมอง (State Repression) ซF งจะใชเปนกรอบในการพจารณาถงบทบาทและรปแบบของการบงคบ

ใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ โดยรฐ วามลกษณะของการบงคบใชทFเปลFยนแปลงไปอยางไร นอกจากน5

ผเขยนหวงวาจะสามารถทาความเขาในถงการเปลFยนแปลงไปของกฎหมายไดอยางชดเจนและตรงจด

มากยFงข5น

2.2.1 ทฤษฎกฎหมายแนววพากษ (Critical Legal Studies)

เมFอสงคมต5งคาถามถงการใชกฎหมาย ท5งในแงตวบทกฎหมายและการบงคบใช ปญหาทF

เกดข5นอาจจะมาจากการจดทาบทบญญตทางกฎหมายทFไมไดเปนไปตามหลกการของกฎหมาย หรอ

ความผดเพ5 ยนในการบงคบใชกฎหมาย ทาใหเกดการใชกฎหมายในการละเมดสทธหรอการใช

กฎหมายทFบดเบอนไป บางกรณเปนการบงคบใชทFเลอกปฏบต ทาใหเกดความไมแนนอนของการ

บงคบใชกฎหมาย ดงน5นการต5งคาถามตอกฎหมายทFไมเปนธรรมและตอความไมแนนอนจงเกดข5น

หรอการใชกฎหมายในความเปนจรงแลวเปนอยางไร กลาวคอ เปนการต5งคาถามตอความเชFอของ

กฎหมาย ความยตธรรมทFถกอางวามอยจรง รวมถงความชอบธรรมทFถกสรางข5นโดยกฎหมาย54

นตศาสตรแนววพากษ เรFมพฒนาข5นในสหรฐอเมรกาในชวงทศวรรษ 1970 โดยเรFมตนจาก

การมงสรางบรรยากาศทางความคดทFอยบนความหลากหลายและความแตกตาง เพFอตอบโตแนวคด

กฎหมายกระแสหลก เพราะนตศาสตรแนววพากษเชFอวา กฎหมายถกดาเนนบทบาทหรอถกใชเพFอ

สนบสนนการกดขF และทาใหเกดความไมเสมอภาคทางสงคม โดยจะศกษาจากการสารวจตรวจสอบ

ลกษณะหรอบทบาทของทฤษฎหรอแนวคดทางกฎหมาย (legal Doctrine) และตรวจสอบระบบ

การศกษากฎหมายและการทาหนาทFหรอปฏบตการของสถาบนทางกฎหมาย (Legal Institutions) ซF ง

54 จรญ โฆษณานนท. (2550). นตปรชญาแนววพากษ. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. กรงเทพ: สานกพมพนตธรรม.

หนา 2

36

วธการศกษาดงกลาวจะเปนการมงแสวงหาทางเลอกใหมและทาใหเหนบทบาทของกฎหมายทFม

ความสมพนธกบการเมอง เศรษฐกจและสงคม กลาวคอ นตศาสตรแนววพากษมองวา กฎหมายคอ

การเมอง55 โดยลกษณะสาคญของนตศาสตรแนววพากษมอย 3 ประการ คอ หนF ง เปนแนวคดทFถก

พฒนาข5นมาจากวงวชาการนตศาสตร ไมใชสงคมวทยาหรอรฐศาสตร สอง มงแกไขหลกกฎหมายทF

เหนวาไมยตธรรม สาม เปนการศกษาในรปแบบสหวทยาการ ซF งจะนาเอาความรท5 งรฐศาสตร

สงคมศาสตร ปรชญา และสาชาวชาอFนๆ มาใชในการวพากษกฎหมาย56 จงทาใหเหนมมมองหรอมต

ทFมากกวาการมองเพยงกฎหมายในดานเดยว

ในเบ5องตนนตศาสตรแนววพากษจะตอบโตกฎหมายกระแสหลกหรอวพากษหลกความเชFอ

สากลของกฎหมาย เชน ในมมมองทFวไปจะมองวากฎหมายชวยสรางความชอบธรรมใหกบสงคม

กฎหมายมความชดเจนแนนอน ซF งนตศาสตรแนววพากษจะปฏเสธความเชFอเหลาน5น และมองวาเปน

ความเชFอแบบผดๆ โดยจะบอกวากฎหมายไมไดสรางความชอบธรรม แตกฎหมายกาลงผลตซ5 าถง

อานาจทางการเมองและเศรษฐกจ และกฎหมายเปนสFงทFไมมความชดเจนแนนอน ภาพลกษณทFกลม

นตศาสตรแนววพากษมองกฎหมาย คอจะเหนวากฎหมายมความคลมเครอ ไมชดเจน รวมถงไมม

หลกการทFจะสรางความยตธรรมใหเกดข5นไดเลย ซF งการพดถงหลกความยตธรรมเปนเพยงคาพดทF

เพอเจอเทาน5น57

นกคดคนสาคญของกลมนตศาสตรแนววพากษน5 คอ โรเบอรโต องเกอร (Roberto Unger)

ซF งเปนนกทฤษฎทางสงคมทFเปนผใหกาเนดแนวคดตางๆของกลมนตศาสตรแนววพากษ โดยองเก

อรมองวา สงคมมการสรางภาพใหเหนถงความเชFอของบคคลทFมตอกฎหมายดวยเหตผล 4 ประการ

คอ หนFง ความเชFอวากฎหมายเปนระบบ และเมFอผานการตความอยางเหมาะสมแลว กฎหมายในฐานะ

ทFเปนระบบแหงหลก จะมคาตอบใหสาหรบปญหาทกอยางทFเกFยวของกบพฤตกรรมในสงคม สอง ม

ความเชFอวาการใหเหตผลทางกฎหมายหมายเปนการใหเหตผลแบบพเศษอยางหนF ง (ซF งนตศาสตร

แนววพากษจะปฏเสธความเชFอน5 วาการใหเหตผลทางกฎหมายไมไดพเศษหรอแตกตางกวาการให

เหตผลโดยทFวไป) สาม เชFอวาหลกน5 จะแสดงใหเหนมมมองทFเชFอมโยงความสมพนธระหวางบคคล

55 อางแลว. จรญ โฆษณานนท. หนา 3

56 Raymond Wacks. (2558).ปรชญากฎหมาย: ความรฉบบพกพา[Philosophy of Law: A Very Short Introduction](

ธงทอง จนทรางศ,แปล). กรงเทพ: โอเพนเวลดส พบลชช2ง เฮาส. หนา 211

57 เร2องเดยวกน. หนา 198

37

กบธรรมชาตของสงคมอยางกลมกลน และสF การกระทาทางสงคมสะทอนใหเหนบรรทดฐานทFระบบ

กฎหมายสรางข5น ไมวาจะเปนเพราะการยอมรบเอาบรรทดฐานเหลาน5 เขามาเองกตาม58

ดวยความเชFอทFสงคมสรางใหกฎหมายถกมองวาเปนเรFองถกตอง นตศาสตรแนววพากษจะ

โตแยงตอความเชFอเหลาน5น หนFง นตศาสตรแนววพากษจะไมเชFอวากฎหมายมความเปนระบบและ

ไมสามารถแกไขปญหาไดทกอยาง เพราะนตศาสตรแนววพากษเชFอวากฎหมายมความไมแนนอน

สอง ไมเชFอวากฎหมายมความเปนกลาง แตกฎหมายเปนเพยงเครFองมอทFสรางใหเหนวามควาเปน

กลางเทาน5น สาม ปฏเสธแนวคดวาสามารถสรปความสมพนธของมนษยในรปแบบตางๆไวอยาง

กลมกลนและเปนหนF งเดยว ซF งนตศาสตรแนววพากษเชFอวา หลกการ คอ ตวแทนของมมมองทF

แตกตางหลากหลาย ซF งกนามาสความขดแยงกนบาง ไมมทางจะสามารถกลมกลนเปนหนF งเดยวได

และสF นตศาสตรแนววพากษเชFอวาฉนทามตกไมมเหตผลเพยงพอใหยอมรบวากฎหมายคอปจจย

สาคญทFกาหนดพฤตกรรมทางสงคม แตเปนเพยงสFงทFเรยกกวา “ความเปนแตเพยงเครFองประกอบ”

เทาน5น59

ความเชFอในพลงความถกตองของกฎหมายหรอระบบกฎหมาย หรอการหลงยดตดถงความ

ยตธรรมทFกฎหมายสรางให หรอโดยโนมนาวใหคดหรอใหเชFอวาแมระเบยบทางกฎหมายทFเปนอยจะ

มความบกพรองบางหรอมบางสวนทFไมเปนธรรมอยบาง แตกยงมความเปนธรรมอยบางหรอยางนอย

กม ซF งดกวาทางเลอกอFน นตศาสตรแนววพากษมองวา ความเชFอลกษณะหลงยดตดกบความคดเหลาน5

เปนเสมอการตดกบดกของการบดเบอนซF งอปโลกนข5น หรอทาใหกลายเปนเหมอนสFงทFมตวตว

(Reification) ซF งนตศาสตรแนววพากษเรยกวาเปนเรFองจตสานกอนผดพลาดตอกฎหมายหรอระบบ

กฎหมาย60 ซF งสFงน5 ยอมจะนาไปสความลมเหลวในการเหนประจกษถงภาวะการกดขFหรอความไมเปน

ธรรมของระบบทFเปนจรง หรอนFงนอนพอใจกบความถกตองชอบดวยกฎหมายดงกลาว จนทาใหใน

ทายทFสดกลายเปนจตสานกทางกฎหมาย (Legal Consciousness)

ดวยจตสานกทางกฎหมายทFถกปลกฝงมา และดารงอยในผมวชาชพทางกฎหมายและ

ประชาชนทFวไป ทาใหเกดภาวะทFเรยกวา การครอบงาทางกฎหมาย (Legal Domination) เปนเสมอน

การยอมรบการกดขFทFถกตองตามกฎหมาย ซF งจะทาใหมองวากฎหมายเปนสFงทFมอานาจสงสด และ

เมFอมจตสานกทFผดพลาดและการถกครอบงาทางกฎหมายน5 จะทาใหถกใชเปนเครFองมอทางการเมอง

ทางความคดของผมอานาจทาใหบคคลทFถกครอบงาทางความคดมบทบาทเปนเบ5 ยลางและตกอย

58 เร2องเดยวกน. หนา 213

59 เร2องเดยวกน. หนา 214.

60 อางแลว. จรญ โฆษณานนท. หนา 29.

38

ภายใตอานาจของมนษยดวยกน61 ซF งการกระทาดงกลาวหากปรากฏวารฐเปนผใชอานาจ หรอทาให

กฎหมายกลายเปนกลไกหรอเครFองมอหนF งของรฐแลวน5น รฐกจะอาศยจงหวะในการชวงชงอานาจ

และผลตซ5 าซF งสภาวะกดขF กดทบโดยอางถงอานาจอนชอบธรรมตามกฎหมาย ใหเปนไปตามทFรฐ

ตองการหรอกาหนดแนวทางไว จากน5นวธการปฏบตดงกลาวจะถกฝงลงสความคดของคนในสงคม

และทาใหสงคมเกดความเขาในวาการกระทาของรฐเปนอานาจอนชอบธรรมตามกฎหมายทFรฐสราง

ข5น

เมFอกฎหมายกลายเปนเครFองมอของรฐ หรอถกกาหนดทศทางและนโยบายโดยบคคลผม

อานาจ บคคลชนช5นสง ขาราชการระดบสง เพFอใหเปนไปตามความตองการหรอหลกการทFกาหนดไว

สงคมทFตกอยภายใตสภาวะของการกดขFดวยกฎหมายทFเปนเครF องมอของรฐ จงตองสรางความ

ตระหนกใหกบการต5งคาถามตอการใชกฎหมายดงกลาว นตศาสตรแนววพากษจงเปนทฤษฎหนF งทF

ตองการโตแยงถงสFงทFเปนความเชFอของกฎหมาย โดยการแสดงและวเคราะหถงความจรงทFซอนอย

ภายใตการกดขFหรอการใชกฎหมายของรฐ

ดวยความทFนตศาสตรแนววพากษเปนการนาเอาวชาสาขาตางๆ หลากหลายแขนงเขามาเพFอ

ใชในการวพากษประเดนกฎหมาย ดงน5นแนวคดของ มารกและฟรอยด จงถกนาเอามาปรบใชเปน

กรอบคดพ5นฐานในการวพากษบทบาทและหนาทFของกฎหมาย ซF งดวยหลกแนวคดดงกลาวทาใหเหน

วากฎหมายถกทาใหกลายเปนเรFองของความถกตอง โดยวธการทางการเมองอยางแยบยล กลาวคอ ม

การปลกฝงเรF องกฎหมายใหเขาใจวาเปนเรF องของการปกปครอง เปนเรF องของอานาจ โดยวธการ

ปลกฝงอยางแยบยลน5น ปรากฏผานการผลตซ5 าอานาจทางการเมอง ทาใหเชFอวากฎหมายเปนเรFองของ

ความถกตองและชอบดวยกฎหมาย แมวาในบางคร5 งผคนจะรสกถงอานาจทFคอยครอบงา หรอรสกวา

กฎหมายไมไดยตธรรมเสมอ แตการปลกฝงและการผลตซ5 าซF งอานาจ ทาใหผคนยอมรบในอานาจ

และมองวาเปนเรFองปกตทFวไป62

นตศาสตรแนววพากษจงเปนแนวคดทFมงโตแยงความเชFอของกฎหมายทFมอยเดม หรอ

กฎหมายในกระแสหลก ทFมกจะเชFอวา กฎหมายมความเปนกลาง มความเทาเทยม และมความ

ยตธรรม รวมถงการวพากษกฎหมายทFถกออกแบบมาเพFอหลกการของกฎหมายอยางแทจรงหรอไม

ไมเพยงแตกฎหมายเทาน5น บรบททางสงคมกเปนปจจยหนF งทFทาใหเกดความเปลFยนแปลง ความไม

เทาเทยมของกฎหมายดวยเชนกน โดยเฉพาะความสมพนธกบประเดนทางการเมองทFเปนปจจยสาคญ

อยางยFง ทFทาใหเกดความขดแยงกนระหวางบทบญญตของกฎหมายและการบงคบใชกฎหมาย

61 อางแลว. จรญ โฆษณานนท. หนา 31.

62 อางแลว. ปรชญากฎหมาย: ความรฉบบพกพา. หนา 198

39

ดงน5นแลวดวยความทFแนวคดนตศาสตรแนววพากษมงตอบโตแนวความคดกฎหมายกระแส

หลก และยงหยบเอาความเชFอตามหลกสากลมาต5งคาถาม หรอทาใหฉกคดถงลกษณะความเปนจรงทF

เกดข5น มากกวาทาใหมความเชFอตามอดมการณทFถกปลกฝงมา ท5งการตรวจสอบบทบาทแนวคดทาง

กฎหมาย ตรวจสอบสถาบนทางกฎหมาย เพFอใหปรากฏถงกฎหมายในความเปนจรงทFเกดข5นในสงคม

แนวคดดงกลาวน5 จงถกนามาใชเปนกรอบคดสาคญของงานวจยช5นน5 เพFอใชมองความสมพนธของ

พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ และบรบทของสงคมวาเปนอยางไร และรปแบบของการบงคบใชกฎหมายทF

เกดข5นถกปจจยหรอเงFอนไขใดกาหนดไวหรอไม อยางไรตลอดจนมองถงปรากฏการณทFสรางวาท

กรรมทางการเมองทFผมอานาจสรางข5นเพFอปดบงซอนเรนบางสFงอย การใชแนวคดดงกลาวน5จะทาให

เขาใจสภาพสงคมทFเกดข5น และทาใหเขาใจถงเหตผลหรอเงFอนไขตางๆทFปรากฏข5นในข5นตอนของ

การจดทารางกฎหมาย พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ แตละชวงบรบทของสงคม

2.2.2 ทฤษฎการปราบปรามทางการเมอง (Political Repression)

เมFอการบงคบใชกฎหมายมความสมพนธกบบรบททางสงคมในแตละชวงเวลา รฐเลอกจะ

สรางความชอบธรรมจากการใชกฎหมายทFมอย และกฎหมายทFถกตราข5นใหม ทาใหประชาชนตองถก

อานาจกดขF และกลายเปนเบ5ยลางของผมอานาจ เมFอพจารณาแลววากฎหมายถกบงคบใชอยางเลอก

ปฏบต หรอทาใหเกดความไมเทาเทยม รวมถงรปแบบการใชกฎหมายทFนาไปสการกดทบหรอจากด

สทธของประชาชน จงทาการศกษาไปตอไปวา ดวยเหตผลหรอปจจยใดทFทาใหกฎหมายถกบงคบใช

ในลกษณะเอ5อประโยชนใหกบรฐหรอบคคลผมอานาจ ดงน5นจงไดเลอกเอาทฤษฎการปราบปราม

ทางการเมองเขามาเปนกรอบในการศกษาตอปญหาดงกลาว เพFอทาใหเหนปจจยและเหตผลของการ

กระทาของรฐมากยFงข5น และเขาใจถงวธการบงคบใชกฎหมายของรฐในแตละชวงเวลาดวย

โดยแนวคดการปราบปรามของรฐถกพฒนาจากแนวคดโครงสรางนยมทFใชอธบายสมพนธ

ทางสงคม โดยมองวา การปราบปรามของรฐ เรFมมาจากสFงทFเรยกวาระบบการเมอง เชน การดอย

พฒนาทางเศรษฐกจ การปกครองแบบเผดจการ การมประชากรทFมากเกนไป หรอเกดความขดแยงข5น

ภายในหรอภายนอกรฐ ซF งรฐจะใชการปราบปรามทางการเมองกบกลมคนทFตอตานหรอไมเหนดวย

ตอการปกครองหรอการใชอานาจ กลาวคอ การปราบปรามทางการเมองน5 จะใหอานาจกดบงคบ

ประชาชนหรอกลมคนเพFอปกปองผนา หรอผมอานาจชนช5นสง เพFอหวงวาจะสามารถแกปญหาทF

เกดข5นทางสงคมไดดวยการใชอานาจกดบงคบ63

63 Christian Davenport. (2013). STATE REPRESSION AND POLITICAL ORDER .Annu. Rev. Polit. Sci. 2007.

10: 1–23. https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev.polisci.10.101405.143216

40

กลยทธของการปราบปรามทางการเมอง มอย 2 รปแบบ แบบทFหนF ง เกดจากความขดแยง

ภายในรฐเปนตวกระตนใหมการปราบปรามของรฐ หมายความวา รฐเปนผทาใหเกดการปราบปรามฯ

และ แบบทFสอง เปนการปราบปรามของผทFคดคานรฐ หมายความวา ประชาชนหรอผคดคานทาใหรฐ

กลายเปนผปราบปรามทางการเมอง โดยความขดแยงทFเกดภายในรฐ เชน รปแบบของการปกครอง

ประเทศ64

การปราบปรามทางการเมอง (Political Repression) ถอเปนอานาจกดบงคบ (Coercion)

รปแบบหนFง แตไมใชทกอานาจกดบงคบจะเปนการปราบปรามทางการเมอง โดยพฤตกรรมของการ

ปราบปรามฯจะถกควบคมภายใตเงFอนไข สามประการ คอ ประการแรก ไมละเมดตอสทธเสรภาพทF

กฎหมายกาหนดไว เชน เสรภาพในการแสดงความคดเหน เสรภาพในการชมนม เสรภาพในการ

ตดตอสFอสาร เปนตน ประการทFสอง ไมละเมดตอกระบวนการยตธรรมหรอการพจารณาคด และ

ประการทFสาม ไมละเมดตอความปลอดภยของประชาชน โดยทFวไปแลว บคคลจะมสทธและเสรภาพ

ตราบเทาทFไมเปนการไปละเมดสทธของผอFน รวมถงเสรภาพในความมFนคงปลอดภยของบคคล ซF ง

สทธและเสรภาพจะมไดอยางสมบรณเมFอรฐไมกดกนบคคลหรอประชาชนออกจากสทธและเสรภาพ

น5น กลาวคอ รฐยอมปฏบตตามมาตรฐานทFถกยอมรบกนโดยทFวไป รวมถงสทธในทางการเมองของ

บคคลดวย65

เมFอปรากฏวาการกระทาของรฐกาลงจะละเมดสทธของบคคล หรอกดกนสทธหรอเปนการ

ละเมดบรรทดฐานตางๆ โดยจะเรยกไดวาการกดกนและการละเมดสทธน5น คอ การปราบปรามทาง

การเมอง เพราะรฐมความพยายามทFจะใชอานาจกดบงคบ ท5งจากโดยรฐเอง หรอหนวยงานทFอยภายใต

การกากบของรฐ อาจจะเรยกไดวาเปน ตวแทนในการปราบปรามทางการเมอง (Repressive Agents)

หมายถง ตวแทน หรอบคคลอFนทFสามารถดาเนนการแทนโดยมองวา บคคลดงกลาวสามารถกระทา

การแทนไดในนามของรฐ ถอวากฎหมายไดใหอานาจบคคลเหลาน5นดวยเชนกน การปราบปรามโดย

ใชตวแทน66

จากงานวจยของ Jules Boykoff ไดกลาวถง กลยทธในการปราบปรามรฐบาลวารฐสามารถ

เลอกลกษณะการปราบปรามฯเพFอใหเขากบความตองการหรอสถานการณ เชน ความรนแรงโดยตรง,

64 Jacqueline H. R. deMeritt. (2016). The Strategic Use of State Repression and Political Violence .

https://oxfordre.com/politics/view/10.1093/acrefore/9780190228637.001.0001/acrefore-9780190228637-e-

32?rskey=p6o5KN&result=2

65 เร2องเดยวกน. Jacqueline H. R. deMeritt

66 เร2องเดยวกน. Jacqueline H. R. deMeritt

41

การไตสวนดาเนนคดตอสาธารณะ, การปดก5นการจางงาน การจบตาสอดสอง การแทรกซมหรอการ

ใชตวแทนเขารวบกวนประชาชน การโฆษณาชวนเชFอ การคกคามการจบกม การออกกฎเกณฑหรอ

กฎหมายพเศษ การครอบงาสFอมวลชน และ การใชสFอมวลชนสรางความเกลยดชง ซF งกลยทธทF

นาสนใจคอ การออกกฎเกณฑหรอกฎหมายพเศษ มกจะพบวาลกษณะน5 จะถกใชภายใตสถานการณ

พเศษบางอยาง เชน การจากดอานาจสFอ แตเปนลกษณะของการออกกฎหมายไปจากดสFอเฉพาะใน

กลมของฝายตอตานรฐบาล แตสFอประเภทอFนยงสามารถดาเนนการและมเสรภาพตอไปได67 อยางเชน

ซF งการปราบปรามทางการเมองลกษณะของการออกฎหมายพเศษ ถอเปนเครFองมอสาคญ

อยางหนF ง ซF งไมไดเปนการใชความรนแรงหรอการใชอาวธเขาจดการ แตเปนการใชกฎหมายเขาไป

จดการ กลาวคอ เปนการใชกฎหมายเปนเครFองมอกดขF กดบงคบทางการเมอง (Legalized political

repression) หรอการทาใหการใชอานาจกดบงคบทางการเมองเปนเรFองของกฎหมาย ซF งสามารถเกด

ไดจากท5งตวกฎหมายทFถกตความขยายขอบเขตการบงคบใชใหกวางออกไป หรอเกดจากการออ

กฎหมายฉบบใหม หรอจากกระบวนการตลาการ เชน สถาบนศาลหรอตลาการใหความรวมมอ หรอ

สยบยอมตอการใชอานาจในการปราบปรามทางการเมองของรฐ68

สามารถกลาวไดวา กระบวนการปราบปรามทางการเมอง หรอการปราบปรามของรฐ ถอเปน

การขมเหงบคคลหรอกลมคนในสงคมดวยเหตผลทางการเมอง โดยเฉพาะเพFอจดประสงคในการ

จากดหรอกดกนสทธในการแสดงความเหนหรอสทธทางการเมอง รวมถงการมสวนรวมในประเดน

ทางการเมอง ซF งวธการในการกดกนจะกระทาโดยสรางความเสยหายแกบคคลหรอกลมคนดงกลาว

โดยการใชอานาจกดบงคบทFถกสรางข5นผานเครFองมอทางการเมองตามความตองการของผมอานาจ69

ดงน5นลกษณะของการใชกฎหมายหรอออกกฎหมายเพFอใชเปนเครFองมอ ปรากฏคลายกบการ

ออกกฎหมาย พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ซF งหากใชทฤษฎการปราบปรามทางการเมองมาวเคราะหถง

รปแบบของการบงคบใชกฎหมาย และการนาเอากฎหมายไปกดทบ หรอจากดสทธและเสรภาพของ

ประชาชน ทาใหเหนวา พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ มความสมพนธกบการเคลFอนไหวทางการเมองอยาง

มาก ซF งประการสาคญคอ การทาความเขาใจตอการบงคบใชกฎหมายในแตละชวงเวลา (ในแตละยค

67 Jules Boykoff, “Limiting Dissent: The Mechanisms of State Repression in the USA” Social Movement Studies,

6 No. 3 (2007): 281–310. อางใน นพพล อาชามาส. พนจคาส2ง ‘หามม2วสมชมนมทางการเมอง’ของคณะรฐประหาร

ประเทศไทยในฐานะเคร2องมอปราบปรามโดวยรฐ.นตสมคมศาสตร. ปท2 12 ฉบบท2 2 (2562). หนา 1-39

68 พชญ พงสวสดA . (2561). เผดจการวทยา. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. กรงเทพ: สานกพมพมตชน. หนา 69.

69 Christian Davenport STATE REPRESSION AND POLITICAL ORDER อางใน นพพล

42

สมยของรฐบาล) ทFมความแตกตางกน หากใชทฤษฎน5 วเคราะหจะทาใหเหนมมมองและปจจยทF

เกFยวของมากข5นและมความชดเจน

งานวจยช5นน5 จงเลอกเอาทฤษฎการปราบปรามทางการเมองมาเพFอใชในการมองและ

วเคราะหถงรปแบบของการบงคบใชกฎหมายในแตละชวงเวลาวามความสมพนธกบบรบททางสงคม

การเมองหรอไม อยางไร รวมถงใชเปนกรอบแนวคดสาคญเพFอทาใหเหนถงปจจยและความสมพนธ

กบระหวางผมอานาจ ผใชกฎหมายและตวบทบญญตของกฎหมายเอง ซF งผเขยนคาดหวงวารปแบบ

การใชกฎหมาย พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ทFปรากฏอยในสงคมตลอดระยะเวลาทFเปนกรอบในการศกษา

ของงานวจยช5นน5 จะทาใหเหนถงความเชFอมโยง และทาใหเขาใจมมมองของรฐทFเปนผบงคบใช

กฎหมายอยางยFงข5น วามจดมงหมายทFซอนเรนประการใดหรอไม หรอเปนเพยงปจจยอFนทFเขามาม

ผลกระทบ ดงน5นทฤษฎการปราบปรามทางการเมองจะชวยตอบคาถามของงานช5นน5 ไดอยางชดเจน

และใหเหตผลไดอยางเพยงพอ

43

บททM 3

การกาเนดและพลวตของ พ.ร.บ. คอมพวเตอร

ในบทน5ผเขยนจะทาการศกษาการเกดข5นของ พ.ร.บ. คอมฯ 2550 ต5งแตแรกเรFม ซF งจะศกษา

ถงกฎหมายระหวางประเทศทFประเทศไทยอางวาไดใชเปนแมแบบของการรางกฎหมายดวย ไปจนถง

กระบวนการพจารณารางกฎหมายในช5นคณะกรรมการกฤษฎกา ซF งถอเปนหนวยงานสาคญหนวยงาน

หนF งทFมสวนในการรบผดชอบตอกฎหมายทFออกมาใชบงคบ โดยผเขยนจะแบงหวขอทFจะศกษา

ออกเปน 3 สวน ใน

สวนแรก จะศกษาอนสญญาระหวางประเทศ (Convention on Cyber Crime) ทFถอเปนแมแบบ

สาคญของการตรากฎหมายคอมพวเตอร เพราะเปนอนสญญาทFประเทศภาคหลายประเทศใชเปน

ตนแบบของการรางกฎหมาย โดยจะเปนการอธบายถงวตถประสงคของอนสญญาและบทบญญตทF

สาคญ วาแทจรงแลวอนสญญาดงกลาวตองการจะกาหนดหรอมขอบเขตของการบงคบใชมากนอย

เพยงใด

สวนทFสอง เปนการศกษารางกฎหมายคอมพวเตอรฉบบของประเทศไทย วาหลงจากทFใช

กฎหมายระหวางประเทศมาเปนตนแบบ ประกอบกบความสามารถของผยกรางกฎหมายน5น ราง

กฎหมายคอมพวเตอรของไทยมลกษณะเปนอยางไร มวตถประสงคเพFออะไร รวมถงมการกาหนด

บญญตความผดกนในเรFองใดบาง ซF งทางผรางกฎหมายของไทยเอง ไดปรบบทบญญตทางกฎหมาย

ใหเหมาะสมกบบรบทของสงคมไทยดวย

สวนทFสาม เปนการศกษารางกฎหมายในช5นคณะกรรมการกฤษฎกาทFตองพจารณาราง

กฎหมายกอนจะสงรางกฎหมายน5นใหกบรฐมนตรผรบผดชอบ เพFอจะดาเนนการจดสงรางกฎหมาย

ดงกลาวตอสภาผแทนราษฎรเพFอพจารณาตามลาดบข5นตอนตอไป ซF งในสวนน5 มความนาสนใจวาจาก

รางกฎหมายฉบบแรก ถกแกไขเปลFยนแปลงไปอยางไรบาง มบทบญญตในเรFองใดถกใหความสาคญ

มากเปนพเศษหรอไม และการกาหนดอานาจหนาทFของเจาหนาทFทFมากมายจนอาจจะกระทบถงสทธ

และเสรภาพของประชาชนได และอกประเดนหนFงทFสาคญคอการศกษาถงมมมองจากความเหนของ

ผเขารวมการพจารณากฎหมาย เพราะตวบคคลเหลาน5นกเปนปจจยสาคญอยางหนFงทFสามารถกาหนด

ทศทางของกฎหมายได

44

3.1 ตนแบบของกฎหมายวาดวยอาชญากรรมคอมพวเตอร: อนสญญาวาดวยอาชญากรรมทาง

คอมพวเตอร (Convention on Cybercrime)

จากรปแบบอาชญากรรมทFเกดข5น และถกพฒนาใหรนแรงมากข5น ตามการพฒนาไปอยาง

รวดเรวของเทคโนโลย ซF งเปนปญหาสาคญประการหนFงทFตองมมาตรการควบคมหรอจดการ จงเปน

เปาหมายทFผลกดนใหมการสรางนโยบายและมาตรการทางอาญาทFมงหมายจะคมครองสงคมให

ปลอดภยจากอาชญากรรมทางคอมพวเตอร ทางสภายโรป หรอ Council of Europe จงไดจดทา

อนสญญาวาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร หรอทFรจกกนในชFอ Convention on Cyber Crime เพFอ

แกไขปญหาตางๆ ในคดอาชญากรรมทางคอมพวเตอร โดยอนสญญาฉบบน5 เปดใหประเทศตางๆ ลง

นาม ณ กรงบดาเปส ประเทศฮงการ ในป 2001 และเรFมมผลใชบงคบในป 2004 เปนตนมา

อนสญญาวาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอรเรF มตนจากการจดต5 งคณะกรรมาธการ

ผเชFยวชาญดานอาชญากรรมทางคอมพวเตอร (Committee of Experts for Computer-related Crime)

ใหมหนาทFในการพจารณามาตรการและแนวทางในการบญญตกฎหมาย เพFอกาหนดกรอบในการ

พจารณากฎหมายใหครอบคลมลกษณะการกระทาความผดทFเปนอาชญากรรมทางคอมพวเตอร จาก

การประชมหารอทางคณะกรรมาธการไดกาหนดวตถประสงค คอ มการกาหนดฐานความผดตางๆ

ใหมความสอดคลองกน และยดหยนเพยงพอสาหรบเทคโนโลยทFมการพฒนาอยางตอเนFอง รวมถงม

การกาหนดมาตรการเกFยวกบอานาจหนาทFเพยงพอตอการดาเนนการปราบปรามความผดทางอาญาใน

สวนทF เกFยวของกบอาชญากรรมทางคอมพวเตอร ท5 งการสบสวน สอบสวน การเกบรวบรวม

พยานหลกฐานทFอยในรปของขอมลอเลกทรอนกส และมการพฒนาความรวมมอระหวางปะเทศใหม

ความรวดเรวและมประสทธภาพ ท5งความชวยเหลอในทางอาญา การสงผรายขามแดน และปญหา

เรFองเขตอานาจศาลและไดจดทา Recommendation No. R (89) 970 โดยกาหนดใหประเทศภาคสมาชก

ตองมมาตรการอยางนอย 8 ฐานความผด ไดแก การเขาถงโดยมชอบ การดกรบขอมลโดยมชอบ การ

ทาซ5 าโปรแกรมคอมพวเตอรโดยมชอบ การทาซ5 าลายพมพวงจรโดยมชอบ การฉอโกงทาง

คอมพวเตอร การปลอมแปลงทางคอมพวเตอร การทาลายขอมลคอมพวเตอรหรอโปรแกรม

คอมพวเตอร และการรบกวนการทางานของคอมพวเตอรหรอระบบโทรคมนาคม และยงกาหนดให

เปนทางเลอกทFจะบญญต เปนกฎหมายภายในอก 4 ฐานความผด ไดแก การเปลFยนแปลง

70 COUNCIL OF EUROPE COMMITTEE OF MINISTERS, Recommendation No. R(89) 9, สบคนเม2อ 2 เมษายน

2562. เ อ ก ส า ร อ เ ล ก ท ร อ น ก ส .

https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=09000016804f109

4

45

ขอมลคอมพวเตอรหรอโปรแกรมคอมพวเตอร การจารกรรมทางคอมพวเตอร การใชคอมพวเตอร

หรอระบบคอมพวเตอรโดยมชอบ และการใชโปรแกรมคอมพวเตอรทFไดรบการคมครองโดยมชอบ

มาตรการทFกาหนดใหมในประเทศภาคสมาชกตองม คอ 9 ฐานความผด โดยแบงออกเปน 3

สวน คอ 1. ความผดทFกระทาตอความลบ ความเทFยงตรง และความมอยของขอมลคอมพวเตอรและ

ระบบคอมพวเตอร 2. ความผดเกFยวกบคอมพวเตอร 3. ความผดเกFยวกบเน5อหา โดยในแตละสวนจะ

ประกอบไปดวยฐานความผดดงตอไปน5

3.1.1. ความผดท?กระทาตอความลบ ความเท?ยงตรง และความมอยของขอมลคอมพวเตอร

และระบบคอมพวเตอร

ในสวนน5จะเปนบทบญญตทางกฎหมายทFเกFยวกบระบบคอมพวเตอรและขอมลคอมพวเตอร

เปนสาคญ เชน การเขาถงโดยมชอบดวยกฎหมาย (Article 2)71 เปนการเขาถงระบบคอมพวเตอร

ท5งหมดหรอบางสวน โดยการกระทาดงกลาวน5นไดลวงล5ามาตรการรกษาความปลอดภย โดยมเจตนา

ทFจะทาใหไดมาซF งขอมลคอมพวเตอรหรอสFงอFนใด และเปนกระทาโดยเจตนาและไมมสทธ, การดก

ขอมลโดยมชอบดวยกฎหมาย (Article 3)72 เปนการดกรบการสงขอมลทางคอมพวเตอร ไมวาจะเปน

การสงไปหรอสงจากคอมพวเตอรหนF งไปยงคอมพวเตอรหนF ง หรอเปนการสงภายในระบบ

คอมพวเตอรดวยกนเอง โดยใชวธการทางเทคนคเพFอดกเอาขอมลในระหวางการสง และเปนกระทา

71 Article 2 – Illegal access

Each Party shall adopt such legislative and other measures as may be necessary to establish as criminal

offences under its domestic law, when committed intentionally, the access to the whole or any part of a computer

system without right. A Party may require that the offence be committed by infringing security measures, with the

intent of obtaining computer data or other dishonest intent, or in relation to a computer system that is connected to

another computer system.

72 Article 3 – Illegal interception

Each Party shall adopt such legislative and other measures as may be necessary to establish as criminal

offences under its domestic law, when committed intentionally, the interception without right, made by technical

means, of non-public transmissions of computer data to, from or within a computer system, including

electromagnetic emissions from a computer system carrying such computer data. A Party may require that the

offence be committed with dishonest intent, or in relation to a computer system that is connected to another

computer system.

46

ดงกลาวเปนกระทาไปโดยเจตนาและไมมสทธ, การแทรกแซงขอมลคอมพวเตอร (Article 4)73 หรอ

ระบบคอมพวเตอร (Article 5)74 เชน ลกษณะของการกดขวางการทางาน การแกไขดดแปลงขอมล ทา

ใหระบบไมสามารถทางานไดตามปกต หรอการเขาไปแกไขขอมลทาใหขอมลคอมพวเตอรหรอ

ระบบคอมพวเตอรเสยหาย และการใชอปกรณในทางมชอบ (Article 6)75 เชน การผลตโปรแกรม

73 Article 4 – Data interference

1 Each Party shall adopt such legislative and other measures as may be necessary to establish as criminal

offences under its domestic law, when committed intentionally, the damaging, deletion, deterioration, alteration or

suppression of computer data without right.

2 A Party may reserve the right to require that the conduct described in paragraph 1 result in serious harm.

74 Article 5 – System interference

Each Party shall adopt such legislative and other measures as may be necessary to establish as criminal

offences under its domestic law, when committed intentionally, the serious hindering without right of the

functioning of a computer system by inputting, transmitting, damaging, deleting, deteriorating, altering or

suppressing computer data.

75 Article 6 – Misuse of devices

1 Each Party shall adopt such legislative and other measures as may be necessary to establish as criminal

offences under its domestic law, when committed intentionally and without right:

a the production, sale, procurement for use, import, distribution or otherwise making available

of:

i a device, including a computer program, designed or adapted primarily for the

purpose of committing any

of the offences established in accordance with Articles 2 through 5;

ii a computer password, access code, or similar data by which the whole or any part of

a computer system is

capable of being accessed,

with intent that it be used for the purpose of committing any of the offences established

in Articles 2

through 5; and

47

คอมพวเตอรทFมวตถประสงคเพFอใชโจมตเครFองคอมพวเตอรอFนใหไมสามารถทางานได หรอการ

ขายโปรแกรมทFใชในการกระทาความผด เปนตน

ลกษณะสาคญของการกระทาความผดเหลาน5 จะเปนการกระทาโดยเจตนาและไมมสทธทFจะ

เขาถงหรอลวงล5าเขาไปกระทาการดงกลาว เพราะหลกการและวตถประสงคถกเนนไปทFการปกปอง

คมครองการกระทาทFจะนามาซF งการโจมตระบบคอมพวเตอรและขอมลคอมพวเตอร ซF งสทธหรอ

อานาจในการเขาถงระบบและขอมลเปนสFงสาคญสาหรบการรกษาความปลอดภยของระบบและ

ขอมล ประกอบกบเปนการใหการคมครองถงขอมลสวนบคคลบนอปกรณหรอสFออเลกทรอนกสดวย

3.1.2. ความผดเก?ยวกบคอมพวเตอร

ในสวนน5 มความผดอย 2 ขอ คอ การปลอมแปลงเกFยวกบคอมพวเตอร (Article 7)76 โดย

ลกษณะการกระทาเปนการแกไข ดดแปลง หรอทาลายขอมลคอมพวเตอร และประสงคทFจะทาใหเหน

b the possession of an item referred to in paragraphs a.i or ii above, with intent that it be used

for the purpose of

committing any of the offences established in Articles 2 through 5. A Party may require by law

that a number of such

items be possessed before criminal liability attaches.

2 This article shall not be interpreted as imposing criminal liability where the production, sale,

procurement for use, import, distribution or otherwise making available or possession referred to in paragraph 1 of

this article is not for the purpose of committing an offence established in accordance with Articles 2 through 5 of

this Convention, such as for the authorized testing or protection of a computer system.

3 Each Party may reserve the right not to apply paragraph 1 of this article, provided that the reservation

does not concern the sale, distribution or otherwise making available of the items referred to in paragraph 1 a. ii. of

this article.

76 Article 7 – Computer-related forgery

Each Party shall adopt such legislative and other measures as may be necessary to establish as criminal

offences under its domestic law, when committed intentionally and without right, the input, alteration, deletion, or

suppression of computer data, resulting in inauthentic data with the intent that it be considered or acted upon for

legal purposes as if it were authentic, regardless whether or not the data is directly readable and intelligible. A Party

may require an intent to defraud, or similar dishonest intent, before criminal liability attaches.

48

วาขอมลทFถกกระทาดงกลาวเปนขอมลทFถกตอง เชน การปลอมเวบไซตธนาคาร การปลอมหนา

เวบไซตการสFงซ5อสนคา หรอทFเรยกวา phishing77 และความผดฐานฉอโกงทางคอมพวเตอร (Article

8)78 เปนการกระทาโดยระบบคอมพวเตอร มเขาไปแกไขดดแปลง ลบ หรอทาลาย หรอดวยวธการอFน

ทFเปนการแทรกแซงตอการทางานของระบบคอมพวเตอร ทาใหเกดความสญเสยซF งทรพยสนของ

บคคลอFน

จะสงเกตวาลกษณะความผดท5ง 2 ขอน5น เปนความผดทFมอยแลวในกฎหมายอาญา แตมการ

บญญตอกเนFองจากวามการเลงเหนถงชองโหวทFสาคญของกฎหมายอาญา ทFไมสามารถตความขยาย

ถงเอกสารทFเปนอเลกทรอนกส หรอการฉอโกงทFเกดจากการสรางโปรแกรมคอมพวเตอร เพFอนาไป

หลอกลวงระบบคอมพวเตอร และฐานความผดดงกลาวจงแยกออกมาเปนสวนของความผดเกFยวกบ

คอมพวเตอร เพราะไมไดถอวาเปนอาชญากรรมทางคอมพวเตอรอยางแทจรง

77 Phishing คอ คาท2ใชเรยกเทคนคการหลอกลวงชนดหน2ง ซ2 งกพองเสยงกบคาวา Fishing ท2หมายถงการตกปลา ก

คอกลวธท2ผกระทาผดจะใชในการหลอกลวงเหย2อ ไมวาจะเปนโดยการใชอเมล (E-mail) หรอหนาเวบไซต

(website) ปลอม เพ2อใหไดมาซ2 งขอมล เชน หนาเวบไซตธนาคาร โดยกระบวนการจะเปนการปลอมอเมลวา ไดสง

มาจากธนาคารท2ผเสยหายใชบรการอย และเนQอความในอเมลกจะบอกประมาณวา ขณะนQธนาคารมการปรบเปล2ยน

ระบบรกษาความปลอดภยของลกคา และธนาคารตองการใหลกคาเขาไปยนยนความถกตองของขอมลสวนบคคล

ผานทางลงค (Link) ท2แนบไปในอเมลฉบบนQ หากลกคากดไปตามลงคจะไปพบหนาเวบไซตท2เหมอนกนเวบไซต

ธนาคารจรง มชองกรอก User และ Password เม2อลกคากรอกขอมลเสรจ ระบบจะทาการสงขอมลไปยงตนการซ2 ง

เปนผกระทาความผดทนท และผกระทาความผดจะนาเอารหสผานดงกลาวเขาไปทาธรกรรมตางๆ

78 Article 8 – Computer-related fraud

Each Party shall adopt such legislative and other measures as may be necessary to establish as criminal

offences under its domestic law, when committed intentionally and without right, the causing of a loss of property

to another person by: a any input, alteration, deletion or suppression of computer data, b any interference with the

functioning of a computer system, with fraudulent or dishonest intent of procuring, without right, an economic

benefit for oneself or for another person.

49

3.1.3. ความผดเก?ยวกบเน4อหา

มอยการกาหนดความผดอย 2 ขอ คอ ความผดเกFยวกบสFอลามกอนาจารเดก (Article 9)79 และ

ความผดเกFยวกบการละเมดลขสทธT และสทธทFเกFยวของ (Article 10)80 ในประเดนเกFยวกบสFอลามก

79 Article 9 – Offences related to child pornography

Each Party shall adopt such legislative and other measures as may be necessary to establish as criminal

offences under its domestic law, when committed intentionally and without right, the following conduct:

a. producing child pornography for the purpose of its distribution through a computer system;

b. offering or making available child pornography through a computer system;

c. distributing or transmitting child pornography through a computer system;

d. procuring child pornography through a computer system for oneself or for another person;

e. possessing child pornography in a computer system or on a computer-data storage medium.

For the purpose of paragraph 1 above, the term "child pornography" shall include pornographic material

that visually depicts:

a. a minor engaged in sexually explicit conduct;

b a person appearing to be a minor engaged in sexually explicit conduct;

c realistic images representing a minor engaged in sexually explicit conduct.

For the purpose of paragraph 2 above, the term "minor" shall include all persons under 18 years of age. A

Party may, however, require a lower age-limit, which shall be not less than 16 years.

Each Party may reserve the right not to apply, in whole or in part, paragraphs 1, subparagraphs d and e,

and 2, sub-paragraphs b and c.

80 Article 10 – Offences related to infringements of copyright and related rights

Each Party shall adopt such legislative and other measures as may be necessary to establish as criminal

offences under its domestic law the infringement of copyright, as defined under the law of that Party, pursuant to

the obligations it has undertaken under the Paris Act of 24 July 1971 revising the Bern Convention for the Protection

of Literary and Artistic Works, the Agreement on Trade-Related Aspects of Intellectual Property Rights and the

WIPO Copyright Treaty, with the exception of any moral rights conferred by such conventions, where such acts are

committed willfully, on a commercial scale and by means of a computer system.

50

อนาจารเดก เปนปญหาสาคญทFรนแรงอยท Fวโลก การกาหนดมาตรการน5 ซF งไมไดมความเกFยวของกบ

อาชญากรรมตอระบบคอมพวเตอรแตอยางใด กเพFอตองการคมครองการการแพรกระจายอยาง

รวดเรวของสFอลามก เพราะความกาวหนาของเทคโนโลย ทาใหสFอลามกสามารถแพรกระจายไปได

อยางรวดเรวจนยากทFจะปองกน โดยหลกการของกฎหมายกาหนดใหการผลตสFอลามก, การเผยแพร

หรอการสงตอ , การจดหาซF งสF อลามก เปนตน ใหเปนการกระทาทF เปนความผดทางอาญา

ภายในประเทศน5น และสวนความผดเกFยวกบลขสทธT เปนการกาหนดใหมหลกเกณฑทFเกFยวของกบ

การคาในสทธแหงทรพยสนทางปญญา การคมครองวรรณกรรมและงานศลปะ ซF งหลกการของ

อนสญญาดงกลาวเลงเหนถงความสาคญของทรพยสนทางปญญาอยางมาก จงไดมมาตรการใหแตละ

ประเภทภาคกาหนดไวเปนความผด

บทบญญตความรบผดใน Convention on Cyber Crime จะเนนความสาคญตอกระทาไปโดย

ปราศจากซFงสทธ เพราะการรกษาไวซF งขอมลสวนบคคล การปกปองความลบของขอมลคอมพวเตอร

เปนสFงสาคญตอการใชงานเทคโนโลย ซF งกฎหมายดงกลาวไดดงเอาหลกการสาคญจากอนสญญาอFน

ทFเกFยวของกบคอมพวเตอรเขามาไวเพFอใหครอบคลมอาชญากรรมทางคอมพวเตอรทFจะเกดข5น แม

บทบญญตดงกลาวเปนเพยงตนแบบทFบญญตกฎหมายกวางๆเพFอใหประเทศภาคตาง ๆ นาไปปรบใช

เพFอใหเขากบสงคมและบรบทภายในประเทศน5น โดยนอกจาก 9 ฐานความผดทFกาหนดใหมแลว ใน

อนสญญาฉบบน5 ยงมมาตรการเกFยวกบความรบผดของนตบคคล ฐานความผดอFนๆ เชน การพยายาม

การชวยเหลอ สนบสนน การใชใหกระทาความผด รวมถงกฎหมายวธพจารณาความ เชน การ

รวบรวมพยานหลกฐาน เปนตน

Each Party shall adopt such legislative and other measures as may be necessary to establish as criminal

offences under its domestic law the infringement of related rights, as defined under the law of that Party, pursuant

to the obligations it has undertaken under the International Convention for the Protection of Performers, Producers

of Phonograms and Broadcasting Organisations (Rome Convention), the Agreement on Trade-Related Aspects of

Intellectual Property Rights and the WIPO Performances and Phonograms Treaty, with the exception of any moral

rights conferred by such conventions, where such acts are committed wilfully, on a commercial scale and by means

of a computer system.

A Party may reserve the right not to impose criminal liability under paragraphs 1 and 2 of this article in

limited circumstances, provided that other effective remedies are available and that such reservation does not

derogate from the Party’s international obligations set forth in the international instruments referred to in paragraphs

1 and 2 of this article.

51

จดประสงคของอนสญญาน5 กยงคงเนนคมครองระบบคอมพวเตอร ระบบขอมลและ

เครอขายคอมพวเตอรเปนสาคญ ซF งการคมครองระบบและขอมลดงกลาวจะตองเปนไปตามหลก

ความตรงตอขอมล ความลบ ความเทFยงตรง และความมอยของระบบคอมพวเตอร ซF งหลกการ

ดงกลาวถอเปนประเดนสาคญของการรกษาการคมครองคอมพวเตอรใหปลอดภยจากการคกคามหรอ

การกออาชญากรรมทางคอมพวเตอร และกฎหมายฉบบน5 จะปองกน ยบย 5ง การกระทาทFจะกอใหเกด

ผลกระทบหรอความเสยหายจากอาชญากรรมทางคอมพวเตอร ดวยเทคโนโลย และอปกรณ

อเลกทรอนกส อาจถกนาไปใชในการกระทาความผดทางอาญาได

อกประการหนF งอนสญญาฉบบน5 ไดใหความคมครองตอเสรภาพในการรบ และถายทอด

ขอมลขาวสาร การแสดงออกทางความคดเหนทกชนดโดยไมมพรมแดนของประเทศมาก5น รวมถง

สทธในความเปนสวนตวของบคคลดวย แมวาจะเปนกฎหมายเกFยวกบการคมครองปองกน

อาชญากรรมทางคอมพวเตอร แตการคมครองถงสทธขอมลสวนบคคลถอเปนสFงสาคญอยางหนFงใน

การใชอนเตอรเนตและเทคโนโลยสารสนเทศ

ดงน5นแลวท5งหลกการของกฎหมายและบทบญญตของอนสญญา จงสรปไดวาอนสญญา

ฉบบน5 มงเนนทFการกระทาความผดทFเปนอาชญากรรมทางคอมพวเตอรเปนสาคญ ซF งสอดคลองไปใน

ทศทางเดยวกนกบการพฒนาทางเทคโนโลยสารสนเทศ และการกาหนดความผดทFมอยแลวใน

กฎหมายอาญา เปนการเลงเหนถงชองวางของกฎหมายทFกฎหมายอาญาไมสามารถตความไปถง จงได

บญญตเพFมเตมเขาไปใหรดกมมากยFงข5น

3.2 จดเรFมตนกฎหมายอาชญากรรมคอมฯ ในสงคมไทย (รางพระราชบญญตอาชญากรรม

ทางคอมพวเตอร)

เมFอเทคโนโลยสารสนเทศถกพฒนาควบคกบอปกรณอเลกทรอนกส คอมพวเตอร รวมถง

การใชงานอนเตอรเนต ผคนนาเอาสFงเหลาน5 มาสรางความสะดวกสบายในชวตประจาวน และยง

พบวาความเปลFยนแปลงทางเทคโนโลยเหลาน5ทาใหเกดการกออาชญากรรมทางคอมพวเตอร ซF งเปน

การกระทาความผดรปแบบใหมทFระบบคอมพวเตอรกลายเปนผถกโจมต กฎหมายอาญาทFบงคบใชอย

ไมสามารถตความใหครอบคลม และปองกนการกระทาความผดทางอาชญากรรมทางคอมพวเตอรได

จงทาใหตองมการรางกฎหมายเพFอใหสอดคลองกบการกระทาความผดทFเกดข5น กลาวคอ กฎหมายทF

เกFยวกบการคมครองระบบคอมพวเตอร ขอมลคอมพวเตอรและเครอขายคอมพวเตอร

ดวยลกษณะการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอรทFเกดข5น ทาใหใน พ.ศ. 2539 ไดเรFม

“โครงการพฒนากฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศ” โดยกระทรวงวทยาศาสตร เทคโนโลยและ

52

สFงแวดลอม เปนผเรF มตนดาเนนโครงการฯดงกลาว โดยมเปาหมายเพFอพฒนากฎหมายทFเกFยวกบ

เทคโนโลยสารสนเทศ ประกอบไปดวยกฎหมาย 6 ฉบบ81 และรางพระราชบญญตอาชญากรรมทาง

คอมพวเตอร พ.ศ. ... (ตอไปจะเรยกวา ราง พ.ร.บ. อาชญากรรมคอมฯ) กเปนหนFงในชดกฎหมายน5น

ในการราง พ.ร.บ. อาชญากรรมคอมฯ มการแตงต5 งคณะอนกรรมการเฉพาะกจยกราง

กฎหมายเกFยวกบอาชญากรรมทางคอมพวเตอรข5น82 เพFอทาหนาทFในการยกรางพระราชบญญต

ดงกลาวใน พ.ศ. 2542 ซF งทางประเทศไทยยงไมเคยมการออกกฎหมายเกFยวกบคอมพวเตอร ทาใหตอง

มการศกษากฎหมายของประเทศอFน ๆ ทFมการบงคบใชกฎหมายเกFยวกบคอมพวเตอรอยแลว เชน

กฎหมายอาชญากรรมทางคอมพวเตอร (Computer Crime Law) หรอ กฎหมายเกFยวกบการใช

คอมพวเตอรในทางมชอบ (Computer Misuse Law) รวมถงการนาเอา Convention on Cybercrime มา

ใชเปนแมแบบในการรางกฎหมาย นบวาเปนความทาทายอยางหนF งของคณะกรรมการผยกราง

กฎหมายท5ง 22 คน ทFตองมความร ความเชFยวชาญ ในการศกษาและทาความเขาใจกบกฎหมายของ

ตางประเทศ และกฎหมายระหวางประเทศทFจะนามาเปนตนแบบในการรางฯกฎหมาย รวมถงยงตอง

มความเขาใจในระบบการทางานของคอมพวเตอรดวย จงจะสามารถรางกฎหมายทFปองกนการกระทา

ความผดเกFยวกบคอมพวเตอรไดเปนอยางด โดยคณะกรรมการผยกรางฯ ประกอบดวยตวแทนของ

หนวยงานราชการ จานวน 20 คน เปนผแทนจากหนวยงานตางๆ เชน อาจารยประจามหาวทยาลย ผ

พพากษา และเปนตวแทนจากหนวยงานอFน จานวน 2 คน เชน องคกรสถาบนการเงน และสมาคม

ธรกจคอมพวเตอรไทย ดงน5นสดสวนของผจดทารางกฎหมายจากภาครฐมากกวาอยางชดเจน ในการ

แบงกลมของผพจารณารางกฎหมายจะทาใหเหนถงมมมองในการถกเถยงไดดยFงข5น ทาใหสามารถ

เขาใจความตองการของผรางฯ วาตองการใหกฎหมายฉบบน5 เปนไปในทศทางใด ตามหลกการและ

เจตนารมณของกฎหมายหรอไม

ราง พ.ร.บ. อาชญากรรมคอมฯ ของไทยในฉบบแรก ผรางไดใหคาอธบายวามวตถประสงค

เพFอกาหนดมาตรการทางอาญาในการลงโทษผกระทาความผดตอระบบการทางานของคอมพวเตอร

81 กฎหมาย 6 ฉบบ ในโครงการพฒนากฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศ ประกอบดวย 1. กฎหมายเก2ยวกบธรกรรม

ทางอเลกทรอนกส (Electronic Transaction Law) 2. กฎหมายเก2 ยวกบลายมอช2 ออ เลกทรอนกส (Electronic

Signatures Law) 3. กฎหมายเก2ยวกบการพฒนาโครงสรางพQนฐานสารสนเทศใหท2วถง และเทาเทยม (National

Information Infrastructure Law) 4. กฎหมายเก2 ยวกบการคมครองขอมลสวนบคคล (Data Protection Law) 5.

กฎหมายเก2ยวกบการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (Computer Crime Law) 6. กฎหมายเก2ยวกบการโอนเงน

ทางอเลกทรอนกส (Electronic Funds Transfer Law)

82 คาส2งคณะกรรมการเทคโนโลยสารสนเทศแหงชาต ท2 11/2542 เร2อง แตงตQงคณะอนกรรมการเฉพาะกจยกราง

กฎหมายเก2ยวกบอาชญากรรมทางคอมพวเตอร.

53

ระบบขอมล และระบบเครอขาย ซF งในปจจบนยงไมมบทบญญตของกฎหมายฉบบใดกาหนดวาเปน

ความผด ท5งน5 เพFอเปนหลกประกนสทธ เสรภาพและการคมครองการอยรวมกนของสงคม83 โดยใน

รางกฎหมายฉบบน5 มการกาหนดความผดอย 8 ฐานความผด และแบงออกเปน 2 สวนคอ ความผด

เกFยวกบการรกษาความลบและความครบถวนของระบบขอมลและการทางานของระบบคอมพวเตอร

และความผดอFนทFเกFยวของกบคอมพวเตอร

3.2.1. ความผดเก?ยวกบการรกษาความลบและความครบถวนของระบบขอมลและการทางาน

ของระบบคอมพวเตอร

บทบญญตในสวนน5 เปนกาหนดความผดเกFยวกบการกระทาความผดการเขาถงโดยไมม

อานาจหรอโดยฝาผนกฎหมาย และการใชคอมพวเตอรในทางมชอบ ซF งถอเปนการกระทาทFคกคาม

หรอเปนภยตอความปลอดภย ของระบบคอมพวเตอรและระบบขอมล เมFอระบบไมมความปลอดภยก

จะสงผลกระทบตอความครบถวน การรกษาความลบ และความเสถยรภาพในการใชงาน ของระบบ

ขอมลและระบบคอมพวเตอร ดงน5นแลว ความผดในสวนน5จะเปนการปองกนระบบคอมพวเตอรและ

ระบบขอมลจากการถกโจมต ท5งโดยบคคลทFไมมสทธ และจากเครFองคอมพวเตอรดวย

1. การเขาถงโดยไมมอานาจ (มาตรา 4)84

การเขาถงในมาตราน5 ลกษณะการกระทาสามารถเกดข5นไดหลายวธ ท5งทางคนกระทาตอ

ระบบคอมพวเตอรโดยตรง หรอคนใชระบบคอมพวเตอรของผอFนเปนเครFองมอ ซF งมาตราน5 มงจะ

คมครองระบบคอมพวเตอรเพFอไมใหถกโจมตจากผไมหวงด เชน การเจาะระบบ ( Hacking ) ซF งการ

เขาถงในหมายความน5 รวมถงการเขาถงท5งในระดบกายภาย เชน การเขาถงระบบคอมพวเตอรโดยทFม

การกาหนดรหสผาน (Password) เพFอปองกนมใหบคคลอFนใชเครFองคอมพวเตอร และยงรวมถงการ

เขาถงทFผกระทาความผดอยระยะไกลจากเครFองคอมพวเตอร แตสามารถเจาะเขาระบบคอมพวเตอร

น5นได

83 สานกงานเลขานการคณะกรรมการเทคโนโลยสารสนเทศแหงชาต, (2544). รวมรางกฎหมายเทคโนโลย

สารสนเทศ ภายใตโครงการพฒนากฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศ. พมพครQ งท2 1. สบคนเม2อ 20 กมภาพนธ 2562.

โรงพมพเดอนตลาจากด: กรงเทพฯ.หนา 11-12.

84 มาตรา 4 – การเขาถงโดยไมมอานาจ

ผใดเขาถงระบบคอมพวเตอรหรอระบบขอมลของผอ2นทQงหมดหรอแตบางสวนโดยประการท2นาจะเปน

เหตใหเกดความเสยหายหรอรบรวกการทางานของคอมพวเตอร ระบบคอมพวเตอร หรอระบบขอมล ผนQนตอง

ระวางโทษจาคกไมเกน...ป และปรบไมเกน...บาท

54

2. การลกลอบดกขอมล (มาตรา 5)85

กฎหมายมาตราน5 เปนการปองกนและคมครองสทธความเปนสวนตวในการตดตอสFอสาร

(The right of privacy of data communication) ซF งกมลกษณะทานองเดยวกบการดกฟงทางโทรศพท

แตลกษณะของการกระทาความผดน5 อยางเชน การตดตอสF อสารกนผานชองแชท (Chat) บน

แพลตฟอรม เชน เฟซบค การพดคย ตดตอสFอสารกนระหวางคนสองคน หรอการพดคยกนแบบกลม

ผ กระทาความผดอาจจะดกรบขอมลทFพดคยกนระหวางกได ซF งการกระทาดงกลาวถอเปน

อาชญากรรมอยางหนFง จงจาเปนตองมมาตรการปองกน

การลกลอบดกขอมลในมาตราน5 อาจจะเปนวธการทางเทคนค (Technical Means) คอ การ

นาเอาอปกรณทFมสายเชFอมตอกบระบบเครอขาย และรวมถงอปกรณประเภทไรสาย86 เชน การดก

ขอมลการสนทนา การดกขอมลผานทางโทรศพทมอถอ ยงรวมถงการแอบบนทกขอมลทFสFอสารถง

กนดวย แตอยางไรกด การกระทาทFเปนความผดในฐานน5จะตองเปนการลกลอบดกขอมลทFมใชขอมล

ทFสงหรอเปดเผยใหสาธารชนรบรได (non-public transmission) เพราะขอบเขตของความผดน5 อยทF

วธการสงขอมล ทFผสงขอมลประสงคจะสงขอมลน5นใหแกบคคลหนF งบคคลใดโดยเฉพาะเจาะจง

เทาน5น

3. การรบกวนระบบ (มาตรา 6)87

บทบญญตน5 เปนการรวมเอาฐานความผดจากการแทรกแซงตอขอมลและการแทรกแซงตอ

ระบบคอมพวเตอร ใน Convention on Cyber Crime เขาดวยกน เพราะในตวบทกฎหมายเขยนไวท5ง

“ระบบคอมพวเตอร ระบบขอมล หรอระบบเครอขาย” และจากคาอธบายโดยศนยเทคโนโลย

อเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต กกลาวไปในทศทางเดยวกนวา “ความผดฐานรบกวนระบบ

85 มาตรา 5 – การลกลอบดกขอมล

ผใดลกลอบดกขอมลของผอ2นจากระบบขอมลระบบคอมพวเตอรหรอท2สงผานระบบคอมพวเตอรหรอ

ระบบเครอขาย เพ2อใหไดมาซ2งขอมลคอมพวเตอร ตองระวางโทษจาคก...ป หรอปรบไมเกน...บาท

86 ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต. (2544). ราง พ.ร.บ. วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร

พ.ศ. ... และราง พ.ร.บ. วาดวยการคมครองขอมลสวนบคคล พ.ศ. ... . สบคนเม2อ 1 มนาคม 2562. สานกพมพ หจก.

จรรชการพมพ:กรงเทพ. หนา 15-16.

87 มาตรา 6 – การรบกวนระบบ

ผใดรบกวนรบกวน ขดขวาง แทรกแซงหรอหยดการทางานของระบบคอมพวเตอร ระบขอมล หรอระบบ

เครอขาย โดยการนาเขา สง ทาลาย ลบ ทาใหเส2อมประโยชน เสยประโยชน เปล2ยนแปลงขอมลคอมพวเตอร ยาย

หรอแกไขระบบขอมล ตองระวางโทษจาคกไมเกน...ป หรอปรบไมเกน...บาท

55

หมายถง การรบกวนท5งระบบขอมลและระบบคอมพวเตอร”88 โดยวตถประสงคจะมงคมครองความ

ครบถวนของขอมล และเสถยรภาพในการใชงานหรอการใชขอมลคอมพวเตอรทFบนทกเกบไวบน

สFอคอมพวเตอรไดเปนปกต ซF งลกษณะของการกระทาความผด คอการปลอยไวรส (Virus) เพFอ

ขดขวางการทางานของขอมล หรอการปอนโปรแกรมทFจะทาใหระบบปฏเสธการทางาน เปนตน

4. การผลตจาหนายหรอมอปกรณเพFอใชในการกระทาความผด (มาตรา 7)89

เนFองดวยโปรแกรมคอมพวเตอรถกผลตและแจกจายกนไดงาย จงมมาตรการออกมาจากดวา

การผลตหรอจาหนาย ไมวาจะเปนท5งอปกรณ หรอ รหสผานตางๆทFจะสามารถนาไปกระทาความผด

ตามมาตรา 4 ถงมาตรา 6 และมาตรา 10 ถงมาตรา 11 (การเขาถงโดยมชอบ, การดกรบขอมลโดยม

ชอบ, การรบกวนขดขวางระบบคอมพวเตอร และรวมถงการการฉอโกงและการจารกรรมขอมล) ถอ

การกระทาน5นเปนอาชญากรรมทางคอมพวเตอร แตถงอยางไรน5น กมภาระการพสจนตกเปนของ

ผกระทาความผด ซF งเปนการเลงเหนถงกรณทFวา มการวาจางกนใหโปรแกรมเมอร (Programmer) ไป

แฮค (Hack) ระบบคอมพวเตอรของบรษทหรอหนวยงาน เพFอทFจะหาชองโหวของจดออนของระบบ

ปองกน กรณเชนน5กถอวาไมเปนความผด

88 อางแลว, ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต. ราง พ.ร.บ. วาดวยอาชญากรรมทาง

คอมพวเตอร พ.ศ. ... และราง พ.ร.บ. วาดวยการคมครองขอมลสวนบคคล พ.ศ. ... , หนา 16.

89 มาตรา 7 – การผลตจาหนายหรอมอปกรณเพ2อใชในการกระทาความผด

ผใดผลต แจกจาย ขาย เสนอขาย แลกเปล2ยน เสนอแลกเปล2ยน สงออก จดซQอ ใช หรอจดใหม

(1) เคร2องคอมพวเตอร เคร2องมออเลกทรอนกส อปกรณ โปรแกรมคอมพวเตอร หรอเคร2องมอในลกษณะ

คลายคลงกน ซ2 งถกออกแบบ ดดแปลง เพ2อกระทาผดตามมาตรา 4 ถงมาตรา 6 ละมาตรา 10 ถงมาตรา 11

(2) รหสผานเคร2องคอมพวเตอร รหสการเขาถง หรอขอมลใดในลกษณะคลายคลงกน อนทาใหเขาถง

ระบบคอมพวเตอร ระบบขอมลแมแตเพยงสวนหน2งสวนใด เพ2อกระทาผดตามมาตรา 4 ถงมาตรา 6 และมาตรา 10

ถงมาตรา 11

ผนQนตองระวางโทษจาคกไมเกน...ป หรอปรบไมเกน...บาท หรอทQงจาทQงปรบ

56

5. การครอบครองโปรแกรมคอมพวเตอรไวใชในการกระทาความผด (มาตรา 8)90

เชนเดยวกนกบมาตรากอนหนาน5 การครอบครองโปรแกรมทFจะใชในการกระทาความผดก

ถอเปนการกระทาความผดไดเชนกน แตเปนประเดนทFนาสงสยวา เหตใดจงมการบญญตแยกออกมา

เปนอกมาตราหนFง ไมรวมเอาไวกบมาตรา 7 ขางตน เพราะไมวาอยางไร กมองคประกอบความผดใน

ทานองเดยวกน เพยงแตตางกนในเรFอง “การผลต จาหนาย” หรอ “การมไวครอบครอง” เทาน5น และ

จากคาอธบายของทางศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาตกไมไดใหคาอธบายใด

ถงการแยกออกมาเปนอกบทบญญตหนFง รวมถงวตถประสงคของการตรากฎหมายขอน5ดวย

3.2.2 ความผดอ?นท?เก?ยวของกบคอมพวเตอร

บทบญญตในสวนน5 เปนเรFองการปลอมแปลงเอกสาร การฉอโกง และการจารกรรมหรอการ

กอการราย ซF งเปนจะแตกตางจากสวนแรกทFมงเนนเกFยวกบระบบคอมพวเตอร แตบทบญญตในสวน

จะเปนการรกษาความปลอดภยของเน5อหาทFจะนาเขาสระบบ หรอปองกนการนาเอาโปรแกรมทFผด

เขาสระบบ ซF งมงเนนถงความนาเชFอถอในตวขอมลหรอเน5อหาทFนาเขาดวย

1. การปลอมแปลง (มาตรา 9)91

มาตราน5 บญญตข5นโดยมวตถประสงคเพFอสรางความเทาเทยมกนและขจดชองวางของ

กฎหมายสาหรบความผดฐานปลอมแปลงเอกสารในระบบกระดาษ และการปลอมแปลงขอมลหรอ

ขอความทFจดทาข5นในระบบอเลกทรอนกส ท5งน5 เพFอประโยชนในการรกษาความปลอดภย (Security)

และความนาเชFอถอ (reliability) ของขอมลอเลกทรอนกส บทบญญตมาตราน5หากเปรยบเทยบกบ

90 มาตรา 8 – การครอบครองโปรแกรมคอมพวเตอรไวใชในการกระทาความผด

ผใดครอบครองหรอควบคมโปรแกรม ขอมลหรอขอความซ2 งอยในคอมพวเตอรหรอเรยกดโปรแกรม

ขอมลหรอขอความจากคอมพวเตอรเคร2องใดเคร2องหน2งโดยไมมอานาจใหถอวาผนQนไดเขาถงโปรแกรม ขอมล หรอ

ขอความนQนแลว แวนแตจะพสจนไดเปนอยางอ2น

ผนQนตองระวางโทษจาคกไมเกน...ป หรอปรบไมเกน...บาท หรอทQงจาทQงปรบ

91 มาตรา 9 – การปลอมแปลง

ผใดปลอมขอมลขQนทQงหมดหรอแตสวนหน2 งสวนใด แปลง เตมหรอตดทอนขอมล หรอแกไขขอมลท2

แทจรง หรอประทบตราปลอม หรอปลอมลายมอช2ออเลกทรอนกสในขอมล หรอรบกวนการทางานของระบบ

คอมพวเตอร โดยประการท2นาจะเกดความเสยหายแกผอ2นหรอประชาชน ถาไดกระทาเพ2อใหผหน2 งผใดหลงเช2อวา

เปนขอมลท2แทจรง โดยไมคานงวาขอมลนQนจะสามารถอานออกหรอแมไมสามารถเขาใจไดกตาม ตองระวางโทษ

จาคกไมเกน...ป หรอปรบไมเกน...บาท หรอทQงจาทQงปรบ

57

ระบบเอกสาร จะวางอยบนพ5นฐานของหลกการเกFยวกบการยนยนตวบคคลซF งเปนเจาของเอกสาร

และความถกตองแทจรงของขอความเอกสาร และใชบงคบกบท5งกรณทFประชาชนทFวไปจดทาข5นและ

พนกงานเจาหนาทFของรฐจดทาข5น และการปลอมแปลงในทFน5 อาจจะกระทาโดยการนาเขาหรอปอน

ขอมลท5งทFถกตองหรอไมถกตองต5งแตเรFมตน และอาจเปนการปลอมแปลงท5งหมดหรอแตบางสวน

รวมท5งการลบขอมลโดยการยายขอมลออกจากสFอทFใชในการบนทกขอมลน5น ซF งทาใหขอมลผดไป

จากตนฉบบ

แทจรงแลว บทบญญตมาตราน5หากพจารณาจากอนสญญาฯ ทFไทยนามาเปนแมแบบอยาง

Convention on Cyber Crime จะเหนวา ความผดฐานปลอมแปลงน5 ตองการทFจะเอาผดเกFยวกบการ

ปลอมแปลงโดยใหบคคลอFนเชFอวาการปลอมแปลงน5นเปนเรFองจรง หรอขอมลทFถกปลอมแปลงน5น

เปนขอมลทFถกตอง หรอทFรจกกนในชFอของ Phishing แตเมFอดคาอธบายจากผรางกฎหมายและตวบท

กฎหมายของไทยแลว กลบพบวา เปนเพยงมาตรการคมครองเอกสารทFเปนการแกไขชองโหวของ

กฎหมายอาญาทFไมสามารถตความขยายใหถงเอกสารทางอเลกทรอนกส ซF งกถอวาทางผรางกฎหมาย

ยงไมเขาใจถงวตถประสงคอยางแทจรงของกฎหมายในมาตรา หรอเปนความตองการของผราง

กฎหมายเองทFตองการใหมฐานความผดเชนน5 และไมจาเปนตองมการปองกนการเกด Phishing

2. การฉอโกง (มาตรา 10)92

มาตราน5 มวตถประสงคในการกาหนดโทษกบบคคลทFโอนทรพยสนหรอไดทรพยสนของ

ผอFนมาเปนของตน ซF งการกระทาความผดในมาตราน5 จะเกดข5นในกระบวนของการประมวลผล

ขอมลคอมพวเตอร โดยเปนการหลอกลวงใหคอมพวเตอรสงเศษเงนในบญชของบคคลอFน มาเกบ

รวมไวในบญชของตน หรอทFรจกกนใน Salami Techniques หรออกโปรแกรมหนF งทFชFอวา logic

Bomb จะทาการเฝาตดตามความเคลFอนไหวของบญช และทาการเปลFยนแปลงแกไขตวเลขดงกลาว

92 มาตรา 10 – การฉอโกง

ผใดโดยทจรต เตมขอความอนเปนเทจ ตดหรอแกไขดวยประการใดๆ ในขอมลท2แทจรงของผอ2น หรอ

กระทาการรบกวนการทางานของระบบขอมลหรอระบบคอมพวเตอรของผอ2น และการกระทาเชนวานQน ทาใหได

ทรพยหรอประโยชนจากผอ2น หรอทาใหผอ2นทา ถอน หรอทาลายสทธ ผนQนกระทาผดฐานฉอโกงทางคอมพวเตอร

ตองระวางโทษจาคกไมเกน...ป ปรบไมเกน...บาท หรอทQงจาทQงปรบ

58

3. การจารกรรมหรอกอการราย (มาตรา 11)93

เนFองจากวาอาชญากรรมทางคอมพวเตอรมการสบสวน สอบสวนและตดตาม จบกมผกระทา

ความผดไดยาก และเมFอเกดปญหาเกFยวกบอาชญากรรมทางคอมพวเตอรข5น กไดรบบทลงโทษตามทF

พระราชบญญตน5กาหนด แตเนFองจากวา หากการกระทาความผดเปนการกระทาทFกระทบถงความมFง

คงปลอดภยของประเทศชาต รวมถงทาใหเกดสงคราม หรอการกอการราย บทบญญตน5 เลยม

วตถประสงคเพFอปองกนการกระทาดงกลาวทFจะสงผลตอประเทศชาต และมการกาหนดโทษทF

รายแรงกวาเดม

จะเหนวาความผดในมาตรา 4 ถงมาตรา 8 เปนบทบญญตทFกาหนดฐานความผดเกFยวกบ

อาชญากรรมทางคอมพวเตอรทFวไป ซF งมกจะเกดข5นโดยการใชระบบคอมพวเตอร ระบบขอมลและ

ระบบเครอขาย แตในมาตรา 9 ถงมาตรา 11 เปนความผดทFเกFยวกบเน5อหาของการกระทาความผด ซF ง

จะตางกบสวนแรกตรงทF ผรางกฎหมายของไทยไมไดมงคมครองระบบเพยงอยางเดยว แตในสวนทF

สองน5 เมFอพจารณาตวบทกฎหมาย รวมถงวตถประสงคทFใหไว ยอมเขาใจไดวามงเนนไปทF “เน5อหาทF

เกดข5นบนคอมพวเตอร” วาเปนเน5อหาทFผดตามกฎหมายอาญาหรอไม และเปนทFนาสงเกตวา การเพFม

บทบญญตเรFองจากจารกรรมขอมลหรอการกอการรายเขามาน5น เปนความพยายามจะนาเอาเรFองความ

มFนคงเขามาดวย หรอเปนเพยงความตองการทFจะคมครองขอมลของรฐไทย ไมใหถกการลวงขอมล

ไปไดจากเหลาแฮคเกอร

93 มาตรา 11 – การจารกรรมหรอกอการราย

ผใดกระทาการใดๆ ในการจารกรรมขอมลเพ2อใหตนไดขอมลหรอเขาถงขอมลซ2 งมการรกษาความ

ปลอดภยไวเปนพเศษโดยประการท2นาจะสงผลกระทบตอความม2นคงของรฐ หรอเพ2อกอการรายหรอการสงคราม

หรอในทางอ2นท2เปนปรปกษตอรฐ ตองระวางโทษจาคกไมเกน...ป หรอปรบไมเกน...บาท หรอทQงจาทQงปรบ

ผใดคบคดกบบคคลซ2 งกระทาการตามวรรคหน2ง ตองระวางโทษจาคกไมเกน...ป หรอปรบไมเกน...บาท

หรอทQงจาทQงปรบ

ผใดตระเตรยมการ หรอ พยายามกระทาความผดหรอเปนผสนบสนนในการกระทาความผด ตองระวาง

โทษจาคกไมเกน...ป หรอรบไมเกน...บาท หรอทQงจาทQงปรบ

59

3.3 การปรบแกโดยคณะกรรมการกฤษฎกา

หลงจากการยกราง พ.ร.บ. อาชญากรรมคอมฯ แลวเสรจ ตอมาใน พ.ศ. 2548 คณะรฐมนตร

เสนอตอสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาตรวจพจารณาเปนเรF องดวนตอไป94 ในการพจารณา

กฎหมายฯ มการแตงต5งรายชFอบคคลทFจะพจารณารางกฎหมาย จานวน 8 คน95 ซF งท5งหมดเปนตวแทน

จากหนวยงานราชการ เชน อยการ ผพพากษา ปลดกระทรวง เพFอทาการปรบปรง แกไขกฎหมายให

เปนไปตามหลกการและวตถประสงคของกฎหมายตามทFไดรบมอบหมาย จากรางกฎหมายทFมเพยง

11 มาตรา สการแกไขเปลFยนแปลงหลายประการ ท5งชFอของกฎหมาย รวมถงเน5อหาของรางกฎหมาย

ดวย ในสวนน5 จะเปนการศกษารางทFถกแกไข เปลFยนแปลงไปโดยคณะกรรมการกฤษฎกา ซF งม

ประเดนทFนาสงเกตอยหลายประเดน ท5งชFอของรางและเหตผลของการตรากฎหมายทFไมสอดคลอง

กน รวมถงบทบญญตทFเพFมเขามาโดยอางวาเปนการปองกนการนาเขาขอมลทFไมเหมาะสม แต

บทบญญตดงกลาวกลบไมไดมทศทางทFจะเปนไปเชนน5น รวมถงการเขาใจผดอยางทFสดของการตด

ฐานความผดในเรFองฉอโกงออก เพราะเหตผลทFวามบทบญญตในขออFนสามารถเอาผดกบการกระทา

ดงกลาวน5ไดแลว

ในสวนน5 จะศกษารางกฎหมายใน 5 ประเดนคอ 1. การกาหนดชFอของกฎหมาย 2. การ

กาหนดหลกการและเหตผลของกฎหมาย 3. ความผดฐานฉอโกงทางคอมพวเตอร 4. ความผดฐานนา

ขอมลคอมพวเตอรเขาสระบบคอมพวเตอร และ 5. ความผดฐานนาเขาขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะ

เปนรปภาพ

3.3.1. การกาหนดช?อของกฎหมาย

ขณะทFรางกฎหมายฉบบน5 อยในการพจารณาของคณะกรรมการกฤษฎกา ชFอของกฎหมาย

ฉบบน5 มชFอวา “รางพระราชบญญตวาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร” เมFอมการพจารณาในสวน

ของชFอพระราชบญญตมความเหนวาควรแกไขชFอหรอไม เพราะชFอของกฎหมายไมสอดคลองกบตว

94 บนทกสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาประกอบรางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบ

คอมพวเตอร พ.ศ. ... เร2องเสรจท2 257/2548

95 คาส2งสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาท2 1/2547 เร2อง การแตงตQงกรรมการกฤษฎกา จานวน 8 คน ประกอบดวย

1. นายมชย ฤชพนธ 2. นายคณต ณ นคร 3. นายเกยรตขจร วจนะสวสดA 4. คณหญงทพาวด เมฆสวรรค 5. นายเขมชย

ชตวงค 6. นางจรยา เจยมวจตร 7. นายศภรตน ควฒนกล 8. นายสมชาย พงษธา

60

บทบญญตทFรางมา ฝายหนFงเหนวาควรตดคาวา “วาดวย” ออก96 ดวยเหตผลทFวา คาวา “อาชญากรรม

ทางคอมพวเตอรมความหมายในตวอยแลว” แตอกฝายหนF งเหนแยงวาคงไวแบบเดมเนFองจากคาวา

“อาชญากรรม” มหลายดาน เชน ดานเศรษฐกจ ดานสงคม97 ดงน5น จงตองคงคาวา “วาดวย” เอาไว

แตถงอยางไรน5นทางประธานคณะกรรมการกฤษฎกา มชย ฤชพนธ ถามถงความชดเจนวา

ความผดตามพระราชบญญตน5 ตองการใชไปในทศทางใด เพFอสามารถทFจะกาหนดชFอใหครอบคลม

และเขาใจไดงาย ซF งการกระทาทFเกดข5นม 2 รปแบบ คอ การทFใชคอมพวเตอรไปกระทาความผด หรอ

การกระทาความผดตอคอมพวเตอร เนFองจากบทบญญตทFรางมาเปนไปในลกษณะของการกระทาตอ

คอมพวเตอร98

ในการพจารณามความเหนแบงออกเปน 2 ฝาย โดยฝายหนFงเหนวาควรจะยดเอาหลกการตาม

รางทFกฎหมายกาหนดมาคอ การปกปอง คมครอง ไมใหคอมพวเตอรถกโจมต หรอตกเปนเปาหมาย

แตฝายทFสองเหนแยงวา ควรจะใหกฎหมายฉบบน5ครอบคลมท5งสองสวนคอ ท5งการกระทาความผดทF

คอมพวเตอรตกเปนเปาหมาย และการใชคอมพวเตอรเปนเครFองมอในการกระทาความผด

96 อครวฒน เทพหสดน ณ อยธยา (เลขานการคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา

(คณะพเศษ) ครQ งท2 1 วนศกร ท2 16 มกราคม 2547. ณ หองประชมสมภพ โหตระกตย ชQน 4 สานกงานคณะกรรมการ

กฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร

พ.ศ. ...

97 อครวฒน เทพหสดน ณ อยธยา (เลขานการคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา

(คณะพเศษ) ครQ งท2 1 วนศกร ท2 16 มกราคม 2547. ณ หองประชมสมภพ โหตระกตย ชQน 4 สานกงานคณะกรรมการ

กฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร

พ.ศ. ...

98 มชย ฤชพนธ (ประธานคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 1

วนศกร ท2 16 มกราคม 2547. ณ หองประชมสมภพ โหตระกตย ชQน 4 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2

0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

61

โดย กฤษณะ พฒนเจรญ99 และ สรางคณา วายภาพ100 เหนวาควรจะครอบคลมท5 งสอง

รปแบบ ท5งการกระทาความผดทFอยในลกษณะของการใชคอมพวเตอรในการกระทาความผดอาญา

พ5นฐาน เชน ลกทรพย ฉอโกง ลามกอนาจาร และลกษณะของความผดทFกระทาตอตวคอมพวเตอร

เชน ปลอยไวรส (Virus) การแฮก (Hack) ระบบคอมพวเตอร

แตอกฝายหนFงทFเหนควรวายดตามหลกการเดม เชน เกยรตขจร วจนะสวสด[ เหนวา

“ถาลองดมาตรา 8 (ความผดฐานรบกวนการทางานของขอมลคอมพวเตอร-ผเขยน)

เหนชดวาเปนเรFองกระทาตอคอมพวเตอร มาตราน5 นาจะถอวาเปนมาตราทFสาคญ

ของพระราชบญญตฉบบน5 จงเปนเรFองกระทาตอคอมพวเตอร ไมไดใชคอมพวเตอร

ไปกระทาความผดฐานอFนๆ”101

ในทานองเดยวกนกบทาง อครวฒน เทพหสดน ณ อยธยา ทFอธบายถงความผดต5งแตมาตรา 5

ในฐานการเขาถงระบบคอมพวเตอร ซF งเปนความผดแรกของพระราชบญญต โดยการกระทาทFเปน

การเขาถงระบบคอมพวเตอรอาจใชการรโมทเซนเซอร (Remote sensor) ซF งความผดน5 ในตางประเทศ

กยอมรบกนวาเปนความผด และโดยสวนมากแลวบทบญญตในรางฉบบน5กเปนเรFองของการกระทา

ตอตวระบบคอมพวเตอรดวย102

99 ร.ต.อ. กฤษณะ พฒนเจรญ (ผแทนสานกงานตารวจแหงชาต). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะ

พเศษ) ครQ งท2 1 วนศกร ท2 16 มกราคม 2547. ณ หองประชมสมภพ โหตระกตย ชQน 4 สานกงานคณะกรรมการ

กฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร

พ.ศ. ...

100 สรางคณา วายภาพ (ผแทนกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศ). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะ

พเศษ) ครQ งท2 1 วนศกร ท2 16 มกราคม 2547. ณ หองประชมสมภพ โหตระกตย ชQน 4 สานกงานคณะกรรมการ

กฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร

พ.ศ. ...

101 เกยรตขจร วจนะสวสดA (คณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2

1 วนศกร ท2 16 มกราคม 2547. ณ หองประชมสมภพ โหตระกตย ชQน 4 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2

0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

102 อครวฒน เทพหสดน ณ อยธยา (เลขานการคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา

(คณะพเศษ) ครQ งท2 1 วนศกร ท2 16 มกราคม 2547. ณ หองประชมสมภพ โหตระกตย ชQน 4 สานกงานคณะกรรมการ

62

ทาง มชย ไดใหความเหนวาจากรางทF เสนอมาสวนใหญแลวเปนความผดทFกระทาตอ

คอมพวเตอร เชน การเขาถงขอมลโดยมชอบ ทาใหระบบใชไมได สวนลกษณะความผดทFใช

คอมพวเตอรเปนเครFองมอ เชน ฉอโกง หลอกลวงผอFน บทบญญตในสวนน5 ยงไมใชหลกหรอหวใจ

สาคญของพระราชบญญต และสามารถไปแกไขในกฎหมายอาญาได แมวาจะเปนการกระทาโดยใช

คอมพวเตอร และ มชย ยงเลงเหนวาวตถประสงคจรงๆของพระราชบญญตฉบบน5 ตองการลงโทษ

ผกระทาความผดตอระบบคอมพวเตอร แฮคเกอร (Hacker) ซF งมชยเหนวาลกษณะการกระทาดงกลาว

ไมใชอาชญากรรมทางคอมพวเตอร หรออาจจะไมใชอาชญากรรมเลย แตเปนการกระทาความผดใน

ตวเอง (mala in se) สวนหนF ง และเปนความผดตามกฎหมาย (mala prohibita) อกสวนหนF ง จงเสนอ

ใหเปลFยนชFอเปน “พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก?ยวกบคอมพวเตอร” ซF งจะไดม

ความหมายทFกวางข5น และการกระทาทFเกFยวกบคอมพวเตอรกจะไดอยในขอบขายของกฎหมายฉบบ

น5ท5งหมด103

หากพจารณาจากเหตผลของการเปลFยนชFอกฎหมายแลว และมความตองการทFอยากจะให

ความผดเกFยวกบคอมพวเตอรอยในพระราชบญญตฉบบน5ท5งหมด สามารถเขาใจไดวาเปนความผดทF

เกFยวกบตวระบบคอมพวเตอร ขอมลคอมพวเตอร หรอเครอขายคอมพวเตอรเปนสาคญ เพราะเมFอ

อครวฒน แยงวา คาวา “อาชญากรรม” ชFอเดม กแปลวา “การกระทาความผดทางอาญา” อยแลว104 ซF ง

มชย ใหเหตผลเพFมเตมวา กฎหมายฉบบน5 ไมไดตองการจะบงคบใชกบการกระทาทFรนแรงถงขนาด

การจ5 ปลน เครFองบน ซF งการใชคาวาอาชญากรรมเปนคาทFรายแรงมากเกนไป และคาวา “Computer

กฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร

พ.ศ. ...

103 มชย ฤชพนธ (ประธานคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 1

วนศกร ท2 16 มกราคม 2547. ณ หองประชมสมภพ โหตระกตย ชQน 4 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2

0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

104 อครวฒน เทพหสดน ณ อยธยา (เลขานการคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา

(คณะพเศษ) ครQ งท2 1 วนศกร ท2 16 มกราคม 2547. ณ หองประชมสมภพ โหตระกตย ชQน 4 สานกงานคณะกรรมการ

กฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร

พ.ศ. ...

63

Crime” ไมจาเปนตองเปนคาวาอาชญากรรม สามารถใชคาวา “วาดวยการกระทาความผดเกFยวกบ

คอมพวเตอร” ได105

จากการพจารณาทFผเขารวมการพจารณาเหนวา บทบญญตหลกสาคญของพระราชบญญต

ฉบบน5 เนนไปทFการปกปอง คมครองคอมพวเตอรไมใหตกเปนเปาหมายในการถกโจมตจากบคคล

และจากคอมพวเตอรดวยกน ซF งมลกษณะเปนอาชญากรรมทางคอมพวเตอรรปแบบหนFง และทาง ม

ชย กมความเหนไปในทศทางเดยวกน ดงน5 นมตในทFประชมจงเหนชอบใหแกไขชF อของ

พระราชบญญต และมความตองการใหกฎหมายฉบบน5 กาหนดถงฐานความผดสาหรบบคคลทFกระทา

ความผดตอระบบคอมพวเตอร หรอขอมลคอมพวเตอร คอ เนนทFระบบและขอมลคอมพวเตอรเปน

เปาหมายในการกระทา รวมถงยงเหนวาสาระสาคญของความผดทFบญญตไวน5นไมรนแรงถงขนาด

ของการจะเปนอาชญากรรมทางคอมพวเตอรไดจงเหนชอบทFจะแกไขชFอของกฎหมายฉบบน5 วา

“พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร”

ดงน5นจะเหนวา มมมองของผเขารวมพจารณาโดยสวนมากแลว ยงเหนวาควรจะยดหลกการ

ของกฎหมายตนแบบ แมวาจะมสมาชกบางสวนแยงวาควรจะครอบคลมการกระทาทFใชคอมพวเตอร

เปนเครFองมอในกระทาความผดดวยกตาม เชน ความผดฐานฉอโกงทางคอมพวเตอร ซF งหลกการ

ดงกลาวกยงอยในขอบเขตของกฎหมายตนแบบ แตมตสวนใหญแลวกยงอยากจะใหกฎหมายฉบบน5

เปนเรFองเฉพาะอาชญากรรมทางคอมพวเตอรเทาน5น

3.3.2. การกาหนดหลกการและเหตผลของกฎหมาย

หลงจากพจารณาแกไขชFอกฎหมายเสรจแลวน5น ทางผเขารวมการประชมเหนวาควรจะ

พจารณาถงหลกการของกฎหมายใหสอดคลองกนดวย จากหลกการเดม มความตองการทFจะ

ปราบปรามการกออาชญากรรมทางคอมพวเตอร เพราะการกออาชญากรรมสงผลกระทบทFเปนวง

กวาง ท5งสงคม เศรษฐกจ และความมFนคงของรฐ และดวยความผดทFเกดข5นไมสามารถจดการได

โดยงาย ท5งยงอยนอกเหนอขอบเขตของกฎหมายทFบงคบใชอยในปจจบน เมFอเกดการกระทาความผด

จงไมสามารถจะนาเอากฎหมายมาปรบใชได จงเหนควรตองมกฎหมายเกFยวกบคอมพวเตอรข5น106

105 มชย ฤชพนธ (ประธานคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 1

วนศกร ท2 16 มกราคม 2547. ณ หองประชมสมภพ โหตระกตย ชQน 4 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2

0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

106 เหตผลในการรางกฎหมาย “เน2องจากในปจจบนมการกระทาความผดตอขอมลและระบบคอมพวเตอรเปนจานวน

มาก ซ2 งสงผลกระทบตอสงคม เศรษฐกจ และความม2นคงของรฐ ทQงการปราบปรามกระทาไดยากและอยนอกเหนอ

64

จากหลกการขางตนมประเดนถกเถยงกนโดย สรางคณา เหนวา บคคลทFจะกระทาความผดได

น5นควรเปนใครกไดทFกระทาความผดในพระราชบญญตน5 ไมควรระบเฉพาะเปนบคคลทFมความรทาง

คอมพวเตอรเทาน5น107 แต มชย กลบเหนวา ผกระทาความผดตองมความรทางดานคอมพวเตอร หรอ

ตองใชคอมพวเตอรเปน ซF งเดกอนบาลทFเรยนคอมพวเตอร ถอวาเปนผมความรทางดานคอมพวเตอร

ในกฎหมายฉบบน5ดวย108

เกยรตขจร เหนไปในทานองเดยวกนกบ สรางคณา วา การกระทาความผดเกFยวกบ

คอมพวเตอร บคคลธรรมดาทFไมใชนกคอมพวเตอรกสามารถกระทาผดได ทาใหเกดความเสยหายตอ

คอมพวเตอรทFเปนความผดตามพระราชบญญตฉบบดงกลาวน5 ไดเชนกน จงไมควรมการจากดไว

เพยงแตผทFมความรดานคอมพวเตอรหรอใชคอมพวเตอรเปนเทาน5น109

ดงน5นมตในการประชมจงเหนวาควรแกไขหลกการและเหตผลของพระราชบญญตฉบบน5

เปน

“เน%องจากในปจจบนระบบคอมพวเตอรไดกลายเปนสวนสาคญของการประกอบ

กจการและการดารงชวตของมนษย หากมผ กระทาดวยประการใดๆ ใหระบบ

คอมพวเตอรไมสามารถทางานตามคาส%งท%กาหนดไวหรอทาใหการทางานผดพลาด

ไปจากคาส%งท%กาหนดไว หรอใชวธการใดๆ เขาลวงรขอมลของบคคลอ%นในระบบ

คอมพวเตอร หรอใชระบบคอมพวเตอรเผยแพรส% งลามกอนาจาร ยอมอาจจะนา

ความเสยหายรนแรงตอความสงบสข ศลธรรมอนดของประชาชน ความปลอดภย

ขอบเขตของกฎหมายท2ใชบงคบอยในปจจบน ดงนQน เพ2อประโยชนในการปองกนและปราบปราม กออาชญากรรม

ดงกลาว สมควรบญญตความผดและมาตรการตางๆ ใหสามารถดาเนนการปองกนและปราบปรามไดอยางม

ประสทธภาพ จงจาเปนตองตราพระราชบญญตนQ ”

107 สรางคณา วายภาพ (ผแทนกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศ). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะ

พเศษ) ครQ งท2 12 วนพธ ท2 26 พฤษภาคม 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลข

เสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

108 มชย ฤชพนธ (ประธานคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2

12 วนพธ ท2 26 พฤษภาคม 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2

0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

109 เกยรตขจร วจนะสวสดA (กรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 12

วนพธ ท2 26 พฤษภาคม 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548

เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

65

ทางเศรษฐกจและสงคมและความม%นคงของรฐ สมควรกาหนดมาตรการเพ%อปองกน

และปราบปราม การกระทาดงกลาว จงจาเปนตองตราพระราชบญญตนS”110

3.3.3. ความผดฐานฉอโกงทางคอมพวเตอร

ในรางกฎหมายฉบบน5 มการกาหนดความผดฐานฉอโกงทางคอมพวเตอร111 โดยทางผราง

กฎหมายมความตองการจะปองกนการกระทาโดยมเจตนาทจรตเพFอใหไดทรพยสนของผอFนมาเปน

ของตนเอง คลายกบความผดฐานฉอโกงในประมวลกฎหมายอาญา เชน การสรางโปรแกรมปดเศษ

เงน (salami techniques) เพFอปดเศษเงนในบญชของบคคลอFน มาเกบไวในบญชของตนเอง หรอ

โปรแกรม logic bombs เพFอเฝาตดตามความเคลFอนไหวของระบบบญชและระบบเงนเดอน โดยทา

การเปลFยนแปลงตวเลขในระบบดงกลาว

ซF ง เขมชย ชตวงศ ไดอธบายถงหลกการของมาตราน5วา การกระทาความผดตามมาตราน5 ม 2

ลกษณะ คอ 1. แกไข เปลFยนแปลง ลบ ขอมลคอมพวเตอรของผอFน 2. การนาขอมลคอมพวเตอรเขาส

ระบบคอมพวเตอรหรอการะทาดวยประการใดทFเปนการรบกวนระบบ โดยการกระทาท5ง 2 ประการ

จะตองกระทาโดยทจรต ไดประโยชนในลกษณะทFเปนทรพยสน เพราะในรางกฎหมายปรากฏคาวา

“โดยทจรต” ซF งมนยของการแสวงหาประโยชนในลกษณะทFเปนทรพยสน จงต5งขอสงเกตวา ความผด

อาญาในเรFองทFเกFยวกบทรพย โดยบทบญญตทFมคาวา “โดยทจรต” จะไมบญญตวา “ไดประโยชนใน

ลกษณะทFเปนทรพยสน” เชน ความผดฐานกรรโชกทรพย จะมองคประกอบเรFองไดประโยชนใน

110 หลกการของการรางกฎหมาย โดย มชย ฤชพนธ (ประธานคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชม

คณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 12 วนพธ ท2 26 พฤษภาคม 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงาน

คณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทาง

คอมพวเตอร พ.ศ. ...

111 มาตรา 13 “ผใดโดยทจรตแกไขเปล2ยนแปลงลบขอมลคอมพวเตอรหรอนาขอมลคอมพวเตอร เขาสระบบ

คอมพวเตอร หรอกระทาดวยประการใดอนเปนการรบกวนการทางานของระบบคอมพวเตอรของผอ2น และโดยการ

กระทาดงกลาวทาใหไดประโยชนในลกษณะท2เปนทรพยสนจากผอ2นนQนหรอบคคลท2สามตองระวางโทษจาคกไม

เกนหาป หรอปรบไมเกนหน2งแสนบาท หรอทQงจาทQงปรบ”

66

ลกษณะทFเปนทรพยสน ไมมองคประกอบเรFองทจรต กลาวไดวาผกระทาแสวงหาประโยชนโดยม

ชอบ ซF งประโยชนน5ไมจาเปนตองทรพยสน อาจเปนประโยชนอยางอFนกได112

จากการต5งขอสงเกตของเขมชยทาใหเหนวา รางมาตราน5 มความทบซอนของการกาหนด

องคประกอบความผด โดยทจรต และ ไดประโยชนซF งทรพยสน ในขณะเดยวกน คณะกรรมการ

ผเขารวมการพจารณาฯ มการต5งขอสงเกตเพFมเตมวา หากแบงองคประกอบความผดออกเปน 2 สวน

คอ 1. แกไข เปลFยนแปลง ลบ ขอมลคอมพวเตอรของผอFน และ 2. การนาขอมลคอมพวเตอรเขาส

ระบบคอมพวเตอรหรอการะทาดวยประการใดทFเปนการรบกวนระบบ จะเหนวาองคประกอบขอ 1

เปนลกษณะความผดของมาตรา 8 การขดขวางการทางานของระบบคอมพวเตอร และขอทF 2 เปน

ลกษณะการกระทาของมาตรา 12 คอการนาขอมลเขาสระบบ และอกประการหนF งคอการกระทาทF

เปนการรบกวนการทางานของระบบ กคอเปนลกษณะความผดของมาตรา 9 การรบกวนการทางาน

ของระบบคอมพวเตอร113 กลาวคอ รางมาตราน5 มความผดทบซอนกนถง 3 มาตรา ไมมความชดเจน

ของบทบญญต ซF งหากจะกาหนดใหเปนฐานความผดเกFยวกบการฉอโกง เหนวาความเทยบเคยงกบ

ความผดฐานฉอโกง ในมาตรา 341 ตามประมวลกฎหมายอาญา

มชย ใหความเหนวา การแกไข เปลFยนแปลงขอมล ไมใชเรFองของการฉอโกง แตการแกไข

เปลFยนแปลง หรอลบขอมลคอมพวเตอรของผอFน คลายกบความผดฐานปลอมแปลงเอกสารมากกวา

ซF งคนละประเดนกบการฉอโกง แตมลกษณะเปนการรบกวนการทางานของคอมพวเตอร จงเสนอให

ตดความผดในมาตราน5ออก เพราะมมาตรา 9 การรบกวนการทางานของคอมพวเตอรอยแลว114

จากคาอธบายทาใหเหนวาทางผพจารณารางฯ ยงมความสบสนและไมเขาใจในคานยามของ

คาวา “ขอมลคอมพวเตอร” รวมถงหลกการของกฎหมายในแตละมาตรา โดยหากเปน

ขอมลคอมพวเตอรตามความผดฐานฉอโกงทางคอมพวเตอรแลว ยอมหมายความถง ขอมลทF

112 เขมชย ชตวงศ (คณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 15 วน

พธ ท2 14 กรกฎาคม 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548 เลข

แฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

113 สนทร เปล2ยนส (ผชวยเลขานการคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะ

พเศษ) ครQ งท2 15 วนพธ ท2 14 กรกฎาคม 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลข

เสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

114 มชย ฤชพนธ (ประธานคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2

15 วนพธ ท2 14 กรกฎาคม 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2

0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

67

คอมพวเตอรใชในการตดตอสFอสารระหวางกน หรอเปนบคคลใชตดตอสFอสารกบคอมพวเตอรโดย

ใชภาษาคอมพวเตอร ดงน5น จงเปนคนละความหมายกบขอมลทFเปนความผดฐานปลอมแปลมเอกสาร

ทาง อครวฒน ช5 แจงเพFมเตมวา ความผดฐานฉอโกงทางคอมพวเตอรมความสาคญมาก และม

วตถประสงคทFจะปองกนไมใหใชคอมพวเตอรไปกระทาความผด ตวอยางการกระทาผดของมาตราน5

คอ การใชคอมพวเตอรทาโปรแกรมปดเศษเงนในบญชเงนฝากของบคคลอFนหลายๆบญช ทาใหเศษ

เงนจานวนมากถกโอนเขาบญชตนเองซF งไมสามารถใชมาตรา 9 ได เนFองจากเปนคนละวตถประสงค

กน และเงFอนไขการบงคบใชทFแตกตางกนอยางส5นเชง115

ลกษณะความผดของมาตรา 9116 ความผดฐานรบกวนระบบการทางานของคอมพวเตอร เปน

ความฐานความผดทFตองการลงโทษถงบคคลทFกระทาการรบกวน ขดขวาง การทางานของระบบ

คอมพวเตอร เชน การกดปม F5 เพFอใหระบบไมสามารถสงขอมลมายงระบบคอมพวเตอรได และใน

มาตราดงกลาวไมไดตองการผลของการกระทา ในกรณน5 คอทรพยสนของบคคลอFน แตมาตรา 13

ความผดฐานฉอโกงทFเทยบเคยงมาจากประมวลกฎหมายอาญา เปนการกระทาทFแกไข เปลFยนแปลง

ขอมลคอมพวเตอร โดยมผลของการกระทาคอ เพFอใหไดมาซF งทรพยสนของบคคลอFน หากพจารณา

กฎหมายตามรางดงกลาวขางตน สามารถแบงออกเปนสามสวนได คอ การกระทาทFเปนการแกไข

เปลFยนแปลง ลบขอมลคอมพวเตอร สวนทFสอง การนาขอมลคอมพวเตอรเขาสระบบคอมพวเตอร

และสวนทFสาม เปนการกระทาอFนใด และการกระทาเหลาน5 กอใหเกดการรบกวนการทางานของ

ระบบคอมพวเตอร ซF งทาใหไดมาซF งประโยชนในลกษณะทรพยสนจากผ อFน จงเปนคนละ

วตถประสงคกบความผดฐานขดขวางการทางานของคอมพวเตอรอยางชดเจน

แตทาง มชย เหนแยงวา มาตราน5 เปนเรFองของการใชคอมพวเตอรไปกระทาความผด และ

สามารถใชมาตราอFนทFมอยแลวในรางพระราชบญญตฉบบน5 ตความเอาผดได อยางในความผดฐาน

รบกวนการทางานของระบบคอมพวเตอร ทFสามารถตความบทบญญตน5นไดเชนเดยวกน ซF งจะเหนวา

ความเขาใจของ มชย มความผดพลาดในการใชกฎหมายอยบางบางสวน และบทบญญตทFรางมา ได

115 อครวฒน เทพหสดน ณ อยธยา (เลขานการคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา

(คณะพเศษ) ครQ งท2 15 วนพธ ท2 14 กรกฎาคม 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา

เลขเสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

116 รางพระราชบญญตวาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร (ฉบบท2คณะกรรมการกฤษฎกาพจารณา) มาตรา 9

“ผใดกระทาโดยมชอบดวยประการใดๆ อนเปนการรบกวนการทางานจองระบบคอมพวเตอร ตองระวาง

โทษจาจกไมเกนเจดป หรอปรบไมเกนหน2งแสนบาท หรอทQงจาทQงปรบ”

68

อางองเอา Convention on Cybercrime มาเปนแมแบบและยดถอหลกตามน5นดวย ซF งตองคดตาม

หลกการวา บทบญญตน5นๆ ใชกบเรFองใดบาง และควรจะปรบใชในทศทางใด

ผเขารวมพจารณาหลายทาน เชน สรางคณา117 และ สนทร118 เหนแยงวา ความผดฐานฉอโกง

ทางคอมพวเตอรไมสามารถใชความผดฐานรบกวนการทางานของระบบคอมพวเตอรมาบงคบใชได

และหากจะใชมาตรา 341 ความผดฐานฉอโกงตามประมวลกฎหมายอาญา กไมสามารถตความ

กฎหมายใหครอบคลมการกระทาบนระบบคอมพวเตอรได จงไมควรตดฐานความผดน5ออก แต มชย

ยงคงยนยนวาตองตดออกเพราะ มาตรา 9 สามารถตความเอาผดถงการกระทาดงกลาว และความผด

ฐานฉอโกงทางคอมพวเตอรเปนการกระทาทFใชคอมพวเตอรไปกระทาความผด ไมไดมงปกปอง

คมครองคอมพวเตอรอยางทFเปนไปตามหลกการและเหตของกฎหมาย จงตองตดมาตราดงกลาวออก

เพFอใหพระราชบญญตฉบบน5 เปนไปตามหลกการทFไดกาหนดไว119

ดงน5นจากขอถกเถยงจะเหนการใหเหตผลออกเปน 2 ฝาย ทางดาน มชย ซF งทาหนาทFเปน

ประธานคณะกรรมการฯ และเปนผมความร ความเชFยวชาญในดานนตศาสตร และเปนทFยอมรบใน

แวดวงกฎหมาย แตจะเหนวา ยงมความไมเขาใจและสบสนอยบางตอการพจารณารางกฎหมายทFม

ความเฉพาะทางและตองมความเขาใจในทางปฏบต ทาใหเกดการตความกฎหมายทFคลาดเคลFอน

ผดพลาดไป สวนความเหนจากอกฝายหนFง เชน สรางคณา หรอ อครวฒน ทFเปนผทFมความรในดาน

เทคโนโลยสารสนเทศ รวมถงยงทางานในสายงานเกFยวกบดานธรกรรมทางอเลกทรอนกส จงมความ

เขาใจตอกฎหมายคอมพวเตอรไดเปนอยางด และสามารถอธบายถงหลกการทางานของคอมพวเตอร

และวตถประสงคของกฎหมายคอมพวเตอรได

แตถงอยางไรน5นความเหนของฝายผเชFยวชาญในดานเทคโนโลยฯ กไมไดเปนทFยอมรบของ

ผเขารวมพจารณา จงทาใหเหตผลโตแยงดงกลาวตกไป และทาใหความผดฐานฉอโกงถกตดออกไป

ดวย ดงน5นสFงทFควรพจารณาตอมาคอ ความเขาใจในวตถประสงคในกฎหมายตนแบบ จากผเขารวม

การพจารณา แมวาความตองการสวนใหญ อยากใหกฎหมายฉบบน5 เปนเพยงประเดนเฉพาะเรF อง

117 สรางคณา วายภาพ (ผแทนกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศ). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะ

พเศษ) ครQ งท2 15 วนพธ ท2 14 กรกฎาคม 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลข

เสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

118 อางแลว. สนทร เปล2ยนส (ผชวยเลขานการคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา

(คณะพเศษ) ครQ งท2 15. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

119 อางแลว. มชย ฤชพนธ (ประธานคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะ

พเศษ) ครQ งท2 15 ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

69

อาชญากรรมทางคอมพวเตอร แตหากพจารณาถงกฎหมายตนแบบ ซF งมความผดฐานฉอโกงทาง

คอมพวเตอรปรากฏอย ดวยเหตผลทFวาการกระทาทFเปนการฉอโกงทางคอมพวเตอร แมจะเปน

ความผดทFถกบญญตไวในกฎหมายอาญาอยแลว แตความผดดงกลาวสามารถกอใหเกดความเสยหาย

จากคอมพวเตอรได ซF งมมลคาความเสยหายทFสงมาก จงถอวาเปนอาชญากรรมทางคอมพวเตอร

รปแบบหนFง จงถกบทบญญตไวในอนสญญาตนแบบดวย

แตสFงทFปรากฏในรางกฎหมายคอมพวเตอรของไทยคอ ความตองการใหกฎหมายฉบบน5 เปน

เฉพาะอาชญากรรมทางคอมพวเตอรน5น ถอวาเปนเรFองทFอยในอานาจของผพจารณากฎหมายวาจะ

กาหนดทศทางของกฎหมายเปนอยางไร แตประเดนทFต5งขอสงเกตคอ การนาเอากฎหมายมาตราอFนมา

ปรบใชแทนกน โดยลกษณะของกฎหมายน5นไมไดมความใกลเคยงกน การกระทาในลกษณะดงกลาว

ถอเปนความผดพลาดอยางรายแรงของผพจารณารางกฎหมาย เพราะทาใหกฎหมายถกใชไปใน

ลกษณะทFผดหลกการและวตถประสงค ดงน5นสFงทFปรากฏข5นในการพจารณารางกฎหมายในราง

มาตราน5 จงเปนการสะทอนมมมองของผพจารณารางกฎหมายเปนอยางด

3.3.4. ความผดฐานนาขอมลคอมพวเตอรเขาสระบบคอมพวเตอร

รางกฎหมายมาตรา 12 เปนความผดฐานปลอมแปลงขอมลคอมพวเตอร120 โดยทางผราง

กฎหมายตองการจะกาหนดหลกการของรางไวเพFอขจดชองวางของกฎหมายสาหรบความผดฐาน

ปลอมแปลงเอกสารในระบบกระดาษและการปลอมแปลงขอมลหรอขอความทFจดทาข5นในระบบ

อเลกทรอนกส เพFอเปนประโยชนในการรกษาความปลอดภย (Security) และ ความนาเชFอถอ

(Reliability) ของขอมลอเลกทรอนกสซF งการกระทาทFเปนความผดในรางมาตราน5 จะตองมการปลอม

แปลงขอมลคอมพวเตอร ไมวาท5งหมดหรอบางสวน รวมถงการลบหรอการยายขอมลใหผดไปจาก

เดม โดยการกระทาดงกลาวน5นนาจะกอใหเกดความเสยหายแกผอFนหรอประชาชนดวย และทาให

ผอFนหลงเชFอวาขอมลดงกลาวน5นเปนขอมลคอมพวเตอรทFแทจรง121

120 รางพระราชบญญตวาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร (ฉบบท2คณะกรรมการกฤษฎกาพจารณา) มาตรา 12

“ ผใดทาปลอมขQนทQ งหมดหรอบางสวนซ2 งขอมลคอมพวเตอรท2แทจรงของผอ2นท2เปนหลกฐานทาง

กฎหมาย หรอทาใหขอมลคอมพวเตอรดงกลาวผดไปจากเดม โดยประการท2นาจะเกดความเสยหายแกผอ2นหรอ

ประชาชน ถาไดกระทาเพ2อใหผหน2 งผใดหลงเช2อวาเปนขอมลคอมพวเตอรท2แทจรง ตองระวางโทษจาคกไมเกนหา

ป หรอปรบไมเกนหน2งแสนบาท หรอทQงจาทQงปรบ ”

121 บนทกสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาประกอบรางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบ

คอมพวเตอร พ.ศ. ... เร2องเสรจท2 257/2548. หนา 2.

70

จากรางมาตราขางตนขอมลคอมพวเตอรทFเปนความผดตองเปนขอมลทFเปนหลกฐานทาง

กฎหมาย และขอมลคอมพวเตอรของผอFนเทาน5น ซF ง มชย พจารณาแลวมความเหนวา เปนการจากด

ความผดเฉพาะทFแคบมากเกนไป อกท5งการบญญตความผดเรFองการปลอมขอมลคอมพวเตอรตามราง

ฯมความซ5 าซอนกบมาตรา 8 คอ การแกไข เปลFยนแปลง ขอมลคอมพวเตอรโดยมชอบ ลกษณะการ

กระทาความผด เชน การจองทFพกหรอจองหองพกของโรงแรมทางอนเตอรเนต แตใชชFอของคนอFน

หรอ นาภาพโปมาใสในเวบเพจ (web page) ของสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา หรอทาหนาเวบให

เหมอนกบเวบไซต (website) ของสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา ซF งเหนวามาตรา 8 มความ

ครอบคลมอยแลว รวมถงการรบโทษของมาตราท5งสองยงเทากน122

แมผเขารวมการพจารณารางกฎหมายจะยกตวอยางเพFอใหเหนถงลกษณะของการกระทา

ความผดวาแตกตางจากมาตรา 8 เชน การจงใจเปลFยนแปลงขอความในเวบไซตเพFอใหบคคลอFนเขาใจ

วาขอความน5นถกประกาศโดยเวบไซตน5นจรง เชน การเปลFยนแปลงขอมลของสมาชกสภาผแทน

ราษฎร123 ทาใหประชาชนเขาใจผด หรอการสFงซ5อสนคาทางอนเตอรเนตโดยใชชFอบคคลอFนเปนคน

สFงชFอแทน124 ซF งทาง มชย กลบตความวาลกษณะการกระทาดงกลาวเขาขายการกระทาความผดตาม

รางมาตรา 8 เหนวาไมควรจะรางกฎหมายใหซ5 าซอนกน

นาไปสการแกไขปรบปรงรางกฎหมาย โดย มชย เลงเหนถงสภาพปญหาของสงคมใน

ขณะน5น ทFมการเขาใชอนเตอรเนตเปนจานวนมาก เชน การใชงานเวบบอรด เวบไซตตาง ๆ การรบร

ขอมลขาวสารผานชองทางอนเตอรเนต ซF งพฤตกรรมการของประชาชนสวนใหญแสดงใหเหนถง

ความสอดคลองกบสถานการณทางการเมองดวย จงมความตองการทFจะแกไขรางกฎหมายใหเปน

122 มชย ฤชพนธ (ประธานคณะกรรมการกฤษฎกา).รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2

13 วนศกร ท2 4 มถนายน 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548

เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

123 ทวศกดA กออนนตกล (ผแทนกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส2อสาร). รายงานการประชมคณะกรรมการ

กฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 13 วนศกร ท2 4 มถนายน 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการ

กฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร

พ.ศ. ...

124 คณต ณ นคร (คณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 13 วน

ศกร ท2 4 มถนายน 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548 เลข

แฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

71

ความผดทFเกFยวกบการนาเขาขอมลคอมพวเตอรสระบบคอมพวเตอรแทน ในรางมาตราแกไขใหม

ประกอบดวยลกษณะความผด 4 อนมาตรา125 ซF งมลกษณะความผดดงน5

(1) การนาขอมลคอมพวเตอรเขาสระบบคอมพวเตอรโดยทาใหผอFนเชFอวาขอมลคอมพวเตอร

น5นเปนของเจาของขอมลอยางแทจรง

(2) การนาขอมลคอมพวเตอรทFเปนขอมลเทจ และขอมลน5นทาใหเกดความเสยหายตอความ

มFนคงของประเทศหรอกอใหเกดความตFนตระหนกแกประชาชน

(3) การนาขอมลคอมพวเตอร ซF งเปนขอมลทFมลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอ

ศลธรรมอนดของประชาชน โดยขอมลคอมพวเตอรน5นเปนขอมลทFประชาชนทFวไปสามารถเขาถงได

(4) เปนการเผยแพรและสงตอขอมลคอมพวเตอรตาม (1), (2) หรอ (3)

สรางคณา มความเหนแยงวา โดยสาระสาคญของรางเดมเปนเรF องของการปลอมขอมล

คอมพวเตอร จงเหนวาควรใหคนอานเขาใจวามาตราดงกลาวเปนความผดในการปลอม

ขอมลคอมพวเตอร126 และทาง ทวศกด[ กเหนดวยเชนเดยวกนวา ควรจะใสคาวาปลอมเพFอตองการสFอ

125 รางมาตรา 12 แกไขจากประธานคณะกรรมการกฤษฎกา

“ ผใดกระทาดวยประการใด ดงตอไปนQ

(1) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรเพ2อใหบคคลอ2นเช2อวาขอมลคอมพวเตอรนQนเปนของ

บคคลท2สามหรอจดทาโดยบคคลท2สาม ในประการท2นาจะทาใหบคคลท2สามนQนหรอประชาชนเสยหาย

(2) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจ ในประการท2นาจะทาใหเกดความเสยหาย

ตอความม2นคงของประเทศหรอกอใหเกดความต2นตระหนกแกประชาชน

(3) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรใดๆ อนมลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอ

ศลธรรมอนดของประชาชน และขอมลคอมพวเตอรประชาชนท2วไปอาจเขาถงได

(4) เผยแพรหรอสงตอซ2งขอมลโดยรอยแลววาเปนขอมลตาม (1) (2) หรอ (3)

ตองระวางโทษจาคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหน2งแสนบาท หรอทQงจาทQงปรบ”

126 สรางคณา วายภาพ (ผแทนกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส2อสาร). รายงานการประชมคณะกรรมการ

กฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 13 วนศกร ท2 4 มถนายน 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการ

กฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร

พ.ศ. ...

72

ใหเหนไดชดเจนวาเปนความผดฐานปลอมขอมลคอมพวเตอร127 พรอมท5งยกตวอยางถงลกษณะการ

กระทาในความผดฐานดงกลาว เชน ผกระทาความผดตองการเกบขอมลของลกคาของธนาคารซต5

แบงค จงไดสงอเมล โดยทาใหเหนวาอเมลน5น ถกสงมาจากธนาคารซต5แบงคจรง โดยระบเน5อหาใน

อเมลวาใหลกคา ปรบปรงแกไขฐานขอมลลกคาของตนเอง แตปรากฏวาเปนการหลอกใหกดไปทF

หนาเวบไซตปลอมทFทาข5นใหม ใหเหมอนเปนหนาเวบไซตของธนาคารซต5แบงคจรง และหลอกให

ลกคากรอกขอมลสาคญทFตองการ เชน รหสผใชงาน รหสผาน รหสบตรประชาชน เปนตน หรออก

กรณหนFงเกดข5นในสหรฐอเมรกา กรณน5ผกระทาผดปลอมเวบไซตของบรษทวเคราะหหนทFมชFอเสยง

โดยทาการสราง URL ใหมความคลายกนโดยมความตางกนเพยงหนF งตวอกษร และในเวบไซตน5น

แสดงการวเคราะหหน และมขอความชกชวนใหมาซ5อหนเปนจานวนมาก ซF งลกษณะการกระทา

ดงกลาวเรยกวา “Phishing”128

ซF งจากคาอธบายดงกลาว มชย เหนวาการกระทาความผดในรปแบบขางตนกเปนความผด

ตาม (1) และ (2) ตามรางมาตราทFไดแกไขไปอยแลว และทางผเขารวมการพจารณากฎหมายสวนใหญ

กเหนในทานองเดยวกนวา ความตาม (1) หากอานแลวกทาใหเขาใจไดงายวาเปนการปลอม

ขอมลคอมพวเตอร 129 เพราะลกษณะของการกระทาก รอยแลววา เปนเรF องของการปลอม

ขอมลคอมพวเตอร130 จงเหนดวยกบการแกไขกฎหมายดงกลาว

ประเดนตอมาเปนการพจารณาถงราง (2) การนาขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะเปนขอมลเทจ

และขอมลน5นทาใหเกดความเสยหายตอความมFนคงของประเทศหรอกอใหเกดความตFนตระหนกแก

ประชาชน มประเดน ความไมชดเจนของรางกฎหมายใน (2) กรณขอมลคอมพวเตอรทFจะทาใหเกด

ความเสยหายตอความมFนคงของประเทศรวมถงกอใหเกดความตFนตระหนก สรางคณา เหนวา

127 อางแลว. ทวศกดA กออนนตกล (ผแทนกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส2อสาร). รายงานการประชม

คณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 13. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

128 อางแลว. ทวศกดA กออนนตกล (ผแทนกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส2อสาร). รายงานการประชม

คณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 13. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

129 เกยรตขจร วจนะสวสดA (คณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2

14 วนพธ ท2 16 มถนายน 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548

เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

130 ชาต ชยเดชสรยะ (ผแทนสานกงานอยการสงสด). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2

14 วนพธ ท2 16 มถนายน 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548

เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

73

ความผดใน (2) ไมจาเปนตองปลอยใหเปนวจารณญาณของผมอานาจในการใชกฎหมายวาจะเชFอ

หรอไมเชFอตอขอความทFนาเขาสระบบคอมพวเตอร เพราะหากปลอยใหเปนวจารณญาณของผใช

กฎหมายจะมปญหาในการบงคบใชในภายหลง การจะตดตามตวผกระทาความผดมาลงโทษกทาได

ยาก131 อกท5งความผดฐานกระทาใหตFนตกใจกมบญญตอยแลวในประมวลกฎหมายอาญาในมาตรา

392 ในความผดลหโทษ132 ซF งกไมควรจะบญญตกฎหมายซ5 าซอน

ทาง มชย อธบายลกษณะความผด (2) วาเปนการกระทาทFสรางความเสยหายตอความมFนคง

หรอสรางความตFนตระหนกใหกบประชาชน เชน กลมผกอการรายเอกภาพการฆาตดคอคนทFถกจบมา

โพสตลงในอนเตอรเนต หรอมคนเอาภาพการจอยงนายกรฐมนตรมาเผยแพร ซF งการกระทาดงกลาว

จะตางกบความผดมาตรา 392 ทFกระทาตอตวบคคลใดบคคลหนF งเทาน5น133 ดงน5นแลววตถประสงค

ของรางกฎหมาย (2) คอเปนการดงเอาความผดเกFยวกบคอมพวเตอรทFมลกษณะของประเดนเกFยวกบ

ความมFนคงเขามาดวย โดยในอนมาตราน5 จะไมเกFยวกบความผดความมFนคงแหงราชอาณาจกรตาม

ประมวลกฎหมายอาญา แตจะมลกษณะการกระทาทFไปกระทบตอความมFนคงหรอสรางความตFน

ตระหนกใหกบประชาชนเทาน5น

ประเดนตอมาใน (3) สมชย จนทรมสการ มความเหนวา คาวา “ความสงบเรยบรอยหรอ

ศลธรรมอนดของประชาชน” ทFบทบญญตของรางมความหมายทFกวางเกนไป อกท5งถอยคาดงกลาว

มกจะเปนเรFองของกฎหมายแพง แตรางพระราชบญญตดงกลาวมโทษทางอาญาจงควรปรบถอยคาให

มความเหมาะสมยFงข5น134 รวมถง เกยรตขจร กมความเหนไปในทศทางเดยวกนวา ขอความใน (3)

131 สรางคณา วายภาพ (ผแทนกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส2อสาร). รายงานการประชมคณะกรรมการ

กฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 14 วนพธ ท2 16 มถนายน 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการ

กฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร

พ.ศ. ...

132 ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 392 บญญตวา

“ผใดทาใหผอ2นเกดความกลว หรอความตกใจ โดยการขเขญ ตองระวางโทษจาคกไมเกนหน2งเดอน หรอ

ปรบไมเกนหน2งหม2นบาท หรอทQงจาทQงปรบ”

133 มชย ฤชพนธ (ประธานคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2

14 วนพธ ท2 16 มถนายน 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548

เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

134 สมชย จนทรมสการ (ผแทนสานกงานอยการสงสด). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ)

ครQ งท2 22 วนพธ ท2 12 มกราคม 2548. ณ หองประชมสมภพ โหตระกตย ชQน 4 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลข

เสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

74

มความหมายทFกวางเกนไป บางการกระทา เชน การทาการตนลอเลยนผนาประเทศ อาจถกตความวา

ขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนได135

ทาง มชย มความตองการใหความผดใน (3) ครอบคลมถงขอมลคอมพวเตอรทFผดกฎหมาย

อยางเชน เรFองขอมลคอมพวเตอรทFกระทบตอสถาบนกษตรย ตามประมวลกฎหมายอาญาดวย136 โดย

ไดเพFมบทบญญตข5นอกอนมาตราหนFง คอ (2ทว) ซF งเปน (3) ในกฎหมายปจจบน “นาเขาสระบบคอม

ฯซF งขอมลคอมพวเตอรใดๆ อนเปนความผดเกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกรตามประมวล

กฎหมายอาญาและขอมลคอมพวเตอรน5นประชาชนทFวไปอาจเขาถงได

โดยความผดน5 จะแตกตางจะความผดใน (2) เพราะลกษณะความผดตาม (3) อางองถง

ความผดเกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกรตามประมวลกฎหมายอาญา และยงรวมถงความผด

เกFยวกบพระมหากษตรยดวย สอดคลองกบความเหนของ มชย ทFวา มความตองการใหกฎหมาย

คมครองถงขอมลทFกระทบตอพระมหากษตรย แมจะมผแยงวา ความผดดงกลาวมอยในประมวลกฎ

หมายาอาญาแลว137 ทาง มชย และผเขารวมการพจารณาฯกไมไดใหความเหนตอประเดนดงกลาวแต

อยางไร และเหนวาการเอาขอมลคอมพวเตอรทFกระทบตอความมFนคงมาใสในระบบคอมพวเตอร

สมควรถกลงโทษแลว138

ดงน5นจะเหนวา กฎหมายเรFมมการเปลFยนแปลงไปสประเดนปญหาทFเกดข5นในสงคม ท5งเรFอง

ความมFนคงแหงราชอาณาจกรและสถาบนกษตรย ถกนาเขามาบญญตไวในกฎหมายคอมพวเตอร ดวย

เหตผลทFวาตองการทFจะใหมกฎหมายคมครองถงขอมลทFกระทบตอพระมหากษตรย แมจะมฝายทFไม

135 เกยรตขจร วจนะสวสดA (คณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2

22 วนพธ ท2 12 มกราคม 2548. ณ หองประชมสมภพ โหตระกตย ชQน 4 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจ

ท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

136 มชย ฤชพนธ (ประธานคณะกรรมการกฤษฎกา) รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2

22 วนพธ ท2 12 มกราคม 2548. ณ หองประชมสมภพ โหตระกตย ชQน 4 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจ

ท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

137 คณต ณ นคร (คณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 22 วนพธ

ท2 12 มกราคม 2548. ณ หองประชมสมภพ โหตระกตย ชQน 4 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2

0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

138 มชย ฤชพนธ (ประธานคณะกรรมการกฤษฎกา) รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2

18 วนพธ ท2 11 สงหาคม 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548

เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

75

เหนดวยตอรางกฎหมายดงกลาว เชน สรางคณา หรอ เกยรตขจร ซF งไดใหเหตผลถงความไมเหมาะสม

ของการบญญตรางมาตราน5 ไว ท5งมความขดแยงกบหลกการ มความซ5 าซอนของกฎหมาย และเปน

กฎหมายทFมลกษณะจากดสทธและเสรภาพของประชาชน ดวยเหตผลดงกลาวกไมทาใหกฎหมายน5

ตกไป อยางไรกตามการเพFมบทบญญตจงเปนการเรFมตนความเปลFยนแปลงอยางสาคญของกฎหมาย

คอมพวเตอรของไทย

ตอมาสวนใน (4) เปนการเผยแพรหรอสงตอขอมลคอมพวเตอร มประเดนวา การฟอลเวรด

(Forward) ขอมลคอมพวเตอร เปนความผดตามรางมาตราน5หรอไม และรวมถงการสราง Link ไปยง

ขอมลคอมพวเตอรปลอมดวยหรอไม139

ทวศกด[ อธบายวา การฟอลเวรด คอ การแตงขอความใหมโดยการคดลอกขอความแลวสงตอ

และการฟอลเวรดกถอเปนการนาเขาขอมลคอมพวเตอร แตถาผทFกระทาการฟอลเวรดไมรวา

ขอมลคอมพวเตอรทFตน ฟอลเวรดไปเปนขอมลปลอมหรอขอมลเทจกไมมความผด สวน

ขอมลคอมพวเตอรทFนาเขาสระบบคอมพวเตอรโดยการสราง Link ระบวาขอมลคอมพวเตอรปลอม

อยทFใด เชน ไปเขยนในเวบบอรด (web board) วามขาวดวนเกFยวกบกระทรวงการคลงใหไปอานไดทF

เวบมชยไทยแลนด ซF งถาเปนขอมลคอมพวเตอรปลอมหรอขอมลคอมพวเตอรเทจกเปนความผด140

สวนการฟอลเวรดขอความทFเปนการนนทาใสรายกนจะถอวาเปนความผดดวยหรอไม เพราะ

อาจจะไมถงข5นประชาชนตFนตระหนก หรอเกFยวกบความมFนคงของประเทศ เปนเพยงการกระจาย

ขาวของคนอFนเทาน5น141 ทาง มชย ช5 แจงตอประเดนดงกลาววา กรณเปนการใสรายหรอนนทา เปน

ความผดในเรF องหมFนประมาทอยแลว และเจาของเวบไซต (webmaster) จะตองเขามาดแลในการ

นาเขาขอมลคอมพวเตอรทFมเน5อหาในลกษณะดงกลาวดวย

เมFอพจารณาแลวจะเหนวาในรางมาตรา 12 สามารถแบงไดเปน 2 สวน ในสวนแรกเปน (1)

จะเหนวาในอนมาตราน5 มลกษณะทFแตกตางจากอนมาตราอFนอยางส5นเชง จากรางเปนลกษณะการ

139 อางแลว. สมชย จนทรมสการ (ผแทนสานกงานอยการสงสด). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะ

พเศษ) ครQ งท2 14. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

140 อางแลว. ทวศกดA กออนนตกล (ผแทนกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส2อสาร).รายงานการประชม

คณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 14. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

141 สรางคณา วายภาพ (ผแทนกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส2อสาร). รายงานการประชมคณะกรรมการ

กฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 14 วนพธ ท2 16 มถนายน 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการ

กฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร

พ.ศ. ...

76

กระทาความผดโดยการนาเขาขอมลคอมพวเตอรเพFอใหบคคลอFนเชFอวาเปนขอมลคอมพวเตอรทF

แทจรง ซF งใน (1) พจารณาเฉพาะขอมลคอมพวเตอรวาขอมลน5 นทาใหบคคลอFนเชFอวาเปน

ขอมลคอมพวเตอรจรงหรอไม โดยไมไดลงลกถงข5นพจารณาวาขอมลคอมพวเตอรน5นมเน5อหา

อยางไร หรอเปนขอมลตองหามหรอไม

ซF งตางกบสวนทFสองใน (2), (3) และ (4) ทFพจารณาถงเน5อหาของขอมลคอมพวเตอรทFนาเขา

สระบบคอมพวเตอรวาเน5อหาน5นสรางความตFนตระหนกหรอกระทบตอความมFนคงหรอไม ซF งจะ

กลายเปนปญหาในการบงคบใชภายหลง และอาจกลายเปนกฎหมายทFใชจากดสทธและเสรภาพใน

การแสดงความเหนของประชาชนอกชองทางหนFง เนFองดวยความไมชดเจนของกฎหมายประกอบกบ

ไมมหลกเกณฑทFแนนอนถงขอบเขตของเน5อหาทFนาเขาสระบบคอมพวเตอร

ดงน5นในภาพรวมของการถกเถยง ทางผเขารวมพจารณามความเหนแบงเปน 2 กลม ท5งกลม

คนทFเหนดวยกบการมบทบญญตน5 และไมเหนดวย จากมมมองของฝายทFเหนดวย เชน มชย โดยทา

หนาทFเปนประธานคณะกรรมการฯ มองถงปญหาทFเกดข5นในสงคมไทย ณ ขณะน5น ท5งการแสดง

ความเหนของประชาชนบนพ5นทFสFอใหม อยางสFออนเตอรเนต ประกอบกบกฎหมายทFมอยในขณะน5น

กไมสามารถจะบงคบใชกบปญหาทFเกดข5นไดท5งหมด ไมวาจะเปนการแสดงความคดเหนทางการ

เมอง ความเหนทFกระทบตอความมFนคงแหงราชอาณาจกร หรอความเหนทFพาดพงในประเดนสถาบน

กษตรย จงทาใหตองเรงแกไขปญหาทFเกดข5น ดวยการรางบทบญญตมาน5 ข5น ซF งกมความยอนแยงกบ

หลกการทFตนไดยดถอไวในตอนแรกวา ตองการใหกฎหมายฉบบน5 เปนเพยงเรF องทF เกFยวกบ

อาชญากรรมทางคอมพวเตอรเทาน5น สวนอกกลมหนFงทFมบทบาทในการคดคานตอการมบทบญญต

ดงกลาว เชน สรางคณา ทFใหเหตผลวาบทบญญตทFรางข5นใหมน5 ไมไดเปนกรณอาชญากรรมทาง

คอมพวเตอร แตมลกษณะทFใชคอมพวเตอรไปกระทาความผดอยางชดเจน ซF งขดแยงกบหลกการของ

กฎหมายทFใหไวในตอนแรก รวมถงไมปรากฏบทบญญตในลกษณะทFนาเอาความมFนคงแหง

ราชอาณาจกร และสถาบนกษตรยมาบทบญญตไวในกฎหมายตนแบบ ซF งหากมฐานความผดน5 จะทา

ใหกฎหมายมหลกการทFผดเพ5ยนไปได แมความเหนของทาง สรางคณา จะเปนไปตามหลกการ

ของกฎหมายมากวา แตดวยบทบาททFอยในทFประชมและความสมพนธของอานาจในระบบรฐราชการ

จงทาใหไมสามารถโตแยงหรอคดคานบคคลทFมบทบาทเหนอกวาอยางตาแหนงของประธานคณะ

กรรมการฯ ดงน5นบทบาทของผเขารวมการพจารณารางกฎหมายมความสมพนธและมความสาคญ

อยางมากในการกาหนดหลกการหรอทศทางของกฎหมายไดเปนอยางด

77

3.3.5. ความผดฐานนาเขาขอมลคอมพวเตอรท?มลกษณะเปนรปภาพ

รางมาตรา 14 นาความผดฐานนาเขาขอมลคอมพวเตอรทF มลกษณะเปนรปภาพ142 ม

วตถประสงคเพFอกาหนดความผดกรณทFมการทาและเผยแพรภาพ ซF งไมถงกบเปนภาพลามก แตสงผล

ใหผอFนไดรบความอบอาย ถกดหมFน ถกเหยยดหยาม เชน ภาพเหมอนทFทาเปนการตน หรอภาพ

ลอเลยนบคคลอFน บางกรณอาจเปนถอยคา ขอความรนแรง อาจกอใหเกดความเสยหายไมเพยงแคตว

บคคล และยงเสยหายเปนวงกวางดวย

โดยในรางทFถกเสนอใหกรรมการกฤษฎกาพจารณาในคร5 งแรกเปนไปในทศทางทFเนนใน

เรFองของการนาเขาขอมลคอมพวเตอรอนมลกษณะเปนภาพลามกและมการเผยแพรใหปรากฏแก

ประชาชน ซF งขอความดงกลาว มความเหนแยงจาก มชย วา คาวา “เพFอปรากฏแกประชาชน”ในราง

มาตราน5น ดจะไมครอบคลมถงประชาชนทFสมครเปนสมาชกของเวบไซตน5นๆ เพราะในบางเวบไซต

จะตองสมครสมาชกกอนจงจะสามารถเขาไปดเน5อหา ขอมลของเวบไซตดงกลาวได เชน เวบเผยแพร

คลปลามกอนาจาร จะตองเปนสมาชกเสยกอน จงจะสามารถเขาถงขอมลหรอเน5อหาได143

ซF งหากตความวา “เพFอปรากฏแกประชาชน” ดจะไมครอบคลมหรอตรงวตถประสงค

เทาทFควร จงมความเหนใหปรบแกไขรางมาตราดงกลาวใหครอบคลมมากยFงข5 น โดยใหทาง

เลขานการฯ แกไขรางดงกลาวเปน

“ผใดเผยแพรภาพของผอ%นในระบบคอมพวเตอร โดยประการท%นาจะทาใหผ อ%นนSน

เสย ช%อเสยง ถกดหม%น ถกเกลยดชง หรอไดรบความอบอาย ตองระวางโทษ

จาคกไมเกนสามปหรอปรบไมเกนสามป หรอปรบไมกนหกหม%นบาท หรอทSงจาทSง

ปรบ

142 รางมาตรา 14

“ผใดกระทาดวยประการใดๆ โดยวธการทางอเลกทรอนกส เพ2อใหปรากฏแกประชาชนดวยการผลต

สงผาน จดใหไดมา หรอทาใหแพรหลายซ2งขอมลคอมพวเตอรท2เปนส2งลามกอนาจารโดยใชระบบคอมพวเตอร ตอง

ระวางโทษจาคกไมเกนสามป หรอปรบไมเกนหกหม2นบาท หรอทQงจาทQงปรบ

ถาส2 งลามกอนาจารตามวรรคหน2 งเก2ยวกบบคคลอายไมเกนสบแปดป ไมวาผกราจะรหรอไมกตาม

ผกระทาตองระวางโทษจาคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหน2งแสนบาท หรอทQงจาทQงปรบ”

143 มชย ฤชพนธ (ประธานคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 5

วนพธ ท2 25 กมภาพนธ 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548

เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

78

ถาภาพท%เผยแพรตามวรรคหน%ง เปนภาพท%เกดจากการตดตอ เตม หรอ

ดดแปลงดวยวธการทางอเลกทรอนกสหรอวธการอ%นใด ผกระทาตองระวางโทษ

จาคกตSงแตสองปถงหาป หรอปรบตSงแตส%หม%นบาทถงหน%งแสนบาท หรอทSงจาทSง

ปรบ”

จากรางทFแกไข สนทร และ เกยรตขจร ต5งคาถามวา คาวา “การเผยแพรภาพของผอFน” หรอ

กรณการฟอลเวรดขอมลคอมพวเตอรทFไมเหมาะสม เปนความผดฐานเผยแพรขอมลทFไมเหมาะสม

ตามรางมาตรา 12 (4) อยแลว และหากจะบญญตไวเชนเดมจะเปนการซ5 าซอนกนหรอไม144 และ

ความผดในรางแกไขน5 มลกษณะคลายกบมาตรา 329 ในประมวลกฎหมายอาญา เพราะมลกษณะการ

กระทาความผดตามรางมาตรา 14 น5 จะจากดเฉพาะการนาเขาขอมลคอมพวเตอรทFเปนรปภาพหมFน

ประมาท ซF งกในทานองเดยวกนกบความผดฐานหมFนประมาทดวยการโฆษณาอยแลว เวนแตวาการ

กระทาตามรางมาตรา 14 จะเขาขอยกเวนความผดตามประมวลกฎหมายอาญา จงจะตองมรางกฎหมาย

เพFมเตม ซF งหากเกดกรณของการหมFนประมาทบนโลกอนเตอรเนต มาตรา 329 จะไมสามารถตความ

ไปไดครอบคลม หากยงสามารถใชมาตรา 329 ได ควรจะตดรางมาตรา 14 ออก145

เขมชย ชตวงศ ตอบคาถามดงกลาววา ในรางมาตรา 14 หากสงเกตใหดจะมขอบเขตกวางกวา

ความผดฐานหมFนประมาทดวยการโฆษณา เพราะในรางน5 มคาวา “ไดรบความอบอาย” ซF งจะม

องคประกอบของสทธสวนตวอยดวย การนาเขารปภาพทFไมถงกบทาใหดหมFน ถกเกลยดชง เสย

ชFอเสยง แตเปนรปทFบคคลน5นไมตองการเปดเผยใหใครเหน เมFอเผยแพรออกไปอาจจะทาใหเกดความ

อบอาย ซF งตามรางพระราชบญญตน5ตองการคมครองมากกวาประมวลกฎหมายอาญา เชน บางรปภาพ

144 สนทร เปล2ยนส (ผชวยเลขานการคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะ

พเศษ) ครQ งท2 15 วนพธ ท2 14 กรกฎาคม 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลข

เสรจท2 0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

145 เกยรตขจร วจนะสวสดA (คณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2

15 วนพธ ท2 14 กรกฎาคม 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2

0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

79

ลงหนงสอพมพอาจไมผด แตถาลงอนเตอรเนตอาจเปนความผด เพราะในอนเตอรเนตสามารถ

เผยแพรขอมลไดมากกวา146

สวนประเดนของการเผยแพรทFมความคลายคลงกบรางมาตรา 12 (4) ประเดนดงกลาว มชย ก

เหนพองดวยวาอาจจะเกดปญหาเรFองการบงคบใชตามมาไดในภายหลง จงไดปรบแกไขกฎหมายโดย

ตดคาวา “การเผยแพร” ออก147 เพราะจะไมทาใหเกดความทบซอนกบรางมาตรา 12 แตจะมงหลกไป

ทFการทาใหปรากฏขอมลคอมพวเตอรมากกวา สวนเรF องของการนาเขารปภาพลอเลยนใน

หนงสอพมพ เชน รปภาพลอเลยนนกการเมอง (Parody) กถอวามความผดตามรางมาตราดงกลาวน5

ดวย148

และในรางมาตรา 14 น5 มผคดคานวาเปนกฎหมายทFไมไดคมครองคอมพวเตอร แตเปน

ลกษณะของการใชคอมพวเตอรไปกระทาความผด ซF งตองลงลกไปพจารณาถงเน5อหาดวยวาเปนการ

นา เขา รปภาพทF กอให เ กดความอบอาย ดหมFน หรอไม การบญญตกฎหมายลกษณะน5 ใน

พระราชบญญตทFเกFยวกบคอมพวเตอรอาจจะทาใหหลกการของกฎหมายผดเพ5ยนไป จงเสนอใหตด

ออกเหมอนกบความผดฐานฉอโกงทางคอมพวเตอร และไปใชความผดหลกตามประมวลกฎหมาย

อาญาตามเดม149

146 เขมชย ชตวงศ (คณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2 15 วน

พธ ท2 14 กรกฎาคม 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2 0257/2548 เลข

แฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

147 รางมาตรา 14 “ผใดนาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรท2ปรากฏเปนภาพของผอ2นและภาพนQนเปน

ภาพท2เกดจากการตดตอ เตม หรอดดแปลง ดวยวธการทางอเลกทรอนกสหรอวธการอ2นใด ทQงนQ โดยประการท2นาจะ

ทาใหผอ2นนQนเสยช2อเสยง ถกดหม2น ถกเกลยดชง หรอไดรบความอบอาย ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามป หรอ

ปรบไมเกนหกหม2นบาท หรอทQงจาทQงปรบความผดตามวรรคหน2 งเปนความผดอนยอมความได ถาผเสยหายใน

ความผดตามวรรคหน2 งเสยกอนรองทกข ใหบดา มารดา คสมรส หรอบตรของผเสยหายรองทกขได และใหถอวา

เปนผเสยหาย”

148 มชย ฤชพนธ (ประธานคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2

15 วนพธ ท2 14 กรกฎาคม 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2

0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

149 เกยรตขจร วจนะสวสดA (คณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2

15 วนพธ ท2 14 กรกฎาคม 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2

0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

80

ซF ง เขมชย ไดใหคาตอบวา ความผดหลกตามประมวลกฎหมายอาญา ไมสามารถครอบคลม

ไดถงการกระทาความผดบนพ5นทFอนเตอรเนตในเรFองของการไดรบความอบอาย สวนใหญแลวจะใช

กบการลงภาพในหนงสอพมพเสยมากกวา ดงน5นรางมาตรา 14 จะใชกบพ5นทFอนเตอรเนต ทาใหตาง

กบความผดฐานหมFนประมาทตามกฎหมายอาญา

เมFอพจารณากฎหมายแลวเสรจ ทาง มชย ใหแยกรางกฎหมายมาตรา 12 และมาตรา 14 น5 ให

เปนสวนเฉพาะ แยกออกจากความผดทFตองการปกปองคมครองคอมพวเตอร เปนการใชคอมพวเตอร

ไปกระทาความผด เพFอจะไดครอบคลมกบการกระทาความผดทFเกดข5นและประมวลกฎหมายไม

สามารถตความได150 จงมการแยกหมวดของการกระทาความผดทางคอมพวเตอรออกเปน 2 หมวด คอ

เปนการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร และการกระทาความผดเกFยวกบเน5อหา ซF งปรากฏในราง

กฎหมายกอนจะสงพจารณาในข5นตอนตอไป

ดงน5น รางกฎหมายในช5นคณะกรรมการกฤษฎกาจะถกแบงหมวดของการกระทาความผด

ออกอยางชดเจน คอ ความผดเกFยวกบคอมพวเตอร คอมาตรา 5 ถงมาตรา 11 และความผดเกFยวกบ

เน5อหา คอ มาตรา 12 ถงมาตรา 14 (โดยภายหลงไดปรบเลขมาตรากอนเสนอเขาสการพจารณาตอไป

เปน มาตรา5 ถงมาตรา 11 และมาตรา13 ถงมาตรา 15) จะเหนวาแมในตอนแรกของการรางกฎหมาย

จะยดหลกการเปนสาคญวาจะตองเปนกฎหมายทFใชปกปองโจมตระบบคอมพวเตอร หรอเปน

อาชญากรรมทางคอมพวเตอรอยางเดยวเทาน5น แตเมFอพจารณาไป กลบพบกฎหมายทFไมถอวาเปน

อาชญากรรมทางคอมพวเตอรอยางแทจรงปรากฏข5น และเหตผลกเพยงใหสอดคลองกบปญหาสงคม

ทFเกดข5นในขณะน5น

3.3.6 บทสรปของการพจารณารางกฎหมาย

จากขอถกเถยงทFเกดข5นในการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา ทาใหเหนรอยรอยของความ

เปลFยนแปลงของกฎหมายซF งท5งจากขอถกเถยงทFเกดข5น และบทบาทหนาทFของผเขารวมพจารณาทF

เปนกาหนดหลกการและทศทางของกฎหมายอยางสาคญ ดงน5นแลวสวนน5 จงทาการพจารณาถง 2

ประเดนสาคญคอ ประเดนแรก มมมองความเหนของผเขารวมการพจารณารางกฎหมาย และประเดน

ทFสอง ทศทางความเปลFยนแปลงไปของกฎหมาย

150 มชย ฤชพนธ (ประธานคณะกรรมการกฤษฎกา). รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) ครQ งท2

15 วนพธ ท2 14 กรกฎาคม 2547. ณ หองประชมโบราณ ชQน 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจท2

0257/2548 เลขแฟม 0633/2546. ช2อเร2องรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

81

1. มมมองความเหนของผเขารวมการพจารณารางกฎหมาย

ในการประชมช5นคณะกรรมการกฤษฎกานอกจากจะมคณะกรรมการทFถกแตงต5งใหพจารณา

รางกฎหมายแลว ยงเชญบคคลภายนอกใหเขารวมแสดงความเหนตอรางกฎหมายดวย โดยสวนใหญ

จะเปนตวแทนจากหนวยงานของรฐ เชน ผแทนจากสานกงานตารวจแหงชาต ผแทนจากกระทรวง

ยตธรรม ผแทนสานกงานอยการสงสด เปนตน ซF งในการถกเถยงแมจะมการโตเถยงของฝายทFเหน

ดวยและไมเหนดวย แตโดยสวนใหญทางผเขารวมประชมกลบยดถอหลกการของกฎหมายอยาง

ชดเจน ในการถกเถยงจงเนนไปทFประเดนวาดวยหลกการของกฎหมายเปนสวนใหญ อยางเชน กรณ

ของการรางมาตรา 12 ความผดฐานปลอมแปลงทFถกแกไขเปนการนาเขาขอมลคอมพวเตอรปลอม ซF ง

ประเดนทFปรากฏจะเปนหลกการหรอวตถประสงคของกฎหมาย และการเขยนถอยคาใหสามารถ

ตความไดตรงตามเจตนารมณ เปนตน

โดยบคคลทFมบทบาทในการพจารณากฎหมายในช5นกรรมการกฤษฎกา เชน มชย ฤชพนธ ซF ง

ทาหนาทF เปนประธานคณะกรรมการกฤษฎกา ภมหลงดานการศกษาจบดานนตศาสตรจาก

มหาวทยาลยธรรมศาสตร และเสนทางการทางานจะอยในแวดวงดานนตศาสตรและอยในระบบ

ราชการ ท5งเคยดารงตาแหนงกรรมการกฤษฎกา (ชวงพ.ศ. 2543-2546) เปนกรรมการรางกฎหมาย

หลายฉบบถอวาเปนผทรงคณทางดานกฎหมายคนหนFง บทบาทดานการเมอง เคยดารงตาแหนงเปนทF

ปรกษากฎหมายนายกรฐมนตร (ชวงพ.ศ. 2516) และรฐมนตรประจาสานกนายกรฐมนตร (พ.ศ. 2523)

บทบาททFสาคญไดรบการถกแตงต5งเปนสมาชกสภานตบญญตแหงชาต และประธานสภานตบญญต

แหงชาต (ในชวงพ.ศ. 2549)151

บคคลทFมบทบาทในการพจารณากฎหมายตอมาคอ สรางคณา วายภาพ ซF งจะเหนมมมองและ

การแสดงความเหนสวนใหญในทางหลกการของกฎหมาย ภมหลงการศกษาจบนตศาสตรจาก

มหาวทยาลยธรรมศาสตร หากเสนทางการทางานอยในแวดวงของเทคโนโลยสารสนเทศ เชน เคย

ดารงตาแหนงเปนอนกรรมการปฏรปกฎหมายดานธรกรรมทางอเลกทรอนกส และอนกรรมการ

พฒนาระบบเทคโนโลยสารสนเทศ ซF งถอวาเปนผเชFยวชาญทางดานคอมพวเตอรและเทคโนโลย

สารสนเทศอยางมาก ดงน5นมมมองหรอความเหนยอมมทศทางของหลกการและทางปฏบตอยาง

ชดเจน152

151 ไ ท ย ร ฐ อ อ น ไ ล น . ม ช ย ฤ ช พ น ธ . ส บ ค น เ ม2 อ 30 ก ร ก ฎ า ค ม 2563. จ า ก เ ว บ ไ ซ ต

https://www.thairath.co.th/person/4129

152 ETAD. (2558). ค ณ ะ ผ บ ร ห า ร ส พ ธ อ . ส บ ค น เ ม2 อ 30 ก ร ก ฎ า ค ม 2563. จ า ก เ ว บ ไ ซ ต

https://www.etda.or.th/content/xsurangkana-wayuparb-executive-director.html

82

สวนบคคลตอมา คอ เกยรตขจร วจนะสวสดT ถอเปนอกบคคลหนF งทFใหความสาคญตอการ

บญญตกฎหมาย จะเหนวาหากเปนประเดนทFจะทาใหกฎหมายผดแปลกไปจากหลกการ จะเสนอ

ความเหนใหกฎหมายกลบเขาสหลกการตามเดม ซF งถอวาเปนอกคนหนF งทFมบทบาทตอ พ.ร.บ.

คอมพวเตอร อยางมากคนหนF ง โดยจากภมหลงการศกษา จบการศกษาดานนตศาสตรจาก

มหาวทยาลยธรรมศาสตร และทางานในสายงานกฎหมายมาอยางยาวนาน ท5งเปนอาจารยพเศษใหกบ

มหาวทยาลยตางๆ เคยดารงตาแหนงกรรมการกฤษฎ (ต5งแตพ.ศ. 2534) และกรรมการเนตบณฑตสภา

(ต5งแต พ.ศ. 2535) ซF งถอไดวาเปนอาจารยดานนตศาสตรทFมชFอเสยงอยางมาก รวมถงเปนผมความ

เชFยวชาญทางดานกฎหมายอาญาดวย153

สวนกรณบทบาทหนาทFของผเขารวมพจารณากถอเปนอกปจจยหนF งทFสงผลตอความเหน

และมตในการพจารณารางกฎหมายดวย หากพจารณาขอถกเถยงการใหความเหน และมตสวนใหญ

น5น จะอยทFประธานคณะกรรมการฯ คอ มชย ฤชพนธ ซF งในหลายกรณพบวา บางความเหนหรอ

ขอเสนอประเดนกฎหมายทางผเขารวมการพจารณา เชน คณะกรรมการกฤษฎกา ผแทนจากหนวยงาน

ตางๆ จะใหความเหนทFขดแยง และมมตเสยงทFมากกวา แตเมFอทางประธานฯ มความเหนแยงตอ

ขอเสนอดงกลาว พบวาความเหนจากผเขารวมการพจารณากลบตกไป และยดเอาความเหนจาก

ประธานฯเปนสาคญ แมความเหนน5นจะเปนเสยงขางนอยกตาม ดงน5นความเปลFยนแปลงของ

กฎหมายนอกจากจะสมพนธกบบรบบททางสงคมแลว ยงพบวาบทบาทของผเขารวมการพจารณาก

สาคญประการหนFงดวย เพราะสามารถกาหนดหลกการและทศทางของกฎหมายไดอยางชดเจน

2. ทศทางการเปล?ยนแปลงไปของกฎหมาย

ต5 งแตการเรF มรางกฎหมายจนถงการพจารณากฎหมายโดยคณะกรรมการกฤษฎกา ราง

กฎหมายดงกลาว มการพฒนาเปลFยนแปลงเปนกฎหมายคอมพวเตอรในแบบประเทศไทยอยไมนอย

โดยเรFมแรกจากการรางกฎหมายโดยคณะอนกรรมการยกรางเฉพาะกจรางกฎหมายอาชญากรรมทาง

คอมพวเตอร ยงคงยดเอาหลกการของอนสญญาระหวางประเทศมาเปนตนแบบ แมไมไดนาเอามาใช

ถกตองท5งหมด แตยงคงวตถประสงคและหลกการสาคญคอการปกปองคมครองระบบคอมพวเตอร

ขอมลคอมพวเตอรและเครอขายคอมพวเตอร ซF งเปนการกระทาความผดทFจะนาไปสอาชญากรรมทาง

คอมพวเตอรอยางชดเจน

153 Readgur. ประวตการศกษาและการทางานศาสตรจารยพเศษ ดร. เกยรตขจร วจนะสวสดA . สบคนเม2อ 30 กรกฎาคม

2563. จากเวบไซต http://readgur.com/doc/2069086/ประวตการศกษาและการทางานศาสตรจารยพเศษ-ดร.-เกยรต

ขจร-วจนะสวสดA

83

แตเมFอรางกฎหมายดงกลาวเขาสการพจารณาของคณะกรรมการกฤษฎกา หลกการของ

กฎหมายเรFมเปลFยนไปจากเดม “ปกปองคมครองคอมพวเตอร ไมใหถกโจมต หรอตกเปนเปาหมายใน

การกออาชญากรรม” แตในช5นคณะกรรมการกฤษฎกาไดเพFมหลกการการคมครองนอกจากหลกการ

สาคญในขางตนแลว ยงใหความคมครองถง “การกระทาทFใชคอมพวเตอรไปเปนเครFองมอในการ

กระทาความผด” ซF งในทางปฏบตแลว ลกษณะของการกระทาดงกลาวจะมกฎหมายอาญาครอบคลม

เพยงพอ ทางคณะกรรมการกฤษฎกาไดใหเหตผลในการตดบทบญญตความผดฐานฉอโกงออกไป

ดวยเหตผลวา กฎหมายอาญาครอบคลมถงกรณดงกลาวแลว แตกลบเพFมเตมและนาเอาบทบญญต

เกFยวกบการนาเขาขอมลคอมพวเตอรเขามา ทาใหกลายเปนความผดทางคอมพวเตอรทFเกFยวกบเน5อหา

กลาวคอ ตองพจารณาลกไปถงเน5อหาของขอมลคอมพวเตอรวาเปนความผดหรอไม ซF งตามอนสญญา

ฯ มเพยงเรFองความผดลามกอนาจารเดก และความผดเกFยวกบลขสทธT เทาน5น

ดงน5น จากการพจารณาของคณะกรรมการกฤษฎกาจงเรFมเหนรองรอยความเปลFยนแปลงของ

กฎหมายคอมพวเตอรแบบไทยๆ ข5นแลวบางสวน และประกอบกบเมFอพจารณาถงคณะกรรมการ

ผจดทารางกฎหมายและพจารณากฎหมาย ท5งคณะอนกรรมการเฉพาะกจยกรางกฎหมายฯ และ

คณะกรรมการกฤษฎกาฯ จะพบวาสวนใหญแลวเปนตวแทนจากหนวยงานภาครฐ ทาใหเหนวา

มมมองของการพจารณากฎหมายเนนไปทFการพจารณากฎหมายใหสอดคลองกบสภาพปญหาของ

สงคม ไมไดพจารณาถงวธการทางเทคนคทFจะใชโจมตคอมพวเตอร ซF งถอวาเปนหลกการใหของ

กฎหมายคอมพวเตอร

84

บททM 4

จากอาชญากรรมคอมพวเตอรสการควบคมเสรภาพคอมพวเตอร: ขอถกเถยงและการ

ปรบเปลIยนบทบญญตของกฎหมายภายหลงการรฐประหาร 2549 และ 2557

หลงจากพจารณากฎหมายในช5นคณะกรรมการกฤษฎกาแลวเสรจ โดยในข5นตอไปราง

กฎหมายดงกลาวจะตองถกเสนอใหสภาผแทนราษฎรเปนผพจารณาเปนลาดบถดไป แตเมFอเกดการ

รฐประหารข5 น ทาใหกฎหมายตองถกพจารณาโดยสภานตบญญตแหงชาต ดงน5 นในบทน5 จะ

ทาการศกษาถงการจดทารางกฎหมายซF งเกดข5นภายหลงการรฐประหารท5ง 2 ชวง คอ การจดทาราง

กฎหมายหลงการรฐประหาร 2549 และ การจดทารางกฎหมายหลงการรฐประหาร 2557

ในการศกษาการจดทารางกฎหมาย จะพจารณาถงขอถกเถยงทFเกดข5นในการประชม ซF ง

นอกจากความเหนของรางกฎหมายจากคณะกรรมาธการวสามญแลว ยงมความเหนจากทFปรกษา

คณะกรรมาธการวสามญดวย นอกจากน5 ในการจดทารางกฎหมาย จะเชญบคคลผมความร ความ

เชFยวชาญเขามารวมแสดงความเหนตอรางกฎหมายในประเดนตางๆ ดงน5น ทางผวจยจงเหนวา

มมมองความเหนของบคคลทFเขารวมประชมจงเปนปจจยทFสาคญอยางหนFงทFสามารถเปนตวกาหนด

ทศทางของกฎหมายได และนอกจากมมมองของผเขารวมพจารณาแลวยงพจารณาถงความเชFอมโยง

ของบคคลเหลาน5นผานอดมการณ บทบาทหนาทFการทางาน ภมหลง เพFอใหสามารถเขาใจความคด

ของบคคลเหลาน5นไดมากยFงข5น จากการศกษาปจจยประเดนท5งหมดในขางตน จะทาใหรถงความ

เหตผลของการเปลFยนแปลงไปของกฎหมายฉบบน5ไดเปนอยางด

4.1 ขอถกเถยงในสภานตบญญตแหงชาต หลงการรฐประหาร พ.ศ. 2549

“ในฐานะทFเปนคนไทยรสกสะเทอนใจและไมคาดฝนวาจะเกดข5นได เปนขอความทF

หมFนพระบรมเดชานภาพทFรนแรงมากๆ เลย ซF งทาใหกระผมมความรสกวาแยมาก

ครบ แลวเรากไมมกฎหมายทFจะไปควบคมสFงเหลาน5 โดยตรงจรงๆ พอกระผมเขามา

ทFกระทรวงไอซทกทราบวามกฎหมาย 4 ฉบบทFรางไวเรยบรอยพรอมทFจะเสนอได

85

กระผมกเลยไดดาเนนการเสนอเขา ครม. แลวกดวยความทFเปนคนใจรอน ผมกเลย

กราบเรยน ครม. วาขอใหเปนเรFองดวน”154

หลงจากทFสภานตบญญตแหงชาต (สนช.) ถกแตงต5งข5นไดเพยงหนF งเดอน สทธชย โภไคย

อดม รฐมนตรกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสFอสาร (กระทรวงไอซท) ไดผลกดนราง

กฎหมายฉบบน5 เขาส สนช. เพFอพจารณาเปนการดวน โดยสมาชก สนช. จานวน 242 คน155 ซF งแบง

ออกเปนสามกลมใหญ คอภาครฐ (เชน ขาราชการพลเรอน ศาล ตลาการ ตารวจ ทหาร) จานวน 79 คน

ภาคเอกชน (เชน บคคลจากสถาบนการเงน นกธรกจ นกกฎหมาย) จานวน 43 คน ภาคสงคม (เชน

นกการเมอง สFอมวลชน) จานวน 91 คน และภาควชาการ (เชน อาจารย นกวจย นกวชาการ) จานวน

29 คน ซF งสดสวนดงกลาวตวแทนจากภาครฐจะมจานวนมากทFสด

เมFอรางกฎหมายถกเสนอใหพจารณาในวาระทF 1 แมจะมความเหนตอรางกฎหมายดงกลาว

มากมายถงความจาเปนในการผลกดนใหตองพจารณาอยางเรงดวน แตในทายทFสดแลวผเขารวมการ

พจารณาฯ มมตรบหลกการของรางกฎหมายดงกลาว พรอมกบแตงต5งกรรมาธการวสามญเพFอทา

หนาทF พจารณารางกฎหมายตอไป ซF งในขณะน5 น ทางรฐมนตรกระทรวงไอซท เปนผ เสนอ

กรรมาธการฯ จานวน 25 คน156 ปรากฏเปน ตวแทนท?เปนตารวจ จานวน 2 คน ตวแทนจากหนวยงาน

รฐ จานวน 15 คน และตวแทนจากองคกรเอกชนและกลมองคกรไมแสวงหากาไร จานวน 8 คน ซF ง

สดสวนของกรรมาธการวสามญฯ สวนใหญแลวจะเปนตวแทนทFมาจากหนวยงานรฐมากถง 17 คน

คดเปนรอยละ 68 ของจานวนกรรมาธการวสามญท5งหมด

ท5งน5 ในการพจารณารางกฎหมายฯ ไดเชญบคคลอFน เชน ตวแทนตารวจ ผมความรความ

เชFยวชาญดานคอมพวเตอร และบคคลจากหนวยงานเอกชนเขามารวมการพจารณาดวย โดยทาง

คณะกรรมาธการวสามญฯ เหนวาเปนผทFมความรตอประเดนทFจะอภปรายในวาระการประชม เชน

แตงต5งบคคลดงกลาวในตาแหนงทFปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ หรอเปนการเชญบคคลเขามาให

ความเหนตอประเดนตางๆทFกาลงพจารณา จานวน 27 คน ซF งแบงออกไดเปน 4 กลม ประกอบดวย

ตวแทนจากตารวจ จานวน 5 คน ตวแทนจากหนวยงานรฐ จานวน 18 คน ตวแทนจากองคกรเอกชน

และกลมองคกรไมแสวงหากาไร จานวน 3 คน และตวแทนจากหนวยงานอ?น จานวน 2 คน และ

154 สทธชย โภไคยอดม รฐมนตรวาการกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส2อสาร ไดกลาวไวใน รายงานการ

ประชมสภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 6/2549 วนพธ ท2 15 พฤศจกายน 2549 ณ ตกรฐสภา, หนา 49.

155 ราชกจจานเบกษา. เลม 123 ตอนพเศษ 109 ง (12 ตลาคม 2549). หนา 1-10.

156 ประกาศสภานตบญญตแหงชาต เร2อง ตQงคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทา

ความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ...

86

สดสวนของบคคลทFถกเชญเขารวมการพจารณารางกฎหมายทFมาจากหนวยงานของรฐมจานวน 23

คน จากท5งหมด 28 คน คดเปนรอยละ 82 ของจานวนผถกเชญเขารวมพจารณารางกฎหมาย

ในสวนน5 จะเปนการศกษาถงขอถกเถยงทFเกดข5นในระหวางการประชมของ สนช. และการ

ประชมของคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางกฎหมายฯ เพFอใหเหนวากฎหมายทFถกแกไขเพFมเตม

เขามาน5น จะมการปรบเปลFยนเน5อหาไปในทศทางใด เปนไปตามวตถประสงคทFทางคณะกรรมการ

กฤษฎกาไดเคยกาหนดไวหรอไม รวมถงศกษาถงบทบาทหนาทFของผมอานาจในการพจารณาราง

กฎหมายดวย โดยจะแบงประเดนออกเปน 3 สวน คอ 1. นยามศพท เพFอใหทราบวาขอบเขตของคา

นยามถกกาหนดไวอยางไรบาง สอดคลองตามกฎหมายตนแบบหรอไม 2. ความผดเกFยวกบ

คอมพวเตอร (มาตรา 13 ความผดฐานนาขอมลคอมพวเตอรเขาสระบบคอมพวเตอร) โดยรางกฎหมาย

ดงกลาวเมFอถกบงคบใชเกดปญหาข5นอยางมาก ท5งเจตนารมณของกฎหมาย ความไมชดเจนของ

บทบญญต จงเปนทFนาสนใจวาเหตใดบทบญญตของกฎหมายจงเปนเชนน5น 3. อานาจหนาทFของ

พนกงานเจาหนาทF เนFองดวยเปนกฎหมายเกFยวกบการกระทาความผดทางคอมพวเตอรฉบบแรก จง

เปนประเดนนาสนใจวามการกาหนดขอบเขตใหอานาจแกเจาหนาทFในดานใดบาง

4.1.1. นยามศพท

คานยามถอเปนสวนสาคญทF เปนการกาหนดถงขอบเขตของกฎหมาย ในราง พ.ร.บ.

คอมพวเตอรฯ กมคานยามศพทอยหลายคา ซF งในแตละคากเปนคาใหมทFไมคนชน หรอเปนคาทFเมFอ

แปลจากภาษาองกฤษแลว อาจทาใหเกดความเคลFอนไป จงตองมการพจารณาคานยามดวยวาสรปแลว

คานยามดงกลาวน5นมงหวงจะใชอยางไร

1. ระบบคอมพวเตอร

คาวา “ระบบคอมพวเตอร”157 ปรากฎในหลายมาตราของรางพระราชบญญตฉบบน5 เชน

ความผดในการเขาถงระบบคอมพวเตอรโดยมชอบ, การลวงรมาตรการการเขาถงระบบคอมพวเตอร

หรอการระงบ ชะลอ ขดขวางระบบคอมพวเตอร เปนตน จงทาใหมความจาเปนตองกาหนดคานยาม

ดงกลาวเพFอใหทราบถงขอบเขตของคาศพทดงกลาวในการตความหรอการบงคบใชตอไป และทาง

คณะกรรมาธการกฤษฎกาไดใหคานยามไววา เปนอปกรณหรอชดอปกรณทFใชเชFอมตอการทางาน

157 “ระบบคอมพวเตอร หมายความวา อปกรณหรอชดอปกรณท2เช2อมการทางานเขาดวยกน โดยไดมการกาหนด

ชดคาส2งและแนวทางปฏบตงานใหอปกรณหรอชดอปกรณทาหนาท2ประมวลผลขอมลโดยอตโนมต

87

ของคอมพวเตอรเขาดวยกน โดยมการกาหนดชดคาสFงหรอแนวทางในการปฏบตงานใหชดอปกรณ

ทาหนาทFประมวลผลขอมลไดโดยอตโนมต

คานยามดงกลาวมขอกงวลเกดข5นจากหลายฝาย ท5งอยากจะกาหนดคานยามใหสอดคลองกบ

พ.ร.บ. ลขสทธT พ.ศ. 2537 และคาแปลจากภาษาองกฤษทFอาจมความหมายไมตรงกน ศกด[สทธ[ ตรเดช

เสนอวา ควรเพFมคาวา “คาสFง ชดคาสFง หรอสFงอFนใด” เขาไปดวย เนFองจากวาในอนาคตอาจจะไมไดม

เพยงแคการทางานในลกษณะของชดคาสFงเทาน5น อาจจะเปนการทางานแบบนวรอนเนตเวรคหรอ

โลวบอรด ถาหากกาหนดเพยงคาวาชดคาสFงกไมสามารถครอบคลมไดถงการทางานลกษณะ

ดงกลาว158 ประกอบกบ ไพบลย อมรภญโญเกยรต ทFอธบายถงความหมายของการใชคานยามดงกลาว

ไวอยางชดเจนวา โดยปกตแลวการจะถอวาอปกรณอเลกทรอนกสดงกลาวเปนคอมพวเตอรหรอไม

น5น จะพจารณาวาอปกรณน5นสามารถประมวลผลไดหรอไม เพราะโดยปกตธรรมดาถาไมสามารถ

ประมวลผลไดอาจจะเปนอปกรณอเลกทรอนกสธรรมดา โดยจะตองมซอฟแวร (Software) ทFเปนตว

เชFอมตอการทางานระหวางอปกรณกบอปกรณหรออปกรณกบผใชงาน (User) ดงน5น ความหมายของ

ระบบคอมพวเตอร จงเปนอปกรณหรอชดอปกรณทFเชFอมการทางานเขาดวยกน โดยไดมการกาหนด

ชดคาสFง หรอวธการปฏบตอยางอFนเพFอใหอปกรณหรอชดอปกรณน5นเชFอมตอเขาดวยกน สามารถ

ทางานหรอประมวลผลไดอยางอตโนมต159 ซF งคานยามทFแปลมาจากกฎหมายตนแบบถอวาแปลมาได

ครอบคลมแลว และการพจารณากทาใหเขาใจถงความหมายของแตละคาเปนอยางด ทาใหปรบแกคา

นยามเปนดงน5

“ ระบบคอมพวเตอร หมายความวา อปกรณหรอชดอปกรณท%เช%อมการทางานเขา

ดวยกน โดยไดมการกาหนดชดคาส%ง หรอส% งอ%นใด และแนวทางปฏบตงานให

อปกรณหรอชดอปกรณทาหนาท%ประมวลผลขอมลโดยอตโนมต”160

158 ศกดA สทธA ตรเดช. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทา

ความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. วนพธท2 20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชม

กรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 16.

159 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. วนพธท2

20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 19.

160 ราชกจจานเบกษา. เลม 124 ตอน 27 ก (18 มถนายน 2550). หนา 4.

88

2. ขอมลคอมพวเตอร

คาวา “ขอมลคอมพวเตอร”161 กปรากฎอยในหลายมาตราเชนกน จงตองมการนยามคาศพทไว

เพFอไมใหเปนปญหาในการบงคบใชภายหลง รางกฎหมายในช5นคณะกรรมการกฤษฎกาทFไดอางอง

จากอนสญญาฯ ตนแบบ ซF งเปนการแปลจากภาษาองกฤษและคาศพทบางคา ผรางอาจจะสFอ

ความหมายออกมาไดไมถกตองสมบรณจงทาใหเกดขอกงวลในหลายฝายตอคานยามศพทดงกลาว

เรF มจาก สทธชย โภไคยอดม ทFต5 งขอสงเกตในคาวา “บรรดาชดคาสFงทFอยในระบบ

คอมพวเตอรในสภาพทFระบบคอมพวเตอรอาจประมวลผลได” เทากบวา ถาขอมลคอมพวเตอรน5นอย

ในลกษณะทFประมวลผลไมได กถอวาไมเปนขอมลคอมพวเตอรตามพระราชบญญตน5 ซF งหากเปน

กรณน5อาจจะเปนชองวางทFใชกระทาความผดได162 ไพบลย เหนดวยกบขอสงเกตดงกลาวและอธบาย

เพFมเตมวา กรณทFไปจบตวผกระทาผดแลวกอนหนาน5นขอมลคอมพวเตอรอาจจะถกลบไปแลว ตาม

กระบวนการคอตองไปกคนขอมลกลบมา ซF งหากตความตามรางทFเขยนมาคอ แมกระทFงอานาจในยด

หรอการกคนขอมลเจาหนาทFกไมสามารถทาได เพราะขอมลทFถกลบไปกลายเปนขอมลทFไมไดอยใน

ระบบคอมพวเตอรหรออยในสภาพทFอาจประมวลผลได เพราะฉะน5น หากพจารณาจากอนสญญาฯ

ประกอบ ทาใหเขาใจไดวาขอมลคอมพวเตอรจะหมายถงขอมลทFอยในสภาพทFใหคอมพวเตอรทางาน

ไดมากกวา ซF งหากแกไขถอยคาดงกลาวกสามารถทาใหตความไดกวางข5น และเปนประโยชนตอ

เจาหนาทFในทางปฏบตดวย163

กรณตอมากเปนปญหาในการตความเชนเดยวกน โดย ญาณพล ย?งยน ในคาวา “บรรดาทFอย

ในระบบคอมพวเตอร” หากบญญตไววา “อยในระบบคอมพวเตอร” กหมายความวาขอมลน5นตองอย

ในระบบคอมพวเตอร แตถาไมไดอยในระบบคอมพวเตอร แตเกบไวขางนอก เชน ใสกลอง ใสต

161 “ขอมลคอมพวเตอร หมายความวา ขอมล ขอความหรอชดคาส2ง บรรดาท2อยในระบบคอมพวเตอรในสภาพท2

ระบบคอมพวเตอรอาจประมวลผลได”

162 สทธชย โภไคยอดม. (ประธานคณะกรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. วนพธ

ท2 20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2.

163 อางแลว. ไพบลย อมรภญโญเกยรต. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวา

ดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. หนา 19.

89

เอาไว จะไมเปนขอมลคอมพวเตอรหรออยางไร 164 (ในสวนน5 เขาใจวา อาจจะมการเกบ

ขอมลคอมพวเตอรในแผนซด แผนดวด หรอแฟลชไดร (USB Flash drive) เปนตน ขอมลเหลาน5น

หากตความตามคานยามจะไมถกเรยกวาเปนขอมลคอมพวเตอร-ผเขยน) ทาง สทธชย จงยกตวอยางให

เหนภาพชดเจนวา สมมตวามคนเขยนคาหมFนพระบรมเดชานภาพในสมด Daily สวนตว จะเปน

ความผดหรอไม165

พรเพชร วชตชลชย ตอบคาถามวาลกษณะการกระทาน5นเปนความผดในกฎหมายอาญา และ

ไมผดตามพระราชบญญตฉบบน5 เพราะขอความดงกลาวน5นไมถอวาเปนขอมลคอมพวเตอร166 ซF ง

สทธชย มความตองการใหคานยามดงกลาวครอบคลมในกรณคลายกบกฎหมายอาญาดวย แมวาจะม

ขอความหมFนฯ พระบรมเดชานภาพ หรอขอความทFเปนความผดในเรFองอFน ๆ เกบไว แตไมไดอยใน

ระบบคอมพวเตอร ถาเปนขอมลคอมพวเตอรกถอวามความผด167

ดาน อครวฒน เทพหสดน ณ อยธยา ไดอธบายเพFมเตมวา จะเปนขอมลคอมพวเตอรตอเมFอ

เอาคอมพวเตอรอานขอมลน5นออกมา คอ คอมพวเตอรจะอานไดตองเปนขอมลทFเสยบเขาไปในเครFอง

คอมพวเตอรแลว เพราะถาเปนแผนดสกเกตเฉยๆ ไมเขาตามคานยามแตจะเปนความผดตอเมFอเอา

แผนน5 ใสเขาไปในเครFองแลว และเครFองประมวลผลออกมาแลวมขอความเปนอยางน5 168

ทางผเขารวมการพจารณาฯ ยงคงไมเหนดวยวา ขอมลคอมพวเตอรจะตองอยในคอมพวเตอร

เทาน5นจงจะผดตามพระราชบญญตฉบบน5 จงไดเสนอวาขอมลคอมพวเตอรจะรวมถงเสยง วดโอ

164 พนตารวจเอก ญาณพล ย 2งยน. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. วนพธท2

20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 23.

165 อางแลว. สทธชย โภไคยอดม. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. หนา 23

166 พรเพชร วชตชลชย. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. วนพธท2

20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 24

167 อางแลว. สทธชย โภไคยอดม. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. หนา 24.

168 อครวฒน เทพหสดน ณ อยธยา. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. วนพธ

ท2 20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2 หนา 24.

90

หรอไม และควรจะรวมเอาขอมลทFอยในสFอออฟไลนทFไมไดอยในระบบคอมพวเตอรดวย เพราะ

ขอมลคอมพวเตอรไมไดจะตองอยในคอมพวเตอรอยางเดยว มการพฒนาไปในหลายวธการ หรอ

ขอมลดงกลาวอาจจะไมใชเพยงแคไฟลเอกสาร ไฟลรปภาพ หรอวดโอเทาน5น ยงสามารถเปนไวรส

หรอไฟลอยางอFนไดดวย169 ทาง ชวลต อตถศาสตร170และทวศกด[ กออนนตกล171 เหนวาควรเปนไป

ตามหลกการคอ ถาขอมลอะไรทFอยภายนอกระบบคอมพวเตอรกไมเปนขอมลคอมพวเตอร แตถา

นามาเชFอมตอกบระบบคอมพวเตอร ทFอยในสภาพทFใชงานหรอประมวลผลได กใหถอวาเปน

ขอมลคอมพวเตอร ซF งทาง ญาณพล เหนแยงตอขอสรปดงกลาว และใหเหตผลวาโดยทFวไปขอมลใน

แผนดสก หรอขอมลทFอยในไดรฟ ชาวบานทFวไปกเรยกวาเปนขอมลคอมพวเตอร แตเมFอมาบญญต

ในกฎหมายกลบบอกวาไมใช จงอยากต5งคาถามวา ขอบเขตของขอมลคอมพวเตอรจากดไวเพยงอยใน

ระบบคอมพวเตอรเทาน5นเพยงพอแลวหรอไม172

เหนไดชดเจนวาสมาชกฝายหนFงไมอยากใหครอบคลมถงขอมลทFอยนอกระบบคอมพวเตอร

และอกฝายหนFงกยดหลกทFคนทFวไปเขาใจกน ซF งทาใหหาขอสรปไมได บวรศกด[ อวรรณโณ จงเสนอ

ใหเพFมเตมวา173

169 ทวศกดA กออนนตกล (รองประธานคณะกรรมาธการวสามญฯ คนท2หน2 ง). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต ครNงท1 4. วนพธท2 20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา

26.

170 ชวลต อตถศาสตร. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. วนพธ

ท2 20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 32.

171 อางแลว. ทวศกดA กออนนตกล.รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. หนา 32.

172 อางแลว. พนตารวจเอก ญาณพล ย 2งยน. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญต

วาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. หนา 34.

173 บวรศกดA อวรรณโณ. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. วนพธท2

20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 34.

91

“อาจจะเตมขอความไปวา “และใหหมายความรวมถงขอมลอเลกทรอนกสตาม

กฎหมายวาดวยธรกรรมทางอเลกทรอนกสตามกฎหมายวาดวยธรกรรมทาง

อเลกทรอนกสดวย” ”174

หากกาหนดไปแบบน5นแลวกสามารถตความไดเลยวามความหมายถงขอมลประเภทใดบาง

กลาวคอ เปนท5 งขอมลทFอยในระบคอมพวเตอร และขอมลทFอยขางนอกระบบคอมพวเตอร แต

สามารถใช สง รบ หรอเกบรกษา ดวยวธการอเลกทรอนกสได เชน จดหมายอเลกทรอนกส ขอความ

เอกสารทFอยในพ5นทFอนเตอรเนตกยอมหมายความรวมถง

สรางคณา วายภาพ มขอสงเกตวา กฎหมายท5งสองฉบบ มเจตนารมณทFตางกน คอ ขอมล

อเลกทรอนกส ถาหมายความในภาพกวางทFเปนความเขาใจงายๆ คอ ขอความทFพดถงนตกรรมสญญา

ทFเกดข5น ฉะน5น คานยามตรงน5นจงต5งใจเขยนคาวาขอมลอเลกทรอนกสและใหความหมายเนนไป

นยสาคญของขอความทFจะสFอถงกน ทFกอใหเกดผลทางกฎหมาย อยางไรกตาม ถาพจารณาราง พ.ร.บ.

คอมฯ ฉบบน5 คาวา “DATA” ซF งเปนเหมอน Law material มากกวาเปนขอมลทFคนทFวไปสามารถ

เขาใจได อาจจะเปนเลข 0 เลข 1 เปนรหส เปน Password ดวย ฉะน5นความหมายของคาท5งสองจงม

ความตางกน จงเปนทFนากงวลวา เนFองจากกฎหมายฉบบน5 กาลงพจารณาการรางกฎหมายมลกษณะ

อาญาเปนกฎหมายอาญาฉบบหนFง ฉะน5นการเขยนคานยามใหชดเจน เพFอใหนกกฎหมายใช หรอวา

เพFอสรางความเขาใจใหกบประชาชนกเปนสFงทFจาเปน แตถาจะบอกเพFมคาวา “ขอมลอเลกทรอนกส”

ลงไปกนาจะกระทาได แมจะบอกวาคานยามในกฎหมายสองฉบบน5นตางกน แตมความเชFอมโยงอย

บางสวน175

จากขอเสนอของ บวรศกด[ และคาอธบายเพFมเตมของ สรางคณา ทาใหผเขารวมการพจารณา

ฯ เหนดวยกบการเพFมเตมคานยามน5น และเหนวาขอมลคอมพวเตอรควรจะครอบคลมถงขอมล

174 พระราชบญญตวาดวยธรกรรมทางอเลกทรอนกส พ.ศ. 2544 , มาตรา 4 บญญตวา

“ขอมลอเลกทรอนกส” หมายความวา ขอความท2ไดสราง สง รบ เกบรกษา หรอประมวลผลดวยวธการทาง

อเลกทรอนกส เชน วธการแลกเปล2ยนขอมลทางอเลกทรอนกส จดหมายอเลกทรอนกส โทรเลข โทรพมพ หรอ

โทรสาร.

175 สรางคณา วายภาพ. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. วนพธ

ท2 20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 36-37.

92

อเลกทรอนกสดวย เพราะคาจากดความจะเปนรากฐานใหกบกฎหมายอFน ๆ ในอกหลายฉบบ จงลง

ความเหนวาจะแกไขคานยามดงน5

“ขอมลคอมพวเตอร หมายความวา ขอมล ขอความ คาส%ง ชดคาส%งหรอส% งอ%นใด

บรรดาท%อยในระบบคอมพวเตอรในสภาพท%ระบบคอมพวเตอรอาจประมวลผลได

และใหหมายความรวมถงขอมลอเลกทรอนกสตามกฎหมายวาดวยธรกรรมทาง

อเลกทรอนกสดวย”176

3. ขอมลจราจรทางคอมพวเตอร

“ขอมลจราจรทางคอมพวเตอร”177 เปนขอมลสาคญอยางหนF งเพFอตดตามการทางานของ

ระบบคอมพวเตอรและรายละเอยดทFคอมพวเตอรสงผานไปยงระบบเครอขาย หรอคอมพวเตอรใน

เครF องอFน โดยมรายละเอยด เชน แหลงกาเนดตนทาง ปลายทาง วนทF ปรมาณของขอมล เวลา

ระยะเวลา เสนทาง ชนดของบรการ และรายละเอยดอFนๆ ทFเกFยวของ และเหตทFตองจดเกบขอมล

จราจรทางคอมพวเตอรกเพFอความปลอดภยของขอมลดวยสวนหนFง เพราะหากเกดปญหาอยางหนF ง

อยางใดข5น สามารถสบยอนตามขอมลจราจรได

ไพศาล พชมงคล เสนอใหแกไขคานยามดงกลาว เพราะการแปลวา “จราจร” อาจจะไม

เหมาะสม เพราะตามพจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานฯ ใหความหมายถงเรFองเคลFอนตวของวตถ

หรอของสตว เชน ยวดยานพาหนะ คน หรอสตวพาหนะ ทFเคลFอนทFไปตามทางเดยวกน แตขอมลน5

เปนขอมลทFตดตามการทางานของคอมพวเตอร ซF งไมใชวตถทFสามารถจบตองได แตเปนการ

ตดตอสFอสารระหวางคอมพวเตอรกบคอมพวเตอร จงขอเสนอเปลFยนเปนคาวา “การสFอสารทาง

คอมพวเตอร” นาจะเหมาะสมกวา178 ไมเพยงแตไพศาลเทาน5น พรเพชร กมความเขาใจในทานอง

เดยวกนวา หากใชคาวา “จราจร” ถาประชาชนทFวไปเหนคาดงกลาว กอาจจะเกดความสงสยได เพราะ

176 ราชกจจานเบกษา. เลม 124 ตอน 27 ก (18 มถนายน 2550). หนา 5.

177 “ขอมลจราจรทางคอมพวเตอร หมายความวา ขอมลเก2ยวกบการตดตอส2อสารของระบบคอมพวเตอร ซ2 งแสดงถง

แหลงกาเนด ตนทาง ปลายทาง เสนทาง เวลา วนท2 ปรมาณ ระยะเวลา ชนดของบรการ หรออ2นๆ ท2เก2ยวของกบการ

ตดตอส2อสารของระบบคอมพวเตอรเทานQน”

178 ไพศาล พชมงคล. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทา

ความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 3. วนพธท2 13 ธนวาคม 2549. ณ หองประชม

กรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 8.

93

คานยามดงกลาวถอเปนคานยามใหม เปนศพททางเทคนค ซF งไมแนใจวาเคยมคาน5 ในกฎหมายอFน

หรอไม ดงน5น เมFอเราบญญตกฎหมายตองเปนทFยอมรบและอานแลวเขาใจ179

ทาง ปรชญา เป? ยมสมบรณ ไดแยงวา ขอมลจราจรทางคอมพวเตอร ไมไดหมายความในแบบ

ทFอธบายไวขางตน แตในความหมายจากกฎหมายตนแบบ ขอมลจราจรทางคอมพวเตอร จะเรยกวา

Transaction lock คอ Transaction ไมใชขอมลแทๆ เปนรายละเอยดของการทางานของคอมพวเตอรวา

ไดไปเชFอมตอกบจดใดบาง หรอมคอมพวเตอรเครFองใดบางทFมาเชFอมตอกบคอมพวเตอรของเรา ซF ง

เปนคนละความหมายทF ไพศาล อธบายไปในขางตน180

ดวยความไมเขาใจของผเขารวมการพจารณาฯ หลายทาน ทาใหตองมการอธบายถงวธการ

เกบขอมลของขอมลจราจรทางคอมพวเตอรมลกษณะอยางไร มวธการทางานรปแบบใดบาง ทวศกด[

อธบายไวอยางชดเจนวา

“ขอมลจราจรทางคอมพวเตอรเกดขSน คอ จราจรทางคอมพวเตอร มาจากคาวา “จร”

กบ “อาจร” แปลวา ไปๆ หยดๆ ในขอมลคอมพวเตอรเวลาเรารบสงทางอนเตอรเนต

กเปนอยางนSเปY ยบเลย คอ ขอมลไปปป ไปกองอยท%สวทซแลวกถกส%งวาใหไปเล Sยว

ซาย เล Sยวขวา หรอไปตอบางครS งกถกเกบเอาไวแลวกหลนหายไปเลย เพราะวา

ทางออกรถตด คอ มอาการนSเหมอนกบจราจร”181

โดย สรางคณา ไดอธบายเพFมเตมเพFอใหทางผเขารวมการพจารณาฯ มความเขาใจในคาศพท

ทางเทคนคมากข5น คาวา “ขอมลจราจรทางคอมพวเตอร” มาจากคาในภาษาองกฤษวา Traffic Data ซF ง

179 พรเพชร วชตชลชย. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 3. วนพธท2

13 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 19.

180 ปรชญา เป2 ยมสมบรณ. (รองเลขานการคณะกรรมาธการวสามญฯ คนท2หน2ง) รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต ครNงท1 4. วนพธท2 20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา

18.

181 ทวศกดA กออนนตกล. (รองเลขานการคณะกรรมาธการวสามญฯ คนท2สอง). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต ครNงท1 4. วนพธท2 20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา

40-41.

94

ปรากฏคานยามอยในหลายทFดวยกน เชน ใน Cyber Crime Convention โดย Traffic Data หมายถง

ขอมลทFจะบอกวาวนน5 ในชวงเวลาน5 ระบบคอมพวเตอรมการเดนทางยงจดใดบาง คาวา Traffic ใน

พจนานกรมคอมพวเตอรและเทคโนโลยสารสนเทศหมายถง ปรมาณการใชวงจรสFอสาร แตถาใชคา

วา “วงจรสFอสาร” กอาจจะทาใหเกดความสบสนและไมเขาใจมากยFงกวาเดม และคาวา “ขอมลจราจร

ทางคอมพวเตอร” นาจะเหมาะสมและทาใหเขาใจมากกวา182

สมาชกในทFประชมมมตเหนวาใหใชคาเดมคอคาวา “ขอมลจราจรทางคอมพวเตอร”

เนFองจากเปนคาทFสF อความหมายของลกษณะการทางานไดดกวาคอ เปนเพยงการเกบขอมลทF

คอมพวเตอรสFอสารกนเทาน5น หรอเกบสFงทFสงไปมาระหวางกน รเพยงวา สงมาจากทFไหน เวลาใด

ไมไดมงสาระสาคญไปทFการตดตอสFอสาร หรอการเชFอมตอเครFองคอมพวเตอรแตอยางใด

4. ผใหบรการ

คาวา “ผใหบรการ”183 เปนคานยามทFมปญหาอยางมาก เนFองจากจะตองกาหนดใหครอบคลม

กบผใหบรการทFมอยในปจจบน เพราะผใหบรการไมไดมเพยงแค ผใหบรการอนเตอรเนต อยางเชน

บรษท แอดวานซ อนโฟร เซอรวส จากด (AIS) หรอ บรษท ทร คอรปอเรชFน จากด (TRUE) แตยงม

ผใหบรการประเภทอFนๆ อกดวย อกท5งมการกาหนดภาระหนาทFและบทลงโทษของผใหบรการตาม

รางกฎหมายฉบบน5 ดวย จงตองมการบญญตคาศพทใหรดกมเพFอไมใหเปนการเอาเปรยบตอผ

ใหบรการมากจนเกนไป

เรFมจาก สทธชย ไดช5 แจงเกFยวกบวตถประสงคของคานยามคาวา “ผใหบรการ” เพFอคนหา

วธการทFจะตามตวผกระทาความผด โดยการกระทาทFจะเปนความผดไดน5นกคอ ตองมการเขาส

อนเตอรเนต ไมวาจะดวยวธใด วธหนF ง คอเขาสอนเตอรเนต ซF งจะตองรวาเขามาจากจดใหบรการ

อนเตอรเนตจดใด วธทFสอง เขาสเวบไซต หรอ Hosting และวธทFสองอาจจะเรยกวา Hack ซF งผทF

จะตองรรายละเอยดวามคนเขามาในเวบไซตของตนจะตองเปน Web Master จงตองมการกาหนดวา

182 อางแลว. สรางคณา วายภาพ. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. หนา 40-41.

183 “ผใหบรการ หมายความวา

(1) ผใหบรการแกบคคลท2วไป ในการเขาส Internet หรอใหสามารถตดตอถงกนโดยประการอ2น ทQงนQ โดย

ผานทางระบบคอมพวเตอรไมวาจะเปนการใหบรการในนามของตน หรอเพ2อประโยชนของบคคลอ2น

(2) ผใหบรการในการเกบรกษาขอมลคอมพวเตอร เพ2อประโยชนของบคคลตาม (1)”

95

บคคลใดบางทFเปนผใหบรการ เพFอทFจะทาหนาทFรบผดการใหบรการของตน เมFอมผกระทาความผด

จะไดตามตวไดอยางรวดเรว184

พลศกด[ อยประเสรฐ เสนอวา ผใหบรการ ใหควรหมายถงผเปนเจาของเวบไซต เพราะวาผ

เปนเจาของเวบน5อาจจะเปนผกระทาความผดเอง หรอคนอFนเขามาแลวเขากเอาสFงทFมนผดกฎหมายเขา

มาใช ทาใหมนเกดความผดบนเวบไซตทFเขาเปดไว อยางการแสดงความคดเหนทFเราเหนปจจบนน5

อาจจะมการแสดงความคดเหนทFมนไมถกตองหรอวาใชคาทFหมFนประมาทหรอคาทFใชไมได

เพราะฉะน5น อยากใหหมายความถงเจาของเวบไซต ถาเขาพบขอความทFมนไมถกตองกจะไดลบออก

ไมใหมนปรากฏข5นมา185

เชนเดยวกบ ญาณพล ทFเสนอวาควรมการกาหนดผใหบรการแยกประเภทใหชดเจน เนFองจาก

กฎหมายมเจตนารมณกาหนดใชคาเดยวคอ “ผใหบรการ” แตมหนาทFคนละหนาทFกน จงมความเหนวา

ควรจะกาหนดผใหบรการแยกออกมาเปน 2 กลม คอ 1. ผบรการ ISP ผใหบรการ Web master ผ

ใหบรการ Hosting ผใหบรการ Internet Café หรอตาม Apartment ตามโรงแรม หรอพวก True หรอ

พวก Siam Discovery และ 2. สาหรบ Hosting หรอพวก ISP รายยอย หรอคนทา Web master ทFตอง

เกบขอมลคนเขา คนออก Website ตาง ๆ ซF งไมนาจะหมายถง ISP รายใหญแบบดงกลาวขางตน เขา

เหนวาควรแจกแจงออกไปวาเปน ISP รายใหญ รายยอย หรอตาม Internet café หรอคนทFใหบรการ

Hosting เฉยๆ หรอคนใหบรการป5 มน5 ามน รานกาแฟตางๆ ทFใชกนอย หรอคนทา Web master

สามารถแยกไปถงองคกรตางๆ หรอองคกรทFไมหวงผลกาไร มหาวทยาลย เปนตน ซF งควรจะมการ

จาแนกประเภทใหชดเจน186 มผต 5งคาถามวาสวนงานราชการทFใหบรการ Internet จะเปนผใหบรการ

184 สทธชย โภไคยอดม. (ประธานคณะกรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. วนพธ

ท2 20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 50.

185 พลศกดA อยประเสรฐ. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทา

ความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 3. วนพธท2 13 ธนวาคม 2549. ณ หองประชม

กรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 27.

186 พนตารวจเอก ญาณพล ย 2งยน. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. วนพธท2

20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 46-47.

96

หรอไม187 รวมถงธนาคาร รานขายของทFมอนเตอรเนต โรงจานา หรออยางกรณของมหาวทยาลย ซF ง

แตละทFกมขนาดไมเทากน ความสามารถในการจดการกไมเหมอนกน ซF งปญหากจะเกดข5นกบ

มหาวทยาลยเปนสวนมาก อาจจะมพวกอยากร อยากลอง188

ทางผรางกฎหมาย อครวฒน อธบายวาชวงแรกทFรางคานยามกมองเรFอง Internet เพยงอยาง

เดยว แตเมFอมผพจารณากฎหมาย รวมถง สทธชย โตแยงข5นมาจงไดมการปรบกฎหมายใหเปน

หลกการกวางๆ และบอกวา Service Provider เปนใครบาง เมFอกาหนดกวางเปนกรอบแลว การจะ

บงคบใชเฉพาะเจาะจงกบผใหบรการประเภทไหนบาง โดยจะออกเปนกฎกระทรวงในภายหลง ท5งน5

เพFอไมใหเกดความยงยากในอนาคต วาจะไมครอบคลมผใหบรการประเภทใดบาง189

ทางผเขารวมพจารณากฎหมายจงมมตเหนวาควรตดคาวา “อนเตอรเนต” และปรบแกไข

เพFอใหผใหบรการครอบคลมถงผใหบรการทFเปนการใหบรการเฉพาะกลมหรอเฉพาะองคกร เชน

สวนราชการหรอภาคเอกชนดวย จงมมตเหนวารางกฎหมายคาวา “ผใหบรการ” ดงน5

“ผใหบรการ หมายความวา

(1) ผใหบรการแกบคคลอ%นในการเขาสอนเตอรเนต หรอใหสามารถตดตอ

ถงกนโดยประการอ%น โดยผานทางระบบคอมพวเตอร ทSงน S ไมวาจะเปนการ

ใหบรการในนามของตนเอง หรอในนามหรอเพ%อประโยชนของบคคลอ%น

(2) ผใหบรการเกบรกษาขอมลคอมพวเตอรเพ%อประโยชนของบคคล”190

187 บวรศกดA อวรรณโณ. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. วนพธท2

20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 53.

188 สเจตน จนทรงษ . (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. วนพธท2

20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 57.

189 อครวฒน เทพหสดน ณ อยธยา. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 4. วนพธ

ท2 20 ธนวาคม 2549. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 57.

190 ราชกจจานเบกษา. เลม 124 ตอน 27 ก (18 มถนายน 2550). หนา 5.

97

4.1.2. ความผดเก?ยวกบคอมพวเตอร

สวนน5จะศกษาถงความผดการนาเขาขอมลคอมพวเตอรทFถกรางไว 5 ฐานความผด เนFองจาก

ความคลมเครอของรางกฎหมาย และเจตนารมณของกฎหมายในมาตราน5 ยงมความแตกตางไปจาก

มาตราอFน ทFปรากฏอยในรางพระราชบญญตฉบบเดยวกน เพราะเปนการนาฐานความผดทFอยใน

ประมวลกกฎหมายอาญามาบญญตซ5 าลงไปอกคร5 ง แตมความแตกตางกนในพ5นทFของการกระทาผด

คอ กระทาในโลกอนเตอรเนต และพ5นทFภายนอก (พ5นทFทางกายภาพ) โดยจะทาการพจารณาถง

ความเหนของผรางกฎหมายวามความตองการอยางไรตอรางกฎหมายมาตราน5

1. การนาเขาขอมลคอมพวเตอรท?ไมเหมาะสม

รางมาตราน5 191 (เปนมาตรา 14 ในปจจบน) ประกอบดวยฐานความผดทFปรากฏอยในประมวล

กฎหมายอาญาท5งหมด 5 อนมาตรา และในสวนแรกน5จะศกษาวาเหตใดทางผพจารณากฎหมายจงตอง

บญญตกฎหมายใหมความซ5 าซอน และทาไมจงเลอกฐานความผดเพยง 5 ฐานเทาน5น เนFองจากปญหา

ทFเกดข5นกบความผดอาญามอยในหลายฐานความผด อยางเชน การพนน คาประเวณ และความผดฐาน

191 รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... มาตรา 13

“ผใดกระทาดวยประการใด ๆ ดงตอไปนQ

(1) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรเพ2อใหผอ2นเช2อวาขอมลคอมพวเตอรนQน

เปนของ บคคลท2สามหรอจดทาโดยบคคลท2สาม โดยประการท2นาจะทาใหบคคลท2สามนQนหรอประชาชน

เสยหาย

(2) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจ โดยประการท2นาจะเกดความ

เสยหายตอความม2นคงของประเทศหรอกอใหเกดความต2นตระหนกกบประชาชน

(3) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรใด ๆ อนเปนความผดเก2ยวกบความม2นคง

แหงราชอาณาจกรตามปะมวลกฎหมายอาญา และขอมลคอมพวเตอรนQนประชาชนท2วไปอาจเขาถงได

(4) นา เขา ส ระบบคอมพว เตอ ร ซ2 งขอ มลคอมพว เตอ รใด ๆ อนมลกษณะลามกและ

ขอมลคอมพวเตอรนQนประชาชนท2วไปอาจเขาถงได

(5) เผยแพรหรอสงจอซ2 งขอมลคอมพวเตอรโดยรอยแลววาเปนขอมลคอมพวเตอรตาม (1) (2)

(3) (4)

ตองระวางโทษจาคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหน2งแสนบาท หรอทQงจาทQงปรบ

ถาขอมลคอมพวเตอรอนลามกตาม (4) เปนภาพของบคคลอายไมเกนสบแปดปตองระวางโทษ

จาคกตQงแตสองปถงหาป หรอปรบตQงแตส2หม2นบาทถงหน2งแสนบาท หรอทQงจาทQงปรบ”

98

หมFนประมาททาไมถงถกบญญตเขยนซ5 า (เปนมาตรา 16 ในปจจบน – ผเขยน) รวมถงการตรา

กฎหมายทFไมใชความผดเกFยวกบอาชญากรรมทางคอมพวเตอรอยางแทจรง

ในการพจารณารางกฎหมายมาตราน5 ไดเชญบคคลจากภายนอกเขามารวมประชมและให

ความเหนดวย เชน สรางคณา วายภาพ (ตวแทนจากสานกงานคณะกรรมการธรกรรมทาง

อเลกทรอนกส) ชฎามาศ ธวะเศรษฐกล (ตวแทนจากศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอร

แหงชาต) สชน พFงวรอาสน (ทFปรกษา บรษท กสท. โทรคมนาคม จากด (มหาชน) และ ทวเกยรต ม

นะกนษฐ (อาจารยประจาคณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร) เปนตน โดยในการพจารณา

กฎหมาย บคคลท5ง 4 ทาน อยในฐานะเปนทFปรกษาคณะกรรมาธการวสามญฯ ซF งเปนผทFมบทบาท

สาคญในการใหความเหนตอขอถกเถยงในรางมาตราดงกลาวดวย

ในการพจารณารางมาตรา 13 ถงความจาเปนของการบญญตกฎหมายทFหลายฝายเหนวาเปน

การตรากฎหมายซ5 าซอนกน สรางคณา ใหคาอธบายวา ตลอดระยะเวลาการพจารณากฎหมายฉบบน5

ถกต5งคาถามวา เหตใดจงไมทาใหกฎหมายฉบบน5 เปนอาชญากรรมทางคอมพวเตอรเพยงอยางเดยว

ตอนผลกดนกฎหมายฉบบน5 มขอกงวลของสงคมทFถกหยบยกมาโดยตลอดและถกผลกดนไปยงผยก

รางมากทFสดคอ ปญหาทFรอนแรงทFสดของสงคมไทย เรFองของการเผยแพรลามกอนาจาร เรFองการทา

ความรนแรงทางอนเตอรเนต ดงน5นจงบรรจปญหาเหลาน5 เขาไปในตวรางกฎหมายแลวผลกดนไปส

คณะกรรมการกฤษฎกา และเมFอไดพจารณาทบทวนมาตราน5ท5งหมดโดยเพFมเตมเน5อหาเขาไปดวย

พบวาในขณะทFเกดปญหาข5น ไมนาจะมเพยงเรFองลามกอนาจาร แตมเรFองหมFนประมาทบคคลอFนบน

พ5นทF อนเตอรเนตดวย แมวาจะมกฎหมายอาญาใชบงคบอยแลว แตในทF สดการเผยแพรทาง

อนเตอรเนตหรอทางออนไลน ซF งทาลายมตของเวลาและกระจายความเสยหายอยางรวดเรว เพราะเดม

ความผดฐานหมFนประมาททFบญญตอยในกฎหมายอาญาน5นเนนเปนเรFองหมFนประมาททFอาจจะผาน

ทางสFอธรรมดา เชน สFอกระดาษ สFอหนงสอพมพเหลาน5 การแพรกระจายความเสยหายหรอกอความ

รนแรงน5อาจจะนอยกวา

สวนประเดนการคาประเวณ การพนนทFไมไดนามาบญญตในรางกฎหมายฉบบน5 เพราะโดย

ตวกฎหมายทFบงคบใชอยสามารถตความใหครอบคลมการกระทาความผดไดอยแลว และอกประเดน

หนFงทFสาคญมาก คอ กรณหมFนพระบรมเดชานภาพ ซF งเปนประเดนรอนแรงมาก ณ เวลาดงกลาว ทา

99

ใหควรตองบญญตความผดทFเกFยวกบเน5อหาเขาไปเพFอใหกฎหมายฉบบน5 สามารถบงคบใชไดกบ

ปญหาทFเกดข5นในปจจบนดวย192

พรเพชร กใหความเหนทFไปในทศทางเดยวกนวา

“เทาท%ดจากการกาหนดองคประกอบความผดในมาตรา 13 มาตรา 14 มาตรา 15 น S

เขาใจวาการใชเคร% องคอมพวเตอรในลกษณะท%ไปประกอบอาชญากรรม ท%กาหนด

ไวเหลานSเปนปญหาของบานเมองเรา ไมวา (1) จะเปนเร% องฉอโกง (2) เร% องความ

ม%นคง (3) เร% องลามกอนาจารและหม%นประมาทกควรจะบญญตไวเลยเอามาไว”193

โดยจากคาอธบายของตวแทนของหนวยงานรฐ อยาง สรางคณา ซF งเคยเปนผทFเขารวมการ

พจารณารางกฎหมายในช5นกฤษฎกา ทาใหมความเขาใจในรางกฎหมายไดเปนอยางด จงสามารถ

อธบายถงทศทางของหลกการตามทFคณะกรรมการกฤษฎกาไดยกรางไดอยางชดเจน และพยายามให

รางกฎหมายเปนไปในทศทางทFตรงตามหลกการของกฎหมายมากทFสด แมวาจะมรางกฎหมายทFไมใช

อาชญากรรมทางคอมพวเตอรเพFมเขามาดวยกตาม

ดงน5น ในความเหนของผสนบสนนหลกกฎหมายในมาตราน5 จงเหนวารางข5นเพFอใหสมพนธ

กบบรบทของสงคมไทยอยางมาก ดวยการสารวจปญหาทFเกดข5นในสงคมวาในขณะน5นมปญหาทF

รนแรงอะไรบาง จงเนนเอาปญหาทFสงผลกระบทตอสงคมมาบญญตข5นอกคร5 ง โดยใหเหตผลวา

เพFอใหมความรดกมมากยFงข5น ท5งยงกลาววามเพยงแค 3 มาตรา คอ มาตรา13 มาตรา14 และมาตรา15

กเพยงพอแลว ซF งในขณะเดยวกน กลบมองวาความผดในฐานอFน ในการบงคบใชยงสามารถตความ

กฎหมายไปครอบคลมความผดน5นอย ซF งการกาหนดความผดกครอบคลมไปตามหลกการทFไดตกลง

กนในการพจารณารางกฎหมายของ สนช. ในวาระทFหนFงดวย

ในสวนตอไปจะศกษา ถงขอถก เ ถยงของแตละอนมาตรา ความผดฐานนา เขา

ขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะอนเปนเทจหรอมลกษณะปลอม, ความผดฐานนาเขาขอมลเทจทFเกด

192 สรางคณา วายภาพ. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. วนพธ

ท2 24 มกราคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2.

193 พรเพชร วชตชลชย. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. วนพธท2

24 มกราคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2.

100

ความเสยหายตอความมFงคง, ความผดฐานนาเขาขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะเปนความผดเกFยวกบ

ความมFนคง, ความผดเกFยวกบขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะลามกอนาจาร และความผดฐานเผยแพร

ขอมลคอมพวเตอร โดยในแตละฐานความผดจะเหนวาทางผรางกฎหมายเหนวามความสาคญตอ

ความผดแตละฐานอยางไร และตองการเจตนารมณของกฎหมายจะเปนไปในทศทางใด

2. นาเขาขอมลท?มลกษณะอนเปนเทจหรอปลอม

ในรางอน (1) น5 194 ทางตวแทนของสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาช5 แจงวตถประสงควา

เพFอใชลงโทษผกระทาความผดทFเกFยวกบการหลอกลวงหรอฉอโกงประชาชน เพราะในขณะทFราง

กฎหมายมปญหาโปรแกรมทFปดเศษเงนในบญชของบคคลอFน มารวมเกบไวในบญชตนเอง อครวฒน

(เปนผเขารวมการพจารณากฎหมายในช5นคณะกรรมการกฤษฎ) ไดช5แจงถงวตถประสงคในการราง

กฎหมายวา ใน (1) ไดครอบคลมถงการหลอกลวงหรอฉอโกงประชาชนอยในลกษณะน5ดวย คอนาเขา

ขอมลคอมพวเตอรเพFอใหผอFนเชFอวาเปนขอมลคอมพวเตอรของบคคลทFสาม ซF งความผดจะมลกษณะ

คลายกบความผดฐานฉอโกงในประมวลกฎหมายอาญา แตดวยกฎหมายน5 บงคบใชในพ5นทF

อนเตอรเนตจงมความกวางกวา ซF งในตอนแรกทFรางกฎหมาย ไมไดเลงเหนถงความผดลกษณะทFเปน

ฟชชFง (Phishing) แตเมFอศกษาด กลบพบวารางกฎหมายเขากบความผดฐานน5ท5งหมด ดงน5นจงเหนวา

วตถประสงคของ (1) น5 ควรจะครอบคลมท5งความผด Phishing และการหลอกลวงฉอโกงประชาชน195

ในการพจารณาลกษณะความผดในฐานน5 มการต5งขอสงเกตจาก ไพบลย อมรภญโญเกยรต

วา ลกษณะการกระทาเปนการหลอกลวง เชน โพสตบนอนเตอรเนตวา “ขายคะ” หรอ “เจาของ

หมายเลขน5 เหงาจง” ซF งหลอกวาเปนเจาของตวจรงโพสต และอกกรณหนF งคอ การหลอกหลวง

คอมพวเตอร เชน กรณทFเราไปเปลFยนไอพแอดเดรส (IP Address) เปลFยนโดเมนเนม (Domain name)

น5 รวมถงกรณของเจาหนาทFธนาคารหรอบคคลธรรมดากอปป5 รหสขางหลงบตรเอทเอมแลวกใสเขา

ไปในเครFองคอมพวเตอร การกระทาลกษณะน5อาจเปนการนาเขาสระบบคอมพวเตอรดวย กรณสราง

เวบไซตปลอมของธนาคารข5นมา (Phishing) กเปนลกษณะของการหลอกเครFองคอมพวเตอร ฉะน5น

194 มาตรา 13 ผใดกระทาประการใดๆ ดงตอไปนQ (1) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรเพ2อใหผอ2น

เช2อวาขอมลคอมพวเตอรนQนเปนของบคคลท2สาม หรอจดทาโดยบคคลท2สามโดยประการท2นาจะทาใหบคคลท2สาม

นQนหรอประชาชนเสยหาย

195 อครวฒน เทพหสดน ณ อยธยา. (กรรมาธการวสามญฯ) รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. วนพธท2

24 มกราคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 3.

101

หากใชคาวา “เพFอใหบคคลอFนเชFอวา” จะเปนปญหาเรFองการตความในภายหลงหรอไม196 จงเสนอให

ตดถอยคา “บคคลอFน” ออก เพFอไมทาใหเกดปญหาเรFองการตความ

และรางกฎหมายจะถกแกไขเปน “นาเขาสระบบซFงขอมลคอมพวเตอร เพFอใหเชFอไดวาขอมล

น5นเปนของบคคลทFสาม” ซF งทาใหสามารถตความไดครอบคลมกบกรณมการกลFนแกลงกน โดย

โพสตขอความวา “ขายคะ” หรอ “โทรศพทหมายเลขน5 เหงาจง”น5ดวย197 แตทาง นเวศ อภาวสนธ ต5ง

ขอสงเกตไวอยางตรงประเดนวา การโพสตวา “ขายคะ” หรอ “หมายเลขน5 เหงาจง” กบกรณของการ

ปลอมเวบไซตธนาคาร เปนคนละกรณกน เพFอใหเกดความชดเจนถงควรจะกาหนดวาในอนมาตราน5

จะใชกบกรณใด198

ตวอยางทF ไพบลย ยกข5นมาอธบาย สามารถแบงไดเปน 2 สวน ในสวนแรกจะเปนตวอยาง

เกFยวกบการหลอกลวงและฉอโกงระบบคอมพวเตอร เชน ฟชชFง (Phishing), การทาโปรแกรมปดเศษ

เงน การสรางเวบทองเทFยว หรอเวบไซตโรงแรมปลอม รวมถงการสรางไอพแอดเดรสปลอม เพFอ

ปกปดทFอยแทจรงของเครFองคอมพวเตอร โดยลกษณะการกระทาดงกลาวจะ ถอเปนวตถประสงค

แทจรงในการกาหนดความผดฐานน5 เพราะการหลอกลวงในบรบทของกฎหมายคอมพวเตอรฉบบน5

หมายถง การหลอกลวงคอมพวเตอร ไมไดหมายความถงการหลอกลวงตวบคคล สวนกรณของการ

โพสตขอความวาเหงาจง ตดตอเบอรโทรศพทน5 , โพสตขอความวาขาย (บรการ) คะ การกระทาใน

ลกษณะดงกลาวเปนความผดในกฎหมายอFนอยแลว

และ ญาณพล ไดยกตวอยางเพFมเตมอกวา พบการกระทาอกรปแบบหนF ง ซF งเปนการโพสต

ขอความและแสดงความคดเหนแบบตอเนFอง เชน คนแรกโพสตขอความวา “มปญหาถกอาจารย

ขมขน” แตกไมไดใหรายละเอยดอะไร ตอมาเพFอนคนทFสอง บอกเพยงวา “อวนๆ ดาๆ” คนทFสาม

บอกวา “ตวน5น ตวน5 ” ยาวจนไปถง คนทFสบ ซF งกรณแบบน5 ถาอานครบทกคน บคคลอFนกสามารถ

คาดเดาไดวาเปนใคร ซF งกรณลกษณะดงกลาวน5 จะถอวาท5ง 10 คนไดกระทาความผดหมFนประมาท

196 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. วนพธท2

24 มกราคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 6.

197 เร2องเดยวกน. ไพบลย อมรภญโญเกยรต.

198 พนตารวจโท นเวศน อภาวสนธ. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. วนพธท2 24 มกราคม 2550. ณ

หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 3.

102

หรอไม199 และอกกรณหนF งทFมความนาสนใจอยางมากเปนกรณเกFยวกบการพาดพงสถาบนกษตรย

พบวามบคคลหรอประชาชนทFวไป ใชชFอสมครสมาชกเขาเลนเกมส ซF งตามเงFอนไขการสมครสมาชก

ตองระบชFอ ทFอย และอาชพ ในกรณน5 ไดใชขอมลเกFยวกบพระมหากษตรย เชน ทFอย สวนจตรลดา

พาเลซ อาชพ คงออฟไทยแลนด ทาใหเกดความเสยหายตอสถาบนกษตรย ญาณพล จงต5งขอสงเกตวา

ลกษณะน5จะสามารถเอาผดตอผกระทาไดตามกฎหมายน5หรอไม200

ดงน5น จากความเหนของ ไพบลย และ ญาณพล ทาใหเขาใจไดวา มความตองการใหฐาน

ความผดนาเขาขอมลคอมพวเตอรใน (1) น5 ครอบคลมถงประเดนเกFยวกบกรณหมFนประมาททาง

คอมพวเตอรทFเกดข5นบนอนเตอรเนตดวย ประกอบกบจากการยกตวอยางทFเกดข5น กรณเกFยวกบ

สถาบนพระมหากษตรย ทาง ทวเกยรต มนะกนษฐ เหนวา ควรจะกาหนดบทบญญตทางกฎหมายให

ครอบคลมท5ง 2 กรณในขางตน จงไดเพFมเตมถอยคาวา “ขอมลเทจ” เขาไปดวย เพFอใหครอบคลมท5ง

กรณการหลอกลวงหรอฉอโกงทางคอมพวเตอรและเรFองของหมFนประมาทซFงเกดข5นเปนจานวนมาก

เหนผานทางเวบไซตหรอเวบบอรด

และ ทวเกยรต ไดอธบายเหตผลของถอยคาทFเพFมเตมเขามาวา สวนของการปลอมเอกสารน5

ตางกบปลอมเงน ถาปลอมเงนตราตองมของแทแลวกปลอมใหเหมอน คอการทาใหเหมอน สวนการ

แปลงน5 คอ การเอาของจรงมาและทาใหผดไปจากเดม ดงน5น ในสวนของปลอมเอกสารมอย 2 สวน

คอปลอมข5นท5งฉบบ ไมมตวจรงเลย เขยนข5นมาเอง ลกษณะน5 คอปลอมท5งฉบบ และอกลกษณะหนFง

คอปลอมบางสวน เตมหรอตดทอน สวนการทาขอมลเทจ ยกตวอยางเชน สมมตวาเปนของธนาคาร

จรง ๆ แตพนกงานธนาคารซF งมหนาทFใสขอมล แตกลบใสขอมลเทจลงไปเพFอจะหลอกลวงลกคา

กรอกขอมลผด หรอ เบกเงนผดอยางน5 เปนขอมลเทจ ลกษณะแบบน5ไมไดปลอม แตการทาเทจ201

ทาง สทธชย และผเขารวมฝายหนF งมความกงวลตอประเดนการเพFมเขามาของ “ขอมลเทจ”

รวมถงปญหาทFจะตามมาภายหลงการบงคบใช แตเมFอ ทวเกยรต ไดอธบายความหมายและขอบเขต

199 พนตารวจเอก ญาณพล ย 2งยน. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. วนพธท2

24 มกราคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 5.

200 อางแลว. พนตารวจเอก ญาณพล ย 2งยน. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญต

วาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. หนา 18.

201 ทวเกยรต มนะกนษฐ. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1

8.วนพธท2 24 มกราคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2.

103

ของการบงคบใชไปแลวในขางตน จงทาใหทกฝายมมตเหนดวยและยดเอาหลกการตามกฎหมาย

อาญาเปนองคประกอบความผด และมมตปรบแกรางกฎหมายเปน

“นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ%งขอมลคอมพวเตอรปลอมไมวาทSงหมดหรอบางสวน

หรอขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจ โดยประการท%นาจะเกดความเสยหายแกผ อ%น

หรอประชาชน”202

ดงน5นใน (1) จากความผดฐานปลอมแปลงขอมลคอมพวเตอร ถกแกไขเปนฐานนาเขาขอมล

อนมลกษณะปลอมหรอเทจ ซF งไมเฉพาะแตลกษณะการกระทาความผดทFเปนการหลอกลวงหรอ

ฉอโกงทางคอมพวเตอรเทาน5น ยงสามารถบงคบใชกบกรณหมFนประมาททางอนเตอรเนตไดดวย ซF ง

ทศทางการของเปลFยนแปลงบทบญญตทางกฎหมายดงกลาว ปรากฏโดย ทวเกยรต ทFเสนอใหแกไข

กฎหมาย และทาใหถอยคาถกตความและขยายขอบเขตของการบงคบใชกฎหมายออกไปได ทาใหไม

เปนไปตามหลกการของกฎหมายทFรบมา รวมถงไมเปนไปตามหลกการของอนสญญาฯตนแบบดวย

3. นาเขาขอมลเทจทาใหเกดความเสยหายตอความม?นคง

วตถประสงคของอนมาตราน5 เปนเรFองของขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะเปนเทจ ซF งอาจจะ

ทาใหเกดความเสยหายตอความมFนคงของประเทศหรอทาใหเกดความตFนตระหนกกบประชาชนได203

ซF งแตกตางจาก (3) ทFเปนเรF องของความผดทFเกFยวกบความมFนคงตามประมวลกฎหมายอาญา (จะ

อธบายในสวนตอไป) โดย ทวเกยรต ไดอธบายหลกการของ (2) วา

“ (2) น Sบอกวา นาจะเกดความเสยหายตอความม4นคง ซ% งจะกวางกวา สวน (3) น S

บอกวา อนเปนความผดเก4ยวกบความม4นคง เพราะฉะนSนคนละอนกน คอ (2)

202 ราชกจจานเบกษา. เลม 124 ตอน 27 ก (18 มถนายน 2550). หนา 7.

203 รางมาตรา 13 ผใดกระทาประการใดๆ ดงตอไปนQ (2) “นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรอนเปน

เทจ โดยประการท2นาจะเกดความเสยหายตอความม2นคงของประเทศหรอกอใหเกดความต2นตระหนกกบประชาชน”

104

อาจจะไมเปนความผดตอความม%นคง แตทาใหเสยหายตอความม%นคง เชน สมมตวา

ระเบดเสารเลยสญญาณดาวเทยม หรอวาสญญาณโทรศพทสกตนหน%ง” 204

มขอสงเกตถงความแตกตางวา (2) จะใชคาวา “ความเสยหายตอความมFนคง” แต (3) จะใชคา

วา “เกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกร” โดยทาง อครวฒน ไดอธบายเพFอใหเขาใจมากข5นวา การ

กระทาใน (2) ตวอยางเชน มคนโพสตขอความลงอนเตอรเนตวา พรงน5จะเปลFยนคาเงนบาทแลว มการ

ปรบคาเงนบาทข5น และขอความน5นเปนขอมลเทจ การกระทาลกษณะน5ทาใหเกดความเสยหายเพราะ

ประชาชน เกดความเสยหายตอความมFนคงของประเทศ ซF งไมไดเปนความผดตามกฎหมายอาญา แต

วาไดสรางความตFนตระหนกข5นมาและใหเกดความปFนปวนกบประชาชน จงเปนการกระทาความผด

ตาม (2) และในสวน (3) น5 เปนความผดทFเขาตามประมวลกฎหมายอาญา205

ญาณพล ต5งขอสงเกตไวอยางนาสนใจวา คาวา “อนเปนเทจ” จะรไดอยางไรวา ขอความทF

เผยแพรออกไปเปนเทจ เชน บอกวาวนทF xx จะมการปฏวต ซF งจะรไดวาเปนเทจหรอไมน5น ตองใหถง

กาหนดวนดงกลาวกอน หากเปนเชนน5อาจจะเกดความยากลาบากในการบงคบใชได206 ซF งทาง อคร

วฒน กต5งขอสงเกตไปในทานองเดยวกนวา การจะพสจนไดวาขอมลน5นเปนเทจจรงหรอไม เปนเรFอง

ยากลาบาก เพราะบางกรณตองรอใหเกดความเสยหายกอนจงจะรวาเปนเทจหรอไม207

ประเดนดงกลาวทาง สทธชย ไดใหคาตอบไววา ขอมลคอมพวเตอรเปนเทจหรอไมน5น จะ

เปนหนาทFของตารวจทFตองพสจนกนตอไป หากพสจนไดวาพรงน5 คาเงนจะลด กสามารถดาเนนการ

จบผกระทาความผดไดทนท208 ดงน5นแลวขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจจงไมมขอบเขตหรอกรอบทF

204 อางแลว. ทวเกยรต มนะกนษฐ (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1

8. หนา 22.

205 อางแลว . อครวฒน เทพหสดน ณ อยธยา . รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. หนา 23.

206 อางแลว. ญาณพล ย 2งยน. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการ

กระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. หนา 26.

207 อางแลว . อครวฒน เทพหสดน ณ อยธยา . รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. หนา 30.

208 อางแลว. สทธชย โภไคยอดม (ประธานคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1

8. หนา 26.

105

ชดเจน และเมFอมการบงคบใชตองใหเปนดลพนจของเจาหนาทFตารวจ หรอเจาหนาทFผมอานาจตาม

พระราชบญญตเปนผตความถอยคาดงกลาวเอง ซF งในกรณดงกลาวน5 ทาง วนฉตร และ ญาณพล (ซF ง

ท5 งสองคนเคยเปนผแทนจากสมาคมผดแลเวบไทย) เหนวาควรจะปรบขอความเปนคาวา “ซF งร

โดยทFวไปวาเปนเทจ” แทนคาวา “อนเปนเทจ” เพราะทาใหงายตอการบงคบใชกฎหมาย และไมทาให

การใชอนเตอรเนตถกทาใหเหนวาอยในลกษณะของการปดก5น หรอไมกลาแสดงออก209 อกท5 ง

กฎหมายฉบบน5 ไมควรทาใหประชาชนรสกวา ตนเองพดอะไรไมได เขยนอะไรไมได หรอทาใหรสก

ไมมเสรภาพ แตควรจะมการสรางสมดลใหกบสงคมดวย ถงอยางไรน5น ทาง สทธชย เหนวา ถอยคา

วา “อนเปนเทจ” มความชดเจนอยแลวในตวของมน เพราะความผดอนเปนเทจ คอ เจตนาตองรอยแลว

วาเปนเทจ ซF งคาตอบดงกลาวกยงไมมความชดเจนเพยงพอ อกท5งยงเปนการผลกภาระหนาทFใหกบ

เจาหนาทFตารวจเปนผรบผดชอบแทน

ประเดนนาสนใจตอมา ดวยความกงวลของผเขารวมการพจารณาฯ เหนวาเรFองของการใชคา

วา “กระทบกระเทอนตอความมFนคงของประเทศ” วาเปนการเหมาะสมหรอไม เพราะการ

กระทบกระเทอนมหลายระดบความรนแรง แตกตางกนไป ดงน5น หากจะใหการกระทบกระเทอนฯ

ทกระดบเขาเปนความผดน5 จะเปนผลดตอประชาชนหรอไม ไพบลย ไดอธบายถงขอกงวลดงกลาววา

“หากดพระราชกาหนดสถานการณฉกเฉน ในนยามของคาวา “สถานการณฉกเฉน”

กใชถอยคาวา กระทบกระเทอนเหมอนกน และในกฎหมายน5จะเปนลกษณะทFพเศษ

เนFองจากวาเปนเรF องเกFยวกบความมFนคง หรออาจจะปลอยขาวเกFยวกบเรF องของ

สถาบนพระมหากษตรยอนเปนทFเคารพของเรา เพราะฉะน5นในลกษณะการใช

ถอยคา ใชวา “นาจะกระทบกระเทอน” นาจะดกวา” 210

ทาง อครวฒน มความเหนแยงวา หากใชคาวากระทบกระเทอนตอความมFนคง จะกลายเปน

เครFองมอของรฐบาลหรอไม

209 วนฉตร ผดงรตน. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญฯ) รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. วนพธ

ท2 24 มกราคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 27.

210 ทวเกยรต มนะกนษฐ. (ท2ปรกษากรรมาธการวสามญฯ) รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 9. วนพธท2

31 มกราคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 5-6.

106

“ผมกลวมากท%สดคอ รฐบาลใชอานาจตามกฎหมายนSจดการคตอสฝายตรงขาม

ทSงหมด เขยนวจารณกไมได กระทบหมดทกอยาง เพราะวาคาน Sเปนศพทท%ทหารใช

เพราะวาเปนระบบปองกน ซ% ง เขาปองกนตวเขาเองได ถามวาเราไปแตะ

กระทบกระเทอนเขาไหม ทกอยางกระทบหมด น%เปนกฎหมายอาญาท%เราจะลงโทษ

คงตองไปลงโทษใหชด ไมใชแบบเอาเขาคกกอน”211

สรางคณา กต5งขอสงเกต เชนเดยวกนวาบทบญญตมาตราน5 เปนเรFองออนไหว เพราะวาเปน

การใชอานาจทFกวางขวางมาก แลวกมการวจารณเยอะ แลวเราควรจะรบฟงขอคดเหนหรอขอสงเกต

จากหลายฝาย เพราะมความกงวลเรFองสทธข5นพ5นฐานของประชาชนดวย เพราะมความกงวลตอการ

ถกใชเปนอานาจรฐ และอาจจะกอใหเกดปญหากบผปฏบตงาน หรอผใช Internet กเปนไปได212 ทาง

สมเกยรต ต4งกจวาณช ไดต5งขอสงเกตวา ปญหาของการพฒนาการเมองโดยตลอดปญหาทFควบคกบ

เรF องของสทธเสรภาพประชาชนกคอ ปญหาเรF องหลกนตรฐ หรอ Rule of Law ซF งประเทศไทยม

ปญหาเรF อง Rule of Law ตลอด กคอรฐใชอ านาจไปละเมดสทธเสรภาพประชาชน และเมFอ

พระราชบญญตฉบบน5 เปนความผดอาญา จงเหนวาไมควรไปใชมาตรฐานของกรณฉกเฉน และอยาก

ใหมความชดเจนตอตวบทกฎหมาย และรดกมอยางมากทFสดเพFอคมครองสทธเสรภาพประชาชน213

และไดแสดงขอกงวลตอการบงคบใชกฎหมายมาตราน5 ตอวา

“หากเปนกรณเก%ยวกบสถาบนกษตรยซ%งเปนท%เคารพสกการะของประชาชน ผมคด

วาควรเขยนแยกตางหาก เพราะจดตรงนSนเปนเร% องของสงคมท%รอยแลววา ไมควรม

การละเมด แตวามกมการเอาบทบญญตทางกฎหมายมาใชกบการจดการคนท%ไมเหน

211 อครวฒน เทพหสดน ณ อยธยา. (กรรมาธการวสามญฯ) รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 9. วนพธท2

31 มกราคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 6-7.

212 สรางคณา วายภาพ. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ) รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 9. วนพธ

ท2 31 มกราคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 9.

213 สมเกยรต ตQ งกจวาณช. (กรรมาธการวสามญฯ) รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 9. วนพธท2

31 มกราคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 8.

107

ดวยกบตนเองในทางการเมอง ผมเองเปนคนหน%งท%อยในขายท%อาจจะถกเลนเม%อไรก

ไดเหมอนกน เม%อผมวพากษวจารณรฐบาล”214

ซF งทาง คานญ สทธสมาน กมความเหนไปในทศทางเดยวกนวา กฎหมายฉบบน5 ใหอานาจแก

เจาหนาทFรฐอยางมากและตลอดการพจารณารางกฎหมาย จะเหนวาเนนย 5าถงการจดการกบกรณหมFน

พระบรมเดชานภาพ และใหเหตผลวาไมมกฎหมายจดการปญหาดงกลาว ซF งหากพจารณาจะเหนวาม

กฎหมายอาญาในหมวดพระมหากษตรยครอบคลมอยแลว215

ดงน5นจากขอกงวลของ คานญ และ สมเกยรต รวมถงตวแทนจากสานกงานคณะกรรมาการ

กฤษฎกา อยาง สรางคณา และ อครวฒน ทาให ทวเกยรต มความเหนวา เมFอมประเดนความมFนคง

และพดถงกระบวนการของความมFนคงและประเดนในหมวดพระมหากษตรย กตองยดหลกการตาม

ประมวลกฎหมายอาญา ซF งกครอบคลมอยแลว รวมถงกรณการกอการรายดวย และเสนอวาไม

อยากจะใหทางผเขารวมพจารณากฎหมายเนนอะไรใหเปนพเศษ เพราะจะทาใหรฐบาลและสถาบน

กษตรยดไมด216 จงเสนอใหแกไขบทบญญตใน (2) เปน

“นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ%งขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจ โดยประการท%นาจะ

กระทบกระเทอนตอความม%นคงของประเทศหรอกอใหเกดความต%นตระหนกแก

ประชาชน”217

และจากผเขารวมพจารณาในทกฝายไมไดมเหตผลหรอขอขดแยงใด ทาใหมมตเหนชอบตอ

การแกไขกฎหมายตามถอยคาดงกลาว ในการพจารณารางอนมาตราน5 จะเหนวา สรางครา และอคร

วฒน ซF งเปนผทFเคยเขารวมการพจารณากฎหมายในช5นคณะกรรมการกฤษฎกา มความพยายามให

214 อางแลว, สมเกยรต ตQงกจวาณช. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 9. หนา 9.

215 คานญ สทธสมาน. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 9. วนพธท2

31 มกราคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 9.

216 ทวเกยรต มนะกนษฐ. (ท2ปรกษากรรมาธการวสามญฯ) รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 9. วนพธท2

31 มกราคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 16.

217 ราชกจจานเบกษา. เลม 124 ตอน 27 ก (18 มถนายน 2550). หนา 7.

108

กฎหมายไปละเมดสทธของประชาชนอยางนอยทFสด และกาหนดทศทางของกฎหมายใหเปนไปตาม

หลกการอยางมากทFสด รวมถง สมเกยรตและคานญเองกยดเอาหลกการทางกฎหมายเปนสาคญ

เนFองจากวาเปนประเดนทFกระทบตอความมFนคงของประเทศ และถาหากมการบญญตไวแบบ

หละหลวม จะทาใหมความเสFยงทFทาใหรฐสามารถใชกฎหมายฉบบน5มาปดปากประชาชนได ปดปาก

สFอได จงพยายามเสนอใหมการเขยนกฎหมายใหรดกม ไมละเมดหรอกระทบสทธของประชาชน ซF ง

ตรงขามกบความเหนของ ทวเกยรต ทFพยายามขยายขอบเขตของกฎหมายไปในประเดนเกFยวกบความ

มFนคงดวย และการขยายขอบเขตน5นไมไดกาหนดหรอใหคานยามทFชดเจน ทาใหอาจเกดปญหาตอ

การบงคบใชกฎหมายได

4. นาเขาขอมลคอมพวเตอรท?เก?ยวกบความม?นคงแหงราชอาณาจกร

ในกรณนาเขาขอมลเกFยวกบความมFนคงฯ ตามประมวลกฎหมายอาญา ใน (3) 218 ทางผแทน

จากคณะกรรมการกฤษฎกาไดช5 แจงวา ใน (3) เปนลกษณะคอใชคอมพวเตอรเปนเครFองมอในการ

กระทาความผดทางอาญาตอความมFนคง อยางเชน กรณหากจะลมลางรฐบาล กไมตองไปวางระเบด

เอง สามารถใชระเบดทางานไดเองโดยใชคอมพวเตอรกาหนดเวลาไวลวงหนา ต5งคาการทางานเอาไว

ได แลวใหระเบดไดเอง คอเปนการใชคอมพวเตอรเปนเครFองมอ219

แตทางผเขารวมพจารณาฯบางทานยงคงมความสงสยวามขอบเขตไปทบซอนกบนาเขาขอมล

อนเปนเทจฯ ใน (2) หรอไม และมความกงวลตอการนาเอาเรFองความมFนคงแหงราชอาณาจกรใน

กฎหมายอาญามาบญญตจะเปนการไปกระทบสทธและเสรภาพของประชาชนมากเกนไป สทธชย จง

ต5งคาถามวาองคประกอบความผดในเรFองนาเขาสระบบคอมพวเตอรซF งขอมลคอมพวเตอรใดๆ อน

เปนความผดเกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกร จะตความไดเพยงใด ถาขอมลคอมพวเตอรน5น

เปนขอมลเกFยวกบสถาบนกษตรย เชน มลกษณะดหมFนสถาบน กครบองคประกอบความผด แตถา

ขอมลน5นเปนเรF องเตรยมการจะกบฏ หรอการเตรยมกองกาลงตาง ๆ เขาเปนความผดตาม (3) น5

218 รางมาตรา 13 ผใดกระทาประการใดๆ ดงตอไปนQ (3) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรใด ๆ อน

เปนความผดเก2ยวกบความม2นคงแหงราชอาณาจกรตามประมวลกฎหมายอาญา และขอมลคอมพวเตอรนQ น

ประชาชนท2วไปอาจเขาถงได

219 อครวฒน เทพหสดน ณ อยธยา. (กรรมาธการวสามญฯ) รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. วนพธท2

24 มกราคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 35.

109

หรอไม220 ในขณะเดยวกน ทว สรฤทธกล ไดทวงถามวา ในตอนทFพจารณารางกฎหมายในช5น สนช.

มความเหนชอบในเรFองหลกการวาจะมเรFองเกFยวกบการหมFนพระบรมเดชานภาพดวย ซF งจากการ

พจารณารางมาตราทFผานมา ไมมเรFองเกFยวกบกษตรยเลย แลวจะไปปรากฏอยในรางมาตราใด221 ไม

เพยงเทาน5น ทาง นเวศน ไดต5งขอสงเกตวา

“ในประเดน (3) จากการท%ไดคยกนในสานกงานตารวจแหงชาต มองวาในเร% องการ

คมครองสถาบนพระมหากษตรยยงมชองโหวอย วาคมครองพระองคใดบาง ถาตาม

กฎหมายเฉพาะรชทายาทอยางเดยว พระองคอ%นรองลงมาจะคมครองหรอไม ควรจะ

ใชโอกาสนSในการแกไขปญหาท%เกดขSนตรงจดนSดวย”222

และอกกรณหนFงทFเหนวามความสาคญไมนอยไปกวากน คอมการเผยแพรภาพสวนพระองค

โดยไมไดรบอนญาต ซF งทาง นเวศน ช5แจงวา การกระทาในลกษณะดงกลาวน5นอาจจะทาใหพระองค

ทรงกร5ว หรอไมพอพระทยได เพราะเปนการนารปภาพไปเผยแพรโดยไมไดรบอนญาต เมFอพจารณา

ตามกฎหมายแลว กลบไมมกฎหมายฉบบใดทFจะมารองรบการกระทาในลกษณะดงกลาวได จงเสนอ

ใหผเขารวมชวยพจารณากรณทFเกดข5นน5ดวยเชนกน223

โดย ไพบลย และ ทวเกยรต ใหคาตอบวา จากบทบญญตจะเหนวาครอบคลมตามประมวล

กฎหมายอาญา ต5งแตมาตรา 107 ถงมาตรา 129 สวนกรณหมFนพระบรมเดชานภาพน5 มาตราน5 ถอวา

ครอบคลม ซF งจะตองแยกวา ถาจากกรณทFยกข5นมาในขางตน เปนการกระทาทFไมถงกบเปนความผด

220 อางแลว. สทธชย โภไคยอดม. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. หนา 36.

221 ทว สรฤทธกล. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญต

วาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 2. วนพธท2 29 พฤศจกายน

2549.ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 23.

222 พนตารวจโท นเวศน อภาวสนธ. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. วนพธ

ท2 24 มกราคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 36.

223 พนตารวจโท นเวศน อภาวสนธ. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. วนพธ

ท2 24 มกราคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 36.

110

ตอความมFนคงตามประมวลกฎหมายอาญา กจะกลายเปนความผดตาม (2)224 แตสาหรบความผดฐาน

กอการรายซF งไมเขาตาม (3) เพราะอยในมาตรา 135/1 ทFแกไขใหม และประเดนเกFยวกบดหมFน

พระมหากษตรยน5 ไมรวมถงพระราชอาคนตกะ เชน กรณทFเกดข5นกบนายกรฐมนตรสงคโปรจะปรบ

ใชไมได การสงอเมลขประธานาธบดโกะจกตง หรอสงไปหาประธานาธบดบช ตวอยางจากงานเอเปก

ทFผานมา225 ดงน5นหากตองการเขยนใหกฎหมายครอบคลมกรณทFยกมาท5งหมด จะตองขยายความ

ออกไป ไพบลย จงเสนอวา นาจะลอตามกฎหมายอาญาท5งภาค คอ ภาค 2 ลกษณะ 1 เกFยวกบความ

มFนคงลกษณะ 2 ท5งหมดเลยกจะสามารถครอบคลมประเดนไวท5งหมด226

ทางดานของ สมเกยรต มความเหนวาเรFองเกFยวกบพระมหากษตรยเปนเรFองเดยวทFยอมได

เพราะประธานขอไวหลายคร5 ง และรวมถงผเขารวมพจารณากฎหมายกไมไดคดคานในประการใด

“ผมคดวาทางผแทนกฤษฎกาไดใหหลกท%ถกตองไววา เหตอยท%ไหนไปแกปญหาอย

ท%น%นแหละอย ท%กฎหมาย ว. อาญาลาสมย กไปแกกฎหมาย ว. อาญา นะครบ กรณ

ของสถาบนพระมหากษตรยนSน ถาจะมาอย ในกฎหมายฉบบนSผมคดวาเปน

Compromise ขอเรยกวาเปนมความจาเปนเรงดวนท%ทานประธาน ทานไดขอไวหลาย

ครSง เพราะฉะนSน ผมคดวาเปน Compromise เดยวท%ยอมไดแตวา ผมคดวาไมสมควร

จะเอาทก ๆ เร% องมาใสแบบนS เหตเกดท%ไหนไปแกท%น%น”227

และเปนทFนาสนใจวาในราง (3) น5 ผเขารวมพจารณาจะมความเหนคลอยไปในทศทาง

เดยวกนเปนสวนมาก โดยมตเหนควรใหปรบแกไขกฎหมายเปน

224 อางแลว. ทวเกยรต มนะกนษฐ. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. หนา 36

225 อางแลว. ญาณพล ย 2งยน. พนตารวจเอก. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญต

วาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. หนา 39.

226 อางแลว. ไพบลย อมรภญโญเกยรต. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวา

ดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. หนา 36-37

227 อางแลว. สมเกยรต ตQงกจวาณช.รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 9. หนา 15

111

“นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ% งขอมลคอมพวเตอรใดๆ อนเปนความผดเก%ยวกบ

ความม%นคงแหงราชอาณาจกร หรอ ความผดเก%ยวกบการกอการรายตามประมวล

กฎหมายอาญา”228

จงสรปไดวา หลกการของ (3) จะเนนการกระทาความผดตามประมวลกฎหมายอาญาเกFยวกบ

ความมFนคงแหงราชอาณาจกร และกรณเกFยวกบสถาบนกษตรยเปนสาคญ โดยไมตองคานงวาขอมลทF

นาเขาสระบบคอมพวเตอรจะเปนขอมลคอมพวเตอรเทจหรอขอมลคอมพวเตอรปลอม แตหาก

ขอมลคอมพวเตอรน5นทFมลกษณะดงทFเขาขายเปนความผดตามทFกาหนดไวในรางกฎหมาย จะถอวา

เปนความผดฐานนาเขาขอมลคอมพวเตอรทF เกFยวกบความมFนคงแหงราชอาญาจกร ตามราง

พระราชบญญตฉบบน5

ขอสงเกตตอการใหความเหนของผเขารวมพจารณากฎหมายในประเดน (3) ปรากฏใหเหน

ชดเจน เชน กรณของ สมเกยรต มความยนยอมใหสามารถมกฎหมายทFเกFยวกบหมFนพระบรมเดชาน

ภาพได แมวาจะมความซ5 าซอนกบกฎหมายอาญาอยแลว แตหากเปนกรณในราง (2) เรF องของ

ขอมลคอมพวเตอรทFนาจะเสยหายตอความมFนคง กลบมความเหนคดคานตอการนากฎหมายดงกลาว

มาบญญตไวในรางพระราชบญญตฉบบน5 เชนเดยวกบ สรางคณา ทFมกจะเหนบทบาทของการคงไว

ซF งหลกการของกฎหมาย แตในประเดนน5 กลบมความเหนไปในทศทางเดยวกบ ไพบลย และ ทว

เกยรต ทFยอมใหมการบญญตกฎหมายน5 ซ5 าอกคร5 ง และใหบญญตอยในกฎหมายทF เ กF ยวกบ

คอมพวเตอร

5. นาเขาขอมลคอมพวเตอรอนมลกษณะลามก

จากประเดนทFเปนปญหารอนแรงอยางมากในสงคมขณะน5น ทาใหตองมการบญญตกฎหมาย

เกFยวกบขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะอนลามก229 เชน รปภาพโปเปลอย คลปหลดดารา นกแสดง

ตางๆ ทFถกเผยแพรผานชองทางอนเตอรเนต ทาใหทางผบงคบใชกฎหมาย อางวา กฎหมายทFบงคบใช

228 ราชกจจานเบกษา. เลม 124 ตอน 27 ก (18 มถนายน 2550). หนา 7.

229 รางมาตรา 13 ผใดกระทาประการใดๆ ดงตอไปนQ (4) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรใดๆ อนม

ลกษณะอนลามกและขอมลคอมพวเตอรนQนประชาชนท2วไปอาจเขาถงได

วรรคทาย ถาขอมลคอมพวเตอรอนลามกตาม (4) เปนภาพของบคคลอายไมเกนสบแปดป ตองระวางโทษ

จาคกตQงแตสองปถงหาป หรอรบตQงแตส2หม2นบานถงหน2งแสนบาท หรอทQงจาทQงปรบ

112

อยไมสามารถจดการไดอยางมประสทธภาพ จงเกดการรางกฎหมายอนมาตราน5 ข5น อครวฒน ช5แจงวา

ในขณะน5นมเพยงกฎหมายอาญาทFระบถงความผดเกFยวกบเรFองลามกอนาจาร แตประมวลกฎหมาย

อาญามงเฉพาะการเผยแพรทางสFอหลก เชน หนงสอพมพ แตทน5 ในระบบคอมพวเตอรน5 เปนระบบ

ใหม จงถกใสเขามาเพราะวาในปจจบนน5 มการใชเวบลามกเปนจานวนมาก ซF งเมFอไปตรวจสอบ พบวา

มท5งภาพยนต มรปภาพลกษณะคลายภาพรวมเพศ จงเกดความตองการทFจะจดการกบปญหาดงกลาว

ประกอบกบความผดในฐานน5 เปนความผดตาม Convention on Cybercrime ดวย จงเหนควรจะบญญต

ลงไปในพระราชบญญตฉบบน5 230

ทาง สทธชย กลบมความเหนวา ไมควรจะนาเอาเรFองลามกอนาจารมาอยในกฎหมายฉบบน5

เพราะมกฎหมายทFกาหนดความผดอยางกฎหมายอาญาอยแลว ท5งยงมการกาหนดถงขอบเขตอาย และ

บทลงโทษอยางชดเจน แมวาเน5อหาของรางมาตราน5 จะมงถงการเอาคอมพวเตอรไปใชเปนเครFองมอ

ในการกระทาความผด แตไมสมควรทFจะนาเอาเรFองลามกอนาจารเขามาและเสนอใหตดออกไป231

ทวเกยรต ไดอธบายวา (4) นาจะเปนการบงคบใชกบเจาของเวบไซตทFเผยแพรขอมลลามก

แตยกเวนสาหรบกรณทFเปนบคคลทFวไปทFเปนสมาชก ซF งในลกษณะแบบน5นเคยศาลตดสนวาไมเปน

ความผด แตหากเปนเวบไซตทFเผยแพรเปนสาธารณะลกษณะน5 จะเปนความผดตาม (4) น5 232 ซF งจาก

คาอธบายดงกลาว ทาให สทธชย และผเขารวมการพจารณารางกฎหมายทกฝายเหนตรงกนวา

หลกการของรางมาตราน5ไมมความตองการจะบงคบใชกบบคคลทFครอบครองไวเปนการเฉพาะตน จง

มมตคงไว ไมตดออก

แตความเหนของ สทธชย และ มาณ ทFเหนรวมกนคอ ความผดตามรางมาตรา 13 วรรคสอง

ของรางกฎหมายฉบบน5 ทFพดถงขอมลคอมพวเตอรอนลามกทFมลกษณะเปนภาพของบคคลอายไมเกน

สบแปดป จะมปญหาเรFองการนาสบไดวาเดกในรปภาพดงกลาวอายไมเกนสบแปดปจรงหรอไม หาก

ตความตามถอยคาทFบทบญญตลงไป อยางเชน กรณคนทFถายรปภาพ เขาไมไดมเจตนาจะถายรปเดกทF

อายไมเกนสบแปดป ถาเขารวาเดกอายไมเกนสบแปดปเขากจะไมถายรป ซF งเจตนาตรงน5 เปนประเดน

ทFนาสบไดยากพอสมควร และในวรรคสองมการกาหนดโทษแยกออกไปอกสวนหนFงซF งตางกบโทษ

230 อางแลว. อครวฒน. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทา

ความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. หนา 41-42.

231 สทธชย โภไคยอดม. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทา

ความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. หนา 42.

232 อางแลว. ทวเกยรต มนะกนษฐ. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. หนา 45.

113

ทFกาหนดไวสาหรบ (1) - (5) เมFอบงคบใชแลวจะทาใหลกลFนกนได จงเสนอวาควรจะตดออก233

เพราะวาเพยงแคราง (4) กครอบคลมถงกรณดงกลาวอยแลว และกฎหมายฉบบน5 เปนกฎหมายเกFยวกบ

คอมพวเตอร ไมควรจะมการกาหนดโทษหรอฐานความผดทFแยกยอยเหมอนในประมวลกฎหมาย

อาญา เพราะถงอยางไรความผดฐานลามกอนาจาร กมกฎหมายหลกในเรFองดงกลาวน5อยแลว ดงน5นจง

เปนมตในทFประชมเหนวาใหคงรางกฎหมายในสวนของราง (4) ไวตามเดมและตดฐานความผดทF

กาหนดในวรรคสองท5งไป จงปรากฏเปน234

“(4) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ%งขอมลคอมพวเตอรใดๆ อนมลกษณะอนลามก

และขอมลคอมพวเตอรนSนประชาชนท%วไปอาจเขาถงได”235

จากการกาหนดฐานความผดเกFยวกบเรFองลามกอนาจาร จะเหนวาเปนความผดทFมบญญตไว

ตามประมวลกฎหมายอาญาอยแลว และมการกาหนดขอบเขต และการบงคบใชทFชดเจนกวา แตเมFอ

พจารณาจากเหตผลของการรางบทบญญตซ5 าลงในกฎหมายคอมพวเตอรฉบบน5 จะเหนวา ราง (4)

ปรากฏมาแลวต5งแตในการพจารณากฎหมายในช5นคณะกรรมการกฤษฎกา ทFใหเหตผลวาเปนประเดน

ปญหาทFเกดข5นในสงคมไทย ณ ชวงเวลาดงกลาว และอกเหตผลหนFงทFสาคญคอ เปนบทบญญตทFมอย

ใน Convention on Cybercrime จะเหนวาทางคณะกรรมการกฤษฎกา ไมเพยงเลงเหนถงปญหาทF

เกดข5นภายในประเทศ แตยงพยายามกาหนดขอบเขตของกฎหมายใหเปนไปตามหลกการของ

อนสญญาฯดวยเชนกน

6. เผยแพรขอมลคอมพวเตอร

ในราง (5) จะพดถงความผดฐานเผยแพรขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะเปนความผดตาม (1),

(2), (3) และ (4)236 โดย สรางคณา ช5แจงวตถประสงควาใน (5) น5 เจตนารมณคอ ตองเอาผดจากคนทFสง

233 มาณ ไชยธรานวฒศร. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการ

กระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 21. หนา 8.

234 อางแลว. สทธชย โภไคยอดม. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 21. หนา 8.

235 ราชกจจานเบกษา. เลม 124 ตอน 27 ก (18 มถนายน 2550). หนา 7.

236 รางมาตรา 13 ผใดกระทาประการใดๆ ดงตอไปนQ (5) เผยแพรหรอสงตอซ2งขอมลคอมพวเตอรโดยรอยแลววาเปน

ขอมลคอมพวเตอรตาม (1) (2) (3) หรอ (4)

114

ตอหรอเผยแพรขอมลคอมพวเตอรแลวกอใหเกดความเสยหายกบคนอFน ซF งคาวา “สงตอ” มความ

หมายถงการเผยแพร และในการพจารณาของสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เหนวาควรเพFมคาวา

“เผยแพร” เขาไปดวยใหครอบคลมมากข5น237

มความกงวลจากทFผเขารวมการพจารณาฯวาประเดนตอไปน5 จะเขาเปนความผดฐานน5 ดวย

หรอไม เชน การสง SMS ใหคนเปนจานวนมาก หรอการสงตอไปใหบคคลหนFงถงสองคน จะถอวา

เปนการสงตอหรอเผยแพรหรอไม238 หรอกรณ การเผยแพรลงค (Link) เพFอใหสามารถเขาไปดเน5อหา

ตอ แตไมไดเปนการเผยแพรขอมลหรอเน5อหาน5นโดยตรง เชน การเอาลงคไปโพสตไวในเวบบอรด

แลวเขยนขอความวาสามารถดขอมลเพFมเตมไดตามลงคน5 กรณดงกลาวน5 ถอวาเปนความผดดวย

หรอไม239

ทาง สทธชย ไดอธบายถงขอบเขตของรางกฎหมายใหเขาใจตรงกนวา ปญหาดงกลาวทF

ผเขารวมพจารณายงคงกงวล หากดตามรางกฎหมายกสามารถปรบเขาไดท5งหมด เชน ภาพวดโอ คลป

วดโอ หากถกเผยแพรตอสาธารณะกเขาเปนความผดตามมาตราน5 ท5งหมด สวนกรณวาเวบไซตทF

เผยแพรขอมลคอมพวเตอร บางกรณจะตองใหศาลเปนผตความและพจารณาเองวาเขาขายความผด

ตามลกษณะน5หรอไม ซF งทางผเขารวมการพจารณารางฯไมมใครเหนแยงจงไมมการแกไขรางในสวน

น5

“(5) เผยแพรหรอสงตอซ%งขอมลคอมพวเตอรโดยรอยแลววาเปนขอมลคอมพวเตอร

ตาม (1) (2) (3) หรอ (4)”240

หลงจากทFไดพจารณาขอถกเถยงของรางมาตรา 13 (คอมาตรา 14 ในปจจบน) พบวาจากราง

กฎหมายทFผานการพจารณาจากคณะกรรมการกฤษฎกา ทFกาหนดความผดเกFยวกบการนาเขา

237 อางแลว. สรางคณา วายภาพ รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการ

กระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. หนา 46

238 อางแลว. สชน พ2งวรอาสน. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการ

กระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. หนา 47

239 พนตารวจโท นเวศน อภาวสนธ. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 8. วนพธท2 24 มกราคม 2550. ณ

หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 47.

240 ราชกจจานเบกษา. เลม 124 ตอน 27 ก (18 มถนายน 2550). หนา 7.

115

ขอมลคอมพวเตอรทFทาใหผ อFนเชFอวาเปนขอมลคอมพวเตอรทFแทจรงหรอ Phishing รวมถง

ขอมลคอมพวเตอรทFเปนความผดทFเกFยวกบความมFนคงตามประมวลกฎหมายอาญา รางดงกลาวได

แสดงใหเหนถงรองรอยของการเปลFยนแปลงกฎหมายอยางชดเจนแลว กลาวคอ มงจะใชกฎหมายให

สอดคลองกบปญหาทFเกดข5นในสงคมโดยนาเอากฎหมายเกFยวกบคอมพวเตอรมาเปนสวนหนFงในการ

สรางบทบญญตดงกลาว แตเมFอมาสการพจารณากฎหมายโดย สนช. ทาใหเหนความเปลFยนแปลงของ

กฎหมายอยางชดเจน หลกการของกฎหมายถกแกไขใหเปลFยนแปลงไป จนแทบไมเหลอเคาโครง

หลกการกฎหมายตนแบบอยาง Convention on Cybercrime และหลกการสาคญของกฎหมายฉบบน5

กลายเปนกฎหมายทFปกปองเน5อหาทFเกดข5นบนพ5นทFอนเตอรโดยใชคอมพวเตอรเปนเครFองมอในการ

กระทาความผดเทาน5น

และในขณะทFพจารณาขอถกเถยงในประเดนทFผมสวนรวมในการประชมถงประเดนความ

มFนคงแหงราชอาณาจกรและกรณหมFนพระบรมเดชานภาพ ยFงปรากฏใหเหนชดเจนอยางมากถงความ

ตองการในการบงคบใชมาตราน5 กบกรณดงกลาว ยFงทาใหเขาใจไดวากฎหมายคอมพวเตอรทFถก

พจารณาเพFอใชในการปกปอง คมครอง คอมพวเตอร ไมใหตกเปนเปาหมายในการถกโจมต กลบ

กลายเปนกฎหมายทFเอาผดกบการกระทาตามประมวลกฎหมายอาญาบนโลกอนเตอรเนตเทาน5น ซF ง

อาจเรยกรางมาตรา 13 น5 ไดวาเปน “กฎหมายความมFนคงบนโลกออนไลน”

ขอสงเกตอกประการหนF งคอ กลมคนทFทาใหรางกฎหมายไปในทศทางของกฎหมายความ

มFนคง หากพจารณาถงภาพรวมในขอถกเถยง จะเหนความคดของฝายทFพจารณาออกเปน 2 ฝาย คอ

ฝายทFยดถอในหลกการของกฎหมาย และฝายทFพยายามกาหนดทศทางไปสกฎหมายความมFนคง ซF ง

จากมมมองของฝายทFยดถอหลกการอยางสรางคณา มความพยายามจะใหกฎหมายเปนไปตาม

หลกการของอนสญญาฯตนแบบ รวมถงไพบลยทFอธบายใหเหนถงเจตนารมณของกฎหมาย จะเหนวา

มมมองของฝายทFยดถอหลกการ ท5งสรางคณา และไพบลย เปนผมความร ความเชFยวชาญทางดาน

คอมพวเตอร และยงปฏบตงานอยในสายงานดานเทคโนโลยสารสนเทศ ซF งจะตางกบ ทวเกยรต และ

ญาณพล ทFพยายามกาหนดทศทางของกฎหมายใหไปคมครองถงประเดนเกFยวกบสถาบนกษตรย และ

ความมFนคงแหงราชอาณาจกร แมวาท5งทวเกยรตและญาณพลจะเปนผทFมความรในดานกฎหมาย แต

ความร ความเขาใจถงหลกการและวตถประสงคของกฎหมายคอมพวเตอรยงอาจจะไมมากพอเทากบ

ผทFปฏบตงานในสายงานน5น แตถงอยางไรน5น กลบพบวาสมาชกสวนใหญกลบใหความเหนและเสยง

สนบสนนตอขอเสนอของทวเกยรตและญาณพลมากกวา นFนกแสดงใหเหนวา แทจรงแลวความ

ตองการของผพจารณารางกฎหมายสวนใหญไมมความเขาใจในกฎหมายอยางชดเจน และเหนวา

ประเดนเกFยวกบสถาบนกษตรย และความมFนคงฯเปนปญหาทFเกดข5น ณ ขณะน5น จงมความพยายามทF

จะจดการปญหาอยางรวดเรว โดยไมไดคานงถงหลกการสาคญของกฎหมายแตประการใด

116

4.1.3. อานาจหนาท?ของพนกงานเจาหนาท?

อานาจหนาทFของพนกงานเจาหนาทFตามรางพระราชบญญตฉบบน5 มอยมากหลายมาตรา ซF ง

อานาจทFวไปทFเจาหนาทFสามารถกระทาได จะอยในสวนของมาตรา 16 ในช5นของคณะกรรมการ

กฤษฎกามเพยง 4 อนมาตราเทาน5น แตไดเพFมอานาจเปน 8 อนมาตรา จงตองศกษาวาเหตใดจงเพFม

อานาจใหกวางขวางมากขนาดน5 ซF งจะสวนน5จะศกษาอย 2 สวนใหญทFใหพนกงานเจาหนาทFมอานาจ

คอ อานาจทFวไป และอานาจในการระงบการเผยแพรขอมลคอมพวเตอร (หรอทFสวนใหญเรยกวา

อานาจในการบลอกเวบ)

1. อานาจหนาท?ท?วไปของพนกงานเจาหนาท?

อานาจของพนกงานเจาหนาทFบญญตไวในรางมาตรา 16241 ( ภายหลงถกแกไขเปนมาตรา 18

) ประกอบไปดวย 8 อนมาตรา ตวอยางเชน อานาจในการสFงใหบคคลทFครอบครองคอมพวเตอรหรอ

241 รางกฎหมายมาตรา 16

“ในกรณมเหตอนควรสงสยวามการกระทาความผดตามพระราชบญญตนQ ใหพนกงานเจาหนาท2มอานาจ

ดงตอไป

(1) ส2งใหบคคลซ2งครอบครองหรอควบคมขอมลคอมพวเตอร หรออปกรณท2ใชเกบขอมลคอมพวเตอร สง

มอบขอมลคอมพวเตอร หรออปกรณ ใหแกพนกงานเจาหนาท2 ทQงนQ เฉพาะเทาท2จาเปนเพ2อประโยชนในการหาตว

ผกระทาความผด

(2) ทาสาเนาขอมลคอมพวเตอรจากระบบคอมพวเตอรท2มเหตอนควรสงสยวามการกระทาความผดตาม

พระราชบญญตนQ

(3) ตรวจสอบหรอเขาถงระบบคอมพวเตอร ขอมลคอมพวเตอร ขอมลจราจรทางคอมพวเตอร หรอ

อปกรณท2ใชเกบขอมลคอมพวเตอรของบคคลใด อนเปนหลกฐานหรออาจใชเปนหลกบานเก2ยวกบการกระทา

ความผด หรอสบสวนหาตวผกระทาความผดและในกรณจาเปนจะส2งบคคลนQนใหสงขอมลคอมพวเตอรท2เก2ยวของ

เทาท2จาเปนใหดวยกได

(4) ถอดรหสลบของขอมลคอมพวเตอรของบคคลใด หรอส2งใหบคคลท2เก2ยวของกบการเขารหสลบของ

ขอมลคอมพวเตอร ทาการถอดรหสลบ หรอใหความรวมมอกบพนกงานเจาหนาท2ในการถอดรหสลบ

(5) เรยกขอมลจราจรทางคอมพวเตอรจากผใหบรการเก2ยวกบการตดตอส2อสารผานระบบคอมพวเตอร

หรอจากบคคลอ2นท2เก2ยวของ แตทQงนQ ไมรวมถงเนQอหาของขอมลท2บคคลมตดตอถงกน

(6) ส2งใหผ ใหบรการสงมอบขอมลเก2ยวกบผ ใชบรการ ท2ตองเกบตามมาตรา 24 หรออยในความ

ครอบครองหรอควบคมของผใหบรการ ใหแกพนกงานเจาหนาท2

117

อปกรณ ทาการสงมอบขอมลคอมพวเตอรหรออปกรณใหเจาหนาทF อานาจในการทาสาเนา

ขอมลคอมพวเตอร หรอสามารถตรวจสอบ เขาถงระบบคอมพวเตอร หรอสามารถถอดรหสลบของ

ขอมลคอมพวเตอรของบคคลอFน และยงสามารถยดหรออายดระบบคอมพวเตอรของบคคลอFน เปน

ตน ซF งอานาจดงกลาวสามารถกระทาไดอยางงายดาย เพยงแค “มเหตอนควรสงสย” เทาน5น ประเดน

เรFองอานาจของพนกงานเจาหนาทFตามพระราชบญญตน5 จงถกต5งคาถามถงความเหมาะสม ต5งแตใน

วาระทFหนFงของการพจารณารางกฎหมายโดย สนช.

วลลภ ตงคณานรกษ ต5งคาถามอยางตรงประเดนวา เหตใดอานาจของพนกงานเจาหนาทFตาม

กฎหมายฉบบน5 จงเปนอานาจทFใหญโตมโหฬารมาก แมทางเจาหนาทFตารวจยงเหนวามอานาจมากกวา

เจาหนาทFตารวจดวยซ5 า ท5งในเรFองของการสามารถจะอายดขอมล สามารถจะปดระบบขอมล สามารถ

จะเกบขอมลไวถง 30 วน เพFอไมใหมการเผยแพรตอไป242 ซF งในทานองเดยวกบ บวรศกด[ อวรรณโณ

และ พรเพชร วชตชลชย ทFต5งคาถามถงถอยคาในบทบญญตวา “ในกรณมเหตอนควรสงสย” ซF ง

ถอยคาน5 เปนการใหอานาจเจาหนาทFทFกวางเกนไป และมสวนไปกระทบตอสทธและเสรภาพของ

ประชาชนอยางมาก คาถามกคออานาจหนาทFซF งมากมายมหาศาลเชนน5จะมการถวงดลไดอยางไร243

เมFอรางกฎหมายผานเขาสการพจารณาโดยกรรมาธการวสามญฯ ขอถกเถยงเรFองอานาจทF

ใหญโตมโหฬาร จงถกต5งคาถามตอมาจากท5งผแทนจากหนวยงานของรฐ และผแทนจากหนวยงาน

เอกชน ซF งประเดนดงกลาวมความเหนแยกออกเปน 2 สวนอยางชดเจน ในสวนแรก ทวเกยรต ทFเหน

วาอานาจหนาทFท5ง 8 อนมาตราน5นมความเหมาะสมอยแลว และสวนทFสอง เปนตวแทนจากหนวยงาน

ทFทางานเกFยวดานเทคโนโลยสารสนเทศ เชน สมเกยรต มความเหนวา ควรจะมการถวงดลอานาจของ

(7) ยดหรออายดระบบคอมพวเตอรเทาท2จาเปนเฉพาะเพ2อประโยชนในการทราบรายละเอยดแหงความผด

และผกระทาความผดตามพระราชบญญตนQ

(8) มหนงสอสอบถามหรอเรยกบคคลใดๆ ท2เก2ยวของกบการกระทาความผด ตามพระราชบญญตนQ มา

เพ2อใหถอยคา สงคาชQแจงเปนหนงสอ หรอสงเอกสาร ขอมล หรอหลกฐานอ2นใดท2อยในรปแบบท2สามารถเขาใจได”

242 วลลภ ตงคณานรกษ. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมสภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 6. เร2องดวนท2 1

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... คณะรฐมนตรเปนผเสนอ. วนพธท2 15

พฤศจกายน 2549. ณ ตกรฐสภา.

243 บวรศกดA อวรรณโณ. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมสภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 6. เร2องดวนท2 1

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... คณะรฐมนตรเปนผเสนอ. วนพธท2 15

พฤศจกายน 2549. ณ ตกรฐสภา. หนา 41

118

เจาหนาทFไว เพFอปองกนไมใหไปละเมดสทธของประชาชนมากเกนไป รวมถงเปนการควบคมการใช

อานาจของรฐเองดวย

ฝายทFเหนดวยกบอานาจของพนกงานเจาหนาทFเหนวาควรจะใหความสาคญกบคณภาพของ

เจาหนาทFมความรเกFยวกบคอมพวเตอรมากกวา โดย ทวเกยรต ใหเหตผลวา

“ใหทาความเขาใจอานาจพวกนS ถาเหนวาจาเปนตองมกควรจะตองม เพยงแตวาควร

ใชอานาจ ตามกฎหมายนS โดยผซ%งมความเช%ยวชาญพอสมควร เพราะฉะนSนอานาจนS

จะถกใชโดยเปนผ ท%รเร% องคอมพวเตอรเทานSน และหากเปนเจาหนาท%พลเรอนท%ร

เร% องเก%ยวกบคอมพวเตอรเขาไปยด อาจจะชวยกรองไดดกวาศาลเสยดวยซSาไป

เพราะเปนผ เช%ยวชาญ เพราะฉะนSนใหความสาคญกบคณภาพของเจาพนกงานจะ

ดกวา”244

แตอกฝายกลบเหนแยงวาควรจะมการถวงดลอานาจ เพราะทFผานมา มการพจารณาราง

กฎหมายหลายมาตรา และถกแปรเปลFยนเจตนารมณไป บางมาตรากลายเปนการคกคามสทธและ

เสรภาพของประชาชน เพราะฉะน5น เหนวาการใหศาลเปนผกลFนกรองอานาจนาจะเปนขอเรยกรองทF

ไมไดลาบากมากหรอสงเกนไปนก เพราะเราทกคนมความเชFอถอในวจารณญาณของศาล และทก

วนน5 ในสงคมไทยตองยอมรบวา ศาลเปนเพยงทFพFงเดยวสาหรบคนไทย ดงน5น เหนวาควรจะให

อานาจศาลเปนผกลFนกรองการใชอานาจเปนวธการถวงดลทFดทFสด245 ทานองเดยวกบความเหนของ

มาณ ไชยธรานวฒศร

“เร% องวจารณาญาณของเจาหนาท%ตารวจกด หรอพนกงานผมความสารถทางดาน

คอมพวเตอรกด เราจะใชความรสกวาเขาจะมวจารณญาณมนไมได หรอวาม

คณธรรมอยแลวไมได เพราะฉะนSนทSง 2 ฝายตองบาลานซ เจาหนาท%กตองมเพาเวอร

พอสมควร ประชาชนกตองมหลกประกนวาจะไมถกละเมดสทธตรงนSน โดยสราง

244 ทวเกยรต มนะกนษฐ. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1

10. วนพธท2 7 กมภาพนธ 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 32.

245 คานญ สทธสมาน. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 10. วนพธท2

7 กมภาพนธ 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 33.

119

ความชอบธรรมทSง 2 ฝาย เพราะฉะนSนคงตองใชทางดานศาล เปนผ ท% เปนตรง

กลาง”246

ประกอบกบความเหนจากผมความรความเชFยวชาญดานเทคโนโลยสารสนเทศอยาง

สมเกยรต เหนวาประเดนสาคญไมไดอยทFวาพนกงานซFอสตยสจรตหรอไม ศาลมรบหรอไมรบสนบน

ประเดนไมใชอยางน5น ประเดนกคอการออกกลไกการตรวจสอบถวงดลของท5ง 2 ฝาย และการทFตอง

มการขออนญาตจากศาลในการออกหมายคน247

จากขอถกเถยงระหวางกลมเหนดวยและไมเหนดวย ซF งเมFอ สทธชย ถามถงมตเสยงสวนใหญ

ทางผเขารวมการพจารณารางกฎหมายมแนวโนมไปกบความเหนทFควรมการถวงดลอานาจของ

เจาหนาทF แมกระทFงกรรมาธการอยาง ญาณพล และ ไพบลย ซF งในคร5 งน5 ไมไดมความเหนไปใน

ทศทางเดยวกนกบ ทวเกยรต วาการใชอานาจศาลในการขอดาเนนการตางๆของเจาหนาทF นาจะทาให

เกดความโปรงใสและทาใหมความเปนธรรมตอทกฝายได248 และการใชกฎหมายทF เกFยวกบ

อาชญากรรมทางคอมพวเตอรกบสทธเสรภาพสวนบคคล ควรจะมความไดสดสวน อกท5งยงอางองถง

หลกการของกฎหมายในประเทศอFนในเรFองอานาจของเจาหนาทFวาจะตองดานเนนการไปโดยขอศาล

กอนเสมอ หรอตองมข5นตอนของศาลเปนตวกรองกอนการใชอานาจ

ดงน5นมตจากทางทFปรกษากรรมาธการฯ และกรรมาธการฯ ทาใหทFประชมมมตเหนดวยกบ

หลกการขออนญาตศาลกอน โดยใหทางผรางกฎหมายไปปรบแกไขตามมตในทFประชม ซF ง อครวฒน

ไดปรบแกโดยจดลาดบอานาจหนาทFภายในมาตราใหม ซF งทางผรางกฎหมายเองเหนวาควรจะมการ

จดสวนวาอานาจใดทFกระทบตอสทธและเสรภาพของประชาชนมากจนเกนไป กใหมอานาจของศาล

มาถวงดล จงแบงอานาจทFวไปของพนกงานเจาหนาทF เปน 2 สวน คอ สวนทFเจาหนาทFสามารถ

246 มาณ ไชยธรานวฒศร. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 10. วนพธท2

7 กมภาพนธ 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 33.

247 สมเกยรต ตQ งกจวาณช. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 10. วนพธท2

7 กมภาพนธ 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 35.

248 พนตารวจเอก. ญาณพล ย 2งยน. (กรรมาธการวสามฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 10. วนพธท2

7 กมภาพนธ 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 28.

120

ดาเนนการไดเลย และสวนทFตองขออานาจศาล สวนท? 1 อานาจของพนกงานเจาหนาทFทFสามารถ

ดาเนนการไดโดยไมตองขอตอศาล คอ มหนงสอสอบถามหรอเรยกบคคลมาเพFอใหถอยคา หรอสงคา

ช5แจง และ มอานาจเรยกขอมลจราจรทางคอมพวเตอรจากผใหบรการและบคคลทFเกFยวของได สวนท?

2 เปนอานาจของพนกงานเจาหนาทFทFสามารถดาเนนการได แตตองมการยFนคารองขอตอศาลกอน

เชน การทาสาเนาขอมลคอมพวเตอร, สFงใหสงมอบอปกรณคอมพวเตอรหรออปกรณคอมพวเตอร,

สามารถตรวจสอบหรอเขาถงระบบคอมพวเตอร ขอมลคอมพวเตอร ทFเปนหลกฐานหรออาจเปน

หลกฐานเกFยวกบการกระทาความผด, ถอดรหสลบขอมลคอมพวเตอร หรอสFงใหบคคลเขารหสลบ

ของขอมลคอมพวเตอร และ มอานาจในการยดหรออายดระบบคอมพวเตอรเทาทFจาเปนได

สวนถอยคาทFมปญหา “ในกรณมเหตอนควรสงสย” ทางกรรมาธการกมความเหนวา หาก

พจารณาจากอนสญญาฯ ตนแบบของรางกฎหมายฉบบน5 สามารถเขาใจไดวาเปน “have ground to

believed that” กคอ “มเหตอนเชFอได” เพราะวาน5 าหนกของการใชกฎหมาย ไมสามารถกระทาไดเพยง

เพราะแคสงสยเทาน5น และการทFผยกรางใชถอยคาดงกลาว ทาใหประชาชนรสกกลวได แตตองเชFอได

พอสมควร ดงน5นแลว ทางกรรมาธการจงเสนอใหแกไขถอยคาดงกลาว และใหผแทนจากสานกงาน

คณะกรรมการกฤษฎกาไปปรบแกถอยคาดงกลาวใหครบถวน สมบรณ

ในภาพรวมของอานาจหนาทFมความเหนจากผเขารวมพจารณา 2 ฝาย คอ ฝายทFไมเหนดวย

กบอานาจทFมากมาย และฝายทFเหนดวยกบอานาจดงกลาว ซF งฝายทFไมเหนดวยน5นใหเหตผลวาควรจะ

มองทFความร ความเชFยวชาญของเจาหนาทFมากกวาอานาจทFกฎหมายกาหนดให เพราะบคคลทFจะเปน

เจาหนาทFตามพระราชบญญตฉบบน5 ไดจะตองเปนผทFไดรบการอบรมและถกแตงต5งโดยรฐมนตร แต

อกฝายหนFงกลบมองวา อานาจทFมากมายขนาดน5นทาใหกระทบถงสทธและเสรภาพของประชาชนได

รวมถงผลกระทบทFจะเกดข5นหากเจาหนาทFใชอานาจไปในทศทางทFไมถกตอง และบคคลทFมมมมอง

ดงกลาวกลบพบเปน สมเกยรต ต5งกจวาณช รวมถง ญาณพล ยFงยน เปนตน

2. อานาจในการระงบการเผยแพรขอมลคอมพวเตอร

อานาจในมาตรา 17/1249 (ภายหลงถกเปลFยนเปนมาตรา 20) ถกแทรกเขามาโดยความตองการ

จากทาง สทธชย ทFเลงเหนถงปญหาวา มความจาเปนเรงดวนและในฐานะทFเปนคนไทยเหนวาปจจบน

249 “มาตรา 17/1 ในกรณท2พนกงานเจาหนาท2พบวาการกระทาความผดเปนการเผยแพรขอมลคอมพวเตอรท2อาจ

กระทบกระเทอนตอความม2นคงแหงราชอาญาจกร หรอเปนขอมลคอมพวเตอรท2มลกษณะขดตอความสงบเรยบรอย

หรอศลธรรมอนดของประชาชน พนกงานเจาหนาท2 อาจเสนอความเหนตอรฐมนตรเพ2อขอใหย2นคารองตอศาลท2ม

เจตอานาจมคาส2งใหระงบการเผยแพรขอมลคอมพวเตอรนQน

121

น5 มเวบไซตทFมขอความหมFนพระบรมเดชานภาพอยางรนแรงตลอดเวลา ทางกระทรวงไอซทจง

โทรศพทไปช5 แจงและขอใหลบขอความดงกลาว ทางเจาของเวบไซตหรอแอดมน ไมไดใหความ

รวมมอเทาทFควร จนทายทFสดทางกระทรวงไอซทตองดาเนนการบลอกเวบไซตดงกลาวเอง250 อนทา

ใหกระทรวงไอซทถกตอวาจากผใหบรการและเจาของเวบไซต และทางกระทรวงไอซทไดดาเนนการ

ฟองเจาของเวบไซตในขอหาหมFนพระบรมเดชานภาพ แตกไมมความคบหนาเทาทFควร

“ระยะเวลากวา 2 เดอนท%การดาเนนคดดงกลาวไมมความคบหนา ทางกระทรวงไอซ

ทจงทวงถามไปยงผ บญชาการตารวจนครบาล จงไดดาเนนคด และรสกสะเทอนใจ

อยางมากเพราะเปนเร%องหม%นพระบรมเดชานภาพ เหตใดจงไมเรงดาเนนคด เม%อทวง

ถามไป ทางเจาหนาท%ตารวจแจงวาหลกฐานท%ทางกระทรวงสงไปไมมความ

นาเช%อถอ อาจจะไมไดมาจากคอมพวเตอรของผกระทาผด หรออาจเกดการกล%น

แกลงกนได ส%งน Sทาใหตนรสกชอคมาก เพราะเปนหลกฐานจากกระทรวงไอซทจะ

ไมมความนาเช%อถอไดอยางไร ดงนSนแลวจงเหนวาน%คอจดออนท%จะตองรบจดการ

และตองรบใหความสาคญอยางมาก251

ดวยความเหนของ สทธชย ทFมความต5งใจวาอยากจะผลกดนใหมการแกไขปญหาดงกลาว

ทางทFประชมจงมมตใหเพFมบทบญญตเกFยวกบการระงบการเผยแพรขอมลคอมพวเตอร ในสวนน5จะ

แบงประเดนในการพจารณาออกเปน 2 สวน คอ สวนทF 1 เปนสวนของการพจารณาวา อานาจในการ

สFงระงบการเผยแพรควรจะเปนของบคคลใด และสวนทF 2 ขอบเขตของคาวา “ทFอาจกระทบกระเทอน

ตอความมFนคงแหงราชอาณาจกร” หรอ “ทFมลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของ

ประชาชน” ใหความกวางขนาดไหน

ในประเดนผมอานาจในการสFงระงบการเผยแพร อครวฒน ต5งขอสงเกตวา บการปดก5นอาจ

ทาใหเกดความเสยหายข5น ในบางกรณทFมมลคาความเสยหายสงมาก พนกงานเจาหนาทFไมสามารถ

ในกรณท2ศาลมคาส2งใหระงบการเผยแพรขอมลคอมพวเตอรตามวรรคหน2ง รฐมนตรจะส2งการใหพนกงาน

เจาหนาท2ระงบการเผยแพรขอมลคอมพวเตอรนQนเอง หรอส2งผใหบรการระงบการเผยแพรขอมลคอมพวเตอรนQนก

ได”

250 สทธชย โภไคยอดม. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทา

ความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครN งท1 13. วนพธท2 28 กมภาพนธ 2550. ณ หอง

ประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 49.

251 เร2องเดยวกน. สทธชย โภไคยอดม. หนา 49.

122

รบผดชอบตอความเสยหายน5นไดอยางแนนอน เชน ปดเวบไซตแคมพฟลอค (camfrog) แมใน

ประเทศไทยไมมใครสารวจเปนตวเลข แตจรงๆ แลว ความเสยหายทางเศรษฐกจคอนขางมหาศาล ซF ง

ถาหากเกดความเสยหายข5น ทางรฐมนตรกสามารถรบผดชอบได และกเปนไปตามข5นตอน จงเสนอ

วา ใหรฐมนตรเปนผยFนคารองขอตอศาล และเมFอศาลทFมอานาจพจารณาวาสามารถปดก5นไดหรอไม

หากมคาสFงอนญาต ใหระงบได รฐมนตรกจะเปนคนสFงใหพนกงานปด252

ซF งในประเดนดงกลาวมความเหนแยกออกเปน 2 สวนคอ ฝายแรก ทFเหนดวยกบ อครวฒน

คอ ใหรฐมนตรเปนผมอานาจในการสFงระงบ โดยคานงถงความเสยหายทFจะตามมา หลงจากการใช

อานาจระงบการเผยแพรขอมลคอมพวเตอร หากเปนรฐมนตรจะสามารถรบผดชอบตอความเสยหาย

น5นไดมากกวาพนกงานเจาหนาทF และฝายทFสอง ทFเหนแยงวา ข5นตอนการยFนคาขอไมควรจะรฐมนตร

โดยโตแยงวา การใหรฐมนตรเปนผไปยFนคารองขอตอศาล เปนข5นตอนทFไมเคยเหนในกฎหมายใดมา

กอน และเมFอศาลพจารณาคาสFงใหปดก5นได เหตใดจงตองใหรฐมนตรไปแจงเจาหนาทFอกคร5 ง ซF งเปน

การทางานทFซ5 าซอน และเปนการเพFมภาระการทางานอกดวย253

สวน ไพบลย254 และ สรางคณา255 เหนไปในทศทางเดยวกนวา รฐมนตรควรมบทบาทเชง

นโยบายจะเหมาะสมกวา ถาใหเปนผยFนคารองตอศาลอาจจะเปนการใชอานาจหนาทFทFทบซอนกนได

และดจะไมเหมาะสม ซF งโดยปกตแลวไมเคยมการตรากฎหมายในลกษณะดงกลาวนอกจากจะเปน

สถานการณฉกเฉนทFนายกรฐมนตรจะมอานาจเขาไปแทรกแซงเกFยวกบกระทรวงกลาโหม ดงน5นใน

กรณน5ควรใหพนกงานเจาหนาทF อาจจะเปนผมตาแหนงระดบสง หรอเทยบเทา เปนผยFนคารองขอตอ

ศาล

252 อางแลว . อครวฒน เทพหสดน ณ อยธยา . รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 13. หนา 25.

253 พรเพชร วชตชลชย. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 13. วนพธท2

28 กมภาพนธ 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 25.

254 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 13. วนพธท2

28 กมภาพนธ 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 27-29.

255 สรางคณา วายภาพ. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 13. วน

พธท2 28 กมภาพนธ 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 29-31.

123

ซF งทาง พรเพชร เหนวา หากตองการใหรฐมนตรเปนผรบผดชอบหากเกดความเสยหายก

สามารถกาหนดได แตกระบวนการกอนหนาของรฐมนตรจะตองมผดาเนนการยFนคารองขอตอศาล

ซF งไมเหนดวยอยางยFงวาจะใหรฐมนตรเปนผยFน จงเสนอวา ใหพนกงานเจาหนาทFเปนผยFนคาขอตอ

ศาล แตท5งน5 จะตองไดรบความเหนชอบจากรฐมนตรในการยFนคาขอเสยกอน แลวจงนาไปยFนใหศาล

พจารณา และเมFอถงกระบวนการพจารณาของศาล ซF งศาลจะเหนดวยหรอไมอยางไร กใหแจงไปให

เจาหนาทFเปนผดาเนนการตามคาสFงศาลตอไป256 ดาน เขมชย กมความเหนไปในทานองเดยวกนวา

เมFอรฐมนตรเหนชอบวาจะยFนคาขอตอศาล กใหเจาหนาทFทFมอานาจเปนผไปยFน กระบวนการน5 เปน

การปองกนการใชอานาจปโดยพลการไดดวย และสดทายเมFอศาลพจารณาหรอตรวจสอบแลวกให

เจาหนาทFสามารถดาเนนการตามคาสFงศาลตอไปไดเลย257 ดงน5น ในการพจารณาข5นตอนการยFนคาขอ

และผมอานาจในการยFนคาขอ ในขางตนแลว ทาง สทธชย เหนดวยตอการกาหนดกระบวน จงมมตให

ดาเนนการ คอ เจาหนาทFจะตองไดรบความเหนชอบจากรฐมนตรกอน จงจะสามารถยFนคาขอตอศาล

ได และเมFอศาลพจารณาคาขอแลวเสรจ เจาหนาทFสามารถปฏบตตามคาสFงศาลไดเลย258

ในประเดนขอบเขตของคาวา “ขอมลคอมพวเตอรท?มลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอ

ศลธรรมอนดของประชาชนท?อาจจะกอใหเกดความเสยหายอยางรายแรง” ซF ง สรางคณา ต5งคาถามตอ

ประเดนดงกลาววา คานยามของคาวา “ขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน”

แลวหลกการคออะไร มความกวางมากในการตความ เพราะการเขยนกฎหมายดวยถอยคาทานองน5ไม

เคยเหนปรากฏในกฎหมายอาญามากอน อกท5งและยงมความหมายทFกวางมากอกดวย259 และ คานญ ก

ต5งขอสงเกตไปในทานองเดยวกนวา ถอยคาทFบญญตในรางมาตราดงกลาวเปนคาทFกวางมาก สามารถ

ดความไดครอบจกรวาล อาจจะหมายถงเรFองเกFยวกบสถาบนกษตรย เรFองความมFนคง หรออาจจะเปน

256 พรเพชร วชตชลชย. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 13. วนพธท2

28 กมภาพนธ 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 25.

257 เขมชย ชตวงศ. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 14. วนพธท2

7 มนาคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 9.

258 อางแลว. สทธชย โภไคยอดม. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 13. หนา 10.

259 สรางคณา วายภาพ. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 13. หนา

24-25.

124

เรFองเวบโป เวบลามกอนาจาร อกท5งถอยคาดงกลาว หากถกใชโดยผมอานาจ ทFใชกฎหมายอยางไมม

คณธรรม จะทาใหรางกฎหมายถกใชเปนเครFองมอเพFอจากดสทธเสรภาพของประชาชนได ทาง คานญ

จงเสนอใหมการแกไขถอยคาใหเกดความชดเจน รอบคอบ รดกม และไมเปนการผลกภาระใหศาล

ตองตความเองมากจนเกนไป รวมถงหากจะตองบญญตถอยคาดงกลาวในรางกฎหมายจรง กขอใหม

กลไกออกมาควบคมการใชกฎหมายน5ดวย260

จงมผเสนอใหกาหนดความหมายแคบเขามา คอ เฉพาะภาพเคลFอนไหวทFลามก หรอเปนการ

ชกชวนใหมบรการทางเพศ การโฆษณาคาวตถ สFงของอนลามก หรอขายพวกอวยวะเทยม เปนตน

และปรบแกไขถอยคาดงกลาวเปน “ความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนด”261 แตทาง พรเพชร และ

ไพบลย กลบไมเหนดวยตอการปรบแกถอยคาดงกลาว โดยเสนอใหกลบไปใชถอยคาเดม เพราะคาวา

“ลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน” เปนคาทFสามารถปรบใชไดทก

ยคทกสมย มนเปนคาทFกอใหเกดมาตรฐานทางสงคม ทางศลธรรมของสงคม ซF งมนเปลFยนไปตามยค

สมย ตามทFดลพนจของศาล พรเพชรไดยกตวอยางวา เมFอยคหนF งผมจาไดสมยเดก ๆ เหนแคอวยวะ

บางสวนของผหญงน5กไมไดแลว แตปจจบนถกขยายมากข5น นFนคอวดระดบศลธรรมของประชาชนทF

มนยอมเปลFยนไปตามยคสมยจงเสนอใหใชถอยคาเดม262

โดย ไพบลย ยงต5งขอสงเกตเพFมเตมอกวา การทFกาหนดวาการตความคาวา ขดตอความสงบ

เรยบรอยฯ ในรางกฎหมายฉบบน5 เปนไดเฉพาะภาพเคลFอนไหว การโฆษณา การชกชวนใหมการ

บรการทางเพศ เปนการจากดมากเกนไป หากในอนาคตมอาชญากรรมทFเกดข5นใหมและกระทบตอ

ศลธรรมอก กฎหมายฉบบกไมสามารถไปใชบงคบได ดงน5นแลวจงเหนควรวากลบไปใชถอยคาเดม

260 คานญ สทธสมาน. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 13. วนพธท2

28 กมภาพนธ 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 40.

261 อครวฒน เทพหสดน ณ อยธยา. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 18. วน

พธท2 28 มนาคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 29.

262 พรเพชร วชตชลชย. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 18. วนพธท2

28 มนาคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 31.

125

และเปดกวางใหฝายบรหารกบตลาการ ไดเขามาดแลและใหอานาจศาลเปนผสFงระงบ เพราะมFนใจวา

ศาลสามารถกรองคาสFงทFยFนเขามาไดเปนอยางด263

รวมถงทางดาน ชวลต ดวย ทFเหนวา กรณคาวา “ความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนด”

แทจรงแลวเปนกฎหมายแพงมากกวา ฉะน5นจะมความหมายกวาง ขอตกลงอะไรทFขดตอความสงบ

เรยบรอยหรอศลธรรมอนด พวกน5กวางมาก เรFองของกฎหมายเกFยวกบแรงงานกเปนเรFองความสงบ

เรยบรอยและศลธรรมอนด ทFเราไปตกลงเปลFยนแปลงไมได เพราะฉะน5นกคงปลอยใหเปนดลพนจ

ของศาลทFจะบอกวา ขดหรอไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนด หากเหนวาจะทาใหเกด

ความไมชดเจนในสวนทFเปนเรFองของกฎหมายอาญา กควรทFจะเขยนจากดความผดเอาไวใหชดเจน

เกFยวกบเรFองดงกลาว และในขณะบงคบใชกควรใชเฉพาะเรFองทFกาหนดไว ไมควรนอกเหนอไปจาก

ขอบเขตทFกาหนด264 ทายทFสดแลวประเดนในเรF องถอยคาของกฎหมาย ทางผเขารวมพจารณากม

ความเหนไปในทศทางเดยวกน คอ ปลอยใหเปนดลพนจของศาลวาการกระทาใดบางทFเขาขายการขด

หรอไมขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน และปรบแกกฎหมายเปน

“มาตรา 17/1 ในกรณท% การกระทาความผด เ ปนการทาใ หแพรหลายซ% ง

ขอมลคอมพวเตอร ท%อาจกระทบกระเทอนตอความม%นคงแหงราชอาณาจกรตามท%

กาหนดไวในภาค 2 ลกษณะ 1 หรอหมวด 1/1 แหงประมวลกฎหมายอาญา หรอท%ม

ลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน พนกงาน

เจาหนาท% โดยไดรบความเหนชอบจากรฐมนตรอาจจะย%นคารองพรอมแสดง

พยานหลกฐาน ตอศาล ท% ม เ ขตอานาจ ขอใ หม คา ส% ง ระ งบการ เผยแพ ร

ขอมลคอมพวเตอรนSนกได

ในกรณท%ศาลมคาส%งใหระงบการทาใหแพรหลายซ%งขอมลคอมพวเตอรตาม

วรรคหน%ง ใหพนกงานเจาหนาท%อาจทาการระงบการทาใหแพรหลายนSนเอง หรอส%ง

ใหผใหบรการระงบการทาใหแพรหลายซ%งขอมลคอมพวเตอรนSนกได”265

263 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. (กรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 18. วนพธท2

28 มนาคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 33.

264 ชวลต อตถศาสตร. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครNงท1 18. วน

พธท2 28 มนาคม 2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 36.

265 ราชกจจานเบกษา. เลม 124 ตอน 27 ก (18 มถนายน 2550). หนา 10.

126

ดงน5น ขอบเขตของอานาจการปดก5นขอมลคอมพวเตอรของมาตราน5 คอ เมFอเจาหนาทFพบ

เหนขอมลคอมพวเตอรทFเปนความผดตามมาตราน5 ใหยFนคาขอไปทFรฐมนตรเพFอใหรฐมนตรเหนชอบ

จากน5นจงยFนคาขอปดก5นไปยงศาล เพFอใหศาลเปนผตรวจสอบ และหากศาลเหนวาเปนความผด

สามารถปดก5นขอมลดงกลาวได กใหเจาหนาทFเปนผไปดาเนนการตามคาสFงศาลตอไป

ขอสงเกตตอการพจารณารางมาตราน5 เนFองจากอานาจในการระงบการเผยแพร ถกพจารณา

เพFมเขามาในระหวางการพจารณารางกฎหมาย โดยไมมการยกรางมาจากคณะกรรมการกฤษฎกากอน

เขาสสภาฯ โดยใชอานาจและความเหนชอบจากรฐมนตรกระทรวงไอซท ซF งดารงตาแหนงประธาน

กรรมาธการวสามญฯ พจารณารางกฎหมายฉบบน5ดวย ประกอบกบเหตผลทFวา ไมมกฎหมายฉบบใด

ใหอานาจในการแกไขปญหาทFเกดข5นได ในเรFองทFเกFยวกบพระบรมเดชานภาพ จงตองเพFมบทบญญต

กฎหมายใหสามารถ แกปญหาเหลาน5นไดอยางทนถวงท

จากบนทกการประชมฯ ยงคงเหนฝายทFยดหลกการของกฎหมายอยาง สรางคณา ทFยงมงต5ง

คาถามถงความชดเจนของกฎหมาย และกรอบของการบงคบใช แมวาความเหนหรอขอโตแยง

ดงกลาวจะไมไดรบการคาตอบหรอถกพจารณาทFชดเจนกตาม สวนฝายทFสนบสนนหรอเหนดวยตอ

รางกฎหมาย แมจะไมไดแสดงความเหนหรอทาทเหนดวยอยางสดโตง แตยงเหนถงความพยายามจะ

กาหนดทศทางใหสามารถบงคบใชกฎหมายไดแบบกวางๆ และใหอานาจของการกาหนดขอบเขต

เปนหนาทFของศาล ตลาการ เปนสาคญ ประกอบกบการอางถงบรบททางสงคม หรอปญหาทFเกดข5น

จงทาใหตองรบหนาทF เปนผรบนโยบายดงกลาวมาและรบแกปญหาน5นอยางเรงดวน (หรอการ

แกปญหาเฉพาะหนา) ดงน5นจงเหนวาจากการพจารณารางมาตราน5 น5าหนกของเสยงและมตสวนใหญ

จะเหนไปในทศทางเดยวกน และพยายามหาหลกการใหครอบคลมตอการใชกฎหมายน5 ได แตจะไม

พยายามโตแยงหรอคดคานรางกฎหมายเหมอนกบในรางมาตราอFน

4.1.4 บทสรปของการพจารณารางกฎหมาย

จากขอถกเถยงทFเกดข5นในการประชมท5งจากคณะกรรมาธการวสามญฯ และจากการประชม

ของ สนช. ทาใหเหนมมมองแนวคดจากทางผเขารวมการพจารณาในหลายทศทาง รวมถงปจจยทF

สงผลใหกฎหมายถกแกไขเปลFยนแปลงไปจากหลกการเดม โดยในสวนสรปน5จะทาการพจารณาถง 2

ประเดนสาคญคอ ประเดนแรก มมมองความเหนของผเขารวมการพจารณารางกฎหมาย ซF งทางผวจย

เหนวามมมองของผพจารณารางกฎหมายเปนปจจยสาคญอยางมากในการกาหนดทศทางของ

กฎหมายได และประเดนทFสอง ทศทางความเปลFยนแปลงไปของกฎหมาย โดยจะพจารณาวาจากราง

127

กฎหมายกอนจะถกพจารณาโดยคณะกรรมการท5งหลายในช5นกรรมาธการฯ และใน สนช. มความ

เปลFยนแปลงไปอยางไรบางหลงจากทFกฎหมายถกพจารณาแลวเสรจ

1. มมมองความเหนของผเขารวมการพจารณารางกฎหมาย

จานวนของผเขารวมการพจารณาหากแบงเปนจากกรรมาธการวสามญ มจานวน 25 คน และ

จานวนของผทFถกเชญใหเขารวมการพจารณากฎหมายฯและตวแทนจากหนวยงานตางๆ บคคลทFถก

แตงต5งใหเปนทFปรกษาคณะกรรมาธการฯ มจานวน 27 คน โดยท5งสองกลมน5พบวาเปนตวแทนทFมา

จากหนวยงานของรฐและเปนขาราชการตารวจและทหาร จานวน 40 คน (ตารวจ ทหาร จานวน 7 คน

ตวแทนจากหนวยงานของรฐ จานวน 33 คน) คดเปน 76% ของสดสวนสมาชกท5งหมด จากบคคลทF

เขารวมการพจารณาฯ ปรากฏมมมองความเหนทFแตกตางกน ซF งหากจาแนกเปนกลมใหญๆ สามารถ

แบงได 3 กลมคอ กลมเทคโนแครต ทFตองการใหกฎหมายเปนไปตามหลกการอยางแทจรงและม

ความพยายามกาหนดทศทางของกฎหมายใหสมพนธกบกฎหมายตนแบบและทาใหกฎหมายมความ

เปนสากลมากข5น กลมขาราชการดานความมFนคงของรฐ ทFเนนเสนอประเดนเกFยวกบเรFองความมFนคง

ของประเทศและสถาบนกษตรยอยางชดเจน และมกจะมองวาสถานการณทFเกดในสงคมเปนปญหาทF

ควรไดรบการแกไขอยางเรงดวน โดยไมคานงถงกฎหมายหลกหรอบทบญญตทFมบงคบใชอยกอน

แลว และกลมขาราชการและนกธรกจระดบสง ทFมอานาจในการกาหนดทศทางและนโยบายของ

กฎหมาย แตกยงคงอยภายใตอานาจชนช5นทางสงคมและวฒนธรรมของระบบราชการ

หนFง กลมเทคโนแครต โดยสวนใหญแลวจะเปนบคคลทFอยในสายงานทFเกFยวกบเทคโนโลย

สารสนเทศ และเปนผมความร ความเขาใจทางดานเทคโนโลยเปนอยางด ซF งบคคลในกลมน5 จะ

ประกอบไปดวยตวแทนจากหนวยงานท5งภาครฐและเอกชน เชน สรางคณา วายภาพ266 ทFทางานใน

ดานคอมพวเตอรและเทคโนโลยมาเปนระยะเวลานาน หรอจากบรษทเอกชน เชน ชวลต อตถ

ศาสตร267 ทFทาหนาทFเปนทFปรกษากฎหมายบรษทอนเตอรเนตประเทศไทย ดงน5นแลวความสมพนธ

ของกลมเหลาน5 จงถกเชFอมโยงกนดวยลกษณะของหนาทFการทางาน ทาใหบทบาททFอยในการประชม

จะเหนวา มความพยายามทFจะกาหนดทศทางของกฎหมายใหเปนไปตามหลกการ และเมFอพจารณาใน

ประเดนของการปฏบตทF เกFยวกบเทคโนโลย กจะสามารถอธบายไดถงกระบวนการทางานทF

สอดคลองกบรางกฎหมาย และเขาใจเจตนารมณวากฎหมายเขยนไวเพFอใชกบกรณใดบาง แตเปนทFนา

สงเกตวากลมดงกลาวน5กลบเปนเสยงขางนอยในทFประชมเสมอ แมวาจะความพยายามในการโตแยง

266 ดปะระวตของ สรางคณา วายภาพ ไดท2ภาคผนวก

267 ดปะระวตของ ชวลต อตถศาสตร ไดท2ภาคผนวก

128

คดคาน แตกไมเปนผล ดงน5นแลวจงสงผลใหทศทางของกฎหมายไมไดเปนไปตามหลกการอยาง

แทจรง

ในกลมทFสอง กลมขาราชการดานความม?นคงของรฐ บคคลกลมน5หากสงเกตจากการแสดง

ความเหนหรอเสนอประเดนในการประชม จะพบวาใหความสาคญไปกบเรFองของสถาบนกษตรย

หรอความมFนคงของประเทศ สวนใหญแลวเปนผทFอยในระบบราชการดานความมFนคง เชน ตารวจ

ทหาร หรอนกวชการทFมกจะมบทบาททางการเมอง ซF งทาใหมความสมพนธทFเชFอมโยงกนเปน

เครอขายทางดานหนาทFการงาน อาชพ โดยคนกลมน5 จะใหความสาคญตอสถาบนหรออานาจอยาง

มาก ในการพจารณาจะเหนถงความพยายามทFจะแทรกแซงกฎหมายใหขยายออกไปครอบคลมใน

ประเดนทFเกFยวกบสถาบนหรอความมFนคง และจะเหนไดวาเปนกลมทFมฐานเสยงสนบสนนในทF

ประชมจานวนมาก แมวาคนกลมน5จะไมไดมอานาจมากถงข5นเปนผกาหนดนโยบายหรอหลกการของ

กฎหมาย แตกลบเปนผมอานาจในการกาหนดทศทางของกฎหมายในการประชมได จงทาใหเหนวา

คนเหลาน5 เปนปจจยสาคญทFทาให พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ถกทาใหแปรเปลFยนไปและถอวาเปนกลมทF

มบทบาทอยางมากในการประชม หากจะกลาววาเปนเพราะ บคคลในกลมน5 ถกแตงต5งข5น โดยอานาจ

ของรฐบาลเผดจการ จงทาใหมบทบาทและกลายเปนผมอานาจกอาจจะไมผดนก

และในกลมทFสาม กลมขาราชการและนกธรกจระดบสง โดยบคคลในกลมน5 จะเปนกลม

ขาราชการระดบบนของหนวยงานรฐ หรอเอกชน เชน รฐมนตรกระทรวง ผบรหารสถาบนวจยฯ เปน

ตน ซF งคนเหลาน5 จะมอานาจในการผลกดนนโยบายในดานตางๆ เพFอใหเหนภาพทFชดเจน อยางเชน

กรณของ สมเกยรต ต5 งกจวาณช268 ในการพจารณารางกฎหมายจะถอวาเปนบคคลหนF งทFให

ความสาคญกบหลกการของกฎหมายไดเชนกน ตวอยางกรณการนาเอาฐานความผดเกFยวกบความ

มFนคงแหงราชอาณาจกรเขามาบญญตในรางกฎหมาย คนกลมน5กลบเหนวาไมควรจะถกบทบญญตไว

ในรางฉบบน5 แตหากเปนอกกรณหนF งคอ เปนเรFองเกFยวกบสถาบนกษตรย กลบพบวาในประเดน

ดงกลาวสามารถนาเขามาสรางกฎหมายน5 ได ซF งไดใหเหตผลพาดพงถงบคคลหนFงทFฝากประเดนเขา

มาเพFอใหกรรมาธการฯพจารณา ดงน5นแลวจงเหนความสมพนธกนในเชงชนช5นอานาจระหวางผฝาก

ประเดนและผรบฝากประเดน จงทาใหเหนวาบคคลในกลมน5 ไมไดมความเหนสดโตงไปยงฝายใด

ฝายหนFง แตจะสามารถโนมเอยงไปไดหากมปจจยน5นมผลประโยชนตอรฐมากพอ

ดงน5 นจงสรปไดวา ผเขารวมการพจารณาถอเปนปจจยทFสงผลกระทบตอการพจารณา

กฎหมายอยางมาก รวมถงมผลตอการกาหนดทศทางของกฎหมายดวย ประกอบกบรางกฎหมายฉบบ

น5 ถกพจารณาโดยกลมคนทF ถกแตงต5 งจากรฐบาลทหาร กยอมทาใหทศทางของกฎหมายถก

268 ดปะระวตของ สมเกยรต ตQงกจวาณช ไดท2ภาคผนวก

129

ปรบเปลFยนไปความตองการของผมอานาจในชวงเวลาน5น จงไมเปนทFนาแปลกใจถาหากกฎหมาย

ฉบบน5 จะถกทาใหกลายเปนเครFองมอสรางความชอบธรรมใหแกรฐ และเปนฐานอานาจใหกบกลม

อานาจนยมดวย

2. ทศทางความเปล?ยนแปลงไปของกฎหมาย

จากขอถกเถยงในช5นกรรมาธการฯ หากพจารณาถงทศทางของความเปลFยนแปลงของ

กฎหมายจะพบวา ในตอนเรFมตนกฎหมายทFถกยกรางโดยคณะกรรมการกฤษฎกาไดปรากฏรางมาตรา

ทFไมใชอาชญากรรมทางคอมพวเตอรอยแลว คอ ความผดฐานนาเขาขอมลคอมพวเตอร (รางมาตรา

12) และมวตถประสงคเพFอตองการจะใหมกฎหมายทFสอดคลองและเขากบบรบทของสงคมไทย

เพราะประกอบดวยฐานความผดทFเกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกรอยดวย แตถงอยางไรน5น ราง

กฎหมายดงกลาวกไมไดถกยกข5นเปนหลกสาคญของพระราชบญญตฯ โดยทางผยกรางกยงให

ความสาคญกบมาตราอFนทFใชเพFอปกปองคมครองตอการกออาชญากรรมทางคอมพวเตอร

เมFอรางดงกลาวเขาสการพจารณาโดย สนช. หลงการรฐประหาร 2549 สFงทFปรากฏอยางเหน

ไดชดคอ ความพยายามของสมาชกผพจารณารางฯ ในการแกไขกฎหมายเพFอใหสอดคลองกบบรบท

ทางสงคมมากข5น ท5งการขยายหลกการและเหตผลในการตรากฎหมาย การแกไขบทบญญตให

ครอบคลมการกระทาความผดตามกฎหมายอาญาทFเกดบนพ5นทFอนเตอรเนต รวมถงการขยายอานาจ

ไปกระทบตอสทธและเสรภาพในการแสดงออกของประชาชน ซF งการกระทาดงกลาวปรากฏออกมา

ในรปแบบของฐานความผดในการนาเขาขอมลคอมพวเตอรทFไมเหมาะสม และอานาจในการปดก5น

การเผยแพรขอมลคอมพวเตอร

ในการพจารณารางกฎหมาย สFงหนF งทFสมาชกผเขารวมการประชมมกจะยกเปนเหตผล เมFอ

ตองการใหกฎหมายถกขยายขอบเขตหรอทาใหผดไปจากหลกการเดมคอ ความตองการทFจะแกไข

ปญหาทFเกดข5นในสงคม และความตองการทFจะปกปองสถาบนกษตรยไมใหถกทาลายหรอเกดความ

เสยหาย และตองการปองกนไมใหเกดความเสยหายทFจะกระทบตอความมFนคงของรฐ ดวยเหตผล

ดงกลาวน5นทาใหการรางกฎหมายถกใชถอยคากากวม และไมสามารถนยามขอบเขตไดชดเจน เพยง

เพราะใหงายตอการบงคบใชของผใชกฎหมาย ดงน5นแลวกฎหมายฉบบน5 จงถกบงคบใชไปตาม

ทศทางของผมอานาจในชวงเวลาน5น อกประการหนF งคอการรางกฎหมายจะถกทาใหสมพนธกบ

บรบททางสงคมอยางมาก และสF งทFเกดข5นในรางพจารณากฎหมายฉบบน5 คอ การเสนอใหเพFม

บทบญญตของกฎหมายเปนการเรงดวน ซF งอางเหตผลทFไดยกไวในขางตน ซF งบทบญญตทFถกเพFมเขา

มาเปนการขยายอานาจของเจาหนาทFโดยไมคานงถงหลกการ และสทธและเสรภาพของประชาชน

130

เพราะเมFอกฎหมายถกบงคบใชกจะทาใหเกดการสรางอานาจอนชอบธรรมใหกบรฐไดโดยใช

กฎหมายเปนเครFองมอ

กลาวโดยสรปคอ ทศทางของความเปลFยนแปลงของ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ทFถกพจารณา

ภายหลงการรฐประหาร 2549 ถกทาใหกลายเปนกฎหมายทFเนนในเรFองของการกระทาความผดทาง

อาญา ในกรณเกFยวกบสถาบนกษตรย ความมFนคงแหงราชอาณาจกร และเปนกฎหมายทFถกใชเปน

เครFองมอในการสรางอานาจอนชอบธรรมใหแกรฐ ดงน5น พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ จงกลายเปนกฎหมาย

ของกลมอานาจนยมทFพยายามใชกฎหมายสรางความเชFอวากฎหมายถกใชอยางเปนกลาง มความ

ยตธรรม ความเทาเทยม และสามารถแกปญหาทFเกดข5นในสงคมไดอยางถกตอง

4.2 ขอถกเถยงในสภานตบญญตแหงชาต หลงการรฐประหาร พ.ศ. 2557

หลงจาก พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ มผลบงคบใช กฎหมายฉบบน5 ถกวพากษวจารณอยางมาก ท5ง

เรF องบทบญญตของกฎหมาย การตความ รวมถงกระแสตอตานไมใหกฎหมายฉบบน5 ถกใชเปน

เครFองมอทางการเมอง ภายหลงจากการรฐประหาร พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ถกบงคบใชกบประชาชนทF

ออกมาเคลFอนไหวบนพ5นทFอนเตอรเนตอยางเหนไดชด ซF งการใชกฎหมายถกใชควบคไปกบกฎหมาย

อาญามาตรา 112 รวมถงถกใชเปนกฎหมายหมFนประมาทบนโลกออนไลน

โดยทางรฐมนตรกระทรวงไอซท (อตตม สาวนายน ดารงตาแหนงในขณะน5 น) เปน

ผรบผดชอบตอราง พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ และไดเสนอตอ สนช. ใหมการพจารณารางกฎหมาย

ดงกลาวใหมความชดเจน และแกไขใหเปนไปตามหลกการของกฎหมายมากข5น รวมถงแกปญหาของ

การถกใชไปกบกฎหมายหมFนประมาทดวย ภายหลงรฐประหาร 2557 ไดแตงต5งสมาชก สนช. จานวน

250 คน269 ประกอบดวย ทหาร จานวน 145 คน ขาราชการ จานวน 66 คน ตารวจ 12 คน ภาคธรกจ

จานวน 9 คน และนกวชาการ จานวน 8 คน ซF งจานวนทหารมสดสวนทFมากทFสดถงรอยละ 58 ของ

จานวนสมาชกท5งหมด และสดสวนของคณะกรรมาธการวสามญฯ ผทาหนาทFพจารณาแกไขราง

พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ทFถกแตงต5 งข5นจานวน 15 คน270 พบวาเปน ตวแทนจากขาราชการตารวจ

269 ILaw. (2562). 9 เห ตผล ท2 สนช . ควรหยดพ จ า รณากฎหมาย . สบคน เ ม2 อ 9 ม ถน ายน 2563. จาก :

https://ilaw.or.th/node/5184

270 รายช2อกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2...)

พ.ศ.... จานวน 15 คน ประกอบดวย 1. กาญจนารตน ลวโรจน 2. จนตนนท ชญาตร ศภมตร 3. ฉตรชย ปยะสมบต

กล 4. พลตารวจเอกชชวาลย สขสมจตร 5. รองศาสตราจารย. ชศกดA ล2มสกล 6. ทรงพร โกมลสรเดช 7. ธาน ออน

ละเอยด 8. ประมท สตะบตร 9. รอยตารวจตร พงษนวฒน ยทธภณฑบรภาร 10. พลตารวจตร พสษฐ เปาอนทร 11.

131

จานวน 5 คน ตวแทนจากหนวยงานรฐ จานวน 10 คน ซF งในการแตงต5งคณะกรรมาธการวสามญฯ

คร5 งน5 ไมปรากฏตวแทนจากองคกรเอกชน กลมองคกรไมแสวงหากาไร หรอ หนวยงานอ?น ทาให

สดสวนของคณะกรรมาธการวสามญฯ เปนตวแทนทFมาจากหนวยงานรฐท5งหมด

ในการพจารณารางกฎหมายทางกรรมาธการฯ ไดเชญบคคลผมความร ความเชFยวชาญดาน

คอมพวเตอร และบคคลจากหนวยงานเอกชนเขามารวมการพจารณารางกฎหมายดงกลาวดวย จานวน

59 คน ซF งแบงออกไดเปน 4 กลม ประกอบดวย ตวแทนจากขาราชการตารวจ จานวน 9 คน ตวแทน

จากหนวยงานรฐ จานวน 34 คน ตวแทนจากองคกรเอกชนและกลมองคกรไมแสวงหากาไร จานวน

10 คน และตวแทนจากหนวยงานอ?น จานวน 6 คน โดยสดสวนของบคคลทFถกเชญเขารวมการ

พจารณารางกฎหมายทFมาจากหนวยงานของรฐมจานวน 43 คน จากท5งหมด 59 คน คดเปนรอยละ 73

ของจานวนผถกเชญเขารวมพจารณารางกฎหมาย

เมFอประชาชนทราบถงความตองการทFจะแกไขกฎหมายฉบบน5 ภายใตรฐบาลทFมาจากกลม

รฐประหาร ทาใหเกดเสยงวพากษวจารณ และการคดคานจากประชาชนใหชะลอการแกไขกฎหมาย

ออกไปกอน ท5งการยFนหนงสอขององคกรภาคเอกชน การสรางแคมเปญฯ รณรงคตาง ๆ แตการ

เคลFอนไหวของประชาชนไมสามารถคดคานการผลกดนใหแกไขกฎหมายฉบบดงกลาวได ในการ

พจารณาราง พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ โดย สนช. มนโยบายแกไขจานวน 19 มาตรา มการแกไขเพFมเตม

ขอบเขตของกฎหมาย เชน เพFมถอยคาเกFยวกบความมFนคงปลอดภยสาธารณะ ความมFนคงในทาง

เศรษฐกจของประเทศ หรอโครงสรางพ5นฐาน รวมถงหลกการสาคญอยางมาตรา 14 ในความผดฐาน

นาเขาขอมลคอมพวเตอรทFไมเหมาะสม โดยมงเนนใหแกไขใหตรงตามเจตนารมณยFงข5น โดยไมให

บงคบใชกบกรณหมFนประมาท เปนตน

โดยในสวนน5จะศกษาถงการแกไขกฎหมายวาเหตผลของการแกไขกฎหมายในแตละมาตรา

วามความแตกตางจากกฎหมายทFออกมาบงคบใชใน พ.ศ. 2550 หรอไม ในการศกษาจะเลอกประเดน

หลก 3 ประเดนคอ 1. การนาเขาขอมลคอมพวเตอรทFไมเหมาะสม (มาตรา 14) ซF งกลายเปนหวใจ

สาคญของพระราชบญญตฉบบน5 2. การนาเขาขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะเปนรปภาพ (มาตรา 16)

โดยมความนาสนใจคอ มการเพFมเตมอานาจในการใชสทธทFจะถกลม (Right to be Forgotten) เขามา

ในรางกฎหมายดวย และ 3. อานาจในการปดก5นขอมลคอมพวเตอร (มาตรา 20) ซF งมการกาหนด

กรอบของศลธรรมอนดของประชาชน รวมถงการแตงต5งคณะกรรมการกลFนกรองขอมลทFจะมาเปนผ

พจารณาวาการกระทาใดบางทFเขาขายขดหรอไมขดตอศลธรรมอนดของประชาชน

ศาสตราจารยพเศษ ภทรศกดA วรรณแสง 12. วรรณชย บณบารง 13. พลตารวจโท วบลย ทาไม 14. สรางคณา วายภาพ

15. พนเอก สวฒน ยศประกอบ

132

4.2.1 ลกษณะขอมลคอมพวเตอรท?เปนความผด (มาตรา 14)

ปญหาใหญประการหนFงของการบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ สวนหนFงตองยอมรบวาเกด

จากมาตรา 14 ไมวาจะต5งแตการพจารณารางของสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาใน พ.ศ. 2547 การ

พจารณาของ สนช. พ.ศ. 2549 จนมาถงการบงคบใชกฎหมาย ท5งบทบญญตกฎหมายทFไมชดเจน

ทาใหสามารถตความไดกวางมากเกนไป หากพจารณาแลวโดยสวนมาก มาตราน5 ถกใชไปกบการ

ดาเนนคดในเรFองหมFนประมาท ซF งเปนเหตผลสาคญประการหนFงทFทาใหมการแกไขมาตราน5 และยง

มประเดนในการแกไขเพFมเตมถอยคาใหครอบคลมถงเรFองเกFยวกบความมFนคงใหมากข5นอกดวย โดย

ในการพจารณารางกฎหมายจะเหนถงความพยายามอยางมากของสมาชกผเขารวมการประชมทFต5ง

ขอสงเกต เสนอทางออก และความด5อร5นของสมาชกทFพยายามยดเอาอานาจทFเคยมอยใหคงไวเชนเดม

ไมวาจะโดยวธการใดกตาม

1. การยกเลกใชกบกรณหม?นประมาทออนไลน

มาตรา 14 (1) ถกเสนอเขามาใหแกไขโดยมนโยบายวาตอง “แกไขเพFมเตมฐานความผดและ

โทษกรณผนาเขาสระบบคอมพวเตอรซF งขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจและไมใหบงคบใชกบเรFอง

หมFนประมาท” เพราะหลงจากทFกฎหมายฉบบ พ.ศ. 2550 มผลบงคบใช ทาใหคดหมFนประมาทเกดข5น

เปนจานวนมากบนโลกอนเตอรเนต ซF งการบงคบใชกฎหมายตอประเดนดงกลาวไมไดเปนไปตาม

วตถประสงคของกฎหมาย จงไดมการแกไขเพFอใหเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมาย สถาพร สอน

เสนา ตวแทนจากกระทรวงไอซท ผรบผดชอบตอรางกฎหมายฉบบน5 ช5แจงหลกการของมาตรา 14 (1)

วา

“มาตรา 14 (1) ซ%งแกไขโดยรางมาตรา 8 ท%เพ%ม โดยทจรตหรอโดยหลอกลวง เขาไป

เหตผลเน%องจากวามาตรา 14 (1) เดมมการนาไปใชหลากหลายมาก โดยเฉพาะใน

เร% องของการหม%นประมาท ประมาณเกอบคร% งหน%งของปรมาณคดจะเปนเร% องของ

หม%นประมาท ตามเจตนารมณท%แทจรงแลว มาตรา 14 (1) เขยนขSนมากเพ%อท%จะ

คมครองเร% องการหลอกลวง การฉอโกง การเปล%ยนแปลงทางคอมพวเตอรเปน

หลก”271

271 สถาพร สอนเสนา. (นตกรชานาญการ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญต

วาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..)พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 17/2559 วน

พฤหสบด ท2 28 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 5-6.

133

ในการพจารณารางฯ มความเหนตอประเดนดงกลาวเปน 2 ฝาย ท5งฝายทFเหนดวยในการ

ปรบแกใหเปนไปตามเจตนารมณของกฎหมาย และฝายทFไมเหนดวย และควรคงกฎหมายในการใช

กบคดหมFนประมาทเอาไวเชนเดม โดยฝายทFเหนดวยตอการยกเลกกบการใชกรณหมFนประมาท

อยางเชน สรางคณา เหนวา ตองการใหเปนไปตามหลกการ Convention on Cybercrime รวมถง

กระแสตอตานของประชาชนทFมตอกฎหมายน5 ซF งไดพยายามใหสมาชกผเขารวมการพจารณาเหนวา

ทFประชาชนออกมาตอตานไมใชเพราะพวกเขาตองการกออาชญากรรม แตเปนการสะทอนถงความ

ไมพอใจทFรฐบงคบใชกฎหมายผดเพ5ยนไปจากหลกการของกฎหมายทFควรจะเปน ซF งเราในฐานะของ

กรรมาธการทFพจารณารางควรจะมงไปทFจดประสงคของกฎหมายอยางชดเจนวากฎหมายตองการ

คมครองในเรFองของการฉอโกงและการปลอมแปลงขอมลคอมพวเตอรโดยเฉพาะ272

ทาง สถาพร มความเหนไปในทานองเดยวกน และไดอธบายเจตนารมณของกฎหมายเพFมเตม

วา เนFองจากกฎหมายทF พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ใชเปนตนแบบในการรางกฎหมาย ไมปรากฏถง

เจตนารมณในการบงคบใชเรFองหมFนประมาท และมาตราดงกลาวน5 ไมไดมความตองการจะบงคบใช

ในเรFองหมFนประมาทต5งแรกเรFมของการรางกฎหมาย แตตวกฎหมายทFเขยนไมชดเจนเอง เลยทาใหม

การตความไปได และไปใชกบเรFองของหมFนประมาทจนเกดปญหามากมายข5นในสงคม และการ

พจารณาในคร5 งน5 มความตองการจะใหกฎหมายดงกลาวเขารองเขารอยเปนไปตามเจตนารมณอยางทF

ควรเปนมากกวา273 แตถงอยางไรน5น ยงมฝายทFไมเหนดวยกบหลกการดงกลาวและเหนวาควรจะคง

กฎหมายเอาไวเชนเดม อยาง พสษฐ เปาอนทร เหนวา

“ถาเราตดตรงนSออกไปจะเกดปญหาในอนาคต คอ บรบทของไทยพSนฐานในการใช

คอมพวเตอรของคนไทยจะแตกตางกบประเทศตะวนตก สามญสานกความ

รบผดชอบในการใชส%อคอมพวเตอรของคนไทย ผมวาตรงนSเรายงมนอย สงเกตวา

272 สรางคณา วายภาพ. (โฆษกคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 17

วน พฤหสบด ท2 28 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 17.

273 สถาพร สอนเสนา (ผ แทนจากกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส2 อสาร). รายงานการประชม

คณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..)พ.ศ.

... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 7 วน พฤหสบด ท2 16 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข

301 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 15.

134

การสงตอ การแชร บางทไมไดอาน สงตอเลย ถงทาใหบานเมองถงเกดความวนวาย

แลวกอนาคตจะเกดความวนวายมากๆ ย%งขSน อยางแนนอน”274

รวมถง ประมท สตะบตร ทFต5งคาถามวา เหตใดจงตองนาเอาการบงคบใชกรณหมFนประมาท

ออก เพราะการเอาผดคนทFมเจตนาจะใชระบบคอมพวเตอรเพFอไปหมFนประมาทคนอFน อาศยอปกรณ

ทางคอมพวเตอรไปหมFนประมาทคนอFนใหงายข5น ทาใหเกดความเสยหายกวางข5น ทาใหคนฉวย

โอกาสทFจะไปหมFนประมาท ไปลดรอนสทธเสรภาพของคนอFนงายข5น สะดวกข5น ซF งการกระทา

ดงกลาวควรจะรบโทษตามกฎหมาย เพราะวากฎหมายเรF องหมFนประมาท หากจะบงคบใชตาม

กฎหมายอาญากมขอยกเวนเยอะแยะทาใหพนผด ดงน5น จงเหนวาไมควรปกปองคนเหลาน5 เพราะ ใน

เมFอเสรภาพสวนบคคลเรFองใหญกวาเสรภาพในการแสดงความคดเหน275

และยงมองวาการยกเลกการบงคบใชกรณน5 ไปอาจถอเปน “การนรโทษกรรม” ทางออม โดย

ไพบลย อธบายวาหากเพFมถอยคา “โดยทจรตและโดยหลอกลวง” ถาเกดกรณหมFนประมาทข5นกไม

สามารถใชมาตราน5 ไดอก เพราะฉะน5นจดทFกงวล คอ คดเดมทFมผไมประสงคดตอรฐบาล ซF งถกฟอง

ดาเนนคดวาเปนความผดตามมาตรา 14 (1) แตเมFอเราแกกฎหมายเทากบวามผลเหมอนกบการนรโทษ

กรรมบคคลเหลาน5นออกมา ทาใหเขาสามารถออกมากระทาความผดไดอก เพราะไมมกฎหมายทFไป

รองรบสาหรบกรณผบรหารของรฐ ซF งผกระทาความผดอาจใชชองวางน5 กอใหเกดความเสFอมเสยอก

โดยประเดนเหลาน5ตนไดรบฝากมา เพFอใหกบทางกรรมาธการไดพจารณากรณดงกลาวดวย276

274 พลตารวจตร พสษฐ เปาอนทร. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..)พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต ครQ งท2 7 วน พฤหสบด ท2 16 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 13.

275 ประมท สตะบตร. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..)พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 17

วน พฤหสบด ท2 28 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 16.

276 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 17 วน พฤหสบด ท2 28 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3

อาคารรฐสภา 2. หนา 6-7.

135

ถงอยางไรน5น สรางคณา ยงคงยนยนวา ตองมงไปทFหลกการของกฎหมาย คอ เรFองหลอกลวง

ฉอโกง หากเตมขอความ หรอถอยคาเพFมเขาไปในตวบทกฎหมาย อาจจะทาใหถกตความ หรอแปลง

ไปใชในเรF องของหมFนประมาทเชนเดม และเกดความวนวายตามมาได สวนความผดฐานหมFน

ประมาท ถากระทาความผดครบองคประกอบ กฎหมายอาญากสามารถตความไปถงและสFงทFทาให

กงวลอยางมาก คอ ประเทศไทยมการบงคบใชกฎหมายทFเปนลกษณะเน5อหาเยอะมากเกนไป จนทาให

การบงคบใชกฎหมายฉบบน5 มปญหา โดย สรางคณา พยายามทาใหสมาชกผเขารวมการพจารณาราง

กฎหมายเหนถงหลกการทFแทจรงของรางกฎหมายน5 ไมขยายออกไปนอกกรอบ และไมตความเกน

สมควร เพราะจะทาใหเกดปญหาตามมาภายหลงได277 รวมถงยงต5งขอสงเกตเพFมเตมวา สภาพของ

สงคมไทยในขณะน5 เปนสงคมทFไมมการตระหนกร ซF งรฐเองกไมไดสรางความตระหนกรใหกบ

ประชาชน และขาดกลไกหรอกระบวนการสรางความตระหนกร ซF งการออกกฎหมายไปควบคมใน

ลกษณะดงกลาวถอเปนการแกไขปญหาทFปลายเหต สFงทFควรปรบปรงคอการพยายามใชกลไกของรฐ

ไปควบคมหรอจดการสทธ เสรภาพบนพ5นทFอนเตอรเนตใหนอยทFสด278

แต ไพบลย ยงคงต5งคาถามถงเรFองการคมครองความเสยหายทFจะเกดกบบคคลทFทางานใหกบ

รฐบาล

“ถามงายๆ กคอ ถามคนมาวารฐบาล เร% องเก%ยวกบความม%นคง (1) ไมมแลว เราจะ

ตอบไดไหม ท%เขากลวคอเร% องสวนตวของเขามากกวา ท%เขาเปนผบรหาร เพราะ (2)

คลมเฉพาะเร% องของความเสยหายตอเศรษฐกจบานเมอง แตในมมท%เราเหนทกวนนS

คอขาวออกมาเก%ยวกบผบรหารของรฐบาลคอนขางเยอะ เฉพาะฉะนSน (1) อาจจะ

ชวยได ถาตดออกแลว จะอยางไรกบเร%องท%มอย”279

277 สรางคณา วายภาพ. (โฆษกคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 24

วน ศกร ท2 23 กนยายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 20.

278 เร2องเดยวกน, สรางคณา วายภาพ. รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 24 หนา 21.

279 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 30 วนศกร ท2 11 พฤศจกายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3

อาคารรฐสภา 2. หนา 19.

136

จากขอโตแยงในประเดนดงกลาว ทาง ชชวาลย ซF งทาหนาทFเปนประธานกรรมาธการฯ ถอได

วาเปนคนกลางในการหาทางออกสาหรบรางกฎหมายดงกลาวทFมความเหนแบงออกเปน 2 ฝายชดเจน

ท5งเหนดวยกบการยกเลกและไมเหนดวย ซF งตนเองมหนาทFตองดาเนนตามนโยบายทFรบมาจากทางทF

ประชมใหญ คอ การยดหลกการของกฎหมาย ทาใหกฎหมายกลบไปสทศทางเดม แตในขณะเดยวกน

ยงม ประเดนจากทาง บรษท ปตท. จากด (มหาชน) ผานเอกสารช5 แจงถงความกงวลของการยกเลก

มาตรา 14 (1) ซF งไดแสดงความกงวลในทานองวา ถาตดการใชกบกรณหมFนประมาทจะไมมกฎหมาย

ปกปองรฐ คณะรฐมนตร ผบรหารประเทศ รวมถงหนวยงานภาครฐและรฐวสาหกจ หรอผบรหาร

หรอบคคลากรของหนวยงานน5น และทาใหคนทFถกดาเนนคดอยจะหลดออกมาได280

ความขดแยงของการพจารณาในประเดนน5 ชชวาลย จงเสนอทางออกเพFอใหพงพอใจกบทก

ฝาย เชน การแกไข เปลFยนแปลงรางมาตราอFน หรอการใชมาตราอFนมาทดแทนสาหรบกรณดงกลาว

และใหเหตผลตอทFประชมวารางมาตรา 14 (1) น5 ไมวาอยางไรจะไมนาไปใชกบกรณเกFยวกบหมFน

ประมาท เนFองจากตองแกไขกฎหมายใหเปนไปตามหลกการและนโยบายทFรบมา ดงน5นแลว ทาให

มตของทFประชมกรรมาธการฯ ในสวนของการถกเถยงเรFองหลกการของกฎหมายใน (1) มความเหน

วาจะไมบงคบใชกบกรณหมFนประมาท หากเกดกรณดงกลาวข5นใหบงคบใชตามประมวลกฎหมาย

อาญาเชนเดม และการแกไขใหหลกการดงกลาวเปนตามนโยบายทFผานการประชม สนช.281

จากการพจารณาสะทอนใหเหนความพยายามของ 2 ฝายทFโตเถยงกน ฝายทFพยายามคงไวซF ง

อานาจเดม และตองการจดวางกฎหมายใหครอบคลมเผFอแผถงรฐและบคคลทFมอานาจดวย ดงจะเหน

ความพยายามในการขยายไปคมครองเรF องสวนตวของผบรหารของรฐ และมองวาหากไมทาการ

ปกปองหรอคมครองอาจจะนาไปสการสญเสยความชอบธรรมและความเชFอมFนในตวของรฐได สวน

ความเหนของฝายทFใหความสาคญกบหลกการของกฎหมายมความพยายามจะใหกฎหมายมความเปน

สากล และลดกลไกของรฐทFพยายามเขาไปแทรกแซงสทธและเสรภาพของประชาชน แมในการ

ประชมฝายทFยดหลกการจะเปนเสยงขางนอย ซF งหากไมมนโยบายหรอหลกการทFรบมาจากทFประชม

280 บรษท ปตท. จากด (มหาชน). ชNแจงผลกระทบของการแกไขมาตรา 14 แหงพระราชบญญตวาดวยการกระทา

ความผดเก1ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550. วนท2 16 สงหาคม 2559. หนงสอเลขท2 80000001/625. เอกสารประกอบ

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบ

คอมพวเตอร (ฉบบท2...) พ.ศ. … . หนา 67.

281 พลตารวจเอก. ชชวาล สขสมจตร. (ประธานคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 24 วน ศกร ท2 23 กนยายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 35.

137

ใหญ กอาจทาใหความพยายามทFจะใหกฎหมายเขารองเขารอยน5ตกไป หรอไมไดรบความเหนชอบตอ

ทFประชมกได

จงปรากฏใหเหนอยางชดเจนวา นโยบายของกฎหมาย เปนสFงสาคญประการหนFงทFสามารถ

สรางทศทางของกฎหมายไดอยางมนยสาคญ โดยนโยบายหรอหลกการถอเปนการสรางความสมพนธ

อยางหนF งระหวางผพจารณารางกฎหมายและผกาหนดนโยบาย แมวาผกาหนดนโยบายจะไมไดม

อานาจในการพจารณากฎหมาย แตสFงหนFงทFทาใหเหนชดคอ กฎหมายสามารถเปนไปตามทFผกาหนด

นโยบายไดวางไวแลว ดงเชน การถกเถยงในหลกการของรางมาตรา 14 ในขางตน ซF งจะเหนวาเสยง

สวนใหญมองวาควรจะยงใหใชในกรณหมFนประมาทได และเสยงสวนนอยทFมองวาควรจะยกเลก แต

เสยงสวนใหญในทFประชมกยงไมสามารถเปนผกาหนดทศทางของกฎหมายดงกลาวได

2. ท?มาของคาวา “โดยทจรต” “โดยหลอกลวง” และ “บดเบอน”

หลงจากการถกเถยงวาจะกาหนดหลกการของรางมาตรา 14 (1)282 จะไปในทศทางใด และได

ขอสรปวาใหเปนไปตามทFรบหลกการมาคอ ไมใหนาไปบงคบใชกบกรณหมFนประมาท ดงน5น

ประเดนในการพจารณาจงดาเนนมาสการปรบแกไขถอยคาของกฎหมายใหเปนไปตามหลกการทF

กาหนดไว ในรางแกไขใหมน5 ใน (1) มถอยคาเพFมเตมเขามาคอ “โดยทจรต283 หรอโดยหลอกลวง”

โดยทางผรางกฎหมายช5 แจงวาเพFอใหเกดความชดเจนการกระทาน5นตองมงหวงวาตองไดไปซF ง

ทรพยสนของบคคล ในประเดนของความเหมาะสมของถอยคาดงกลาว มการพจารณาออกเปน 2 ฝาย

คอ ฝายทFเหนดวยของการมคาวา “โดยทจรต หรอโดยหลอกลวง” เพราะจะไดตความและบงคบใชได

ถกวตถประสงค และอกฝายหนF งทFเหนแยงวาควรตดออก และกลบไปใชขอความเดมตาม พ.ร.บ.

คอมพวเตอรฯ กอนทFจะแกไขเปนรางกฎหมายน5 โดย ทววฒ พงศพพฒน เสนอใหตดถอยคาดงกลาว

ออก เพFอสามารถตความครอบคลมและปองกนรฐบาล คณะรฐมนตรได284

282 เอกสารประกอบการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต. รางมาตรา 14(1) “โดยทจรต หรอโดยหลอกลวง

นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรปลอมไมวาทQงหมดหรอบางสวน หรอขอมลคอมพวเตอรอนเปน

เทจ โดนประการทนาจะเกดความเสยหายแกประชาชน” หนา 21.

283 คาวา “โดยทจรต” มคานยามอยในประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 1 ซ2 งหมายความวา เพ2อแสวงหาประโยชนท2ม

ควรไดโดยชอบดวยกฎหมายสาหรบตนเองหรอผอ2น

284 ทววฒ พงศพพฒน. พลเรอเอก. (ผชQ แจงประกอบคาแปรญตต). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญต

138

ทาง ชชวาลย ช5แจงวา ใน (1) น5 ไดรบหลกการมาใหแกไขเพFมเตมกฎหมายไปในเรFองฉอโกง

เรF องปลอมแปลง หรอใหเปนไปตามวตถประสงคของกฎหมาย การตดถอยคาดงกลาวออกตามทF

สมาชกผเขารวมการประชมเสนอมาน5น อาจจะไมตอบโจทยของหลกการทFรบมาและไดเสนอ

ทางออกเพFมเตมวา ความตองการทFจะปกปองรฐบาล หรอคณะรฐมนตรน5น สามารถใชมาตรา 14 (2)

ตความใหครอบคลมไดหรอไม โดยประเดนทFสมาชกสวนใหญมความกงวลคอ การทFไมมกฎหมายใด

มาคมครองเจาหนาทFของรฐ แตหากสมาชกผเขารวมการประชมเหนถงชองทางอFนเพFอมาชดเชยใน

ประเดนทFหายไปกยอมได ไมขดของแตอยางใด เพราะใน (1) ไมวาอยางไรจะตองแกไขใหสามารถ

ใชกฎหมายตามหลกการทFไดรบมา285 สถาพร ใหการสนบสนนและเหนวาหากใชกฎหมายเดมของ

พ.ศ. 2550 จะยงไมหลดพนเรFองของหมFนประมาท เพราะบทบญญตยงสามารถตความถงกรณหมFน

ประมาทไดอย286

ทาง ทววฒ ยงคงความเหนเดมวายงอยากจะใหรางมาตราน5 คมครองถงการหมFนประมาท

รฐบาล รฐวสาหกจ หรอผทFเกFยวของ และเสนอถอยคาเพFมเตมคอ (1) โดยทจรตหรอโดยหลอกลวง

หรอโดยใชขอมลเทจหรอ บดเบอนขอความทF เ ปนจรงเพFอนาเขา สระบบคอมพวเตอรซF ง

ขอมลคอมพวเตอรปลอมไมวาท5งหมดหรอบางสวน หรอขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจโดยประการทF

นาจะเกดความเสยหายแกประชาชน แลวกเพFมคาหลง คอ อนมใชการกระทาความผดฐานหม?น

ประมาทตามประมวลกฎหมายอาญา287 ซF งสมาชกบางสวนเหนดวยกบการเพFมเตมถอยคาดงกลาว

แหงชาต ครQ งท2 17 วนพฤหสบด ท2 28 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 4.

285 พลตารวจเอก ชชวาล สขสมจตร. (ประธานคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 17 วน พฤหสบด ท2 28 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3

อาคารรฐสภา 2. หนา 10.

286 สถาพร สอนเสนา (ผแทนกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส2อสาร). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 24 วน ศกร ท2 23 กนยายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 33.

287 พลเรอเอก ทววฒ พงศพพฒน. (ผชQ แจงประกอบคาแปรญตต). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต ครQ งท2 33 วน ศกร ท2 2 ธนวาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคารรฐสภา

2. หนา 9-10.

139

และใหเหตผลสนบสนนวา คาวา “บดเบอน” จะสามารถอดชองวางของมาตรา 14 (1) ได เพราะบาง

กรณการนาเขาขอมลไมไดต5งใจจะหลอกลวงแตเปนเพยงการนาเขาขอมลทFไมอพเดทเทาน5น ซF ง

หางไกลกบกฎหมายหมFนประมาท288 และเหนวาถอยคาดงกลาวน5น สามารถชวยแกไขปญหาใน

อนาคตของชาตไดดวย โดย สมญา ไดอธบายเพFมเตมวา

“ในบรบทของสงคมไทย เกดความวนวายจากการสรางความเกลยดชง การพดจา

โจมตรฐ ทาลายความนาเช%อถอทSงรฐบาลและหนวยงานเร% องความม%นคง การเพ%ม

ถอยคาเขาไปจะทาใหชวยแกปญหาท%บอนทาลายความนาเช%อถอตรงนSได และถอ

เปนการสรางเง%อนไขในสงคมดวย”289

แตฝายทFยดถอหลกการอยาง สรางคณา คดคานตอการเพFมถอยคาวา “บดเบอน”โดยเหนวายง

สามารถตความขยายใชกบเรFองหมFนประมาทไดเชนเดม และอาจจะทาใหมาตราดงกลาวถกใชเปน

เครFองมอของรฐบาลได290 แตถงอยางไรน5น ฝายทFสนบสนนการเพFมถอยคากมเสยงมากกวา โดย

ไพบลย ไดใหเหตสนบสนนวา คาวาหลอกลวงอาจจะสามารถตความไปถงข5นทFวา ทาใหไดไปซF ง

ทรพยสน แตคาวาบดเบอนขอมล อยางเชน การบดเบอนขอมลทFเปนความจรง กจะทาใหสามารถ

ตความครอบคลมคดทFเกดข5นอยได ซF ง ไพบลย เลงเหนวา ทางผเขารวมพจารณาฯ หลายทานมความ

กงวลตอคดทFเกดข5น เนFองจากมการแกไขหลกการของกฎหมายไมใหใชกบกรณหมFนประมาทแลว

288 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 33 วน ศกร ท2 2 ธนวาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 12.

289 สมญา พฒนวรพนธ. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 33 วน ศกร ท2 2 ธนวาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 15-16.

290 สรางคณา วายภาพ. (โฆษกคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 33

วน ศกร ท2 2 ธนวาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 11.

140

ดงน5นการเพFมถอยคาเขามาจะทาใหกฎหมายมความชดเจนมากข5น และสามารถตความถงการนาเขา

ขอมลทFไมอพเดทดวย291

จะเหนวาถอยคาวา “บดเบอน” ทFถกเพFมเขามา สามารถตความขยายขอบเขตของรางมาตรา

14 (1) อยางชดเจน เพราะจากตวอยางทFยกข5นเปนเหตผลในขางตน ครอบคลมถงการแสดงความ

คดเหนทFไมตรงกบความเปนจรง โดยสามารถอางไดวา ผทFแสดงความเหนน5 นเปนการนาเขา

ขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะบดเบอนไปจากความจรงได หากมกรณของการวเคราะหสถานการณ

ลวงหนารวมกบการแสดงความเหน หากผใชกฎหมายไมเหนดวยตอการแสดงความคดเหนเหลาน5น

อาจจะทาใหผเสนอขอมลถกกลาวหาวาเปนการบดเบอนขอมลได

จากความเหนของผเขารวมการประชมมทศทางทFเหนดวยกบการเพFมถอยคาวา “บดเบอน”

โดยทาง ชชวาลย ไดสรปความหมายของถอยคาดงกลาวอกคร5 งเพFอใหทFประชมมความเขาใจตรงกน

คาวา บดเบอน คอ การพดกนในเรFองจรง เปนขอมลจรง แตเปนการใหขอมลไมครบถวน หรอการไม

พดไปตรงๆ แตพดขอมลทFบดเบอนไป ซF งบางกรณเปนเพยงการพดไมครบถวน แลวทาใหเกดความ

เสยหายข5นได292 ดงน5นการพจารณารางกฎหมาย 14 (1) จงมมตใหเพFมเตมถอยคาดงกลาวเปน

“ (1) โดยทจรต หรอโดยหลอกลวง นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ%งขอมลคอมพวเตอร

ท%บดเบอนหรอปลอมไมวาทSงหมดหรอบางสวน หรอขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจ

โดยประการท%นาจะเกดความเสยหายแกประชาชน อนมใชการกระทาความผดฐาน

หม%นประมาทตามประมวลกฎหมายอาญา”293

จะเหนไดวาประเดนหลกในการถกเถยงคอ การปรบถอยคาใหเปนไปตามหลกการ เปนการ

ใชกบเรF องฉอโกงทางคอมพวเตอร การหลอกลวง (Phishing) เปนสาคญ และไมใชกบกรณหมFน

ประมาททางอนเตอรเนต เพFอใหสอดคลองกบหลกการทFไดรบมาในตอนแรก แตเมFอพจารณาราง

กลบพบวา ถอยคาทFตองการปรบแกน5น บางสวนสอดคลองไปตามหลกการคอคาวา โดยทจรตหรอ

291 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 33 วน ศกร ท2 2 ธนวาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 12.

292 พลตารวจเอก ชชวาลย สขสมจตร. (ประธานคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมสภานตบญญต

แหงชาต. ครQ งท2 81. วน ศกร ท2 16 ธนวาคม 2559. หนา 57.

293 ราชกจจานเบกษา เลมท2 135, ตอนท2 10 ก (24 มกราคม 2560): หนา 26

141

โดยหลอกลวง เพราะทาใหสามารถตความไปถงกรณการฉอโกงและการหลอกลวงได แตใน

ขณะเดยวกนกปรากฏคาวาบดเบอนเขามา ทาใหการตความของกฎหมายถกขยายไปตามถอยคา

ดงกลาว และยงสามารถตความไปในกรณหมFนประมาททางอนเตอรเนตไดดวย ซF งเปนความพยายาม

ของทางสมาชกผรางกฎหมายอยางชดเจน

จากการพจารณาขอถกเถยงท5งขอ 1 และ 2 ในขางตน ซF งเปนประเดนในราง (1) ทาใหเหนวา

ทศทางสวนใหญของขอถกเถยงจะเอนเอยงไปตามทางของกรรมาธการฯ และทFปรกษากตตมศกดT ฯ ทF

เปนตวแทนจากหนวยงานตารวจและบางสวนเปนตวแทนจากหนวยงานรฐ ซF งกเหนไดอยางชดเจนวา

ผแทนจากทางตารวจไมไดเปนผกาหนดนโยบายในการพจารณากฎหมายในทFประชมใหญ แตในช5น

กรรมาธการฯ กลบมบทบาทในการกาหนดทศทางของกฎหมายไดคอนขางมาก แมจะมการโตแยง

จากทางผแทนจากหนวนงานรฐบางคนกตาม แตทศทางของความเหนทFโตแยงน5นไมไดมเสยงหรอ

อานาจมากพอทFจะทาใหทศทางของกฎหมายกลบเขาสหลกการอยางทFควรจะเปน

3 การขยายอานาจไปคมครองรฐและความม?นคงของรฐ

สาหรบรางมาตรา 14 (2)294 มการแกไขโดยเพFมถอยคามากถง 5 คา คอ “ความมFนคงปลอดภย

ของประเทศ”, “ความปลอดภยสาธารณะ”, “ความมFนคงในทางเศรษฐกจของประเทศ”, “โครงสราง

พ5นฐานอนเปนประโยชนสาธารณะ” และ “การบรการสาธารณะ” ซF งถอยคาดงกลาวมความเกFยวของ

ดานความมFนคง ความปลอดภยของประเทศ รวมถงดานเศรษฐกจของประเทศดวย

ทางองคกรสทธมนษยชน เชน แอมเนสต5 อนเตอรเนชFนเนล (Amnesty International) ,

อนเตอรเนชFนเนล เฟเดอเรชFน ฟอร ฮวแมนไรท (International Federation for Human Rights) , องคกร

ฟอรตฟาย ไรท (Fortify Rights) คณะกรรมการนกนตศาสตรสากล (International Commission of

Jurists) และลอวเยอร ไรท วอทซ แคนาดา (Lawyers Right Watch Canada) ไดยFนเอกสารช5 แจงขอ

กงวลตอการแกไขรางกฎหมายคอมพวเตอรวาเน5อหาทFเสนอใหแกไขเพFมเตมมการขยายไปถงความ

มFนคงของประเทศ ความปลอดภยของสาธารณะ เสถยรภาพทางเศรษฐกจ บรการสาธารณะ ซF งกน

ความกวางขวางและมความกากวมของถอยคาเหลาน5อยางมาก ทาใหมแนวโนมวาทางรฐอาจมการนา

294 เอกสารประกอบการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต. รางมาตรา 14(2) “นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 ง

ขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจ โดยประการท2นาจะเกดความเสยหายตอการรกษาความม2นคงปลดภยของประเทศ

ความปลอดภยสาธารณะ ความม2นคงในทางเศรษฐกจของประเทศ หรอโครงสรางพQนฐานอนเปนประโยชน

สาธารณะชองประเทศหรอกอใหเกดความต2นตระหนกแกประชาชน”

142

บทบญญตไปใชในทางมชอบ รวมถงอาจจะไปกระทบตอสทธและเสรภาพในการแสดงออก เสรภาพ

ในการแสดงความคดเหนและความเปนสวนตว295

ประกอบกบทางมลนธเพFออนเตอรเนตและวฒนธรรมพลเมอง (Thai Netizen Network) ม

ขอเสนอตอรางกฎหมายวา ในการกาหนดคานยามของคาวา “ความปลอดภยสาธารณะ” และ “ความ

มFนคงทางเศรษฐกจ” โดยเหนวาคาท5งสองไมเคยปรากฏในกฎหมายอาญาฉบบใด ซF งการบญญตคา

ดงกลาวมความไมชดเจนอาจสงผลกระทบตอการบงคบใชกฎหมายไปในทางทFมชอบจงมขอเสนอให

กาหนดคานยามใหชดเจน โดยอาจจะกาหนดไวในกฎหมายน5 หรออางองกบกฎหมายฉบบอFนกได296

ภายหลงจากทFไดรบฟงขอเสนอจากองคกรเอกชนตอรางกฎหมาย ชชวาลย จงไดหารอใน

ถอยคาทFเพFมเตมเขามาและทางองคกรเอกชนหลายแหงมความกงวล คอ “ความปลอดภยสาธารณะ”

และ “ความม?นคงทางเศรษฐกจ” วามขอบเขตหรอคานยามเปนอยางไร297 โดย สรายทธ บญเลศกล

เหนวา คาทFเพFมเขามาสามารถตความไดกวางมาก และเสนอวาอาจจะจดกลมของคาทFเพFมเขามา เชน

เจตนารมณวาอยากจะเอาเรF องความมFนคงปลอดภยของประเทศ กจะมคาทFทบซอนกนอย คอ ภย

สาธารณะ ความมFนคงของประเทศ เปนคาเดยวกน คดวาการจดกลมทาใหกาหนดความหมายไดงาย

ข5น298

295 มตชน. 5 องคกรสทธฯ ระดบโลก รวมลงนาม รองสนช.อยาเหนชอบ ราง พ.ร.บ. คอมฯ ฉบบแกไข.

เอกสารประกอบการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบ

คอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต. หนา 101.

296 มลนธเพ2ออนเตอรเนตและวฒนธรรมพลเมอง. 10 ขอเสนอแกไขรางพ.ร.บ. วาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบ

คอมพวเตอร (ฉบบท2...) พ.ศ. ... (รางวนท2 26 เมษายน 2559). เอกสารประกอบการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต. หนา 129

297 พลตารวจเอก ชชวาล สขสมจตร. (ประธานคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 7 วน พฤหสบด ท2 16 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3

อาคารรฐสภา 2. หนา 25

298 สรายทธ บญเลศกล. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต ครQ งท2 7 วนพฤหสบด ท2 16 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 26

143

แตจากการพจารณากฎหมายในมาตรา 14 (2) กลบไมปรากฏวาทFประชมไดพจารณาถงคา

นยามหรอความหมายของถอยคาดงกลาว หรอแมกระทFงในมาตราอFนทFปรากฏถอยคาเดยวกนกไมได

มการพจารณา สFงทFปรากฏในการประชมคอ การเสนอปญหาทFเกดข5นแลวถามความเหนของสมาชก

ผเขารวมการประชมวากรณทFยกตวอยางมาน5น อยในขอบเขตของคานยามหรอไม เชน ผแทน

สานกงานอยการไดยกตวอยางวา หากมการ Hack ระบบธนาคารทาใหระบบคอมพวเตอรของธนาคาร

ไมสามารถทางานได กอใหเกดความเสยหายกบธนาคารและประชาชนทFวไป กรณเชนน5 เขาคานยาม

ของความมFนคงในทางเศรษฐกจของประเทศหรอไม ซF งสมาชกผเขารวมหลายคนกไดยกตวอยาง

ประกอบมากมาย เชน กรณมคนเอาหมากฝรFงไปตดประตรถไฟฟา กรณน5 เปนความเสยหายทาง

เศรษฐกจหรอไม299 การแฮคเขาสระบบคอมพวเตอรทาใหไฟฟาดบ เปนเรFองเกFยวกบความมFนคง

ปลอดภยของประเทศหรอไม หรอการเขาไปทาลายระบบสาธารณปโภค หรอระบบของโรงพยาบาล

กรณดงกลาวน5 เขาขอบเขตของถอยคาดงกลาวในกรณใดบาง300

ดงน5น จงเหนวาขอบเขตหรอคานยามของคาวา “ความปลอดภยสาธารณะ” และ “ความมFนคง

ทางเศรษฐกจ” จะเกดข5นจากกรณตาง ๆ ทFทางสมาชกผเขารวมประชมเปนผเสนอเขามาและไมไดม

การกาหนดนยามใหชดเจน จงเปนวธการใชดลพนจจากศาลในการจะบอกวาอะไร การกระทาใด เขา

ขอบเขตของคานยามดงกลาวไดบาง มขอสงเกตทFนาสนใจอกประการหนFง เนFองจากวา ถอยคาท5ง 5

คาทFปรากฏในรางเปนถอยคาทF เคยปรากฏอยแลวในกฎหมายเดม (คอมาตรา 12 ของ พ.ร.บ.

คอมพวเตอร ฉบบพ.ศ. 2550) ซF งเมFอพจารณาถงขอถกเถยงใน สนช. พ.ศ. 2549 กไมพบวามการ

พจารณาถงคานยาม หรอขอบเขตของการบงคบใชอยางชดเจน แตมการพจารณาในลกษณะเดยวกน

กลาวคอ มเพยงการยกตวอยางของผเขารวมการพจารณาข5นมา และรวมกนถกเถยงวากรณดงกลาวเขา

นยามของถอยคาตาง ๆ เหลาน5นหรอไม301 ซF งทาใหเหนวา ทางผรางกฎหมายไมมความตองการจะ

299 สรางคณา วายภาพ. (โฆษกคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 23

วนศกร ท2 16 กนยายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 12.

300 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 23 วน ศกร ท2 16 กนยายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 20.

301 สรางคณา วายภาพ. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 7/2550 วน

พธ ท2 17 มกราคม 2550. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 310 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 7.

144

กาหนดขอบเขตของถอยคาในบทบญญตไวต5งแตแรก แตเปนผลกภาระหนาทFในการใชกฎหมาย

ใหกบผบงคบใชกฎหมายและศาลเปนผใชดลพนจเปนกรณไป

ประเดนตอมาคาวา “โครงสรางพ4นฐานอนเปนประโยชนสาธารณะ” คาน5 มปรากฏอยใน

ประมวลกฎหมายอาญามาตรา 135/1 (2)302 และคาในภาษาองกฤษจะตรงกบคาวา “Critical

Infrastructure” โดย สรางคณา ไดยกตวอยางคาดงกลาววา โครงสรางพ5นฐานอนเปนประโยชน

สาธารณะ เชน ประเทศเกาหล จะบอกวา ถาโครงขายโทรคมนาคมหรอโครงขายทFใหบรการ

อนเตอรเนตมปญหา โดนลวงขอมล หรอโดน Spy ware หรอ โดน Hacking จะเปนกรณในทานอง

เดยวกน303 ซF งจากเอกสารประกอบการประชมมการอางองวา โครงสรางพ5นฐานอนเปนประโยชน

สาธารณะ ตวอยางเชน ระบบไฟฟา ระบบประปา ระบบโทรคมนาคม ระบบเดนรถไฟฟา เปนตน304

และ ไพบลย ไดอธบายขอบเขตเพFมเตมโดยมองไปถงเจตนารมณของทางรฐบาล (คสช.) วาม

เจตนารมณใหคาวาโครงสรางพ5นฐาน เปนไปในทศทางใด และครอบคลมองคกร หรอหนวยงาน

ใดบาง

“มมมองของผมคอ คาวา โครงสรางพSนฐานอนเปนประโยชนสาธารณะในความ

เขาใจของผม มองวาเปนเร% องของพวกปโตรเลยม พลงงาน ไฟฟา ประปา ซ%งรฐเปน

คนให ซ%งไมรวมถงบรการของเอกชน เพราะเอกชนจะกวางมาก อเบอร หรออะไรก

ตองเก%ยวดวย ซ%งอยากจะจากดแคเฉพาะรฐเทานSน เพราะผมเขาใจวาถาหลกเกณฑ

ของ คสช. ท%ออกคอ พSนฐานพวกพลงงานไฟฟา ประปา อะไรตางๆ ซ% งเปนหลก

พSนฐานจรงๆ ถาไปแฮกเกดความเสยหาย เนนเปนของภาครฐ”305

302 ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 135/1 “ผใดกระทาการอนเปนความผดอาญาดงตอไปนQ ...

(2) กระทาการใดอนกอใหเกดความเสยหายอยางรายแรงแกระบบการขนสงสาธารณะ ระบบโทรคมนาคม

หรอโครงสรางพQนฐานอนเปนประโยชนสาธารณะ”

303 สรางคณา วายภาพ. (โฆษกคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 6

วน ศกร ท2 10 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 12.

304 กระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส2อสาร. ขอมลประกอบการพจารณา (รางมาตรา 5 แกไขเพ2มเตมมาตรา

12). เอกสารประกอบการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต. หนา 37

305 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

145

แตผเขารวมพจารณาฯหลายทานเหนวาไมควรจะครอบคลมเพยงแคหนวยงานของรฐเทาน5น

เพราะในอนาคตเรFองการบรการภาครฐจะปรบออกจากระบบรฐ หากจากดเพยงแค “รฐ” อยางเดยว

ในอนาคตกใชมาตราดงกลาวไมได306 และสมาชกทานอFนกเหนไปในทานองเดยวกนวา ในคา

ภาษาองกฤษ Infrastructure จะคลมท5งรฐและเอกชน จะมองเพยงวาหนวยงานน5นมความเกFยวของกบ

ชวตผคนหรอไมเทาน5น ถาเกFยวของและมผลกระทบสงกถอวาเปนโครงสรางพ5นฐานดวยและอยาก

ใหรวมถงหนวยงานของเอกชน เชน รถไฟฟาบทเอสดวย307 ดงน5นแลวโครงสรางพ5นฐานอนเปน

ประโยชนสาธารณะจงมความหมายครอบคลมถงท5งหนวยงานของรฐและเอกชน

ถอยคาตอมาถอวามปญหาในการพจารณาอยางมาก โดยคาวา “การบรการสาธารณะ” ในช5น

คณะกรรมการกฤษฎกามความเหนใหตดถอยคาน5 ออกจากรางกฎหมายกอนจะเสนอเขาส สนช.

เนFองจากวา จะทาใหเกดปญหาในการตความ เพราะถอยคามความกวางและเปลFยนไปใชเปนคาวา

โครงสรางพ5นฐานอนเปนประโยชนสาธารณะ แทน ซF งทางกฤษฎกาเหนวามความหมายทFชดเจน

ครอบคลมไดมากกวา แตเมFอรางกฎหมายน5 เขาสการพจารณของคณะกรรมาธการวสามญ พสษฐ ต5ง

คาถามวา “การบรการสาธารณะ” มความแตกตางกบโครงสรางพ5นฐานฯ อยางไร และเหตใดจงตด

ถอยคาดงกลาวออก โดย พสษฐ เหนวา การบรการสาธารณะจะรวมการบรการเกอบทกอยาง ไมวาจะ

เปนการบรการเรFองไฟฟา ประปา การขนสงคมนาคม ซF งเหนวาถาตดคาน5 ออก จะทาใหในอนาคต

ขางหนาหากเกดสถานการณความเสFยงของประเทศในเรFองระบบสาธารณะ หรอการบรการสาธารณะ

อาจสงผลกระทบตอประชาชนหรอความเสยหายทางเศรษฐกจ สงคม เปนวงกวางได จงเหนสมควร

ใหคงคาน5ไวตามเดม308

บญญตแหงชาต ครQ งท2 6 วน ศกร ท2 10 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 7

306 พลตารวจตร พสษฐ เปาอนทร. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต ครQ งท2 6 วน ศกร ท2 10 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา

2. หนาท2 7

307 สรางคณา วายภาพ. (โฆษกคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 6

วน ศกร ท2 10 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 7

308 พลตารวจตร พสษฐ เปาอนทร. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญฯ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

146

โดยในระหวางการพจารณารางกฎหมายช5นกรรมาธการฯ เสยงสวนใหญมความเหนวา ควร

จะนาเอาถอยคากลบมาเชนเดม ทาง สรางคณา เหนวา หากใชคาวาโครงสรางพ5นฐานฯ แทน อาจจะ

ทาใหไมครอบคลม เพราะคาวาโครงสรางพ5นฐานฯ เปนเพยงการพดถงตวระบบโครงสราง ระบบ

สารสนเทศเทาน5น สวนการบรการสาธารณะ จะใหความหมายครอบคลมการบรการสาธารณะ

ประโยชนสาธารณะ เชน การบนพาณชย หากมแฮคเกอรเจาะเขาระบบคอมพวเตอร ทาใหเครFองบน

ตก กรณเชนน5 คาวาบรการสาธารณะจะครอบคลมถงดวย เพราะหากใชเพยงโครงสรางพ5นฐานฯ

อาจจะไมครอบคลมในบางการบรการสาธารณะอาจจะไมถอวาเปนโครงสรางพ5นฐานฯ ซF งควรจะ

พจารณาจากลกษณะของงานดวยเชนเดยวกน ดงน5น จงเหนวาควรนาถอยคาดงกลาวเขามาเพFมใน

บทบญญตเชนเดม309

อยางไรกตาม ยงมฝายทFไมเหนดวย โดย วรรณชย ซF งเปนผพจารณารางกฎหมายฉบบน5 ใน

ช5นกรรมการกฤษฎกา เหนวา ถอยคาน5นอาจจะทาใหเกดปญหาภายหลงจากการบงคบใชได เพราะ

เปนคาทFไมมความหมายชดเจน ตความไดกวาง และในรางกฎหมายใชคาวา โครงสรางพ5นฐานฯ แทน

อยแลว ซF งมกรอบทFชดเจนกวา และใหความหมายครอบคลมถงคาวาการบรการสาธารณะดวย รวมถง

เปนเจตนารมณจากทางกฤษฎกาดวยทFเหนควรวาตดออก310

แตทศทางของมตสวนใหญเหนวาควรนาเอาคาวา การบรการสาธารณะ มาแทน เพราะจะทา

ใหมความครอบคลมท5งบรการของรฐและการบรการของเอกชน โดยฝายทFยดถอหลกการอยาง สราง

คณา ยงใหเหตผลเพFมเตมอกวา หลกการของรางมาตราน5 มความเชFอมโยงกบดานเศรษฐกจ และความ

ปลอดภยในชวตของประชาชนทกคน จงตองมการกาหนดหลกการใหชดเจนและครอบคลมมาก

ทFสด311 จะเหนวาทศทางความเหนทางคณะกรรมการกฤษฎกาจะมองวา โครงสรางพ5นฐานฯ เปน

บญญตแหงชาต ครQ งท2 6 วน ศกร ท2 10 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 4.

309 สรางคณา วายภาพ. (โฆษกคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 6

วน ศกร ท2 10 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 4.

310 วรรณชย บญบารง . (กรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 7

วน พฤหสบด ท2 16 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 12.

311 สรางคณา วายภาพ. (โฆษกคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 6

วน ศกร ท2 10 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 9.

147

ถอยคาทFครอบคลมมากกวา โดยจะเนนในดานเศรษฐกจ ความมFนคงปลอดภยของประเทศ ความ

ปลอดภยสาธารณะ เทาน5น ซF งขดกบทางคณะกรรมาธการฯ กลบมองวา การบรการสาธารณะ ให

ความหมายทFกวางกวา เพราะครอบคลมท5งดานอตสาหกรรม การพาณชย ดานสงคม สขภาพ เรFอง

วฒนธรรม กฬา ไมไดเนนเฉพาะเรFองความมFนคงของประเทศ หรอเฉพาะดานเศรษฐกจเทาน5น แต

เปนการมองภาพรวมของหนวยงานในประเทศวาหากเกดการโจมต หรอคกคามเปนอาชญากรรมทาง

คอมพวเตอรแลว จะสงผลกระทบเปนวงกวาง และมมลคาความเสยหายสงมาก

ประเดนดงกลาวน5 ถกสงวนถอยคาไวเพFอใหมการพจารณาอกคร5 งในทFประชม สนช. เพราะ

ทางสรางคณา และ พสษฐ เหนวา คาวาการบรการสาธารณะมความหมายทFชดเจนกวาและครอบคลม

ไดในหลายหนวยงาน ดงน5นถอยคาจงอยในรางมาตรา 14 (2) และถกเสนอให สนช. พจารณาใน

ลาดบตอไป แตเมFอการพจารณารางกฎหมายเขาสทFประชมใหญ สมาชก สนช. ไดต5งขอสงสยเกFยวกบ

ถอยคาดงกลาว เพราะเนFองจาก คาวา “การบรการสาธารณะ” ทFถกเพFมเขามา ไมเฉพาะในรางมาตรา

14 (2) เทาน5น ยงปรากฏอยในมาตราอFนๆดวย จงตองการทราบถงขอบเขตและกรอบการบงคบใชมาก

นอยเพยงใด เพราะหากไมกาหนดใหชดเจน จะทาใหตความไดกวางขวางมากจนเกนไป และเหตผลทF

ตองเพFมเขามาดวย ซF งเหนวาทางคณะกรรมการกฤษฎกาไดตดท5งไปแลว312 รวมถง สมชาย ทFเหนวา

ถอยคาดงกลาวถกตดออกต5งแตการพจารณาในช5นคณะกรรมการกฤษฎกาแลว เพราะเปนคาทFนยาม

ขอบเขตไดกวางมาก อาจทาใหเกดปญหาในภายหลงได เพราะเมFอใสคาวา “การบรการสาธารณะ”

เขาไป สามารถถกตความไดต5งแต รถไฟ รถเมล โทรศพท ไฟฟา ใด ๆ กตาม ทFเปนการบรการ รวมถง

ท5งทางการแพทย สวนการปกครองทองถFน วฒนธรรม สงคมเตมไปหมด จงคดวามความสมเสFยง จง

เสนอใหตดออกและแทนดวยคาวาโครงสรางพ5นฐานเชนเดม313 ทางดาน วลลภ กเสนอใหตดถอยคา

ดงกลาวออกเชนเดยวกน โดยใหเหตผลวา คาวา โครงสรางพ5นฐานอนเปนประโยชนสาธารณะ ได

ครอบคลมรวมถงการบรการสาธารณะดวยแลว การเตมเขาไปมแตจะกอใหเกดปญหาการตความ และ

เกดความวนวายตาง ๆ ตามมาเพยงแคถอยคาทFเตมเขาไปท5ง ความมFนคงปลอดภยของประเทศ ความ

312 ศรพล ยอดเมองเจรญ. (สมาชกสภานตบญญตแหงชาต). รายงานการประชมสภานตบญญตแหงชาต. ครQ งท2 81.

วน ศกร ท2 16 ธนวาคม 2559. หนา 32.

313 สมชาย แสวงการ. (สมาชกสภานตบญญตแหงชาต). รายงานการประชมสภานตบญญตแหงชาต. ครQ งท2 81. วน

ศกร ท2 16 ธนวาคม 2559. หนา 34

148

ปลอดภยสาธารณะ ความมFนคงในทางเศรษฐกจของประเทศ หรอโครงสรางพ5นฐานอนเปน

ประโยชนสาธารณะ แคน5กมากเกนพอแลว314

สรางคณา ซF งเปนผแทนจากกรรมาธการฯ ไดช5แจงถงเหตผลของการเพFมถอยคาไววา หาก

พจารณาจะพบวาโครงสรางพ5นฐานฯ ไมไดครอบคลมถงการบรการสาธารณะทกอยาง เชน

สานกงานทะเบยนราษฎรของกรมการปกครอง การบรการทFเกFยวกบดานการอตสาหกรรม การ

พาณชย ซF งกจการดงกลาวอาจจะมองวาเปนโครงสรางพ5นฐานแตทางกรรมาธการฯ มองวา ไมเขา

ขอบเขตของโครสรางพ5นฐานฯ อยางเชน บางหนวยงานแอพพลเคชFนหรอเวบไซตของหนวยงาน ซF ง

ถอเปนการบรการอยางหนFง แตไมไดอยในขอบเขตของการเปนโครงสรางพ5นฐานฯ ดงน5นจงเหนวา

การเพFมคาวา การบรการสาธารณะ เขาไปจะทาใหครอบคลมไดมากกวา และสามารถใชถอยคาท5ง

สองคาไดโดยไมเสยไปซFงหลกการของกฎหมายดวย315

แตถงอยางไรน5น ทศทางความเหนสวนมากจาก สนช. ท5ง วลลภ, สมชาย และรวมถงพรเพชร

ทFทาหนาทFเปนประธานสภานตบญญตในขณะน5น มความเหนวาควรจะแกไขรางใหเปนไปตามทFช5น

กรรมการกฤษฎกาปรบแกจะดกวา โดย สมชาย อธบายวา แมในพ.ศ. 2550 ทFตนเปนคณะกรรมการใน

การรางกฎหมายน5 ไดใสถอยคาการบรการสาธารณะไป แตในคร5 งน5 มการแกไขกฎหมาย ซF งกเหนวา

คาวาโครงสรางพ5นฐานฯ ใหความหมายทFครอบคลมมากกวา แสดงใหเหนเจตนาทFชดเจนกวา จงไม

ตองมคาวา การบรการสาธารณะ และหากจะเตมเขาไปกสามารถทาได แตอยากใหพจารณารางทFทาง

กฤษฎกาพจารณาแลว เพราะเปนการเขยนกฎหมายทFดกวา316 รวมถง วลลภ กบอกวา ไมไดตดใจกบ

ถอยคามากนก แตอยากใหใชรางกฎหมายจากทางกรรมการกฤษฎกามากกวาเชนกน317

ดงน5นมตสวนใหญจงเหนควรวาใชถอยคาวา โครงสรางพ5นฐานฯ แทน คาวา การบรการ

สาธารณะ และแกไขมาตรา 14 (2) ดงน5

314 วลลภ ตงคณานรกษ. (สมาชกสภานตบญญตแหงชาต). รายงานการประชมสภานตบญญตแหงชาต. ครQ งท2 81. วน

ศกร ท2 16 ธนวาคม 2559. หนา หนา 36

315 สรางคณา วายภาพ. คณะกรรมาธการวสามญ. รายงานการประชมสภานตบญญตแหงชาต. ครQ งท2 81. วน ศกร ท2

16 ธนวาคม 2559. หนา หนา 43.

316 สมชาย แสวงการ. (สมาชกสภานตบญญตแหงชาต). รายงานการประชมสภานตบญญตแหงชาต. ครQ งท2 81. วน

ศกร ท2 16 ธนวาคม 2559. หนา 46

317 วลลภ ตงคณานรกษ. (สมาชกสภานตบญญตแหงชาต). รายงานการประชมสภานตบญญตแหงชาต. ครQ งท2 81. วน

ศกร ท2 16 ธนวาคม 2559. หนา หนา 47

149

“(2) นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ% งขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจ โดยประการท%

นาจะเกดความเสยหายตอการรกษาความม%นคงปลอดภยของประเทศ ความปลอดภย

สาธารณะ ความม%นคงในทางเศรษฐกจของประเทศ หรอโครงสรางพSนฐานอนเปน

ประโยชนสาธารณะของประเทศ หรอกอใหเกดความต%นตระหนกแกประชาชน”318

ในการพจารณาราง (2) มความเหนอย 2 กลมใหญ โดยทางกรรมาธการฯ อยางเชน สรางคณา

วายภาพ และพสษฐ เปาอนทร จะพจารณากฎหมายจากการมองภาพรวมของผลกระทบ และยงคงม

ความพยายามยดโยงนาเอารางกฎหมายอางองกบหลกการของกฎหมาย ท5งการอธบายถงเจตนารมณ

ของถอยคาในภาษาองกฤษ การยกตวอยางกรณทFเกดข5นในตางประเทศ ซF งทาใหเหนวาหากจะตอง

การปกปอง คมครอง ในเรFองของความปลอดภยของประเทศ หรอ การบรการสาธารณะตางๆ จะตอง

พจารณาถงหลกการในเรFองใดบาง กลาวคอ ไมไดกาหนดเฉพาะเรFองหรอเฉพาะหนวยงานของรฐ

เทาน5น รวมถงควรจะมองไปถงการใชบรการสาธารณะบนแพลตฟอรมออนไลนดวย เชน เวบไซต

แอพพลเคชFน เพราะมหลายหนวยงานท5งภาครฐและเอกชนมการใชงานบนพ5นทFดงกลาวแลว ซF งจะ

ถกใชอยางแพรหลายมากข5นในอนาคตอนใกลดวย

แตในทางกลบกนความเหนจากตวแทนจากคณะกรรมการกฤษฎกา อยาง วรรณชย บณบารง

และสมาชกสภานตบญญตแหงชาต อยาง สมชาย แสวงการ, วลลภ ตงคณานรกษ และพรเพชร วชต

ชลชย กลบมองเปนเรFองเฉพาะของหนวยงานรฐและเรFองของความมFนคงปลอดภยของประเทศ หรอ

ประเดนทางดานเศรษฐกจเทาน5น จงทาใหเหนวาความต5งใจของทางผรางกฎหมายท5งช5นกรรมการ

กฤษฎกา และ สนช. ทFตองการผลกดนใหกฎหมายถกใชคมครอง ปกปองไปกบประเดนทางดาน

ความมFนคงปลอดภยและประเดนทFเกFยวของกบรฐและหนวยงานของรฐ

ดงน5น ในภาพรวมของมาตรา 14 จากเดมบทบญญตสามารถตความไปใชกบประเดนการฟอง

หมFนประมาทในโลกออนไลนได แตเมFอมการแกไขกฎหมายแลว ทาใหไมสามารถใชกบกรณหมFน

ประมาทไดอก จากถอยคาทFถกกาหนดไวทายมาตรา 14 (1) คอ อนมใชการกระทาความผดฐานหมFน

ประมาทตามประมวลกฎหมายอาญา ซF งกระบไวอยางชดเจน แมวายงมถอยคาทFสามารถตความใหเขา

กบกรณหมFนประมาทไดกตาม สวนในกรณของ (2) ทFจากเดมถกใชไปกบประเดนทFกระทบกบความ

มFนคงแหงราชอาณาจกร แตเมFอกฎหมายถกแกไขโดยกาหนดถอยคาเพFมเตมใหครอบคลมถงประเดน

ความมFนคงปลอดภยของประเทศ ความปลอดภยสาธารณะ ทาใหขอบเขตของการบงคบใชถกขยาย

ไปรวมถงเรFองความปลอดภยสาธารณะ หรอประเดนทFเกFยวกบเศรษฐกจ ทาใหนอกจากจะสามารถใช

318 ราชกจจานเบกษา เลมท2 135, ตอนท2 10 ก (24 มกราคม 2560): หนา 26.

150

กบเรF องความมFนคงฯแลว ยงสามารถขยายความใหครอบคลมถงบคคลทF เกFยวของกบรฐหรอ

หนวยงานของรฐดวย เพราะในการพจารณารางฯ ไมมการระบถงคานยามของถอยคาทFชดเจน

ประกอบกบขอถดเถยงทFเกดข5น ดงน5นในมาตรา 14 จะถกทาใหเปนกฎหมายความมFนคงบนโลก

ออนไลนแลว เมFอถกแกไขกลบทาใหเปนท5ง “กฎหมายความมFนคงและกฎหมายคมครองบคคลของ

รฐบนพ5นทFออนไลน” ดวย

4.2.2 การนาเขาขอมลคอมพวเตอรท?มลกษณะเปนรปภาพ และการใหอานาจในการยดและ

ทาลายขอมลคอมพวเตอร (มาตรา 16)

การบงคบใชมาตรา 16 ใน พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ เปนการนาเขาขอมลคอมพวเตอรซF งเปน

ภาพทFตดตอภาพของผอFน ซF งการกระทาดงกลาวทาใหผอFนน5นเสยชFอเสยง ถกดหมFน ถกเกลยดชง

หรอไดรบความอบอาย เชน ตดตอภาพผอFนในลกษณะลามกอนาจาร หรอตดตอรปบคคลอFนทาให

บคคลน5นเสยหายหรอไดรบความอบอาย โดยวตถประสงคของมาตราน5 เปนการแกไขปญหาชองวาง

ในเรFองหมFนประมาทในมาตรา 326 และ มาตรา 328 ตามประมวลกฎหมายอาญา319 จนกระทFงมการ

แกไขรางกฎหมายมาตรา 16320 ทางคณะกรรมการทFรบผดชอบตอการแกไขรางกฎหมาย เหนวามาตรา

ดงกลาวไมทนตอสถานการณทFเกดข5น จงกาหนดขอบเขตเพFมเตม เชน การแชรภาพของผตาย และ

319 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. คาอธบาย พ.ร.บ. คอมพวเตอร พ.ศ. 2550. พมพครQ งท2 1 (ตลาคม 2553). กรงเทพฯ:โป

รวช2น. หนา 71

320 เอกสารประกอบการพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ.

... สภานตบญญตแหงชาต. รางมาตรา 16 “ผใดนาเขาสระบบคอมพวเตอรท2ประชาชนท2วไปอาจเขาถงไดซ2 ง

ขอมลคอมพวเตอรท2ปรากฏเปนภาพของผอ2น และภาพนQนเปนภาพท2เกดจากการสรางขQน ตดตอ เตม หรอดดแปลง

ดวยวธการทางอเลกทรอนกสหรอวธการอ2นใด โดยประการท2นาจะทาใหผอ2นนQนเสยช2อเสยง ถกดหม2น ถกเกลยด

ชง หรอไดรบความอบอาย ตองระวางโทษจาคกไมเกนสามป และปรบไมเกนสองแสนบาท

ถาการกระทาตามวรรคหน2งเปนการกระทาตอภาพของผตายและการกระทานQนนาจะทาใหบดา มารดา ค

สมรส หรอบตรของผตายเสยช2อเสยง ถกดหม2น หรอถกเกลยดชง หรอไดรบความอบอาย ผกระทาตองระวางโทษ

ดงท2บญญตไวในวรรคหน2ง

ถาการกระทาตามวรรคหน2งหรอวรรคสอง เปนการนาเขาสระบบคอมพวเตอรโดยสจรตอนเปนการตชม

ดวยความเปนธรรม ซ2 งบคคลหรอส2งใดอนเปนวสยของประชาชนยอมกระทา ผกระทาไมมความผด

ความผดตามวรรคหน2งและวรรคสองเปนความผดอนยอมความได

ถาผเสยหายในความผดตามวรรคหน2 งหรอวรรคสองตามเสยกอนรองทกข ใหบดา มารดา คสมรส หรอ

บตรของผเสยหายรองทกขได และใหถอวาเปนผเสยหาย”

151

ขอยกเวนในการกระทาความผด รวมถงขยายขอบเขตของผเสยหายไมเพยงแตเปนบคคลทFถกนา

ขอมลคอมพวเตอรเขาสระบบเทาน5น ยงรวมถง บดา มารดา คสมรส หรอบตรไดดวย จากเดมบคคล

เหลาน5 มเพยงการสบสทธในการฟองรองคดแทนเทาน5น นอกจากน5การแกไขรางมาตรา 16 ยงมมาตรา

16/1 และมาตรา 16/2 เพFมเขามาดวยโดยมวตถประสงคเพFอเปนการชวยเหลอเยยวยาผเสยหายจาก

มาตรา 16 (จะอธบายในหวขอตอไป)

1. การกาหนดขอบเขตการกดไลค กดแชร

หลงจากทFรบหลกการจากรฐมนตรกระทรวงไอซท เกFยวกบรางมาตรา 16 เหตผลในการ

แกไขเพFมเตมประเดนสาคญ คอ สทธของการนาขอมลคอมพวเตอรเขาสระบบโดยเปนขอมลทFเปน

รปของผตาย321 จะเหนวาสFอโซเชยลมเดย อยางเชน เฟซบคจะมการแชรภาพของผตายอยางแพรหลาย

ในบางกรณไมมการปดหนา หรอเบลอภาพของผเสยชวต ท5งจากเพจของสานกขาว หรอจากเฟซบค

ของประชาชนเอง ทางผรางกฎหมายเหนวาการกระทาดงกลาวอาจจะกระทบถงสทธสวนบคคล

ความเปนสวนตว และอาจจะกระทบถงคนในครอบครวของผเสยชวตดวย จงมความตองการใหเพFม

มาตรการดงกลาวน5 ข5น

ในการพจารณารางมาตรา 16 น5 ปกรณ ธรรมโรจน จงต5งขอสงสยวา มาตราน5ครอบคลมเพยง

บคคลทFนาเขาขอมลคอมพวเตอรเทาน5นและกรณหากมบคคลมาแชรภาพตอกนไป ถอเปนความผด

ดวยหรอไม322 ชชวาลย ใหเหนวาคงจะมเจตนารมณเพยงแคคนทFนาเขาขอมลคอมพวเตอรเขาสระบบ

มากกวา สวนคนทFแชรตอ หรอ Forward ตอไป อาจจะมกฎหมายอFนทFกาหนดวาเปนความผดไวอย

แลว เชน เรF องขอมลสวนบคคล เปนตน323 ทางทFปรกษาคณะกรรมาธการอยาง ไพบลย อธบายตอ

ประเดนการกด like กด Share ไววา การกด Like ไมถอเปนการนาเขาขอมลคอมพวเตอร จะเปนใน

กรณ Share เทาน5น แตการ like เปนการแสดงสทธเสรภาพตามรฐธรรมนญดวยวา ชอบหรอไมชอบ

321 เอกสารประกอบการพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ.

... สภานตบญญตแหงชาต. เหตผลในการแกไขเพ2มเตมมาตรา 16. หนา 24

322 ปกรณ ธรรมโรจน. (ผแทนสานกงานอยการสงสด). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 9

วน พฤหสบด ท2 23 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 11.

323 พลตารวจเอก ชชวาลย สขสมจตร. (ประธานคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 9 วน พฤหสบด ท2 23 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3

อาคารรฐสภา 2. หนา 12.

152

แลวในชวงหลงกจะมอโมจ (Emoticons) ออกมาเยอะ เพราะฉะน5น ถาไปแตะ like กอาจจะมปญหา

แตถาการ Share ชดเจนวามเจตนาในการเผยแพร แตการ like ถาตามแนวศาลทFเคยมการฟอง สวน

ใหญจะบอกวาไมใชกรณเผยแพร เวนแตอนเดยวเวนแตความผดเกFยวกบทางดานสถาบนกษตรย ตรง

น5นทFมออกมาวาถอวาเปนการเผยแพรสวนหนFง324

ดงน5น ชชวาลย จงสรปวา ความผดในกรณการกด like กด share ควรจะพจารณาเปนกรณไป

และในบางกรณอาจจะตองพจารณากฎหมายอFนประกอบดวยวาการกระทาดงกลาวเปนความผดตาม

กฎหมายอFนหรอไม แตในรางมาตรา 16 น5 มงเนนเฉพาะผทFนาเขาสระบบคอมพวเตอร หากจะบญญต

ลงไปในกฎหมายเลยวาการกด like หรอ การกด share เปนความผด จะทาใหเกดความเขาใจผดวาเปน

การไปจากดสทธในการแสดงความคดเหนของประชาชน หรอหากจะระบวาการกด share เปน

ความผดกจะทาใหขอบเขตของการบงคบใชกฎหมายแคบมากจนเกนไป จงเหนควรวาจะตอง

พจารณาเปนเฉพาะกรณไป และประเดนสาคญอกประการหนF ง คอ การดเจตนาของผกระทาเปน

สาคญ325

2. การใหสทธในการยดหรอทาลายขอมลคอมพวเตอร

สทธในการยดหรอทาลายขอมลคอมพวเตอร โดยปกตแลวจะปรากฏอยในสวนของอานาจ

หนาทFของพนกงานเจาหนาทF ยงไมเคยปรากฏเปนรางมาตราแยกเฉพาะมาตราเชนกรณน5 การเพFม

บทบญญตน5 เขามาทางผรางกฎหมายมวตถประสงคจะใชเปนเครF องมอในการชวยเหลอเยยวยา

ผเสยหายตามมาตรา 16 โดยบทบญญตในมาตรา 16/1326 และมาตรา 16/2 จะเปนกระบวนการตอเนFอง

324 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 9 วน พฤหสบด ท2 23 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3

อาคารรฐสภา 2. หนา 13-14.

325 พลตารวจเอก ชชวาลย สขสมจตร. (ประธานคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 9 วน พฤหสบด ท2 23 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3

อาคารรฐสภา 2. หนา 15.

326 เอกสารประกอบการพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ.

... สภานตบญญตแหงชาต. รางมาตรา 16/1 “ในคดความผดตามมาตรา 16 ซ2 งมคาพพากษาวาจาเลยมความผด ศาล

อาจส2ง

153

จากมาตรา 16 หลงจากทFศาลไดตดสนวาขอมลคอมพวเตอรดงกลาวเปนขอมลทFผดแลว จะมคาสFงให

ยดหรอทาลายขอมลคอมพวเตอรดงกลาว เพFอปองกนไมใหขอมลคอมพวเตอรน5นถกเผยแพรตอไป

อก

ไพบลย เหนวารางทFถกเพFมเขามาใหมน5 เปนมาตราทF “ประเสรฐมาก” หากเพFมมาตรา 14 เขา

ไปดวยอกมาตราหนFง โดยอธบายเหตผลไววา เพราะวาหากเกดปญหาข5นมา ศาลไมมอานาจในการสFง

ทาลาย และสFงทFเกดข5นทกวนน5 คอ การเอาภาพเกามาแชร ภาพทFมการพพากษาไปแลว แตศาลไมม

อานาจในการสFงทาลาย ฉะน5น ถาหากดจากสถตจาก ICT ในการบลอกเวบ จะเหนวาเวบไซตทFถก

บลอกมจานวนสงมาก ความจรงแลวคอซ5 าของเดม เพราะระยะเวลาในทางปฏบตจะบลอกแค 90 วน

ถาหากมมาตราทFใหอานาจศาลสFงทาลายขอมลดงกลาวได จานวนของการบลอคจะลดลงอยางมาก จง

ถอวาเปนประโยชนมาก และอยากจะใหเพFมมาตรา 14 เขาไปดวย เพราะขอมลคอมพวเตอรของ

มาตรา 14 กมปญหาเชนเดยวกน327

ทางดาน อาทตย สรยะวงศกล (ตวแทนจากมลนธเพ?ออนเตอรเนตและวฒนธรรมพลเมอง)328

มความเหนแยงกบ ไพบลย วา ลกษณะของความผดตามมาตรา 14 เปนเรFองของการนาเขาขอมลจาก

บคคลเขาสระบบคอมพวเตอร ในขณะทFมาตรา 16 เปนเรF องของการนาขอมลจากบคคลแสดงส

ประชาชน เพราะฉะน5นลกษณะของการนาเขาขอมลในมาตรา 14 กบการนาเขาขอมลในมาตรา 16

เปนคนละเรFองกนอยางชดเจน จงอาจทาใหเกดปญหาในการบงคบใชได329 กลาวคอ ลกษณะการ

(1) ใหยดและทาลายขอมลท2มภาพดงกลาว

(2) ใหโฆษณาคาพพากษาทQงหมดหรอแตบางสวนในส2อท2ใชขอมลอเลกทรอนกส วทยกระจายเสยง วทย

โทรทศน หรอหนงสอพมพ ตามท2ศาลเหนสมควร โดยใหจาเลยเปนผชาระคาโฆษณา”

327 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 10 วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 4.

328 อาทตย สรยะวงศกล มบทบาทเปนทQงตวแทนจากมลนธเพ2ออนเตอรเนตและวฒนธรรมพลเมอง และในรายงาน

การประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร

(ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 4. วนพฤหสบด ท2 26พฤษภาคม 2559. ถกแตงตQงเปนท2ปรกษา

กตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ แตในการประชมครQ งท2 ครQ งท2 10/2559 ทางอาทตยเขารวมในฐานะผเขารวมการ

ประชมในรางมาตรา 16.

329 อาทตย สรยะวงศกล. (มลนธเพ2ออนเตอรเนตและวฒนธรรมพลเมอง). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

154

นาเขาขอมลคอมพวเตอรตามมาตรา 14 จะเปนการทFบคคลนาขอมลคอมพวเตอรเขาสระบบ

คอมพวเตอร แตขอมลน5นจะปรากฏหรอไมปรากฏใหประชาชนเหนกได สวนมาตรา 16 จะเนนไปทF

การแสดงขอมลคอมพวเตอรตอบคคลหรอประชาชน โดยมเจตนาปรากฏใหบคคลอFนเหน

ท5งน5 อาทตย ช5 แจงใหเขาใจถงลกษณะความแตกตางระหวางมาตรา 14 และมาตรา 16 วาม

วตถประสงคทFตางกน การจะเอามาตรการ วธการแกไขเยยวยามาใชควบคกนอาจจะเกดปญหาตามมา

ไดในภายหลง หากไมใชอยางระมดระวง สวนทาง ไพบลย กลบเหนวามนคอมาตรการทFชวยเหลอ

ผเสยหายไดอยางดเยFยม เพราะหากเกดการนาเขาขอมลคอมพวเตอรทFเปนความผดตามมาตรา 14 หรอ

มาตรา 16 เชน ขอมลคอมพวเตอรทFเกFยวกบเรFองสถาบนกษตรยหรอความมFนคงฯ ขอมลในลกษณะ

ดงกลาวเปนทFสนใจของประชาชนมาก ทาใหมการแพรหลายของขอมลไปอยางรวดเรว ดงน5น การจะ

ดาเนนการปดก5นขอมลแบบทFทามาจะไมเปนการแกไขทFตรงจด เพราะการปดก5นมเงFอนไขระยะเวลา

ในการปดก5นอย แตหากเปนการทาลายขอมลคอมพวเตอรไปเลยจะทาใหไมตองยFนขอใหปดก5นซ5 าอก

รวมถงยงมสมาชกผรวมประชมเหนดวยตอมาตรการในรางมาตรา 16/1 อกวา กรณอยางเชน

หากลอง คนหา ชFอบคคล หรอขอมลของบคคล สFงทFปรากฏข5นมาเปนลาดบแรก สวนใหญจะเปน

ความเลว ความพลาด ความหลด การถกดา ซF งหากไมมมาตรการในการแกไขขอมลดงกลาว

ขอมลคอมพวเตอรน5นกจะอยในระบบตลอดไป ระยะเวลา 10 ป หรอ 20 ป กจะยงปรากฏขอมลอย

แบบน5น ซF งไมเปนผลดกบบคคลน5นอยางแนนอน330

ทาง ปกรณ ใหความเหนไปในทานองเดยวกนกบ ไพบลย วาควรจะใชกบมาตรา 14 ดวย แต

มขอสงเกตอยเกFยวกบบางกรณ ถงขอมลบางอยางทFไมไดอยในวสยทFจะยดหรอทาลายได โดยใน

มาตรา 16/1 คอเรFองของ (1) ทFใหอานาจในการยดขอมลดงกลาว โดยสภาพแตเดมมาตราน5นามาจาก

ประมวลกฎหมายอาญาในเรFองของการหมFนประมาท ซF งคนชนกบกรณทFขอความหมFนประมาทอย

ในกระดาษ เมFอมาอยในสFออเลกทรอนกสคาวา “ยด” บางทอาจจะไมสอดคลองกบตวเน5อหาของ

ขอมลอเลกทรอนกสหรอขอมลคอมพวเตอร เพราะวาตวขอมลคอมพวเตอรเปนชดขอมลเทาน5นเอง

บญญตแหงชาต ครQ งท2 10 วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 21.

330 จนตนนท ชญาตร ศภมตร. (เลขานการคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต ครQ งท2 10 วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา

2. หนา 22.

155

การยดตวขอมลโดยหลกแลว ถาศาลสFงใหยดกเปนการทาซ5 ามาสงศาล ไมมใครยกฮารดดสกมาสง

ศาล แลวจะแกไขอยางไร331

ซF งทาง กองกฤดาคม กตตถระพงษ เหนวาควรจะระบเพยงแคคาวา “ทาลาย” อยางเดยว

เพราะทางปฏบตเจาหนาทFตารวจสวนใหญเวลายดกจะยดเครFองอปกรณเปนหลก แตกรณทFยด Server

แลว Server ตวน5นมหนวยงานอFน หรอ Domain อFนใชอย กจะถกเจาของ Server ตอวาได ซF งกเคยม

ปญหา ดงน5 น วตถประสงคของกฎหมายน5 จงหมายถงการใหทาลายขอมลทF เกดความเสยหาย

เพราะฉะน5น ตวอปกรณจะถดยดมาต5งแตแรกอยแลว จงไมมความจาเปนตองยดขอมลซ5 าซอนอก ควร

กาหนดเพยง “ทาลาย” เพยงอยางเดยว332

ท5งน5 ความเหนของสมาชกผเขารวมการพจารณารางกฎหมายเหนรวมกนวา ประเดนของคา

วา “ยด” ใหตดออกและคงไวเพยงคาวา “ทาลาย” เทาน5น จากการประชมเหนวา ใน (1) จดประสงคคอ

ตองการเยยวยาผเสยหาย คอทาอยางไรใหไมมขอมลอยบนอนเตอรเนตตอไป การไปยดมาสดทายก

คอเพFอมาทาลาย ทางทFประชมเหนวาคงไมมใครยดมาเพFอเกบไวเทาน5น ดงน5น เพFอปองกนการเกด

ปญหาข5นภายหลงจงลงความเหนวาใหตดคาวายดออก และเหลอไวเพยงคาวา “ทาลาย” เทาน5น นาจะ

ตรงตามความตองการของ (1) น5แลว333 แมจะมสมาชกบางสวนเหนแยงวาไมเหมาะสม เพราะ มาตรา

14 และ มาตรา 16 มวตถประสงคแตกตางกน คอมาตรา 14 เปนการนาขอมลคอมพวเตอรเขาสระบบ

คอมพวเตอร ซF งขอมลคอมพวเตอรน5นมลกษณะเปนไดท5งตวอกษร ขอความ ภาษาคอมพวเตอร หรอ

กระทFงวดโอ และรปภาพ สวนมาตรา 16 เนนไปทFการแสดงขอมลคอมพวเตอรตอบคคลหรอ

ประชาชน แตชชวาลย กลบมองวา ไมวาจะเปนการนาเขาสระบบคอมพวเตอร หรอเปนการแสดง

ขอมลคอมพวเตอรผานระบบคอมพวเตอรกไมไดเปนสF งสาคญ สF งทFตองใหความสาคญคอ

ขอมลคอมพวเตอรน5นอยในระบบคอมพวเตอรและประชาชนหรอบคคลทFวไปสามารถเหนได

331 ปกรณ ธรรมโรจน. (ผแทนจากสานกงานอยการสงสด). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 10

วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 22.

332 พนตารวจเอก กองกฤดาคม กตตถระพงษ. (ผแทนจากสานกงานตารวจแหงชาต). รายงานการประชม

คณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ.

... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 10 วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307

ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 20.

333 วรรณชย บญบารง. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2

10 วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 19

156

ประกอบกบเหตผลสนบสนนจากทางผแทนสานกงานอยการทFใหเหตผลเพFมเตมวา หากไมเพFม

มาตรา 14 เขาไป ขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะตามมาตรา 14 กจะคงอยในอนเตอรเนต ไมมอานาจ

ไปทาลาย ขอมลคอมพวเตอรจะสงผลกระทบตอบคคลอFนตอไป การเพFมมาตรา 14 เขาไปดวยจงเปน

การบรรเทาผลรายทFเกดข5นไดดกวา และเปนการเยยวยาผเสยหายทFอยางรวดเรวมากยFงข5น334

ประเดนทFนาสนใจตอมาคอ การใหโฆษณาในรางมาตรา 16/1 (2) ซF งมความนาสนใจวา การ

โฆษณาดงกลาวถอเปน “การกระทาผดซ4าหรอไม” ซF ง สรางคณา เหนวายFงการไปใหโฆษณา ยFงจะ

ซ5 าเตมสถานการณ ยFงโฆษณา ยFงทาใหมคนอยางร อยากเหนมากข5น แตถายFงหยดใหเรวทFสดเปนการ

เยยวยาดทFสด335 แต ไพบลย ใหเหตผลวา การโฆษณาในความหมายตาม (2) น5อาจจะไมไดหมายความ

ถงการโฆษณาคาพพากษาลงหนงสอพมพ แตคอการยอมรบผดวาตนเปนผกระทาการเผยแพรขอมลทF

ไมถกตอง บคคลน5นตองยอมรบในการกระทาดงกลาวพรอมกบออกมาขอโทษตอผเสยหาย มตวอยาง

คด เมFอไปโพสตเฟซบค โดยขอมลทFไมถกตอง ศาลกจะสFงบอกผทFโพสต เขยนขอโทษ ซF งก

หมายความวา เขยนขอโทษในเฟซบควาทFขอมลทFโพสตไปน5นเปนขอความทFไมเปนความจรง ซF ง

เขาใจวา (2) คงตองการแบบน5น หมายความวาขอมลทFถกเผยแพรไปไมถกตอง ผกระทาผดตอง

ยอมรบวาไมถกตองแลวกเขยนขอโทษ ซF งในทางปฏบต ถาเปนนกการเมองใหญอาจจะไมขอโทษกน

แตจะเขยนวาในกรณทFเกดข5นเปนขอมลคลาดคลFอนไมถกตอง อาจจะทาไดเชนกน เพราะฉะน5น (2)

จรงๆ อาจจะไมใชการโฆษณาคาพพากษา แตอาจจะเปนการโฆษณาวาขอมลดงกลาวไมถกตอง336

ทางดาน วรรณชย เขาใจวาไมไดเปนเพยงการโฆษณาอยางเดยว อาจจะเปนการเผยแพรคา

พพากษาดวย จงเสนอใหเพFมถอยคาวา “เผยแพร” เขาไปดวยใหมความครอบคลมยFงข5น โดยเสนอวา

หากเปนเรF องของการโฆษณานอกจากผกระทาความผดจะตองโฆษณาหรอเผยแพรคาพพากษา

ดงกลาวแลวควรจะมการกาหนดการชาระหน5 ในการโฆษณาดวย และควรเขยนเปนกรอบไวใน

334 ปกรณ ธรรมโรจน. (ผแทนสานกงานอยการสงสด). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 10

วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 22.

335 สรางคณา วายภาพ. (โฆษกคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 10

วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 12.

336 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 10 วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 13-14.

157

บทบญญต รวมถงกรณทFผกระทาความผดหรอจาเลยไมทาตามกมโทษตามกฎหมายกากบไวอก

ประการหนFง337 ทางดาน ชชวาลย และสมาชกทานอFนเหนดวยตอการแกไขรางมาตรา 16/1 (2) จงเปน

ขอสรปวา

“แกไขเปนคาวา การโฆษณาหรอเผยแพร เพราะวาจะไดกวางอกหนอย โฆษณา

อาจจะมหลายรปแบบ เผยแพรกมหลายรปแบบ ทน Sเกรงวาจะไมครอบคลม ถาเกดม

โฆษณาอยางเดยวกอาจจะมองเปนเร% องการโฆษณาไป เผยแพรกหมายความวา

นอกจากโฆษณาเผยแพรดวย เผยแพรอยางเดยวอาจจะไมโฆษณาอกอะไรอยางนSนะ

ครบ”338

ตอมาในระหวางการพจารณารางกฎหมายทางผแทนจากสานกงานอยการสงสดเหนวาราง

มาตรา 16/1 ใน (1) และ (2) ยงไมสามารถจะแกไขปญหาไดตามตองการ และอาจไมสามารถเยยวยาผ

เสยไดจงไดเสนอทางออกเพFมเตม339 คอ (3) ใหศาลมคาส?งใด ๆ ตามท?เหนสมควรเพ?อบรรเทาผลราย

ท?เกดจากการกระทาความผดดงกลาว โดย ปกรณ ไดอธบายถงตวอยางเพFอใหสมาชกผเขารวม

การพจารณากฎหมายเหนภาพชดเจนยFงข5น อยางเชน ศาลอาจจะสFงใหใชอานาจตามมาตรา 20 ในการ

ปดก5นการเขาถง หรอเผยแพรขอมลไวกอน เพFอปองกนไมใหเกดการแพรหลายของขอมลทFมลกษณะ

337 วรรณชย บญบารง. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2

10 วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 15.

338 พลตารวจเอก ชชวาล สขสมจตร. (ประธานคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 10 วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 20.

339 ปกรณ ธรรมโรจน. (ผแทนจากสานกงานอยการสงสด). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 10

วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 9.

158

ไมเหมาะสม เปนตน ซF งการทFใหอานาจศาลในการสFงกอน จะชวยเพFมความรวดเรวของการระงบการ

เผยแพรขอมลได340

ทาง วรรณชย ใหความเหนวา อยากจะรอฟงความเหนจากทางผแทนศาลวาการทFศาลสามารถ

ออกคาสFงใหดาเนนการตามทFเหนสมควรน5นจะเปนการไปกระทบสทธและเสรภาพของประชาชน

จนเกนไปหรอไม ซF งจะไมตอบโจทยทFจะชวยเหลอเยยวยาผเสยหายกลายเปนไปละเมดสทธของ

ประชาชนคนอFนแทน341 สวนในแงของอานาจศาลกถกขยายใหกวางไป อาจจะมคาสFงทFไปกระทบ

สทธและเสรภาพของผทFกอใหเกดความเสยหาย แมวาบคคลน5นจะเปนผกระทาความผดกตาม แตก

ไมควรจะถกละเมดสทธและเสรภาพ342 แตทาง อมภสชา ผแทนสานกงานศาลยตธรรม มองวา

หลกการตามทFกลาวไวขางตน เปนอานาจทFเปดชองใหศาลน5นสามารถชวยเหลอ บรรเทา และเยยวยา

ความเสยหายใหแกผเสยหายไดเปนอยางด ดงน5นแลว ทางสมาชกผเขารวมการพจารณารางกฎหมาย

จงเหนควรใหเพFม (3) เขาไปในมาตรา 16/1 จงแกไขดงน5

“ในคดความผดตามมาตรา 14 หรอมาตรา 16 ซ%งมคาพพากษาวาจาเลยมความผด

ศาลอาจส%ง

(1) ใหทาลายขอมลตามมาตราดงกลาว

(2) ใหโฆษณาหรอเผยแพรคาพพากษาทSงหมดหรอแตบางสวนในส% อ

อเลกทรอนกส วทยกระจายเสยง วทยโทรทศน หนงสอพมพ หรอส%ออ%นใด ตามท%

ศาลเหนสมควร โดยใหจาเลยเปนผชาระคาโฆษณา หรอเผยแพร

340 ปกรณ ธรรมโรจน. (ผแทนจากสานกงานอยการสงสด). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2

10 วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 10.

341 วรรณชย บญบารง. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2

10 วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 15.

342 วรรณชย บญบารง. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2

10 วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 19.

159

(3) ใหดาเนนการอ%นตามท%ศาลเหนสมควรเพ%อบรรเทาความเสยหายท%

เกดขSนจากการกระทาความผดนSน” 343

3. ความแตกตางของคาวา “ขอมลอเลกทรอนกส” และ “ขอมลคอมพวเตอร”

ในประเดนตอมาเปนเรFองของความเหมาะสมในการใชคาตาง ๆ มผสงเกตวา ในมาตรา 16/1

และ มาตรา 16/2 มการใชคาทFตางไปจากมาตรา 16 คอคาวา “ขอมลคอมพวเตอร” กบ “ขอมล

อเลกทรอนกส” โดย สรายทธ บญเลศกล ต5งขอสงสยวาท5ง 2 คาน5 มนยะทFตางกนอยางไร344

สรางคณา อธบายถงคาถามดงกลาววาเปนคาทFอางองมาจากพระราชบญญตวาดวยธรกรรม

ทางอเลกทรอนกส โดยคาวา ขอมลอเลกทรอนกส กบ ขอมลคอมพวเตอร มปรากฎอย 2 ทF ใน

พระราชบญญตฉบบน5 ขอมลอเลกทรอนกสจะใชในกฎหมายธรกรรมทางอเลกทรอนกสเนนเปน

ขอความซF งสFอความใหเหนวา มนตสมพนธทFคน 2 คน ซ5อขายคออะไร ขอมลคอมพวเตอร เปน

คาศพททFเกดข5นใหม โดยขอมลคอมพวเตอรกวางกวาขอมลอเลกทรอนกส เพราะมงประสงควาใคร

ขโมยรหสผาน เปนภาษาคอมพวเตอร เชน 0 กบ 1 ซF งคนทFวไปไมอาจจะเขาใจภาษาคอมพวเตอรได

หากไมมการประมวลผลออกมากอน ซF งขอมลอเลกทรอนกสจะเปนเซตยอยของขอมลคอมพวเตอร345

สรางคณา อธบายเพFมเตมตอไปวา ในกฎหมายธรกรรมทางอเลกทรอนกสน5น คาวา “ขอมล

อเลกทรอนกส”346 จะมเงFอนไขคอ เปนขอมลทFคนทFวไปสามารถเขาใจความหมายไดเลย หรอเรยกวา

เปนภาษามนษย ไมใชภาษาคอมพวเตอรทFคนใชตดตอสFอสารกบคอมพวเตอร จงเปนลกษณะเฉพาะ

343 ราชกจจานเบกษา, เลมท2 134 ตอนท2 10 ก (24 มกราคม 2560). หนา 28.

344 วาท2 รอยตร สรายทธ บญเลศกล . (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชม

คณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ.

... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 10 วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307

ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 25.

345 สรางคณา วายภาพ. (โฆษกคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 10

วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 26.

346 พระราชบญญตวาดวยธรกรรมทางอเลกทรอนกส พ.ศ. 2544 มาตรา 4 “ขอมลอเลกทรอนกส” หมายความวา

ขอความท2ไดสราง สง รบ เกบรกษา หรอ ประมวลผลดวยวธการทางอเลกทรอนกส เชน วธการแลกเปล2ยนขอมล

ทางอเลกทรอนกส จดหมายอเลกทรอนกส โทรเลข โทรพมพ หรอโทรสาร

160

ของขอมลอเลกทรอนกส347 โดยสมาชกผเขารวมการประชมบางสวนยงไมเหนถงความแตกตาง

ระหวางถอยคาท5งสองคา และเสนอใหแกเปนขอความเดยวกนโดยใชคาวา “ขอมลคอมพวเตอร”

แทน เพFอใหเกดความเขาใจ และมความหมายทFกวางกวา

แตทาง อาทตย กลบมความเหนแยงวา ถามการแกคาวา “ขอมลอเลกทรอนกส” ตาม 16, 16/1,

16/2 ใหเปน “ขอมลคอมพวเตอร” กเทากบวามาตรา 16 จะเขาไปในลกษณะคลายๆ กบตวมาตรา 14

ซF งในมาตรา 16 เดมเปนเรFองของ Content base crime คอเปนเรFองเน5อหาโดยเฉพาะ จงตองมการใชคา

ทFแตกตางไป และคาวา ขอมลอเลกทรอนกส ซF งเปนเรFองของการสFอสารระหวางบคคลและบคคล ใน

นยามของคาวาขอมลอเลกทรอนกส คอบคคลคยกบบคคล แตถาเปน ขอมลคอมพวเตอร กคออาจจะ

เปนเรFองของตวคอมพวเตอรคยกน หรอคนเปนผนาเขาสระบบคอมพวเตอร

ซF งหากจะบอกวาขอแกไขมาตรา 16 ถาดตวบทกฎหมายจะเหนวา ผใดนาเขาสระบบ

คอมพวเตอรทFประชาชนทFวไปอาจเขาถงได ซF งขอมลคอมพวเตอรทFปรากฏเปนภาพของผอFน เหตผล

ทFใชคาวาขอมลคอมพวเตอรทFปรากฏเปนภาพของผอFน ไมไดใชคาวา ขอมลอเลกทรอนกสทFปรากฏ

เปนภาพของผ อFน เพราะวาในกรณน5 บคคลไมไดสF อสารกบตวคอมพวเตอรโดยตรง แตวา

ขอมลคอมพวเตอรลกษณะน5 กคอนกถงพวกไฟล JPEG GIF PNG ตาง ๆ โดยตวสภาพของมนคอ

ขอมลคอมพวเตอรทF บคคลไมสามารถเขาใจได มองไปก เ ปน Code แตถา เ กดบคคลเอา

ขอมลคอมพวเตอรน5ทาเขาสระบบคอมพวเตอร คอมพวเตอรสามารถทFจะแปลงขอมลคอมพวเตอรน5

ใหเปนภาพทFบคคลเขาใจได ความหมายตรงน5 จงไมไดใชคาวาขอมลอเลกทรอนกสโดยตรง แตใชคา

วาขอมลคอมพวเตอรทFปรากฏเปนภาพ ซF งถาหากมการแกไขตรงน5 ใหเปนขอมลคอมพวเตอรทFว ๆ

ไป ตวมาตรา 16 หรอวา 16/1 และ16/2 จะมวตถประสงคทFผดเพ5ยนไปหรอไม348

แต วรรณชย กลบเหนแยงวาไมมความจาเปนถงขนาดทFจะตองเปนประเดนทางเทคนค

เพราะในเบ5องตนกยงไมเหนความแตกตางของการใชคาท5ง 2 คาน5น แตควรจะใชคางายๆตามทF

กฎหมายทFวไปใช อาจจะเปนการดกวา ตามกฎหมายเดมกฎหมายปจจบน มการใชค าวา

347 สรางคณา วายภาพ. (โฆษกคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 10

วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 29.

348 อาทตย สรยะวงศกล. (ผ แทนจากมลนธเพ2ออนเตอรเนตและวฒนธรรมพลเมอง). รายงานการประชม

คณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ.

... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 10/2559 วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข

307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 27-28.

161

“ขอมลคอมพวเตอร” มาตลอด ไมวาจะเปน Content หรอไม Content กตาม เมFอมกฎหมายใหมแยก

เปน 16/1 กเสนอใชขอมลคอมพวเตอร นาจะเขาใจความหมายไดด ถาหากใชค าวา ขอมล

อเลกทรอนกส กตองมากาหนดคานยามบอกวาขอมลอเลกทรอนกสตามกฎหมายวาดวยขอมล

อเลกทรอนกส ซF งเปนการยงยาก และตนเหนวาคาท5งสองไมไดมความแตกตางมากมายถงขนาดทF

ตองแยกประเภทใหชดเจน349 จงสรปไดวาแกไขกฎหมายดงกลาวใหใชคาวา “ขอมลคอมพวเตอร”

ท5งหมด

หากสรปในภาพรวมของรางมาตรา 16 การนาเขาขอมลคอมพวเตอรอนมลกษณะเปนรปภาพ

ของผอFน โดยจากเดมลกษณะของการกระทาความผดคอ มการนาเขาขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะ

เปนรปภาพ ไมวาภาพน5นจะสรางข5น ตดตอ หรอดดแปลง ดวยวธการทางอเลกทรอนกส ซF งไดปรากฏ

เปนภาพของผอFน และทาใหบคคลอFนน5นเสยชFอเสยง ถกเกลยดชง หรอไดรบความอบอาย และเมFอได

แกไขกฎหมายใหม ยงคงลกษณะการกระทาความผดเดมทFปรากฏเปนรปภาพของผอFน แตไดขยายให

รวมถงการนาเขาขอมลคอมพวเตอรทFเปนภาพของผเสยชวตดวย ในข5นตอนตอมาเมFอมคาตดสนวา

ภาพดงกลาวเปนความผดแลว จะมกระบวนการตอเนFองคอมาตรา 16/1 และ 16/2 กลาวคอ เมFอศาลม

คาพพากษาวาขอมลคอมพวเตอรน5นเปนความผดจะสามารถสFงใหทาลายขอมลน5นได หรอใหโฆษณา

เผยแพร คาพพากษาตามทFเหนสมควร เพFอใหบคคลทFวไปรบรวาขอมลคอมพวเตอรน5นเปนความผด

และเมFอบคคลทราบวาขอมลดงกลาวเปนความผดแลว จะตองทาลายขอมลน5นตามมาตรา 16/2

มประเดนทFนาสงเกตวา ทศทางของการพจารณารางมาตรา 16 น5 จะเหนบทบาทของผเขารวม

การพจารณากฎหมายอย 2 ฝาย ฝายทFเปนผปฏบตงาน หรอทางานในสายงานดานคอมพวเตอรหรอ

เทคโนโลย อยางเชน สรางคณา วายภาพ อาทตย สรยะวงศกล จะสามารถพจารณากฎหมายไดอยาง

ละเอยดรอบคอบ และเขาใจถงหลกการและวตถประสงคของแตละมาตราอยางมาก โดยสามารถมอง

ไดวาในรางมาตรา 14 หรอมาตรา 16 มการเขยนถอยคาในบทบญญตทFแตกตางกนดวยเหตผลใด ซF ง

ตางกบอกฝายหนFง เชน วรรณชย บญบารง, ชชวาลย สขสมจตร ทFจะมองเพยงภาพรวมของกฎหมาย

และจะมองขามประเดนทFละเอยด เชน ถอยคาทFแตกตางกนในแตละมาตรา วตถประสงคทFตางกน แต

กลบมองวาความแตกตางน5นทาใหเกดความยงยาก ซF งแนวทางในการแกไขคอการเปลFยนใหถอยคา

เหมอนกนท5งหมด จงทาใหกฎหมายถกบงคบใชไปอยางผดวตถประสงคได อกท5งเหตผลในการ

349 วรรณชย บญบารง. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2

10 วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 28.

162

ยกข5นอางมกจะเปนเรFองเกFยวกบสภาพสงคมหรอบรบททางสงคมมากกวาทFจะมองและทาความเขาใจ

ถงหลกการของกฎหมายอยางแทจรง

4.2.3 อานาจของการระงบการเผยแพรขอมลคอมพวเตอรและคณะกรรมการกล?นกรอง

(มาตรา 20)

“ผมไมเคยเหนคนเลวตดคก นอกจากสมยนSครบ กอนหนานSนเลดลอดไดหมดเลย

ครบ วนนSยงสงเวบไซต (Website) หม%นสถาบนไดจากในประเทศไหนกตามในโลก

นSไดหมด ไมไดแกไขอะไรเลย แตคนด ๆ ท%เขาไมไดตSงใจอาจโดนคณะกรรมการนS

ตดสน แลวเขาไมมสทธท%จะอทธรณหรอบอกกลาวทานได”350

บทบญญตน5 เปนทFคนเคยกนดในอานาจของการปดก5นการเผยแพรขอมลคอมพวเตอร ได

ปรากฏข5นคร5 งแรกในการพจารณาราง พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ในพ.ศ. 2549 ขณะน5นทางกรรมาธการผ

รางกฎหมายเหนวามการเผยแพรเวบไซตหรอลงค (Link) ทFเกFยวกบการโจมตการเมอง รฐบาล รวมถง

มกรณของ YouTube ทFมภาพของพระองคทาน ซF งทางรฐไดขอความรวมมอจากทาง YouTube กบ

Google ใหลบภาพดงกลาวออก แตกไมไดรบการตอบรบกลบมาแตอยางใด รวมถงไมมกฎหมายให

อานาจในการระงบการเผยแพรขอมลคอมพวเตอรในลกษณะดงกลาวได จงเปนผลทาใหตองเพFม

บทบญญตดงกลาวอยางเรงดวน351 เพFอใหออกมาบงคบใชตอกรณทFเกดข5นไดอยางทนทวงท โดยการ

แกไขกฎหมายในคร5 งน5 ยงคงหลกการสาคญอยางเชน อานาจในการระงบขอมลคอมพวเตอรไว และ

ไดเพFมเน5อหาสวนสาคญหลายสวน ท5งขยายอานาจใหสามารถลบขอมลคอมพวเตอรได การขยาย

ขอบเขตใหครอบคลมถงประเดนเกFยวกบลขสทธT การแตงต5งคณะกรรมการกลFนกรอง และการสราง

ขอยกเวนของการระงบการเผยแพรขอมลคอมพวเตอรในกรณมเหตจาเปนและเรงดวน

350 สมชาย แสวงการ. (สมาชกสภานตบญญตแหงชาต). รายงานการประชมสภานตบญญตแหงชาต. ครQ งท2 81. วน

ศกร ท2 16 ธนวาคม 2559. หนา 72.

351 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 10 วน ศกร ท2 24 มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 24

163

โดยรางมาตรา 20352 เปนการเอาตวกฎหมายเดมมาแยกเปนอนมาตราเพFอความชดเจน และ

ขยายขอบเขตในสวนขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของ

ประชาชน รวมถงขอมลทFไมเปนความผดตอกฎหมายอFนแตมลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอ

ศลธรรมอนดของประชาชนดวย เนFองจาก (1) และ (2) เปนบทบญญตเดมไมไดมการปรบแกไข และ

ไมไดแกไขในสวนของถอยคามากมายนก จงไมไดมการพจารณาหรอถกเถยงกนมากเปนเพยงแตการ

352 เอกสารประกอบการพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2...) พ.ศ.

... . การประชมสภานตบญญตแหงชาต.

“มาตรา 20 ในกรณท2มการทาใหแพรหลายซ2 งขอมลคอมพวเตอรดงตอไปนQ พนกงานเจาหนาท2โดยไดรบ

ความเหนชอบจากรฐมนตรอาจย2นคารองพรอมแสดงพยานหลกฐานตอศาลท2มเขตอานาจขอใหมคาส2งระงบการทา

ใหแพรหลายหรอลบขอมลคอมพวเตอรนQนออกจากระบบคอมพวเตอรได

(1) ขอมลคอมพวเตอรท2เปนความผดตามพระราชบญญตนQ

(2) ขอมลคอมพวเตอรท2อาจกระทบกระเทอนตอความม2นคงแหงราชอาณาจกรตามท2กาหนดไวในภาค

สองลกษณะ 1 หรอ ลกษณะ 1/1 แหงประมวลกฎหมายอาญา

(3) ขอมลคอมพวเตอรท2เปนความผดอาญาตอกฎหมายอ2นซ2 งเจาหนาท2ตามกฎหมายนQนไดรองขอ และ

ขอมลคอมพวเตอรนQนมลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน

(4) ขอมลคอมพวเตอรท2ไมเปนความผดตอกฎหมายอ2นแตมลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอ

ศลธรรมอนดของประชาชนซ2 งคณะกรรมการกล2นกรองขอมลคอมพวเตอรดงกลาวตามท2รฐมนตรแตงตQงมมตเปน

เอกฉนทใหพนกงานเจาหนาท2โดยไดรบความเหนชอบจากรฐมนตรอาจย2นคารองพรอมแสดงพยานหลกฐานตอศาล

ท2มเขตอานาจขอใหมคาส2งระงบการทาใหแพรหลายหรอลบขอมลคอมพวเตอรนQนออกจากระบบคอมพวเตอรได

คณะกรรมการกล2นกรองขอมลคอมพวเตอรท2รฐมนตรแตงตQงตามวรรคหน2ง (4) ใหมจานวนหาคนซ2งสอง

ในหาคนตองมาจากผแทนภาคเอกชนท2เก2ยวของ

การย2นคารองพรอมแสดงพยานหลกฐานของพนกงานเจาหนาท2 การไตสวนคารอง และกรทาคาส2งของ

ศาลตามวรรคหน2ง อาจกระทาไดในรปแบบของขอมลอเลกทรอนกสตามหลกเกณฑและวธการท2รฐมนตรประกาศ

กาหนดโดยความเหนชอบของประธานศาลฎกา

ในกรณท2ศาลมคาส2งใหระงบการทาใหแพรหลายหรอลบขอมลคอมพวเตอรตามวรรคหน2 ง ใหพนกงาน

เจาหนาท2ทาการระงบการทาใหแพรหลายหรอลบขอมลคอมพวเตอรนQนเอง หรอส2งใหผบรการระงบการทาให

แพรหลายหรอลบขอมลคอมพวเตอรนQนกได

รฐมนตรอาจประกาศกาหนดหลกเกณฑ ระยะเวลาและแนวทางการปฏบตสาหรบระงบการทาให

แพรหลายหรอลบขอมลคอมพวเตอรของผใหบรการใหเปนไปในแนวทางเดยวกนภายใตพฒนาการทางเทคโนโลย

ท2เปล2ยนแปลงไป”

164

ช5 แจงวาจะบงคบใชอยางไรเทาน5น และในการประชมรางมาตรา 20 ทางกรรมาธการฯ ไดเชญทาง

ผแทนจากสานกงานศาลยตธรรม ผแทนจากสานกงานตารวจแหงชาต และผแทนจากกระทรวงไอซท

เพFอมาแสดงความเหนในการพจารณารางกฎหมายดวย เนFองจากรางกฎหมายมประเดนทFเกFยวกบหลก

กฎหมาย เชน เรFองลขสทธT เรFองการกาหนดบคคลทFจะรบตาแหนงเปนคณะกรรมการกลFนกรอง จง

ตองใหมผเชFยวชาญทางดานกฎหมายใหความเหนดวย

1. ความซ4าซอนของกฎหมายลขสทธ[ ใน พ.ร.บ. คอมพวเตอร

กฎหมายลขสทธT เปนประเดนทFมความตองการนาเขามาใสในโดยอนมาตราน5 เพFออยากจะให

ครอบคลมถงประเดนของขอมลคอมพวเตอรทFละเมดสขสทธT เนFองจากวา มกรณของการ Live

ภาพยนตลงในแฟนเพจเพซบค โดย สถาพร ช5แจงเหตผลวามความตองการจะชวยเหลอเรFองลขสทธT

อยางแนนอน เพยงแตวารางทFเขยนมาในขางตนมองวาเรFองลขสทธT เปนกฎหมายทFมโทษอยแลว จงม

ความกงวลวารางพระราชบญญตน5 จะขดกบกฎหมายลขสทธT แตดวยความตองการทFอยากจะให

คมครองขอมลคอมพวเตอรทFละเมดลขสทธT จงอยากจะใหทางกรรมาธการไดชวยเหลอในการปรบแก

ไขถอยคาในรางดงกลาวใหสมบรณ353

หากจะใหครอบคลมถงประเดนลขสทธT ทางผเขารวมการประชมสวนใหญเหนไปในทศทาง

เดยวกนวา ประเดนเรF องทรพยสนทางปญญา ไมเปนความผดทFขดตอความสงบเรยบรอยและ

ศลธรรมอนดของประชาชน เพราะฉะน5นหากจะใหคลมเรFองทรพยสนทางปญญาจะตองตดความผด

ทFขดตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของประชาชนใน (3) ออก354 รวมถง วระศกด[ กให

ความเหนทFเสรมรบกนวา หากมเจตนาจะคมครองเรFองทรพยสนทางปญญาแลวน5น เปนทFเขาใจกนอย

โดยทFวไปวากฎหมายทรพยสนทางปญญารวมท5งลขสทธT น5นไมเปนความผดตอแผนดนโดยสภาพ

ของมนเอง และกไมเขาขายกฎหมายความสงบเรยบรอย ดงน5น เปนทFมาวามาตรา 20 เดมจะไม

353 สถาพร สอนเสนา. (ผแทนกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส2อสาร). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 14. วนศกร ท2 8 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 40.

354 สรางคณา วายภาพ. (โฆษกคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 14.

วนศกร ท2 8 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 40.

165

สามารถคมครองประเดนเรF องลขสทธT ไดเลย จงตองตดขอความทFเกFยวกบเรF องขดตอความสงบ

เรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนออกไป355

แมจะมผเสนอทางออกดวยการตดถอยคาออก แตตวแทนจากสานกงานศาลยตธรรมเหนแยง

ตอประเดนดงกลาววาไมควรโยงไปถงประเดนเรFองลขสทธT เนFองจากวาลขสทธT มกฎหมายเฉพาะตว

บงคบใชอยแลว และถาบญญตเพFมใน (3) กอาจจะเปนการบญญตกฎหมายซ5 าซอนดวย ทาง อมภสชา

ดษฐอานาจ ต5งขอสงเกตวา มาตรา 20 ของเดม คอ ถาจะระงบไดม 2 เหต คอ กระทบกระเทอนตอ

ความมFนคง และขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนด แตเมFอมาแกไขใหมใหเปน

ขอมลคอมพวเตอรทFเปนความผดอาญาตอกฎหมายอยางเดยว ไมมขอความตอวา และขดตอความสงบ

เรยบรอยหรอศลธรรมอนด แลวน5น เพFอทFจะใหคลมถงเรFองลขสทธT เปนความหละหลวม ไมชดเจน

ท5งยงทาใหกระทบสทธและเสรภาพของประชาชนอยางมาก และหากพจารณาประเดนลขสทธT ม

พ.ร.บ. ลขสทธT ฯ บงคบใชแลวและเพFงมการแกไขเมFอพ.ศ. 2558 เพFมมาตรา 32 (3) วาใหมการระงบ

การกระทาทFละเมดลขสทธT ไดโดยใหมารองขอตอศาล จงอยากจะใหบงคบใชกฎหมายหลกมากกวา356

จากขอสงเกตของอมภสชาในขางตน มสมาชกผเขารวมประชมเหนวากฎหมายลขสทธT

ดงกลาวไมสามารถบงคบใชไดจรง เพราะตองรตวผกระทาความผดดวย ซF งทาใหการบงคบใชเปนไป

ไดยาก และการหาตวผกระทาผดตองอาศยความรวมมอจากกระทรวงอFนๆ ไมสามารถกระทาไดเอง357

โดย อมภสชา ไดอธบายถงปญหาดงกลาว ทFสมาชกเขารวมประชมโตแยงวา ไมสามารถบงคบใช

กฎหมายไดจรงน5น เปนปญหาในทางปฏบต คอมกฎหมายอยแตไมสามารถบงคบใชได ดงน5นควรจะ

355 วระศกดA โควสรตน. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต ครQ งท2 14. วนศกร ท2 8 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา

2. หนา 40-41.

356 อมภสชา ดษฐอานาจ. (ผแทนสานกงานศาลยตธรรม). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 16.

วนศกร ท2 15 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 3.

357 ทรงพร โกมลสรเดช. (กรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 16.

วนศกร ท2 15 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 3.

166

ไปแกในพระราชบญญตลขสทธT มากกวาทFจะมาเขยนไวในรางกฎหมายมาตราน5 358 โดยเหตผลสาคญ

คอ ในมาตรา 20 (3) ยงมความหละหลวมและไปกระทบสทธและเสรภาพของประชาชนอยางมาก ท5ง

ยงไมมกระบวนการแจงเตอนกอนทFจะทาการระงบการเผยแพร (Notice and Take down) ซF งสงผลทา

ใหกรณเจาของขอมลคอมพวเตอรน5น ไมมสทธทFจะโตแยงกอนการถกระงบ หรอการใหอานาจ

พนกงานเจาหนาทFสามารถไปยFนคารองขอระงบการเผยแพรไดเอง เพราะหากเปน ตามพ.ร.บ.

ลขสทธT ฯ จะตองเปนเจาของลขสทธT เปนผดาเนนการเอง อกท5งเรFองลขสทธT มกระบวนการชFงน5 าหนก

หรอคดกอนวาเปนเรF องประโยชนสาธารณะ เรF อง fair use หรอ Parody หรอไม เพราะคนทFนาเอา

ขอมลคอมพวเตอรไปใชอาจจะไมไดมเจตนาละเมดลขสทธT ในทกกรณ จะฟองรองกนวาเขาไปละเมด

ลขสทธT ไมได หรอไปปดเวบไซตเลยไมได ควรจะตองมการโตแยงกอนวาขอมลน5นผดจรง359

ดานฝายทFเหนดวยวาควรจะระบเรF องลขสทธT ในรางกฎหมายน5 มองวารางมาตรา 20 เปน

กฎหมายทFมเจตนาเพFอควบคมความเสยหายทFจะเกดข5นหากมขอมลเผยแพรออกไปสสาธารณะ

ไพบลย ช5 แจงวา ใน (3) ตวกฎหมายฉบบน5 เหมอน Control damage คอจะควบคมไมใหเกดความ

เสยหาย หรอปดก5นไมใหเกดการแพรหลายขอมลทFมลกษณะเปนความผด เพFอปองกนไมใหเกดความ

เสยหายเปนวงกวาง ไมไดมวตถประสงคทFจะพองรองดาเนนคดเพFอเอาผดกบผกระทาผดเชนเดยวกบ

พ.ร.บ. ลขสทธT ฯ ซF งจะแตกตางกนตรงน5 และเนFองจาก พ.ร.บ. คอมพวเตอรจะทาใหเปน State Policy

ดงน5นมาตรการน5 จะชวยลดผลกระทบในทางเศรษฐกจไดอยางมาก แตถาผเสยหายจะดาเนนการ

ฟองรองคดกใหไปใชตามกฎหมายหลก คอ พ.ร.บ. ลขสทธT ฯ หากเปนลกษณะน5 จะเปนทางออกทF

นาจะดกวา360 ประกอบกบทาง ทรงพร โกมลสรเดช ใหเหตผลเพFมเตมวา โดยตว พ.ร.บ. ลขสทธT ฯ จะ

มคณะกรรมการทFถกแตงต5งข5นตามพระราชบญญตอยแลว ซF งมอานาจแคบมากและประเดนสาคญคอ

คณะกรรมการลขสทธT ไมสามารถเปนผเสนอเรF องแกพระราชบญญตของตนเองได ดงน5 นทาง

358 อมภสชา ดษฐอานาจ. (ผแทนสานกงานศาลยตธรรม). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 16.

วนศกร ท2 15 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 6.

359 อมภสชา ดษฐอานาจ. (ผแทนสานกงานศาลยตธรรม). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 16.

วนศกร ท2 15 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 17.

360 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 21. วนศกร ท2 26 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 12-13.

167

คณะกรรมการฯ และทางผรบผดชอบ พ.ร.บ. ลขสทธT ฯ อยางกระทรวงพาณชย จงฝากเรFองใหพจารณา

นโยบายเกFยวกบลขสทธT และทรพยทางปญญา ใหพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯน5ครอบคลมถงดวย361

จากเหตผลในขางตนทาง อมภสชา เหนวา การบญญตเรFองลขสทธT ไวใน พ.ร.บ. คอมพวเตอร

ไมไดเปนการแกปญหาทFด เพราะไมสามารถจบตวผกระทาความผดมาดาเนนคดได แตเปนเพยงการ

บงเอาไว คอ ไมใหประชาชนเหนขอมลคอมพวเตอรทFละเมดลขสทธT แตตวผกระทาความผดก

สามารถกระทาผดตอไปได ในขณะเดยวกน หากผเขารวมพจารณาทานอFนเหนวา เมFอเกดการละเมด

ลขสทธT และไมสามารถหาตวผกระทาความผดได อาจจะมการเปดชองใน พ.ร.บ. คอมพวเตอร ไวอก

ชองทางหนFง ซF งกสามารถยอมรบวธการดงกลาวได362

ดงน5น ในรางมาตรา 20 (3) น5 จงบญญตครอบคลมท5งประเดนของการกระทาความผดตาม

กฎหมายอFน ซF งจะตองมลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน และกรณ

ทรพยสนทางปญญาโดยเฉพาะ 363 มตสวนใหญในทFประชม รวมท5 งทางฝายของผแทนศาลกม

ความเหนดวยตอการบญญตในลกษณะดงกลาว จงไดแกไขเปน

“ (3) ขอมลคอมพวเตอรท%เปนความผดอาญาตามกฎหมายเก%ยวกบทรพยสนทาง

ปญญาหรอกฎหมายอ%นซ%งขอมลคอมพวเตอรนSนมลกษณะขดตอความสงบเรยบรอย

หรอศลธรรมอนดของประชาชนและเจาหนาท%ตามกฎหมายนSนหรอพนกงาน

สอบสวนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาไดรองขอ”364

361 ทรงพร โกมลสรเดช. (กรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 21.

วนศกร ท2 26 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 26.

362 อมภสชา ดษฐอานาจ. (ผแทนจากสานกงานศาลยตธรรม). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณา

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2

22. วนศกร ท2 2 กนยายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 17-18

363 พลตารวจเอก ชชวาลย สขสมจตร. (ประธานคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 22. วนศกร ท2 2 กนยายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 9.

364 ราชกจจานเบกษา, เลม 134. ตอนท2 10 ก. (24 มกราคม 2560). หนา 31.

168

ดงน5น จะเหนวามมมองจากฝายทFทางานดานกฎหมาย อยาง ตวแทนจากสานกงานศาล

ยตธรรม จะใหความสาคญกบหลกการของกฎหมายและเนนการบงคบใชกฎหมายตามชองทางหลก

หรอพจารณาจากกฎหมายทFมบงคบใชอยกอนแลว และมองวาหากกฎหมายฉบบใดมปญหาควรจะไป

แกไข หรอจดการทFกฎหมายน5น ไมควรจะตรากฎหมายเพFม หรอใชกฎหมายอFนทดแทน เพราะจะทา

ใหเสยหลกการในการบงคบใชกฎหมาย แตอกฝายหนFง เชน ผแทนจากทางกระทรวงไอซท อยาง ส

รางคณา วายภาพ และกรรมาธการวสามญ เชน วระศกดT โควสรตน แมวาจะไมไดเปนผทFทางาน

ในกระบวนการยตธรรม แตกทางานอยในสายงานดานคอมพวเตอรและถอวาเปนผมความเชFยวชาญ

เกFยวกบเทคโนโลยฯ กลบมมมมองวา ควรจะกาหนดประเดนเกFยวกบลขสทธT เขาไปดวย และเหนวา

กฎหมายหลกอยาง พ.ร.บ. ลขสทธT ฯ เปนกฎหมายทFมปญหาในทางปฏบต การจะแกไขมความ

ยากลาบาก แตหากเพFมชองทางผานพระราชบญญตฉบบน5 จะเปนประโยชนมากกวา เพราะสามารถ

ใชกฎหมายหลกอยาง พ.ร.บ. ลขสทธT ได และใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ไดดวย อกท5งสFงทFบญญตเพFม

ในมาตรา 20 จะแกไขปญหาไดรวดเรวกวาชองทางปกต คอ พ.ร.บ. ลขสทธT ฯ ทFตองหาตวผกระทา

ความผดกอนจงจะดาเนนการตอไปได แตในมาตรา 20 จะใหอานาจในการปดก5นการเผยแพร การลบ

และการทาลายขอมลคอมพวเตอรทFละเมดลขสทธT ซF งจะปองกนความเสยหายทFเกดข5นได ท5งในดาน

เศรษฐกจและมลคาความเสยหาย

2. ลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนในความหมายของรฐ

จากเดมมาตรา 20 ใหอานาจในการปดก5นครอบคลมในเรFองขดความสงบ แตเมFอแกไขราง

ใหม ไดแบงประเดนขดความสงบออกเปน 2 สวน สวนแรกคอ เปนขอมลคอมพวเตอรท?ผดตอ

กฎหมายอFน และมลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน และสวนทFสอง

คอ รางมาตรา 20 (4) คอ ขอมลคอมพวเตอรท?ไมเปนความผดตอกฎหมายอFน แตมลกษณะขดตอความ

สงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน365 จากรางทFแกไขจะเหนวาความผดใน (4) ตองมมต

จากคณะกรรมการกลFนกรองเปนผกลFนกรองขอมลคอมพวเตอรเสยกอน จงจะสามารถดาเนนการยFน

365 เอกสารประกอบการพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2...) พ.ศ.

... “รางมาตรา 20(4) ขอมลคอมพวเตอรท2ไมเปนความผดตอกฎหมายอ2นแตลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอ

ศลธรรมอนดของประชาชนซ2 งคณะกรรมการกล2นกรองขอมลคอมพวเตอรดงกลาวตามท2รฐมนตรแตงตQงมมตเปน

เอกฉนทใหพนกงานเจาหนาท2โดยไดรบความเหนชอบจากรฐมนตร อาจย2นคารองพรอมแสดงพยานหลกฐานตอ

ศาลท2 มเขตอานาจขอใหมคาส2งระงบการทาใหแพรหลายหรอลบซ2 งขอมลคอมพวเตอรนQ นออกจากระบบ

คอมพวเตอรได”. หนา 28.

169

คารองขอใหระงบการเผยแพร ลบ หรอทาลายได ซF งตางจากกรณของ (1), (2) และ (3) ทFเจาหนาทFทFม

อานาจสามารถดาเนนการยFนคารองขอไดเลย

ความแตกตางอยางสาคญอกประการหนFงคอ ในสวนน5 คอเปนขอมลคอมพวเตอรทF “ไมเปน

ความผดตอกฎหมายอ?นแตมลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน” ทา

ใหเกดปญหาในการตความวาขอมลอยางไรทFมลกษณะไมเปนความผดตอกฎหมาย และในเมFอไมม

ความผดตอกฎหมายแลวเหตใดจงนามาบญญตใหเปนความผดในพระราชบญญตฉบบน5 และขอบเขต

ของคาวาขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนกวางเพยงไร จงทาใหหลายภาค

สวนมความกงวลตอรางน5อยางมาก

เชน บรษท ดแทค ไตรเนต จากด เสนอใหตดออก เพราะการต5งคณะกรรมการกลFนกรอง

ไมไดกาหนดคณสมบตไวชดเจน อาจจะมปญหาตามมาวาบคคลเหลาน5 ควรจะมคณสมบตอยางไร

และจะใชดลพนจอยางเหมาะสมหรอไม และถอยคาวา “ขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนด

ของประชาชน” เปนถอยคาทFกวางเกนไป และเกดจากการตความสวนบคคล อาจจะทาใหมปญหาใน

การบงคบใชจงเสนอใหตดออกเชนกน366 และ Amnesty International Thailand มความกงวลวา

อานาจของพนกงานเจาหนาทFในการเขาถงขอมลของผตองสงสย หรอการระงบการทาใหแพรหลาย

หรอลบขอมลคอมพวเตอรเปนการกระทาทFกระทบตอสทธสวนบคคล และเปนการแทรกแซงความ

เปนสวนตวของบคคลโดยพลการหรอไมชอบดวยกฎหมายหรอไม367 ไมเพยงแตภาคเอกชนหรอภาค

ประชาชนเทาน5น ชชวาลย ประธานคณะกรรมาธการวสามญทFเปนผรบผดชอบในการพจารณาราง

กฎหมายฉบบน5กมความกงวลเชนกน

ในขณะเรFมตนพจารณามสมาชกเขารวมประชมถามถงการกระทาทFมลกษณะดงกลาววาเปน

อยางไร ซF ง พสษฐ ไดยกตวอยางการกระทาทFเกดข5นและเหนวาการกระทาดงกลาวเปนเรFองทFขดตอ

ความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน แตกไมเปนความผด เพราะไมไดมกฎหมายใด

366 บรษท ดแทค ไตรเนต จากด. ขอเสนอความเหนเก1ยวกบรางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก1ยวกบ

คอมพวเตอร (ฉบบท1...) พ.ศ. .... วนท2 23 พฤศจกายน 2559. เลขท2 DTN.LG 019/2559. เอกสารประกอบรายงานการ

ประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2

...) พ.ศ. … . หนา 75.

367 Amnesty International Thailand. ขอเสนอตอ “รางพระราชบญญต วา ดวยการกระทาความผดเก1ยวกบ

คอมพวเตอร (ฉบบท1...) พ.ศ. ...”. วนท2 23 พฤศจกายน 2559. เลขท2 AI Th 32/2559. เอกสารประกอบรายงานการ

ประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2

...) พ.ศ. … . หนา 80.

170

กาหนดใหการกระทา ตวอยางเชน มคนเอารปรถถงทFกาลงวFงเปนขบวนโพสในเฟซบค และเขยนช5นา

วาจะเกดความวนวายในบานเมอง กรณดงกลาวตนไดไปจบโดยใชอานาจมาตรา 116 แตศาลตความ

วาไมใชมาตรา 116 อยางน5 เปนตน ซF งผกระทามเจตนาใหสงคมเชFอวาจะมการปฏวตซอน ผลคอทา

ใหประชาชนเกดความระสFาระสายไมมFนใจในความมFนคงของรฐ หรอกรณในปจจบนมกจะโพสต

โดยใชคาพดสองแงสองงาม ใชตวละคร ใชภาพ ใชเปนประเดนต5งและใหคนมโนภาพตามไปเอง

หรอเรFองเกFยวกบความมFนคงของสถาบน หรอของประเทศ ของรฐคนทFกระทาความผดกมกจะใช

คาพดทFคดไดหลายมม แตเจตนาเปนแบบหนFง หรอโยนประเดนข5นมาแลวใหผอานหรอผเหนตความ

กนไปตามทศทางทFกาหนด โดยใชชFอยอบาง สรรพนามบาง ชFอตวละครบาง เชน ลงสมชาย ปาสม

จตต อะไรทานองน5 สFงแบบน5 ซF งดแลวไมผดกฎหมาย แตหากมองบรบทเจตนาของผโพสตผนาขอมล

เขาคอมพวเตอรไดวาตองการอยางไร ฉะน5นประเดนทFเกดข5นแบบน5สมควรตองมการปดก5น เหน

เยอะแยะเปนคลปวดโอ เปนการตนเปนซรยเกFยวกบความมFนคงของรฐ คนอานกคดเขาใจไดวาคอ

อะไร368

รวมถง ไพบลย กยกตวอยางใหเหนชดเจน โดยเนนไปทFเรF องของ National Security เปน

สาคญ และอธบายคาวา “ความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนด” ในมมมองของรฐและเอกชนม

มมมองทFตางกน

“โดยทางเอกชน เชน กรณองคกร Amnesty จะมองวามาตรา 112 เปนกฎหมายท%ม

ปญหา แตในมมมองของเรา มาตรา 112 จะเปน National Security ในกรณท%เราจะ

ออกกฎหมายมาคมครองสถาบนเปนเร% องท%ปกตและอกกรณหน%งมความกงวลจาก

เอกชนวา มาตรา 20 (4) จะถกใชทาใหกลายเปนเคร%องมอทางการเมองหรอไม”369

368พลตารวจตร พสษฐ เปาอนทร. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต ครQ งท2 15 วน พฤหสบด ท2 14 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 36

369 ไพบลย อมรภญโญเกยรต. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 15 วน พฤหสบด ท2 14 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ชQน 3

อาคารรฐสภา 2. หนา 39-42.

171

ทาง ชชวาลย ไดมความเหนวาควรจะสรางความเทาเทยมระหวางรฐและเสรภาพของ

ประชาชนดวยเชนกน เพFอปองกนไมใหประชาชนรสกวาเรากาลงจะไปละเมดสทธของเขามาก

จนเกนไป คอความสาคญอยตรงเสนแบงระหวางเรFองของสทธเสรภาพของประชาชนกบเรFองการใช

อานาจรฐ ในแงมมทFเปนประเดนทFเราพดถงเรFองสถาบนกษตรย ความมFนคงแหงราชอาณาจกร เรFอง

การเมองท5งหลาย รวมถงการกระทาความผดท5งหลาย เพราะฉะน5นจงตองมการ Balance ใหกบการใช

อานาจน5น

กาญจนารตน สวโรจน เหนวา ถามคาวา “ไมผดตอกฎหมายอFน” หนาทFของศาลจะตองพสจน

ว า

1. ไมผดกฎหมายอFน 2. ขดตอความสงบเรยบรอยฯ ซF งทาใหพสจนยาก อกท5ง Keyword ของ (4) คอ

คาวา ขอมลน4นขดตอความสงบเรยบรอย ดงน5นถาเขยนเพยงเทาน5 กจะพสจนแคขดหรอไมขดเทาน5น

ไมตองพสจนกฎหมาย ถง 700 ฉบบวาไมเปนความผดตอกฎหมาย370 จากขอทกทวงดงกลาว ชชวาลย

จงเหนควรวาตดคาวา “ไมผดตอกฎหมายอFน” ออก เพFอปองกนไมใหเกดปญหาทFจะตามมาใน

ภายหลง และปองกนการถกซกถามหากรางกฎหมายเขาสการพจารณาของ สนช. ดวย

สมาชกผเขารวมประชมบางสวนเหนวาการกระทาทFไมผดตอกฎหมายแตขดตอความสงบ

เรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนไมจาเปนตองเปนเรF องความมFนคงเทาน5น ยงมเรF องอFน

อยางเชน กรณพระภกษไปประพฤตตนไมเหมาะสม กรณแตงงานกบเดก ม. 5371 หรอภาพตด ภาพ

แตวทFโชวโปเปลอย นกโทษโพสตรปโชวภาพหองขง372 และ อนนต แกวรวมวงศ ยงยกตวอยางกรณ

370 กาญจนารตน ลวโรจน. (รองประธานคณะกรรมาธการวสามญคนท2สอง). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 19. วนศกร ท2 5 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 32.

371 ภทรศกดA วรรณแสง. (รองประธานคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต ครQ งท2 19. วนศกร ท2 5 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา

2. หนา 9

372 จนตนนท ชญาตร ศภมตร. (เลขานการคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต ครQ งท2 19. วนศกร ท2 5 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา

2. หนา 15

172

กรณ iShow เปนลกษณะของนองผหญงทFออกมาเตนในลกษณะยFวยวนแตไมถงข5นลามกอนาจาร373

หรอกรณ Bigo Live ทFมลกษณะเปน Individual มากกวา โดยจะใชมอถอแลวโชว จะม 4 กลมดวยกน

กลมทF 1 คอผหญง กออกมาเตนย Fวยวน กลมทF 2 คอผชาย กลมทF 3 คอผชายกบผชาย กลมทF 4 คอ

ผหญงกบผหญง มครบครบ กลางวนโชวแบบหนFง กลางคนโชวแบบหนFง374

แตทาง วระศกด[ เหนวา “รฐ” กาลงจะเขามากาหนดระดบของศลธรรมทางสงคมมากเกนไป

หรอไม อกท5งรฐกาลงจะกาหนดใหการกระทาทFไมผดกฎหมาย ซF งตามรฐธรรมนญแลวเราไมม

อานาจหรอไมมสทธในการจากดสทธของประชาชนมากถงขนาดน5นดงน5นควรจะกาหนดวาการ

กระทาใดเขาขายขดหรอไมขด เพFอเปนการปองกนการละเมดสทธของประชาชนมากจนเกนไป375

โดย วรรณชย ช5แจงวา ไมสามารถกาหนดนยามของคาวา “ขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอน

ของประชาชน” ไดอยางชดเจน เพราะมนเปลFยนแปลงไปตามยคตามสมยของสงคม และไมเคยม

กฎหมายใดทFกาหนดไวดวย ในแงนกกฎหมายทางดานนตศาสตร สามารถอธบายเกFยวกบศลธรรมอน

ด คอ เรF องความสงบเรยบรอยกเปนเรF องประโยชนของรฐ ประโยชนเกFยวกบความสงบทFว ๆ ไป

ประโยชนมหาชนซF งกจะมาควบคมไมใหเอกชนใชอานาจหรอมสทธอะไรบางอยาง ซF งกจะตองอย

ภายใตประโยชนของรฐ เพราะฉะน5นประโยชนของรฐทกอยางทกเรFองทFกระทบตอความสงบ ซF งแต

ละประเทศ แตละยค แตละสมยของไทยกไมเหมอนกน กปรบเปลFยนไปตามความรสกนกคดของแต

373 อนนต แกวรวมวงศ. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต ครQ งท2 19. วนศกร ท2 5 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา

2.หนา 15

374 สมญา พฒนวรพนธ. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 19. วนศกร ท2 5 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 15

375 วระศกดA โควสรตน. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต ครQ งท2 19. วนศกร ท2 5 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา

2. หนา 16-18

173

ละคน แตละชวงยคสมยวาระดบไดแคไหน อะไรละเมดศลธรรม ศลธรรมของเรากอาจจะเปดกวาง

มากข5น ไมไดเครงครดแบบสมยกอน เพราะฉะน5นเปนเรFองยากทFจะเขยนนยามเอาไว”376

ดงน5น จากการถกเถยงในเรFองการกาหนดขอบเขตของคาวา ขดตอความสงบเรยบรอยและ

ศลธรรมอนดของประชาชน ชชวาลย จงเหนวาปญหาหรอกรณทFสมาชกผเขารวมการประชมได

ยกตวอยางมาแลวในขางตน ถอเปนกรอบในเรFองขดตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของ

ประชาชนไดเปนอยางด เพราะสถานการณทFเกดข5น ทFไดยกตวอยางทนยคทนสมย ทาใหเหนภาพ

ชดเจนในการนาไปบงคบใช

“กอยางท%พดเม%อสกครน Sคนท%มพฤตการณท%ขดตอความสงบเรยบรอย ถาถามวา

พฤตการณอยางไร ใหไปใชดลพนจ แตเม%อสกครน Sพยายาม อธบายเร% องขดตอความ

สงบเรยบรอย เชน ในกรณของพระดาวากน ชายอายมากแตงงานกบเดก ม. 5 หรอ

ตวอยางท%คยกนไปอกเม%อสกครน S ซ%งพวกนSไมมกฎหมายอะไรเลย แตวธการท%เลามา

ทSงหมดนSกาลงจะแปลวาขดตอความสงบเรยบรอยถกไหม ท%อธบายกนมา ฟงมาเม%อ

สกครน S วาเปนอยางนSนเปนอยางนS”377

ดงน5น ทาง ชชวาลย จงสรปวาจากการถกเถยงในการประชมไดมการยกตวอยางหลายกรณ

เชน การสอนวธการฆาตวตาย การสอนวธการทาอาวธ การสอนวธการปลน เปนตน ซF งหากพจารณา

การกระทาเหลาน5แลวถอวาเปนการกระทาทFไมผดกฎหมายตามประมวลกฎหมายอาญา แตเปนเรFองทF

ผดศลธรรม ไมเหมาะสม ไมถก ไมควร และอาจจะผดในเรFองวนยดวย แตเนFองจากไมมความผด

ตามกฎหมาย แตขอมลเหลาน5 เมFอปลอยออกไปแลวมผลกระทบกบสงคม กคอขดตอความสงบ

เรยบรอยของสงคม ของบานเมอง ขดตอศลธรรมอนดทFมอยในประเทศ บานเมอง จงเหนวาไมควรให

เกดการแพรหลายออกไป แลวไปเกดการย Fายความไมสงบในบานเมอง หรอความไมดงามในเรFอง

376 วรรณชย บญบารง (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 19.

วนศกร ท2 5 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 21

377 พลตารวจเอก ชชวาลย สขสมจตร. (ประธานคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 19. วนศกร ท2 5 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 29

174

ศลธรรม ดงน5นแลวจงยดเอาตวอยางและดลพนจของศาลเปนสาคญในการกาหนดขอบเขตของ

ถอยคาดงกลาว378

ประเดนในเรF องของคานยามของคาวาขดตอความสงบเรยบรอยและศลธรรมอนดของ

ประชาชน เคยมการถกเถยงกนมาแลวในการประชมรางกฎหมายเมFอพ.ศ. 2549 ซF งกไมไดมการใหคา

นยามหรอขอบเขตทFชดเจน เมFอปรากฏวามการถกเถยงอกคร5 งในการประชมคร5 งน5 ทาใหเหนวา

กรรมาธการสวนหนF ง เชน พสษฐ เปาอนทร หรอ ไพบลย อมรภญโญเกยรต ทFพยายามกาหนด

ขอบเขตของถอยคาดงกลาว โดยไมไดคานงถงสทธและเสรภาพของประชาชน แตใหความสาคญกบ

ปญหาทFเกดข5นในสงคมมากกวา กลาวคอ มมมองของกรรมาธการฯ กลมน5จะมงเนนในประเดนของ

สถาบนกษตรยและความมFนคงของประเทศเปนสาคญ รวมถงพฤตกรรมบางอยางของประชาชน ซF ง

สามารถกระทาไดตามสทธทFรฐธรรมนญกาหนด แตกลบถกมองวาเปนเรFองทFขดตอศลธรรมอนด

ตางจากกลมเอกชนทFมงเนนในเรFองสทธและเสรภาพของประชาชนและหนวยงานของตนมากกวา

เรFองความมFนคง หรอเรFองเกFยวกบสถาบนกษตรย

3. อานาจหนาท?ของคณะกรรมการกล?น (แตไม) กรอง

สบเนF องมาจากการพจารณารางมาตรา 20 (4) หรอ รางมาตรา 20/1 ในการพจารณา

ขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน ตาม

หลกการทFทางผรางกฎหมายวางไวคอ ตองมคณะกรรมการกลFนกรองเปนผทาหนาทFกลFนกรอง

ขอมลคอมพวเตอรดงกลาวกอน โดยการกลFนกรองขอมลคอมพวเตอรดงกลาวทางคณะกรรมการ

กลFนกรองจะรวมลงมตวาเหนควรหรอไม การถกเถยงสาหรบประเดนของคณะกรรมการน5จะเนนไป

ทFจานวนของคณะกรรมการ รวมถงบคคลทFจะมารบตาแหนงในการเปนคณะกรรมการกลFนกรอง

เพFอใหมความเหมาะสมวาตองเปนผพจารณาการกระทาทFขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนด

ของประชาชน ซF งมความเหนทFแตกตางกนออกไป

ประเดนแรกทFผเขารวมการประชมมขอเสนอคอ จานวนของคณะกรรมการกลFนกรอง ตองม

จานวนเทาไหรจงจะเหมาะสม สถาพร เสนอวา ควรจะมเบ5องตนจานวน 5 ทาน ประกอบดวย

ประธาน ซF งนาจะเปนทานปลดกระทรวง ICT อนดบทF 2 นาจะเปนผแทนสานกงานคณะกรรมการ

สทธมนษยชนแหงชาต อาจจะเปนเลขาฯ หรอวาผแทน และผแทนสานกงานอยการสงสด แลวก

378 พลตารวจเอก ชชวาล สขสมจตร. (ประธานคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมสภานตบญญต

แหงชาต. ครQ งท2 81. วน ศกร ท2 16 ธนวาคม 2559. หนา 67-70

175

ผแทนสมาคมผใหบรการ Internet แหงประเทศไทย และสดทายอาจจะเปนผทรงคณวฒดานการ

สFอสารมวลชนทFสงคมใหการยอมรบ อาจจะตองสรรหาจานวน 1 คน379

แต ภทรศกด[ วรรณแสง ต5งขอสงเกตในเรF องการทางานวา หากใหระดบรฐมนตร หรอ

ปลดกระทรวงมาทางานในตาแหนงประธานหรอเปนคณะกรรมการรวมดวยกอาจจะมปญหาเรFอง

ความลาชา เพราะงานในตาแหนงปลดกระทรวงหรอรฐมนตรมหนาทFตองรบผดชอบมากอยแลว380

เชนเดยวกบ วระศกด[ ทFเหนวา ผแทนปลดกระทรวง หรอปลดกระทรวง ไมสามารถมานFงประชมได

และคณะกรรมการกลFนกรองตองทางานกนอยางหนกมาก เพราะมขอมลคอมพวเตอรทFตองพจารณา

อยเปนจานวนมากและมการนาเขาขอมลคอมพวเตอรในทกวน381

มสมาชกผเขารวมการประชมเสนอบคคลเขามาเปนคณะกรรมการหลากหลายฝาย เชน

ผแทนจากสมาคมวชาชพทางดานสFอสารมวลชน อาจารยมหาวทยาลยของรฐหรอเอกชน ผเชFยวชาญ

ทางดานสFอสารมวลชน เจาหนาทFตารวจ เจาหนาทF บก.ปอท. ผแทนจากกระทรวงวฒนธรรม ผแทน

สานกงานอยการสงสด กรรมการสทธมนษยชน เปนตน และ สรางคณา เหนวาควรจะเปดกวางในการ

แตงต5งบคคลเขามาดารงตาแหนง เนFองจากคณะกรรมการกลFนกรองจะตองใชดลพนจในการลงมตตอ

379 สถาพร สอนเสนา. (ผแทนจากกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต ครQ งท2 19. วนศกร ท2 5 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา

2. หนา 6

380 ภทรศกดA วรรณแสง. (รองประธานคณะกรรมาธการวสามญคนท2หน2 ง). รายงานการประชมคณะกรรมาธการ

วสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานต

บญญตแหงชาต ครQ งท2 19. วนศกร ท2 5 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคาร

รฐสภา 2. หนา 10

381 วระศกดA โควสรตน. (ท2ปรกษากตตมศกดA คณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญ

พจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญต

แหงชาต ครQ งท2 19. วนศกร ท2 5 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา

2. หนา 18

176

ขอมลคอมพวเตอรดงกลาว ถาหากผกขาดไวทFตาแหนงใด ตาแหนงหนF งอาจจะทาใหเกดความไม

นาเชFอถอได382 ทางดาน พสษฐ เสนอวาควรมตารวจทFมความเชFยวชาญดานความสงบเรยบรอยดวย383

และสมาชกสวนหนFงมความเหนวา จานวนของคณะกรรมการกลFนกรอง คอ 5 คน โดยใหม

บคคลจากภาคเอกชน จานวน 3 คน และจากหนวยงานภาครฐ จานวน 2 คน ซF งใหอานาจแกเอกชนได

เขามารวมในการพจารณาเน5อหาดวย เพราะรฐใชอานาจในการพจารณาเน5อหาเปนสวนมากแลว

อยางไรกตาม ยงมสมาชกผเขารวมประชมบางสวนไมเหนดวยตอจานวนของภาคเอกชนทFมากกวา

เพราะมองวาภาคเอกชนมมมมองเกFยวกบความสงบเรยบรอย ศลธรรมอนดของประชาชนไม

เหมอนกบภาครฐ ธาน ไดอธบายเหตผลไววา ในเรFองทFวาจะเอาคณะกรรมการ 3 ใน 5 มากกวากF ง

หนFง ซF งไมเหนดวยในประเดนทFวา มตของความสงบเรยบรอยศลธรรมอนดของประชาชน เพราะจะ

มองดวยภาคเอกชนไมได เนFองจากเปาหมายของเอกชนเปนแมกซไมซ โพรฟต (maximize profit)

ไมไดโซเชยล เวลแฟร (social welfare) เอกชนจงตางกบราชการ ฉะน5นราชการตองเกนกวากFงหนF ง

เพยงแตรบฟงภาคเอกชนสะทอนมาใหฟงเทาน5น384

จะเหนวามการสรางความชอบธรรมโดยการอางถงประโยชนสวนรวม อางถงความสงบ

เรยบรอย เปนสFงหนFงทFแสดงใหเหนอยางเดนชดวาท5งผรางกฎหมายและสมาชกผเขารวมประชม เมFอ

มการยกเหตผลดงกลาวข5น ทาให กไมมใครเหนแยง หรอคดคานออกมา ซF งเหตผลน5นสรางความชอบ

ธรรมใหรฐมอานาจกวางขวาง และสามารถจากดสทธเสรภาพของประชาชนไดอยางงายดายภายใต

เหตผลวาเพFอประโยชนตอสวนรวมหรอเพFอความสงบเรยบรอยของสงคม

382 สรางคณา วายภาพ. (โฆษกคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 20.

วนศกร ท2 19 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 22

383 พลตารวจตร พสษฐ เปาอนทร. (กรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 20.

วนศกร ท2 19 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 22

384 ธาน ออนละเอยด. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 20.

วนศกร ท2 19 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 27

177

โดยขอเสนอดงกลาวของ ธาน ออนละเอยด มผเขารวมประชมเหนดวยเปนจานวนหนFง เชน

ชศกด[ ล?มสกล ทFเหนวาเรFองของความสงบเรยบรอย ภาครฐตองมากกวาภาคเอกชนอยแลว385 รวมถง

ชชวาลย ดวย จงมความเหนใหกลบไปใชหลกการเดมคอ ใหคณะกรรมการกลFนกรองมจานวน 5 คน

โดยจานวน 2 ใน 5 เปนภาคเอกชนทFเกFยวของ ดงน5นรางกฎหมายทFทางกรรมาธการฯ แกไขจะม

จานวนคณะกรรมการกลFนกรองจานวน 5 คน ซF งจะถกแตงต5งมาหนวยงานภาครฐ จานวน 3 คน และ

หนวยงานภาคเอกชน จานวน 2 คน ซF งคณะกรรมการฯ สามารถถกแตงต5งไดหลายคณะ เพFอให

พจารณาในประเดนทFตนมความร ความเชFยวชาญ

เมFอรางดงกลาวถกเสนอตอทFประชม สนช. ทางสมาชกสภานตบญญตฯ สมชาย แสวงการ

กลบมองเหนถงปญหาวา จานวนคณะกรรมการเพยง 5 คน ไมเพยงพอตอการนาไปใชเปนผตดสน

ใครใหตดคก อกท5งยงมการเปลFยนชดของคณะกรรมการไปตามโครงสราง ไมไดระบไวอยางชดเจน

หรอต5งไวถาวร จงอยากจะใหคณะกรรมาธการพจารณาขยายจานวนเปน 7 คน หรอ 9 คน แลวใหเปน

บคคลจากภาครฐมากกวาเอกชน เชน จากภาครฐ 5 คน และภาคเอกชน 4 คน เพFอใหเกดความ

นาเชFอถอในการพจารณาขอมลคอมพวเตอร และหากภาครฐมจานวนมากกวาจะสรางความนาเชFอถอ

ใหกบประชาชนได386

จากเหตผลของสมาชกสภานตบญญตแหงชาตทFไดอธบายถงขอกงวลตอจานวนของ

คณะกรรมการกลFนกรอง ทาง ชชวาลย จงเหนควรวาอาจจะตองมการปรบใหเปนไปตามทF สมชาย ได

เสนอมา เพราะเลงเหนประโยชนในทางเดยวกนวา หากกาหนดไวเพยง 5 คน แลวมผเขารวมเพยง 3

คนกอาจทาใหประชาชนเกดความกงวลได ยFงไปกวาน5นหากผมาเขารวมมเพยงหนวยงานภาครฐ ไมม

ภาคเอกชนเขามารวมดวยยFงเปนปญหามากข5นกวาเดม แตถาหากเพFมจานวนเปน 9 คนกจะลดขอ

กงวลทFจะเกดข5นไดบาง387

385 ชศกดA ล2มสกล. (ท2ปรกษาคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณาราง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต ครQ งท2 20.

วนศกร ท2 19 สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ชQน 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 27

386 สมชาย แสวงการ. (สมาชกสภานตบญญตแหงชาต). รายงานการประชมสภานตบญญตแหงชาต. ครQ งท2 81. วน

ศกร ท2 16 ธนวาคม 2559. หนา 72-73

387 ชชวาล สขสมจตร. (ประธานคณะกรรมาธการวสามญ). รายงานการประชมสภานตบญญตแหงชาต. ครQ งท2 81.

วน ศกร ท2 16 ธนวาคม 2559. หนา 81

178

ดงน5น รางมาตรา 20/1 จงถกแกไขใหเปนไปตามทFสภานตบญญตแหงชาตเสนอ388 และจาก

ขอถกเถยงในรางมาตรา 20/1 ในประเดนอานาจหนาทFของคณะกรรมการกลFนกรอง รวมถงจานวน

ของคณะกรรมการฯ เปนทFสรปไดวา คณะกรรมการชดดงกลาวน5 จะดาเนนการกลFนกรอง

ขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน เนFองจากวา

เปนลกษณะขอมลคอมพวเตอรทFมความละเอยดออนและไมสามารถกาหนดคานยามทFแนชดได จง

ตองใชดลพนจจากคณะกรรมการชดดงกลาว ซF งคณะกรรมการกลFนกรองจะมหลายคณะ ตามความ

เหมาะสมของประเดนทFจะตองพจารณาเปนเรF องไป ซF งหากพจารณาจากขอถกเถยงแลว

คณะกรรมการชดดงกลาวน5 เปนสF งทFสรางข5นเพFอใชสรางความเชFอมFนใหกบรฐ เนFองจากวารฐ

ตองการจากดการแสดงออกของประชาชนโดยการอางถงประเดนความสงบเรยบรอย หรอศลธรรม

ของประชาชน รวมถงการอางถงความมFนคงของรฐ แมกระทFงรปภาพเสยดสทางการเมองกถกปดก5น

ไดตามขอบเขตของถอยคาดงกลาว

แมหากภายหลงจากทFคณะกรรมการกลFนกรองไดพจารณาขอมลคอมพวเตอรแลว จะใหศาล

เปนผพจารณาเปนข5นตอนสดทาย แตระบบศาล ในบางกรณแสดงใหเหนถงความโนมเอยงใหความ

ชวยเหลอ เก5อกลกบทางรฐเสยมากกวา389 ปรากฏการณเชนน5นทาใหความนาเชFอถอท5งตอภาครฐ และ

กระบวนการยตธรรมทFประชาชนมองมาเสFอมเสยลงไปอยางยFง หลายคร5 งทFสมาชกผเขารวมมกจะแยง

วา หากบญญตกฎหมายไปจากดสทธของประชาชนมากนกจะเกดการตอตานจากประชาชนได ซF ง

เหนวาไมไดสงผลใหสะเทอนในการแกไขการบญญตกฎหมายดงกลาวเลย ยงคงมการพจารณาราง

กฎหมายตอไป

388 รางมาตรา 20/1 บญญตวา “ในกรณท2มการทาใหแพรหลายซ2 งขอมลคอมพวเตอรท2มลกษณะขดตอความสงบ

เรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน รฐมนตรโดยความเหนชอบของคณะกรรมการกล2นกรอง

ขอมลคอมพวเตอรจะมองหมายใหพนกงานเจาหนาท2ย2นคารองพรอมแสดงพยานหลกฐานตอศาลท2มเขตอานาจ

ขอใหมคาส2งระงบการทาใหแพรหลายหรอลบซ2 งขอมลคอมพวเตอรนQนออกจากระบบคอมพวเตอรได ทQงนQ ใหนา

บทบญญตวาดวยคณะกรรมการท2มอานาจดาเนนการพจารณาทางปกครองตามกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทาง

ปกครองมาใชบงคบกบการประชมของคณะกรรมการกล2นกรองขอมลคอมพวเตอรโดยอนโลม

ใหรฐมนตรแตงตQงคณะกรรมการกล2นกรองขอมลคอมพวเตอรตามวรรคหน2งคณะหน2งหรอหลายคระ แต

ละคณะใหมกรรมการจานวนเกาคนซ2 งสามในเกาคนตองมาจากผแทนภาคเอกชนดานสทธมนษยชน ดาน

ส2อสารมวลชน ดานเทคโนโลยสารสนเทศ หรอดานอ2นท2 เก2ยวของและใหกรรมการไดรบคาตอบแทนตาม

หลกเกณฑท2รฐมนตรกาหนดโดยไดรบความเหนชอบจากกระทรวงการคลง”

389 ธงชย วนจกล. นตรฐอภสทธA และราชานตธรรม ประวตศาสตรภมปญญาของ Rule by Law แบบไทย.

179

เมFอรางมาตรา 20 และมาตรา 20/1 เขาสสภานตบญญตแหงชาตเพFอพจารณา ชชวาลย ไดขอ

แกไขยกเลกรางมาตรา 20/1 และนาความในรางดงกลาวกลบไปอยในรางมาตรา 20 ดงเดม

เนFองจากวาในรางมาตรา 20/1 สดทายของกระบวนการแลวจะตองไปยFนคารองขอตอศาล หากศาล

พจารณาแลวใหลบ หรอมคาสFงใหระงบการทาใหแพรหลายซFงขอมลคอมพวเตอรดงกลาวแลว แตไม

ปฏบตตามคาสFงดงกลาวจะตองมโทษ ซF งการรบโทษน5นไปอยในพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ในมาตรา

27390 คอผใดไมปฏบตตามคาสFงศาลจะมความผดและมโทษ ดงน5นทาง ชชวาลย จงขอแกไขโดยการ

ยกเลกรางมาตรา 20/1 แลวนาความในรางดงกลาวไปใสในรางมาตรา 20 ดงเดม391

390 พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร (ฉบบท2 2) พ.ศ. 2550. มาตรา 27 บญญตวา “ผใด

ไมปฏบตตามคาส2งของศาลหรอพนกงานเจาหนาท2ท2ส2งตามมาตรา 18 หรอมาตรา 20 หรอไมปฏบตตามคาส2งของ

ศาลตามมาตรา 21 ตองระวางโทษปรบไมเกนสองแสนบาท และปรบเปนรายวนอกไมเกนวนละหาพนบาทจนกวา

จะปฏบตใหถกตอง”

391 “มาตรา 20 ในกรณท2มการทาใหแพรหลายซ2 งขอมลคอมพวเตอร ดงตอไปนQ พนกงานเจาหนาท2โดยไดรบความ

เหนชอบจากรฐมนตรอาจย2นคารองพรอมแสดงพยานหลกฐานตอศาลท2มเขตอานาจขอใหมคาส2งระงบการทาให

แพรหลายหรอลบขอมลคอมพวเตอรนQนออกจากระบบคอมพวเตอรได

(1) ขอมลคอมพวเตอรท2เปนความผดตามพระราชบญญตนQ

(2) ขอมลคอมพวเตอรท2อาจกระทบกระเทอนตอความม2นคงแหงราชอาณาจกรตามท2กาหนดไวในภาค 2

ลกษณะ 1 หรอลกษณะ 1/1 แหงประมวลกฎหมายอาญา

(3) ขอมลคอมพวเตอรท2เปนความผดอาญาตามกฎหมายเก2ยวกบทรพยสนทางปญญาหรอกฎหมายอ2นซ2 ง

ขอมลคอมพวเตอรนQนมลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชนและเจาหนาท2ตาม

กฎหมายนQนหรอพนกงานสอบสวนตามประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญาไดรองขอ

ในกรณท2มการทาใหแพรหลายซ2 งขอมลคอมพวเตอรท2มลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรม

อนดของประชาชน รฐมนตรโดยความเหนชอบของคณะกรรมการกล2นกรองขอมลคอมพวเตอรจะมอบหมายให

พนกงานเจาหนาท2ย2นคารองพรอมแสดงพยานหลกฐานตอศาลท2มเขตอานาจขอใหมคาส2งระงบการทาใหแพรหลาย

หรอลบซ2 งขอมลคอมพวเตอรนQนออกจากระบบคอมพวเตอรได ทQงนQ ใหนาบทบญญตวาดวยคณะกรรมการท2ม

อานาจดาเนนการพจารณาทางปกครองตามกฎหมายวาดวยวธปฏบตราชการทางปกครองมาใชบงคบกบการประชม

ของคณะกรรมการกล2นกรองขอมลคอมพวเตอรโดยอนโลม

ใหรฐมนตรแตงตQงคณะกรรมการกล2นกรองขอมลคอมพวเตอรตามวรรคสองขQนคณะหน2งหรอหลายคณะ

แตละคณะใหมกรรมการจานวนเกาคนซ2 งสามในเกาคนตองมาจากผแทนภาคเอกชนดานสทธมนษยชน ดาน

ส2อสารมวลชน ดานเทคโนโลยสารสนเทศ หรอดานอ2นท2 เก2ยวของ และใหกรรมการไดรบคาตอบแทนตาม

หลกเกณฑท2รฐมนตรกาหนดโดยไดรบความเหนชอบจากกระทรวงการคลง

180

ดงน5น สรปภาพรวมจากการพจารณารางมาตรา 20 น5ทาใหเหนวา อานาจในการปดก5นการ

เผยแพรขอมลคอมพวเตอร ซF งเปนอานาจทFกวางมาก แตเดมบทบญญตดงกลาวถกใชปดก5นเวบไซตทF

รฐเหนวามเน5อหาทFไมเหมาะสม หรอเปนเน5อหาทFขดตอความสงบและศลธรรมอนดของประชาชน

แตเมFอมการแกไขกฎหมาย กลบพบวาสามารถตความขยายไดกวางกวาเดม ท5งมอานาจสามารถปด

ก5นเวบไซตทFไมผดกฎหมายแตขดตอความสงบเรยบรอยได รวมถงปดก5นเน5อหาทFรฐมองวาเปนการ

ละเมดลขสทธT โดยไมตองทาการแจงเตอนกอน ซF งทาใหเหนวา รฐสามารถใชกฎหมายน5 เพFอจากด

สทธของประชาชนอยางชดเจน แมจะมการต5งคณะกรรมการกลFนกรองขอมลฯ ข5นมาเพFอสรางความ

นาเชFอใหแกตวรฐน5น ยงคงมองไดวาเปนเพยงมานฉากหนFงทFรฐสรางข5นเทาน5น เพราะเมFอพจารณา

ลงไปถงคณสมบตหรอจานวนของคณะกรรมการฯ กทาใหมองไดรฐยงเปนผควบคมขอบเขตของ

ศลธรรมของประชาชนอยด และการกระทาน5นรฐสามารถอางความชอบธรรมในการละเมดสทธและ

เสรภาพของประชาชนไดดวยการอางอานาจตามกฎหมาย

แมวาการพจารณาในประเดนของคณะกรรมการกลFนกรอง ผเขารวมพจารณาจะไมไดแบง

ฝายกนอยางชดเจน แตกยงคงเหนถงความพยายามจากฝายทFยดถอหลกการ อยาง สรางคณา ทFพยายาม

เสนอใหมการแตงต5งคณะกรรมการจากกลมคนหลายฝาย เพFอใหเกดความหลากหลายตอประเดนทFทา

การกลFนกรอง แมจะมกลมกรรมาธการเพยงไมกFคน เชน พสษฐ เปาอนทร หรอ ธาณ ออนละเอยด ทF

ใหความสาคญกบตวแทนจากหนวยงานภาครฐหรอตวแทนจากตารวจ แตสFงหนF งทFแสดงใหเหน

ชดเจนวา ความเหนตอการกาหนดจานวนคณะกรรมการกลFนกรองในช5นกรรมาธการฯ และในช5น

สนช. มมมมองทFแตกตางกน โดยมมมองจากกรรมาธการฯ ตอการกาหนดจานวนคณะกรรมการฯ

เพยง 5 คนน5น เลงเหนถงความรวดเรวในการทางาน แตไมไดคานงถงความนาเชFอถอและสทธของ

ประชาชนทFจะถกเปนผโดยตรวจสอบ ในขณะทFการพจารณาของ สนช. กลบเลงเหนถงสทธของ

การดาเนนการของศาลตามวรรคหน2งและวรรคสอง ใหนาประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญามาใช

บงคบโดยอนโลม ในกรณท2ศาลมคาส2งใหระงบการทาใหแพรหลายหรอลบขอมลคอมพวเตอรตามวรรคหน2งหรอ

วรรคสอง พนกงานเจาหนาท2จะทาการระงบการทาใหแพรหลายหรอลบขอมลคอมพวเตอรนQนเองหรอจะส2งใหผให

บรการระงบการทาใหแพรหลายหรอลบขอมลคอมพวเตอรนQนกได ทQงนQ ใหรฐมนตรประกาศกาหนดหลกเกณฑ

ระยะเวลา และวธการปฏบตสาหรบการระงบการทาใหแพรหลายหรอลบขอมลคอมพวเตอรของพนกงานเจาหนาท2

หรอผใหบรการใหเปนไปในแนวทางเดยวกนโดยคานงถงพฒนาการทางเทคโนโลยท2เปล2ยนแปลงไป เวนแตศาลจะ

มคาส2งเปนอยางอ2น

ในกรณท2มเหตจาเปนเรงดวน พนกงานเจาหนาท2จะย2นคารองตามวรรคหน2 งไปกอนท2จะไดรบความเหนชอบจาก

รฐมนตร หรอพนกงานเจาหนาท2โดยความเหนชอบของคณะกรรมการกล2นกรองขอมลคอมพวเตอรจะย2นคารอง

ตามวรรคสองไปกอนท2รฐมนตรจะมอบหมายกได แตทQงนQ ตองรายงานใหรฐมนตรทราบโดยเรว”

181

ประชาชนกอน จงทาใหตองปรบแกจานวนคณะกรรมการกลFนกรองใหมากข5น เพFอใหมความ

นาเชFอถอในการพจารณาและกลFนกรองขอมลได

4.2.4 บทสรปของการพจารณารางกฎหมาย

หลงจากทFไดพจารณาขอถกเถยงทF เ กดข5 นท5 งในการประชม สนช . และการประชม

คณะกรรมาธการวสามญ สามารถสรปประเดนสาคญได 2 ประเดนคอ ประเดนทFหนF ง มมมอง

ความเหนของผเขารวมการพจารณารางกฎหมาย ซF งจะเหนวาในการพจารณารางกฎหมาย ไมวาจะท5ง

ใน สนช. และ ในกรรมาธการฯ ความเหนและทศนคตผเขารวมมกจะมมมมองหรอความเหนแยงกน

อยเสมอ หรอหากปรากฏกรณทFเหนไปในทศทางเดยวกนกมกจะมประเดนหรอนยสาคญบางประการ

สวนประเดนทFสอง ทศทางความเปลFยนแปลงไปของกฎหมาย ถอเปนประเดนสาคญอกขอหนF ง

เนF องจากในงานศกษาน5 ตองการศกษาขอถกเถยงจากรายงานการประชมเพFอใหเหนความ

เปลFยนแปลงไปของกฎหมาย ทFอยภายใตปจจยหลายประการ

1. มมมองความเหนของผเขารวมการพจารณารางกฎหมาย

หากเรFมพจารณาต5งแตสดสวนคณะกรรมาธการวสามญทFถกแตงต5ง จะพบวาบคคลทFถก

แตงต5งจานวน 15 คน เปนผแทนจากหนวยงานรฐท5งส5น สวนบคคลทFถกเชญใหเปนทFปรกษาและทF

ปรกษากตตมศกดT ฯ และผเขารวมแสดงความเหน กพบวาสดสวนของบคคลทFเปนตวแทนจาก

หนวยงานรฐมากกวาตวแทนจากหนวยงานอFนถง 73% (มจานวน 43 คนจาก 59 คน) ซF งอาจหมายถง

การพจารณากฎหมายสวนใหญแลวเปนบคคลทFอยภายใตระบบหรออานาจจากรฐ โดยจากการขอ

ถกเถยงทาใหเหนมมมองของบคคลมากมาย รวมถงความสมพนธทF เชFอมโยงกนได ท5 งในดาน

ตาแหนง อาชพการงาน หรอภมหลงทางการศกษา โดยสามารถแบงออกเปน 3 กลมใหญคอ กลมเทค

โนแครต หรอผทFมความเชFยวชาญทางดานวชาชพ สอง กลมขาราชการดานความมFนคงของรฐ หรอผ

ทFดารงตาแหนงเกFยวกบความมFนคง เชน ทหาร ตารวจ และสาม กลมขาราชการและนกธรกจระดบสง

เปนผทFดารงตาแหนงต5งแตปลดกระทรวง รฐมนตรกระทรวง รวมถงประธานสภานตบญญตแหงชาต

ดวย

กลมเทคโนแครต กลมน5มกเนนไปทFหลกการของกฎหมายกอนเสมอ ท5งกฎหมายในประเทศ

และกฎหมายระหวางประเทศ พยายามทาใหกฎหมายมความเปนสากลและเปนไปตามทศทางทFควร

จะเปน หรอเรยกไดวา มตองการใหกฎหมายเปนไปตามหลกการและเจตนารมณอยางแทจรง ซF ง

บทบาทน5 สวนใหญมกจะพบในบคคลทFทางานในแวดวงกฎหมาย ท5งในสายปฏบตการและสายทF

ทางานเกFยวกบกระบวนการยตธรรม โดยในสายปฏบตการ เชน ตวแทนจากองคกรเอกชนตางๆ ทF

182

ทางานเกFยวกบประเดนทางเทคโนโลยหรอคอมพวเตอร รวมถงองคกรทFทางานในดานสทธดวย สวน

สายทFทางานเกFยวกบกระบวนการยตธรรม เชน ตวแทนจากสานกงานศาลยตธรรม ผพพากษาประจา

ศาล นตกร เปนตน ซF งเปนบคคลทFมความร ความเขาใจทางดานกฎหมาย รวมถงบคคลเหลาน5มกจะ

ทางานดานกฎหมายทFเกFยวกบคอมพวเตอรหรอเทคโนโลยสารสนเทศรวมดวย จงทาใหเขาใจถง

หลกการและเจตนารมณของกฎหมายไดเปนอยางด

เนFองจากกลมเหลาน5ทางานคลกคลกบประเดนทางเทคโนโลย และถอไดวาเปนผมความร

ความเชFยวชาญในดานเทคโนโลยอยางมาก เชน ผเชFยวชาญดานความมFนคงปลอดภยไซเบอร

ผเชFยวชาญดานระบบคอมพวเตอร ผพพากษาทFเชFยวชาญดานคดเกFยวกบคอมพวเตอร จงทาให

สามารถเขาใจคาศพทเทคนค คาศพทเฉพาะทางทFเกFยวกบเทคโนโลย ซF งสงผลใหเมFอพจารณาราง

กฎหมายกลมคนเหลาน5 จะอธบายหรอเขาใจหลกการหรอเจตนารมณของกฎหมายไดเปนอยางด และ

สามารถแกไขถอยคาในบทบญญตใหเปนไปตามวตถประสงคไดดยFงข5น แตสFงหนF งทFพบตอมาคอ

กลมคนเหลาน5กลบมจานวนเสยงในทFประชมคอนขางนอย เมFอลงมตหรอแสดงความเหนมกจะไมได

รบการลงคะแนนเสยง จงทาใหเหนวาบทบาทของกลมคนเหลาน5แทบจะไมมสวนกาหนดทศทางหรอ

กาหนดนโยบายของกฎหมายไดเลย แมวาตนเองจะเปนผทFเชFยวชาญทางดานกฎหมายและเทคโนโลย

กตาม

ตอมากลมทFสอง กลมขาราชการดานความม?นคงของรฐ โดยกลมน5 มตองการใหกฎหมายเปน

เรFองความมFนคงของประเทศและสถาบนกษตรย มกจะมทศทางความเหนใหกฎหมายถกตความขยาย

กวางออกไป โดยไมคานงถงหลกการและเจตนารมณของกฎหมายเทาทFควร บคคลกลมน5 จะพบวา

เปนตวแทนจากสานกงานตารวจหรอตวแทนจากหนวยงานภาครฐ ซF งลกษณะทFปรากฏใหการ

พจารณาขอถกเถยงคอจะมมมมองถงประโยชนสาธารณะสาคญกวาสทธสวนบคคลของประชาชน

หากมกรณทFเกFยวกบสถาบนกษตรย หรอความมFนคงของประเทศ แนวโนมของการพจารณาจะมงไป

ทFประเดนดงกลาวเสมอ โดยไมคานงถงการละเมดสทธและเสรภาพของประชาชน ซF งบคคลทFกลมน5

แมจะไมไดมอานาจทFจะเปนผกาหนดนโยบายหรอหลกการของกฎหมาย แตมบทบาททFสามารถ

กาหนดทศทางของกฎหมายได ดวยการมผสนบสนนเปนเสยงขางมากในการประชมฯอยเสมอ

อยางเชน กรณของการกาหนดถอยคาใหครอบคลมถงบคคลในรฐบาล (ในสวนของการพจารณาราง

มาตรา 14(1) และ (2)) แมวาในการประชมฯจะปรากฏวามความเหนแยง ไมอยากใหกฎหมายถกขยาย

ขอบเขตไป แตกลบมเสยงขางมากทFสนบสนนชองทางการขยายขอบเขตของกฎหมายน5นเสมอ

และสดทาย กลมทFสาม กลมขาราชการและนกธรกจระดบสง เปนกลมทFมอานาจในการ

กาหนดทศทางและนโยบายของกฎหมายใหเปนประโยชนกบรฐมากทFสด โดยบคคลทFถกจดอยใน

กลมสดทายน5 สวนใหญจะเปนผทFดารงตาแหนงระดบสง เชน รฐมนตรกระทรวง ปลดกระทรวง หรอ

183

ผบรหารจากหนวยงานท5งรฐและเอกชน โดยคนเหลาน5 มกจะมบทบาทอยในฝายบรหาร หรอการ

กาหนดนโยบาย ซF งมอานาจมากพอทFจะกาหนดนโยบายและทศทางของกฎหมายได และบคคลกลมน5

ความสมพนธกบกลมทFหนF งและสองเปนอยางด ท5งความสมพนธในเชงอปถมภ ในเชงอานาจทาง

การเมอง รวมถงความสมพนธในหนาทFการทางานดวย ซF งอกประเดนหนF งทFสาคญคอ การรบฝาก

ประเดนเขามาเพFอใหกรรมาธการวสามญฯ ชวยพจารณา ซF งเหนไดอยางชดเจนวาเปนความสมพนธ

ในเชงอานาจของผฝากและผรบฝาก ซF งสวนใหญมกจะปรากฏในระบบรฐราชการ

2. ทศทางความเปล?ยนแปลงไปของกฎหมาย

จากเดมกฎหมายฉบบน5 ถกเสนอใหแกไขเพFอใหเปนไปตามหลกการของกฎหมาย ซF งจะเหน

วามการกาหนดนโยบายใหแกไขในประเดนเรFองหมFนประมาทและในประเดนสาคญอFนดวย เมFอราง

กฎหมายเขาสการพจารณา มความพยายามในการแกไขกฎหมายใหเปนไปตามนโยบายทFไดรบมา ท5ง

แกไขไมใหใชกบกรณหมFนประมาท ปรบแกบทบญญตบางมาตราใหสอดคลองกบปญหาทFเกดข5น

รวมถงมการกาหนดขอบเขตของศลธรรมอนดของประชาชนเพFอไมใหเกดความวนวาย และใน

ขณะเดยวกนกฎหมายกถกแทรกแซงใหสามารถใชกบกรณเกFยวกบการเมองดวยเชนกน ซF งปรากฏให

เหนในลกษณะของการแกไขถอยคาในบทบญญตของกฎหมาย แมวาในขณะพจารณาจะมผเหนแยง

ตอการแกไขถอยคาดงกลาว แตกไมสามารถคดคานได จงทาใหกฎหมายฉบบน5 เปลFยนแปลงไปอยาง

มากเมFอเทยบกบหลกการเดมในการยกราง จากกฎหมายทFตองการคมครองอาชญากรรมทาง

คอมพวเตอร สกฎหมายทFถกใชเพFอความมFนคงและบคคลของรฐบนพ5นทFออนไลน

ดงน5นนโยบายผลกดนใหแกไขกฎหมายเปนเพยงความพยายามทFจะสรางความนาเชFอถอของ

รฐเทาน5น เพราะในทายทFสดกฎหมายกไมไดกลบไปสหลกการเดม แตยFงบดเบอนหลกการไป

มากกวาเดม จากเดมทFบทบญญตของกฎหมายสามารถใชไปเพFอละเมดสทธและเสรภาพของ

ประชาชนอยแลว กลบถกขยายขอบเขตใหมากข5น ซF งการละเมดสทธดงกลาวลวนแลวแตเปนการ

กระทาอนชอบธรรมทFรฐเปนผสรางข5น

อกกรณหนF งคอ ความพยายามของรฐทFจะทาใหเหมอนวาการแกไขกฎหมายจะสรางความ

เปนกลาง และความยตธรรมใหเกดข5นในสงคมได ซF งสอดคลองกบเหตผลทFใชในการพจารณาราง

กฎหมาย โดยมกจะอางวา ตองสรางความนาเชFอถอ และภาพลกษณทFดใหกบรฐ จงตองมกฎหมายทF

ออกมาปกปองคมครองรฐและหนวยงานของรฐจากการโจมตจากบคคลผไมประสงคด การใหเหตผล

ของผพจารณารางฯ ในรปแบบดงกลาวน5น กาลงจะเปนการผลตซ5 าของอานาจทางการเมอง ประกอบ

กบเปนการแกไขในชวงภายหลงการรฐประหาร 2557 ผมอานาจหรอผปกครองยอมตองการกฎหมาย

184

ทFใหการคมครองตนเองและหนวยงานของตน หากจะอธบายใหชดคอ รฐกาลงสรางความเชFอใหกบ

ประชาชนวาอานาจของตนเปนเรFองของความถกตองและชอบธรรม เพราะเปนการกระทาทFอาศย

อานาจตามกฎหมาย

จงสามารถสรปไดวา ในการพจารณากฎหมายหลงการรฐประหาร 2557 กฎหมายทF มง

คมครองไมใหคอมพวเตอรตกเปนเปาหมายของการกออาชญากรรมทางคอมพวเตอร ถกทาให

กลายเปนกฎหมายทF มงคมครองความมFนคงแหงราชอาณาจกรและบคคลของรฐ ซF งกลายเปน

วตถประสงคหลกของกฎหมาย อกท5 งยงเปนกฎหมายทFถกกลมอานาจนยมครอบงาและใชเปน

เครFองมอในการสรางอานาจใหตนเองอยางชอบธรรม

185

บททM 5

พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ภายใตความผนผวนทางการเมอง :การบงคบใชกฎหมายกบ

บรบททางสงคมของประเทศไทย (ต4งแต พ.ศ. 2550 ถง 2562)

การเคลFอนไหวของประชาชนโดยการใชเครFองมออเลกทรอนกส เรFมปรากฏใหเหนชดข5น

จากการเคลFอนไหวทางการเมองในพ.ศ. 2535 โดยโทรศพทมอถอหรอวทยตดตามตว ถกนามาใชเปน

เครFองมอในการตดตอสFอสารกนของผชมนมทางการเมองในขณะน5น เนFองดวยสFอกระแสหลกอยาง

โทรทศน วทย หนงสอพมพ ถกปดก5นและถกควบคมการนาเสนอขอมลขาวสารตาง ๆ จากทางภาครฐ

ทาใหประชาชนและผชมนมตองหาชองทางอFนเพFอใหสามารถรบรถงขาวสารบานเมองได ประกอบ

กบผเขารวมชมนมทางการเมองเปนกลมคนชนช5 นกลางในไทย นกธรกจ และนกศกษาทFใช

โทรศพทมอถอเปนประจาอยแลวและดวยความสะดวกของการพกพาตดตวไดงายของ

โทรศพทมอถอ และวทยตดตามตว จงถกใชเปนอปกรณตดตอสFอสารและรบรขาวสารของผชมนม

หลงจากน5 นอปกรณอเลกทรอนกส และการตดตอสF อสารดวยเทคโนโลยสารสนเทศ

กลายเปนสFงทFผคนสามารถเขาถงไดงายยFงข5น เทคโนโลยสารสนเทศถกพฒนาจนกลายเปนสวนหนFง

ของโครงสรางพ5นฐานของสงคมไทย เกดการสรางเวบไซต (web site) เวบบอรด (web board) และ

บลอก (blog) ข5นมาใชงาน เปนการเปดพ5นทFการรบรขอมลขาวสารอกชองทางหนF ง ในชวงแรก

เวบไซตถกใชเปนพ5นทFการรายงานสถานการณทFเกดข5นในแตละวน ประชาชนจะรบรขาวสารควบค

ไปกบการรายงานขาวผานโทรทศน วทยและหนงสอพมพ ตอมาเวบบอรดกลายเปนพ5นทFแลกเปลFยน

ความคดเหน เพราะเวบไซตสวนใหญมกจะสรางเวบบอรดไวเพFอใหผคนทFวไปเขามาแสดงความ

คดเหน ตชม ตอเน5อหาทFไดเผยแพรไป สวนบลอกถอวาสรางไดงายกวาเวบไซตอยางมาก คนทFวไป

สามารถสรางบลอกเพFอเผยแพรผลงานหรอเน5อหาของตนเองได โดยไมตองไปฝากไวกบเวบไซตของ

บคคลอFน หรอองคกรอFน บลอกเปนพ5นทFเผยแพรเน5อหาทFเจาของบลอกสนใจ ไมวาจะเปน บทความ

ทาอาหาร เขยนนวนยาย เขยนวเคราะหสถานการณ เปนตน ซF งหากมผสนใจสามารถเขารวมให

ความเหนแลกเปลFยนขอมลกนได และซFงขอดของการสรางบลอกของตวเอง คอ การเปนอสระในการ

เผยแพรขอมลของตนเอง ซF งไมตองกงวลวาจะถกลบออกหรอถกจากดการเขาถงจากเจาของเวบไซต

เวบไซตสวนหนF งกลายเปนพ5นทFเสนอขาวสารมากข5น และประชาชนทFวไปสามารถแสดง

ความคดเหนตอบโตกนผานเวบบอรดของเวบไซตน5นไดอยางรวดเรว อยางเชน เวบบอรดของ

186

hunsa.com, sanook.com หรอ kapook.com และโดยเฉพาะเวบไซตทFนาเสนอเน5อหาขอมลขาวสาร

เกFยวกบประเดนทางการเมอง เชน ฟาเดยวกน, ประชาไท, และ พนทป เปนตน มกจะมผคนเขาไป

แสดงความคดเหนตอประเดนทางการเมองในเวบไซตดงกลาวเปนจานวนมาก ซF งการตอบโตของ

ผคนในพ5นทFอนเตอรเนตจะรนแรงมากข5นไปตามเหตการณทางการเมองทFเกดข5นในขณะน5น เชน

พ.ศ. 2549 ชวงของการรฐประหาร นอกจากประชาชนจะออกมาประทวงตอตานการรฐประหารบน

ทองถนน หรอปกหลกชมนมตามพ5นทFตางๆ แลว พ5นทFบนโลกอนเตอรเนตกมความรนแรงไมแพกน

ท5งการสรางกระทรายงานสถานการณทางเมอง และการตอบโตของกลมคนเหนดวยและเหนตางใน

การรฐประหาร และยงเกดการสรางเวบไซตข5นใหม โดยไมใชพ5นทFของเวบไซตเอกชนอFนเพFอ

รายงานสถานการณ และเผยแพรขอมลทางการเมองดวยตนเอง เชน www.hi-thaksin.org หรอ

19sep.blogspot.com เพFอใชเปนพ5นทFรายงานขอมลขาวสารเกFยวกบการรฐประหารและนาเสนอ

ประเดนทางการเมองใหประชาชนไดรบร392 ดวยความทFเทคโนโลยพฒนาเขาสประเทศมาในระยะ

หนF ง ทาใหประชาชนคนเคยกบการใชอนเตอรเนตแลวพอควร จงทาใหพ5นทFอนเตอรเนตถกใชเปน

ชองทางหนFงในการเคลFอนไหวทางการเมองควบคไปกบการชมนมของกลมผชมนมบนทองถนน

จากเหตการณทFเกดข5นท5งบนทองถนนและบนพ5นทFอนเตอรเนต ทาใหรฐตองเขามาจดการ

ตอความรนแรงทFเกดข5น แตดวยความทFอนเตอรเนตเปนพ5นทFเสมอนไมสามารถจบตองไดจรง ไมม

สถานทFระบชดเจน จงทาใหเกดความยากทFจะเขามาควบคม ทาใหรฐบาลตองใชอานาจจากคาสFงคณะ

ปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข393 เขามาจดการ

และ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ผานความรวมมอจากกระทรวงไอซททFรบหนาทFเขามาดาเนนการกบ

ปญหาการใชพ5นทFอนเตอรเนต ท5งอานาจทFใชในการปดก5นเวบไซต การฟองคดกบกลมผเหนตาง ซF ง

การใชอานาจของรฐดงกลาวทาใหถกต5งคาถามถงการกระทบสทธและเสรภาพของประชาชนอยาง

มาก และ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ เอง กถกวพากษวจารณถงเจตนารมณของกฎหมายวาถกทาให

กลายเปนเครFองมอทางการเมองมากกวาจะนามาใชคมครองระบบคอมพวเตอร

ในบทน5จะทาการศกษาการบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ โดยจะแบงชวงศกษาเปน 2 ชวง

ชวงแรก หลงจากการรฐประหาร 2549 เรF มจากทF พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ มผลบงคบใช คอ เดอน

กรกฎาคม 2550 จนถง เดอนธนวาคม พ.ศ. 2556 เพFอแสดงเหนวากฎหมายถกบงคบใชไปอยางไรบาง

392 อาทตย สรยะวงศกล. (2555). การเมองบนเฟซบค: วฒนธรรม-การเมองบนเครอขายสงคมออนไลนไทย พ.ศ.

2553 – 2555. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต. กรงเทพฯ: มหาวทยาลยธรรมศาสตร.

393 คาส2งคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ฉบบท2 5/2549 เร2อง

ใหกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการส2อสาร ควบคมการเผยแพรขอมลขาวสารระบบเทคโนโลยสารสนเทศ

187

และมบทบญญตใดทFถกบงคบใชมากทFสดในชวงน5น ชวงท?สอง หลงจากการรฐประหาร 2557 เรFม

จากเดอนมกราคม พ.ศ. 2557 จนถงเดอนมนาคม 2562 ในทานองเดยวกนคอ ตองการแสดงใหการ

บงคบใชของกฎหมายในชวงน5 โดยการแบงสองชวงหลงการรฐประหารทาใหเหนภาพชดเจนข5นวา

การบงคบใชในแตละชวงมความแตกตางกนหรอไม อยางไร

5.1 ชวงท?หน?ง การบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ต4งแต พ.ศ. 2550 ถง 2556

ภายหลงจากการรฐประหาร 2549 ในระยะเวลาไมถง 24 ชFวโมง คณะรฐประหารไดออก

คาสFงเกFยวกบการควบคมการเผยแพรขอมลขาวสารระบบเทคโนโลยสารสนเทศ394 เพFอปองกนการ

เผยแพรขอมลขาวสารบนพ5นทFอนเตอรเนต เพราะในขณะน5นประชาชนและกลมไมเหนดวยกบการ

รฐประหารเคลFอนไหวโจมตท5งการประทวงบนถนน และเคลFอนไหวโจมตบนพ5นทFอนเตอรเนต ท5ง

การเผยแพรคลปวดโอ การสรางเวบไซตเผยแพรขอมล ซF งการออกประกาศของคณะปฏวตใน

ขณะน5นเปนเสมอนวธการแกปญหาเฉพาะหนาไดเปนอยางด เพราะทาใหทหารเขาควบคมและ

แทรกแซงสFอโดยใชอานาจจากประกาศดงกลาวไดอยางกวางขวาง และในเวลาตอมา ไดเหนถงวธการ

ควบคมและแทรกแซงสFอดงกลาวผาน พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ซF งแสดงใหเหนถงความพยายามอยาง

ตอเนFองของรฐทFตองการควบคมและจดการกบพ5นทFอนเตอรเนต รวมถงการสรางความชอบธรรมใน

การใชอานาจของตนผานกฎหมายดวย

5.1.1 สถานการณทางการเมองและการเคล?อนไหวของส?อในพ4นท?อนเตอรเนต

ภายหลงจากพระราชบญญตมผลบงคบใช หนวยงานท5งภาครฐและเอกชนเรFมปรบตวให

สอดคลองกบกฎเกณฑทFกฎหมายกาหนด ท5 งแตงต5 งบคคลทFมความรความเชFยวชาญทางดาน

คอมพวเตอร การจดสรรทรพยากรทางเทคโนโลยฯใหเปนไปตามทFกฎหมายกาหนด การบงคบใช

พระราชบญญตดงกลาวเรFมในชวงเดอนกรกฎาคม 2550 ในระหวางน5นเกดการเคลFอนไหวบนพ5นทF

อนเตอรเนตดวยประเดนทางการเมองหลายประเดน เชน เวบไซต hi-thaksin เผยแพรคลปวดโอ

ปาฐกถาของ พ.ต.ท. ทกษณ ชนวตร ทาใหกลมทFตอตานทกษณออกมาเคลFอนไหวโจมตกนผานเวบ

บอรดทางการเมอง

394 อางแลว. คาส2งคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ฉบบท2

5/2549

188

ตอมาในพ.ศ. 2551 การเคลFอนไหวของประชาชนในประเดนทางการเมองบนพ5นทF

อนเตอรเนตยงปรากฏอยางตอเนFอง ท5งเวบไซต เวบบอรด กลายเปนพ5นทFถกเถยงของฝายทFเหนดวย

กบการรฐประหารหรอฝายเดยวกบรฐบาลและฝายทFเหนตาง เชน เวบไซตฟาเดยวกน หรอเวบไซต

ประชาไท ไมเพยงเรFองการเมองเทาน5นทFเปนประเดนในการโตแยงถกเถยงหรอทาใหเกดความรนแรง

ยงมการนาเอาประเดนหมFนพระบรมเดชานภาพ เขามาโตเถยงรวมดวย ทาให พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ

ถกใชดาเนนคดกบผดแลเวบไซตดวยความผดฐานเปนผใหบรการทFสนบสนนใหเกดการกระทา

ความผด395 ดงน5น เวบไซตจานวนมากทFนาเสนอประเดนทางการเมอง จงถกเรยกรองใหดาเนนการ

ปดก5นเวบไซตดงกลาว เพราะเปนวธการระงบความรนแรงของประชาชนบนพ5นทFอนเตอรเนตได

สวนหนFง396 สอดคลองกบนโยบายของรฐมนตรวาการกระทรวงไอซททFออกมาใหคารบรองกบผให

บรการอนเตอรเนตวา หากพบเน5อหาทFไมเหมาะสมหรอเกFยวกบการหมFนพระบรมเดชานภาพสามารถ

บลอกเวบไซตไดทนท และจะไมถกถอดใบอนญาตในการใหบรการทางอนเตอรเนต397

การเขาถงอนเตอรเนตพฒนาไปอยางรวดเรว ไมไดมเพยงเวบบอรดหรอเวบไซตเทาน5น เรFมม

แพลตฟอรมใหมอยางเฟซบค (Facebook) ซF งเปนเครอขายสงคมออนไลนทFไดรบความนยมอยางมาก

และในประเทศไทยเฟซบคถกทาใหกลายเปนพ5นทFสาหรบการสรางเครอขายทางการเมองไดเปน

อยางด ดวยความสามารถของแพลตฟอรมทาใหผใชงานสามารถโพสต (Post) ขอความใดกไดลงบน

หนาไทมไลน (Timeline) ของตน ซF งเรยกกนวา สเตตส (Status) โดยจะมฟงกชFนของการกดถกใจ

(Like) หรอกดแชร (Share) สเตตสน5นออกไปยงหนาไทมไลนอFนไดดวย ในหวงเวลาดงกลาว มท5ง

ดารา นกแสดง ทFสรางโปรไฟล (Profile) เพFอใชเปนพ5นทFในการตดตอกบบคคลอFนหรอแฟนคลบ

(Fanclub) รวมถงนกการเมองทFใชเปนพ5นทFดงกลาว หาเสยงกบกลมคนรนใหมอยาง อภสทธT เวชา

ชวะ เปนตน เครอขายสงคมออนไลนสวนใหญถกใชเปนพ5นทFทางการเมอง เชน มการสรางแคมเปญ

395 มาตรา 15 ผใหบรการผใดจงใจสนบสนนหรอยนยอมใหมการกระทาความผดตามมาตรา 14 ในระบบ

คอมพวเตอรท2อยในความควบคมของตน ตองระวางโทษเชนเดยวกบผกระทาความผดตามมาตรา 14

396 วาด รว. (2554). ลาดบเหตการณบานเมอง 19 กนยายน 2549 – 19 พฤษภาคม 2553. เร2อง อางสถาบนกษตรย ปลก

ระดม. นนทบร: สานกพมพศรปญญา. หนา 99.

397 อางแลว. ลาดบเหตการณบานเมอง 19 กนยายน 2549- 19 พฤษภาคม 2553. หนา 100.

189

“เบFอมอบพนธมตร”398 หรอ แคมเปญรณรงคเปลFยนรปโปรไฟลใหเหมอนกน รวมถงการใชอเมลสง

ตอกนเพFอขอใหประชาชนไทยยตการใชความรนแรง399

ในพ.ศ. 2552 แพลตฟอรมทวตเตอร (Twitter) ไดเปดตวและเปนเครอขายสงคมทFใหผใชงาน

เขยนขอความส5นลงไปในหนาโปรไฟลของตนเอง โดยทวตเตอรทาใหเปนทFรจกกนมากข5นเนFองจาก

ทกษณ ชนวตร ไดสรางบญชทวตเตอร @Thaksinlive เพFอเผยแพรขอมลขาวสาร และยงมการโตตอบ

กบบญชทวตเตอรของ อภสทธT เวชชาชวะ ทาใหกลายเปนทFสนใจของผคนจานวนมาก ต◌อมาชวง

ปลายพ.ศ. 2552 มผปลอยขาวลอทาใหเกดความปFนปวนและมการพาดพงถงสถาบนกษตรย โดยขาว

ลอน5นสงผลตอตลาดหนและสรางความตFนตระหนกใหกบประชาชนคนไทยอยางมาก400 จงทาใหเกด

การปะทะบนพ5นทFออนไลนและกลายเปนประเดนดงความสนใจของประชาชนในประเดนทาง

การเมองอกคร5 ง ในขณะน5นบทบาทของกระทรวงไอซทยงคงเดนหนาปดก5นเวบไซตเขมงวด จาก

Transparency Report ของ กเก5ล (Google) ระบวา ทางรฐบาลไทยยFนคารองขอใหนาเน5 อหาออก

จานวน 10 ฉบบ401 โดยทางกเก5ล รายงานวาเน5อหาสวนใหญเปนคลปวดโอบนแพลตฟอรมยทป

(Youtube) มเน5อหาละเมดสถาบนกษตรยตามกฎหมายอาญามาตรา 112 ซF งทางกเก5ลไดดาเนนการปด

ก5นเน5อหาเหลาน5นมากถง 80% เพFอไมใหผใชงานในประเทศเหนเน5อหาดงกลาว

การเคลFอนไหวทางการเมองเดนหนาตอมาจนในชวงเดอนมนาคม 2553 มการเคลFอนไหว

ของกลมคนเส5อแดงคร5 งใหญ การเดนทางเขามาในกรงเทพตามจดรวมพลตางๆ มากถง 6 จด402 การต5ง

398 ประชาไท. (2551). รณรงคตดสตyกเกอร-ดสเพลย MSN-hi5 "เบ2อมอบพนธมตร" เพ2อแสดงออกวาไมเหนดวยกบ

พนธมตรฯ. สบคนเมอ 1 มถนายน 2563. จาก: https://prachatai.com/journal/2008/09/18036

399 อางแลว. ลาดบเหตการณบานเมอง 19 กนยายน 2549- 19 พฤษภาคม 2553. พนธมตรฯ เร2มชมนม-ปะทะครQ งท2 1.

หนา 109

400 เร2องเดยวกน. เสดจประทบศรราช. หนา 233

401 รายงานการย2นคาขอจากรฐบาลใหลบเนQ อหาโดยความรวมมอจากกเกQล. จาก : https://transparencyreport

.google.com/government-removals/bycountry/TH?hl=en&country_breakdown=period:Y2012H1

;country:TH&lu=country_request_explore&country_request_amount=group_by:totals;period:Y2017H2

;authority:TH&country_request_explore=period:Y2013H2;authority:TH&country_item_amount=group_by:reaso

ns;period:Y2017H1;authority:TH

402 อางแลว. ลาดบเหตการณบานเมอง 19 กนยายน 2549- 19 พฤษภาคม 2553. เคล2อนขบวน 6 จด หนา 253-254

190

เวทใหญบรเวณสะพานผานฟาฯ403 การปรากฏข5นของ“ผงลมเจา”404 นอกจากการปรากฏผงลมเจาก

ยงเกดเหตการณทางการเมองอกหลายคร5 ง การเปดเวทชมนมใหญบรเวณแยกราชประสงค การเขา

สลายการชมนมของกลมคนเส5อแดง เหตการณเผาเซนทรลเวลด เปนตน ทางกระทรวงไอซท และ

ศนยอานวยการแกไขสถานการณฉกเฉน (ศอฉ.) ไดทาหนาทFอยางหนก โดยการต5งทมเพFอไลปดก5น

เวบไซตทFเหนวาไมเหมาะสมเปนจานวนมาก สFออนเตอรเนตกลายเปนพ5นทFของประชาชนในการทา

กจกรรมทางการเมอง เชน สรางเพจเสยดสทางการเมอง ผใชบางรายกลายเปนผรายงานสถานการณ

ทางการเมองตามจดตาง ๆ ผานการเชคอน (check in) ณ สถานทFทFมการชมนม หรอการชกชวนเขา

รวมกจกรรมทางการเมองบนพ5นทFออนไลน ดวยการเปลFยนรปโปรไฟลใหเหมอนกนเพFอแสดงจดยน

ทางการเมองเดยวกน หรอการชกชวนทากจกรรมบนเฟซบค เชน กจกรรมวนอาทตยสแดงเพFอย 5า

เตอนใหประชาชนไมลมความรนแรงทFเกดข5น405

นอกจากวธการตามกฎหมายแลว บทบาทของรฐบาลยงใชกลไกทางสFอควบคไปดวยเชนกน

โดยวธการสามารถแบงออกเปน 3 ลกษณะ406 คอ หน?ง การโฆษณาชวนเชFอดวยการสรางวาทกรรม

เกFยวกบการชมนม จะพบวา การสรางโฆษณาชวนเชFอ (Propaganda) เปนการสรางอทธพลตอความ

เชFอของประชาชน ในสถานการณน5 รฐบาลพยายามสรางความเขาใจทFคลาดเคลFอนระหวางผชมนม

และสรางใหประชาชนทFวไปความเกลยดชงกลมผชมนม รวมถงสรางความชอบธรรมใหกบตนเอง

ผานวาทกรรมตาง ๆ การโฆษณาชวนเชFอรฐกระทาในรปแบบของการรายงานขาวผานสถานโทรทศน

การประชาสมพนธทางวทย ใบปลว หรอการกระจายขาวผานเครอขายสงคมออนไลน วาทกรรมทFถก

สรางข5น เชน “กลมผชมนมเปนผนาสงสารไรการศกษา” เปนตน สอง การบดเบอนขอเทจจรงของ

เหตการณ เปนการรายงานขอเทจจรงเพยงบางสวน โดยจะเลอกในสวนทFสรางความชอบธรรมใหกบ

รฐบาล และสรางความรนแรงใหกบกลมผชมนม ตวอยางกรณ “ผงลมเจา” ทFโฆษก ศอฉ. ออกมา

แถลงวามเครอขายลมลางสถาบน และอางวาเครอขายดงกลาวมความเชFอมโยงกบ ทกษณ ชนวตร

403 หทยกาญจน ตรสวรรณ. (2563). 10 ปสลายการชมนมคนเสQอแดง: มองเมษา-พฤษภาคม 53 ผานวาทกรรม “จาไม

ลง”. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก: https://www.bbc.com/thai/thailand-52614304

404 เร2องเดยวกน. 10 ปสลายการชมนมคนเสQอแดง: มองเมษา-พฤษภาคม 53 ผานวาทกรรม “จาไมลง”.

405 ประชาไท. (2553). รายงาน-ประมวลภาพ: กจกรรม “วนอาทตยสแดง”. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก:

https://prachatai.com/journal/2010/07/30367

406 จกรกรช สงขมณ. ความจรงคอหนทางสความยตธรรม: รายงานแสวงหาขอเทจจรงฉบบภาษาไทย.บทท2 8

ปฏบตการดานขอมลขาวสาร. หนา 542.

191

โดยนกวชาการไดออกมาตอบโตผานเวบไซตคนเหมอนกน407 และกลายเปนประเดนดงความสนใจ

ของผคนในโลกอนเตอรเนตอยางมาก408 และสาม การแทรกแซงการทางานของสFอ โดยวธการน5 ม 2

รปแบบ คอการแทรกแซงการนาเสนอขาวของสถานโทรทศน ดวยการอางวาขอความรวมมอซFงรฐจะ

เปนผกาหนดการเผยแพรขอมลขาวสาร กรณทFเกดข5นทางรฐบาลสงเอกสารไปยงสFอมวลชน สFอ

โทรทศน วทย ขอใหงดนาเสนอภาพทFไมเหมาะสม และนาเสนอเน5อหาทFทางรฐบาลเปนผจดเตรยม

ใหเทาน5น409 รปแบบตอมาคอ การปดก5นการเขาถงขอมลขาวสารของประชาชน เชน ในชวงเดอน

เมษายน 2553 การปดก5นกระทาโดยอาศยอานาจของ พ.ร.ก. ฉกเฉนฯ ปดก5นเวบไซตไปเปนจานวน

มาก โดยพบวามการปดก5นดวยอานาจตาม พ.ร.ก. ฉกเฉนฯ ถง 1,150 เวบไซต410 การปดก5นกระทา

โดยกาหนดชวงหมายเลขไอพต5งแต XXX.XXX.XXX.0-XXX.XXX.XXX.255 ทาใหเวบไซตทFไม

เกFยวของโดยปดก5นไปดวย411

จะเหนวา ท5ง 3 วธการเปนการสรางความนาเชFอถอ และสรางความชอบธรรมใหแกรฐไดเปน

อยางด รวมถงสรางความเกลยดชงใหกบกลมผชมนมและบดเบอนขอมลขาวสารทาใหเกดความ

สบสนและเขาใจผดตอผชมนมและประชาชนทFวไป โดย พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ เปนเครFองมอสาคญ

ท5งในดานการฟองรองดาเนนคดและการใชอานาจในการปดก5นเวบไซต (จะอธบายในหวขอถดไป)

ในพ.ศ. 2554 เกดการเลอกต5งสภาผแทนราษฎรข5น นอกจากผลงสมครรบเลอกต5งและพรรค

การเมองจะออกมาเคลFอนไหวหาเสยงตามการลงพ5นทFพบปะประชาชน การทาปายหาเสยง ยงมการ

ใชเครอขายสงคมออนไลน การสรางเวบไซตของพรรคการเมองเพFอเพFมชองทางการในการหาเสยง

อกดวย ไมวาพรรคเพFอไทย พรรคประชาธปตย พรรคภมใจไทย เปนตน ลกษณะของการหาเสยงใน

407 อางแลว. ลาดบเหตการณบานเมอง 19 กนยายน 2549- 19 พฤษภาคม 2553. ปลกกกระแสแดงลมเจา ดาวบาป

เคราะหเปนสมาสปต คว2นเกลยวเขQยวตรงดวงเมอง. หนา 379.

408 ประชาไท. (2554). โฆษก ศอฉ. ยอมรบแตง “ผงลมเจา” เพ2อตอบโตการใสรายทานหญงจรงจตต. สบคนเม2อ 1

มถนายน 2563. จาก: https://prachatai.com/journal/2011/05/34974

409 Thai E-New. (2553). เปดหลกฐานในส2งรฐประหารฯ มารคคกคามส2อ. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก:

http://downmerngnews.blogspot.com/2010/03/blog-post_28.html

410 ประชาชาตธรกจ. (2553). เปดรายช2อ 36 เวบไซต โดนคาส2ง กอฉ ส2งปด กบแถลงการณณคดคานของเครอขาย

พลเมองเนต. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก: http://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1270776957

411 สาวตร สขศร. (2555).อาชญากรรมคอมพวเตอร?: รายงานวจย “ผลกระทบจากพระราชบญญตวาดวยการกระทา

ความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 และนโยบายของรฐกบสทธเสรภาพในการแสดงความคดเหน”. กรงเทพฯ:

โครงการอนเตอรเนตเพ2อกฎหมายประชาชน. หนา 67.

192

ขณะน5นยงคงเปนการนาเอารปภาพผลงสมครรบเลอกต5งในพรรคของตน และเขาไปตอบคาถามขอ

สงสยของประชาชน บางพรรคจะนาเอาคลปวดโอการปราศรย หรอถายทอดสดเวทหาเสยงเพFอให

ประชาชนไดเขาถงงายข5น นอกจากการสรางเวบไซตแลว ยงมการสรางเครอขายสงคมออนไลนผาน

ทางเฟซบค412 และทวตเตอร413 ดวย

หลงจากการเลอกต5ง ปรากฏเพจทFสรางข5นมาเสยดสทางการเมองมากถง 500 เพจ414 เชน ก

kult, แกนนอน, Red Intelligence และวาทกรรมเกFยวกบสถาบน รวมถงกรณหมFนพระบรมเดชานภาพ

กยงคงอย ความรนแรงทFปรากฏผานเครอขายสงคมออนไลนอกลกษณะหนFงคอ สถานการณการ“ลา

แมมด” (Internet Vigilante) เปนการนาเอา รปภาพ ขอมลสวนตวของบคคลทFพดถงสถาบนกษตรย

ในทางไมด หรอบคคลทFถกกลาวหาวาไมเคารพตอสถาบนกษตรยมาประจานผานเพจในเฟซบค และ

เกดการลงทณฑ (Social Sanction) ตอบคคลดงกลาว415 อกรปแบบหนF งทFปรากฏในการทากจกรรม

ทางการเมองบนพ5นทFอนเตอรเนตคอ การเอารปภาพบคคลทางการเมองมาตดตอ ลอเลยน (Parody)

หรอการทามม (meme) และเขยนคาบรรยายในรปดวยถอยคาส5 นๆ เพFอสรางความตลกขบขน416

ในชวงเวลาน5นผใชเครอขายสงคมออนไลนเกดการแชร ท5งขอมลทFเปนความจรงและขอมลทFเปนเทจ

และเกดการต5งตวเปน “ศาลเต5ย” โดยการใชอคตของตนเองพจารณาการกระทาของบคคลอFนผานสFงทF

ถกนาเสนอบนพ5นทFออนไลน

ตอมาใน พ.ศ. 2556 สถานการณทางการเมองเรFมมประเดนเปนทFสนใจของประชาชน เกด

การรวมตวแสดงพลงตอตานรฐบาลยFงลกษณ โดยมการกอตวของประชาชนเปนระยะ มประชาชนต5ง

กลมหนากากขาว กองทพประชาชนโคนลมระบอบทกษณ417 ทาใหมการตอสทางการเมองเรFมปะท

แตเหตการณสาคญทFเปนสาเหตทาใหเกดความขดแยงคอ การทFรฐบาลยFงลกษณเสนอรางกฎหมายนร

412 บ ญ ช Facebook : พ ร ร ค เ พ2 อ ไ ท ย (facebook.com.pheuthaiparty) พ ร ร ค ป ร ะ ช า ธ ป ต ย

(facebook.com/DemocratpartyTH) พรรคภมใจไทย (on.fb.me/tEi1gw)

413 บญช Twitter : พรรคเพ2อไทย (@pheuthaiparty) พรรคประชาธ ปตย (@democratTH) พรรคภมใจไทย

(@bhumjaithai)

414 เครอขายพลเมองเนต. (2555). รายงานพลเมองเนตป 54. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. กรงเทพฯ: เครอขาย

พลเมองเนต. หนา 52

415 อางแลว. รายงานพลเมองเนต 54. หนา 56

416 อางแลว. รายงานพลเมองเนต 54. หนา 112

417 โ พ ส ต ท เ ด ย . (2556). ม ว ล ม ห า เ ห ต ก า ร ณ ป 2556. ส บ ค น เ ม2 อ 1 ม ถ น า ย น 2563. จ า ก :

https://www.posttoday.com/politic/report/267961

193

โทษกรรมฯ ใหผานความเหนชอบจากสภาฯ ทาใหประชาชนทFคดคานและเปนฝายตอตานรฐบาล

รวมตวชมนมบรเวณสถานรถไฟ เกดเปน “มอบนกหวด” ปลกเราประชาชนกลมอFนใหเขารวมแสดง

เจตจานงคดคานรางกฎหมายดงกลาว

นอกจากคดคานรางกฎหมายแลว ประชาชนยงออกมากเรยกรองให นางสาวยFงลกษณ ลาออก

จากการเปนนายกรฐมนตร และมผคนออกมารวมชมนมเปนจานวนมาก ไมเพยงเทาน5น พ5นทF

ออนไลนท5งเฟซบคและทวตเตอร รวมถงเวบไซตตาง ๆ กลายเปนพ5นทFทางการเมองอกคร5 ง มการสง

ตอรปภาพ คลปวดโอ ทF เกFยวของกบการชมนมประทวงเผยแพรใหเหนบนพ5นทFออนไลน การ

เคลFอนไหวบนโลกออนไลนเกดความรนแรงมากข5น ประชาชนใชพ5นทFออนไลนวพากษวจารณ

รฐบาลอยางไมเกรงกลว ท5งการตดตอภาพลอเลยนนายกรฐมนตร การปลอยขาวลอเรFองรฐประหาร

การวพากวจารณการทางานของรฐบาล ซF งดวยความรนแรงทFเกดข5น ประกอบกบการใชพ5นทF

ออนไลนจนยากทFจะควบคม พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ จงกลบมามบทบาทอยางมากอกคร5 ง โดยบทบาท

ในคร5 งน5 เปนการทาหนาทFเอาผดกบผทFวพากษวจารณการทางานของรฐบาลเสยสวนใหญ ทาง

กระทรวงไอซทและกองบงคบการปราบปรามการกระทาความผดเกFยวกบอาชญากรรมทาง

เทคโนโลย (บก.ปอท.) เขามาสรางบรรยากาศความกลวใหกบประชาชนโดยการพดถงแผนการ

ตรวจสอบการใชงานของประชาชนบนเครอขายสงคมออนไลน การขมขดวยการดาเนนคดกบ

ผใชงานอนเตอรเนตทFวจารณรฐบาล ทาใหเกดบรรยากาศความกลว และทาใหผใชงานอนเตอรเนต

เกดการเซนเซอรตวเอง (Self-Censorship)

จากสถานการณทFเกดข5นจะเหนวาพ5นทFอนเตอรเนตกลายชองทางสาคญในการแสดงออก

ของประชาชน ในแตละยคสมย รฐปรบตวเขามามบทบาทรวมทางการเมองบนพ5นทFอนเตอรเนตมาก

ข5น รปแบบของการตอสของประชาชนปรบเปลFยนจากการชมนมประทวงมาสพ5นทFอนเตอรเนต

เพFมข5น การสรางเพจ เวบไซต หรอบลอก เปนสFงหนF งทFทาใหประชาชนสามารถเคลFอนไหวทาง

การเมองได แมจะไมไดมความเปนอสระมากนก แตถอเปนวธการเคลFอนไหวทFกระทาไดสะดวกกวา

การชมนมหรอประทวงบนทองถนน

5.1.2 การใชอานาจในการฟองรองดาเนนคด

จากเหตการณทางการเมองทFเกดข5นและการเคลFอนไหวของประชาชนในประเดนทาง

การเมองบนพ5นทFอนเตอรเนต สFงหนFงทFเปนบทบาทสาคญของ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ คอ การฟองรอง

ดาเนนคดไมวาจะท5งบคคลทFเคลFอนไหวตอตานรฐบาลหรอกลมตอตานการรฐประหาร รวมถงผ

ใหบรการประเภทเจาของเวบไซตหรอผดแลเพจ จากการรวบรวมขอมลต5งแต พ.ศ. 2550 ถง พ.ศ.

194

2556 พบวามการฟองรองดาเนนคดตามความผดของ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ โดยเปนคดทFข5นสช5นศาล

จานวน 205 คด418 ซF งลกษณะของคดสามารถแบงออกเปน 2 ลกษณะ คอ 1. ความผดเกFยวกบระบบ

และขอมลคอมพวเตอร (อาชญากรรมทางคอมพวเตอร) เชน การเขาถงระบบคอมพวเตอรโดยมชอบ,

การแกไข ทาลายระบบคอมพวเตอรของบคคลอFนโดยมชอบ หรอการทาใหระบบคอมพวเตอรไม

สามารถทางานไดอยางปกต เปนตน และ 2. ความผดเกFยวกบการใชคอมพวเตอรไปกระทาความผด

ตามประมวลกฎหมายอาญา (ความผดเกFยวกบเน5อหาทFนาเขาสระบบคอมพวเตอร) เชน การนา

ขอมลคอมพวเตอรทFปลอมหรอเปนเทจ เขาสระบบคอมพวเตอรทาใหเกดความเสยหายแกบคคลอFน

หรอการเผยแพรภาพลามกอนาจาร เปนตน

สถตของสานกงานศาลยตธรรมไดเกบรวบรวมจานวนคดไว โดยสามารถแบงจานวนคดเปน

รายปพบวา พ.ศ. 2550 จานวน 0 คด พ.ศ. 2551 จานวน 3 คด พ.ศ. 2552 จานวน 17 คด พ.ศ. 2553

จานวน 34 คด พ.ศ. 2554 จานวน 27 คด พ.ศ. 2555 จานวน 38 คด และพ.ศ. 2556 จานวน 86 คด จะ

เหนวาในพ.ศ. 2553 จานวนคดพงสงข5น และกลบมาสงข5นอกคร5 งในพ.ศ. 2556 ซF งหากพจารณา

จานวนคดทFเกดข5นรวมกบสถานการณทางการเมองจะพบวามความสอดคลองไปในทศทางเดยวกน

อยางมนยสาคญ

418 สานกงานศาลยตธรรม. สถตความผดตอ พ.ร.บ. วาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร 2550. สานกงาน

ศ า ล ย ต ธ ร ร ม . ส บ ค น เ ม2 อ 1 ม ถ น า ย น 2563. จ า ก :

https://oppb.coj.go.th/th/content/category/detail/id/8/cid/2101/iid/166875

195

รปภาพท? 1: สถตแสดงจานวนคด พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ท?ข4นสช4นศาล ในชวงพ.ศ. 2550-2556

จากจานวนคดท5งหมดทาใหแบงประเภทของคดทFถกฟองรองดาเนนคดได419 ดงน5 อนดบ

หนFง เปนคดหมFนประมาทบคคลอFน อนดบสอง เปนคดอาชญากรรมทางคอมพวเตอร และอนดบสาม

เปนคดเกFยวกบหมFนพระบรมเดชานภาพ จะเหนวา (ชวงพ.ศ. 2550 – 2556) เกดคดหมFนประมาทมาก

ทFสด ซF งพบวานอกจากเอกชนจะฟองคดกบประชาชนแลว ประชาชนกฟองรองคดกบประชาชน

ดวยกนเอง ไมเพยงเทาน5นยงพบวาถกรฐใชขอหาดงกลาวดาเนนคดกบประชาชนดวยเชนกน เปนขอ

นาสงเกตวาแมจะมการสรางวาทกรรมเกFยวกบสถาบนกษตรย เพFอใชโจมตฝายตรงขาม แตกลบพบวา

คดหมFนพระบรมเดชานภาพไมไดมจานวนสงเทากบคดหมFนประมาท ซF งเน5อหาประเภทหมFนพระ

บรมเดชานภาพจะปรากฏในสวนของการใชอานาจในการปดก5นเวบไซตเปนสวนใหญ (อธบายใน

หวขอทF 5.1.3)

ในระยะแรกของการบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ องคกรหรอหนวยงานท5งภาครฐและ

ภาคเอกชนยงไมมความพรอมมากนกในการปรบตวตามขอบงคบในกฎหมาย ซF งแตละหนวยงานตอง

จดอบรมบคคลทFมอานาจหนาทFตามทFกฎหมายกาหนด จงตองใชระยะเวลาในการปรบตวและเตรยม

ความพรอมอยางมาก ทาใหสถานการณในชวงระยะเรFมตนยงไมคอยมการฟองคดหรอมการบงคบใช

419 อางแลว. สาวตร สขศร. (2555). อาชญากรรมคอมพวเตอร?: รายงานวจย “ผลกระทบจากพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 และนโยบายของรฐกบสทธเสรภาพในการแสดงความคดเหน”.

หนา 77

0 3 17

3427

38

86

0

20

40

60

80

100

2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556

สถตจานวนคดในชวงพ.ศ. 2550-2556

จานวนคด

196

มากนก420 แตเมFอมการเตรยมความพรอมจากทางหนวยงานตางๆ เรFมปรากฏคดทFเขาสช5นศาลอนทา

ใหเรFมเหนถงการบงคบใชกฎหมาย ประกอบกบมการเขาถงเทคโนโลยอยางแพรหลาย ท5งทวตเตอร

เวบไซต เวบบอรด เฟซบค ผคนจงสามารถเขาใชงานไดมากกวาแตกอน และประชาชนใหความสนใจ

ตดตามหรอเคลFอนไหวประเดนทางการเมอง ทาใหเกดการเคลFอนไหวประเดนทางการเมองบนพ5นทF

อนเตอรเนตมากข5น

เมFอพจารณาคดทFเกดข5นเปนจานวนมากทFสด 3 อนดบดงทFกลาวไวในขางตน สามารถอธบาย

ลกษณะของคดทFเกดข5นไดวา อนดบหน?ง เปนคดเกFยวกบความผดฐานหมFนประมาท ดวยความทFพ5นทF

อนเตอรเนตเปนพ5นทFทFเปดกวางและสามารถแสดงความเหนหรอวพากษ วจารณในประเดนตางๆ ได

อยางแพรหลาย และในบางคร5 งการแสดงความเหนอาจไปกระทบหรอพาดพงบคคลอFน ทาใหเกด

ความเสยหายหรอเสยชFอเสยง รวมถงบางกรณเปนความต5งใจของผใชอนเตอรเนตทFตองการ ตอวา

หรอประจานบคคลอFนในพ5นทFอนเตอรเนต ซF งลกษณะดงกลาวถอเปนความผดฐานหมFนประมาทตาม

ประมวลกฎหมายอาญา และเกดการต5งขอหาในความผดฐานหมFนประมาทบนพ5นทFอนเตอรเนตใน

เวลาตอมา

โดยรปแบบของการแจงขอกลาวหาในคดจะเปนการฟองฐานความผดตามประมวลกฎหมาย

อาญา มาตรา 326421 หรอมาตรา 328422 ประกอบกบ พ.ร.บ. คอมพวเตอร มาตรา 14 (1) หากพจารณา

หลกการหรอเจตนารมณของมาตรา 14 (1) แลว เปนเรFองของการนาเขาขอมลคอมพวเตอรปลอมหรอ

เทจโดยทาใหผอFนไดรบความเสยหาย หรอเขาใจไดวาเปนการใชในกรณของการหลอกลวง ปลอม

แปลงทางคอมพวเตอร (Phishing) ซF งไมเกFยวของกบความผดฐานหมFนประมาทแตอยางใด แตจาก

ลกษณะของการต5 งขอกลาวหาทาใหเหนวาผบ งคบใชกฎหมายยงขาดความร ความเขาใจ ใน

บทบญญตของกฎหมายอยางมาก รวมถงบคคลในกระบวนการยตธรรมดวยทFยงพจารณาใหเปน

ความผดกรรมเดยวผดกฎหมายหลายบท สามารถต5งขอหาควบคกนได

420 เร2องเดยวกน. หนา 63

421 ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 326 บญญตวา “ผใดใสความผอ2นตอบคคลท2สาม โดยประการท2นาจะทาใหผอ2น

นQนเสยช2อเสยง ถกดหม2น หรอถกเกลยดชง ผนQนกระทาความผดฐานหม2นประมาท ตองระวางโทษจาคกไมเกน

หน2งป หรอปรบไมเกนสองหม2นบาท หรอทQงจาทQงปรบ”

422 ประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 328 บญญตวา “ถาความผดฐานหม2นประมาทไดกระทาโดยการโฆษณาดวย

เอกสาร ภาพวาด ภาพระบายส ภาพยนตร ภาพหรอตวอกษรท2ทาใหปรากฏไมวาดวยวธใดๆ แผนเสยง หรอส2ง

บนทกเสยง บนทกภาพ หรอบนทกอกษร กระทาโดยการกระจายเสยง หรอการ กระจายภาพ หรอโดยกระทาการ

ปาวประกาศดวยวธอ2น ผกระทาตองระวางโทษจาคกไมเกนสองป และปรบไมเกนสองแสนบาท"

197

ลกษณะคดทFเกดข5น เชน คด นายสงคราม ฉมเฉด423 ถกกลาวหาวาสงอเมลใสความ นางปาร

ชาต พลพละ ผจดการสาขาของบรษททไอจ โดยอเมลดงกลาวถกสงไปยงองคกรตางๆ ทาใหนางปาร

ชาตเสFอมเสยชFอเสยง โดยนายสงครามถกแจงขอกลาวหามความผดฐานหมFนประมาทผอFนโดยการ

โฆษณา ตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 326 และมาตรา 328 ประกอบกบพ.ร.บ. คอมพวเตอร

มาตรา 14 (1) ซF งในกรณทานองเดยวกน กรณของ อานด4 ฮอล424 เปนคดหนFงทFผคนใหความสนใจกน

อยางมาก โดยอานด5นาเสนองานวจยเกFยวกบสทธแรงงานของคนงานในบรษท เนเชอรลฟรต และ

กลาวหาวาบรษทดงกลาวใหคาแรงทFต Fากวากฎหมายกาหนด โดยงานวจยน5 นเผยแพรออกไป

หลากหลายทF ทาใหถกต5งขอหาหมFนประมาทตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 326 และมาตรา 328

และตามมาตรา 14 (1) เชนเดยวกน (โดยภายหลงจากมการแกไขกฎหมาย ศาลจงไดยกฟองคดน5ไป)

นอกจากน5 ยงมกรณทFรฐใชความผดฐานหมFนประมาทฟองบคคลทFวพากษ วจารณ รฐหรอ

บคคลทFเกFยวของกบรฐดวย ซF งปรากฏใหเหนคดลกษณะน5 ในชวงพ.ศ. 2556 ในกรณของ มลลกา บญ

มตระกล425 ไดโพสรปภาพของตนกบยFงลกษณ และเขยนขอความวา “เสอ สงห กระทง” ซF งถกต5งขอ

กลาวหาวาสรางความเสFอมเสยใหกบนายกรฐมนตร เปนความผดฐานนาเขาขอมลปลอมหรอเทจโดย

ประการทFจะเกดความเสยหายแกผอFน (มาตรา 14(1))426 และความผดฐานนาเขาขอมลคอมพวเตอรทF

423 เครอขายพลเมองเนต. (2555). รายงานพลเมองเนตป 2554. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. กรงเทพฯ: เครอขาย

พลเมองเนต. หนา 13.

424 iLaw. (2561). มหากาพย ฟา รมไ ก ฟองคนงานพมา+เอน จโอฯ . สบคน เ ม2 อ 1 ม ถนายน 2563. จาก :

https://freedom.ilaw.or.th/blog/chickenfarmcases

425 อางแลว. รายงานพลเมองเนตป 56. หนา 19

426 มาตรา 14(1) : นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรปลอมไมวาทQ งหมดหรอบางสวน หรอ

ขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจ โดยประการท2นาจะเกดความเสยหายแกผอ2นหรอประชาชน

198

ปรากฏเปนภาพของผอFน (มาตรา 16)427 และกรณ นายสมชย กตญhตานนท428 (ชย ราชวตร) ถก

กลาวหาวาไดแสดงความเหนทางการเมองผานเฟซบคสวนตว และมขอความวา “กะหรFไมใชหญงชFว

กะหรFแคเรขายตว หญงคนชFวเรขายชาต” ซF งถกต5งขอหาในทานองเดยวกน

ประเดนทFนาสนใจสาหรบคดหมFนประมาทน5 คอ พฒนาการของการฟองคด ซF งในชวงตน

ของการบงคบใชกฎหมาย มกจะเปนกรณพพาทของประชาชนกบประชาชน หรอเอกชนกบ

ประชาชน ซF งดวยตวบทบญญตของกฎหมายในมาตรา 14(1) ทFเขยนไวแบบกวางๆ และไมมความ

ชดเจน ทาใหบทบญญตถกตความใหรวมถงประเดนหมFนประมาทไดดวย หากพจารณารวมกบขอ

ถกเถยงทFเกดข5นในการประชมพจารณารางกฎหมายฯ (ในบททF 4) กสามารถทาใหเขาใจถงการบงคบ

ใชทFชดเจนยFงข5น นอกจากเจาหนาทFทFไมเขาใจหลกการของกฎหมายแลว บทบญญตของกฎหมายยง

เอ5อใหสามารถตความเขากบกรณความผดฐานหมFนประมาทดวย และบอยคร5 งทFเกดคดหมFนประมาท

บนพ5นทFอนเตอรเนตจงถกฟองคดรวมกบ พ.ร.บ. คอมพวเตอร มาตรา 14 (1)

ตอมา อนดบท?สอง เปนคดอาชญากรรมทางคอมพวเตอร โดยลกษณะคดประเภทน5 ควรจะ

เปนหลกการและหวใจสาคญของพระราชบญญตฉบบน5 ความผดทFเปนอาชญากรรมทางคอมพวเตอร

ปรากฏอยในมาตรา 5 ถง มาตรา 13 เชน ความผดฐานเขาถงระบบคอมพวเตอรโดยมชอบ ความผด

ฐานเขาถงขอมลคอมพวเตอรโดยมชอบ ความผดฐานขดขวางการทางานของระบบคอมพวเตอร เปน

ตน ลกษณะของคดทFเกดข5น เชน กรณของ ภานวฒน เพญพฒนกฤษเสรมสข429 ถกต5งขอกลาวหา

ตาม พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ มาตรา 5 มาตรา 7 และมาตรา 9 เปนความผดฐานเขาถงระบบคอมพวเตอร

427 มาตรา 16 : ผใดนาเขาส◌◌ระบบคอมพวเตอรท2ประชาชนท2วไปอาจเขาถงไดซ2ง ขอมลคอมพวเตอรท2ปรากฏเปน

ภาพของผอ2น และภาพนQนเปนภาพท2เกดจากการสรางขQน ตดตอ เตม หรอดดแปลงดวยวธการทางอเลกทรอนกส

หรอวธการอ2นใด โดยประการท2นาจะทาใหผอ2นนQน เสยช2อเสยง ถกดหม2นถกเกลยดชง หรอไดรบความอบอาย ตอง

ระวางโทษจาคกไมเกนสามปและ ปรบไมเกนสองแสนบาท

ถาการกระทาตามวรรคหน2งเปนการนาเขาสระบบคอมพวเตอรโดยสจรต ผกระทาไมมความผด

ความผดตามวรรคหน2งเปนความผดอนยอมความได

ถาผเสยหายในความผดตามวรรคหน2งตายเสยกอนรองทกขใหบดา มารดา คสมรส หรอบตรของผเสยหาย

รองทกขไดและใหถอวาเปนผเสยหาย

428 โพสต ท เ ดย . (2556). ชย ราชวตรพบตา รวจค ดห ม2 นนายกฯ . สบคน เ ม2 อ 1 ม ถนายน 2563. จาก :

https://www.posttoday.com/social/general/230035

429 ผจดการออนไลน. (2555). คก 10 ป 10 เดอน “หนมแฮกเกอร” ลวงขอมล ATM กดเงน 3.6 แสน. สบคนเม2อ 1

มถนายน 2563. จาก: https://mgronline.com/crime/detail/9550000063986

199

ของผอFนโดยมชอบ, เขาถงขอมลคอมพวเตอรโดยมชอบ และความผดฐานแกไข เปลFยนแปลง

ขอมลคอมพวเตอรของบคคลอFนโดยมชอบ430 ตามลาดบ ซF งปรากฏการกระทาวาไดลวงขอมลเกFยวกบ

บญชธนาคาร และโอนเงนจากบญชของผอFนไปชาระคาสนคาและบรการของตนเอง อกกรณหนF ง

เอกวทย ทองดวรกล431 ปรากฏวาไดกระทาการแฮคบญชทวตเตอรของ ยFงลกษณ ชนวตร (ขณะน5น

ดารงตาแหนงนายกรฐมนตร) แลวตอมาไดใชบญชดงกลาวทวตขอความจานวน 8 ขอความ เปน

ขอความทFโจมตการทางานของรฐบาล ซF งถกต5งขอหาในทานองเดยวกน

คดอาชญากรรมทางคอมพวเตอรจะมงเนนทFจะปกปองคมครองตวระบบคอมพวเตอร

ขอมลคอมพวเตอร เพราะตองเปนไปตามหลกการของความปลอดภย ความนาเชFอถอของขอมล โดย

ในทางปฏบตการสบหาตวผกระทาความผดจะตองอาศยบคคลผมความร ความเชFยวชาญในการสบ

ยอนกลบไปถงอปกรณหรอเครFองคอมพวเตอรเพFอหาตวผกระทาความผด ซF งตามพ.ร.บ. คอมพวเตอร

ฯ ในประเทศไทยไดกาหนดคณสมบตและอานาจในการแตงต5งเจาหนาทFเพFอทาหนาทFดงกลาวแลว

และคดทFเปนอาชญากรรมทางคอมพวเตอร ไมไดมเพยงการเขาถงระบบหรอขอมลคอมพวเตอรโดยม

ชอบ ยงรวมถงการกระทาทFปลอยไวรสไปโจมตคอมพวเตอรของบคคลอFน การสงสแปมเมล (อเมล

ขยะ) เขาไปในอเมลบคคลอFน สรางความเดอดรอนราคาญ และทาใหเกดความเสยหายตอการทางาน

ของระบบคอมพวเตอร เปนตน

และ อนดบท?สาม เปนคดเกFยวกบหมFนพระบรมเดชานภาพ โดยลกษณะคดจะมความ

เกFยวของกบประเดนทางการเมอง มการต5งขอกลาวหาในความผดฐานนาเขาขอมลอนเปนเทจ โดย

ประการทFนาจะเกดความเสยหายตอความมFนคงแหงราชอาณาจกร (มาตรา 14(2))432 และความผดฐาน

430 มาตรา 5 : ผใดเขาถงโดยมชอบซ2 งระบบคอมพวเตอรท2มมาตรการปองกนการเขาถงโดยเฉพาะและมาตรการนQน

มไดมไวสาหรบตน ตองระวางโทษจาคกไมเกนหกเดอน หรอปรบไมเกนหน2งหม2นบาท หรอทQงจาทQงปรบ

มาตรา 7 : ผใดเขาถงโดยมชอบซ2 งขอมลคอมพวเตอรท2มมาตรการปองกนการเขาถงโดยเฉพาะและ

มาตรการนQนมไดมไวสาหรบตน ตองระวางโทษจาคกไมเกนสอบปหรอปรบไมเกนส2หม2นบาทหรอทQงจาทQงปรบ

มาตรา 9 : ผใดทาใหเสยหาย ทาลาย แกไข เปล2ยนแปลง หรอเพ2มเตมไมวาทQ งหมดหรอบางสวน ซ2 ง

ขอมลคอมพวเตอรของผอ2นโดยมชอบ ตองระวางโทษจาคกไมเกนหาป หรอปรบไมเกนหน2งแสนบาท หรอทQงจาทQง

ปรบ

431 เครอขายพลเมองเนต. (2555). รายงานพลเมองเนตป 2554. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. กรงเทพฯ: เครอขาย

พลเมองเนต. หนา 9.

432 มาตรา 14 (2) : นาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรอนเปนเทจ โดยประการท2นาจะเกดความเสยหาย

ตอความม2นคงของประเทศหรอกอใหเกดความต2นตระหนกแกประชาชน

200

นาเขาขอมลอนเก?ยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกร (มาตรา 14(3))433 ประกอบกบมาตรา 112 ตาม

ประมวลกฎหมายอาญา คดดงกลาวน5 มกจะถกพจารณาเปนคดพเศษ โดยจะใหเจาหนาทFจากกรม

สอบสวนคดพเศษ (DSI) หรอ กองบงคบการปราบปรามการกระทาความผดเกFยวกบอาชญากรรมทาง

เทคโนโลย (บก.ปอท.) เปนผรบผดชอบคด และในข5นตอนของการสบสวนสอบสวนรวมถงการ

พจารณาคดมกจะเปนการพจารณาคดแบบลบ ทาใหเจาหนาทFตารวจไมตองช5แจงรายละเอยดของคด

และคดประเภทน5 ถกเรยกอกชFอหนFงวา “คดลมเจา”

ซF งตวอยางคดทFเกดข5น เชน คดของ วภาส434 ถกกลาวหาวาโพสตขอความไมเหมาะสมและม

เน5อหาเขาขายหมFนพระบรมเดชานภาพบนเฟซบคสวนตว ในทานองเดยวกนคดของ วเศษ435 ถก

กลาวหาวาไดกระทาการโพสตขอความเกFยวกบสถาบนกษตรย และยงสงตอหรอเผยแพรขอความ

ดงกลาวดวยทาใหถกต5งขอหาเกFยวกบนาเขาขอมลคอมพวเตอรอนเปนความผดเกFยวกบความมFนคง

แหงราชอาณาจกร และเผยแพรขอมลทFเปนความผดตามมาตรา 14 (3) และ (5)436 และคดของ อาพล

หรอ อากง SMS437 ซF งถกต5งขอกลาวหาวาไดสงขอความอนเปนการดหมFนสถาบนกษตรย จานวน 4

ขอความ ไปยงโทรศพทมอถอของเลขานการของนายอภสทธT (ดารงตาแหนงนายกรฐมนตรใน

ขณะน5น)

การต5งขอหาดงกลาวมความสอดคลองกบสถานการณทางการเมอง เหตการณคนเส5อเหลอง-

เส5อแดงในพ.ศ. 2553 นบจากเดอนกมภาพนธมการเคลFอนไหวของคนเส5อแดง และเดอนเมษายน ทFม

การใชกาลงของรฐคร5 งใหญ ทาใหมผเสยชวตเปนจานวนมาก และชวงปลายปกลมคนเส5อแดงกลบมา

ชมนมใหญกนอกคร5 ง ชนนทร438 ถกต5งขอกลาวหาวาโพสตขอความทFหมFนพระบรมเดชานภาพ

จานวน 24 คร5 ง เปนความผดตามประมวลกฎหมายอาญามาตรา 112 และฐานนาเขาขอมลคอมพวเตอร

อนเปนความผดเกFยวกบความมFนคงฯ ตาม พ.ร.บ. คอมพวเตอร มาตรา 14 (3) ซF งบคคลทFถกฟองใน

ขอหาดงกลาวน5 โดยสวนมากจะเปนฝายทFตอตานรฐบาล เหนแยง คดคานตอการรฐประหาร อกกรณ

433 มาตรา 14 (3) : ขาเขาสระบบคอมพวเตอรซ2 งขอมลคอมพวเตอรใดๆ อนเปนความผดเก2ยวกบความม2นคงแหง

ราชอาณาจกรหรอความผดเก2ยวกบการกอการรายตามประมวลกฎหมายอาญา

434 iLaw. วภาส. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก: https://freedom.ilaw.or.th/th/case/20#circumstance_of_arrest

435 iLaw. วเศษ. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก: https://freedom.ilaw.or.th/th/case/24#additional_information

436 มาตรา 14 (5) : เผยแพรหรอสงตอขอมลคอมพวเตอรโดยรอยแลววาเปนขอมลคอมพวเตอรตาม (1) (2) (3) หรอ

(4)

437 iLaw. อางกง. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก: https://freedom.ilaw.or.th/th/case/21#detail

438 iLaw. ทหารอากาศเลนเฟซบค. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก: https://freedom.ilaw.or.th/th/case/179

201

หนF ง ธนยวฒ เปนผดแลเวบไซต (website administrator) แหงหนF ง ถกกลาวหาวานาเขาสระบบ

คอมพวเตอรซF งเปนขอมลคอมพวเตอรอนเกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกร และยนยอมใหผอFน

นาเขาขอมลคอมพวเตอรทFมเน5อหาทFไมเหมาะสม เปนความผดตาม พ.ร.บ. คอมพวเตอร มาตรา 14(3)

และมาตรา 15 และตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 แมธนยวฒจะขอยFนประกนตวหลายคร5 ง

ในช5นศาล แตถกปฏเสธทกคร5 ง439 ดงน5นจงเหนรองรอยของการบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ใน

ประเดนเกFยวกบสถาบนกษตรย ซF งสอดคลองตามความตองการของทางผพจารณารางกฎหมายทF

ตองการใหพระราชบญญตฉบบน5 คมครองไดถงประเดนเกFยวกบสถาบนกษตรยดวย

สFงทFนาสงเกตประการหนFงตอการบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ในขอหาหมFนพระบรมเด

ชานภาพ คอ การทาใหกฎหมายคอมพวเตอรถกใชเปนเครFองมอทางการเมองของผมอานาจ การ

วพากษ วจารณประเดนทางการเมองถกโยงใหเกFยวกบสถาบนกษตรย เพFอใหกลายเปนคดทFมความ

รนแรง ท5งการใชอานาจของกระทรวงไอซท และกระทรวงยตธรรม ทFรวมกนตรวจสอบพฤตกรรม

การใชงานอนเตอรเนตของประชาชน ดงน5นแลว ดวยบทบญญตทFมความคลมเครอ ไมชดเจน จง

สามารถตความใหเอาผดกบบคคลทFรฐเหนวามพฤตกรรมไมเหมาะสมไดอยางงายดาย และการ

พจารณาคดทFไมเปดเผย ยอมทาใหเกดการสรางบรรยากาศความกลวตอประชาชนทFออกมา

เคลFอนไหว การบงคบใชกฎหมายโดยการฟองดาเนนคดจงเปนวธการหนF งของรฐ ในการเขามา

ควบคมและจากดสทธและเสรภาพของประชาชนไดอยางชอบธรรม โดยใชกฎหมายเปนเครFองมอใน

การใหอานาจดงกลาว

จากคดทFเกดข5นและถกยกตวอยางประกอบในขางตน ทาใหเหนวาประเภทของการฟองรอง

ดาเนนคดมท5งคดทFเกFยวกบการปองกนตวระบบคอมพวเตอร (มาตรา 5 ถงมาตรา 13) และคดทFใช

คอมพวเตอรเปนเครF องมอในการกระทาความผด (มาตรา 14 ถงมาตรา 16) โดยจานวนของคดม

ความสมพนธกนอยางยFงกบสถานการณทางการเมองของสงคมไทยในขณะน5น หากชวงระยะเวลาทFม

เหตการณเคลFอนไหวทางการเมองเขมขน รนแรง ในชวงน5นจานวนของการเกดคดจะมจานวนสงข5น

ตามไปดวย และอกประเดนหนFงทFสนใจคอ การบงคบใชกฎหมายดงกลาวไปตามความตองการของผ

มอานาจในขณะน5น เชน การตความใหคมครองการทางานของรฐบาล การปกปองคมครองสถาบน

กษตรย เปนตน

439 เครอขายพลเมองเนต. (2556). รายงานพลเมองเนตป 2556. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. กรงเทพฯ: เครอขาย

พลเมองเนต. หนา 14.

202

5.1.3 การใชอานาจในการปดก4นการเผยแพรขอมลคอมพวเตอร

เมFอ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ มผลบงคบใช ทางกระทรวงไอซทเปนหนวยงานหลกในการใช

อานาจปดก5นการเขาถงขอมลคอมพวเตอร ตามมาตรา 20440 โดยเน5อหาทFใหอานาจในการปดก5นไดถก

บญญตไวอยางกวางๆ ท5งขอมลคอมพวเตอรทFอาจกระทบกระเทอนตอความมFนคงแหงราชอาณาจกร

หรอขอมลทFขดกบความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน จากการรวบรวมสถตการปด

ก5นเวบไซตจากโครงการอนเตอรเนตเพFอกฎหมายประชาชน (iLaw) ต5งแต พ.ศ. 2550 – 2556 พบวาม

การปดก5นเวบไซตไปจานวน 107,830 ยอารแอล (URLs)

รปภาพท? 2: สถตแสดงจานวนเวบไซตท?ถกปดก4นในชวง พ.ศ. 2550-2556

440 มาตรา 20 ในกรณท2การกระทาความผดตามพระราชบญญตนQ เปนการทาใหแพรหลายซ2 งขอมลคอมพวเตอร ท2

อาจกระทบกระเทอนตอความม2นคงแหงราชอาณาจกร ตามท2กาหนดไวในภาคสอง ลกษณะ 1 หรอลกษณะ 1/1 แหง

ประมวลกฎหมายอาญา หรอท2มลกษณะขดตอความสงบเรยบรอยหรอศลธรรมอนดของประชาชน พนกงาน

เจาหนาท2 โดยไดรบความเหนชอบจากรฐมนตร อาจย2นคารอง พรอมแสดงพยานหลกฐาน ตอศาลท2มเขตอานาจ

ขอใหมคาส2งระงบการทาใหแพรหลายซ2งขอมลคอมพวเตอรนQนได

ในกรณท2ศาลมคาส2งใหระงบการทาใหแพรหลายซ2 งขอมลคอมพวเตอรตามวรรคหน2 ง ใหพนกงาน

เจาหนาท2ท าการระงบการทาใหแพรหลายนQ นเอง หรอส2งใหผ ใหบรการระงบการทาใหแพรหลายซ2 ง

ขอมลคอมพวเตอรนQนกได

2 2071

28705

45357

5078

21248

5369

0

10000

20000

30000

40000

50000

2550 2551 2552 2553 2554 2555 2556

จานวน URLs ท1ถกปดกNนการเขาถง

จานวน URLs

203

หากแบงจานวนเวบไซตทFถกปดก5นในแตละปพบวา ในพ.ศ. 2550 จานวน 2 URLs พ.ศ.

2551 จานวน 2,071 URLs พ.ศ. 2552 จานวน 28,705 URLs พ.ศ. 2553 จานวน 45,357 URLs พ.ศ.

2554 จานวน 5,078 URLs พ.ศ. 2555 จานวน 21,248 URLs และพ.ศ. 2556 จานวน 5,369 URLs และ

จากสถตเหนไดอยางชดวาใน พ.ศ. 2553 จานวนการปดก5นพงสงมากทFสด

ในการปดก5นประเภทของเน5อหาทFกระทรวงไอซทยFนคารองตอศาลมากทFสด 3 อนดบแรก

คอ อนดบหน?ง เน5อหาและภาพซF งเปนความผดฐานหมFนพระบรมเดชานภาพ จานวน 82,418 URLs

อนดบสอง เน5อหาและภาพลามกอนาจาร จานวน 24,139 URLs อนดบสาม เน5อหาเกFยวกบยาและการ

ทาแทง สวนเน5อหาทFเกFยวกบระบบคอมพวเตอร เชน เวบไซตปลอม เวบไซตทFหลอกลวงผบรโภค

หรอหลอกลวงขอมลดานการเงนจากเหยFอน (Pharming) จานวน 636 URLs

ประเดนเรFองหมFนพระบรมเดชานภาพ นอกจากจะถกใชดาเนนคดเปนจานวนมากแลว การ

ปดก5นเน5อหาทFเกFยวของยงคงมจานวนสงมากตามไปดวย จากสถตจานวนทFถกปดก5นเรFมสงมากข5น

ในพ.ศ. 2552 ซF งสอดคลองการสถานการณทางการเมองในขณะน5น และในพ.ศ. 2553 ภายใตรฐบาล

นายอภสทธT มการสรางวาทกรรมทางการเมองเกFยวกบสถาบนกษตรยอยมาก ทาใหจานวนการปดก5น

เวบไซตพงสงข5นมากกวาเดมถง 45,357 URLs (จากพ.ศ. 2552 จานวน 28,705 URLs) ประกอบกบ

วธการปดก5นเวบไซตในขณะน5น ใชการกาหนดชวงของการปดก5น เชน ชวงทF 0 – 255 ทาใหจานวน

การปดก5นถกปดท5งหมด 256 URLs โดยอาจมจานวนของเวบไซตทFไมเกFยวของรวมอยดวยกได

แตจานวนของการปดก5นเวบไซตไมปรากฏในชวงทFรฐบาลใชอานาจประกาศสถานการณ

ฉกเฉน ตาม พ.ร.ก. การบรหารราชการในสถานการณฉกเฉน พ.ศ. 2548 (พ.ร.ก. ฉกเฉนฯ) มเพยง

เอกสารเรFอง การขอปดก5นเวบไซตถงรฐมนตรกระทรวงไอซท ใหดาเนนการปดก5นเวบไซตจานวน

36 เวบไซต โดยอางวาเวบไซตดงกลาวไดเผยแพรขอมลขาวสารทFอาจสงผลกระทบตอความมFนคง441

และในชวงปลายพ.ศ. 2553 มการรเรFมโครงการลกเสอไซเบอร ทาใหเกดการตFนตวในการปดก5น

เวบไซตข5นอกระลอกหนFง นอกจากรฐจะใชอานาจตาม พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯแลว รฐยงไดยFนคารอง

ขอใหปดก5นเน5อหาทFไมเหมาะสมตอผใหบรการในตางประเทศ เชน กเกล (Google) และเฟซบค

(Facebook) เนFองจากวา URLs หรอเน5อหาทFตองการปดก5นถกจดเกบอยในเซรฟเวอร (server) ใน

ตางประเทศ

441 อางแลว. ประชาชาตธรกจ. เปดรายช2อ 36 เวบไซต โดนคาส2ง กอฉ ส2งปด กบแถลงการณณคดคานของเครอขาย

พลเมองเนต.

204

กรณการปดก5นเน5อหาโดยกเกล จาก Transparency Report442 ทางรฐบาลไทยยFนคารองขอให

ปดก5นและลบเน5อหาทFไมเหมาะสม ในชวงพ.ศ. 2550-2556 พบวามจานวน 21 คาขอ และ 729 รายการ

ซF งมรายละเอยดของเหตผล เชน เปนเน5อหาทFเกFยวกบการวจารณรฐบาล เน5อหาหมFนประมาท และ

เน5อหาทFมความรนแรง จากเงFอนไขการปดก5นหรอลบเน5อหาออกของกเกลจะพจารณาจากเหตผลของ

ทางรฐบาลทFสงเขามา วาเน5อหาดงกลาวมลกษณะละเมดกฎหมายภายในประเทศและขดกบเงFอนไข

ของแพลตฟอรมของกเกลดวยหรอไม

รปภาพท? 3: แสดงจานวนคาขอจากรฐบาลไทยใหปดก4นขอมลและนาเน4อหาออก

ทFมา : รายงานคาขอของรฐบาลไทยใหนาเน5อหาออกจากกเกล (Government requests to remove

content Thailand)

ในระยะเวลา 6 ป ทางกเกลไดจากดเน5อหาตามคาขอจากรฐบาลไทย จานวน 352 รายการ โดย

สวนใหญเปนการปดก5นและลบเน5อหาจากแพลตฟอรมยทป โดยเปนการจากดเฉพาะผใชในประเทศ

ไทย ใหไมสามารถเขาถงเน5อหาดงกลาวน5นได แตจากรายงานยงพบวา คาของจากรฐบาลไทย

บางสวนทFใหกเกลดาเนนการลบเน5อหาทFวโลก ดวยเหตผลวาเปนเน5อหาเกFยวกบหมFนประมาท

442 อางแลว. รายงานการย2นคาขอจากรฐบาลใหลบเนQอหาโดยความรวมมอจากกเกQล.

205

ราชวงศของไทย จานวน 298 รายการ ทางกเกลไดปฏเสธทFจะดาเนนการตามคาขอน5นท5งหมด และให

เหตผลวาคาขอของรฐบาลไทยน5นไมไดเปนเหตผลในดานประโยชนสาธารณะ ดงน5นสดสวนในการ

นาเน5อหาออกหรอลบเน5อหาอยทFประมาณ 48% จากคาขอท5งหมด

สวนรายงานของเฟซบคเปดเผยวามคารองจากประเทศไทยใหปดก5นการเขาถงขอมลของ

ผใชงาน จานวน 5 ราย แตทางเฟซบคไมไดช5 แจงวาไดทาการปดก5นขอมลดงกลาวหรอไม และ

รายงานของฟรดอมเฮาส443 ระบวาแมดผวเผนจานวนสถตของการปดก5นเน5อหาบนเวบไซต อาจจะม

บางชวงทFลดลงจากปกอนหนา แตตรวจพบหมายศาลทFใหปดก5นเวบไซตมากถง 5,369 URLs โดย

คาสFงศาลระบเปลFยนแปลงไปจากเดมวา หากมการนาเขาขอมลคอมพวเตอรทFมลกษณะเดยวกนกบทF

เคยขอปดก5นไปแลว ใหพนกงานเจาหนาทFทาการระงบการทาใหแพรหลายซFงขอมลดงกลาวได ซF งกา

กระทาดงกลาวทาใหเกดการตรวจสอบและตดตามการทางานไดยากมากข5น หากเปนเชนน5น สถตทFม

จานวนลดลง จงไมสามารถแนใจไดวามการปดก5นหรอการจากดสทธของประชาชนทFลดลงตามดวย

หรอเปนเพยงกระบวนการปดก5นเวบไซตในรปแบบใหมทาใหการตดตาม ตรวจสอบไมสามารถทา

ได

ดงน5นจากสถตทาใหเหนวาปดก5นเวบไซตมความสมพนธไปกบทศทางทางการเมองดวย การ

เคลFอนไหวของประชาชน ท5งการแสดงความเหน การเผยแพรขอมลผานเวบไซต คลปวดโอ บทความ

ทางการเมอง ยFงสอดรบกบจานวนของการถกปดก5น ทาใหเหนถงการถกจากดสทธและเสรภาพของ

ประชาชนอยางชดเจน การบงคบใชอานาจในการปดก5นเวบไซต (ตามมาตรา 20) ระหวางพ.ศ. 2550

ถง 2556 ถกบงคบใชอยางเขมขนเกอบจะทกชวงของการเปลFยนผานรฐบาล โดยจากรายงานท5งใน

และตางประเทศพบวา เน5อหาทFรฐพยายามจะปดก5นหรอลบไมใหเผยแพรตอประชาชนในประเทศ

ไทย เปนเน5อหาทFมความเกFยวของกบสถาบนกษตรย เมFอพจารณาจากขอถกเถยงในการประชมการ

พจารณารางกฎหมายฯรวมดวยแลว ถอวารฐบงคบใชกฎหมายตามความตองการและเจตนารมณของ

ผรางกฎหมายไดอยางชดเจน

อยางไรกตามภาพรวมของการบงคบใชกฎหมายในชวงพ.ศ. 2550-2556 เหนวา บทบาทของ

พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ มท5งคดอาชญากรรมทางคอมพวเตอร คดความผดเกFยวกบเน5อหา และการใช

อานาจในการปดก5นการเผยแพรเวบไซต โดยในการบงคบใชกบคดทFเกFยวกบอาชญากรรมทาง

คอมพวเตอร เปนไปตามหลกการของกฎหมาย สวนการบงคบใชตอคดความผดเกFยวกบเน5อหาพบวา

การตความบทบญญตไมเปนไปตามหลกการของกฎหมาย แตกลบเปนไปตามเจตนารมณของผราง

443 เครอขายพลเมองเนต. (2559). ฟรดอมเฮาสจดระดบเสรภาพออนไลนไทยไมเสร ตกต2ากวาพมา. สบคนเม2อ 1

มถนายน 2563. จาก: https://thainetizen.org/2014/12/freedom-net-2014-thailand/

206

กฎหมายทFไดกาหนดไวต5งแตการพจารณารางกฎหมายฯ เพราะจากคดทFเกดข5นสวนใหญเปนความผด

เกFยวกบการหมFนประมาท โดยรฐเองกเปนผใชกฎหมายดาเนนคดกบประชาชนดวยเชนกน และยงถก

ใชไปกบความผดเกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกร และความผดทFเกFยวกบสถาบนกษตรย ใน

ทานองเดยวกน การใชอานาจปดก5นเวบไซต ทFผรางกฎหมายตองใชแกปญหาทFเกดข5นในสงคมไทย

คอมความพยายามจะปดก5นเน5อหาทFพาดพงถงสถาบนกษตรย ปรากฏในรปแบบท5งใชอานาจตาม

พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ โดยในเรFมตนเปนการดาเนนการผานกระทรวงไอซทเปนหลก และขยายการ

ดาเนนการภายใตโครงการลกเสอไซเบอรซF งกระทรวงไอซทกลายเปนผรบผดชอบแทน และมขยาย

การปดก5นเวบไซตหรอแพลตฟอรม โดยการยFนคาขอไปยงผใหบรการอยตางประเทศ เชน การขอ

ความรวมมอจากเฟซบคและกเก5ล เพFอใหปดก5นเน5อหาทFรฐบาลเหนวาไมเหมาะสม

ดงน5นบทบาทการบงคบใชของพ.ร.บ. คอมพวเตอร (พ.ศ. 2550-2556) จงเปนการใชกฎหมาย

ในทศทางทFจากดสทธและเสรภาพของประชาชนผานบทบญญตทFคลมเครอ ไมชดเจน และมรองรอย

ของการขยายขอบเขตของกฎหมายเพFอใชเปนเครFองมอในการปราบปรามทางการเมองและสราง

อานาจอนชอบธรรมใหกบรฐ กลาวคอ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ มความสมพนธอยางมากตอบรบทของ

สงคมไทยในชวงสถานการณทFเกFยวของกบการเมอง ซF งกฎหมายฉบบน5 ถกบงคบใชเพFอกดกน

ประชาชนจากการมสวนรวมทางการเมอง โดยรฐมความพยายามใชเหตผลตางๆเพFอกดทบสทธของ

ประชาชน รวมถงการสรางบรรยากาศความกลวใหกบประชาชนดวยเชนกน และการกระทาของรฐ

ดงกลาวสามารถกระทาไดผานอานาจทFกฎหมายกาหนดใหโดยผมอานาจในในขณะน5น

5.2 ชวงท?สอง การบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ต4งแต พ.ศ. 2557 ถง 2562

หลงการรฐประหารในวนทF 22 พฤษภาคม 2557 ทหารเขามามบทบาทแทรกแซงทางการเมอง

อกคร5 ง ในระยะเวลาไมถง 24 ชFวโมง และมประชาชนถกฟองดวย พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ จานวน 1

ราย444 ทาใหจานวนของประชาชนทFถกฟองรองดาเนนคดดวย พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ สงข5นตามลาดบ

นอกจากน5นมการออกประกาศ/คาสFงคณะรกษาความสงบแหงชาตเพFอใชในการควบคมและรบมอกบ

สFอออนไลนและสFอกระแสหลกจานวนหลายฉบบ เชน คาสFงทF 12/2557445, ประกาศทF 26/2557446 และ

444 ILaw.อภชาต. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก: https://freedom.ilaw.or.th/th/case/576

445 คาส2งคณะรกษาความแหงชาต ฉบบท2 12/2557 เร2อง ขอความรวมมอจากส2อสงคมออนไลน.

446 ประกาศคณะรกษาความแหงชาต ฉบบท2 26/2557 เร2อง การดแล และสอดสองการใชส2อสงคมออนไลน.

207

ประกาศทF 97/2557447 เปนตน ซF งการกระทาดงกลาวแสดงใหเหนถงความตองการเขามาควบคมจากด

สFอเปนสาคญ การรฐประหารในคร5 งน5 แตกตางจากในพ.ศ. 2549 เพราะจะเหนไดวาคณะรฐประหาร

เตรยมรบมอกบการเคลFอนไหวของประชาชนบนพ5นทFออนไลนมาไวเปนอยางด ท5งการบงคบใช

พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ และ คาสFง คสช. ดงน5น ในสวนน5จะทาการศกษาใหเหนถงบทบาทหนาทFของ

พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ทFมความสมพนธกนอยางมนยสาคญกบบรบทสงคมต5งแตการรฐประหารใน

พ.ศ. 2557 จนถงการเลอกต5งสมาชกสภาผแทนราษฎรในเดอนมนาคม 2562

5.2.1 สถานการณทางการเมองและการเคล?อนไหวของส?อในพ4นท?อนเตอรเนต

ความตงเครยดของสถานการณทางการเมองสบเนองมาต5งแต พ.ศ. 2556 จนกระทFงวนทF 20

พฤษภาคม 2557 สองวนกอนหนาทFทหารจะเขามาทาการปฏวต ทางกองทพบกไดประกาศใชกฎ

อยการศกทFวราชอาณาจกร และต5งกองอานวยการรกษาความสงบเรยบรอย (กอ.รส.) ข5น เหตการณ

ความขดแยงทางการเมองทFทาใหสงผลใหทหารตองทาการปฏวต นบเปนคร5 งทF 13 ในประวตศาสตร

ไทย448

ในการรฐประหารคร5 งน5 สFอออนไลนกลบมาทาหนาทFเปนพ5นทFการรายงานสถานการณ

ประเดนทางการเมองอกคร5 ง ประชาชนแสดงความคดเหนบนเครอขายสงคมออนไลนอยางไมเกรง

กลว การแชรคลปวดโอ โพสตขอความวพากษวจารณและตอตานการรฐประหาร ทาใหคณะรกษา

ความสงบแหงชาต (คสช.) มมาตรการเขามาควบคมประชาชน ท5งการสอดแนม การลวงล5าในขอมล

สวนตวของผใชอนเตอรเนต โดยมาตรการดงกลาวมท5งกฎหมายทFบงคบใชอย เชน ประมวลกฎหมาย

อาญา, พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ และประกาศ/คาสFง คสช. หลายฉบบ การออกประกาศหรอคาสFงเปนการ

สรางความชอบธรรมในการใชอานาจของคณะรฐประหารไดเปนอยางด

หลงการยดอานาจ คสช.จะเรยกใหบคคลท5งนกการเมอง นกเคลFอนไหว นกวชาการ รวมถง

สFอมวลชน เขามารายงานตวยงคายทหาร หรอมกจะคนหกบการเรยกวา “ปรบทศนคต” โดยใน

ระหวางการควบคมตวบคคลเหลาน5จะถกสอบถามเกFยวกบประเดนและทศนคตทางการเมอง บางราย

447 ประกาศคณะรกษาความแหงชาต ฉบบท2 97/2557 เร2 อง การใหความรวมมอตอการปฏบตงานของคณะรกษา

ความสงบแหงชาตและการเผยแพรขอมลขาวสารตอสาธารณะ.

448 ม ต ช น อ อ น ไ ล น . (2562). บ ท น า 5 ป ร ฐ ป ร ะ ห า ร . ส บ ค น เ ม2 อ 1 ม ถ น า ย น 2563. จ า ก :

https://www.matichon.co.th/article/news_1505796

208

ถกควบคมตวไวนานถง 24 วน449 โดยไมทราบวาตนอยทFใด ไมสามารถตดตอบคคลภายนอกได

เพราะถกยดอปกรณการสFอสารทกชนด กอนการปลอยตว บคคลผถกควบคมตวจะถกบงคบใหเซน

เอกสารโดยมเงFอนไขวาจะไมออกมาแสดงความคดเหนทางการเมอง หรอไมเคลFอนไหวทางการเมอง

แตสFงทFรายแรงไมแพกนคอ การถกบงคบใหสงมอบรหสผานบญชเฟซบค แกเจาหนาทFทหารดวย450

ในขณะเดยวกนรฐเขามามบทบาทเปนผใชงานสFอเชนเดยวกบประชาชน ท5 งการใชสFอ

กระแสหลกและสFอออนไลน ในระหวางน5น ไดออกประกาศและคาสFงเกFยวกบสFอเปนจานวนมาก

และยงมกระบวนการแทรกแซงและตรวจสอบประชาชนทFใชงานอนเตอรเนต ตลอดจนการสอดสอง

หรอจบกมประชาชนหลายรอยคน การกระทาดงกลาวอางความชอบธรรมจากประกาศและคาสFงทF

ออกมา รวมถงอาศยอานาจตามมาตรา 44 ดวย ความพยายามในการควบคมและจากดสทธและ

เสรภาพดานสFอออนไลนปรากฏใหเหนชดดวยการผลกดนออกกฎหมายชด “เศรษฐกจดจทล” ทFม

ขอบเขตกวางขวาง เชน กฎหมายเกFยวกบความมFนคงปลอดภยไซเบอร กฎหมายคมครองขอมลสวน

บคคล กฎหมายพฒนาดจทลเพFอเศรษฐกจและสงคม เปนตน โดยรางกฎหมายดงกลาวถก

วพากษวจารณท5งจากนกวชาการและประชาชนวาจะสงผลกระทบตอสทธและเสรภาพ และสทธ

ความเปนสวนตว รวมถงจะเปนการจากดสทธในการแสดงออกของประชาชนดวย

ในชวงการรฐประหารของ คสช. การเคลFอนไหวประเดนการเมองบนพ5นทองถนนหรอการ

ออกไปชมนมไมคอยมผคนเขารวม เพราะเกดความกลวตอการถกจบไปดาเนนคด ในทางกลบกนการ

เคลFอนไหวบนพ5นทFออนไลนเปนไปอยางเขมขน ประชาชนฝายเหนดวยกบรฐบาลกออกมา

เคลFอนไหวตอสกน ท5งสรางเพจทางการเมองตอตานฝายตรงขามกบรฐบาล เชน เพจตอตานระบอบ

ทกษณ พลงประชาชนโคนลมทกษณ เดรจฉานนวส เปนตน ซF งเน5อหาจะนาเสนอภาพความจงรกภกด

ตอสถาบนกษตรย และกลาวหาทกษณ รวมถงทางหนวยงานรฐยงสรางเพจ เชน กองการสFอสารหนวย

บญชาการทหารพฒนา451 เพFอใชสFอสารและแสดงจดยนทางการเมองดวย

นอกจากรฐบาลและฝายสนบสนนรฐบาลจะใชสFอในการเคลFอนไหวแลว ทางดานประชาชน

ฝายตอตานรฐบาลกเคลFอนไหวตอประเดนทางการเมองเชนกน มการเกดข5นของแฟนเพจ (Fan Page)

ในเฟซบค จานวนมาก ท5งเพจ ไขแมว (ภายหลงเปนไขแมว V.2), การเมองไทย ในกะลา, หยดดด

449 ประชาไท. (2559). ศนยทนายความเพ2อสทธมนษยชน เรยกรองปลอยตว กรกสดา คณะเสน ทนท ชQ คมตวเกด

กฎหมายกาหนด. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก: https://prachatai.com/journal/2014/06/54160

450 ประชาไท. (2559). ศาลไมใหประกน หนมชปายหนาหอศลป เจอพวง 112. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก:

https://prachatai.com/journal/2014/05/53667

451 เพจกองการส2อสารหนวยบญชาการทหารพฒนา : https://www.facebook.com/afdccommd/

209

จรตประเทศไทย ถอไดวาเปนอกรปแบบหนF งของการเคลFอนไหวทางการเมองของประชาชน

นอกจากการแสดงความเหนตามเพจของสานกขาวและสFอตางๆ การสรางแฟนเพจของตนเองหรอ

กลมเครอขายทFมความเหนในทศทางเดยวกนจงเปนการแสดงจดยนทางการเมองไดผานพ5นทF

ออนไลนอกชองทางหนFง เพจเสยดสทางการเมองสวนใหญจะนาเสนอเน5อหาเกFยวกบการทางานของ

รฐ การวพากษวจารณการใชอานาจตางๆ ผานรปตดตอลอเลยน หรอมมตลก ซF งการกระทาดงกลาว

ทาใหรฐบาลหนมาใชอานาจตามกฎหมายคมครองตนเองมากข5น

ไมเพยงการสรางแฟนเพจ การเคลFอนไหวบนพ5นทFออนไลนยงมรปแบบของการใชสFอสราง

ความปFนปวนในสงคม ซF งวธการทFปรากฏใหเหนชดเจนคอ การสรางเฟคนวส (Fake news) หรอขาว

ปลอม ซF งรปแบบของเฟคนวส ม 7 รปแบบ452 1. ขาวเสยดสหรอลอเลยน (Parody) จะมลกษณะเชน

การตดตอภาพลอเลยนใหเกดความตลกขบขน แตไมไดมเจตนาจะสรางความเสยหายใหบคคลอFนใด

2. ขาวทFสรางจากเชFอมโยงทFผด (False Connection) เชน การนาเสนอขาวทFพาดหวขาว หรอเน5อหา

ไมไดมทศทางเดยวกน หรอ ภาพประกอบกบเน5อหาไมไดมความสมพนธกน) 3. ขาวทFสรางความ

เขาใจผด (Misleading Content) ซF งขาวในลกษณะน5จะกระทาดวยการสรางใหเกดความเขาใจตอผรบ

ขอมลขาวสาร เชน สรางใหเขาใจผดในตวบคคล หรอสรางใหเขาใจผดในเน5อหาขอมล 4. ขาวทF

เน5อหาขอมลไมเปนจรง (False Context) เชนการนาเอาเน5อหามาจากประเดนหนFง และเอาเหตการณ

อFนมาใสผสมรวมดวย 5. ขาวทFอางแหลงทFมาไมนาเชFอถอ (Imposter Content) เชน นาเน5อหาขอมล

แลวอางวานาขอมลมากจากแหลงน5 นาเชFอถอ หรอ บคคลในตาแหนงสาคญ ซF งในความเปนจรงแลว

เน5 อหาขอมลน5 นไมไดมาจากบคคลทFนาเชFอถอหรอแหลงขาวไมนาเชFอถอ 6. ตดตอ ดดแปลง

(Manipulated Content) เปนลกษณะของการนาเสนอขอมลขาวสารทFมขอเทจจรงอยบาง บางสวน แต

ไมท5งหมด โดยจะเอาขอเทจจรงน5นมาตดแตง ดดแปลงขอมลเพFมเตม โดยมเจตนาเพFอใหบคคลอFน

เชFอวาเปนขอมลจรง และตองการใหผรบสารเกดความสบสน 7. ขาวปลอม 100% (Fabricated

Content) เปนเน5อหาขอมลทFสรางปลอมข5นมาท5งหมด โดยตวอยางทFปรากฏใหเหนชดบนพ5นทFสFอ

อนเตอรเนต เชน ตดตอรปภาพผเขารวมฟงเวทปราศรย ‘เวทพลงประชารฐ’453 หรอการสรางโพส

สารวจความคดเหนตอประเดนทางการเมองตางๆ เปนตน

452 Rainmaker. (2561). รจก Fake News 7 รปแบบท2เราเจอกนทกวนบน Facebook, Twitter. สบคนเม2อ 10 มถนายน

2563. จาก : https://www.rainmaker.in.th/7-type-of-fake-news/?fbclid=IwAR3es_yRCaCLDkPs6CtZ3jK1LMkEfN-

JM2m55dv9Mmp0jL4z0sxINRGVltg

453 ประชาไท. (2562). เปด 5 Fake Newsในรอบป เชคพรรคตQงใหมท2 ผบ.ทบ. บอกวา ปลอยขาวปลอมมอมวยรน.

สบคนเม2อ 10 มถนายน 2563. จาก : https://prachatai.com/journal/2019/08/83845

210

แนวโนมของการบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ จะถกปรบใชไปในทศทางใหม เพFอให

ตอบสนองตอผมอานาจทางการเมองในขณะน5น ซF งการขยายขอบเขตออกไปทาใหประชาชนเรFมเกด

ภาวะความกลว เพราะวาไมอาจทราบไดเลยวา ตนจะกระทาการใดบางทFอาจเปนความผดได ประกอบ

กบกรณของการปดก5นเวบไซต แมจะไมสามารถระบไดอยางชดเจนวา จานวนของการปดก5นเวบไซต

มมากกวาหรอนอยกวาในชวงหกปกอนหนาการรฐประหาร แตการใชอานาจการปดก5นตาม พ.ร.บ.

คอมพวเตอรฯ ในมาตรา 20 กลบถก ประกาศ คสช. ทF 26/2557 ใหอานาจยกเวนการกระทาตาม

พระราชบญญตดงกลาว คอการใหเจาหนาทFทFมอานาจสามารถปดก5นเวบไซตไดโดยไมตองขออานาจ

จากศาลหรอความเหนชอบจากรฐมนตรกอน การใชอานาจดงกลาวจงกลายเปนการละเมดตอสทธ

และเสรภาพอยางชดเจน สอดคลองกบรายงานจากฟรดอมเฮาสทFรายงานวาเสรภาพบนโลก

อนเตอรเนตในสงคมไทยกาลงถกคกคามอยางมาก454

นอกจากน5 พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ถกใชเปนเครFองมอในการฟองปดปาก หรอ SLAPPs ดวย

การดาเนนคดในความผดฐานหมFนประมาทดวยมาตรา 14 ทาใหบรรยากาศการเคลFอนไหวทาง

การเมองออนลง เนFองดวยบคคลทFเคลFอนไหวทางการเมองถกดาเนนคดโดย พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ

เปนจานวนมาก การฟองคดปดปากถอเปนวธการใหมทาใหนกกจกรรม นกเคลFอนไหวในประเดน

ทางการเมองตกอยในฐานะผกระทาความผดตาม พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ จากสถานการณทFเกดข5นจะ

เหนวา รฐเขามามบทบาทในการใชพ5นทFสFอออนไลนโตตอบประชาชนมากข5น มรปแบบลกษณะ

วธการแนวใหม ท5งการใชขาวปลอม รวมถงการขยายอานาจอนชอบธรรมตามกฎหมาย ซF งท5งกอน

หนาทFจะแกไขกฎหมายและภายหลงการแกไขกฎหมายแลว กฎหมายฉบบน5 ยงถกใชเปนเครFองมอ

ของรฐอยางตอเนFองเรFอยไป

5.2.2 การใชอานาจในการฟองรองดาเนนคด

จากการรวบรวมสถตคดจากสานกงานศาลยตธรรมพบวาต5งแต พ.ศ. 2557 – 2562 มคดทF

เกดข5นจานวน 4,137 คด455 โดยหลงจากการรฐประหารเพยง 1 วน มประชาชนถกฟองดาเนนคดดวย

ขอหาหมFนพระบรมเดชานภาพ และจากน5นกปรากฏการดาเนนคดกบประชาชนในขอหาเดยวกนอก

เปนจานวนมาก บทบาทของ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ไมไดถกใชเพยงฟองคดทางการเมองเทาน5น ยงถก

454 iLaw. (2562). เสรภาพออนไลนโลกยงวกฤต ไทยยงไรเสรภาพหาปซอน. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก:

https://freedom.ilaw.or.th/node/752

455 สานกงานศาลยตธรรม. สถตความผดตอ พ.ร.บ. วาดวยการกระทาความผดเก2ยวกบคอมพวเตอร 2550. สานกงาน

ศาลยตธรรม. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก: https://oppb.coj.go.th/th/content/category/detail/id/8/cid/2101/iid/166875

211

ใชฟองคดโดยเอกชนและโดยประชาชนดวยกนเองอยจานวนหนFง มการฟองคดรปแบบใหมทFทาให

กฎหมายฉบบน5ตองรบภาระเพFมข5น เชน การนาเอาไปฟองคดปดปาก (SLAPPs) และขยายขอบเขต

ไปคมครองรฐและบคคลทFเกFยวของกบรฐดวยเชนกน

รปภาพท? 4 : สถตแสดงจานวนคด พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ท?ข4นสศาล พ.ศ. 2557 – 2562

จานวนของคดทFเกดข5นในแตละปสามารถแบงออกไดดงน5 ใน พ.ศ. 2557 จานวน 125 คด

พ.ศ. 2558 จานวน 452 คด พ.ศ. 2559 จานวน 874 คด พ.ศ. 2560 จานวน 886 คด พ.ศ. 2561 จานวน

978 คด และ พ.ศ. 2562 จานวน 823 คด (ในพ.ศ. 2562 ชวงเดอนมกราคม-มนาคม มจานวน 267 คด)

โดยประเภทคดทFปรากฏมากทFสดในชวงหลงการรฐประหาร 2557 คอ อนดบหนFง คดหมFนพระบรม

เดชานภาพ อนดบสอง คดทFเกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกร และอนดบสาม เปนคดหมFน

ประมาท ซF งจะเหนวา ทศทางของการบงคบใชในการฟองรองดาเนนคดสวนทางกนกบชวงเวลาหลง

การรฐประหาร 2549 (ทFคดหมFนประมาทมจานวนสงเปนอนดบทFหนF ง) มขอสงเกตวา คดประเภท

หมFนพระบรมเดชานภาพ ปรากฏใหเหนมากทFสดอาจมความสอดคลองไปกบภาระกจสาคญทFรฐบาล

มงเนนทFจะปกปอง ดงทFกลาวไวในประกาศ คสช. ฉบบทF 1 วาจะปกปองเทดทนดารงรกษาไวซF ง

สถาบนพระมหากษตรย456 ดวยในอกปจจยหนFง

456 ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต. ฉบบท2 1/2557 เร2อง การควบคมอานาจการปกครองประเทศ

125

451

874 886978

823

0

200

400

600

800

1000

1200

2557 2558 2559 2560 2561 2562

จานวนคดท1เกดขNนในพ.ศ. 2557-2562

จานวนคด

212

หากจะอธบายลกษณะของคดทFเกดข5น อนดบหน?ง คดหมFนพระบรมเดชานภาพ โดยลกษณะ

ของคดยงคงถกใชเปนเครFองมอในการฟองดาเนนคดเรFอยมา ปรากฏคดแรกหลงจากการรฐประหาร

คอ คดของ อภชาต457 ถกต5งขอหาวากระทาความผดฐานนาเขาขอมลอนเกFยวกบความมFนคงแหง

ราชอาณาจกร ตามมาตรา 14 (3) และความผดฐานหมFนพระบรมเดชานภาพ มาตรา 112 ตามประมวล

กฎหมายอาญา หลงจากน5นมการฟองคดตอบคคลอFนในลกษณะเดยวกนเปนจานวนมาก ซF งเปนชวง

หลงการรฐประหารไดเพยงไมนาน เชน คด เธยรสธรรม458 ถกแจงขอกลาวหาวาไดโพสตขอความ

และรปภาพวจารณ คสช. และมเน5อหาทFพาดพงสถาบนกษตรยจานวน 5 ขอความ เชน การวจารณ

ปรชญาเศรษฐกจพอเพยงและการทางานของกษตรยไทย, โพสตโจมตประยทธ แมตอมา เธยรสธรรม

ใหการรบสารภาพวากระทาการดงกลาวจรง ทานองเดยวกบคดของ ปยะ459 ทFกระทาการโพสต

ขอความลงในเฟซบคเชนเดยวกน โดยถกกลาวหาวาเปนขอความทFมเน5อหาเขาขายหมFนพระบรมเด

ชานภาพ

เปนการนาสงเกตอกประการหนF งวา การกระทาทFเกดข5นกอนการรฐประหาร คสช.นาการ

กระทาดงกลาวมาฟองดาเนนคดดวย โดยอางเหตผลวา เนFองจากขอความหรอเน5อหาดงกลาวปรากฏ

อยบนอนเตอรเนตจงถอวาความผดยงเกดข5นอย เชน กรณของ สรภพ หรอเจาของนามปากกา “รง

ศลา”460 ถกดาเนนคดขอหาวากระทาความผดฐานนาเขาขอมลอนเกFยวกบความมFนคงฯ และความผด

ฐานหมFนพระบรมเดชานภาพ เนFองจากสรภพเขยนบทความตอตานหลายฉบบ โดยบทความทFสรภพ

เขยนน5นมมาต5งแตพ.ศ. 2553 และมจานวนหลายฉบบ และเน5อหาในบทความถกอางวามเน5อหาทFไม

เหมาะสม ทานองเดยวกบคดของ คฑาวธ461 ทFจดรายการวเคราะหการเมองกอนการรฐประหาร

รายการดงกลาวไดถกคนนาไปเผยแพรบนอนเตอรเนต และภายหลงการรฐประหารมชFอของตน

ปรากฏใหเขาไปรายงานตวตอ คสช. ซF งหลงจากออกมาจากการควบคมตวแลวกถกต5งขอหาดงกลาว

หรอคดของ เฉลยว462 ถกกลาวหาวาไดอพโหลดและเผยแพรคลปรายการวทยของบรรพต ซF งถก

457 Ilaw. อภชาต. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก: https://freedom.ilaw.or.th/th/case/576

458 iLaw. เ ธ ย ร ส ธ ร ร ม : โ พ ส ต เ ฟ ซ บ ค “ ใ ห ญ แ ด ง เ ด อ ด ” . ส บ คน เ ม2 อ 1 ม ถ น า ย น 2563. จ า ก :

https://freedom.ilaw.or.th/th/case/649

459 ilaw. ปยะ (คดท2 1). สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก: https://freedom.ilaw.or.th/th/case/645

460 iLaw. ส ร ภ พ : ห ม2 น ป ร ะ ม า ท พ ร ะ ม ห า ก ษ ต ร ย . ส บ ค น เ ม2 อ 1 ม ถ น า ย น 2563. จ า ก :

https://freedom.ilaw.or.th/th/case/622

461 iLaw. คฑาวธ: รายการนายแนมาก. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก: https://freedom.ilaw.or.th/th/case/581

462 iLaw. เฉลยว: อพคลปลงเวบ. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จาก: https://freedom.ilaw.or.th/th/case/636

213

พจารณาวามเน5อหาเขาขายหมFนพระบรมเดชานภาพ ผานทางเวบไซต 4Shared จงถกต5งขอหาวา

กระทาความผดฐานนาเขาขอมลเกFยวกบความมFนคงฯ มาตรา 14 (3) และความผดฐานหมFนพระบรม

เดชานภาพ ตามมาตรา 112 ประมวลกฎหมายอาญา และยงปรากฏคดในลกษณะดงกลาวอกเปน

จานวนมากทFรฐดาเนนคดกบการกระทาทFเกดข5นกอนการรฐประหาร

ดงน5นแลว ความเปลFยนแปลงของการฟองคดในชวงทFสอง (ชวงพ.ศ. 2557- พ.ศ. 2562)

ลกษณะของคดหมFนพระบรมเดชานภาพ คอ การฟองคดกบบคคลทFกระทาผดท5งกอนและหลงการ

รฐประหาร การกระทาดงกลาวยFงเปนการแสดงใหเหนอยางชดเจนวา พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ม

ความสมพนธกบบรบททางสงคมอยางมาก ในแงของประเดนทางการเมอง และถกใชเปนเครFองมอ

ในการปกปองคมครองสถาบนกษตรย รวมถงยงกลายเปนเครFองมอในการกดกนการมสวนรวมของ

ประชาชนดวย จากการสรางบรรยากาศความกลววาจะถกฟองดาเนนคดในขอหาดงกลาว ซF งถอวา

เปนขอหาทFมความรายแรงอยางมาก

ตอมาคดใน อนดบท?สอง เปนคดเกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกร ซF งขอหาดงกลาวถอ

ไดวาเปนรปแบบของการฟองคดอกรปแบบหนFงโดยจะใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ มาตรา 14 (2) หรอ

(3) แลวแตกรณ รวมกบมาตรา 116 ในความผดฐานยยง ปลกปFน กอใหเกดความกระดางกระเดFองแก

ประชาชน ตามประมวลกฎหมายอาญา ลกษณะของคดทFเกดข5น เชน คดของ สมบต บญงามอนงค

(บก. ลายจด)463 ไดโพสตขอความเชญชวนใหประชาชนออกมาทากจกรรมทางการเมองผานพ5นทF

ออนไลน เชน กจกรรมวนอาทตย หรอกจกรรมช 3 น5ว โดยถกต5งขอหาวากระทาความผดฐานนาเขา

ขอมลอนเกFยวกบความมFนคงฯ ตาม พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ มาตรา 14 (3) และความผดฐานยยง ปลก

ปFน กอใหเกดความกระดางกระเดFองแกประชาชน มาตรา 116 ตามประมวลกฎหมายอาญา

นอกจากน5 คดเกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกร ยงถกตความขยายไปคมครองเรF อง

เกFยวกบรฐบาลและบคคลทFเกFยวของหรอทางานกบรฐ ดวยเหตผลทFวาการวพากษวจารณรฐ จะทาให

เกดความไมนาเชFอถอในการทางานของรฐบาลได รวมถงการวพากษวจารณบคคลดวยเชนกน เชน

คด 8 แอดมนเพจ “เรารกพลเอกประยทธ”464 ถกต5งขอหาวากระทาความผดฐานนาเขาขอมลเกFยวกบ

ความมFนคงฯ ตามมาตรา 14 (3) และความผดฐานยยง ปลกปFน กอใหเกดความกระดางกระเดFองแก

ประชาชน ตามมาตรา 116 ตามประมวลกฎหมายอาญา โดย 8 แอดมน ถกกลาวหาวา รบจางทาเฟซบค

463 iLaw. ส ม บ ต บ ญ ง า ม อ น ง ค . ส บ ค น เ ม2 อ 1 ม ถ น า ย น 2563. จ า ก เ ว บ ไ ซ ต :

https://freedom.ilaw.or.th/th/case/604#detail

464 Ilaw.แ ป ด แ อ ด ม น เ พ จ “ เ ร า ร ก พ ล . อ . ป ร ะ ย ท ธ ” . ส บ ค น เ ม2 อ 1 ม ถ น า ย น 2563. จ า ก :

https://freedom.ilaw.or.th/case/716

214

“เรารกพลเอกประยทธ” เพFอใหโจมตการทางาน และวพากษวจารณพลเอกประยทธ เชนเดยวกบคด

ของ ประวตร465 ถกกลาวหาวาไดเขยนขอความทFเขาขายเปนการแสดงความคดเหนในลกษณะทFทาให

ประชาชนเกดความกระดางกระเดFองตอรฐบาลและอาจทาใหเกดความไมสงบในประเทศได โดย

ลกษณะขอความเขยนในทานองวา คสช. โทรมาแสดงความกงวลตอกรณการนาภาพถายทFชน5วกลาง

ใสรางรฐธรรมนญโพสตบนโซเชยลมเดย และอกกรณหนF งคอการโพสตขอความต5งคาถามถงการ

ทางานของพล.อ.ประยทธวาเมFอไหรจะมการเลอกต5ง และเมFอไหรจะเลกการเปนเผดจการ

การบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ในลกษณะของการตความขยายใหคมครองถงรฐและ

บคคลของรฐเคยเกดข5นในชวงพ.ศ. 2556 รฐบาลยFงลกษณ แตจานวนของการเกดคดไมมากเทากบใน

ยคของ คสช. และลกษณะของการฟองคดจะไมนาเอามาตรา 116 ในกฎหมายอาญามาใชรวมดวย เปน

การฟองคดในขอหาหมFนประมาทเทาน5น ดงน5นจะเหนวา รฐบายค คสช. ไดตความกฎหมายใหม

ขอบเขตทFกวางข5น เพFอใชปกปองคมครองอานาจของตนเอง การดาเนนคดอยางหนกหนวงของ คสช.

ท5งคดหมFนพระบรมเดชานภาพและคดเกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกร ทาใหการเคลFอนไหว

ทางการเมองถกปดก5น นกเคลFอนไหวทางการเมองและนกกจกรรมตางมขอหาตดตวเปนจานวนมาก

ผลของการต5งขอหาในมาตรา 116 จะทาใหเพFมภาระใหกบผถกดาเนนคดทFตองใชหลกประกนตว

สงข5น แมวาความเปนไปไดของการประกนตวชFวคราวในคดลกษณะน5 จะมมากกวามาตรา 112 แต

หลกทรพยทFใชในการประกนตวกมจานวนสงข5นไปดวย และทFสดแลวการสรางขอกลาวหาเกFยวกบ

“ความมFนคงแหงราชอาณาจกร” กลายเปนรปแบบอกลกษณะหนF งในการเปนเครF องมอทFให

ปราบปรามทางการเมอง

ตอมาในอนดบท?สาม คดหมFนประมาท ลกษณะของการต5งขอกลาวหาคอ มาตรา 326 และ

มาตรา 328 ตามประมวลกฎหมายอาญา รวมกบมาตรา 14 (1) ตามพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ เชน กรณทF

เอกชนหรอรฐฟองหมFนประมาทประชาชนหรอนกกจกรรม กรณของ ศรลย ถกต5 งขอหาหมFน

ประมาท โดยศรลยทาการโพสตขอความพาดพงถงบคคลอFน ทาใหเกดความเสยหาย หรอเสFอมเสย

ชFอเสยง ผานเพจ “ทวงคนพลงงานไทย” เปนเพจทFเคลFอนไหวเรFองประเดนเกFยวกบสFงแวดลอม ซF งตน

ทาหนาทFเปนแอดมนเพจดงกลาว ในทานองเดยวกน สมลกษณ ทFโพสตขอความบนเฟซบคกลาวหา

บรษท อครา รซอรสเซส จากด (มหาชน) ซF งถกทางบรษทฟองคดในขอหาหมFนประมาท จานวน 4

คดดวยกน นอกจากเอกชนจะใชขอหาหมFนประมาทฟองประชาชน หรอเอกชนดวยกนแลว รฐยงม

บทบาทฟองบคคลทFพาดพงรฐบาลหรอทาใหเกดความเสยหายกบบคคลในรฐบาลดวย เชน กรณ

465 iLaw. ประวตร โรจนพฤกษ : คด 116 จากการโพสต เฟซบค . สบคน เ ม2 อ 1 ม ถนายน 2563. จาก :

https://freedom.ilaw.or.th/th/case/798

215

วฒนา เมองสข466 ทFโพสตขอความวจารณพฤตกรรมของ พล.อ. ประวตร วงศสวรรณ วาไปกดขFและ

เหยยดหยามทางเพศ รวมถงวจารณการทางานของ คสช. จงถกต5งขอหาหมFนประมาทดวยเชนกน

การบงคบใชนอกจากจะเปนการฟองคดทFเกดข5นใน 3 อนดบขางตน บทบาทของพ.ร.บ.

คอมพวเตอรยงมอกประการหนF งคอ การใชเปนเครFองมอในการฟองคดปาก (SLAPPs) ไมวาจะท5ง

ภาครฐ หรอเอกชน กมการใชกฎหมายดงกลาวน5มาสรางภาระใหกบฝายตรงขามหรอคขดแยงกน การ

ต5งขอกลาวหาไมเพยงเฉพาะมาตรา 14 (1) เทาน5น ยงมการใชมาตรา 14 (2) เขามาฟองคดดวย เชน

กฤษกร ศลารกษ (ปาย ปากมล)467 ไดโพสตขอความบนเฟซบควา ไมเหนดวยกบการสFงปดเขFอนปาก

มล และเชญชวนประชาชนเขารวมลอยองคารผวาราชการจงหวด การกระทาดงกลาวถกต5 งขอ

กลาวหาวา เปนความผดตามพ.ร.บ. คอมพวเตอร มาตรา 14 (2) ซF งการโพสตขอความเชนน5นสงผลให

กระทบตอการทางานของรฐ หรอกรณของชาญวทย เกษตรสร468 ถกแจงต5งขอหาในความผดตาม

พ.ร.บ. คอมพวเตอร มาตรา 14 (2) เนFองจากแสดงความเหนตอกระเปาหรของภรรยานายกรฐมนตร

เปนการต5งขอหาทFเกFยวของกบประเดนทางการเมอง โดยทาใหเหนวาการวพากษ วจารณบคคลทF

เกFยวของกบรฐกสงผลกระทบตอความนาเชFอถอของรฐดวย

การดาเนนคดในรปแบบของการฟองปดปากตอ นกเคลFอนไหว นกกจกรรม ทาใหมผลตอ

การทากจกรรมตางๆดวย เพราะเมFอประชาชนถกฟองจะกลายเปนความยงยากและเปนภาระใหตอง

เดนทางไปข5นศาลอยบอยคร5 ง รวมถงภาระดานคาใชจายในการดาเนนคดดวย ซF งบางคร5 งอาจจะตอง

เสยเวลาไปกบการเลFอนพจารณาคดดวย รวมถงกรณทFฟองบคคลในประเดนทFเกFยวของทางการเมอง

ยอมเปนการสรางภาระตอผถกฟองเชนกน ทาใหมคดตดตว ทาใหการออกไปเคลFอนไหวทาง

การเมองในคร5 งตอไป ผถกฟองจะตองคดหนกถงผลกระทบทFจะตามมามากข5น ดงน5น การฟองคดปด

ปาก ถอเปนอกรปแบบหนF งทFรฐทาเพFอกดกนและกดกนประชาชนออกจากการมสวนรวมทางการ

เมอง และยงเปนการสรางบรรยากาศความกลวใหกบนกเคลFอนไหว นกกจกรรม รวมถงประชาชนทF

จะออกมาตอส เคลFอนไหวในประเดนท5งทางการเมอง และประเดนเกFยวกบสทธตางๆ ไดเปนอยางด

ดงน5นภาพรวมของการบงคบใชกฎหมายในการฟองรองดาเนนคด รปแบบของการฟองรอง

คดในเรFองอาชญากรรมทางคอมพวเตอรไมไดมปรากฏใหเหนในชวง พ.ศ. 2557-2562 แตปรากฏเปน

466 iLaw. สมบต บญงามอนงค. สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563. จากเวบไซต: https://freedom.ilaw.or.th/case/713#detail

467 The Isaander. (2562). ศาลพพากษาจาคก 4 ป ปรบ 110,000 บาทนกกจกรรมเร2องเข2อนเมองอบลฯ หม2นประมาท

ผวาฯ. สบคนเม2อ 1มถนายน 2563. จากเวบไซต : https://www.theisaander.com/post/190924pakmoolcase

468 ไทยรฐ. (2556). ดาเนนคด อ.ชาญวทย ตาม พ.ร.บ. คอมฯ เหตโพสตภาพกระเปาภรรยานายกฯ. สบคนเม2อ 1

มถนายน 2563. จาก: https://www.thairath.co.th/news/crime/1192097

216

การฟองคดทFเกFยวกบเน5อหา เชน คดหมFนประมาท คดหมFนพระบรมเดชานภาพ คดเกFยวกบความ

มFนคงแหงราชอาณาจกร ซF งการฟองคดดงกลาวลวนแลวแตมมความเกFยวโยงกนกบประเดนทางการ

เมองท5งส5น รฐเปนผมบทบาทสาคญในการใชกฎหมายท5งการฟองคดรปแบบใหมอยาง การฟองปด

ปาก ซF งคดในลกษณะน5 เคยเกดข5 นมากอนหนาน5 แลว แตเพFงมบทบาทและเปนทF รจกกนอยาง

แพรหลายเมFอ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ถกนาไปใชฟองคดทFไมไดมงหวงผลแพ ชนะ แตถกทาใหเปน

การสรางภาระในกระบวนการยตธรรม อกท5งรฐยงนาไปใชฟองประชาชนหรอบคคลทFเหนตาง เพFอ

เปนวธการกดกนไมใหมสวนรวมทางการเมอง

อยางไรกตาม บทบาทของการฟองคดในชวงทFสองน5 มความเปลFยนแปลงไปอยางมากจาก

เดม ไมเพยงเปนการใชกฎหมายเพFอปกปองคมครองสถาบนกษตรย และความมFนคงแหง

ราชอาณาจกร แตในยคหลงน5 ถกขยายขอบเขตใหครอบคลมถงการคมครองอานาจของรฐ การทางาน

และบคคลทFมสวนเกFยวของกบรฐท5งหมด ซF งไดทาใหกฎหมายกลายเปนเครFองมอในการสรางอานาจ

อนชอบธรรมใหแกรฐและผมอานาจ รวมถงเรFองของการกดทบสทธหรอละเมดสทธของประชาชน ก

ถกทาใหเปนเรFองในทางกฎหมายท5งส5น

5.2.3 การใชอานาจในการปดก4นการเผยแพรขอมล

อานาจในการปดก5นการเผยแพรขอมลคอมพวเตอร โดยปกตจะเปนอานาจตามพ.ร.บ.

คอมพวเตอรฯมาตรา 20 แตภายหลงจากทFรฐบาล คสช. ออกประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต

ฉบบทF 26/2557 เรFอง การดแลและสอดสองการใชสFอสงคมออนไลน469 ซF งใหอานาจปลดกระทรวง

ไอซทแตงต5 งบคคลทาหนาทFตรวจสอบขอมลจราจรทางคอมพวเตอร การใชเวบไซต สFอสงคม

ออนไลน รวมถงยงใหอานาจในการระงบการเผยแพรเวบไซต สFอสงคมออนไลน ท5งขอความ รปภาพ

คลปเสยง ภาพทFเคลFอนไหวไดอยางตอเนFอง จงทาใหสามารถดาเนนการไดตามประกาศ โดยไมตอง

ผานกระบวนการตามข5นตอนจากรฐมนตรและศาลในมาตรา 20 ของพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ

469 ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาตฉบบท2 26/2557 เร2 อง การดแลและสอดสองการใชส2อสงคมออนไลน

https://library2.parliament.go.th/giventake/content_ncpo/ncpo-annouce26-2557.pdf

217

รปภาพท? 5 : สถตจานวนคาขอปดก4นท?เกดข4นระหวาง พ.ศ. 2557-2562

จากสถตขางตนอางองจากคาขอทFถกปดก5นจากผใหบรการท5ง 2 แหง คอ รายงานคาขอปดก5น

ขอมลจากทางเฟซบค (Government Data Requests)470 และรายงานคาขอใหปดก5นและลบขอมลจาก

ทางกเกล (Transparency Report Government Removals)471 โดยไดรวบรวมจานวนคาขอในชวง

ระยะเวลาต5งแตพ.ศ. 2557-2562 พบวามจานวน 1,103 คาขอ สามารถแบงเปนรายปไดเปน พ.ศ. 2557

จานวน 43 คาขอ พ.ศ. 2558 จานวน 38 คาขอ พ.ศ. 2559 จานวน 175 คาขอ พ.ศ. 2560 จานวน 175 คา

ขอ พ.ศ. 2561 จานวน 431 คาขอ และพ.ศ. 2562 จานวน 241 คาขอ จากการพจารณารายงานของผ

ใหบรการพบวาเน5อหาทFถกปดก5นมากทFสดยงคงเปน เน5อหาเกFยวกบการวพากษวจารณสถาบน

กษตรย และเน5อหาทFเกFยวกบการโจมตรฐบาล และในลาดบทFสอง เปนเน5อหาทFมลกษณะหมFน

ประมาท และลาดบทFสาม เปนเน5อหาทFละเมดลขสทธT

จากการรายงานการปดก5นเน5อหาท5 งจากเฟซบคและกเกล ต5 งแตพ.ศ. 2557-2562 พบวา

หนวยงานจากศาล หนวยงานจากฝายบรหาร และหนวยงานดานเทคโนโลยสารสนเทศและการ

470 รายงานคาขอผดกQนขอมลงจากทางฟซบค (Government Data Requests Thailand). สบคนเม2อ 1 มถนายน 2563.

จากเวบไซต: https://transparency.facebook.com/content-restrictions/country/TH/jan-jun-2019

471 รายงานคาขอใหปดกQนและลบขอมลจากกเกล (Transparency Report Government Removals). สบคนเม2อ 1

ม ถ น า ย น 2563. จ า ก เ ว บ ไ ซ ต : https://transparencyreport.google.com/government-

removals/overview?removal_items=group_by:products;period:&lu=removal_requests&removal_requests=group_

by:totals;period:

43 38

175 175

431

241

0

100

200

300

400

500

2557 2558 2559 2560 2561 2562

จานวนคาขอท1ถกปดกNนในระหวาง พ.ศ. 2557-2562

จานวนคาขอ

218

สFอสาร เปนผยFนคาขอใหปดก5นขอมลมากทFสด แตการรายงานการปดก5นเน5อหาของเฟซบคต5งแต

เดอนมกราคม 2557 จนถง เดอนมถนายน 2561 พบวา ทางกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศเทศและ

การสFอสาร (ภายหลงเปลFยนชFอเปน กระทรวงดจทลเพFอเศรษฐกจและสงคม) และกองบงคบการ

ปราบปรามการกระทาความผดเกFยวกบอาชญากรรมทางเทคโนโลย (บก.ปอท.) ไดยFนคาขอใหไม

เปดเผยขอมลการจากดเน5อหา เนFองจากขอมลดงกลาวเปนขอมลทFถกกลาวหาวาฝาผนกฎหมายภายใน

ของประเทศวาดวยการหมFนพระบรมเดชานภาพ และสามารถแสดงขอมลการจากดเน5อหาไดต5งแต

เดอนกรกฎาคม 2561 จนถงเดอนธนวาคม 2562 โดยทางเฟซบคเปดเผยขอมลวา มคาขอใหจากด

เน5อหาท5งหมด 548 รายการ สอดคลองกบประเภทของแพลตฟอรมทFถกขอใหปดก5นมากทFสดทาง

เฟซบค ไดแก 1. ลกษณะของการต5งโพสตหรอสถานะ 2. ลกษณะของเพจหรอกลม และ 3. ลกษณะ

ของการแสดงความคดเหน

รปภาพท? 6 : แสดงประเภทของเน4อหาท?ถกปดก4นตามคาขอจากรฐบาลไทย

ทFมา : รายงานคาขอปดก5นขอมลจากทางเฟซบค (Government Data Requests Thailand)

แตจากรายงานคาขอปดก5นขอมลจากทางกเกล ไมไดช5แจงรายละเอยดถงคาขอใหไมเปดเผย

ขอมลดงกลาวไว ปรากฏเพยงวาลกษณะทFถกขอปดก5นจากกเกลมากทFสด ไดแก 1. เน5อหาทFเผยแพร

219

บนยทป เชน คลปวดโอ 2. การคนหา (Search Engine) เชน ถอยคาทFถกคนหาจากแถบคนหาของกเกล

และ 3. Blogger เชน เวบไซตหรอบลอกตางๆทFอยในการดแลของกเกล

ทFมา : รายงานคาขอปดก5นและลบเน5อหาของกเกล (Transparency Report Government Removals)

สถานการณการปดก5นเวบไซตหลงการรฐประหารมเวบไซตทFเคลFอนไหวทางการเมองถกปด

เปนจานวนมาก บางกรณคาขอปดก5นการเขาถงเวบไซตเฉพาะประเทศไทย และมคาขอทFใหผ

ใหบรการปดก5นเน5อหาทFวโลก ซF งหากเปนกรณดงกลาวทางผใหบรการท5งเฟซบคและกเกลไดปฏเสธ

คาขอดงกลาวโดยใหเหตผลวาไมเปนประโยชนตอสาธารณะ

แตกรณทFปดก5นเน5อหาเฉพาะประเทศไทยน5น จากรายงานคาขอปดก5นขอมลท5ง 2 ผใหบรการ

โดยผใหบรการช5 แจงถงเงFอนไขของการปดก5นวาจะตองเปนเน5อหาทFขดตอกฎหมายทองถFนหรอ

กฎหมายภายในประเทศ และตองขดกบเงFอนไขของแพลตฟอรมทFตนเปนผดแล ซF งทางรฐบาลไทยจะ

ยFนคาขอพรอมท5งใหเหตผล เชน เปนเน5อหาทFเกFยวกบสถาบนกษตรย และรองขอใหปดก5นการเขาถง

เน5อหาในประเทศไทย จงสอดคลองกบสถานการณทFเกดข5นวา บางเวบไซตกยงสามารถเขาถงไดหาก

รปภาพท? 7: แสดงประเภทของแพลตฟอรมท?ถกปดก4นตามคาขอจากรฐบาลไทย

220

เขาถงจากภายนอกประเทศ เชน เวบไซตขององคการฮวแมนไรทวอทซ (Human Right Watch) และ

เวบไซตของสานกขาวรอยเตอรเฉพาะหนาขาวทFนาเสนอประเดนเกFยวกบประเทศไทย มรายงาน

เวบไซตทFไมสามารถเขาถงไดจานวน 20 เวบไซต เชน prachatai.com เปนเวบไซตเสนอขาวภาค

ประชาสงคม, Standard.co.uk และ Dailymail.co.uk เปนเวบไซตของสานกขาวจากประเทศองกฤษ,

midnightuniv.org เวบไซตของมหาวทยาลยเทFยงคน และ Prachatham.com เวบไซตขาวทองถFน

จงหวดเชยงใหม เปนตน การปดก5นเวบไซตยงรวมไปถงเวบไซตทFเผยแพรขอมลเกFยวกบการละเมด

ลขสทธT เชน www.freemovie-hd.com, www.mini-hd.com, www.jomvphd.com , และเวบไซตทFคาด

วามเน5อหาเกFยวกบการพนน เชน www.soccersuck.com, www.atpworldtour.com เปนตน การปดก5น

ขอมลไมไดจากดเฉพาะเวบไซต หรอโพสตทางการเมองเทาน5น ยงรวมถงบญชเฟซบคของประชาชน

เชน บญชของนายสมบต บญงามอนงค, แฟนเพจ “กลมธรรมศาสตรเสรเพFอประชาธปไตย”,

แฟนเพจ “No Coup Thailand” เปนตน ไมเพยงเทาน5น ยงปรากฏหนงสอจากกระทรวงดจทลเพFอ

เศรษฐกจและสงคม ใหประชาชน งดตดตาม ตดตอ เผยแพร เน5อหา ขอมล หรอกระทาการใดตอ

บคคลดงตอไปน5 คอ นายสมศกดT เจยมธรสกล, นายปวน ชชวาลพงศพนธ, MR. Andrew MacGregor

Marshall ซF งอาจทาใหเปนการกระทาความผดตาม พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ได472

จากการรวบรวมสถตในขางตนมขอสงเกตวา การปดก5นเวบไซตสวนใหญทFเปนการยFนคาขอ

ไปยงผใหบรการในตางประเทศ สวนหนF งถกดาเนนไปตามข5นตอนของกฎหมายอยาง พ.ร.บ.

คอมพวเตอรฯ ซF งกทาใหเหนชดถงความพยายามของรฐทFจะทาการปดก5นเน5อหาไมใหประชาชน

เขาถงขอมลบางอยาง เชน เน5อหาทFพาดพงสถาบนกษตรย เปนตน และการกระทาดงกลาวยงเปนการ

ละเมดสทธและเสรภาพของประชาชนอยางชด ท5งในดานของการแสดงความคดเหน การรบรขอมล

ขาวสาร รวมถงสทธและเสรภาพดานการเมอง สวนการปดก5นเวบไซตหรอเน5 อหาทF เกดข5 น

ภายในประเทศ กปรากฏอยางชดเจนวาเปนการปดก5นตามประกาศ คสช. หรอไม ซF งหากเปนตาม

ประกาศ ยอมทาใหเกดความยงยากในการตรวจสอบ และไมสามารถระบไดวาเกดความโปรงใสใน

การดาเนนการปดก5นได เพราะเปนการกระทาจากคณะบคคลทFถกแตงต5งข5นเปนกรณเฉพาะ รวมถง

การเกบสถตกไมสามารถทาได ทาใหไมสามารถรถงจานวนเวบไซตทFถกปดก5นเหลาน5นวามจานวน

มากนอยเพยงใด ยFงทาใหเหนถงการบงคบใชกฎหมายและการใชอานาจทFเขามาควบคมสทธและ

เสรภาพของประชาชนอยางชดเจน

472 ประกาศกระทรวงดจทลเพ2อเศรษฐกจและสงคม เร2 อง การงดเวนการตดตามบคคลบนส2 ออนเตอรเนต

https://www.bbc.com/thai/thailand-39579475

221

ดงน5นจากขอมลทFปรากฏสามารถสรปไดวาการใชอานาจในการปดก5นเวบไซตสวนใหญจะ

เปนเน5อหาทFความเกFยวของกบประเดนทางการเมอง ท5งเน5อหาเกFยวกบสถาบนกษตรย เน5อหาทF

เกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกร รวมถงยงขยายไปถงเน5อหาทFเปนการวพากษวจารณรฐดวย

บทบาทของพ.ร.บ. คอมพวเตอรจงมความสมพนธอยางมากกบบรบทของสงคมไทยหรอปญหาของ

สงคมไทย การถกใชเพFอปดก5นการเขาถงขอมล ซF งกเปนวธการหนFงทFเปนการจากดสทธและเสรภาพ

ของประชาชนอยางชดเจน อกท5 งรฐสามารถใชอานาจในการจากดสทธน5นไดอยางชอบธรรม

เชนเดยวกน การใชกฎหมายในทศทางดงกลาวจงสามารถอธบายไดวากฎหมายฉบบน5 เปนเครFองมอทF

ถกใชเพFอการปราบปรามทางการเมองอยางชดเจน และเปนกฎหมายทFใหอานาจอนชอบธรรมแกรฐ

ดวย

ในภาพรวมของการบงคบใชกฎหมายในชวงทFสองน5 (พ.ศ. 2557-2562) ยอมเหนความ

เปลFยนแปลงไปอยางชดเจน ตามสถานการณทFเกดข5นในสงคม การบงคบใชกฎหมายถกใชท5งเรFอง

ของความมFนคงแหงราชอาณาจกร ใชเพFอเปนเกราะปกปองคมครองสถาบนกษตรย และยงถกทาให

เปนเกราะปกปองคมครองรฐและบคคลทFเกFยวของกบรฐดวย ซF งถอเปนการใชกฎหมายไปเปน

เครFองมอในการสรางอานาจใหรฐอยางชดเจน สวนการใชอานาจตอการปดก5นการเขาถงเน5อหาทFไม

เหมาะสม หรอเวบไซต ยงคงเหนความพยายามของรฐทFจะเขามาจากดสทธและเสรภาพของ

ประชาชนอยางตอเนFอง และซF งปรากฏเปนจานวนของเน5อหาทFรฐบาลยFนคารองขอไป และการ

กระทาดงกลาวของรฐบาลกความพยายามทFจะกดกนการมสวนรวมของประชาชนตอการเคลFอนไหว

ทางการเมองอกรปแบบหนFงดวย

5.3 ความผนผวนของการบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ

ในระยะเวลา 12 ป ของการบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ในภายใตสถานการณทาง

การเมอง โดยเปลFยนผานรฐบาลมาหลายยคหลายสมย เปนทFนาสงเกตวาในการแกไขหรอพจารณา

รางฎหมายฉบบน5 ถกผลกดนใหแกไขภายหลงการรฐประหารดวยกนท5งส5น คร5 งแรกเปนการเรง

ผลกดนใหกฎหมายรบมผลบงคบใช เกดข5นภายหลงการรฐประหาร 2549 โดยกลมคนทFผลกดนการ

พจารณากฎหมายกคอกลมของคณะรฐประหาร ตอมาในพ.ศ. 2554 มการผลกดนใหแกไขกฎหมายใน

รฐบาลของอภสทธT เวชชาชวะ แตทนกระแสคดคานของประชาชนไมไหว การผลกดนกฎหมายจงถก

ชะลอไป และในพ.ศ. 2557 การรฐประหารคร5 งลาสดของประเทศไทย มการเสนอใหรบแกไข

กฎหมายดงกลาว โดยไมฟงเสยงคดคานใดจากประชาชน และถกเสนอใหพจารณาจนได พ.ร.บ.

คอมพวเตอรฯ ฉบบแกไขใหมข5นมา และสFงทFปรากฏข5นหลงจากผานรฐบาลมามากถง 7 รฐบาล

พบวาการบงคบใชในแตละชวงมความแตกตางกน ซF งข5นอยกบปจจยหลายประการและความตองการ

222

ของผมอานาจในการบงคบใชกฎหมายในขณะน5นดวย จากขอมลทFปรากฏในสองชวงของการศกษา

ทาใหเหนความแตกตางของการบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ อยางชดเจน

ประการทFหนFง ในชวงแรกของการบงคบใช กฎหมายถกใชไปกบอานาจในไปกบการปดก5น

เวบไซต โดยเน5อหาทFถกปดก5นมากทFสดคอ เน5อหาเกFยวกบสถาบนกษตรย ตามดวยเน5อหาเกFยวกบ

ภาพลามกอนาจาร และเน5อหาเกFยวกบยาและการทาแทง ซF งการใชอานาจสอดคลองไปกบเจตนารมณ

ในตอนรางกฎหมายฯ คอเพFอตองการปกปอง คมครอง เน5อหาทFพาดพงถงสถาบนกษตรย และ

ตองการมกฎหมายทFจดการตอเน5อหาลกษณะดงกลาว สวนลกษณะของการฟองรองดาเนนคดจะเปน

คดหมFนประมาท, คดอาชญากรรมทางคอมพวเตอร และสดทายคดหมFนพระบรมเดชานภาพฯ

ตามลาดบ

บทบาทหนาทFของการบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ปรากฏชดเจนวาเปนการใหอานาจรฐ

ในการใชกฎหมายเปนเครFองมอปดก5นการเขาถงเน5อหาทFรฐอางวาไมเหมาะสม เพราะจะเนนหนกไป

กบเวบไซตทFมการเผยแพรเน5อหาเกFยวกบการเมอง ตอตานรฐบาล หรอมเน5อหาพาดพงสถาบน

กษตรย การปดก5นทาใหประชาชนถกจากดสทธและเสรภาพอยางมาก และดวยอานาจของรฐทFไป

กระทบสทธของประชาชน ทาใหประชาชนยFงทวความรนแรงในการตอตาน เชน การสรางเวบไซต

ข5นใหม หลงจากทFถกปดก5นจากรฐบาล การสรางเพจบนพ5นทFอนเตอรเนตเพFอเคลFอนไหวประเดน

ทางการเมองหรอแสดงจดยนทางการเมอง และยงเหนสวนการขอความรวมมอจากผใหบรการ

ตางประเทศ ซF งทางผใหบรการไมสามารถผดก5นเน5อหาตามทFรฐตองการไดท5งหมด จงมเน5อหา

บางสวนทFยงสามารถเผยแพรไดอยเชนเดม

การฟองรองดาเนนคดโดยสวนใหญแลวจะถกใชกบประชาชนทFออกมาชมนมประทวงบน

ทองถนน หรอตามพ5นทFสาคญตางๆ ซF งลกษณะของการฟองคดจะเกFยวกบกบความมFนคงแหง

ราชอาณาจกร และสถาบนกษตรย เปนสวนใหญ แตการฟองรองคดทาใหบรรยากาศทางการเมอง

ออนลง ประชาชนถกบบรรยากาศความกลวปกคลม ทาใหการเคลFอนไหวบนทองถนน หรอการ

ชมนมประทวงลดจานวนลง สงผลประชาชนปรบเปลFยนไปเคลFอนไหวบนพ5นทFอนเตอรเนตมากข5น

สวนการวพากษวจารณรฐบาล นาไปสการฟองรองดาเนนคดหมFนประมาทบนพ5นทFอนเตอรเนต ซF ง

ถกดาเนนคดตาม พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ทาใหเหนอานาจในการบงคบใชทFถกขยายออกไปสการ

ปกปองคมครองรฐบาลและบคคลในรฐบาล ทาใหการบงคบใชกฎหมายในชวงแรกเนนไปทFบทบาท

ของอานาจในการปดก5นเวบไซตมากกวาจะถกใชไปกบการฟองรองดาเนนคด

ประการทFสอง การบงคบใชในชวงทFสอง รฐสรางภาระหนกใหกบ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ซF ง

ปรากฏเปนจานวนของคดทFเกดข5นอยางมากมาย ประชาชนท5งทFออกมาเคลFอนไหวบนทองถนน หรอ

223

เคลFอนไหวบนพ5นทFอนเตอรเนต ถกเรยกมาดาเนนคดดวยกนท5งหมด รวมถงบคคลทFรฐเหนวากระทา

การไมเหมาะสมกอนการรฐประหาร กถกเรยกตวมาดาเนนคดดวย โดยใหเหตผลวา เพราะขอมลหรอ

เน5อหาดงกลาวยงปรากฏอยบนพ5นทFอนเตอรเนตจงยงถอวามการกระทาความผดอย ทาใหประเภทคด

ทFเกดข5นมากทFสด คอ คดหมFนพระบรมเดชานภาพ, คดเกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกร และคด

เกFยวกบหมFนประมาท ตามลาดบ

แตลกษณะของการปดก5นเวบไซตมรปแบบทFแตกตางออกไปจากเดม เพราะมประกาศจาก

รฐบาลออกมายกเวนการใชอานาจตามกฎหมายหลก ทาใหไมสามารถทราบถงจานวนหรอเน5อหาทF

ถกปดก5นไดอยางแนชด แตยงเนนไปทFการขอความรวมจากผใหบรการทFอยตางประเทศ ประกอบกบ

ประชาชนสวนใหญเคลFอนไหวบนพ5นทFอนเตอรเนตมากข5น และแพลตฟอรมทFใชมผใหบรการ

ตางชาตเปนเจาของ การจะปดก5นการเขาถงเพยงลาพงคาสFง คสช. และ พ.ร.บ คอมพวเตอรฯ ไม

สามารถปดก5นไดท5งหมด จงทาใหตองขอความรวมมอจากผใหบรการรายอFน ซF งสอดคลองกบเน5อหา

ทFถกยFนคาขอตอผใหบรการอนเตอรเนตจากตางประเทศปดก5นมากทFสดคอ เน5อหาเกFยวกบสถาบน

พระมหากษตรย โดยจะอยในรปแบบของการโพสตหรอการต5งสเตตสเปนสวนใหญ จะมรปแบบของ

เพจหรอกลมเปนลาดบถดมา

นอกจากน5 แลว รฐยงใชอานาจตาม พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ คมครองตนเองและบคคลทF

เกFยวของกบรฐบาลดวย ดวยเหตผลวา หากรฐบาลหรอบคคลทFเกFยวของกบรฐบาลถกวพากษวจารณ

จะสงผลทาใหรฐบาลเกดความเสยหายและไมมความเชFอถอหรอไมถกเคารพจากประชาชนได ซF งจะ

ทาใหประชาชนเกดความกระดางกระเดFองตอรฐได ดวยเหตผลดงกลาวทาใหรฐสรางความชอบธรรม

ในการใชกฎหมายไปละเมดสทธของประชาชนไดโดยงาย การขยายอานาจทาใหเหนถงการใช

กฎหมายเปนเครFองมอทางการเมองของรฐดวย

ประการทFสาม หลงจากสถานการณทFเกดข5นท5 งสองชวง ทาใหเหนวากฎหมาย พ.ร.บ.

คอมพวเตอรฯ ถกบงคบใชในการกดขF ขมเหงประชาชนหรอบคคลดวยเหตผลทางการเมอง

โดยเฉพาะการถกใชกบฝายตอตานรฐบาลหรอผมอานาจ โดยมจดประสงคเพFอทFจะกดกน ขดขวาง

สทธ หรอการมสวนรวมทางการเมอง ผานการใชอานาจโดยชอบธรรมตามกฎหมาย ท5งการสราง

ภาระใหกบฝายตอตานรฐบาล การจากดสทธในการแสดงออก การแสดงความคดเหน และรวมถง

สทธอยางอFนทางการเมองอกดวย

ลกษณะของการบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ จะถกใชอยางเขมขน และถกใชแทนทFการใช

ความรนแรงในลกษณะอFน กลาวคอ จากเดมความรนแรงอาจจะเปนการตอส อาวธหรอกองกาลงตาง

ๆ แตเครFองมอสาคญของรฐบาลในยคสมยน5 คอสFงทFเรยกวา “กฎหมาย” โดยจะทาใหกฎหมายเปน

224

เครFองมอในการกดขF กดบงคบทางการเมอง ซF งการกดขF หรอกดบงคบจะเกดจากการตความกฎหมาย

หรอขยายอานาจของกฎหมายออกไปใหครอบคลมหรอใหเปนไปตามทFรฐบาลตองการ และสFงทF

กอใหเกดความรายแรงอยางมากทFสด คอ การทาใหประชาชนฝายตอตานรฐบาลตกเปนผกอ

อาชญากรรม ซF งหากพจารณาตามกฎหมายน5 แลว ประชาชนทFเคลFอนไหวบนพ5นทFอนเตอรเนตจะ

กลายเปนผกออาชญากรรมทางคอมพวเตอรแบบความหมายแบบไทยๆ

รฐบาลหรอกลมผมอานาจใชกฎหมายโดยมความตองการจะปกปองอานาจหรอสทธของ

ตนเองทFเคยมใหอยตอไป โดยไมถกแทรกแซงหรอตรวจสอบจากบคคลหนF ง บคคลใด หรอกลมผ

เหนตาง ซF งการใชอานาจตามกฎหมายจะทาใหคงอานาจของตนไวไดในระยะยาว และการคงอานาจ

ไวน5นเปนการกดบงคบสทธของประชาชนใหลดลง อางความชอบธรรมน5นตอไป จนกลายเปนการ

สรางวฒนธรรมของการละเมดสทธของประชาชน ซF งกลไกสาคญอยางหนF งตอการทาใหกฎหมาย

กลายเปน “เครFองมอในการปราบปรามทางการเมอง” ของกลมผใชกฎหมายแบบอานาจนยม

225

บททM 6

บทสรปและขอเสนอแนะ

หากจะกลาวถงหลกการทFวไปของกฎหมายเกFยวกบอาชญากรรมทางคอมพวเตอร ควรเปน

การมงปกปอง คมครองระบบคอมพวเตอรและขอมลคอมพวเตอร รวมถงเครอขายอนเตอรเนต หาก

สF งเหลาน5 ถกโจมตหรอกระทาใหเกดความเสยหายจะสงผลกระทบตอคนในสงคมและระบบ

โครงสรางอFน ๆ ของประเทศเปนวงกวาง และมมลคาความเสยหายเปนจานวนมาก ดงน5นโดยตวของ

พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ จงถกกาหนดนโยบายสาคญมาเพFอการปกปอง คมครอง ไมใหเกดการกระทา

ความผดทFเรยกวา “อาชญากรรมทางคอมพวเตอร”

พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ เปนกฎหมายทFมบทบาทอยางมากตอสงคมไทย โดยเฉพาะในชวงหลง

การรฐประหารพ.ศ. 2549 และ พ.ศ. 2557 แมจะมกระแสวพากษ วจารณ ถงหลกการและเหตผล

รวมถงเจตนารมณของกฎหมายวาถกบงคบใชไปอยางไมถกไมควร แตกฎหมายฉบบน5 ยงคงมผล

บงคบใชมาอยางตอเนFองโดยไมสนใจตอเสยงวพากษวจารณเหลาน5 น บทบาทของ พ.ร.บ.

คอมพวเตอรฯ ทFปรากฏใหเหนคอ การบงคบใชกฎหมายไปกบประเดนทางการเมอง และใชเปน

เครF องมอทFจากดสทธและเสรภาพของประชาชน ดวยบทบญญตทFเกFยวกบเน5อหา เชน ความผด

เกFยวกบการนาเขาขอมลคอมพวเตอรทFไมเหมาะ (มาตรา 14) ซF งทาใหบทบญญตดงกลาวกลายเปน

หวใจสาคญของกฎหมายฉบบน5 ปจจยทFสงผลใหกฎหมายมการเปลFยนแปลงไปท5งหลกการของ

กฎหมายและการบงคบใช มดวยกนหลายประการ เชน บรบททางสงคมทFบบบงคบใหเรงผลกดน

กฎหมาย บทบาทของผพจารณารางกฎหมาย กลมคนผมอานาจและหนาทFในการกาหนดนโยบายของ

กฎหมายและการจดทารางกฎหมาย รวมถงบทบาทของผทFบงคบใชกฎหมายดวย

งานวจยช5นน5 มความตองการทFจะศกษาถงบทบาทของ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ท5 งใน

กระบวนการจดทารางกฎหมายและในชวงทFกฎหมายถกบงคบใชภายใตบรบทของสงคมทFแตกตาง

กน สFงทFปรากฏใหเหนจากการศกษาคอ กระบวนการจดทารางกฎหมายในแตละข5นตอน กฎหมายถก

ปรบแกใหสอดคลองกบบรบทและสถานการณของสงคมไทย การอางองถงอนสญญาของสภายโรป

วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร (Convention on Cybercrime) เปนเพยงการนาเอาบทบญญตของ

กฎหมายบางสวนมาปรบใชเทาน5น แตสวนหลกการของกฎหมายกลบถกแกไข เปลFยนแปลง ให

เปนไปตามการกาหนดนโยบายและความตองการของผมอานาจในแตละชวงเวลา โดยไมไดคานงถง

226

หลกการและเจตนารมณของกฎหมายทFถกใชเปนตนแบบ ทาให พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ไมไดถกบงคบ

ใชเพFอปกปอง คมครอง การกระทาทFเปนความผดเกFยวกบอาชญากรรมทางคอมพวเตอรอยางทFควรจะ

เปน

ในบทน5 จงตองการสรปถงสFงทFไดจากการศกษาท5งหมดใน 2 ประเดนตอไปน5 1. ความพลก

ผนของกฎหมายเกFยวกบอาชญากรรมทางคอมพวเตอรสกฎหมายคอมพวเตอรแบบไทยๆ โดยจะ

แสดงใหเหนวาหลกการและเหตผลของกฎหมายทFถกแกไข และแสดงใหเหนถงปจจยทFสงผลทาให

กฎหมายเปลFยนแปลงไป และ 2. จงหวะเวลาของการเปลFยนแปลงของกฎหมาย ซF งเมFอหลงจากทF

กฎหมายมผลบงคบใชแลว การบงคบใชมความสอดคลองกบบรบททางสงคมทFเกดในแตละชวงเวลา

อยางไร และทศทางของการบงคบใชกฎหมายไปตามเจตนารมณของผรางกฎหมายหรอไม อยางไร

6.1 ความพลกผนของกฎหมายเก?ยวกบอาชญากรรมทางคอมพวเตอรสกฎหมายคอมพวเตอรแบบ

ไทยๆ

จากกฎหมายคอมพวเตอรทFนานาประเทศใชเปนตนแบบ หรอ Convention on Cybercrime ทF

มงพฒนากฎหมายใหคมครองและปองกนสงคมไมใหเกดความเสยหายจากการกออาชญากรรมทาง

คอมพวเตอร โดยจะเนนทFการคมครองระบบคอมพวเตอร ขอมลคอมพวเตอร และเครอขาย

อนเตอรเนต และลกษณะของการกระทาความผดทFปรากฏ เชน การแฮค (Hack) เครFองคอมพวเตอร

เพFอโจมตเครF องคอมพวเตอรและระบบคอมพวเตอรอFน การปลอยใหไวรส (Virus) เขาไปโจมต

คอมพวเตอรเปาหมาย ซF งการกระทาเหลาน5นสงผลทาใหเกดความเสยหายท5งในระดบบคคลทFวไป

และในระดบประเทศ ทาใหมลคาความเสยหายมจานวนสงมาก ดงน5น จงเกดกฎหมายทFจะใช ปกปอง

คมครอง การถกโจมตจากการกออาชญากรรมทางคอมพวเตอรในลกษณะดงกลาวข5น โดยมกฎหมาย

ตนแบบเพFอใหประเทศทFเขารวมเปนภาค นาไปปรบใชใหสอดคลองกบบรบททางสงคมของแตละ

ประเทศ

เมFอปรากฏวาประเทศไทยนาเอากฎหมายดงกลาวมาเปนตนแบบในการรางกฎหมายเกFยวกบ

คอมพวเตอร โดยมหลกการและเหตผล คอ ตองการเพFอมาปกปองคมครองคอมพวเตอรไมใหถก

โจมตจากการกระทาทFเปนอาชญากรรมทางคอมพวเตอร เพราะเลงเหนถงความสาคญของเทคโนโลย

ทFถกพฒนาไปอยางรวดเรว จงตองมวธการปองกนไมใหเกดความเสยหาย ประกอบกบในชวงเวลา

น5น (ประมาณ พ.ศ. 2544) ประเทศไทยมกฎหมายเกFยวกบการทาธรกรรมทางอเลกทรอนกส อาจถอ

ไดวาเปนกฎหมายเกFยวกบคอมพวเตอรฉบบแรกของไทย อกท5งพ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ กเปนหนFงใน

ชดกฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศดวย ดงน5นกฎหมายคอมพวเตอรฉบบน5 จงมความสาคญอยางมาก

227

ตอประเทศไทย โดยข5นตอนของการยกรางกฎหมายคอมพวเตอรของไทย ไดมบคคลทFมชFอเสยงใน

แวดวงกฎหมาย และผมความร ความสามารถจากหลายภาคสวนเขามามสวนรวม แตถงอยางไรน5น

บคคลทFถกแตงต5งใหเขามารวมยกรางกฎหมายฯ สวนมากเปนตวแทนจากหนวยงานภาครฐ ทาให

บทบญญตในการยกรางมความคลายคลงกบกฎหมายตนแบบเกอบท5งหมด ดงน5นท5งบทบญญตและ

หลกการของกฎหมายในข5นตอนการยกรางกฎหมายน5 จงปรากฏเปนกฎหมายทFเนนการกระทา

ความผดเกFยวกบอาชญากรรมทางคอมพวเตอรเทาน5น

ตอมาในช5นของการพจารณารางกฎหมายโดยคณะกรรมการกฤษฎกา ซF งเปนชวงระยะเวลา

กอนการรฐประหาร 2549 เพยงไมกFป บรบททางสงคมและการเคลFอนไหวในประเดนทางการเมองถอ

วายงไมมความรนแรงมากนก และการเขาถงพ5นทFอนเตอรเนตของผคนยงไมสามารถเขาถงไดทกคน

จากเอกสารการพจารณารางกฎหมายฯ ไดแสดงถงขอถกเถยงทFเกดข5นมท5งประเดนของหลกการและ

บทบญญตของกฎหมาย รวมถงมการเพFมเตมบทบญญตทFสอดคลองกบสภาพสงคมเขามา และ

ผเขารวมพจารณาสวนใหญจะเปนตวแทนจากหนวยงานภาครฐ ซF งไมปรากฏวามการแบงฝายของ

ผเขารวมพจารณารางกฎหมายฯ อยางชดเจน โดยประเดนของการถกเถยงสวนใหญเนนทFหลกการ

และการรางบทบญญตใหสอดคลองกบหลกการของกฎหมายเทาน5น ซF งบทบาทของผเขารวมการ

พจารณารางกฎหมายฯ ถอวามอานาจเพยงพอทFจะเปนผกาหนดหลกการของกฎหมายไดเปนอยางมาก

แตอยางไรน5นอานาจในการกาหนดทศทางของกฎหมายยงคงเปนของบคคลทFดารงอยในตาแหนง

สงสดอยาง ประธานคณะกรรมการกฤษฎกา ทFสามารถกาหนดไดท5งนโยบายของกฎหมาย หลกการ

และบทบญญต รวมถงทศทางในการปรบแกกฎหมายใหมความสอดคลองกบบรบททางสงคมมากข5น

ดวย ซF งสFงทFปรากฏใหเหน และอาจถอวาเปนการเรFมตนของความเปลFยนแปลงของกฎหมายฉบบน5

คอ การเพFมเตมบทบญญตทFเปนความผดเกFยวกบเน5อหาเขามา อยางไรกตาม เมFอมการลงมตเสยงสวน

ใหญยงคงใหกฎหมายฉบบน5 มหลกการเพFอปกปอง คมครอง การกระทาจะเปนการกออาชญากรรม

ทางคอมพวเตอรเปนสาคญ

เมFอการรฐประหารเกดข5น รางกฎหมายฯ จงถกผลกดนเขาสสภานตบญญตแหงชาต (สนช.)

2549 ในขณะทFสภาพบรบททางสงคมเตมไปดวยการเคลFอนไหวกจกรรมทางการเมอง จากเอกสารช5น

สาคญอยางรายงานการประชมพจารณารางกฎหมายฯ ทาใหเหนประเดนทFถกพจารณาโดยผเขารวม

พจารณาทFถกแตงต5งจากรฐบาลทFมาจากการรฐประหารในหลายประเดน ท5งหลกการทFควรจะถกขยาย

ออกเพFอใหสอดคลองกบบรบททางสงคมของประเทศไทย และบทบญญตทFถกเพFมเตมเขามาเพFอให

สามารถแกปญหาทFเกดข5นในสงคมได (ประเดนเกFยวกบความมFนคงแหงราชอาณาจกรและสถาบน

กษตรย) รวมถงบทบาทของผเขารวมพจารณา ในการถกเถยงทาใหเหนถงมมมองของคนในแตละ

กลม โดยสามารถแบงออกเปน 3 กลม ดงน5 กลมเทคโนแครต ทFตองการใหกฎหมายเปนไปตาม

228

หลกการและเจตนารมณอยางแทจรง กลมขาราชการดานความม?นคงของรฐ ทFตองการใหกฎหมาย

เปนเรFองความมFนคงของประเทศและสถาบนกษตรย และกลมขาราชการและนกธรกจระดบสง ทFม

อานาจในการกาหนดทศทางและนโยบายของกฎหมายใหเปนประโยชนกบรฐมากทFสด

ผเขารวมพจารณาในกลมเทคโนแครต มความพยายามทFจะใหบทบญญตใหรางกฎหมายฯ

เปนไปตามหลกการทFไดรบมา เพราะในการพจารณาฯ กฎหมายถกตความขยายขอบเขตออกไปกวาง

เกนกวาทFกฎหมายตนแบบไดกาหนดไว ประกอบกบบทบญญตทFถกเพFมเตมเขามา ไมมความ

สอดคลองกบทศทางของกฎหมายตนแบบ หากปลอยไวจะทาใหหลกการของกฎหมายเสยไป และ

สงผลใหการบงคบใชกฎหมายไปเปนเครFองมอของรฐได แตถงอยางไรน5น บทบาทของกลมเทคโน

แครตกลบไมมอานาจหรอเสยงทFดงมากพอ เมFอเทยบกบอกสองกลมทFยกเอาเรFองประโยชนสาธารณะ

และความมFนคงของประเทศมาเปนเหตผลในการพจารณารางกฎหมายฯ กลมขาราชการดานความ

มFนคงของรฐ มแนวทางทFเสนอกฎหมายอยางชดเจนวา กฎหมายฉบบน5ตองสามารถปกปอง คมครอง

ความมFนคงของประเทศและสถาบนกษตรยได แมวาจะมบางประเดนทFกลมขาราชการและนกธรกจ

ระดบสงจะไมเหนดวย เชน เรFองของความมFนคงของประเทศถกกาหนดไวในประมวลกฎหมายอาญา

แลว จงไมควรถกบญญตซ5 าซอนลงใน พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ อก อยางไรกตามกมขอยกเวนตอ

แนวความคดเหนดงกลาว ในประเดนเกFยวกบสถาบนกษตรย ท5งกลมของขาราชการและนกธรกจ

ระดบสงรวมถงสมาชกผเขารวมพจารณาสวนใหญ ใหการยอมรบไปในทศทางเดยวกนวาควรทFจะถก

บญญตลงในกฎหมายฉบบน5 ดงน5น พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ จงเกดการเปลFยนแปลงไปซF งถกกาหนด

ทศทางและนโยบายของกฎหมายจากกลม “ขาราชการดานความมFนคงของรฐ” ทาใหจากกฎหมาย

อาชญากรรมทางคอมพวเตอรกลายเปนกฎหมายทFมงปกปอง คมครองความมFนคงแหงราชอาณาจกร

และสถาบนกษตรยเปนสาคญ หรออาจะเรยกไดวากฎหมายฉบบน5 ถกตราข5นเพFอใหเปนกฎหมายของ

“กลมอานาจนยม” กวาได

ตอมาภายหลงการรฐประหาร 2557 กฎหมายถกผลกดนเขาส สนช. เพFอปรบปรง แกไข

บทบญญตใหกลบเขาสหลกการของกฎหมายตามเดม ในคร5 งน5 เปนการแกไขกฎหมายโดยกลมบคคล

ทFถกแตงต5งจากการรฐประหารอกคร5 ง ประกอบกบสภาพบรบททางสงคมทFแทบไมไดแตกตางไปจาก

ชวงหลงการรฐประหาร 2549 การเคลFอนไหวกจกรรมทางการเมองยงคงความรนแรง และประชาชน

ออกมาเคลFอนไหวบนพ5นทFอนเตอรเนตมากข5น จากเอกสารรายงานการประชมฯ ปรากฏวามความ

ตองการจากกลมขาราชการดานความมFนคงของรฐทFพยายามจะขยายขอบเขตของกฎหมายใหออกไป

ถงการคมครองรฐและบคคลทFเกFยวของกบรฐ ซF งความเหนดงกลาวกถกคดคานโดยกลมเทคโนแครต

อยางไรกตามผลของการคดคานกไมไดม เสยงทFดงพอจะคดคานหรอดงกฎหมายใหกลบ

เขารองเขารอยไดตามนโยบายและหลกการทFรบมา ยFงไปกวาน5นกลมขาราชการและนกธรกจ

229

ระดบสงกลบเปนแรงสนบสนนสาคญทFเหนดวยตอการขยายขอบเขตอานาจดงกลาว แมวาจะไมได

เปนการสนบสนนในทางตรง แตกปรากฏใหเหนการสนบสนนในทางออม กลาวคอ มความยนยอม

ใหขยายขอบเขตอานาจของกฎหมายโดยทFจะตองไมไปกระทบตอนโยบายหรอหลกการทFรบมา

เพราะกลมขาราชการและนกธรกจระดบสงเลงเหนแลววาการขยายขอบเขตดงกลาวน5 นม

ผลประโยชนตอรฐมากกวาจะเปนผลเสย ดงน5นการแกไขกฎหมายหลงการรฐประหาร 2557 จง

ปรากฏใหเหนทศทางความเปลFยนแปลงของกฎหมายอกคร5 ง จากกฎหมายทFตองปกปอง คมครอง

ความมFนคงแหงราชอาณาจกรและสถาบนกษตรย กลบตองรบภาระหนาทFเพFมคอ ตองคมครองถงตว

รฐและบคคลทFเกFยวของกบรฐดวย ซF งการกระทาดงกลาวเปนการตอกย 5าถงความตองการทFให

กฎหมายเปนเรFองของการเมองทFชดเจนมากข5น ดวยการทาให พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ถกใชเครFองมอ

ในการสรางอานาจอนชอบธรรมใหแกรฐและผมอานาจอยางแทจรง

ความเปลFยนแปลงของกฎหมายจงสอดคลองกบบรบททางสงคมทFเกดข5นในเแตละชวงเวลา

ซF งสงผลใหกฎหมายฉบบน5 ไมไดมความแนนอนของหลกการทFชดเจน และยงสามารถเอนเอยงไป

ตามความตองการของผมอานาจในการพจารณารางฯและการกาหนดนโยบายของกฎหมายในแตละ

ยคสมย ซF งกปรากฏใหเหนอยางชดเจนจากอานาจและบทบาทของผเขารวมการพจารณารางกฎหมาย

ฯ ดงน5นแลวการสรางความเชFอทFวากฎหมายฉบบน5 ไมไดถกใชเพFอเปนเครFองมอของรฐ การแกไข

กฎหมายเพFอตองการใหกฎหมายกลบเขาสหลกการเดมอยางแทจรง จงเปนเพยงการสรางมายาคตอน

จอมปลอมเทาน5น เพราะสFงทFปรากฏใหเหนในกระบวนการจดทารางกฎหมายเปนเครF องบงช5 วา

กฎหมายฉบบน5 ถกสรางข5นมารบใชผมอานาจทางการเมองอยางชดเจน

6.2 ระบอบการเมองในชวงจงหวะของการเปล?ยนแปลงกฎหมาย

เมFอ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ มผลใชบงคบ (17 กรกฎาคม 2550) จงหวะของการเปลFยนแปลง

กฎหมายจงปรากฏเปน 2 ชวงใหญๆ คอ หลงการรฐประหาร 2549 และหลงการรฐประหาร 2557

ความแตกตางของการบงคบใชกฎหมายท5งสองชวงน5 ในเบ5องตนสามารถพจารณาไดจากจานวนของ

การฟองรองดาเนนคด และการใชอานาจในการปดก5นการเผยแพรขอมลคอมพวเตอรทFไมเหมาะสม

(การปดก5นเวบไซต) แตปจจยสาคญทFกาหนดทศทางของการบงคบใชกฎหมายคอ บทบาทของผม

อานาจในการบงคบใชกฎหมายและสภาพบรบททางสงคมในขณะน5น

การบงคบใชกฎหมายภายหลงการรฐประหาร 2549 พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ มบทบาทอยาง

มากในการใชอานาจไปกบการปดก5นการเขาถงขอมลคอมพวเตอรทFรฐเหนวาไมเหมาะสม และการ

ฟองดาเนนคดในขอหาหมFนพระบรมเดชานภาพ ในกรณของการใชอานาจในการปดก5นเวบไซตน5น

230

สอดคลองไปกบสถานการณทางการเมอง ทFประชาชนปรบเปลFยนวธการเคลFอนไหวมาอยบนพ5นทF

อนเตอรเนตเปนสวนใหญ และการเผยแพรขอมลขาวสารไมไดจากดอยเพยงแตสFอกระแสหลก มการ

สรางเวบไซตและเกดข5นแพลตฟอรมตางๆมากมายทFสามารถแลกเปลFยนขอมลขาวสารไดอยาง

รวดเรวมากยFงข5น ดงน5นรฐจงตองมมาตรการเขามากากบดแลพ5นทFดงกลาว ปรากฏใหเหนจาก

กระบวนการจดทารางกฎหมายทFเพFมบทบญญตหนF งเขามา (มาตรา 20 อานาจในการปดก5นการ

เผยแพรขอมลทFไมเหมาะสม) จงเปนการบงคบใชกฎหมายตามแนวนโยบายทFผรางกฎหมายได

กาหนดไว รปแบบการใชอานาจของรฐผาน พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ จงปรากฏเปนจานวนของเวบไซต

ทFถกปดก5นเปนจานวนมาก

สวนการฟองรองดาเนนคดในขอหาหมFนพระบรมเดชานภาพ ปรากฏการณดงกลาวเรFมจาก

การสรางวาทกรรมทางการเมองทFเกFยวกบสถาบนกษตรย เชน “ลมเจา” ซF งถอไดวาเปนประเดนทFม

ความออนไหวอยางมาก และเปนเรFองทFแทบจะแตะตองไมได ดวยวาทกรรมดงกลาวทาใหบรรยากาศ

ทางการเมองในหวงเวลาน5น ประชาชนตกอยในสภาพของการกดทบและเกดบรรยากาศความกลวข5น

เพราะโดยสภาพของขอหาถอวามระดบความรายแรงอยางมาก รฐมความพยายามทFจะใชวาทกรรม

เกFยวกบสถาบนกษตรยเขามาเปนเครFองมอหนFงทF กดกนประชาชนออกจากการมสวนรวมทางการ

เมอง โดยการใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ เปนเครFองมอในการสรางอานาจดงกลาว

จงปรากฏใหเหนอยางชดเจนวา พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ กฎหมายทFตองการใชเพFอปกปอง

คอมพวเตอรไมใหถกโจมตจากอาชญากรรมทางคอมพวเตอร ไมมการแสดงใหเหนถงหลกการของ

กฎหมายดงกลาว แตกลบถกใชไปกบบทบาททางการเมองเปนสาคญ ดงน5น การบงคบใชกฎหมาย

ภายหลงการรฐประหาร 2549 จงเปนจงหวะการเปลFยนแปลงของกฎหมายคร5 งแรกทFสาคญอยางมาก

ซF งเชFอมโยงไปสจงหวะการเปลFยนแปลงของกฎหมายคร5 งทFสองอยางมนยสาคญ

การบงคบใชกฎหมายหลงการรฐประหาร 2557 พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ กลบมามบทบาทอก

คร5 ง ทFถอวาเปนจงหวะใหญ (คร5 งทFสอง) ของการเปลFยนแปลงการบงคบใชกฎหมาย ในคร5 งน5

กฎหมายถกใชแทนทFความรนแรงทางกายภาพและการใชอาวธในการตอสอยางชดเจน เพราะ พ.ร.บ.

คอมพวเตอรฯ ถกทาใหใชเปนเครFองมอในการตอสทางการเมองหรอเรยกไดวา ทาใหการใชอานาจ

ของรฐเปนอานาจอนชอบธรรมโดยกฎหมาย ซF งปรากฏอยในรปแบบของจานวนของการฟองรอง

ดาเนนคดกบประชาชนทFเคลFอนไหวทางการเมอง การสรางวาทกรรมเกFยวกบสถาบนกษตรยยงคง

ปรากฏใหเหนตลอดเรFอยมา และ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ กลายเปนสวนหนF งของกลไกการบงคบใช

กฎหมายของรฐเพFอจากดสทธและเสรภาพของประชาชนจนเปนเรFองปกตทFวไป

231

ไมเพยงเทาน5น จงหวะความเปลFยนของกฎหมายฉบบน5 เกดข5นเมFอรฐมความพยายามทาให

เกดกฎหมายไปคมครองบคคลของรฐและตวรฐเอง การขยายขอบเขตอานาจดงกลาว ปรากฏต5งแต

กระบวนการจดทารางกฎหมายโดยวธการ เชน รางบทบญญตทFไมชดเจน หรอผบงคบใชกฎหมายม

สวนทาใหกฎหมายถกตความไปตามเจตนารมณของผมอานาจ จงเปนการตอกย 5าใหเหนวารฐมความ

พยายามจะใชกฎหมายเพFอกดขFและกดทบสทธและเสรภาพของประชาชน เพราะนอกจากจะทาให

เกดบรรยากาศความกลวแลว ยงทาใหประชาชน นกกจกรรม นกเคลFอนไหว ถกทาใหกลายเปน

“อาชญากรบนพ5นทFอนเตอรเนต” และทาใหเกดการเซนเซอรตวเอง (Self-censorship) โดยการฉกคด

กอนจะลงมอกระทาการเกFยวกบประเดนทางการเมอง และจงหวะการเปลFยนแปลงของกฎหมายใน

คร5 งทFสองน5 สามารถเรยกไดวา การใชกฎหมายของรฐกลายเปนการใชกฎหมายเพFอตนเองและผม

อานาจ

แมวาตอมา พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ จะถกผลกดนใหแกไข แตเมFอมผลบงคบใช (31 พฤษภาคม

2560) การบงคบใชกฎหมายไมไดเปลFยนไปในทศทางทFดข5น เพยงแตเปนการบงคบใชกฎหมายอยาง

ระมดระวงข5นเสยมากกวา แตกระบวนการใชกฎหมายเพFอกดขFประชาชนยงคงปรากฏใหเหนอย

เรFอยไป โดยตลอดระยะเวลา12 ปของการบงคบใช พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ทศทางของการบงคบใช

เปนไปตามแนวทางทFถกวางไวโดยผมอานาจในการรางกฎหมาย ซF งเปนผกาหนดนโยบายต5งแต

กระบวนการจดทารางฯ ประกอบกบบรบทของสภาพสงคมทFถกกดทบประชาชนในประเดนทาง

การเมองอยเสมอ ทาใหลกษณะการบงคบใชกฎหมายดงกลาวเปนการกระทารปแบบหนFงทFสามารถ

กดกนการมสวนรวมของประชาชนตอประเดนทางการเมองได หรอทFเรยกวา การปราบปรามทาง

การเมอง กฎหมายฉบบน5 จงกลายเปนกฎหมายของกลมอานาจนยมอยางแทจรง และมความเปนไปได

วากฎหมายฉบบน5 จะถกบงคบใชเรF อยไปและทาใหกลายเปนเครFองมอสาคญช5นหนF งในการสราง

อานาจอนชอบธรรมของผมอานาจตอไป

6.3 ขอเสนอแนะ

จาการศกษาวจยทFเกFยวกบ พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ ท5งการจดทารางกฎหมายและการบงคบใช

ในแตละยคสมยทFแตกตางกนไป ทางผวจยจงเหนวา ควรมขอเสนอแนะตองานวจยดงกลาวเพFอให

เปนแนวทางทFสามารถกระทาการแกไขหรอเปนขอสงเกตตอไป ท5งในระยะเวลาเฉพาะหนาและใน

ระยะยาว ซF งขอเสนอแนะดงกลาวเปนเพยงมมมองหนF งจากผวจยทFเลงเหนจากการศกษาวจยโดย

สามารถแบงออกเปน 3 ประเดน ประกอบดวย 1. ขอเสนอตอกระบวนการจดทากฎหมาย 2. ขอเสนอ

ในเชงเน5อหาหรอบทบญญตของกฎหมาย และ 3. ขอเสนอตอกระบวนการบงคบใชกฎหมาย

232

6.3.1 ขอเสนอตอกระบวนการจดทากฎหมาย

ในสวนของกระบวนการจดทารางกฎหมาย จากทFไดศกษาการจดทารางท5งในชวงของรฐบาล

รฐประหาร และรฐบาลจากการเลอกต5 งทาใหเหนถงความแตกตางของการพจารณารางฎหมาย

ดงกลาว ท5งการกาหนดนโยบาย และการกาหนดทศทางของกฎหมาย หากเปนการพจารณาในชวง

ของรฐบาลรฐประหาร ทศทางของกฎหมายจะถกกาหนดใหสอดคลองกบสภาพสงคมทFเกดข5นใน

ขณะน5น เชน การเพFมบทบญญตเพFอใหแกปญหาทFเกดข5นอยางเรงดวน โดยไมคานงถงบทบญญต

หรอหลกการของกฎหมายเทาทFควร หรออาจเรยกไดวาเปนกฎหมายของกลมอานาจนยม แตเมFอ

กฎหมายถกพจารณาในชวงของรฐบาลจาการเลอกต5ง แมทศทางหรอนโยบายจะถกกาหนดโดยผม

อานาจเชนเดยวกน แตการพจารณารางกฎหมายยงคงใหความสาคญกบหลกการและเจตนารมณของ

กฎหมายเปนสาคญ

อกประการหนF งพบวา บทบาทของผเขารวมการพจารณากฎหมาย ซF งถอเปนปจจยทFสาคญ

ของการจดทารางกฎหมายดวยเชนกน ในการพจารณากฎหมายชวงรฐประหาร พบวาบคคลทFมอาชพ

หรอสายงานในหนวยงานดานความมFนคงจะมบทบาทในการพจารณากฎหมายอยางมาก แมจะไมได

เปนผกาหนดนโยบายในเรF มตน แตกลบมอานาจมากในการกาหนดทศทางของบทบญญตของ

กฎหมาย ซF งกแตกตางจากการพจารณารางกฎหมายในชวงรฐบาลจากการเลอกต5ง บทบาทของผ

พจารณารางแมจะมความเหนทFขดแยงกนบาง แตพบวายงมการยอมรบความเหนหรอมอานาจทFเทา

เทยมกน แมจะถกเพFมเตมหรอปรบปรงแกไข แตกยงคงอยภายใตหลกการของกฎหมาย และผ

พจารณารางกฎหมายยงสามารถมความเหนไดหลากหลาย

ดงน5น ขอเสนอตอกระบวนการจดทากฎหมายจงเปนเรFองของการพจารณากฎหมายควรอย

ภายใตระบบทFมความเปนประชาธปไตยมากข5น กลาวคอ ไมวาจะท5งบคคลผพจารณารางฎหมาย หรอ

ผกาหนดนโยบาย ควรมสวนรวมจากหลายหนวยงาน และควรใหความสาคญกบหนวยงานทFเกFยวของ

แมจะมสถานการณทางการเมองเกดข5น แตกไมควรถกหยบยกเอามาเปนเหตผลหรอทาใหกฎหมาย

ถกใชไปเพFอเหตผลทางการเมอง รวมถงบทบาทของผมสวนรวมในการพจารณารางกฎหมายทFควร

ใหองคกรหรอประชาชนมสวนรวมในการพจารณากฎหมายมากกวาจากดอยเพยงแคกลมเฉพาะ

ทางดานความมFนคงเทาน5น

6.3.2 ขอเสนอในเชงเน4อหาหรอบทบญญตของกฎหมาย

จากหลกการของกฎหมายทFมงเนนเรFองของอาชญากรรมทางคอมพวเตอร ถกทาใหกลายเปน

เรF องของกฎหมายความมFนคงบนพ5นทFอนเตอรเนต ซF งผดไปจากหลกการเดมของกฎหมายอยาง

ส5นเชง ดงน5นสFงหนF งทFผวจยเหนควรเปนขอเสนอคอ การปรบแกกฎหมายใหกลบมาสหลกการของ

กฎหมายดงเดม โดยเปนกฎหมายทFมงคมครองคอมพวเตอรไมใหตกเปนเปาหมายของการโจมตโดย

233

อาชญากรรมทางคอมพวเตอร สวนบญญตทFเพFมเตมเขามาน5น ซF งไมสอดคลองกบหลกการของ

กฎหมาย ผเขยนเหนถงวธการแกไขหลายแนวทาง เชน การตดบทบญญตน5นออกเสย หรอการปรบแก

ใหเปนไปตามหลกการของกฎหมายตนแบบ เพFอใหกฎหมายฉบบน5 ไดทาหนาทFของกฎหมายอยาง

เตมทFและควรจะกระทาอยางมากทFสด

6.3.3 ขอเสนอตอกระบวนการบงคบใชกฎหมาย

ในสวนน5 ถอเปนสวนสาคญอกประการหนFง เพราะบทบาทของผบงคบใชกฎหมายกลายเปน

สวนทFทาใหรฐสามารถใชอานาจไปละเมดสทธและเสรภาพของประชาชนได และเปนกลไกทFทาให

กฎหมายถกใชเปนเครFองมอในการปราบปรามทางการเมอง ซF งถกกระทาภายใตขออางของรฐวาเปน

การปฏบตตามกฎหมาย โดยสวนน5จะแบงประเดนออกเปน 3 ประเดนดงน5

1. ความไมเขาใจในบทบญญตของกฎหมาย กฎหมายฉบบน5 ไมไดถอวาเปนกฎหมายฉบบ

ใหม หรอพFงเคยมมาเมFอไมนาน แตกฎหมายฉบบน5 ถกบงคบใชมาไมตFากวา 10 ป ดงน5นการทาความ

เขาใจตวบทบญญตของกฎหมายจงเปนสFงทFผบงคบใชกฎหมายควรจะมอยางมาก เพราะบทบาทของ

กฎหมายฉบบน5 ถกบงคบใชอยางแพรหลายในสงคม ท5 งประเดนทFเกFยวกบคอมพวเตอรและไม

เกFยวของ ดงน5นขอเสนอแนะตอประเดนดงกลาวน5 คอ เจาหนาทFหรอผบงคบใชกฎหมายทFตองบงคบ

ใชกฎหมายฉบบน5 ควรเปนผมความร ความเชFยวชาญทF เหมาะสมและเขาใจในหลกการและ

เจตนารมณของกฎหมายเปนอยางด ไมควรจะเกดความเขาใจผด หรอเปนการใชกฎหมายแบบจาและ

ทาตามกนไป เชน ถาเกดการกระทาบนโลกอนเตอรเนตและเปนการแสดงความเหนตอประเดนทาง

การเมอง มกจะถกแจงขอกลาวหาตาม พ.ร.บ. คอมพวเตอรมาตรา 14 รวมกบมาตรา 112 หรอ 116

ตามประมวลกฎหมายอาญา เปนตน

2. คณสมบตของผบงคบใชกฎหมาย แมวาจะมระบอยใน พ.ร.บ. คอมพวเตอรฯ อยแลวถง

คณสมบตของเจาหนาทFตามกฎหมาย แตกลบพบวา ผบงคบใชกฎหมายไดใชกฎหมายไปตามทศทาง

หรอตามแนวทางทFถกกาหนดไวในขณะจดทารางฯ กลาวคอ ผทFมบทบาทในการบงคบใชกฎหมาย

(เชน ศาล อยการ ตารวจ เจาหนาทFทFมอานาจ เปนตน) ไมไดต5งคาถาม หรอต5งขอสงเกตถงการตความ

ของกฎหมายวาหากตความใหกวาง หรอตความบดเบอนไป จะทาใหเปนการละเมดสทธประชาชน

หรอไม ซF งเปนขอสาคญทFผบงคบใชกฎหมายควรตระหนก ดงน5นขอเสนอจงเหนวา ควรกาหนด

คณสมบตของผบงคบใชใหเหมาะสม และมกระบวนการสรางความเขาใจตอบทบญญตทางกฎหมาย

ใหมประสทธภาพ ซF งผวจยพบวามการจดการอบรมความรเกFยวกบกฎหมายฉบบน5 เปนจานวนมาก

234

แตการบงคบใชหรอความเขาใจของผใชกฎหมายยงคงเทาเดม ไมไดถกพฒนาไปในทศทางทF

เหมาะสม

3. การดาเนนคดตอเจาหนาทFทFกระทาโดยมชอบ ซF งสบเนFองมาจากท5งในขอทF 1 และ 2 เมFอ

พบวา ผบงคบใชกฎหมายไปในทศทางทFไมถกไมควร หรอไมเปนไปตามหลกการและเจตนารมณ

ของกฎหมายแลว ซF งการใชกฎหมายในลกษณะดงกลาวทาใหเกดผลกระทบตอสทธและเสรภาพของ

ประชาชน หรอเปนการกดขF กดบงคบสทธของประชาชน ผบงคบใชกฎหมายจงควรตองถกดาเนนคด

หรอตองรบผดชอบตอการกระทาของตนเอง อยางไรกตามการกระทาดงกลาวตองเปนความต5งใจทF

จะละเมดสทธและเสรภาพของประชาชน หากจะอางวามกฎหมายทFกาหนดโทษสาหรบการกระทา

โดยมชอบแลว กควรจะมการบงคบใชในทางปฏบตอยางมประสทธภาพดวยเชนกน

235

บรรณานกรม

หนงสอ

ครส เบเคอร. ประวตศาสตรไทยรวมสมย. พมพคร5 งทF7. กรงเทพ : มตชน. 2561.

เครอขายพลเมองเนต. รายงานพลเมองเนต 2554. กรงเทพ: เครอขายพลเมองเนต. 2555.

_______________. รายงานพลเมองเนต 2556. กรงเทพ: เครอขายพลเมองเนต. 2556.

จรญ โฆษณานนท. นตปรชญาแนววพากษ. กรงเทพ : สานกพมพนตธรรม. 2550.

ธงชย วนจกล. นตรฐอภสทธT และราชานตธรรม ปาฐกถาพเศษ ปวย อuงภากรณ คร5 งทF 17. กรงเทพฯ:

waymagazine. 2563.

พชญ พงสวสดT . เผดจการวทยา. กรงเทพฯ : สานกพมพมตชน. 2561.

มานตยจมปา. คาอธบายกฎหมายวาดวยการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร. กรงเทพฯ :

สานกพมพวญvชน. 2554.

วาด รว. ลาดบเหตการณบานเมอง 19 กนยายน 2549 – 19 พฤษภาคม 2553. นนทบร: สานกพมพศร

ปญญา. 2554.

สฤณ อาชวานนทกล. DIGITAL FUTURE. กลไกกากบดแลอนเตอรเนตและปญหาในไทย:คานยมใน

สงคมสองข5ว.กรงเทพ : สานกพมพ openworlds. 2558.

โสรจจ หงศลดารมภ. มาราธอน: อนเตอรเนตการเมองวฒนธรรม. ตวตนออนไลน. กรงเทพฯ :

เครอขายพลเมองเนต. 2555

RaymondWacks. ป รชญากฎหมา ย :คว าม ร ฉบบพกพา [Philosophy of Law: A Very Short

Introduction](ธงทอง จนทรางศ,(แปล).กรงเทพฯ: โอเพนเวลดสพบลชชFงเฮาส. 2558

236

บทความและวารสาร

คณาธป ทองรววงศ . “สทธในการสF อสารขอมลออนไลนโดยนรนามของสF อพลเมอง” .

วารสารวชาการทางกฎหมาย นตสงคมศาสตร. ฉบบทF 2 (กรกฎาคม-ธนวาคม 2558): 72-

128.

จกรกรช สงขมณ. “ความจรงคอหนทางสความยตธรรม: รายงานแสวงหาขอเทจจรงฉบบภาษาไทย”.

ศนยขอมลประชาชนผไดรบผลกระทบจากการสลายการชมนม กรณ เม.ย.-พ.ค. 53,

(กรกฎาคม 2555), สบคนเมFอ 3 พฤษภาคม 2563. http://www.pic2010.org/truth/

ประจกษ กองกรต , “The Dictator’s Learning Curve ทาไมเผดจการจงกลวอนเตอรเนต” The

Momentum, ( 23 ธ น ว า ค ม 2559), ส บ ค น เ มF อ ว น ทF 5 ม ถ น า ย น 2560.

http://themomentum.co/momentum-opinion-the-dictators-learning-curve.

พชญ พงษสวสดT . “ประเทศไทย กบ เสรภาพของอนเตอรเนต 2559” มตชนออนไลน, (22 พฤศจกายน

2559), สบคนเมFอวนทF 5 มถนายน 2560. https://www.matichon.co.th/news/366683.

พธตา ชยอนนต. “ขบวนการนกรบไซเบอร ทามกลางสภาวะกดปราบของรฐบาล คสช. บนพ5นทF

ออนไลน” วารสารสFอ ศลปะ และการออกแบบสFอ, ฉบบทF 1 (2560)

ยกต มกดาวจตร. “ชาตพนธนพนธการเมองดจทล มนษย-สงคมศาสตรกบภววทยา ปรวรรตของ

ดจทล” วารสารสFอ ศลปะ และการออกแบบสFอ, ฉบบทF 1 (2560): 12-31.

Jacqueline H. R. deMeritt. (2016). The Strategic Use of State Repression and Political Violence .

https://oxfordre.com/politics/view/10.1093/acrefore/9780190228637.001.0001/acrefore-

9780190228637-e-32?rskey=p6o5KN&result=2

Jules Boykoff, “Limiting Dissent: The Mechanisms of State Repression in the USA” Social

Movement Studies, 6 No. 3 (2007): 281–310. อางใน นพพล อาชามาส. พนจคาสFง ‘หามมFว

สมชมนมทางการเมอง’ของคณะรฐประหารประเทศไทยในฐานะเครFองมอปราบปรามโดย

รฐ.นตสงคมศาสตร. ปทF 12 ฉบบทF 2 (2562). หนา 1-39

Pinkaew Laungaramsri. (2016). Mass Surveillance and the Militarization of Cyberspace in Post-Coup

Thailand. ASEAS-Austrian Jourrnal of South-East Asian Studies, p. 195-214

Christian Davenport. (2013). STATE REPRESSION AND POLITICAL ORDER .Annu. Rev. Polit.

Sci.2007.10:1–23.

https://www.annualreviews.org/doi/pdf/10.1146/annurev.polisci.10.101405.143216

237

คาส?งหรอประกาศ

คาสFงของคณะปฏรปการปกครองแผนดน ฉบบทF 42.

คาสFงคณะกรรมการเทคโนโลยสารสนเทศแหงชาต ทF 11/2542 เรFอง แตงต5งคณะอนกรรมการเฉพาะ

กจยกรางกฎหมายเกFยวกบอาชญากรรมทางคอมพวเตอร.

คาสFงคณะปฏรปการปกครองในระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ฉบบทF

5/2549 เรFอง ใหกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสFอสาร ควบคมการเผยแพรขอมล

ขาวสารระบบเทคโนโลยสารสนเทศ.

คาสFงคณะปฏรปการปกครองในระบอบประชาธปไตย อนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข ฉบบทF

5/2549 เรFอง ใหกระทรวงเทคโนโลยสารสนเทศและการสFอสาร ควบคมการเผยแพรขอมล

ขาวสารระบบเทคโนโลยสารสนเทศ

คาสFงสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาทF 1/2547 เรFอง การแตงต5งกรรมการกฤษฎกา

ประกาศกระทรวงดจทลเพFอเศรษฐกจและสงคม เรFอง การงดเวนการตดตามบคคลบนสFออนเตอรเนต

ประกาศคณะปฏวต ฉบบทF 17

ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบทF 1/2557 เรFอง การควบคมอานาจการปกครองประเทศ

ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบทF 12/2557 เรFอง ขอความรวมมอจากสFอสงคมออนไลน

ประกาศคณะรกษาความสงบแหงชาต ฉบบทF 26/2557 เรFอง การดแล และสอดสองการใชสFอสงคม

ออนไลน

ประกาศคณะรกษาความแหงชาต ฉบบทF 97/2557 เรFอง การใหความรวมมอตอการปฏบตงานของ

คณะรกษาความสงบแหงชาตและการเผยแพรขอมลขาวสารตอสาธารณะ.

ประกาศสภานตบญญตแหงชาต เรFอง ต5งคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวย

การกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ...

ประกาศหวหนาคณะปฏรปการปกครองในระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

ฉบบทF 10 เรFอง ขอความรวมมอในการเสนอขาวสาร

ประกาศหวหนาคณะปฏรปการปกครองในระบบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

ฉบบทF 21 เรFอง หามการดกฟงทางโทรทศนหรอเครFองมอสFอสารใด

238

บทบญญตของกฎหมาย

ประมวลกฎหมายอาญา

พระราชบญญตธรกรรมทางอเลกทรอนกส พ.ศ. 2544

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550

รางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. …

รางพระราชบญญตวาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

ราชกจจานเบกษา เลม 123 ตอนพเศษ 109 ง (12 ตลาคม 2549)

ราชกจจานเบกษา. เลม 124 ตอน 27 ก (18 มถนายน 2550)

ราชกจจานเบกษา เลมทF 135, ตอนทF 10 ก (24 มกราคม 2560)

Convention on Cybercrime

COUNCIL OF EUROPE COMMITTEE OF MINISTERS, Recommendation No. R(89) 9

งานวจยและวทยานพนธ

ชญาณพมพ บวดษฐเดชา, “ความรบผดทางอาญาของผคกคามผอFนโดยใชอนเตอรเนต”, วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต, คณะนตศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2551.

ธนวฒน สนเกษม, “ปญหาการนาเขาขอมลคอมพวเตอรปลอมหรอทFเปนเทจตามมาตรา 14(1) แหง

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550”, วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต, คณะนตศาสตร, มหาวทยาลยธรกจบณฑตย, 2558.

บญฑต จารญวงศสกล, “การกากบดแลและแทรกแซงเวบบอรดทางการเมองหลงเหตการณรฐ

ประการ 19 กนยายน 2549”, วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, คณะนตศาสตร, จฬาลงกรณ

มหาวทยาลย, 2550.

บญทศน ยงนอย, “อาชญากรรมคอมพวเตอร : ศกษาขอกฎหมายกรณการลกลอบใชบรการ

อนเตอรเนตผานเครอขายไรสาย”, วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, คณะนตศาสตร,

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2553.

239

ปองพล แกวส, ความรบผดทางกฎหมายของพนกงานเจาหนาทFรฐในการจากดสทธในการแสดง

ความเหนของประชาชนผานบนอนเตอรเนต, วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, คณะ

นตศาสตร, มหาวทยาลยแมฟาหลวง, 2557.

ปณณวช ทพภวมล, “ปญหาในการระงบการแพรหลายซF งขอมลคอมพวเตอรตามมาตรา 20

พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550”, วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต, คณะนตศาสตร, มหาวทยาลยรามคาแหง, 2552.

พชย โชตชยพร, “ปญหาความรบผดของผใหบรการตามพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550” วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, คณะนตศาสตร,

มหาวทยาลยสโขทยธรรมมาธราช, 2555.

พญดา เลศกตตกล, “พระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550 ศกษา

กรณความรบผดทางอาญาเกFยวกบการเขาถงระบบคอมพวเตอรและขอมลคอมพวเตอร”,

วทยานพนธปรญญามหาบณฑต,คณะนตศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2550.

รกขษตา โพธT พทกษกล, “มาตรการทางกฎหมายเกFยวกบการคกคามทางอนเตอรเนต”, วทยานพนธ

ปรญญามหาบณฑต, คณะนตศาสตร, มหาวทยาลยกรงเทพ, 2550.

วราพงษ เทพรงคทอง, “การกากบดแลเน5อหาเวบบอรดทางการเมองภายหลงมการประกาศใช

พระราชบญญตคอมพวเตอรฯ 2550”, วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, คณะนเทศศาสตร,

จฬาลงกรณมหาวทยาลย, 2552.

สาวตร สขศร, “ผลกระทบจากพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ.

2550 และนโยบายของรฐกบสทธเสรภาพในการแสดงความคดเหน”, กรงเทพฯ: โครงการ

อนเตอรเนตเพFอกฎหมายประชาชน(iLaw) ใน มลนธเพFอสงคม, 2555.

สรางคณา ดานพทกษ, “ความรบผดทางอาญาของผใหบรการ ตามพระราชบญญตวาดวยการกระทา

ความรบผดเกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. 2550”, วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, คณะ

นตศาสตร, มหาวทยาลยรามคาแหง, 2553.

สวชาภา ออนพFง, “ปญหาการบงคบใชพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร

พ .ศ . 2550 : ศกษาความผดเกF ยวกบการเผยแพรขอมลกระทบตอความมFนคงแหง

ราชอาณาจกร”,วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, คณะนตศาสตร, จฬาลงกรณมหาวทยาลย,

2554.

240

อาทตย สรยะวงศกล, “การเมองบนเฟซบก: วฒนธรรม-การเมองบนเครอขายสงคมออนไลนไทย

พ.ศ. 2553-2555”, วทยานพนธปรญญามหาบณฑต, สงคมวทยาและมานษยวทยา,

มหาวทยาลยธรรมศาสตร, 2555.

เวบไซต

ETAD. ค ณ ะ ผ บ ร ห า ร ส พ ธ อ . [ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ]. แ ห ล ง ทF ม า

https://www.etda.or.th/content/xsurangkana-wayuparb-executive-director.html. สบคนเมFอ

30 กรกฎาคม 2563.

iLaw. มหากาพย ฟา รมไ ก ฟองคนงานพมา+เ อน จ โอฯ . [ระบบออนไลน ]. แหลง ทF ม า

https://freedom.ilaw.or.th/blog/chickenfarmcases. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563

iLaw. 9 เ ห ต ผล ทF สนช . ควรหย ด พ จ า รณากฎหมาย . [ระบบออนไล น ]. แห ล ง ทF ม า

https://ilaw.or.th/node/5184. สบคนเมFอ 9 มถนายน 2563.

iLaw. เสรภาพออนไลนโลกยงวกฤต ไทยยงไรเสรภาพหาปซอน. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา

https://freedom.ilaw.or.th/node/752. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563

iLaw. ค ฑ า ว ธ : ร า ย ก า ร น า ย แ น ม า ก . [ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ]. แ ห ล ง ทF ม า

https://freedom.ilaw.or.th/th/case/581. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

iLaw. เฉลยว: อพคลปลงเวบ. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา https://freedom.ilaw.or.th/th/case/636.

สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

iLaw. ทหารอากาศเลนเฟซบค. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา https://freedom.ilaw.or.th/th/case/179.

สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

iLaw. เ ธ ย ร สธรรม : โพสต เฟซ บค “ ใหญ แดง เ ด อด” . [ระบบออนไล น ]. แห ล ง ทF ม า

https://freedom.ilaw.or.th/th/case/649. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

iLaw. ประวตร โรจนพฤกษ: คด 116 จากการโพสตเฟซบค . [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา

https://freedom.ilaw.or.th/th/case/798. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

iLaw. ปยะ (คดทF 1). [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา https://freedom.ilaw.or.th/th/case/645. สบคนเมFอ

1 มถนายน 2563.

241

iLaw. พฒนนร: แชทเฟสบค. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา https://freedom.ilaw.or.th/case/768.

สบคนเมFอ 18 พฤษภาคม 2560.

iLaw. รนดา : โพสต ข าว ลอประยท ธโอน เ งนหมF นลาน . [ระบบออนไลน ]. แหลง ทF ม า

https://freedom.ilaw.or.th/th/case/682. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

iLaw. ว ภ า ส . [ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ]. แ ห ล ง ทF ม า

https://freedom.ilaw.or.th/th/case/20#circumstance_of_arrest. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

iLaw. ว เ ศ ษ . [ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ]. แ ห ล ง ทF ม า

https://freedom.ilaw.or.th/th/case/24#additional_information. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

iLaw. ส ม บ ต บ ญ ง า ม อ น ง ค . [ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ]. แ ห ล ง ทF ม า

https://freedom.ilaw.or.th/th/case/604#detail. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563

iLaw. สมบต บญงามอนงค. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา https://freedom.ilaw.or.th/case/713#detail.

สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

iLaw. ส ร ภ พ : ห มF น ป ร ะ ม า ท พ ร ะ ม ห า ก ษ ต ร ย . [ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ]. แ ห ล ง ทF ม า

https://freedom.ilaw.or.th/th/case/622. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

ilaw. อภชาต. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา https://freedom.ilaw.or.th/th/case/576. สบคนเมFอ 1

มถนายน 2563.

iLaw. อางกง. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา https://freedom.ilaw.or.th/th/case/21#detail. สบคนเมFอ 1

มถนายน 2563.

iLaw. แปด แ อ ด ม น เ พ จ “ เ ร า ร ก พ ล . อ . ป ร ะ ย ท ธ ” . [ร ะบบออน ไ ล น ]. แห ล ง ทF ม า

https://freedom.ilaw.or.th/case/716. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

iLaw.อภชาต. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา https://freedom.ilaw.or.th/th/case/576. สบคนเมFอ 1

มถนายน 2563.

Rainmake. ร จก Fake News 7 รปแบบทF เ รา เจอกนทกวนบน Facebook, Twitter. 2563. [ระบบ

อ อ น ไ ล น ]. แ ห ล ง ทF ม า https://www.rainmaker.in.th/7-type-of-fake-

news/?fbclid=IwAR3es_yRCaCLDkPs6CtZ3jK1LMkEfN-

JM2m55dv9Mmp0jL4z0sxINRGVltg. สบคนเมFอ 10 มถนายน.

242

Readgur. ประวตการศกษาและการทางานศาสตรจารยพเศษ ดร. เกยรตขจร วจนะสวสดT . [ระบบ

ออนไลน]. แหลงทFมา http://readgur.com/doc/2069086/ประวตการศกษาและการทางานศา

สตรจารยพเศษ-ดร.-เกยรตขจร-วจนะสวสดT . สบคนเมFอ 30 กรกฎาคม 2563

Thai E-New. เปดหลกฐานในสFงรฐประหารฯ มารคคกคามสF อ. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา

http://downmerngnews.blogspot.com/2010/03/blog-post_28.html. สบคนเมFอ 1 มถนายน

2563.

The Isaander. ศาลพพากษาจาคก 4 ป ปรบ 110,000 บาทนกกจกรรมเรF องเขFอนเมองอบลฯ หมFน

ป ร ะ ม า ท ผ ว า ฯ . [ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ]. แ ห ล ง ทF ม า

https://www.theisaander.com/post/190924pakmoolcase. สบคนเมFอ 1มถนายน 2563.

Voice TV 21. ทหารปลอยตว วฒนา เมองสข แลว แจงขอหา พ.ร.บ. คอมฯ. [ระบบออนไลน].

แหลงทFมา http://news.voicetv.co.th/thailand/333909.html. สบคนเมFอ 20 มถนายน 2560.

Voiceonline. จากปว.17ของจอมพลสฤษดT ถง ปดวอย7วน ประวตศาสตรการปดสFอฯไทย. [ระบบ

ออนไลน]. แหลงทFมา https://www.voicetv.co.th/read/474969. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

เครอขายพลเมองเนต. ฟรดอมเฮาสจดระดบเสรภาพออนไลนไทยไมเสร ตกตFากวาพมา. [ระบบ

ออนไลน]. แหลงทFมา https://thainetizen.org/2014/12/freedom-net-2014-thailand/. สบคน

เมFอ 1 มถนายน 2563

ไทยรฐ. ดาเนนคด อ.ชาญวทย ตาม พ.ร.บ. คอมฯ เหตโพสตภาพกระเปาภรรยานายกฯ. [ระบบ

ออนไลน ]. แหลงทF มา https://www.thairath.co.th/news/crime/1192097. สบคน เ มF อ 1

มถนายน 2563

ไทยรฐออนไลน. มชย ฤชพนธ. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา https://www.thairath.co.th/person/4129.

สบคนเมFอ 30 กรกฎาคม 2563.

ประชาชาตธรกจ. เปดรายชFอ 36 เวบไซต โดนคาสFง กอฉ สFงปด กบแถลงการณณคดคานของเครอขาย

พ ล เ ม อ ง เ น ต . [ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ]. แ ห ล ง ทF ม า

http://www.prachachat.net/news_detail.php?newsid=1270776957. สบคนเมFอ 1 มถนายน

2563.

ประชาไท. รณรงคตดสตyกเกอร-ดสเพลย MSN-hi5 "เบFอมอบพนธมตร" เพFอแสดงออกวาไมเหนดวย

กบพนธมตรฯ. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา https://prachatai.com/journal/2008/09/18036.

สบคนเมอ 1 มถนายน 2563.

243

ประชาไท. รายงาน-ประมวลภาพ: กจกรรม “วนอาทตยสแดง”. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา

https://prachatai.com/journal/2010/07/30367. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

ประชาไท. โฆษก ศอฉ. ยอมรบแตง “ผงลมเจา” เพFอตอบโตการใสรายทานหญงจรงจตต. 2563.

[ระบบออนไลน]. แหลงทFมา https://prachatai.com/journal/2011/05/34974. สบคนเมFอ 1

มถนายน.

ประชาไท. ศาลไมใหประกน หนมชปายหนาหอศลป เจอพวง 112. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา

https://prachatai.com/journal/2014/05/53667. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

ประชาไท. ศนยทนายความเพFอสทธมนษยชน เรยกรองปลอยตว กรกสดา คณะเสน ทนท ช5 คมตวเกด

ก ฎ ห ม า ย ก า ห น ด . [ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ]. แ ห ล ง ทF ม า

https://prachatai.com/journal/2014/06/54160. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

ประชาไท. เปด 5 Fake Newsในรอบป เชคพรรคต5งใหมทF ผบ.ทบ. บอกวา ปลอยขาวปลอมมอม

วยรน. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา https://prachatai.com/journal/2019/08/83845. สบคน

เมFอ 10 มถนายน 2563.

ประชาไท. ทหารเชญวฒนา เมองสข เขา มทบ. 11 หลงโพสตพาดพง พล.อ. ประวตร. [ระบบ

ออนไลน]. แหลงทFมา http://prachatai.org/journal/2016/03/64404. สบคนเมFอ 20 มถนายน

2560.

ผจดการออนไลน. คก 10 ป 10 เดอน “หนมแฮกเกอร” ลวงขอมล ATM กดเงน 3.6 แสน. [ระบบ

ออนไลน]. แหลงทFมา https://mgronline.com/crime/detail/9550000063986. สบคนเมFอ 1

มถนายน 2563.

เพจกองการสFอสารหนวยบญชาการทหารพฒนา : https://www.facebook.com/afdccommd/

โพสต ท เ ด ย . ชย ร าชวต รพบตา ร วจค ดห มF นนายกฯ . [ระบบออนไล น ]. แห ล ง ทF ม า

https://www.posttoday.com/social/general/230035. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563

โ พ ส ต ท เ ด ย . ม ว ล ม ห า เ ห ต ก า ร ณ ป 2556. [ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ]. แ ห ล ง ทF ม า

https://www.posttoday.com/politic/report/267961. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

ม ต ช น อ อ น ไ ล น . บ ท น า 5 ป ร ฐ ป ร ะ ห า ร . [ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ]. แ ห ล ง ทF ม า

https://www.matichon.co.th/article/news_1505796. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

สานกงานศาลยตธรรม. สถตความผดตอ พ.ร.บ. วาดวยการกระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร

2550. ส า น ก ง า น ศ า ล ย ต ธ ร ร ม . [ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ]. แ ห ล ง ทF ม า

244

https://oppb.coj.go.th/th/content/category/detail/id/8/cid/2101/iid/166875. ส บคน เ มF อ 1

มถนายน 2563.

หทยกาญจน ตรสวรรณ. 10 ปสลายการชมนมคนเส5อแดง: มองเมษา-พฤษภาคม 53 ผานวาทกรรม

“จาไมลง”. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา https://www.bbc.com/thai/thailand-52614304.

สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

รายงานการประชม

รายงานการประชมช4นคณะกรรมการกฤษฎกา

รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) คร5 งทF 1 วนศกร ทF 16 มกราคม 2547. ณ หอง

ประชมสมภพ โหตระกตย ช5น 4 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจทF 0257/2548

เลขแฟม 0633/2546. ชFอเรFองรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) คร5 งทF 5 วนพธ ทF 25 กมภาพนธ 2547. ณ

หองประชมโบราณ ช5น 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจทF 0257/2548 เลขแฟม

0633/2546. ชFอเรFองรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) คร5 งทF 12 วนพธ ทF 26 พฤษภาคม 2547. ณ

หองประชมโบราณ ช5น 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจทF 0257/2548 เลขแฟม

0633/2546. ชFอเรFองรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) คร5 งทF 13 วนศกร ทF 4 มถนายน 2547. ณ หอง

ประชมโบราณ ช5น 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจทF 0257/2548 เลขแฟม

0633/2546. ชFอเรFองรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) คร5 งทF 14 วนพธ ทF 16 มถนายน 2547. ณ หอง

ประชมโบราณ ช5น 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจทF 0257/2548 เลขแฟม

0633/2546. ชFอเรFองรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) คร5 งทF 15 วนพธ ทF 14 กรกฎาคม 2547. ณ

หองประชมโบราณ ช5น 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจทF 0257/2548 เลขแฟม

0633/2546. ชFอเรFองรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

245

รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) คร5 งทF 18 วนพธ ทF 11 สงหาคม 2547. ณ หอง

ประชมโบราณ ช5น 2 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจทF 0257/2548 เลขแฟม

0633/2546. ชFอเรFองรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

รายงานการประชมคณะกรรมการกฤษฎกา (คณะพเศษ) คร5 งทF 22 วนพธ ทF 12 มกราคม 2548. ณ หอง

ประชมสมภพ โหตระกตย ช5น 4 สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา เลขเสรจทF 0257/2548

เลขแฟม 0633/2546. ชFอเรFองรบ รางพ.ร.บ.วาดวยอาชญากรรมทางคอมพวเตอร พ.ศ. ...

รายงานการประชมในช4นสภานตบญญตแหงชาต 2549

รายงานการประชมสภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 6 วนพธ ทF 15 พฤศจกายน 2549 ณ ตกรฐสภา

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 2. วนพธทF 29 พฤศจกายน

2549.ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 4. วนพธทF 20 ธนวาคม 2549.

ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 8. วนพธทF 24 มกราคม 2550.

ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 9.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 10. วนพธทF 7 กมภาพนธ 2550.

ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 32.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 13. วนพธทF 28 กมภาพนธ

2550. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 310 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2. หนา 49.

246

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 14. วนพธทF 7 มนาคม 2550. ณ

หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 18. วนพธทF 28 มนาคม 2550.

ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 21. วนพฤหสบดทF 5 เมษายน

2550. ณ หองประชมกรรมาธการหมายเลข 310 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมในช4นสภานตบญญตแหงชาต 2557

รายงานการประชมสภานตบญญตแหงชาต. คร5 งทF 81. วน ศกร ทF 16 ธนวาคม 2559.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร (ฉบบทF..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 6 วน ศกร ทF 10

มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร (ฉบบทF..)พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 7 วน พฤหสบด ทF 16

มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร (ฉบบทF..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 9 วน พฤหสบด ทF 23

มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร (ฉบบทF..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 10 วน ศกร ทF 24

มถนายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร (ฉบบทF..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 14. วนศกร ทF 8

กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

247

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร (ฉบบทF..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 15 วน พฤหสบด ทF

14 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร (ฉบบทF..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 16. วนศกร ทF 15

กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร (ฉบบทF..)พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 17 วน พฤหสบด ทF

28 กรกฎาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร (ฉบบทF..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 19. วนศกร ทF 5

สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร (ฉบบทF..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 21. วนศกร ทF 26

สงหาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร (ฉบบทF..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 22. วนศกร ทF 2

กนยายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร (ฉบบทF..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 23 วนศกร ทF 16

กนยายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร (ฉบบทF..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 24 วน ศกร ทF 23

กนยายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร (ฉบบทF..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 30 วนศกร ทF 11

พฤศจกายน 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 307 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

248

รายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร (ฉบบทF..) พ.ศ. ... สภานตบญญตแหงชาต คร5 งทF 33 วน ศกร ทF 2

ธนวาคม 2559. ณ หองประชมคณะกรรมาธการ หมายเลข 301 ช5น 3 อาคารรฐสภา 2.

เอกสารอ?น

บนทกสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกาประกอบรางพระราชบญญตวาดวยการกระทาความผด

เกFยวกบคอมพวเตอร พ.ศ. ... เรFองเสรจทF 257/2548

รายงานการยFนคาขอจากรฐบาลใหลบเน5อหาโดยความรวมมอจากกเก5ล. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา

https://transparencyreport.google.com/government-

removals/bycountry/TH?hl=en&country_breakdown=period:Y2012H1;country:TH&lu=c

ountry_request_explore&country_request_amount=group_by:totals;period:Y2017H2

;authority:TH&country_request_explore=period:Y2013H2;authority:TH&country_item_a

mount=group_by:reasons;period:Y2017H1;authority:TH. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

รายงานคาขอผดก5นขอมลงจากทางเฟซบค (Government Data Requests Thailand). [ระบบออนไลน].

แ ห ล ง ทF ม า https://transparency.facebook.com/content-restrictions/country/TH/jan-jun-

2019. สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

รายงานคาขอใหปดก5นและลบขอมลจากกเกล (Transparency Report Government Removals). [ระบบ

อ อ น ไ ล น ]. แ ห ล ง ทF ม า https://transparencyreport.google.com/government-

removals/overview?removal_items=group_by:products;period:&lu=removal_requests&re

moval_requests=group_by:totals;period:.สบคนเมFอ 1 มถนายน 2563.

ศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและคอมพวเตอรแหงชาต. (2544). ราง พ.ร.บ. วาดวยอาชญากรรมทาง

คอมพวเตอร พ.ศ. ... และราง พ.ร.บ. วาดวยการคมครองขอมลสวนบคคล พ.ศ. ... . สบคน

เมFอ 1 มนาคม 2562. สานกพมพ หจก. จรรชการพมพ:กรงเทพ. หนา 15-16.

สานกงานเลขานการคณะกรรมการเทคโนโลยสารสนเทศแหงชาต, (2544). รวมรางกฎหมาย

เทคโนโลยสารสนเทศ ภายใตโครงการพฒนากฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศ. พมพคร5 งทF 1.

สบคนเมFอ 20 กมภาพนธ 2562. โรงพมพเดอนตลาจากด: กรงเทพฯ.หนา 11-12.

เอกสารประกอบรายงานการประชมคณะกรรมาธการวสามญพจารณารางพระราชบญญตวาดวยการ

กระทาความผดเกFยวกบคอมพวเตอร (ฉบบทF...) พ.ศ. … .

249

BBCNEWS. บทวเคราะห: เสรภาพส? อไทยป 2560 รฐจะคมหลกกวาเดม . [ระบบออนไลน].

แหลงทFมา https://www.bbc.com/thai/thailand-38476474. สบคนเมFอ 1 กรกฎาคม 2563

Freedomhouse. FREEDOM IN THE WORLD 2018. [ร ะ บ บ อ อ น ไ ล น ]. แ ห ล ง ทF ม า

https://freedomhouse.org/country/thailand/freedom-world/2018. สบคนเมFอ 1 กรกฎาคม

2563.

Freedomhouse. 2019. FREEDOM IN THE WORLD 2019. [ระบบออนไล น ]. แห ล ง ทF ม า

https://freedomhouse.org/country/thailand/freedom-world/2019. สบคนเมFอ 1 กรกฎาคม

2563.

Reporters without Borders. 2019. World Press Freedom Index. [ระบบออนไลน ]. แหลงทF มา

https://rsf.org/en/thailand. สบคนเมFอ 1 กรกฎาคม 2563.

Reporters without Borders. 2019. World Press Freedom Ranking. [ระบบออนไลน]. แหลงทFมา

https://rsf.org/en/ranking#. สบคนเมFอ 1 กรกฎาคม 2563.

250

ภาคผนวก

251

รายช?อบคคลท?เก?ยวของกบการศกษา

(เรยงตามกลมท?ถกจดไว)

1. กลมเทคโนแครต เปนกลมผมความร ความเชFยวชาญในดานสาขาวชาชพทางดานกฎหมาย

และดานเทคโนโลยสารสนเทศ บคคลทFถกจดอยในกลมน5ประกอบดวย

ชวลต อตถศาสตร ภมหลงดานการศกษา จบการศกษาทางดานนตศาสตร จากจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย ประวตการทางาน เปนผบรหารของ บรษท ชวลต แอนด แอซโซซเอทส จากด ซF งทา

หนาทFเปนทFปรกษากฎหมายและทนายความ และเปนกรรมการใหกบบรษท สยามแมคโคร จากด

(ในชวงพ.ศ. 2558) และเคยเปนกรรมการตรวจสอบและกรรมการอสระ ของบรษท อนเตอรเนต

ประเทศไทย จากด (ในพ.ศ. 2552-2556) เปนอปนายกสภาทนายความฝายวชาการ ซF งบทบาทการ

ทางานเกFยวกบเทคโนโลยฯ ทาใหชวลตถอเปนผมความร ความเชFยวชาญดานกฎหมายธรกรรมทาง

อเลกทรอนกส473

บทบาททางการเมอง เปนคณะอนกรรมการภายใตคณะกรรมการธรกรรมทางอเลกทรอนกส

โดยเปนคณะอนกรรมการดานกฎหมาย (ต5งแต พ.ศ. 2561)474

วระศกด[ โควสรตน ภมหลงดานการศกษา จบการศกษาดานนตศาสตร จากจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย และ Master of Law จาก Harvard University, USA ประวตการทางาน เปนอาจารยพเศษ

สอนวชากฎหมายใหกบมหาวทยาลยหลายแหง (ม.รามคาแหง, ม.รงสต) รวมถงเปนเลขานการ

ศนยวจยกฎหมายและการพฒนา คณะนตศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย มผลงานเกFยวกบดานการ

บรการสงคม เชน เปนผรเรFมโครงการโรงเรยนสขาว ตอตานยาเสพตด, โครงการข5นทะเบยนแรงงาน

ตางดาว เปนตน475

473 บรษทสยามแมคโคร จากด (มหาชน). นายชวลต อตถศาสตร กรรมการตรวจสอบ กรรมการสรรหาและกาหนด

ค า ต อ บ แ ท น แ ล ะ ก ร ร ม ก า ร อ ส ร ะ . ส บ ค น เ ม2 อ 16 ก ร ก ฎ า ค ม 2563. จ า ก เ ว บ ไ ซ ต

https://www.siammakro.co.th/pdf/NR_Committee_TH-2019/6_Makro_AR-2018_Director_Chavalit_TH.pdf

474 อางแลว. ETDA. ประวตคณะกรรมการบรหาร สานกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน)

475 Mgronline.(2551). รจก รมว . กระทรวงทองเท2 ยวคนใหม . สบคนเม2อ 16 กรกฎาคม 2563. จากเวไซต

https://mgronline.com/travel/detail/9510000012399

252

บทบาททางการเมอง เคยดารงตาแหนงเปนเลขานการประธานรฐสภา (พ.ศ. 2535) และดารง

ตาแหนงรองเลขาธการนายกรฐมนตร (พ.ศ. 2538-2539)476 ไดรบการแตงต5งเปนทFปรกษารฐมนตร

กระทรวงศกษาธการ เปนสมาชกสภาผแทนราษฎรแบบบญชรายชFอของพรรคชาตไทย และดารง

ตาแหนงรองหวหนาพรรคชาตไทย (พ.ศ. 2548-2550) หลงจากน5นไดรบแตงต5งใหดารงตาแหนงเปน

รฐมนตรวาการกระทรวงการทองเทFยวและกฬา ในรฐบาลของนายสมคร สนทรเวช และนายสมชาย

วงศสวสดT (พ.ศ. 2551) และปจจบนดารงตาแหนงเปนสมาชกวฒสภา (พ.ศ. 2563)477

ส ร า ง คณ า ว า ย ภ าพ ภ ม ห ล ง ก า ร ศ ก ษ า จบก า ร ศ ก ษ า ด า น น ต ศ า ส ต ร จ า ก

มหาวทยาลยธรรมศาสตร และทางานในสายงานดานกฎหมายใหกบสานกงานพฒนาวทยาศาสตร

และเทคโนโลยแหงชาต (สวทช.) รวมถงเปนหวหนาโครงการพฒนากฎหมายเทคโนโลยสารสนเทศ

(NECTEC) นอกจากน5ยงดารงตาแหนงหรอทางานอยในสายงานดานเทคโนโลยสารสนเทศ และเปน

ผมความเชFยวชาญในดานนโยบายการทาธรกรรมทางอเลกทรอนกสและกฎหมายเทคโนโลย

สารสนเทศและการสFอสาร478

บทบาททางการเมอง เคยไดรบตาแหนงเปนทFปรกษารฐมนตรวาการกระทรวงไอซท และทF

ปรกษาคณะกรรมการธรกรรมทางอเลกทรอนกส และตาแหนงผอานวยการสานกงานพฒนาธรกรรม

ทางอเลกทรอนกส (ต5งแตพ.ศ. 2554-2562)479

อาทตย สรยะวงศกล ภมหลงดานการศกษา จบการศกษาวทยาศาสตรบณฑต สาขา

เทคโนโลยสารสนเทศ และสงคมวทยาและมานษยวทยามหาบณฑต จากมหาวทยาลยธรรมศาสตร

และวทยาศาสตรมหาบญฑต สาขาวทยาการปญญาและภาษาธรรมชาต จากประเทศสกอตแลนด

ประวตการทางาน เปนนกวจยดานวฒนธรรมดจทลและนโยบายอนเตอรเนต และเปนผรวมกอต5ง

476 สภาผ แทนราษฎร . สมาชกสภาผ แทนราษฏร ชดท2 23. สบคนเม2อ 16 กรกฎาคม 2563. จากเวบไซต

https://www.parliament.go.th/ewtadmin/ewt/parliament_parcy/ewt_news.php?nid=726&filename=index

477 ประชาชาต. (2562). รมว.ทองเท2ยวฯ สงขอความอาลานกขาว คาดรอรบตาแหนง ส.ว..สบคนเม2อ 16 กรกฎาคม

2563. จากเวบไซต https://www.prachachat.net/tourism/news-324507

478 ETDA. (2563). ประวตคณะกรรมการบรหาร สานกงานพฒนาธรกรรมทางอเลกทรอนกส (องคการมหาชน).

สบคนเม2อ 1 สงหาคม 2563. จากเวบไซต https://www.etda.or.th/content/etda-executive-58.html

479 Members of the Senate blog. (2557). นางสรางคณา วายภาพ. สบคนเม2อ 16 กรกฎาคม 2563. จากเวบไซต

http://blog.senate.go.th/profile/surangkana.w/index.php?url=about

253

มลนธอนเตอรเนตและวฒนธรรมพลเมอง (เครอขายพลเมองเนต: Thai Netizen) รวมถงอาจารยพเศษ

ใหกบมหาวทยาลยตางๆ (ม.ธรรมศาสตร ม.เชยงใหม)480

การขบเคลFอนประเดนทางการเมอง เคยออกแถลงการณคดคานการควบคมสFออนเตอรเนตทF

ถกปดก5นโดยรฐบาล ( พ.ศ. 2552) และคดคานการรางกฎหมายเศรษฐกจดจทล รวมถงแสดงความเหน

คานตอนโยบายทFถกผลกดนโดยรฐบาลในประเดนการทา Single Gateway (ในชวงพ.ศ. 2558) สราง

แคมเปญรณรงคเกFยวกบคอมพวเตอร ผานเวบไซต Chang.org เขารวมกบแอมเนสต5 อนเตอรเนชFน

แนล ประเทศไทย เรยกรองใหมการแกไขเน5อหาราง พ.ร.บ. คอมฯ 2550 ตอ สนช. (พ.ศ. 2559)481

2. กลมขาราชการดานความม?นคงของรฐ เปนกลมบคคลทFมอาชพ การทางานเกFยวกบดาน

ความมFนคง เชน ขาราชการตารวจ ขาราชการทหาร โดยบคคลทFถกจดอยในกลมน5ประกอบดวย

พลตารวจเอก ญาณพล ย?งยน ภมหลงดานการศกษา จบจากโรงเรยนนายรอยตารวจ และม

ความรเกFยวกบวศวกรรมคอมพวเตอร จากจฬาลงกรณมหาวทยาลย รวมถงไดเขาอบรมหลกสตร

ผบรหารเทคโนโลยสารสนเทศ หลกสตรการบรหารความมFนคงแหงชาต เปนตน ประวตในการ

ทางานเคยเปนนายกสมาคมผดแลเวบไซตไทย (ในพ.ศ. 2546-2548) และหลงจากน5นไดรบการแตงต5ง

เปนประธานทFปรกษาสมาคมผดแลเวบไซตไทย (ต5งแตพ.ศ. 2556)482

บทบาททางการเมอง เปนผบญชาการสานกคดเทคโนโลยสารสนเทศ และรองอธบดกรม

สอบสวนคดพเศษ DSI (ชวงพ.ศ. 2554) และเปนทFรจกกนในฐานะ “ตารวจไซเบอรยคบกเบกของ

ไทย” เนFองจากทางานและไดรบการแตงต5งเปนกรรมการผทรงคณวฒดานการปองกนและปราบปราม

อาชญากรรมทางเทคโนโลยสารสนเทศและการสFอสาร เคยดารงตาแหนงเปนคณะกรรมการ

เตรยมการดานการรกษาความมFนคงปลอดภยไซเบอรแหงชาต รวมถงเปนคณะกรรมาธการพจารณา

รางกฎหมายความมFนคงปลอดภยไซเบอร และกฎหมายคมครองขอมลสวนบคคล และเปนอน

กรรมาธการขบเคลFอนการปฏรปประเทศดานสFอออนไลน483

480 Mrgonline. (2563). เปดปม “อาทตย” แกนนา “พลเมองเนต” ย2นฟองประยทธเพกถอน “Fit To Fly” คมโควด -

19. สบคนเม2อ 17 กรกฏาคม 2563. จากเวบไซต https://mgronline.com/onlinesection/detail/9630000034851

481 เร2องเดยวกน. เปดปม “อาทตย” แกนนา “พลเมองเนต” ย2นฟองประยทธเพกถอน “Fit To Fly” คมโควด-19.

482 Asiasoft. Board of Directors ญ า ณ พ ล ย 2 ง ย น . ส บ ค น เ ม2 อ 16 ก ร ก ฎ า ค ม 2563. จ า ก เ ว บ ไ ซ ต

https://www.asiasoft.net/th-th/about-us/board-of-directors/yanaphon-youngyuen/

483 เร2องเดยวกน. Board of Directors ญาณพล ย 2งย2น.

254

ทว เ ก ย รต ม นะก นษ ฐ ภ ม หลง ด า นก า ร ศ กษ า จบก า ร ศ กษ า น ต ศ าสต ร จ าก

มหาวทยาลยธรรมศาสตร ซF งมแนวทางสายอาชพดานกฎหมายอยางชดเจน ท5งเนตบณฑตไทย

นตศาสตรมหาบณฑต รวมถงการศกษาข5นสงทางกฎหมายอาญา จงถกเรยกไดวาเปนอาจารยผเขFยว

ชาญทางดานกฎหมายอาญา ประวต ก ารทา ง าน เ ปนอาจารยประจาคณะน ตศาสต ร

มหาวทยาลยธรรมศาสตร (ต5 งแตพ .ศ .2518-2556) และเคยดารงตาแหนงเปนรองอธการบด

มหาวทยาลยธรรมศาสตร (ในพ.ศ. 2553) รวมถงเคยดารงตาแหนงเปนกรรมการปองกนและ

ปราบปรามการฟอกเงน คณะกรรมการปองกนและปราบปรามการฟอกเงน เนFองจากเปนบคคลทFม

ความร ความเชFยวชาญทางดานกฎหมายอาญาจงไดรบการแตงต5งเปนกรรมการพจารณา ปรบปรง

ประมวลกฎหมายอาญา สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา (ต5งแต พ.ศ. 2548-2556)484

บทบาททางการเมองจะเหนวาเปนหนFงในนกวชาการของมหาวทยาลยธรรมศาสตรทFอยฝาย

ตรงขามกบแนวคดของกลมนตราษฎร โดยเฉพาะการคดคานการเสนอแกไขประมวลกฎหมายอาญา

มาตรา 112 ของกลมนตราษฎร อกท5งยงอยในกลมของผบรหารของธรรมศาสตรทFหามไมใหกลมนต

ราษฎรใชสถานทFของมหาวทยาลยเคลFอนไหวในประเดนทางการเมอง485 อกบทบาทหนFงทFสาคญคอ

ไดรบการแตงต5งเปนตลาการศาลรฐธรรมนญไทย (ต5งแต พ.ศ. 2556)

พลตารวจตร พสษฐ เปาอนทร ภมหลงดานการศกษา จบการศกษาดานรฐประศาสตรบณฑต

จากโรงเรยนนายรอยตารวจ และบรหารธรกจมหาบณฑต มหาวทยาลยเกษตรศาสตร486 มความรความ

เชFยวชาญในดานการสบสวนสอบสวนคดอาญา และดานเทคโนโลยสารสนเทศ และเคยดารง

ตาแหนงเปนผบงคบการปราบปรามการกระทาความผดเกFยวกบอาชญากรรมทางเทคโนโลย (พ.ศ.

2556)

484 วทยาลยศาลรฐธรรมนญ . นายทว เ กยรต มนะกนษฐ . สบคนเ ม2 อ 17 กรกฎาคม 2563. จากเวบไซต

http://www.constitutionalcourt.or.th/occ_web/ewt_news.php?nid=973

485 โพสตทเดย. (2556). เคาะ “ทวเกยรต” น2งตลาการศาลรธน. สบคนเม2อ 17 กรกฎาคม 2563. จากเวบไซต

https://www.posttoday.com/politic/news/243658

486 สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. พลตารวจตร พสษฐ เปาอนทร. สบคนเม2อ 17 กรกฎาคม 2563. จาก

เวบไซต https://hris.parliament.go.th/ss_detail.php?ssp_id=20326&lang=th

255

บทบาททางการเมอง เคยดารงตาแหนงเปนปลดกระทรวงไอซท (พ.ศ. 2557-2559) และตอมา

ดารงตาแหนงรองประธานกรรมาธการ (กมธ) ขบเคลFอนการปฏรปประเทศดานการสFอสารมวลชน

สภาขบเคลFอนการปฏรปประเทศ (พ.ศ. 2559-2560)487

ไพบลย อมรภญโญเกยรต ภมหลงดานการศกษา จบการศกษานตศาสตรบณฑต และ

นตศาสตรมหาบณฑต จากมหาวทยาลยธรรมศาสตร ประวตการทางาน เปนทนายความและทFปรกษา

กฎหมายใหกบบรษท ทFปรกษากฎหมายสากล (ต5งแตพ.ศ. 2537- 2550) หลงจากน5นเปนกรรมการ

ผจดการใหกบบรษทเอกชน488 (ชวง พ.ศ. 2550-2551) และเปนกรรมการผจดการ บรษท ทFปรกษา

กฎหมาย ไพบลย จากด (ต5งแต พ.ศ. 2551) นอกจากน5นยงดารงตาแหนงเปนทFปรกษากฎหมายใหกบ

สมาคมผดแลเวบไซตไทย สมาคมผสFอขาวออนไลน และสมาคมเวบมาสเตอรแหงประเทศไทย โดย

ไพบลยถอเปนผมความรความเชFยวชาญในเรFองกฎหมายอเลกทรอนกส และกฎหมายเทคโนโลย

สารสนเทศและการสFอสาร ดานผลงานทางวชาการ เชน หนงสอคาอธบาย พ.ร.บ. คอมพวเตอร 2550 ,

บทความเกFยวกบกฎหมายไซเบอร และมาตรการปดบลอกเวบไซตของกระทรวงไอซท ซF งสวนใหญ

เปนบทความจะเกFยวกบกฎหมายคอมพวเตอรและอนเตอรเนต489

บทบาทอFน ไดรบการแตงต5งเปนผทรงคณวฒคณะกรรมการเตรยมการไซเบอรแหงชาต และ

อนกรรมการรางกฎหมายการโอนเงนอเลกทรอนกส (EFT) โดยศนยเทคโนโลยอเลกทรอนกสและ

คอมพวเตอรแหงชาต (NECTEC) ไดรบการแตงต5งใหเปนอนกรรมการกฎหมายเพFอการพฒนาสFอ

ปลอดภย โดยสานกนายกรฐมนตร (ชวง พ.ศ. 2555) รวมถงเคยดารงตาแหนงเปนทFปรกษากฎหมาย

ใหกบหนวยงานของรฐ เชน กรมสอบสวนคดพเศษ (DSI) ถกแตงต5งเปนคณะกรรมการกาหนดแนว

ทางการดาเนนงานศนยปฏบตการเฝาระวงภยคกคามดานเทคโนโลยสารสนเทศ จากกระทรวงไอซ

ท490

487 คณะกรรมาธการขบเคล2อนการปฎรปประเทศดานการส2อสารมวลชน. รายนามกรรมาธการ. สบคนเม2อ 17

กรกฎาคม 2563. จากเวบไซต

https://www.parliament.go.th/ewtcommittee/ewt/drive_communication/main.php?filename=index

488 เชน บรษท กลเบรต รQ ด แอนด คอมปาน และ บรษท แมกนส แอน พารทเนอร จากด

489 สมาคมทรพยสนทางปญญาแหงประเทศไทย. http://www.ipat.or.th/images%5CNews%5CIP-TALK-09-03-

09.pdf

490 The Bare Witch Project. วทยากร ไพบลย อมรภญโญเกยรต. สบคนเม2อ 18 กรกฎาคม 2563. จากเวบไซต

https://barewitchproject.weebly.com/3623363636073618363435853619.html

256

วรรณชย บญ บ า ร ง ภ มหลงด านการ ศกษา จบการ ศกษาดาน น ตศ าสต ร จาก

มหาวทยาลยธรรมศาสตร และในระดบมหาบณฑต ดษฎบณฑต ทางดานกฎหมาย จากประเทศ

ฝรFงเศส491 ประวตการทางาน เคยเปนคณะอนกรรมการตอบขอหารอตามกฎหมายขอมลขาวสารทาง

ราชการ สานกงานปลดสานกงานรฐมนตร (พ.ศ. 2548) และคณะอนกรรมการดานการศกษา วจย และ

พฒนากฎหมายและระบบงานในกระบวนการยตธรรม กระทรวงยตธรรม (พ.ศ. 2549-2555) เปน

คณะกรรมการพฒนากฎหมาย สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา (พ.ศ. พ.ศ. 2551-2557) ปจจบนเปน

คณะกรรมการ บรษท กสท. โทรคมนาคม จากด (มหาชน) (ต5งแต พ.ศ. 2557)492 และรองเลขาธการ

คณะกรรมการกฤษฎกา (ต5งแต พ.ศ. 2558)493

บทบาทดานการเมอง เคยดารงตาแหนงสมาชกสภาปฏรปแหงชาต คณะกรรมาธการปฏรป

กฎหมายและกระบวนการยตธรรม สภาปฏรปแหงชาต และเคยเปนผชวยเลขานการคณะกรรมาธการ

ยกรางรฐธรรมนญ อนกรรมาธการยกรางพระราชบญญตประกอบรฐธรรมนญวาดวยศาล

รฐธรรมนญและวธพจารณาคดศาลรฐธรรมนญ (พ.ศ. 2557-2558)

3. กลมขาราชการและนกธรกจระดบสง บคคลในกลมน5 เปนกลมคนทFมตาแหนงหรอบทบาท

เปนขาราชการช5นผใหญหรอนกธรกจทFมตาแหนงระดบสง เชน รฐมนตรกระทรวง ปลดกระทรวง

ประธานสมาชกสภานตบญญตแหงชาต ประธานของบรษทเอกชน โดยประกอบดวย

พลตารวจเอก ชชวาลย สขสมจตร ภ มหลงดานการศกษา จบการศกษาดานรฐ

ประศาสนศาสตรบณฑต จากโรงเรยนนายรอยตารวจ และระดบมหาบณฑต จากจฬาลงกรณ

มหาวทยาลย ประวตการทางาน เคยดารงตาแหนงผบญชาการสานกงานตรวจคนเขาเมอง (พ.ศ. 2551)

เปนผบงคบบญชาการศกษา กองบญชาการศกษา สานกงานตารวจแหงชาต (ในชวงพ.ศ. 2552-2553)

และผชวยผบญชาการตารวจแหงชาต (พ.ศ. 2553) ซF งไดอยในทางานอยในแวดวงของตารวจเรFอยมา

(จนถงพ.ศ. 2557)

491 สานกงานเลขาธการสภาผแทนราษฎร. นายวรรณชย บญบารง. สบคนเม2อ 17 กรกฎาคม 2563. จากเวบไซต

https://hris.parliament.go.th/ss_detail.php?ssp_id=7909&lang=th

492 Cattelecom. ค ณ ะ ก ร ร ม ก า ร บ ร ษ ท . ส บ ค น เ ม2 อ 18 ก ร ก ฎ า ค ม 2563. จ า ก เ ว บ ไ ซ ต

https://www.cattelecom.com/cat/page/1?page=3

493 CREATIVE ECONOMY REVIEW. คณะกรรมการ นายวรรณชย บญบารง. สบคนเม2อ 18 กรกฎาคม 2563. จาก

เวบไซต https://www.cea.or.th/th/cea-board/cea-committe-board-06-นายวรรณชย-บญบารง

257

บทบาททางการเมอง เคยรบตาแหนงเปนนายทหารราชองครกษพเศษ และถกแตงต5งเปน

สมาชกสภานตบญญตแหงชาต และเปนปลดกระทรวงยตธรรม (พ.ศ. 2557)494 และเปนคณะกรรมการ

ปฏรปประเทศดานกระบวนการยตธรรม (พ.ศ. 2560)

ศ. พเศษ พรเพชร วชตชลชย ภมหลงดานการศกษา จบการศกษาในดานนตศาสตร จาก

จฬาลงกรณมหาวทยาลย และ Master of Law จาก Harvard University, USA ประวตการทางาน เรFม

เขารบราชการในตาแหนงนตกร สานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา และตอมาไดดารงตาแหนงเปนผ

พพากษาหวหนาศาลคดเดกและเยาวชน (ในพ.ศ. 2532) ซF งการทางานสวนใหญอยในสายงาน

กฎหมาย (ผพพากษา) เรFอยมา จนกระทFงไดเปนรบการแตงต5งเปนประธานศาลอทธรณภาค 4 (พ.ศ.

2549) และเปนผพพากษาหวหนาคณะในศาลฎกาในปตอมา (พ.ศ. 2550)495

บทบาททางการเมอง ไดรบบทบาทสาคญโดยเปนกรรมการบรหารสมาคมกฎหมายอาเซยน

ไดรบการแตงต5งใหเปนสมาชกสภานตบญญตแหงชาต และเปนกรรมาธการยตธรรม การตารวจและ

สทธมนษยชน (พ.ศ. 2549 ) และเคยดารงตาแหนงผตรวจการแผนดน (พ.ศ. 2556) ซF งไดกลบเขาส

สภานตบญญตแหงชาตอกคร5 งใน พ.ศ. 2557496 และปจจบนดารงตาแหนงเปนประธานวฒสภา (พ.ศ.

2563)

ศ. ดร. สทธชย โภไคยอดม ภมหลงการศกษา จบการศกษาทางดานวศวกรรมไฟฟาและ

อเลกทรอนกส จากมหาวทยาลยนวเซาทเวลส ออสเตรเลย ประวตการทางาน เขารบราชการเปน

อาจารยทFสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลาคณทหารลาดกระบง (ในพ.ศ.2521-2533) ในชวงเวลาตอมา

ไดกอต5 งมหาวทยาลยเทคโนโลยมหานคร และเปนศาสตราจารยทF ไดรบการแตงต5 งจาก

พระมหากษตรยเปนคนแรกทFเขาสอนในมหาวทยาลยเอกชน497 หลงจากน5นเคยดารงตาแหนงเปน

กรรมการทาอากาศยาน และการทาเรอแหงประเทศไทย (ในพ.ศ.2545-2547) ผลงานดานวชาการ

ไดรบรางวลงานวจยดเดนจากกระทรวงมหาดไทย และมบทความ การใหสมภาษณในประเดนทF

494 ป ร ะ ก า ศ ส า น ก น า ย ก ร ฐ ม น ต ร เ ร2 อ ง แ ต ง ตQ ง ข า ร า ช ก า ร พ ล เ ร อ น . จ า ก เ ว บ ไ ซ ต

http://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2557/E/225/24.PDF

495 โพสตทเดย. (2557). รจก “พรเพชร” กนซอหวหนาคสช . สบคนเม2อ 20 กรกฎาคม 2563. จากเวบไซต

https://www.posttoday.com/politic/report/308438

496 ไ ท ย ร ฐ อ อ น ไ ล น . พ ร เ พ ช ร ว ช ต ช ล ช ย . ส บ ค น เ ม2 อ 20 ก ร ก ฎ า ค ม 2563. จ า ก เ ว บ ไ ซ ต

https://www.thairath.co.th/person/8848

497 MARKETCOMMS. (2560). ศ.ดร. สทธชย โภไคยอดม ไดรบการยกยองในฐานะศษยเกาดเดนผสรางช2อเสยง

ใหกบมหาวทยาลยนวเซาทเวลล. สบคนเม2อ 19 กรกฎาคม 2563. จากเวบไซต https://market-comms.co.th/?p=1391

258

เกFยวกบเทคโนโลยสารสนเทศอยเปนจานวนมาก498 โดยสทธชยไดรบการยกยองใหเปนนกวชาการทF

มความรความสามารถทางดานสาขาวชาไฟฟาและอเลกทรอนกส

บทบาททางการเมอง ไดรบการแตงต5งใหดารงตาแหนงรฐมนตรวาการกระทรวงไอซท (ใน

พ.ศ. 2549) ซF งหลงจากน5น ไดผลกดนโครงการตางๆมากมาย เชน โครงการทFเกFยวกบคอมพวเตอร

การใหบรการอนเตอรเนตความเรวสง รวมท5งผลกดนนโยบายปดก5นเวบไซตทFเหนวาไมเหมาะสม

ตรวจสอบและดแลชองทางการใชงานอนเตอรเนต499

ดร. สมเกยรต ต4งกจวาณช ภมหลงการศกษา จบการศกษาดานวศวกรรมศาสตร ในสาขาดาน

คอมพวเตอร จากจฬาลงกรณมหาวทยาลย และศกษาในสาขาวศวกรรมคอมพวเตอรตอในระดบ

มหาบณฑตและดษฎบณฑต ทFประเทศญFปน (ในชวงพ.ศ. 2534-2537) ประวตในการทางาน เคยรบ

ตาแหนงเปนกรรมการสภาการหนงสอพมพ และทางานเกFยวกบสFอ กรรมการสภาดแลเวบไซตไทย

(ในพ.ศ. 2545-2548) ผลงานดานวชาการ มบทความและโครงการทFเกFยวกบเทคโนโลยสารสนเทศ

และการสFอสารเปนจานวนมาก เชน โครงการวจยเกFยวกบการปฏรประบบสFอ500 และเปนผทFมความร

ความเชFยวชาญเกFยวกบนตเศรษฐศาสตร (Economic analysis of laws) และเชFยวชาญเกFยวกบสFอและ

โทรคมนาคม ปจจบนเปนประธานสถาบนวจยเพFอการพฒนาประเทศไทย (TDRI)501

บทบาททางการเมอง ไดรบการแตงต5งเปนอนกรรมาธการปฏรปสFอ วฒสภา (ในชวง พ.ศ.

2548-2549) และอนกรรมาธการคณะอนกรรมาธการศกษากฎหมายการกากบดแลกจการ

โทรคมนาคมและการสFอสาร โดยสภานตบญญตแหงชาต (ในพ.ศ. 2549-2550) 502 และทางานเปน

กรรมาธการวสามญพจารณารางกฎหมายเกFยวกบเทคโนโลยสารสนเทศตางๆมากมาย เชน ราง พ.ร.บ.

พ5นทFนวตกรรมการศกษาฯ (ในพ.ศ. 2562), รางพ.ร.บ. เกFยวกบการจดสรรคลFนความถFฯ (ในพ.ศ.

2553) เปนตน

498 Itdexpert. ศ . ด ร . ส ท ธ ช ย โ ภ ไ ค ย อ ด ม . ส บ ค น เ ม2 อ 19 ก ร ก ฎ า ค ม 2563. จ า ก เ ว บ ไ ซ ต

http://164.115.41.183/?q=th/content/ศดรสทธชย-โภไคยอดม

499 ประชาไท . (2559). ว ส ยทศน ย กษ เ ข ย วต า เ ด ย ว . สบคน เ ม2 อ 19 กรกฎาคม 2563. จ าก เ วบ ไซต

https://prachatai.com/journal/2006/11/10557

500 TDRI. สมเกยรต ตQ งกจวาณช . สบคนเม2อ 20 กรกฎาคม 2563. [เอกสารอเลกทรอนกส]. จากเวบไซต

https://tdri.or.th/wp-content/uploads/2019/05/CV_Temp_ajsomkiatTH_April2019.pdf

501 มหาวทยาลยเกษตรศาสตร. ประวตการศกษาและการทางาน สมเกยรต ตQงกจวาณชย. สบคนเม2อ 20 กรกฎาคม

2563. [เอกสารอเลกทรอนกส]. จากเวบไซต https://eduserv.ku.ac.th/album/3/59teacher/tdris.pdf

502 อางแลว. TDRI. สมเกยรต ตQงกจวาณช.

259

สมชาย แสวงการ ภมหลงดานการศกษา จบการศกษาดานศลปศาสตรบณฑต จาก

มหาวทยาลยรามคาแหง ศลปศาสตรมหาบญฑต จากสถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร และศลปศา

สตรดษฎบณฑตกตตมศกดT มหาวทยาลยราชภฎธนบร เคยเขารบการอบรมหลกสตร การเมองการ

ปกครอง และหลกสตรการปองกนราชอาณาจกร เปนตน ประวตการทางาน เคยดารงตาแหนงเปน

ประธานคณะกรรมาธการสทธมนษยชน สทธเสรภาพและการคมครองผบรโภค รวมถงทFปรกษา

กตตมศกดT คณะกรรมาธการกระทรวงการตางประเทศ และยงดารงตาแหนงนายกสมาคมนกขาววทย

และโทรทศนไทย (พ.ศ. 2546-2549)503

บทบาททางการเมอง เปนสมาชกสภานตบญญตแหงชาต (พ.ศ. 2549-2551 และ พ.ศ. 2557-

2562) และเคยดารงตาแหนงเปนสมาชกวฒสภา (พ.ศ. 2551-2554 และ พ.ศ. 2554-2557)504

503 สภานตบญญตแหงชาต. ขอมลประวตของสมาชก สมชาย แสวงการ. สบคนเม2อ 20 กรกฎาคม 2563. จากเวบไซต

http://61.19.241.96/w3c/senate/senator.php?url=profile&HR_ID=1856

504 เร2องเดยวกน. ขอมลประวตของสมาชก สมชาย แสวงการ.

260

ประวตผเขยน

ชFอ-นามสกล นางสาววชญาดา อาพนกจววฒน

วน เดอน ปเกด 3 พฤษภาคม 2535

ประวตการศกษา 2552 ระดบมธยมศกษา ณ โรงเรยนพะเยาพทยาคม จงหวดพะเยา

2557 นตศาสตรบณฑต และวทยาศาสตรบณฑต สาขาเทคโนโลย

สารสนเทศเพFอการสFอสาร มหาวทยาลยพะเยา

ผลงานทางวชาการ นาเสนอผลงานในการประชมวชาการสาขานตศาสตร ระดบชาต คร5 งทF 1

“ระบบกฎหมายไทย : ปฏรป/เปลFยนผาน/ปฏสงขรณ” ณ โรงแรมแคนทาร

ฮลล จงหวดเชยงใหม ในหวขอ “พ.ร.บ. คอมฯ : กฎหมายคอมฯ หรอ

กฎหมายคมครองความมFนคง”