แนวทางส่งเสริมการเรียนร้...
TRANSCRIPT
The Sci J of Phetchaburi Rajabhat University
5ปท 13 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2559
Volume 13 Number 2 July-December 2016
วารสารวทยาศาสตร แหงมหาวทยาลยราชภฏเพชรบร
แนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนApproach to Learning Social Network Technology to Promote the Community Enterprise
สมตรา นวลมศร* ปรดาวรรณ เกษเมธการณ และ ลาภ พมหรญ Sumitra Nuanmeesri*, Preedawon Kadmateekarun and Lap Poomhiran ภาควชาวทยาศาสตรประยกต คณะวทยาศาสตรและเทคโนโลย มหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทาApplie Science Department, Faculty of Science and Technology, Suan Sunandha Rajabhat University
บทคดยอ
งานวจยนไดท�าการศกษาแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนโดยการจดท�าแบบสมภาษณทไดผานการพจารณาความสอดคลองของเนอหาจากผ เชยวชาญและน�าไปสมภาษณภาคสนามกบผใหขอมลหลกคอสมาชกกลมวสาหกจชมชนต�าบลดอนคาและดอนใหญจ�านวน30คนเพอน�ามาจดท�าเปนแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนจากนนน�าแนวทางทพฒนาขนไปสการปฏบตภาคสนามพบวาองคความรของกลมตวอยางดขนและผลประเมนแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนมคาเฉลยอยในระดบมากทสด กลาวไดวาแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนชวยใหกลมวสาหกจชมชนเกดกระบวนการเรยนรทมประสทธภาพและน�าไปประยกตการสงเสรมการตลาดใหแกสนคาวสาหกจชมชนไดดยงขน
ค�าส�าคญ :วสาหกจชมชนเทคโนโลยเครอขายสงคมการสงเสรมการเรยนร
Abstract
This research aims to study ways to encourage member of community enterprise to learn social network technology in order to promote community enterprise products. By preparing a set of interviews that have been considered by the consistency of the content from the experts and to interview field with theprimarymembersarecommunityenterpriseatDonKaandDonYaidistrictofthe30people.Tobeprepared approaches to learning the social networking technology to promote community enterprise products. Then take the approach that developed into the action field. The results showed that the these members have better knowledge and the assessment of approach to learning social network technology to promote the community level in most, said that approaches to learning social networking technology to promote community enterprise products are helping community enterprise learning process effective and applied to promote the market for community enterprise products better.
Keywords : community enterprise, social network technology, promote learning
*Corresponding author. E-mail : [email protected]
The Sci J of Phetchaburi Rajabhat University.2016. 13(2): 5-12
The Sci J of Phetchaburi Rajabhat University
วารสารวทยาศาสตร แหงมหาวทยาลยราชภฏเพชรบร6 ปท 13 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2559
Volume 13 Number 2 July-December 2016
บทน�า
แผนพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตฉบบท11มความตอเนองจากแนวคดของแผนพฒนาฯฉบบท8-10โดยยงคงยดหลกปรชญาเศรษฐกจพอเพยงเนนคนเปนศนยกลางของการพฒนาและสรางสมดลการพฒนาในทกมต เพอใหแผนพฒนาฯ เกดผลไดในเชงประจกษส�านกงานพฒนาเศรษฐกจและสงคมแหงชาตจงไดจดท�าวสยทศนประเทศไทยปพ.ศ.2570เนนใหคนไทยภาคภมใจในความเปนไทยมมตรไมตรบนวถแหงความพอเพยงมความมนคงดานอาหารและพลงงานอยบนฐานเศรษฐกจทพงตนเองและแขงขนไดในเวทโลกและสามารถอยในประชาคมภมภาคและโลกไดอยางมศกดศรเนนหลกของการพฒนาชนบทคอการยกระดบรายไดของคนจนในชนบทและการกระจายผลการพฒนาไปสกลมเปาหมายทยงดอยโอกาสใหทวถงโดยมงยกระดบความสามารถของคนในชนบทขยายโอกาสทางการผลตการจางงานตลอดจนสงเสรมและยกระดบคณภาพชวตของประชาชนใหสอดคลองกบสภาพการเปลยนแปลงทางเศรษฐกจและในลกษณะการสรางความสมดลในการพฒนาการวางแผนพฒนาประเทศและแผนปฏรปความคดและคณคาใหมของสงคมไทยทใหความส�าคญกบการมสวนรวมของทกภาคสวนในสงคมและมงใหคนเปนศนยกลางในการพฒนารวมทงการใชเศรษฐกจเปนเครองมอในการพฒนาใหคนมความสขและมคณภาพชวตทดขนพรอมทงปรบเปลยนวธการพฒนาแบบแยกสวนมาเปนการบรณาการแบบองครวมเพอใหเกดความสมดลระหวางการพฒนาเศรษฐกจและสงคม [1] จากเหตผลดงกลาวจงสรปไดวาการสรางโอกาสใหกบผยากจนการเพมรายไดของผยากจนนนนอกจากจะตองสรางความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจในอตราทสงแลว รฐบาลตองมนโยบายในพนทเปาหมายนโยบายพฒนาชนบทขบเคลอนเศรษฐกจชมชนสรางรากฐานทมนคงใหประเทศ จากแนวคดและนโยบายการแกไขปญหาความยากจนของประชาชน ดวยกจกรรมวสาหกจชมชนรฐบาลจงไดเสนอรางพระราชบญญตสงเสรมวสาหกจชมชนเขาสรฐสภาโดยผานความเหนชอบจากวฒสภาเมอวนท8พฤศจกายน2547และผานความเหนชอบ
จากสภาผแทนราษฎรเมอวนท10พฤศจกายน2548ซงน�าลงประกาศในราชกจจานเบกษา ในวนท 18มกราคม2548และมผลใชบงคบในวนถดจากประกาศในราชกจจานเบกษาคอตงแตวนท19มกราคม2548เปนตนไป[2]โดยมเจตนารมณเพอสงเสรมสนบสนนเศรษฐกจชมชนซงเปนพนฐานของพฒนาเศรษฐกจอยางพอเพยงโดยมชมชนจ�านวนหนงอยในระดบทไมพรอมจะเขามาแขงขนทางการคาสงผลใหควรไดรบการสงเสรมความรและภมปญญาทองถนการสรางรายไดการชวยเหลอซงกนและกนการพฒนาความสามารถในการจดการและพฒนารปแบบของวสาหกจชมชนเพอใหระบบเศรษฐกจชมชนมความเขมแขงสามารถพฒนาสการเปนผประกอบการของหนวยธรกจทสงขน การ ทสนคาจากกลม วสาหกจชมชนทมคณภาพแตไมสามารถน�าออกสชองทางตลาดเพอใหผบรโภครจกสนคานนได ถอเปนขอจ�ากดอยางหนงทส�าคญเครอขายสงคมทมการเชอมตอแบบออนไลนถอเปนเทคโนโลยในการเชอมตอกบบคคลทวโลก โดยบคคลในเครอขายสงคมสามารถตชมบอกตอแบบใกลชดกบกลมคนในสงคมออนไลนดวยกน[3] จงถอเปนชองทางการตลาดทสามารถเขาถงผบรโภคไดแบบตวตอตวผานเครองคอมพวเตอรและอปกรณการสอสารเชนโทรศพทสมารทโฟนและแทบเลตเปนตนจงไดมแนวคดทจะศกษาแนวทางการน�าเทคโนโลยเครอขายสงคมมาพฒนาชองทางการตลาดใหกบสนคาในวสาหกจชมชนในการเพมประสทธภาพในการจ�าหนายเผยแพรใหเปนทรจก และรบฟงความคดเหนจากกลมผ บรโภคไดโดยตรง เพอใหสนคาในวสาหกจชมชนสามารถเปนทรจกและสามารถจ�าหนายไดอยางแพรหลายในระดบชาตและนานาชาต
วธการวจย
การวจยแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนมวธด�าเนนการวจยดงน
The Sci J of Phetchaburi Rajabhat University
7ปท 13 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2559
Volume 13 Number 2 July-December 2016
วารสารวทยาศาสตร แหงมหาวทยาลยราชภฏเพชรบร
การศกษาขอมลเอกสาร
การศกษาวเคราะหและรวบรวมขอมลโดยผวจยด�าเนนการศกษาวเคราะหรวบรวมขอมลจากทฤษฎงานวจยทเกยวของ เพอน�ามาจดท�าแบบสมภาษณแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชน เพอสงแบบสอบสมภาษณใหผ เชยวชาญประเมนความสอดคลองของเนอหาของแบบสมภาษณ
การประเมนความสอดคลองของเนอหาแบบสมภาษณ
เมอไดหวขอเนอหาในแบบสมภาษณจากขนตอนการศกษาขอมลเอกสารแลวจะน�ามาจดท�าแบบประเมนความสอดคลองของเนอหามคาระดบ3คาโดยก�าหนดใหความคดเหนของผ เชยวชาญแตละทานแทนดวยคาระดบคะแนนดงน 1 หมายถง เหมาะสมในการน�ามาจดเปนเนอหาในแบบสมภาษณ 0หมายถงไมแนใจในการน�ามาจดเปนเนอหาในแบบสมภาษณ -1หมายถงไมเหมาะสมในการน�ามาจดเปน
เนอหาในแบบสมภาษณ จากนนสงแบบประเมนใหผ เชยวชาญจ�านวน10ทาน เพอท�าการประเมนและน�าขอมลจากแบบประเมนหาความสอดคลองของเนอหาดวยคาดชนความสอดคลอง(IOC)โดยหวขอในเนอหาสวนใดมคาดชนความสอดคลองตงแต0.6ขนไปจะน�าหวขอเนอหาสวนนนจดท�าเปนหวขอเนอหาในแบบสมภาษณ ผลการพจารณาความสอดคลองของเนอหาในแบบสมภาษณ มคาดชนความสอดคลองอยระหวาง0.80ถง1.00ในแบบสมภาษณจงก�าหนดเนอหาในแบบสมภาษณได2ดานคอดานสนคาและกลมลกคาและดานคอมพวเตอรและเทคโนโลยเครอขายสงคม
การศกษาภาคสนาม
การศกษาภาคสนามเปนการเกบขอมลโดยการศกษาภาคสนามการสมภาษณและเทคนคการสนทนาแบบกลม ดวยแบบสมภาษณทผานการพจารณาความสอดคลองของเนอหา โดยเกบขอมลจากผ ใหขอมลส�าคญคอสมาชกกลมวสากจชมชนต�าบลดอนคาและดอนใหญอ�าเภอบางแพจงหวดราชบรจ�านวน30คนแสดงดงFigure1
Figure 1. The data were collected by field studies
The Sci J of Phetchaburi Rajabhat University
วารสารวทยาศาสตร แหงมหาวทยาลยราชภฏเพชรบร8 ปท 13 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2559
Volume 13 Number 2 July-December 2016
การจดท�าแนวทางการสงเสรมการเรยนร
จากขอมลทไดจากการเกบขอมลสมาชกกลมวสากจชมชนต�าบลดอนคาและดอนใหญอ�าเภอบางแพจงหวดราชบร จ�านวน30คนจะน�าขอมลมาจดท�าแนวทางการและวธการสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนดงน 1.การจดเตรยมทรพยากรทางดานเทคโนโลยสารสนเทศภายในชมชนเพอใหบรการโครงสรางพนฐานทางดานเทคโนโลยสารสนเทศดวยการการจดเตรยมจดบรการอนเทอรเนตแบบไมเสยคาใชจาย เชน ไวฟายภายในโรงเรยนวดหรอศนยการเรยนรของชมชน 2. การจดฝกอบรมความรเ กยวทางดานเทคโนโลยพนฐานและเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนใหแกสมาชกวสาหกจชมชนโดยเปนการบรรยายเชงสาธตปฏบตจรง และมผชวยสอนโดยมหวขอการอบรมการใชงานโทรศพทมอถอเบองตนการใชงานอนเทอรเนตบนโทรศพทมอถอสมารทโฟนดวยไวฟายและเครอขายโทรศพทมอถอการใชโทรศพทมอถอสมารทโฟนเพอถายภาพและถายวดโอการใชแอปพลเคชนบนโทรศพทมอถอเพอการตกแตงภาพการใชเครอขายสงคมผานโทรศพทมอถอสมารทโฟนการใชเครอขายสงคมเพอสงเสรมวสาหกจชมชนผานโทรศพทมอถอสมารทโฟน
3.การผลตสอเพอการเรยนรทเขาถงไดตลอดเวลาทงในรปแบบเอกสารและการเขาถงผานอนเทอรเนตเพอเปนแหลงขอมลในการเรยนรทบทวนตามหวขอการจดฝกอบรม 4.จดตงบคคลหรอกลมบคคลในชมชนเพอใหความรและเปนผ เผยแพรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชน เพอใหชมชนมผ ทมความรปฏบตไดจรงเปนทปรกษาแกสมาชกของวสาหกจชมชนทงสมาชกเกาสมาชกใหมและกลมวสาหกจชมชนใกลเคยง
การปฏบตภาคสนาม
จากแนวทางการจดท�าแนวทางการและวธการสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนซงจะไดก�าหนดเปนวธการในการสงเสรมการเรยนรใหแกสมาชกกลมวสาหกจชมชนไปปฏบตภาคสนามกบกลมตวอยางทเปนสมาชกกลมวสากจชมชนต�าบลดอนคาและดอนใหญอ�าเภอบางแพจงหวดราชบรจ�านวน30คนซงเปนคนละกลมตวอยางทใหขอมลแนวทางการจดท�าแนวทางการและวธการสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนจากการเกบขอมลการศกษาภาคสนามแสดงดงรปท2และรปท3
Figure 2. The training of community enterprise
The Sci J of Phetchaburi Rajabhat University
9ปท 13 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2559
Volume 13 Number 2 July-December 2016
วารสารวทยาศาสตร แหงมหาวทยาลยราชภฏเพชรบร
Figure 3. Media for Learning
การประเมนผล
การประเมนผลแนวทางการสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนไดท�าการทดสอบองคความรกอนและหลงของกลมตวอยางทไดปฏบตตามแนวทางการสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนทไดพฒนาขนดวยT-Testและท�าการประเมนประสทธภาพแนวทางการสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนจากกลมตวอยางกลมวสาหกจชมชนจ�านวน30คนโดยท�าการหาคาเฉลยและสวนเบยงเบนมาตรฐาน
ผลการวจยและวจารณผล
ผลการวจยแนวทางการและวธการสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนสามารถกลาวไดดงน
ผลการวเคราะหขอมลกลมตวอยาง
กลมตวอยางทใชในการศกษาวจยครงนคอสมาชกกลมวสาหกจชมชนสมาชกกลมวสาหกจชมชนต�าบลดอนคาและดอนใหญอ�าเภอบางแพจงหวดราชบรจ�านวน30คนโดยมขอมลทวไปดงน เพศ ชาย คดเปนรอยละ 30 หญง คดเปนรอยละ 70
ชวงอาย ตงแต16–30ป คดเปนรอยละ 13.34 ตงแต31–50ป คดเปนรอยละ 83.33 ตงแต50ป คดเปนรอยละ 3.33 ระดบการศกษา ประถมศกษา คดเปนรอยละ 83.33 มธยมศกษา คดเปนรอยละ 13.34 ปรญญาตร คดเปนรอยละ 3.30
การทดสอบองคความร
ผลการทดสอบองคความรกอนและหลงของกลมตวอยางตามแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนทพฒนาขนโดยจดท�าแบบทดสอบวดองคความรกอนและหลง[4][5]ผลการเรยนรของผ เขาอบรมมผลการเรยนรดขน โดยท�าการเปรยบเทยบจ�านวนคนทสามารถตอบค�าตอบจากแบบทดสอบไดถกตองรายขอแสดงดงรปท4และเปรยบเทยบผลการเรยนรรายบคคลผลการเรยนรหลงอบรมมจ�านวนคะแนนทถกตองเพมขนแสดงดงรปท5จากการทดสอบเปรยบเทยบผลลพธองคความรทไดกอนและหลงการใชงานแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนดวยT-Testพบวามความแตกตางกนทระดบนยส�าคญทางสถต0.05
The Sci J of Phetchaburi Rajabhat University
วารสารวทยาศาสตร แหงมหาวทยาลยราชภฏเพชรบร10 ปท 13 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2559
Volume 13 Number 2 July-December 2016
Figure 4. Comparison of the number of participants who correct answer per question for pretest and posttest
Figure 5. Comparison of the number of scores who correct answer per question for pretest and posttest
การประเมนประสทธภาพ
ผลการประเมนประสทธภาพแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสน คา วสาหกจชมชน โดยจดท� าแบบสอบถามประสทธภาพแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนผลการ
ประเมนพบวามคาเฉลยเลขคณตเทากบ4.83และคาเบยงเบนมาตรฐานเทากบ0.37แสดงใหเหนวาผลการประเมนประสทธภาพแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนอยในระดบมากทสดแสดงดงตารางท1
The Sci J of Phetchaburi Rajabhat University
11ปท 13 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2559
Volume 13 Number 2 July-December 2016
วารสารวทยาศาสตร แหงมหาวทยาลยราชภฏเพชรบร
Table 1 Performance evaluation of approach to learning social network technology to promote the community enterprise
รายการประเมน คาเฉลยเลขคณต สวนเบยงเบนมาตรฐาน
1.การมอนเทอรเนตแบบไมเสยคาใชจายชวยอ�านวยความสะดวกในการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนความสะดวกในการความเหมาะสม
4.73 0.45
2.การจดฝกอบรมเชงปฏบตสงผลตอการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนอยางเตมท
4.90 0.31
3.การมผชวยสอนท�าใหเกดความกระตอรอรนในเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชน
4.83 0.38
4.การมผชวยสอนท�าใหเกดความกระตอรอรนในเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชน
4.83 0.38
5.สอการเรยนเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนท�าใหทบทวนเนอหาไดตลอดเวลา
4.87 0.35
สรป 4.83 0.37
ผลการวจยและวจารณผล
จากการศกษาแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชน โดยการจดท�าแบบสมภาษณทไดผานการพจารณาเนอหาความสอดคลองของเนอหาจากผเชยวชาญจ�านวน10คนเพอน�าไปสมภาษณภาคสนามกบผใหขอมลหลกคอสมาชกกลมวสาหกจชมชนต�าบลดอนคาและดอนใหญจ�านวน30คนเพอน�ามาจดท�าเปนแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนจากนนน�าแนวทางมาสการปฏบตภาคสนามการสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนการประเมนผลการทดสอบองคความรหลงดขนกวากอนไดปฏบตตามแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนและผลการประเมนประสทธภาพแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนอยในระดบมากทสด
สรปผลการวจย
จากการศกษาแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชน โดยการจดท�าแบบสมภาษณทไดผานการพจารณาเนอหาความสอดคลองของเนอหาจากผเชยวชาญจ�านวน10คนเพอน�าไปสมภาษณภาคสนามกบผใหขอมลหลกคอสมาชกกลมวสาหกจชมชนต�าบลดอนคาและดอนใหญจ�านวน30คนเพอน�ามาจดท�าเปนแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนจากนนน�าแนวทางมาสการปฏบตภาคสนามการสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนการประเมนผลการทดสอบองคความรหลงดขนกวากอนไดปฏบตตามแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนและผลการประเมนประสทธภาพแนวทางสงเสรมการเรยนรเทคโนโลยเครอขายสงคมเพอการสงเสรมสนคาวสาหกจชมชนอยในระดบมากทสด
The Sci J of Phetchaburi Rajabhat University
วารสารวทยาศาสตร แหงมหาวทยาลยราชภฏเพชรบร12 ปท 13 ฉบบท 2 กรกฎาคม-ธนวาคม 2559
Volume 13 Number 2 July-December 2016
กตตกรรมประกาศ
ขอขอบคณสมาชกกลมวสาหกจชมชนต�าบลดอนคาและดอนใหญอ�าเภอบางแพจงหวดราชบรทใหขอมลเพอประกอบการท�าวจยและขอบคณสถาบนวจยและพฒนามหาวทยาลยราชภฏสวนสนนทา ทใหทนสนบสนนงานวจยน
เอกสารอางอง
1.นฤมลหลวงใจ.2554.ผลการด�าเนนงานการพฒนาเศรษฐกจชมชนกลมจกสานไมไผต�าบลปาบงอ�าเภอสารภจงหวดเชยงใหม.สารนพนธเศรษฐศาสตรมหาบณฑต.สาขาพฒนาชมชน.คณะเศรษฐศาสตร.มหาวทยาลยเชยงใหม.
2. อราวฒนชมระกาและคณะ.2554. รปแบบการบรหารจดการเครอขายการตลาดวสาหกจชมชนเพอยกระดบคณภาพการแขงขนเชงพาณชย ในเขตจงหวดอตรดตถ. วารสารวจยเพอการพฒนาเชงพนท.3:39-55.
3.KentW,andIanF.2008.DigiMarketing:TheEssentialGuidetoNewMedia&DigitalMarketing. JohnWiley&Sons,Inc.
4.สาโรจนโสภรกข.2551.ความแตกตางของผลสมฤทธทางการเรยนและความคดเหนของนสตปรญญาโทสาขาเทคโนโลยการศกษาทเรยนวชาเทคนคและกระบวนการฝกอบรม โดยวธการเรยนรแบบผสมผสานกบการเ รยนในชน เ รยนปกต . วารสารเทคโนโลยการศกษา.3:22-33.
5.KadmanteekarunP,andNuanmeesriS.2014.Development of Animation Teaching on the TopicofThePropertyoftheFather.SuanSu-nandhaScienceandTechnologyJournal.1:39-43.